MER UITBREIDING VERBRANDINGSCAPACITEIT WZI ...Uitbreiding verbrandingscapaciteit WZI-slib Stora Enso...

MER UITBREIDING VERBRANDINGSCAPACITEIT WZI-

SLIB STORA ENSO LANGERBRUGGE

Stora Enso Langerbrugge NV

Aanmelding/Ontwerp-MER

COLOFON Opdracht: Project-MER Uitbreiding verbrandingscapaciteit WZI-slib Stora Enso Langerbrugge NV Opdrachtgever: Stora Enso Langerbrugge NV Wondelgemkaai 200 9000 Gent Opdrachthouder: Antea Belgium nv Roderveldlaan 1 2600 Antwerpen T : +32(0)3 221 55 00 F : +32 (0)3 221 55 01 www.anteagroup.be BTW: BE 414.321.939 RPR Antwerpen 0414.321.939 IBAN: BE81 4062 0904 6124 BIC: KREDBEBB Antea Group is gecertificeerd volgens ISO9001 Identificatienummer: 4630303008/kda Datum: status / revisie: Januari 2021 Aanmelding/Ontwerp-MER

V3 Vrijgave: Gert Pauwels, accountmanager Controle: Gert Pauwels, accountmanager Projectmedewerkers: Katja Daems, Sr. Adviseur Kristof Goemaere, MER-deskundige Biodiversiteit Dirk Dermaux, MER-deskundige Lucht Chris Busschots, MER- deskundige Geluid Lise Costermans, Adviseur

© Antea Belgium nv 2021 Zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Antea Group mag geen enkel onderdeel of uittreksel uit deze tekst worden weergegeven of in een elektronische databank worden gevoegd, noch gefotokopieerd of op een andere manier vermenigvuldigd.

http://www.anteagroup.be/

Team van deskundigen en projectmedewerkers MER-coördinator

Gert Pauwels

Deskundigen:

Gert Pauwels: Bodem (pedologie) en water (oppervlakte- en afvalwater en geohydrologie)

Dirk Dermaux: Lucht

Christian Busschots: Geluid en trillingen

Kristof Goemaere: Biodiversiteit

Projectmedewerkers:

Katja Daems Lise Costermans

4630303008– Aanmelding/Ontwerp-MER uitbreiding WZI-slib Stora Enso Langerbrugge – V3 pagina 4 van 196

INHOUD

DEEL 1 AANMELDING .......................................................................................... 17

1 AANMELDING ........................................................................................................... 18

AANLEIDING VOOR HET MER ................................................................................................ 18 HISTORIEK ......................................................................................................................... 18 TOETSING AAN DE MER-PLICHT ............................................................................................ 18 PROCESVERLOOP ................................................................................................................ 19 GEGEVENS VAN DE INITIATIEFNEMER ...................................................................................... 25 TEAM VAN DESKUNDIGEN ..................................................................................................... 25

2 PROJECTBESCHRIJVING ................................................................................................ 27

RUIMTELIJKE SITUERING ....................................................................................................... 27 VERANTWOORDING............................................................................................................. 31 ADMINISTRATIEVE VOORGESCHIEDENIS ................................................................................... 32 BESCHRIJVING VAN HET PROJECT ........................................................................................... 35 BESCHRIJVING VAN DE AANPASSINGEN ................................................................................... 51 AFBRAAK- EN AANLEGFASE ................................................................................................... 52 INVESTERING EN TEWERKSTELLING ......................................................................................... 52

3 RELEVANTE ALTERNATIEVEN ......................................................................................... 53

BELEIDSALTERNATIEVEN/ NULALTERNATIEF ............................................................................. 53 LOCATIEALTERNATIEVEN ...................................................................................................... 53 UITVOERINGSALTERNATIEVEN ............................................................................................... 53

4 ALGEMENE METHODOLOGISCHE ASPECTEN ...................................................................... 56

OVERZICHT VAN TE ONDERZOEKEN MILIEUDISCIPLINES .............................................................. 56 OPBOUW PER MILIEUDISCIPLINE ............................................................................................ 57 OVERZICHT VAN DE MOGELIJKE EFFECTEN EN GRENSOVERSCHRIJDENDE EFFECTEN .......................... 60

DEEL 2 ONTWERP-MER ....................................................................................... 62

5 DISCIPLINE BODEM .................................................................................................... 63

AFBAKENING VAN HET STUDIEGEBIED ..................................................................................... 63 JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE CONTEXT ................................................................................ 63 METHODOLOGIE ................................................................................................................. 63 BESCHRIJVING BESTAANDE TOESTAND .................................................................................... 64 EFFECTBESPREKING EN –BEOORDELING ................................................................................... 67 CONCLUSIE, MILDERENDE MAATREGELEN EN AANBEVELINGEN .................................................... 67

6 DISCIPLINE WATER .................................................................................................... 68

AFBAKENING VAN HET STUDIEGEBIED ..................................................................................... 68 JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE CONTEXT ................................................................................ 68 METHODOLOGIE ................................................................................................................. 70 BESCHRIJVING VAN DE REFERENTIETOESTAND .......................................................................... 76 EFFECTBESPREKING EN –BEOORDELING ................................................................................. 101 CONCLUSIE, MILDERENDE MAATREGELEN EN AANBEVELINGEN .................................................. 102

7 DISCIPLINE LUCHT/GEUR ........................................................................................... 103

AFBAKENING VAN HET STUDIEGEBIED ................................................................................... 103 JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE CONTEXT .............................................................................. 103


METHODOLOGIE ............................................................................................................... 108 BESCHRIJVING VAN DE BESTAANDE TOESTAND – REFERENTIETOESTAND ...................................... 109 EFFECTBESPREKING EN –BEOORDELING VAN DE PROJECTTOESTAND ........................................... 115 CONCLUSIE EN MILDERENDE MAATREGELEN .......................................................................... 122

8 DISCIPLINE GELUID EN TRILLINGEN ............................................................................... 123

AFBAKENING VAN HET STUDIEGEBIED ................................................................................... 123 JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE CONTEXT .............................................................................. 123 METHODOLOGIE ............................................................................................................... 126 BESCHRIJVING VAN DE BESTAANDE TOESTAND ....................................................................... 128 EFFECTENBESCHRIJVING EN BEOORDELING VAN DE TOEKOMSTIGE TOESTAND .............................. 133 CONCLUSIE, MILDERENDE MAATREGELEN EN AANBEVELINGEN .................................................. 134

9 DISCIPLINE MENS .................................................................................................... 135

AFBAKENING VAN HET STUDIEGEBIED ................................................................................... 135 JURIDISCHE EN BELEIDSMATIG KADER ................................................................................... 135 METHODOLOGIE ............................................................................................................... 136 BESCHRIJVING VAN DE BESTAANDE TOESTAND ....................................................................... 138 EFFECTBESPREKING EN -BEOORDELING ................................................................................. 156 CONCLUSIE, MILDERENDE MAATREGELEN EN AANBEVELINGEN .................................................. 163

10 OVERIGE DISCIPLINES ............................................................................................... 165

DISCIPLINE BIODIVERSITEIT ................................................................................................. 165 DISCIPLINE LANDSCHAP, BOUWKUNDIG ERFGOED EN ARCHEOLOGIE .......................................... 170 DISCIPLINE MENS – RUIMTELIJKE ASPECTEN .......................................................................... 176 KLIMAAT ......................................................................................................................... 177

11 ELEMENTEN MET BETREKKING TOT DE WATERTOETS ......................................................... 179

12 EINDBESPREKING M.I.V. SYNTHESE VAN DE MILIEUEFFECTEN EN MILDERENDE MAATREGELEN ..... 181

INLEIDING ........................................................................................................................ 181 CONCLUSIE DISCIPLINE BODEM............................................................................................ 182 CONCLUSIE DISCIPLINE WATER ............................................................................................ 182 CONCLUSIE DISCIPLINE LUCHT/GEUR .................................................................................... 182 CONCLUSIE DISCIPLINE GELUID ............................................................................................ 182 CONCLUSIE DISCIPLINE MENS .............................................................................................. 183 CONCLUSIE OVERIGE DISCIPLINES ......................................................................................... 183 SYNTHESE VAN DE EFFECTEN EN DE MILDERENDE MAATREGELEN/OPTIMALISATIES ....................... 184

13 LEEMTEN IN DE KENNIS/MONITORING .......................................................................... 186

14 NIET-TECHNISCHE SAMENVATTING ............................................................................... 188

DEEL 2 BIJLAGEN ............................................................................................... 189


TABELLEN

Tabel 1-1: Team van MER-deskundigen ................................................................................................ 26

Tabel 2-1: Overzicht bijzondere voorwaarden ...................................................................................... 33

Tabel 2-2: Verwerkte hoeveelheid brandstof in ton/jaar van 2017 t.e.m. 2019 .................................. 36

Tabel 2-3: Aan- en afgevoerde hoeveelheden van de diverse stoffen in ton voor 2019 ...................... 39

Tabel 2-4: Waterbalans in m³/jaar werkjaar 2019 ................................................................................ 44

Tabel 2-5: Overzicht afvalstoffen (Basis: opgehaalde afvalstoffen en hoeveelheden werkjaar 2019) . 47

Tabel 2-6: Verwerkte hoeveelheid brandstof in ton/jaar van 2017 t.e.m. 2019 .................................. 48

Tabel 3-1: Voorwaarden opgelegd aan de BBT (Bron: Eindrapport BBT voor de verwerking aan RWZI- en gelijkaardig industrieel afvalwaterzuiveringsslib, Vito, april 2001) ................................................. 54

Tabel 3-2: Aanbevelingen op basis van de BBT (Bron: Eindrapport BBT voor de verwerking aan RWZI- en gelijkaardig industrieel afvalwaterzuiveringsslib, Vito, april 2001) ................................................. 54

Tabel 4-1: Overzicht ingreep-effect relaties (mogelijke en te onderzoeken effecten) ......................... 61

Tabel 5-1: Overzicht methodologie-effectgroepen discipline Bodem .................................................. 64

Tabel 6-1: Overzicht van de acties van de stroomgebiedbeheerplannen in de omgeving van het projectgebied (Bron: Geoloket stroomgebiedbeheerplannen) ............................................................ 68

Tabel 6-2: Methodologie-effectengroepen discipline ‘Water’ ............................................................. 72

Tabel 6-3: Beoordelingskader permanente impact (cfr. Richtlijnenboek Water) ................................. 74

Tabel 6-4: Relevante VMM-meetpunten (Bron: VMM Geoloketten) ................................................... 83

Tabel 6-5: Fysico-chemische waterkwaliteit Kanaal Gent-Terneuzen meetpunt 34100 in 2019 (bron: VMM Geoloket) .................................................................................................................................... 84

Tabel 6-6: Fysico-chemische waterkwaliteit zijarm van het Kanaal Gent-Terneuzen meetpunt 34111 in 2017 (bron: VMM Geoloket) ................................................................................................................. 86

Tabel 6-7: Legende Triadekwaliteitsbeoordeling (TKB) ........................................................................ 89

Tabel 6-8: Samenvatting waterbodemkwaliteit ter hoogte van meetpunt 34100 in het Kanaal Gent-Terneuzen (bron: VMM Geoloket) ........................................................................................................ 89

Tabel 6-9: Fysico-chemische waterkwaliteit effluentlozing meetput 9000020 (bron: VMM geoloket) .............................................................................................................................................................. 91

Tabel 6-10: Gemiddelde (permanente) impact Stora Enso Langerbrugge op Kanaal Gent-Terneuzen bij gemiddeld debiet kanaal van 16,08 m³/sec (cfr. eerdere effectenbeoordelingen) .............................. 94

Tabel 6-11: Gemiddelde (permanente) impact Stora Enso Langerbrugge op Kanaal Gent-Terneuzen met gemodelleerd debiet kanaal van 29,219 m³/sec (cfr. Pegase-model waterkwaliteit) ................... 97

Tabel 6-12: Bepaling bijdrage lozing afvalwater tot kwaliteit ontvangend oppervlaktewater, rekening houdend met delta-principe o.b.v. meetwaarden Stora Enso .............................................................. 99

Tabel 6-13 Bepaling bijdrage lozing afvalwater tot kwaliteit ontvangend oppervlaktewater, rekening houdend met delta-principe o.b.v. meetwaarden VMM .................................................................... 100

Tabel 7-1: Overzicht verbrandingscapaciteit EC1 en EC2 ................................................................... 104

