AQUAPAS

Mijn gids voor dewatervoetafdruk

Dit project is gefinancierd met steun van de Europese Commissie. Deze publicatie geeft alleen de visie van de auteur weer en de Commissie kan niet aansprakelijk worden gesteld voor het gebruikvan de informatie die hierin besloten ligt.

www.aquapath-project.eu

Het Aquapath project is erop gericht het bewustzijn van burgers(kinderen – de burgers van de toekomst – en volwassenen) metbetrekking tot het waterverbruik in Europa te vergroten.Het doel is Europese burgers te informeren oververantwoordelijke keuzes en om een mentaliteitsverandering inhun gemeenschappen te bevorderen.

Zeven partners uit:

Duitsland, Frankrijk, Italië, Nederland, Portugal en Spanje.

.

Als je een paar dagen een goede score in de Aquatesthebt gehaald, kun je een “ AquaProf” worden! Neem eenvriend(in) mee naar Aquapath: vertel je klasgenoten, jevrienden en je familie alles wat je weet over dewatervoetafdruk en schrijf hun namen hieronder.(Als je dit morgen weer wilt doen, gebruik dan een potlood!)

Ik heb het watervoetafdruk-verhaal verteld aan:

NAAM……………….……… HANDTEKENING…………........…

NAAM……………….……… HANDTEKENING …………...…....

NAAM…………………….… HANDTEKENING ………….....….

NAAM……………….……… HANDTEKENING ………….....….

NAAM……………….……… HANDTEKENING ……………..….

NAAM…………………….… HANDTEKENING ………….....….

NAAM…………………….… HANDTEKENING ………….....….

DANK JE WEL DAT JE SAMEN MET ONS

HEBT GELEERD EN GESPEELD!

Je AQUAPATH Vrienden

Mijn foto

NAAM ……………………

ACHTERNAAM……………

LEEFTIJD………….………

LAND.....………….……..

HEB IK DE KRAAN DICHT GEDRAAID TIJDENS

HET TANDEN POETSEN?

BEN IK ONDER DE DOUCHE GEWEEST OF IN

BAD?

HEB IK VANDAAG VOEDSEL GEGETEN MET

EEN KLEINE WATERVOETAFDRUK?

HEB IK THUIS VOORGESTELD OM DE

VAATWASSER OF DE WASMACHINE ALLEEN

TE GEBRUIKEN ALS ZE VOL ZIJN?

HEB IK MET MIJN VRIENDEN/FAMILIE

GEPRAAT OVER DE WATERVOETAFDRUK EN

HET BESPAREN VAN WATER?

HEB IK MIJN BORD LEEG GEGETEN?

AQUA TESTNu ben je een Aquapath Kampioen! Het is tijd om te kijken wat je

bereikt hebt bij het verkleinen van je watervoetafdruk en om anderen

te helpen hetzelfde te doen!

Als je iets goed hebt gedaan, heb je drie druppels

bespaard!

Check de lijst! (gebruik een potlood zodat je dit morgen weer kunt doen)

De score van vandaag = …./18

116

De watervoetafdruk is de hoeveelheid zoet water die

wordt gebruikt door mensen rechtstreeks en voor het

produceren van goederen, voedsel, energie en al

het andere dat we in ons leven nodig hebben

Dus iedereen heeft een watervoetafdruk,

afhankelijk van hoeveel water we thuis

gebruiken en voor wat we eten,

aantrekken en gebruiken.

Laten we op reis gaan om jouw

watervoetafdruk te ontdekken!

Alles wat je aan hebt, eet en gebruikt heeft een

watervoetafdruk. Maar, wat is een watervoetafdruk?

WATERVOETAFDRUK

GROENE WATERVOETAFDRUK: is het regenwater

dat door planten is opgenomen of is verdampt.

BLAUWE WATERVOETAFDRUK: is het gebruik van

zoet water uit meren en rivieren of uit de grond

GRIJZE WATERVOETAFDRUK: is het zoet water dat

gebruikt wordt voor het opnemen van

verontreinigende stoffen.

13

Kun je de waterbesparende verschillen vinden?Vind en zet een cirkel om de twaalf verschillen in deze twee plaatjes. Als je klaar bent, kleur dan het plaatje waarop je de familie ziet die ervoor kiest om water te besparen.

2 15

WAAR IS WATER?Eerst moeten we

begrijpen waar water

is en hoe water

verandert. Water staat

nooit stil; het beweegt

in een cirkel..

condensatie

neerslagverdamping

verzameling

Het aardoppervlak bestaat voor 70% uit water. Dat lijkt veel, maar hoeveel daarvan kunnen mensen echt gebruiken? Waarschijnlijk minder dan je denkt!

97%Zout water

(oceanen)

Het meeste 2%zoet water zit

opgesloten in

ijskappen en onder de

grond

Zoet water 1% dat

makkelijk bereikbaar

is kun je vinden in

meren, vijvers,

rivieren en beekjes

Aqua plezier

314

WATER DAT WORDT GEBRUIKT

OM TE PRODUCEREN WAT JE

EET, DRAAGT EN DAGELIJKS

GEBRUIKT

WATER DAT JE

RECHTSTREEKS GEBRUIKT

(om te drinken, te wassen enz.)