Tabel 7-2: Emissiegrenswaarden volgens Vlarem II (daggemiddelden – 100%) ................................. 104

Tabel 7-3: Vergelijking van de NEC-reductiedoelstellingen met de aangevraagde uitbreiding van RWZI-slib capaciteit ...................................................................................................................................... 107


Tabel 7-4: Beoordelingscriteria en significantiekader discipline Lucht ............................................... 108

Tabel 7-5: Significantiekader lucht ...................................................................................................... 108

Tabel 7-6: Karakteristieken voor meetstations luchtkwaliteit in de buurt van het projectgebied ..... 109

Tabel 7-7: Bestaande luchtkwaliteit NO2 in meetstations in de buurt van de Stora Enso-site (uitgedrukt in µg/m³) ............................................................................................................................................. 110

Tabel 7-8: Bestaande luchtkwaliteit SO2 in meetstation R731 in de buurt van de Stora Enso-site (uitgedrukt in µg/m³) .......................................................................................................................... 111

Tabel 7-9: Bestaande luchtkwaliteit PM10 in meetstations in de buurt van de Stora Enso-site (uitgedrukt in µg/m³) ............................................................................................................................................. 111

Tabel 7-10: Bestaande luchtkwaliteit PM2,5 in meetstation R731 in de buurt van de Stora Enso-site (uitgedrukt in µg/m³) .......................................................................................................................... 112

Tabel 7-11: Immissie- en depositiebijdrage van alle relevante polluenten voor de bestaande installatie ............................................................................................................................................................ 116

Tabel 7-12: Immissie- en depositiebijdrage van alle relevante polluenten voor de geplande toestand ............................................................................................................................................................ 118

Tabel 7-13: Immissie- en depositiebijdrage van alle relevante polluenten voor de cumulatieve (toekomstige) toestand....................................................................................................................... 120

Tabel 8-1: Milieukwaliteitsnormen VLAREM II voor geluid in open lucht (dB(A), LA95) ................. 123

Tabel 8-2: Richtwaarden fluctuerend, incidenteel, impulsachtig en intermitterend geluid in open lucht ............................................................................................................................................................ 125

Tabel 8-3: Methodologie – effectengroepen discipline Geluid........................................................... 126

Tabel 8-4: Significantiekader voor de beoordeling van de milieueffecten inzake geluid ................... 127

Tabel 8-5: Verloop van LA95,1h en de Vlarem II gemiddelden, in meetpunt 1 .................................. 131

Tabel 8-6: Verloop van LAeq,1h in meetpunt 1 .................................................................................. 132

Tabel 8-7: Samenvatting van meetresultaten en vergelijking met de richtwaarde uit Vlarem II (dB(A)) ............................................................................................................................................................ 133

Tabel 9-1: Overzicht methodologie-effectengroepen discipline mens ............................................... 137

Tabel 9-2: Beoordelingskader chemische stressoren ......................................................................... 138

Tabel 9-3: Overzichtstabel getransporteerde hoeveelheden op jaarbasis (weg/schip) ..................... 141

Tabel 9-4: Overzichtstabel voertuigen per dag ................................................................................... 141

Tabel 9-5: Actuele jaargemiddelde luchtkwaliteit in het studiegebied .............................................. 151

Tabel 9-6: Berekende immissiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor fijn stof in de geplande toestand ..................................................................................................................... 157

Tabel 9-7: Berekende cumulatieve immissiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor fijn stof in de geplande toestand ................................................................................................ 158

Tabel 9-8: Berekende immissiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor NO2 in de geplande toestand .............................................................................................................................. 158

Tabel 9-9: Berekende cumulatieve immissiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor NO2 in de geplande toestand ...................................................................................................... 159

Tabel 9-10: Berekende immissiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor benzeen in de geplande toestand ..................................................................................................................... 159


Tabel 9-11: Berekende cumulatieve immissiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor benzeen in de geplande toestand .............................................................................................. 159

Tabel 9-12: Berekende depositiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor dioxines in de geplande toestand (in pg TEQ/m².dag) ...................................................................................... 162

Tabel 9-13: Berekende cumulatieve depositiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor dioxines in de geplande toestand (in pg TEQ/m².dag) ............................................................... 162

Tabel 12-1: Samenvatting effectbeoordeling en milderende maatregelen / maatregelen ter optimalisatie / aanbevelingen ........................................................................................................... 184


FIGUREN

Figuur 1-1 : procedure traject 2 - ontwerp-MER als aanmelding (team Mer, 2020) .......................... 20

Figuur 2-1: Luchtfoto (Geopunt, 2020) met aanduiding site Stora Enso Langerbrugge ....................... 27

Figuur 2-2: Meest recent luchtfoto van de site Stora Enso Langerbrugge ........................................... 28

Figuur 2-3: Situering van het projectgebied op het gewestplan (Bron: Geopunt) ............................... 29

Figuur 2-4: Uittreksel uit het grafisch plan van het GRUP “Zeehavengebied Gent – uitbreiding papierproducerend bedrijf” .................................................................................................................. 30

Figuur 2-5: Erkend natuurreservaat Kiekebossen ten noordwesten van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt) ............................................................................................................................................... 31

Figuur 2-6: Schematische voorstelling behandeling friswater .............................................................. 43

Figuur 2-7: Schematische weergave waterzuiveringsinstallatie ........................................................... 46

Figuur 2-8: Exacte locatie specifieke lostrechter voor het lossen van RWZI-slib in de biomassa losput .............................................................................................................................................................. 52

Figuur 4-1: Situering algemeen studiegebied met een buffer van 200 m rondom de site van Stora Enso Langerbrugge ........................................................................................................................................ 57

Figuur 4-2: Situering studiegebied discipline Lucht met een buffer van 2 km rondom de site van Stora Enso Langerbrugge ................................................................................................................................ 58

Figuur 5-1: Visuele boring ter hoogte van noordoostelijk punt op de site met aanduiding formaties (Bron: DOV, 3D-model V3) .................................................................................................................... 65

Figuur 5-2: Visuele boring ter hoogte van centraal punt op de site met aanduiding formaties (Bron: DOV, 3D-model V3) ............................................................................................................................... 65

Figuur 5-3: Visuele boring ter hoogte van zuidwestelijk punt op de site met aanduiding formaties (Bron: DOV, 3D-model V3) ............................................................................................................................... 65

Figuur 5-4: Bodemonderzoeken (bron: geoloket OVAM, geraadpleegd 24/11/2020) ......................... 66

Figuur 6-1: Visuele boring ter hoogte van noordoostelijk punt op de site met aanduiding hoofdeenheden in HCOV-model V2 (Bron: DOV, 3D-model V2) .......................................................... 76

Figuur 6-2: Visuele boring ter hoogte van centraal punt op de site met aanduiding hoofdeenheden in HCOV-model V2 (Bron: DOV, 3D-model V2) ......................................................................................... 77

Figuur 6-3: Visuele boring ter hoogte van zuidwestelijk punt op de site met aanduiding hoofdeenheden in HCOV-model V2 (Bron: DOV, 3D-model V2) ..................................................................................... 77

Figuur 6-4: Visuele boring ter hoogte van noordoostelijk punt op de site met aanduiding basiseenheden in HCOV-model V2 (Bron: DOV, 3D-model V2) ............................................................ 77

Figuur 6-5: Visuele boring ter hoogte van centraal punt op de site met aanduiding basiseenheden in HCOV-model V2 (Bron: DOV, 3D-model V2) ......................................................................................... 78

Figuur 6-6: Visuele boring ter hoogte van zuidwestelijk punt op de site met aanduiding basiseenheden in HCOV-model V2 (Bron: DOV, 3D-model V2) ..................................................................................... 78

Figuur 6-7: Locatie relevante VMM-meetpunten ................................................................................. 83

Figuur 7-1: Jaargemiddelde NO2 in 2019 in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: VMM, uitgedrukt in µg/m³) ........................................................................................................................... 110

Figuur 7-2: Jaargemiddelde PM10 in 2019 in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: VMM, uitgedrukt in µg/m³) ........................................................................................................................... 111

Figuur 7-3: Jaargemiddelde PM2,5 in 2019 in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: VMM, uitgedrukt in µg/m³) ........................................................................................................................... 112


Figuur 8-1: Geluidsbelastingskaart wegverkeer (Lden) ....................................................................... 129

Figuur 8-2: Geluidsbelastingskaart wegverkeer (Lnight) .................................................................... 129

Figuur 8-3: Luchtfoto met ligging evaluatiepunten (Bron: Geopunt Vlaanderen) .............................. 130

Figuur 8-4: Gewestplan met ligging evaluatiepunten (Bron: Geopunt Vlaanderen) .......................... 130

Figuur 9-1: Algemeen overzicht ontsluitingswegen vrachtverkeer Stora Enso Langerbrugge (Bron: stratenplan Geopunt) ......................................................................................................................... 139

Figuur 9-2: Gedetailleerd overzicht potentiële routes woon-werkverkeer Stora Enso Langerbrugge (Bron: stratenplan Geopunt) ............................................................................................................... 140

Figuur 9-3: Indicatieve aanduiding met rode cirkel van de woonkernen in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Open Streetmap) ...................................................................................... 143

Figuur 9-4: Erkend natuurreservaat Kiekebossen ten noordwesten van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt) ............................................................................................................................................. 143

Figuur 9-5: Gewestplan in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt)................... 144

Figuur 9-6: Landbouwgebruikspercelen LV 2019 in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt) .................................................................................................................................. 145

Figuur 9-7: Onderwijsinstellingen in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt) ............................................................................................................................................................ 146

Figuur 9-8: Buitenschoolse opvang en gezinsopvang baby’s en peuters in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt) .................................................................................................. 146

Figuur 9-9: Ouderenvoorzieningen in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt) ............................................................................................................................................. 147

Figuur 9-10: Sportaccommodatie in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt) ............................................................................................................................................................ 147

Figuur 9-11: Terreinen van Seveso-inrichtingen in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt) ............................................................................................................................................. 148

Figuur 9-12: Jaargemiddelde NO2 in 2019 in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: VMM, uitgedrukt in µg/m³) ........................................................................................................................... 153

Figuur 9-13: Jaargemiddelde PM10 in 2019 in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: VMM, uitgedrukt in µg/m³) ........................................................................................................................... 153

Figuur 9-14: Jaargemiddelde PM2,5 in 2019 in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: VMM, uitgedrukt in µg/m³) ........................................................................................................................... 154

Figuur 9-15: Geluidsbelastingskaart Lden – bron industrie (2018) (Bron: Omgeving Vlaanderen) ...... 155

Figuur 9-16: Geluidsbelastingskaart Lnight – bron industrie (2018) (Bron: Omgeving Vlaanderen) ..... 155

Figuur 10-1: Biologische waarderingskaart versie 2 in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt) .................................................................................................................................. 165

Figuur 10-2: Natura 2000 Habitatkaart met kaartlabels in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt) ........................................................................................................... 167

Figuur 10-3 .......................................................................................................................................... 171

Figuur 10-4 .......................................................................................................................................... 171

Figuur 10-5 .......................................................................................................................................... 172

Figuur 10-6 .......................................................................................................................................... 172

Figuur 10-7 .......................................................................................................................................... 173


BIJLAGEN

Bijlage 1 Overzichtsplan

Bijlage 2 Evaluatie BREF Afvalverbranding (WI) 2019

Bijlage 3 Beoordeling SGBP waterlichaam VL11_165


Bijlage 5 Berekeningen luchtemissies

Bijlage 6 Foto ligging meetpunt 1 geluid

Bijlage 7 Meetresultaten geluid


VERKLARENDE WOORDENLIJST

Autonome ontwikkeling De ontwikkeling die het studiegebied zou doormaken zonder gestuurde beïnvloeding van buitenaf.

Bodemkaart De bodemkaart geeft de verspreiding van bodemseries, die elk gekenmerkt worden door hun grondsoort, natuurlijke drainageklasse en horizontenopvolging; ze geeft in een begeleidende tekst ook de blijvende landbouwwaarde van de verschillende bodems aan.

Biologische behandeling Behandelen van afvalstoffen waarbij verontreinigingen worden omgezet door micro-organismen, in biomassa en elementaire verbindingen die onschadelijk zijn voor de ecosystemen.

dB(A)-waarde Het A-gewogen geluidsniveau (decibel A). Door deze weging toe te passen worden de lineaire niveaus aangepast aan de gevoeligheid van het menselijk oor.

Debiet Volume water of lucht dat per tijdseenheid op een bepaald punt voorkomt

Emissie Uitstoot (in lucht) of lozing (in water of de bodem) van stoffen

Effluent Gezuiverd afvalwater

Geleide emissie Een emissie afkomstig van een bron (uitlaat, schoorsteen) waarvoor welbepaalde fysische kenmerken bestaan (ligging, hoogte, diameter) en waarvan een debiet kan worden bepaald.

Grenswaarde Bovenwaarde; mag, tenzij in geval van overmacht, niet overschreden worden

Grondwaterkwetsbaarheid

Aanduiding in welke mate een watervoerende laag beschermd is tegen verontreiniging vanaf het maaiveld

Hinderlijke inrichting Bedrijf waar milieubelastende activiteiten uitgevoerd worden

Immissie

De wijziging van de aanwezigheid van verontreinigingen in de atmosfeer (geldt ook voor geluid), bodem of water rond één of meer bronnen van verontreiniging ten gevolge van emissie uit deze bron of bronnen, omgevingsmeetwaarden

Influent De waterstroom die een zuiverings- of behandelingseenheid binnenkomt.

Kwetsbare locatie Een gebied met kwetsbare locatie is een terrein waarop zich een school, een ziekenhuis of een rust- of verzorgingsinstelling bevindt. Met scholen worden de basisscholen (kleuter- en lager onderwijs) en de secundaire scholen bedoeld.

LA95,T is representatief voor het achtergrondgeluidsniveau en wordt in VLAREM II bij een evaluatie periode van 1h gebruikt als beoordelingsparameter van het omgevingsgeluid.

Lozingspunt

Plaats waar het afvalwater in het oppervlaktewater/riolering terechtkomt

Milieuhinder De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) definieert hinder als “a feeling of displeasure associated with any agent or condition known


or believed by an individual or group to be adversely affecting them”. De WHO stelt ook dat hinder als een gezondheidseffect kan beschouwd worden, want “Gezondheid is een toestand van compleet fysiek, mentaal en sociaal welbevinden en niet alleen de afwezigheid van ziekte”. Onder milieuhinder worden in de context van het RL-boek mens-gezondheid de thema’s geluidshinder, trillingshinder, geurhinder, stofhinder, rookhinder en lichthinder begrepen. Dit zijn typisch thema’s met een lokaal, gradueel afnemend maar direct merkbaar effect. Binnen het verstoringsgebied kan de hinder leiden tot geestelijke, en bij ernstige hinder zelfs tot lichamelijke aantasting van het welzijn (stress, hartritmestoringen, braakneigingen, ...). Sommige vormen van verstoring leiden eveneens tot materiële aantasting van goederen. Milieuhinder is een beleving met zowel een objectief als een subjectief karakter. Als objectieve factoren kunnen fysische en andere eigenschappen vermeld worden: het geluidsniveau, de geluidsscherpte, de tonaliteit, de geurconcentratie, de geurintensiteit, de geurdrempel, de lichtsterkte, de frequentie van optreden, de duur en variabiliteit in de tijd, e.d. De subjectieve beoordeling staat in functie van leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, moment van de dag, emissiehistorie, betrokkenheid bij de verstoringsbron en de mate van (on)aangenaamheid.

Nuleffectniveau Gegeven belasting waarboven hinder van een bron verwacht kan worden. Is gelijk aan het achtergrondhinderniveau of het hinderniveau in een controlegroep (buiten de invloedsfeer van een hinderbron gelegen). Komt m.a.w. overeen met het niveau waaronder geen negatieve effecten te verwachten zijn. Zie ook streefwaarde.

Omgevingsgeluid

Totaal geluid veroorzaakt door alle geluidsbronnen op een gegeven plaats en op een gegeven ogenblik; oorspronkelijk omgevingsgeluid = omgevingsgeluid dat aanwezig is vóór het exploiteren of veranderen van een inrichting

Ontwikkelingsscenario

Beschrijft de evolutie van het studiegebied in de toekomst, rekening houdend met de autonome evolutie van het gebied en met de evolutie o.i.v. plannen en beleidsopties

Richtwaarde Kwaliteitsniveau dat zoveel mogelijk bereikt of gehandhaafd moet worden.

Ruimtelijk structuurplan

Een ruimtelijk structuurplan is een beleidsplan waarin de keuzes met betrekking tot de ruimtelijk-structurele ontwikkeling van een bepaald gebied aangegeven worden, de ruimtelijke potenties worden belicht en waarin richtlijnen en organisatieprincipes voor gronden ruimtegebruik worden aangegeven

Streefwaarde Niveau waarbij geen nadelige effecten te verwachten zijn. Zie ook nuleffectniveau.

Studiegebied

Het gebied dat bestudeerd wordt in functie van het vaststellen van de milieueffecten en afhankelijk is van de invloedssfeer van de milieueffecten


LIJST MET AFKORTINGEN

ARAB Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming

BBI

Belgische Biotische Index; een systeem om via de bepaling van de aanwezigheid van een aantal groepen macro-invertebraten in een waterloop de biologische waterkwaliteit van deze waterloop te beoordelen

BBT Best Beschikbare Techniek (ook: BAT: Best Available Technologies)

BPA

Gemeentelijk Bijzonder Plan van Aanleg beslaat een gedeelte van het grondgebied van één gemeente. Het is een zeer gedetailleerd plan dat verder gaat dan het aanduiden van een bestemming van de bodem, maar uitgebreide voorschriften inhoudt

BREF Best Available Techniques Reference Documents

In een BREF-document staat beschreven wat de meest milieuvriendelijke technieken zijn die een bedrijf kan toepassen.

Zie ook ‘BBT’

BSN Bodemsaneringsnorm

B.Vl.R. Besluit van de Vlaamse Regering

BWK Biologische Waarderingskaart. De voorkomende vegetatie wordt, aan de hand van een uniforme lijst van karteringseenhe-den, geïnventariseerd en in kaart gebracht. Aan ieder ecotoop wordt een waarde toegekend

BZV (of BOD) Biochemisch zuurstofverbruik

CZV (of COD) Chemisch zuurstofverbruik

dB(A) Decibel (A-gewogen)

DWA De DWA of droogweerafvoer verzamelt en transporteert het afvalwater naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie of een Individuele Behandelingsinstallatie voor Afvalwater (IBA), waar het wordt gezuiverd. Dit is afvalwater zonder niet-verontreinigd regenwater.

EFSA European Food Safety Agency

GAW Gezondheidskundige advieswaarde

GRUP Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan

GRW Gezondheidskundige referentiewaarde

GW Grondwater

IFDM Immission Frequency Distribution Model

Model voor het doorrekenen van mobiliteitsscenario's naar luchtkwaliteit voor wegtransport op autosnelwegen, gewestwegen en buitenstedelijke wegen in Vlaanderen.

IMPACT Immission Prognosis Air Concentration Tool – model voor het berekenen van de immissies van punt/oppervlaktebronnen

ISO International Standard Organisation


IWB Integraal Waterbeleid

LA95,T De waarde van het achtergrondgeluidsdrukniveau volgens VLAREM II (indien waarnemingsperiode T = 1 uur)

LAeq,T A-gewogen equivalent, constant geluidsdrukniveau, dat gedurende het tijdsinterval T dezelfde geluidsenergie zou veroorzaken als het werkelijk (veranderlijk) A-gewogen geluidsdrukniveau gedurende dezelfde periode

LAmax,T Het maximaal geluidsdrukniveau geregistreerd in de periode T

Lden Het gewogen gemiddelde van de geluidsdrukniveaus voor de dag (07.00-19.00), de avond (19.00-23.00) en de nacht (23.00-07.00). De avond- en nachtniveaus krijgen daarbij een straffactor van +5 resp. +10 dB aangerekend.

LNE Departement Leefmilieu Natuur en Energie

Lnight Equivalent geluidsdrukniveau buiten geassocieerd met een bepaald type geluidsbron tijdens de nachtperiode (23h-07h), berekend over een jaar

LA95,T,na LA95,T na of met de uitvoering van het plan/project

LA95,T,voor LA95,T vóór of zonder de uitvoering van het plan/project

m.e.r. Milieueffectrapportage

MER Milieueffectrapport

MKROS Milieuklachten Registratie- en Opvolgingssysteem

MKN Milieukwaliteitsnorm

NACE Europese activiteitennomenclatuur

NDWCT Natural draft wet cooling towers

NMVOS Niet-methaan vluchtige organische stoffen

OVAM Openbare Vlaamse Afvalmaatschappij

pae Personenauto equivalent

PAK Polycyclische aromatische koolwaterstoffen

pH Zuurtegraad

PIO Prati-index volgens zuurstof: deze index wordt bepaald op basis van het percentage zuurstofverzadiging en geeft een graad van zuiverheid aan het water

PM2,5 Particulate matter of fijn stof met aerodynamische diameter < 2.5 μm

PM10 Particulate matter of fijn stof met aerodynamische diameter < 10 μm

PRUP Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan

RW Referentiewaarde

RWA De RWA of regenwaterafvoer voert het hemelwater af naar grachten en waterlopen. Het gaat hierbij enkel om regenwater dat niet vervuild is. Regenwater dat na huishoudelijk gebruik (bijv. toilet, wasmachine...) of door een ingedeelde activiteit (zie


Vlarem-wetgeving) is verontreinigd, wordt afgevoerd als afvalwater (DWA).

RWZI Rioolwaterzuiveringsinstallatie

TEF Toxische equivalentfactor

TLV Treshold limit value

UFP Ultra fine particles

UPS Uninterruptible Power Supply (noodstroomvoorziening)

VLAREM Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning

VMM Vlaamse MilieuMaatschappij

WHO/WGO World Health Organisation / Wereldgezondheidsorganisatie

m.e.r. Milieueffectrapportage

MER Milieueffectrapport

pae Personenauto equivalent

pH Zuurtegraad

PIO Prati-index volgens zuurstof: deze index wordt bepaald op basis van het percentage zuurstofverzadiging en geeft een graad van zuiverheid aan het water

VMM Vlaamse MilieuMaatschappij

WHO World Health Organisation (Wereldgezondheidsorganisatie)


DEEL 1 AANMELDING


1 Aanmelding

Aanleiding voor het MER

Stora Enso produceert papier op haar site Langerbrugge te Gent. Tevens bevinden er zich op deze site

ondersteunende installaties, zoals o.a. de verbrandingsinstallaties EC1 en EC2.

Stora Enso wenst de vergunde capaciteit voor de verbranding van WZI-slib in EC2 op te trekken. Er

komt 40.000 ton/jaar RWZ slib bij de vergunde 76.500 ton/jaar RWZ slib, waardoor de totale

vergunde hoeveelheid tot 116.500 ton/jaar stijgt.

Rubriek eenheid EC 1 EC 2 Totaal

2.3.4.2 g) Ton/jaar 35.000 81.500 116.500

In 2011 werd door Antea Group een project-MER opgesteld, in kader van de toenmalige hervergunning

van de volledige site (papierproductie, verbrandingsinstallatie en overige ondersteunende functies,

zoals bv. de WZI). In de voorbije jaren werden er verschillende wijzigingen en uitbreidingen

aangevraagd en vergund. Deze hadden allen betrekking op de verbrandingsinstallatie (uitbreiding met

C-hout, uitbreiding capaciteit verbranding WZI-slib). Er zijn geen uitbreidingen aan andere installaties

aangevraagd. De nu voorliggende uitbreiding zorgt ervoor dat cumulatief (sinds het laatste

goedgekeurde MER) de MER-drempelwaarde overschreden wordt, waardoor de opmaak van een

nieuw MER vereist is.

Aan de overige activiteiten op de site worden geen wijzigingen of uitbreidingen voorzien.

Historiek

In het kader van de hervergunning van de volledige site werd in 2011 een MER opgemaakt.

De administratieve voorgeschiedenis van het project wordt verder toegelicht in § 2.3.

Toetsing aan de MER-plicht

De lijst van MER-plichtige activiteiten is opgenomen in het Besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 (BS 17/02/2005). In dit besluit worden de projecten opgedeeld in Bijlage I-projecten (MER altijd vereist), Bijlage II-projecten (ontheffing van MER-plicht mogelijk na gemotiveerd verzoek) en Bijlage III-projecten (project-m.e.r.-screeningsnota; aanvullend Besluit van de Vlaamse Regering van 1 maart 2013).