DIRECTE

WATER-

VOETAFDRUK

INDIRECTE

WATER

VOETAFDRUK

Directe and indirecte watervoetafdruk

Huishoudelijk gebruik• Wassen• Drinken• Koken

Industriële producten• Papier• Kleding• Electriciteit

Voedsel

170 liter per dag

3500 liter per dag

140 liter per dag

ZOET WATER

Dit is het natuurlijke water op het

aardoppervlak, gletsjers,

ijsbergen, moerassen, vijvers,

meren, rivieren en beekjes en

ondergronds

WATERVERBRUIK

is de hoeveelheid zoet water die

wordt gebruikt en dan verdampt of

wordt opgenomen in een product.Het

is het water dat niet meer

beschikbaar is omdat het verdampt

is, door planten is getranspireerd of

in producten is opgenomen.

BEREIKAAR WATER

Heel kleine hoeveelheid

zoet water te gebruiken

door de mens (niet als

ijs of ondergronds)

134

Er is dus maar een heel kleine hoeveelheid zoet water

beschikbaar op onze planeet en het wordt elke dag minder.

Dat komt doordat:

WE MET HEEL VEEL MENSEN ZIJN

WE VEEL GOEDEREN PRODUCEREN, GEBRUIKEN EN VERSPILLEN

WE WATER VERVUILEN

Oorzaken van watervervuiling zijn:

• LANDBOUW – om het voedsel te

produceren dat we eten (pesticides en

meststoffen)

• INDUSTRIE – om de goederen te

produceren die we kopen (zoals

kleding, computers, enz.) en de

diensten die we gebruiken (zoals

energie voor elektriciteit en verwarming)

• HUISHOUDENS – afvalwater van onze

huizen, zoals van de keuken en het

toilet of van het wassen van de auto

Waterschaarste en -vervuiling

WATER CYCLUS

De verandering en

beweging van het water

op de aarde van vloeistof

naar damp naar vaste

vorm. De watercyclus

wordt aangedreven door

de zon.

NEERSLAG

is condensatie die valt

in de vorm van regen,

ijzel, hagel, sneeuw en

mist. Maar 10% van

verdampt ater valt als

nerslag.

CONDENSATIE

Is het

tegenovergestelde

van verdamping; het

treedt op als de lucht

kouder wordt en de

damp neerslaat in

vloeibare vorm

VERDAMPING

Vindt plaats als de

zon het water

opwarmt en het

damp wordt

Aqua Woordenlijst

512

Nu weten we dat alles wat we eten of drinken eenwatervoetafdruk heeft (direct en indirect)

WATERVOETAFDRUK VAN VOEDSEL

125 liter1 appel

50 liter1 tomaat

1260 liter1 pizza Margherita

160 liter1 plakje brood

80 liter1 sinaasappel

255 liter1 glas melk

196 liter1 ei

132 liter1 kopje koffie

318 liter100 gram kaas

2400 liter1 biefburger

Watervoetafdruk van een 0,5 liter plastic

fles cola geproduceerd in een fabriek in

Dongen (Nederland)

0,44 liter waterinhoud

27,6 liter voor de productie van suiker

5,3 liter voor de productie van de fles

3 liter voor andere ingrediënten

TOTAAL 36 liter

TIPS OM DE WATERVOETAFDRUK TE VERKEINEN

KIES WAT JE EET

KOOP GEEN DINGEN DIE JE NIET NODIG HEBT

VERSPIL GEEN VOEDSEL

Wist je dat er 15000 liter water nodig is om 1 kilo rundvlees teproduceren?• Eet maar twee keer per week

vlees, in plaats van elke dag• Eet een biefstuk van 100 gram

in plaats van 200 gram

Vergeleken met dierlijkeproducten, leverengroentes meer calorieënper liter water gebruikt in de productie ervan.Wist je dat er heerlijkevegetarische burgers bestaan?

116

WATERVOETAFDRUK VAN PRODUCTEN

10 liter1 A4-tje

800 litereen paar jeans

4200 literleren handtas

18000 literpolyester jack

5000 literleren schoenen

910 litersmartphone

100 literkatoenen t-shirt

TIPS OM JE WATERVOETAFDRUK TE VERKLEINEN

DRAAI DE KRAAN DICHT ALS JEJE HANDEN INZEEPT OF JE TANDEN POETST

KIES VOOR EEN DOUCHE IN PLAATS VAN EEN BAD

GEBRUIK WATER-BESPARENDE KRANEN

ZET DE VAATWASSER EN DE WASMACHINE PAS AAN ALS ZE VOL ZIJN

710

WATER - EEN WERELDWIJDE BRONWater is een wereldwijde bron.

Maar wat betekent dat?

Toegang tot schoon water is een mensenrecht!

Dit betekent dat we er allemaal verantwoordelijk voor zijn om goed met water om tegaan en het niet te verspillen!

Het betekent dat het iets is dat we allemaal samen delen:Alle mensen op de hele wereld en de natuur.

In volgende pagina’s geven we je wat tips over wat jij kunt doen

Toch heeft maar één op de 10 mensen in de wereld toegang tot schoon drinkwater

Ecosystemen zijn ook afhankelijkvan schoon water en alle levendewezens hebben water nodig omte overleven

9