Volgens de bepalingen van art. 4.3.3 §3 van het decreet tot aanvulling van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid met een titel betreffende de milieueffecten veiligheidsrapportage (B.S. 13/02/2003) en het uitvoeringsbesluit van 10 december 2004 van de Vlaamse Regering houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage (B.S. 17/02/2005), gewijzigd bij art. 16 van het Besluit van de Vlaamse Regering van 1 maart 2013 (B.S. 29/04/2013), is volgende categorie mogelijks van toepassing:

o Bijlage I, 14° Afvalverwijderingsinstallaties voor de verbranding, zoals gedefinieerd in punt D10 van artikel 4.2.1 VLAREMA, of chemische behandeling, zoals gedefinieerd in punt D9 van artikel 4.2.1 VLAREMA, van ongevaarlijke afvalstoffen met een capaciteit van meer dan 100 ton per dag.

Deze categorie van projecten is rechtstreeks MER-plichtig. Gezien de geplande uitbreiding de verwerkingscapaciteit van niet-gevaarlijke afvalstoffen (waterzuiveringsslib) verhoogt met meer dan 100 ton per dag t.o.v. de laatste milieuvergunningsaanvraag waarvoor een MER werd opgemaakt, dient een project-MER te worden opgesteld.


M.b.t. de te volgen procedure voor de opmaak van een MER, zal het MER deel uitmaken van de omgevingsvergunningsaanvraag.

Conform het decreet van 25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning, wordt de project- MER-procedure geïntegreerd in de omgevingsvergunningsprocedure. De beoordeling en goedkeuring van het project-MER zal dus deel uitmaken van de behandeling van de omgevingsvergunningsaanvraag. Dit betekent ook dat het volledige project-MER deel zal uitmaken van het openbaar onderzoek over de vergunningsaanvraag.

De omgevingsvergunning verenigt en vervangt de stedenbouwkundige vergunning en de milieuvergunning. De aanvragen moeten worden ingediend bij één loket, het Omgevingsloket, waarna één openbaar onderzoek en één adviesronde worden georganiseerd. Dat moet de procedure efficiënter en effectiever maken.

Het decreet over de regels tot implementatie van de omgevingsvergunning is op 25 januari 2017 goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Het Besluit van de Vlaamse Regering betreffende nadere regels voor de milieueffectrapportage over projecten en voor de omgevingsveiligheidsrapportage is goedgekeurd op 17 februari 2017.

In het MER worden volgende disciplines beschreven: - Bodem

- Water (gronden oppervlaktewater)

- Lucht

- Geluid en trillingen

- Biodiversiteit

- Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie

- Mens (ruimtelijke aspecten, verkeer, veiligheid, hinder en gezondheid)

Het aspect energie zal ook behandeld worden, in de discipline lucht. De discipline 'Klimaat' wordt niet

weerhouden als sleuteldisciplines in het kader van dit project. Deze zullen op beknopte wijze door de

MER-coördinator behandeld worden.

De disciplines ‘Licht, warmte en straling’, ‘Mens – Veiligheid’ en ‘Aanspraak op grondstofvoorraden’ worden niet weerhouden als relevante disciplines in het kader van de voorgestelde projectwerken/vergunningsaanvraag en zullen dus niet behandeld worden.

Procesverloop

Combinatie Aanmelding/Ontwerp-MER

De initiatiefnemer opteert ervoor om voorafgaand aan de vergunningsaanvraag volgende procedure voor te stellen.

- Aanmelding dossier met vraag om scopingsadvies, gecombineerd met opmaak ontwerp-

MER

- Verzoek om middels een overleg met team Mer en adviesinstanties, voorliggend ontwerp-

MER te bespreken, in functie van het verlenen van het scopingsadvies

- Finaliseren ontwerp-MER, op basis van voornoemd overleg en scopingsadvies, tot

voorlopige goedkeuring bij team Mer

Het voorliggende dossier betreft een aanmelding en ontwerp-MER. Voorliggend project wordt namelijk beschouwd als een project waarvan de eigenschappen, de te onderzoeken aspecten en de te hanteren methodologie reeds voldoende gekend zijn.

Dit betekent dat in dit document zowel


- een melding van de initiatiefnemer met het voornemen om een project-MER op te stellen aan de team Mer;

- een projectbeschrijving met inbegrip van de overwogen alternatieven;

- een voorstel van de te hanteren methodologie om de mogelijke milieueffecten te onderzoeken;

- als een uitwerking van dit milieueffecten onderzoek;

werd opgenomen.

Deze mogelijkheid wordt beschreven als ‘Traject 2’ in de handleiding “project-MER in de omgevingsvergunning” (team MER, 2020).

Figuur 1-1 : procedure traject 2 - ontwerp-MER als aanmelding (team Mer, 2020)

Op basis van het ontwerp-MER zoals opgenomen in dit document (zie deel 2), wordt een scopingsadvies gevraagd aan team Mer en de adviesinstanties.

Team Mer neemt een beslissing over de aanmelding en bezorgt haar beslissing uiterlijk binnen een termijn van 60 dagen na de datum van ontvangst van de aanmelding aan de initiatiefnemer.

De beslissing over de aanmelding bevat ten minste volgende informatie:

- Een beslissing over de opstellers van het project-MER (i.e. het team van erkende MER-deskundigen).

- Een advies over de voorgestelde methodologie van effectbeoordeling in het aanmeldingsdossier rekening houdend met de inhoud van het MER (i.e. het zogenaamde scopingsadvies). Uiteraard wordt hierbij rekening gehouden met de ontvangen adviezen en in voorkomend geval de afspraken van het overleg met alle betrokkenen of reacties uit de openbare raadpleging.

- Op verzoek van initiatiefnemer een beslissing over de vraag tot onttrekking aan bekendmaking van de aanmelding of delen ervan.

De aanmelding (in dit geval inclusief het Ontwerp-MER) wordt bekendgemaakt op de website van de team Mer.

Overleg en participatie

Afhankelijk van de inhoud van het scopingsadvies zal een overleg met team Mer en adviesinstanties (in aanwezigheid van de MER-deskundigen) gehouden worden.

De initiatiefnemer opteert ervoor om voorafgaand aan de omgevingsvergunningsaanvraag geen extra publieke participatie te organiseren. Tijdens het openbaar onderzoek in kader van de omgevingsvergunningsaanvraag zal het publiek de mogelijkheid krijgen om in te spreken op het ontwerp-MER en op het aangevraagde project.


Bestaande vergunningstoestand – aan te vragen vergunningen

Het ontwerp-MER dient gevoegd te worden bij de omgevingsvergunningsaanvraag. Gezien de geplande uitbreiding van de verwerkingscapaciteit van niet-gevaarlijke afvalstoffen (waterzuiverings-slib) is een omgevingsvergunningsaanvraag noodzakelijk.

De huidige omgevingsvergunning van Stora Enso Langerbrugge NV is geldig tot 15/11/2032. Dit MER heeft enkel betrekking op de wijziging van de verbrandingscapaciteit. Een volledige hervergunning van de site is momenteel dus geen onderwerp van het MER.

De vergunningstoestand sinds de hernieuwing van de milieuvergunning in 2012 kan als volgt samengevat worden:

Referentie Omschrijving / Exploitant vermeld in de vergunning

Vergunning-verlenende overheid

Datum Einddatum

M03/44021/1231/1/A/7/LDR/CL Milieuvergunning voor het verder exploiteren en veranderen van een papierfabriek

Nv Stora Enso Langerbrugge

Bestendige Deputatie Oost-Vlaanderen

15/11/2012 15/11/2032

M03/44021/1231/1/M/4/FV Aktename mededeling kleine verandering (uitbreiding)

NV Stora Enso Langerbrugge


28/05/2015 15/11/2032

M03/44021/1231/1/M/5 Aktename mededeling kleine verandering (uitbreiding)



8/12/2016 15/11/2032

M03/44021/1231/1/A/8 Milieuvergunning voor het veranderen van een papierfabriek



26/10/2017 15/11/2032

M03/44021/1231/1/A/9 Besluit tot bijstelling van de lozingsvoorwaarden


8/02/2018 15/11/2032

OMV_2018032831 Besluit voor het veranderen van een inrichting voor de productie van papier

Vlaamse overheid Departement Omgeving

26/06/2018 15/11/2032

OMV_2019045693 Besluit voor het veranderen van een inrichting voor de productie van papier


1/10/2019 15/11/2032

OMV_2020065456

Besluit voor het veranderen van een inrichting voor de productie van papier (pilootinstallatie)


11/09/2020 11/09/2025

OMV_2020065465 Besluit voor de uitbreiding van de opslag van 1,4-dioxaan/slopwater horende bij een pilootinstallatie voor de productie van bio gebaseerd furaandicarbonzuur (FDCA)


27/10/2020 27/10/2025


De installatie is op datum 27/10/2020 vergund voor volgende rubrieken (rubrieknummers conform de verleende vergunningen en niet omgezet naar de huidige rubricering):

2.2.2.f)2° Opslag en mechanische behandeling: een vermaalinstallatie 4x 55 kW+ mobiele shredder 882 kW voor het vermalen van andere niet-gevaarlijke afvalstoffen met een opslagcapaciteit van 10.000 ton.

2.2.2.g)2° Opslag en mechanische behandeling: een mobiele vermaalinstallatie 964,5 kW voor het vermalen van verontreinigd behandeld houtafval met een opslagcapaciteit van 10.000 ton.

2.2.5.a)3° Opslag en fysisch-chemische behandeling: ontwatering van het mengsel ontinktings- en waterzuiveringsslib met een opslagcapaciteit van 15.000 ton, waarvan 1.400 ton overdekt.

2.2.5.e)3° Opslag en fysisch-chemische behandeling van oud papier met een opslagcapaciteit van 28.000 ton.

2.3.4.2.a)1°2° Opslag en meeverbranding in een biomassacentrale 63 MWth (EC1) en een multifuel WKK 139 MWth (EC2) van biomassa-afval: max. 210.000 ton/jaar plantaardig afval van landen bosbouw, vezelachtig afval en onbehandeld houtafval (60.000 ton/jaar in EC1+150.000 ton/jaar in EC2)

2.3.4.2.a)2°2° Opslag en meeverbranding in een biomassacentrale 63 MWth (EC1) en een multifuel WKK 139 MWth (EC2) van biomassa-afval: max. 300.000 ton/jaar niet-verontreinigd behandeld houtafval( 70.000 ton/jaar in EC1+230.000 ton/jaar in EC2)

2.3.4.2.b) Opslag en meeverbranding in een biomassacentrale 63 MWth (EC1 – enkel treinbilzen) en een multifuel WKK 139 MWth (EC2) van max. 85.000 ton/jaar verontreinigd behandeld houtafval.

2.3.4.2.d) Opslag en meeverbranding in een biomassacentrale 63 MWth (EC1) en een multifuel WKK 139 MWth (EC2) van max. 565.300 ton/jaar diverse andere niet-gevaarlijke afvalstoffen (ontinktingsslib, recyclageresidu, zeefresten, PDF/RDF, enz.) (EC1 (uitgezonderd RDF) 265.300 ton/jaar + EC2 300.000 ton/jaar).

2.3.4.2.g) Opslag en meeverbranding in een biomassacentrale 63 MWth (EC1) en een multifuel WKK 139 MWth (EC2) van max. 76.500 ton/jaar waterzuiveringslib (verbranding van eigen waterzuiveringsslib en ontwaterd slib van derden) (EC1 35.000 ton/jaar + EC2 41.500 ton/jaar).

2.3.9. Verbranding in een biomassacentrale 63 MWth (EC1) en een multifuel WKK 139 MWth (EC2) van max. 2.000 ton/dag niet-gevaarlijke afvalstoffen (1.100 ton/dag in EC2 en 900 ton/dag in EC1).

2.4.2.a) De verwijdering of nuttige toepassing van niet-gevaarlijke afvalstoffen in afvalmeeverbrandingsinstallaties: een biomassacentrale 63 MWth (EC1) en een multifuel WKK 139 MWth (EC2) met een capaciteit van max. 2000 ton/dag (1.100 ton/dag in EC2 en 900 ton/dag in EC1) en max. 730.000 ton/jaar.

2.4.2.b) De verwijdering of nuttige toepassing van gevaarlijke afvalstoffen (verontreinigd behandeld houtafval) in afvalmeeverbrandingsinstallaties: een biomassacentrale 63 MWth (EC1 – enkel treinbilzen) en een multifuel WKK 139 MWth (EC2) met een capaciteit van max 500 ton/dag en max. 85.000 ton/jaar.

2.4.3.a)3° de verwijdering van niet-gevaarlijke afvalstoffen met een capaciteit van max. 2.000 ton/dag en max. 730.000 ton/jaar d.m.v. voorbehandeling van afval (verkleinen) voor verbranding of meeverbranding.

3.5.2° Lozen koelwater met een debiet van max. 100 m³/u, 2.000 m³/dag en 650.000 m³/jaar.

3.6.3.3° Lozen bedrijfsafvalwater via een fysicochemie en een biologische waterzuiveringsinstallatie in oppervlaktewater (monding van de Kale) met een debiet van max. 1.100 m³/u, 23.000 m³/dag en 8.250.000 m³/jaar.

6.2.2°a) Opslag steenkool op een oppervlakte max. 10 ha, meer bepaald opslag van maximaal 1.000 ton in het brandstoffenmagazijn met een oppervlakte van 7.500 m².

6.4.2° Opslag voor brandbare vloeistoffen met een totale opslagcapaciteit van 57.100 l 6.5.1° Een dieselverdeelslang


7.1.1° pilootinstallatie voor de productie van FDCA/ BHMF in onderling uitwisselbare hoeveelheden met een jaarcapaciteit van max. 12ton/jaar.

12.1.1.3° Elektriciteitsproductie, totaal 62.840 kVA: - Stoomturbinegenerator 12.000 kVA

Stoomturbinegenerator 50.000 kVA

2 noodstroomgeneratoren (met dieselmotor) resp. 520 kVA en 320 kVA

12.2.1° Meerdere transformatoren (100 – 1000 kVA): - Transformatoren lijn 3: 2x560, 2x400, 200 en 100 kVA

Transformatoren waterzuivering: 160 en 2x125 kVA

Transformatoren EC2: 630, 200, 160 en 100 kVA

Transformator pilootinstallatie: 250 kVA

12.2.2° Meerdere transformatoren (>1000 kVA): - Transformatoren lijn 3: 40.000, 2x24.000, 15.000, 12.000, 2x8.400, 2x

6.300, 2x5.000, 2x2.800, 3.150 en 4x2.500

kVA

Transformatoren lijn 4: 2x12.000, 10x4.000, 19x3.150 en 4x1.600 kVA

Transformatoren energie & waterzuivering: 6x3.150, 2x2.500, 2x1.600 en

1.000 kVA

Transformatoren distributie 125.000, 50.000 en 16.000 kVA

Transformatoren van 2 x 1600 kVA

12.3.1° Vast opgestelde batterijen, totaal 647.448 VAh: - Stationaire batterijen Lijn 3 totaal 54.888 VAh

Stationaire batterijen Lijn 4 totaal 300.960 VAh

Stationaire batterijen energie & waterzuivering 291.600 VAh

12.3.2° Laden van accumulatoren, totaal 1.131 kW: - Accumulatoren lijn 3 totaal 161 kW

Accumulatoren lijn 4 totaal 570 kW

Accumulatoren energie & waterzuivering 400 kW

15.1.2° 45 parkeerplaatsen voor vrachtwagens 13 parkeerplaatsen voor eigen bedrijfsvoertuigen: 3 wielladers, 8 heftrucks,

15.2. Werkplaats voor herstellen van motorvoertuigen 15.4.1° Wasinrichting voor het wassen van 10 en meer voertuigen en hun aanhangwagens

per dag 16.2.1° 1 stikstofgasgenerator 16.3.2°b) Compressoren, Koelinstallaties en warmtepompen: Totaal 5222,34 kW 17.1.2.1.2° Opslagplaatsen voor gevaarlijke gassen in verplaatsbare recipiënten totaal 4.000 l 17.1.2.2.3° Opslagplaats voor CO2 in een vast reservoir (32.000 l) en 1 vaste tank van 250 l voor

N2. Totaal: 32.250 l

17.3.2.1.1.2° Opslagplaatsen voor gasolie, diesel, enz. Totaal: 25,67 ton 17.3.2.1.2.1° Opslagplaatsen voor overige ontvlambare vloeistoffen Totaal: 1,012 ton 17.3.2.2.1° Opslagplaatsen voor ontvlambare vloeistoffen van gevarencategorie 1 en 2 Totaal:

10,608 ton 17.3.4.3° Opslagplaatsen voor bijtende vloeistoffen en vaste stoffen Totaal: 1.632,632 ton 17.3.5.2°a) Opslagplaatsen voor giftige vloeistoffen en vaste stoffen Totaal: 3,05 ton 17.3.6.3° Opslagplaatsen voor schadelijke vloeistoffen en vaste stoffen Totaal: 882,864 ton 17.3.7.1°a) Opslagplaatsen voor op lange termijn gezondheidsgevaarlijke vloeistoffen en vaste

stoffen Totaal: 15,022 ton


17.3.8.2° Opslagplaatsen voor voor het aquatisch milieu gevaarlijke vloeistoffen en vaste stoffen Totaal: 159,52 ton

17.4. Opslagplaatsen voor gevaarlijke stoffen en vaste stoffen in kleine verpakkingen Totaal: 4.500 l

19.5.1°a) Droogovens totaal 20 kW 24.4. 6 laboratoria 29.5.2.2°a) Toestellen metaalbewerking totaal 930 kW 31.1.2°a) Dieselmotoren: 3x 240 kW, 199 kW, 964,4 kW, 882 kW

Dieselgeneratoren: 550 kW, 320 kW Totaal: 3635,4 kW

33.2.b)3°a) Elektromotoren papier en kartonfabriek totaal 148.531 kW. 33.2.c)3°a) Elektromotoren papier en kartonfabriek totaal 148.531 kW. 33.2.e) Industriële installaties voor de fabricage van papier en karton met een

productiecapaciteit van ca. 1.520 ton/dag, 550.000 ton/jaar waarvan 150.000 ton/jaar magazinepapier en 400.000 ton/jaar dagbladpapier.

33.4.1°c) Papieropslag 25.000 ton in lokalen. 39.1.1° Stoomgeneratoren met een waterinhoud: 3 x 460 l. 39.1.2° Stoomgeneratoren met een waterinhoud: 710 l, 2.708 l, 2800 l, 3.086 l en 3.640 l. 39.1.3° Stoomgeneratoren met een waterinhoud meer dan 5000 liter: 9.010 l, 11.100 l,

12.320 l, 15.850 l, 19.140 l, 46.150 l, 64.100 l, 2x 71.400 l, 75.000 l en 86.970 l. 39.2.1° Meerdere stoomvaten: 400, 440, 530, 3 x 600, 2 x 650, 725, 3 x 1000, 2 x 1.500, 3 x

2000, 4000 en 5000 liter. 39.2.2° Meerdere stoomvaten: 8.000, 10.000, 12.600, 27.095, 31.000, 32.500, 75.000,

95.000, 235.300 liter. 39.5.1° 2 stoomturbines, totaal 62 MW waarvan:

- Stoomturbine 12 MW

Stoomturbine 50 MW

43.1.3° Verbrandingsinrichtingen zonder elektriciteitsproductie, totaal 274,45 MWth: Verwarming thermische olie (PM3): 4,4 MWth Verwarming thermische olie (PM4): 5,4 MWth EC1: Reserveketels: 2x 27,5 MWth + 30,4 MWth Voorverwarmer: EC1: 4 MWth Steunbranders: 2x 8 MWth Naverbranders: 2x 16 MWth EC2: Opstartbranders: 3x 17 MWth Laad branders: 2x 38 MWth Stookinstallatie 250 kWth

43.3.2° Meerdere stookinstallaties, TOTAAL 278.085,4 kW Verwarming thermische olie (PM3) 4,4 MWth Verwarming thermische olie (PM4) 5,4 MWth EC1: Reserveketels: 2x 27,5 MWth + 30,4 MWth Voorverwarmer: EC1: 4 MWth Steunbranders: 2x 8 MWth Naverbranders: 2x 16 MWth EC2: Opstartbranders: 3x 17 MWth Laad branders: 2x 38 MWth Stookinstallatie 250 kWth


Dieselmotoren: 3x 240 kW, 199 kW, 964,4 kW, 882 kW Dieselgeneratoren: 550 kW, 320 kW

43.4. Verbrandingsinstallaties (BKG-inrichtingen), TOTAAL 301,09 MWth: Verwarming thermische olie (PM3) 4,4 MWth Verwarming thermische olie (PM4) 5,4 MWth Biomassacentrale 63 MWth (EC1) Reserveketels 2x 27,5 MWth + 30,4 MWth (EC1) Multifuel WKK thermisch ingangsvermogen 139 MWth (EC2) Stookinstallatie 250 kWth Dieselmotoren: 3x 240 kW, 199 kW, 964,4 kW, 882 kW Dieselgeneratoren: 550 kW, 320 kW

Gegevens van de initiatiefnemer

Naam van de inrichting ....................................................................................Stora Enso Langerbrugge

Maatschappelijke zetel ............................................................................... Stora Enso Langerbrugge NV

Wondelgemkaai 200

9000 Gent

Exploitatie-adres ...................................................................................................... Wondelgemkaai 200

9000 Gent

Ondernemingsnummer ......................................................................................................... 417.331.909

Naam en functie van de contactpersoon ........................................... Kira Deryckere, milieucoördinator

Team van deskundigen

Aan het rapport werken volgende deskundigen mee:

Interne deskundigen

De interne deskundigen zijn betrokken bij de algemene uitwerking en uitvoering van het hier besproken project en bij de nodige administratieve procedures voor dit project.

Specifiek bij dit MER stonden zij in voor de aanlevering van de projectgegevens. Vervolgens werd een controlelezing uitgevoerd van het rapport.

De belangrijkste interne deskundigen voor Stora Enso Langerbrugge NV zijn:

- Kira Deryckere – milieucoördinator

- Hans Boghaert – Manager Energie & Milieu

Externe deskundigen

De externe deskundigen stonden in voor de opmaak van het MER. Hiervoor werd voor een belangrijk deel gesteund op gegevens aangeleverd door de interne deskundigen. Zij werden hiervoor bijgestaan door de verschillende deskundigen. De belangrijkste externe deskundigen zijn in onderstaande tabel aangegeven. De coördinatie gebeurde door Gert Pauwels. De algemene ondersteuning bij opmaak van dit MER werd verleend door Katja Daems en Lise Costermans.


Tabel 1-1: Team van MER-deskundigen

Deskundige Disciplines Erkenningsnummer Geldig tot

Gert Pauwels Coördinatie

Bodem (pedologie)

Water (oppervlakte- en afvalwater, geohydrologie)

GOP/ERK/MERCO/2019/00003

MB/MER/EDA/650/V-2

MB/MER/EDA/650-B

Onbepaalde duur

Onbepaalde duur

Onbepaalde duur

Dirk Dermaux Lucht MB/MER/EDA-645/V2 Onbepaalde duur

Christian Busschots Geluid en trillingen MB/MER/EDA/371/V-4 Onbepaalde duur

Kristof Goemaere Biodiversiteit MB/MER/EDA/736 Onbepaalde duur


2 Projectbeschrijving

Ruimtelijke situering

Geografische ligging

In dit hoofdstuk wordt een globale situering gegeven van het projectgebied in haar ruimere omgeving. Voor een meer gedetailleerde situering van het projectgebied wordt verwezen naar deel 2 van voorliggend MER, meer bepaald onder de hoofdstukken ‘Bestaande toestand’ bij de verschillende disciplines.

De inrichting is gelegen op een afstand van:

- 80 m van een woongebied ander dan een woongebied met landelijk karakter;

- 340 m van een woonuitbreidingsgebied;

De inrichting is gelegen aan de linkeroever van het kanaal Gent-Terneuzen.

Het bedrijfsterrein wordt omringd door het kanaal Gent-Terneuzen (ten oosten), de Ringvaart (ten zuiden), de Wondelgemkaai en een spoorweg (ten westen) en de Nieuwe Kale en een zijarm van het kanaal Gent-Terneuzen (ten noorden). Een stukje van het bedrijfsterrein bevindt zich aan de overzijde van de spoorweg (watercaptatie en het pompstation voor ruw water).

Ten noordwesten loopt de R4 op ca. 300 m afstand. Aan de overzijde van de spoorweg ligt buffergebied (met o.m. bos).

In Figuur 2-1 wordt de contour van het projectgebied rondom de site van Stora Enso Langerbrugge aangeduid op luchtfoto. Figuur 2-2 geeft de meest recente luchtfoto weer met ook een weergave van de energiecentrale EC2.

Figuur 2-1: Luchtfoto (Geopunt, 2020) met aanduiding site Stora Enso Langerbrugge


Figuur 2-2: Meest recent luchtfoto van de site Stora Enso Langerbrugge


Ruimtelijke bestemming

Het projectgebied is volgens het gewestplan “Gentse en Kanaalzone” (K.B. van 14/09/1977) gesitueerd in een gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven en verder in buffergebied. Het projectgebied is eveneens gelegen binnen het GRUP ‘Afbakening Zeehaven Gent’ (goedgekeurd 15/07/2005). Er zijn echter geen stedenbouwkundige voorschriften van toepassing op het projectgebied. Daarnaast is het projectgebied ook gelegen binnen het GRUP ‘Zeehavengebied Gent – uitbreiding papierproducerend bedrijf’ (goedgekeurd 9/05/2003). Voor het gedeelte van het projectgebied dat hierin wordt aangeduid, gelden volgende bestemmingsvoorschriften:

- Zone voor zeehaven- en watergebonden bedrijven;

- Zone voor havenontsluitingsweg;

- Zone voor installaties voor oppervlaktewatercaptatie en –behandeling

Voor de overige gedeeltes in het projectgebied, blijft het gewestplan van kracht en geldt het bestemmingsvoorschrift ‘gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven, meer bepaald gebiedscategorie ‘bedrijvigheid’.

Figuur 2-3: Situering van het projectgebied op het gewestplan (Bron: Geopunt)


Figuur 2-4: Uittreksel uit het grafisch plan van het GRUP “Zeehavengebied Gent – uitbreiding papierproducerend bedrijf”

Ligging tegenover bijzonder beschermde gebieden

In de ruime omgeving van het bedrijf liggen geen speciale beschermingszones, VEN-gebieden, of bosreservaten. Ten noordwesten van het projectgebied aan de overzijde van de Wondelgemkaai en spoorlijn is wel het erkend natuurreservaat ‘Kiekebossen’ (res.nr. E-413) gelegen.


Figuur 2-5: Erkend natuurreservaat Kiekebossen ten noordwesten van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt)

Ruimtebeslag en bodemgebruik

De totale oppervlakte van Stora Enso Langerbrugge bedraagt 51,56 ha. Er zijn geen wijzigingen in verharde oppervlakte voorzien. De projectsite bevindt zich volledig binnen de eigendomsgrenzen van Stora Enso Langerbrugge NV.

In de onmiddellijke omgeving liggen vooral andere bedrijven in de sector van de elektriciteitsvoorziening, houtbewerking, chemie, schrootverwerking, enz.

Woningen liggen vooral langs de Langerbrugsestraat (ten noorden) en verder langs Langerbrugge-Eiland en de Roeiersweg (ten noordoosten).

Het woongebied en het (reeds ingevulde) woonuitbreidingsgebied van Evergem liggen aan de overzijde van de R4, op ca. 400 m ten noordwesten.

Verantwoording

De belangrijkste troeven van Stora Enso Langerbrugge NV zijn:

• Goede geografische ligging met uitgebreide logistieke mogelijkheden;

• Papierproductie op basis van 100% oud papier;

• Continu streven naar energie-efficiënte en CO2-neutrale productie via biomassa-WKK

centrales.

Een belangrijke meerwaarde voor de site Stora Enso Langerbrugge is haar goede geografische ligging. De site bevindt zich midden in het dichtst bevolkte gebied van West-Europa, waar dus een groot papierverbruik aanwezig is. Dit heeft als belangrijke voordelen dat het niet alleen de transportkosten vermindert, maar ook de levertijd beperkt, dit zowel in het geval van het leveren van het eindproduct als voor de toelevering van grondstoffen.


Stora Enso Langerbrugge heeft zich continu ontwikkeld op het domein van de fabricage van papier op basis van oud papier. Op heden maakt het bedrijf uitsluitend gebruik van recyclage papier voor de productie. Hiertoe is er een hoog kwalitatieve en gegarandeerde toelevering van paper for recycling beschikbaar uit België, Nederland en de UK. Dit omvat het grootste deel van de totale levering van paper for recycling papier.

De logistieke infrastructuur in de havenzone van Gent met de transportvoorzieningen zoals vrachtwagen, trein en schip is uitstekend.

Stora Enso Langerbrugge nv heeft een hoog energieverbruik ten gevolge van het energie-intensieve proces bij papierproductie. Door het gebruik van 100% oud papier is Stora Enso erin geslaagd om het energieverbruik tot ca. de helft te reduceren. Bovendien voorziet Stora Enso sinds begin 2010 volledig zelf in haar stoombehoefte. WKK-installaties staan in voor meer dan 75% van de elektriciteitsbehoefte en 100% van de warmtebehoefte van het bedrijf. Gezien er gebruik wordt gemaakt van 70-80% hernieuwbare brandstoffen levert dit een grotendeels CO2-neutrale energieproductie op.

Continue verbetering van de energie-efficiëntie en benchmarking met de sectorbedrijven is een hoofdthema bij Stora Enso. Dankzij de verbranding van biomassa in haar eigen multifuel energiecentrale heeft Stora Enso een belangrijke stap gezet in het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Sinds 2016 wordt door de aanleg van een warmtenet groene warmte geleverd aan Volvo Car. Eind 2018 werden drie windturbines in productie genomen. In 2021 investeert Stora Enso verder in studies voor bijkomende warmtenetten.

In 2021 investeert Stora Enso in de bouw van een R&D-pilootfabriek voor de productie van bioplastics voor transparante verpakkingen. In de nieuwe pilootfabriek zullen plantaardige suikers omgezet worden in de hernieuwbare bouwsteen die nodig is om PEF (polyetheenfuranoaat) te maken. Met de investering wil Stora Enso meer mogelijkheden creëren om materialen op fossiele basis te vervangen door hernieuwbare en recycleerbare materialen.

Er zijn milieuhygiënische, procestechnische, economische en duurzame argumenten om een nog hoger aandeel rioolwaterzuiveringsslib te verwerken op WKK2 (EC2).

1. Milieuhygiënisch: Verbranding van rioolwaterzuiveringsslib is de enige en best beschikbare techniek. Wegens de samensteling van het slib is afzet naar de landbouw volledig uitgedoofd (althans in Nl, Vl en Dt). (Meerdere) decentrale verwerkingssites beperken het transport van rioolwaterzuiveringsslib.

2. Procestechnisch: De brandstofmix, inclusief het rioolwaterzuiveringsslib, geeft homogene en stabiele vuurhaardtemperaturen bij minder rookgasrecirculatie.

3. Duurzaam: Ondanks de lage calorische waarde van het slib is er een kleine energetische bijdrage in de productie van stoom. Door VEA wordt het rioolwaterzuiveringsslib gelijkgesteld met een 100 % hernieuwbare brandstof.

4. Economisch: De producent van het slib betaalt een vergoeding voor de verwerking. Een circulerend wervelbed is uitermate geschikt voor de (mee)verbranding van slib.

Administratieve voorgeschiedenis

Vergunningen

Voor de bestaande vergunningen wordt verwezen naar § 1.4.3.

Bijzondere milieuvoorwaarden

De bijzondere milieuvoorwaarden, volgend uit de verschillende vergunningen, zijn opgelijst in onderstaande tabel:


Tabel 2-1: Overzicht bijzondere voorwaarden

Aard voorwaarde Datum einde

B01 Het lozen van bedrijfsafvalwater

Emissiegrenswaarden voor BZV:25 mg/l, CZV: 266 mg/l, Ntot: 15mg/l, Cl-: 350mg/l, SO4

--: 600mg/l, Cd: 0,8µg/l, CN-: 0,5mg/l, Co: 11µg/l, V: 16µg/l, AOX: 0,4mg/l, anionische oppervlakte-actieve stoffen: 1,5mg/l, nonylfenol: 0,3µg/l, nonylfenolethoxylaat: 1µg/l, pentachloorfenol: 1,5µg/l.

15/11/2032


Het deltaprincipe is van toepassing op de vergunde parameters (uitz. Temperatuur, BZV en zwevende stoffen).

15/11/2032


De parameter Co wordt 3-maandelijks bepaald. De analyse-resultaten worden overgemaakt aan VMM-AELT.

15/11/2032


De temperatuur van het geloosde bedrijfsafvalwater mag max. 35 °C bedragen in zoverre dat de buitentemperatuur > 25 °C bedraagt en mits voldaan wordt aan volgende voorwaarden:

- Monitoring van temperatuur oppervlaktewater;

- Maandelijkse rapportering van de gemeten temperaturen aan

VMM;

- Daggemiddelde temperatuur max. 30°C indien voorafgaande

gemeten daggemiddelde > 25°C;

15/11/2032


Niet-nominatief in de vergunning genoemde parameters (lijst 2C) en niet aangevraagde parameters mogen slechts geloosd worden in concentraties beneden het indelingscriterium of bij ontstentenis daarvan tot maximaal 10 maal de detectielimiet.

15/11/2032


Controle-inrichting aanwezig;

Meetprogramma cf. art. 4.2.5.3.1. (Vlarem II) uitvoeren;

Niet-vermelde parameters in bijlage 4.2.5.2. (Vlarem II) 3-maandelijks bepalen.

15/11/2032


Haalbaarheidsstudie koeling van bedrijfsafvalwater ter goedkeuring voorleggen aan VMM-AET 1 jaar na verlenen vergunning (15/11/2012).

15/11/2032


De geloosde detergenten voldoen aan EG/648/2004. Bewijs voorleggen aan VMM 3 maand na vergunning (15/11/2012).

15/11/2032


Deelafvalwaterstroom afkomstig van de gaswassers van de energeicentrales (EC1 en EC2) voldoet aan EGW cf. art. 5.2.3.bis.1.23 van Vlarem II. 3 maand na de vergunning (15/11/2012) analyseresultaten rapporteren aan VMM.

15/11/2032


Haalbaarheidsstudie naar deelstroombehandeling van de CN-houdende afvalwaterstroom (oxidatietechniek UV of ozon);

Onderzoek naar de bron van kobalt, bijkomende sturing van de waterzuivering op verwijderingsefficiëntie van kobalt;

Deelstroombehandeling met fysico-chemische neerslag van kobalt;

15/11/2032



Studie van alternatieven voor de chlorering van het friswater, alternatieven voor de additieven in het productieproces, invloed van oxidatietechniek (CN) op het AOX gehalte;

Binnen 1 jaar na afleveren van de vergunning (15/11/2012).


Binnen 4 jaar na het verlenen van de vergunning (15/11/2012) een aanvullende haalbaarheidsstudie uitvoeren inzake tertiaire zuiveringstechnieken ter verwijdering van CZV en impactanalyse op het ontvangende oppervlaktewater.

15/11/2032

B12 Het lozen van koelwater

Volgende emissiegrenswaarden mogen niet overschreden worden: totaal fosfor: 2 mg/l; AOX: 0,4 mg/l.

15/11/2032


Er mag toepassing gemaakt worden van het delta-principe, d.w.z. de opgelegde lozingsnormen mogen vermeerderd worden met de gehalten in het opgenomen water.

15/11/2032


Op de koelwaterlozing is een continue debiets- en temperatuursmeting voorzien;

Controle-inrichting aanwezig;

Enkel gebruik van door de federale overheid toegestane biociden voor de behandeling van koelwater.

15/11/2032

B15 De werktijden

De inrichting mag geëxploiteerd worden 24 u/ 24u en 7d/ 7d.

15/11/2032

B16 De brandveiligheid

Noodzakelijke brandpreventie- en brandbestrijdingsmiddelen in overleg met en volgens de richtlijnen van de plaatselijke brandweer cf. advies van 4/07/2012, advies van 21/08/2019 en advies van 12/08/2020.

15/11/2032

B17 Luchtemissies

In afwijking van art. 5.2.3bis.1.26.§2 van Vlarem II geen continue bemonstering met tenminste 2-wekelijkse analyses van dioxinen en furanen bij EC1;

De emissiegrenswaarden voor EC1 zijn dezelfde als voor EC2;

NOx-emissiegrenswaarden voor EC1 en EC2: daggemiddelde van 150 mg/Nm³, jaargemiddelde van 125 mg/Nm³.

15/11/2032

B18 Organisatorische maatregelen

De aanbevelingingen uit het aanvraagdossier en MER-rapport (PRMER-0548-GK) en aanvullingsnota worden strikt opgevolgd, voor de plaatsing, de bouw, procesbeheersing en – beveiliging, organisatorisch beheer en interventiemaatregelen;

Het MER-rapport wordt regelmatig bijgewerkt;

Start- en stop-procedures, procedures tijdens normale werking en in noodsituaties, instructies ivm operaties door eigen personeel en derden;

Register per opslagtank of –plaats van gevaarlijke producten met naam, hoeveelheid ter inzage voor bedrijfsdirectie en plaatselijke brandweer;

15/11/2032

B19 Stationair draaien van motoren

Tijdens wachtperioden en laad- en losoperaties moeten de motoren van de bedrijfsvoertuigen stilgelegd worden om geluidshinder en luchtverontreiniging te voorkomen.

15/11/2032



B20 Tankbeurten

Tijdens het tanken moeten de nodige voorzieningen getroffen worden om morsen te voorkomen, waarbij de nodige absorptiemiddelen voorradig moeten zijn om gemorste vloeistoffen te neutraliseren zodat bodem- en grondwaterverontreiniging wordt vermeden.

15/11/2032

B21 Omheining en groenscherm

In afwijking van art. 5.2.1.5.§2 en art. 5.2.1.5.§5 van Vlarem II wordt de omheining en groenscherm uitgevoerd zoals op het uitvoeringsplan (bijlage H3 van de aanvraag 2012, plan 60-CO-M-M201-milieu, tekeningnummer P40145).

15/11/2032

De naleving van deze bijzondere milieuvoorwaarden wordt opgevolgd door Stora Enso.

Studies

Door Stora Enso Langerbrugge NV werden in het verleden reeds studies opgemaakt:

- MER hervergunning (2011);

- Geluidsstudie vermaalinstallatie C-hout (januari 2013);

- Verschillende bodemonderzoeken, meest recente: oriënterend en beschrijvend

bodemonderzoek (mei 2015);

- Haalbaarheidsstudie tertiaire zuivering afvalwater ter verwijdering van COD - 2016

- Geuremissiemetingen en evaluatie van de geurimpact van de WZI van Stora Enso in Gent –

2020 - lopende, Odoro BV

De studies zullen binnen de relevante disciplines verwerkt worden.

Beschrijving van het project

De site van Stora Enso Langerbrugge produceert grofweg twee types papier, enerzijds papier voor kranten en anderzijds voor magazines. In het geval van Stora Enso Langerbrugge gebeurt de papierproductie uitsluitend op basis van recyclagepapier.

De productie van papier is een energie-intensief proces en heeft behoefte aan stoom- en elektriciteitsvoorziening. De noodzakelijke thermische en elektrische energie wordt hoofdzakelijk op de site zelf geproduceerd in eigen energiecentrales (EC1 en EC2). In EC1 worden hoofdzakelijk hernieuwbare brandstoffen zoals slib van de waterzuiveringsinstallatie en de ontinktingsinstallatie verbrand, aangevuld met houtafval als steunbrandstof. Deze installatie wordt ook BMK (=biomassa krachtcentrale) genoemd. In EC2 kunnen verschillende brandstoffen gebruikt worden. Deze installatie wordt een multifuel WKK genoemd. De vergunde capaciteit RWZI-slib op EC2 wordt vergroot van 41.500 ton/jaar naar 81.500 ton/jaar. De totale vergunde capaciteit van RWZI-slib voor de volledige Stora Enso site wordt vergroot van 76.500 ton/jaar naar 116.500 ton/jaar. Het aanpassen van de vergunde jaarlijkse hoeveelheid waterzuiveringsslib van 41.500 ton actueel naar 81.500 ton op EC2 vormt het voorwerp van het project-MER en de omgevingsvergunningsaanvraag.

In onderstaande tabel zijn de verwerkte hoeveelheden brandstoffen weergegeven.


Tabel 2-2: Verwerkte hoeveelheid brandstof in ton/jaar van 2017 t.e.m. 2019

Brandstoffen (ton/jaar)

2017 2018 2019

EC1

Ontinktingsslib EC1 (waaronder ook eigen RWZI-slib)

177.913 174.625 177.521

Hout EC1 83.685 89.341 77.239

EC2

Hout 206.335 207.333 175.977

RDF (refused derived fuel) EC2 79.025 85.665 78.973

Kolen EC2 1.143 2.205 821

RWZI slib EC2 17.412 20.863

Rejects EC2 15.864

Totaal EC2 286.503 312.615 292.498

Totaal EC1 + EC2 548.101 576.581 547.258

Beschrijving van de installaties

Hieronder wordt een beschrijving gegeven van de voornaamste installaties en productieprocessen op de site. Deze wordt deels als informatief opgenomen, aangezien de scope enkel de uitbreiding van de verbrandingscapaciteit van waterzuiveringsslib in EC2 betreft.

De site van Stora Enso Langerbrugge produceert grofweg twee types papier, enerzijds papier voor kranten en anderzijds voor magazines. Deze twee types worden uitgesplitst over de twee papiermachines op de site. Enerzijds is er de News-lijn die krantenpapier produceert en anderzijds de SC-lijn die papier voor tijdschriften produceert. Dit gebeurt op respectievelijk papiermachine 4 en 3. Het productieproces en de verschillende onderdelen worden hieronder beschreven.

Papierproductie kan gebeuren op basis van nieuwe grondstoffen, nl. hout of op basis van recyclage van oud papier. In het geval van Stora Enso Langerbrugge gebeurt de papierproductie uitsluitend op basis van oud papier. Om de site op jaarbasis te voorzien van oud papier is ca. 600.000 ton nodig.

De productie wordt ondersteund door de energiestromen stoom en elektriciteit. De noodzakelijke thermische en elektrische energie wordt hoofdzakelijk op de site zelf geproduceerd in eigen energiecentrales (Energiecentrale 1 en Energiecentrale 2, als EC1 en EC2 aangeduid).

Het proces bij Stora Enso bestaat uit volgende onderdelen:

• Grondstoffenontvangst en -opslag

• Grondstofvoorbereiding

• Papierproductie

• Afwerking

• Logistiek: inkomende grondstoffen en uitgaande afgewerkte producten De verschillende onderdelen komen terug voor beide productielijnen. In de verschillende tussenstappen zijn er een aantal beperkte verschillen tussen de News- en SC-lijn. Dit voornamelijk naar samenstelling en afwerkingskwaliteit van het papier. De te doorlopen stappen zijn voor beide bijgevolg zo goed als gelijk.

Het productieproces wordt verder ondersteund door een aantal nevenprocessen zoals energieproductie, friswaterproductie, waterzuivering,…


Papierproductie

2.4.2.1 Oud papiermagazijnen

Bij Stora Enzo Langerbrugge wordt het oud papier opgeslagen in 3 opslaghallen of oud papier magazijnen (RCP1,2 en 3 ; RCP = Recycled Paper). Een dergelijk magazijn is een grote opslaghal die bestaat uit verschillende ‘boxen’. Het papier wordt geleverd los of in geperste balen en heeft reeds een voorsortering in een sorteercentrum ondergaan. Dit papier wordt gelost in één van de opslagboxen, dit afhankelijk van de regio waar het papier van afkomstig is. Om een goede samenstelling te hebben van het oud papier (juiste verhouding tussen krantenpapier/ tijdschriftpapier) is het bijgevolg noodzakelijk te mengen afhankelijk van de herkomst van het papier. De menging gebeurt door middel van een bulldozer. De opslagcapaciteit van de oud papiermagazijnen bedraagt in totaal 28.000 ton. Vanuit het oud papier magazijn gebeurt dosering naar de ontinktingsinstallatie (grondstofvoorbereiding).

2.4.2.2 Grondstofvoorbereiding

Vooraleer het papierproductieproces kan starten is een uitgebreid proces aan voorbehandelingen nodig. De noodzakelijke stappen en onderdelen in deze voorbereiding worden hier toegelicht.

a) Drumpulper

Het oud papier onderging al een voorsortering voor het bij Stora Enso aankomt, doch dit is nog niet voldoende zuiver voor de productie van nieuw papier. Hiervoor wordt het papier vanuit het oud papiermagazijn op een sorteerband gestort die het papier rechtstreeks naar de drumpulper brengt. Dit is een grote roterende cilinder die het papier een eerste wasbeurt geeft en er het resterende afval zoals nietjes, cd’s of plastiek uit sorteert.

b) Ontinkting (DIP) – verpulping

Na de drumpulper komt het papier in de met water gevuld ‘pulpers’ terecht. Om het oud papier te kunnen ontinkten worden een aantal chemische stoffen toegevoegd. Hierdoor komen de inktdeeltjes los van de vezels waarna in diverse flotatiecellen de inkt van de pulp gescheiden wordt. Nog resterende onzuiverheden worden verder in het proces verwijderd.

Ontinkting werkt volgens het principe dat inkt (en andere vervuilingen die niet in water oplossen) zich hecht aan luchtbellen. In flotatiecellen wordt bijgevolg lucht in zeer fijne bellen in de pulp gepompt, waarna de inkt en een groot gedeelte van de resterende onzuiverheden met het daardoor gevormde schuim, worden afgevoerd. Het ontinktingsslib wordt bij Stora Enso ontwaterd waarna het verbrand wordt in de eigen energiecentrale (EC 1). De ontinkte pulp wordt nadien verder gezuiverd vooraleer de pulp naar de papiermachine gevoerd wordt. De gereinigde vezels worden ontwaterd vooraleer ze in de bufferkuip gestort worden. Het water wordt via een omloopcircuit terug naar de pulper gestuurd waardoor de aanwezige chemicaliën en de warmte van het water kunnen gerecupereerd worden.

c) Bleekproces

Voor de productie van magazinepapier ondergaat het papier nog een bleekproces. Het bleekproces is een proces waarbij de pulp op chemische wijze wordt bewerkt. Dit om het gewenste witheidniveau te bekomen.

d) Hulpstoffen

Na ontinkting wordt de papierpulp gemengd met de noodzakelijke hulpstoffen. Deze bepalen de karakteristieken van het papier.


2.4.2.3 Papierproductie

Na menging en voorbereiding van alle componenten komt de stofsuspensie (papierdeeg) bij de papiermachine. De productie van papier gebeurt op de machine in 6 stappen, in de verschillende delen van de machine. Het proces bestaat uit een nat en een droog gedeelte. In het nat gedeelte wordt aan de schone papierpulp eerst water toegevoegd om een gelijke verdeling over de volle breedte van de machine te garanderen. In de papiermachine wordt al het water stap voor stap weer uit de pulp gehaald, wat het begin van het droge gedeelte van de pers betekent. Dit gebeurt door zwaarte- en zuigkracht en door persing. Verdere droging gebeurt in de drogerij. De verschillende onderdelen worden hier beschreven:

• Oploopkast: Deze installatie zorgt ervoor dat de stofsuspensie gelijkmatig verdeeld wordt

over de gehele machinebreedte.

• Zeefpartij: het proces in de zeefpartij bestaat uit het vormen van het papierblad. Dit gebeurt

door een gelijkmatige verwijdering van zoveel mogelijk water, met behoud van vezels, uit

de door de stofoploopkast stromende suspensie.

• Perspartij: het doel van de perspartij is het gelijkmatig verwijderen van een zo groot

mogelijke hoeveelheid water dat nog aanwezig is uit de papierbaan. Dit gebeurt door

persen van het papier tussen op elkaar draaiende walsen.

• Drogerij: het nog resterende water wordt in dit gedeelte door opwarming en verdamping

verwijderd. Het verdampingsproces kan plaatsvinden door de papierbaan over een aantal

cilinders te leiden, die inwendig verhit worden met behulp van stoom. De uit de papierbaan

afkomstige damp wordt door middel van ventilatoren naar buiten gevoerd. De nog in de

geperste massa aanwezige vluchtige organische stoffen zullen tijdens dit droogproces

samen met het water verdampt worden en mee naar buiten gevoerd worden. De

concentraties vluchtige stoffen blijken hierin zeer beperkt te zijn.

• Kalander: Het papier dat uit de drogerij komt, wordt online gekalanderd. Kalanderen

betekent dat er gezorgd wordt voor een juiste gladheid/ruwheid van het papier. Het papier

loopt tussen een aantal opeenvolgende walsen door, die druk uitoefenen en warmte

afgeven. Het oppervlak van de walsen kan afwisselend bestaan uit een hard of zacht

materiaal. Hierdoor wordt een gladder oppervlak bekomen. Afhankelijk van het type

installatie kan deze bewerking gezien worden als een afwerkingsfase, gezien dit soms een

bewerking is die afzonderlijk gebeurt.

• Oproller: het geproduceerde papier wordt continu gewikkeld op stalen assen tot een grote

moederrol (=tamboer).

Bij Stora Enso Langerbrugge gebeurt dit productieproces momenteel op volgende machines:

a) PM3 (SC-lijn)

PM3 werd in 1957 geplaatst en produceerde oorspronkelijk krantenpapier. In 2002-2003 werd ze omgebouwd om magazinepapier te produceren. PM3 is 6 meter breed en draait 1.200 m/min. Op deze machine wordt jaarlijks 155.000 ton tijdschriftenpapier geproduceerd.

b) PM4 (News-lijn)

Het productieproces op PM4 is zo goed als identiek als dat van PM3. PM4 is meer dan 10m breed en draait 2.000 m/min. Jaarlijks produceert PM4 400.000 ton krantenpapier.


2.4.2.4 Afwerkingsfase

a) Bobineuse

Het geproduceerde papier kan nadien nog een aantal nabewerkingen ondergaan, afhankelijk van de eisen van de klant. Een bobineuse, ook wel wikkelingsnijmachine genoemd, maakt het mogelijk een moederbobijn te verdelen in rollen met de door de klant gewenste breedte en diameter. Kleine rollen kunnen ook op een dwarssnijmachine versneden worden tot vellen, in het door de klant gewenste formaat.

b) Inpakmachine en opslag

Na het versnijden op het gewenste formaat worden de papierrollen verpakt en in het magazijn gestockeerd tot het transport naar de klant kan gebeuren.

Materiaalstromen

De belangrijkste grondstof voor de productie van gerecycleerd papier bij Stora Enso is oud papier (Paper for Recycling). Deze fracties oud papier zijn afkomstig van een aantal verschillende landen, vnl. België zelf en de buurlanden.

De aanvoer van oudpapier gebeurt op heden via vrachtwagens. Verder is er nog een relevante hoeveelheid hulpstoffen die vnl. via vrachtwagen aan- of afgevoerd worden. De belangrijkste hoeveelheid hulpstoffen bestaat uit de mineralen kaolien en CaCO3. De kaolien wordt vanuit de UK over water naar België getransporteerd.

Daarnaast worden nog chemicaliën aangevoerd voor o.a. het ontinktingsproces en als toeslagstof voor de papierpulp.

Voor de ondersteunende installaties zoals de energieproductie is ook nog in belangrijke mate transport noodzakelijk.

De aanvoer van gronden brandstoffen gebeurt actueel quasi volledig per vrachtwagen. Een deel van de leveringen B hout gebeuren via binnenschip. De grondstoffen worden binnen een straal van 300 km aangevoerd waarvan >60 % binnen de 100 km. Gezien deze korte afstanden is het actueel economisch niet haalbaar om dit transport per spoor of water te organiseren. De afvoer van afgewerkte producten verloopt hoofdzakelijk per vrachtwagen en een beperkt gedeelte per water.

In onderstaande tabel zijn de aan- en afgevoerde hoeveelheden van de diverse stoffen weergegeven.

Tabel 2-3: Aan- en afgevoerde hoeveelheden van de diverse stoffen in ton voor 2019

Aangevoerde stoffen

per dag per maand per jaar

maximum maximum maximum

Grondstoffen

Oud papier

1.660 ton 49.756 ton 597.072 ton

Vulstof kaolien

20 ton 600 ton 7.200 ton

Vulstof CaCO3

87 ton 2.612 ton 31.350 ton

Ontinkting

NaOH

10 ton 292 ton 3.515 ton

NaSilicaat

19 ton 529 ton 6.350 ton

Tenside

0,54 ton 16 ton 201 ton

Waterstofperoxide

14 ton 416 ton 4.995 ton

slibontwateringschemicalien

1 ton 32 ton 381 ton


Papiermachine

Aluminiumsulfaat

3 ton 90 ton 1.078 ton

Biocide


Zetmeel

4 ton 120 ton 1.437 ton

Anti-schuim


retentiemiddel


natriumhypochloriet

6 ton 176 ton 2.115 ton

fixeermiddel


Waterzuivering

Ijzersulfaat


Ureum

3,2 ton 96 ton 1.156 ton

Kalk


Nutriox (Calciumnitraat) 1 ton 25 ton 283 ton

Fosforzuur

0,28 ton 8 ton 99 ton

Coagulatiemiddel

0,6 ton 18 ton 220 ton

Natriumhypochloriet 1 ton 32 ton 388 ton

Zwavelzuur

0,56 ton 17 ton 202 ton

NaOH

1,5 40 479 ton

Energiecentrales

Ammoniak 2,5 74 887

Actief kool 0,2 6.5 77

Bicar/cleancalco 5,2 154 1.852

Zand 5 140 1.672

Brandstoffen

Ontinktingsslib

493 ton 14.810 ton 177.721 ton

Hout

703 ton 21.101 ton 253.216 ton

RDF (refused derived fuel) 219 ton 6.581 ton 78.974 ton

Kolen

2.3 ton 68 ton 821 ton

RWZI slib

58 ton 1.738 ton 20.863 ton

DIP reject

44 1322 15.864 ton

Afgevoerde stoffen

per dag per maand per jaar

maximum maximum maximum

Papier kranten (productie)

1.100 ton 28.661 ton 343.941 ton

Papier tijdschriften (productie)

400 ton 10.027 ton 120.332 ton

Het processchema is opgenomen in §2.4.1.

Energievoorzieningen

Het voorwerp van het project-MER betreft de uitbreiding van de vergunde capaciteit voor de verbranding van waterzuiveringsslib in EC2. Deze wijziging heeft betrekking op de energiecentrale EC2. De werking van de energiecentrales wordt hieronder beschreven.


2.4.4.1 Energiecentrale 1

Voor het bijhorende processchema wordt verwezen naar §2.4.1..

In EC1 wordt hoofdzakelijk het slib van de waterzuivering en de ontinktingsinstallatie verbrand. Daarnaast wordt houtafval als steunbrandstof gebruikt. Dit is hout dat voor geen enkel ander doeleinde meer kan gebruikt worden en is afkomstig van bv. afbraak van huizen. Deze installatie wordt ook BMK genoemd (= biomassa krachtcentrale).

Deze slibverbrandingsinstallatie is van het type wervelbed met natuurlijk circulatie en bestaat uit volgende grote delen:

▪ Brandstofvoorbereiding ▪ Wervelbedoven en energierecuperatie ▪ Rookgasreiniging ▪ Turbine

De rookgasreiniging van energiecentrale 1 bestaat uit volgende eenheden:

▪ Stikstofoxideverwijderingsinstallatie (DeNOx) door toevoeging van ureum of ammonia aan de rookgassen (SNCR)

▪ Mouwenfilter (stoffilter) voor de afscheiding van de vaste deeltjes (rookgasreinigingsresidu) uit de rookgassen.

▪ Natte gaswasser voor het wassen van de resterende oplosbare zure (HCl en SO2) rookgascomponenten

▪ Zuigtrekventilator en schoorsteen (hoogte 68 m)

Hiermee kunnen de emissiegrenswaarden gerespecteerd worden. In de natte gaswasser worden de rookgassen gekoeld met water (‘quenchen’) tot de verzadigingstemperatuur. De rest-HCl en rest-SO2 wordt opgelost in het waswater. Het waswater heeft een vrij neutrale pH zodat niet moet geneutraliseerd worden met natriumhydroxide. De spui van de gaswasser gaat naar de waterzuivering. De installatie beschikt over on-line metingen en regelingen voor het bewaken van luchtemissies.

2.4.4.2 Energiecentrale 2

Voor het bijhorende processchema wordt verwezen naar §2.4.1..

Deze installatie is een zg. multifuel WKK waarbij een heel aantal verschillende brandstoffen gebruikt kunnen worden. Net zoals bij EC1 is dit een wervelbedoven. Deze installatie bestaat uit volgende grote delen:

▪ Brandstofaanbod, -aanvoer, -opslag, -transport (brandstofpark) ▪ Wervelbedoven en energierecuperatie ▪ Rookgasreiniging ▪ Turbine en condensor

De installatie bestaat uit volgende eenheden:

• Brandstoffen park = Innamezone brandstof

• Ontijzering en breekinstallatie met doorvoerinstallatie van 200 ton/h (binnen opgesteld)

• Opslag:

• Afvalhout : 2 gesloten silo’s

• RDF : 1 opslaghal + 1 gesloten silo

• Verbrandingskamer met asafvoer en asopslag

• Stoomketel met geïntegreerde verdamper in de wand van de verbrandingskamer. De oververhitter en economisersecties bevinden zich in de rookgaskanalisatie van de ketel;

• Condenserende stoomturbine met elektriciteitsgenerator

• Gesloten stoomcircuit met watergekoelde condensor. Het watercircuit is luchtgekoeld.

• Rookgasreiniging

• Zuigtrekventilator en schouw


De oven is een circulerend wervelbedinstallatie. Wervelbedovens steunen op het inblazen van een luchtstroom door een laag zand, zodanig dat het zand wordt opgewerveld. De snelheid van luchttoevoer wordt zodanig hoog gekozen, dat het zand zich niet meer als een vaste vorm maar als een fluïdum gedraagt.

De brandstof wordt bovenaan het wervelbed toegevoegd. Het ondergaat door de turbulentie een intensieve menging met het zand, waarbij een goede warmteoverdracht plaatsgrijpt. De organische fractie van het afval vergast hierdoor en ontbrandt. Vliegassen worden met de rookgassen meegevoerd. Bodemassen bezinken in het bed en worden door de continue zeving uit het zand verwijderd. De efficiënte warmteoverdracht die in het wervelbed doorgaat, resulteert in een goede uitbrand.

Ten gevolge van de diverse soorten brandstoffen waarmee gewerkt wordt, dient de rookgasreiniging over de nodige flexibiliteit te beschikken om voor elke soort brandstof de zuivering op een hoog niveau te houden en aan de emissiegrenswaarden te voldoen.

De zuivering bestaat uit volgende elementen:

• Stikstofoxideverwijderingsinstallatie (DeNOx) door toevoeging van ureum of ammonia aan de rookgassen (SNCR)

• Electrofilter voor het afscheiden van de vliegassen na de ketel.

• Droge rookgaswassing met injectie van natriumbicarbonaat of calciumhydroxide en actief kool voor de verwijderen van HCl, SO2, dioxines/furanen en vluchtige zware metalen.

• Stoffilter (mouwenfilter) voor de afscheiding van de vaste deeltjes (rookgasreinigingsresidu) uit de rookgassen.

• Gaswasser voor het wassen van de resterende oplosbare zure (HCl en SO2) rookgascomponenten

• Ventilator en schoorsteen (hoogte 70 m). Hiermee kunnen de emissiegrenswaarden gerespecteerd worden. In de natte gaswasser worden de rookgassen gekoeld met water (‘quenchen’) tot de verzadigingstemperatuur. De rest-HCl en rest-SO2 wordt opgelost in het waswater. Neutralisatie van het waswater gebeurt met natriumhydroxide. De spui van de gaswasser gaat naar de waterzuivering.

De installatie beschikt over on-line metingen en regelingen voor het bewaken van luchtemissies.

Naast de rookgasreiniging is in EC2 een koeltoren voorzien die zorgt voor de koeling van motoren, compressoren, airconditioning en vooral voor het condenseren van reststoom komende van de turbine.

De installatie beschikt verder over een turbine en generator die door middel van stoom elektriciteit genereert.

Water/ afvalwater

Gezien het sterk watergebonden productieproces van papier wordt het bedrijf gekenmerkt door belangrijke waterstromen.

Oppervlaktewater

Stora Enso Langerbrugge nv maakt gebruik van oppervlaktewater dat gecapteerd wordt uit de waterloop de Nieuwe Kale. Dit is een waterloop die gevoed wordt door het kanaal Gent-Oostende ter hoogte van de Ringvaart. Gezien dit water niet de noodzakelijke kwaliteit heeft om gebruikt te worden in het productieproces, wordt dit water behandeld in een eigen behandelingsinstallatie (= friswaterbehandeling genoemd). Dit vers of friswater gaat vanuit deze installatie naar de diverse toepassingen in het productieproces.

Op jaarbasis wordt maximaal 10.000.000 m³ water gecapteerd. Afhankelijk van de toepassing (PM3 of PM4), wordt een ander soort waterbehandeling gebruikt. Alle water wordt grof en fijn gezeefd.


Het water voor PM3 ondergaat achtereenvolgens een coagulatie en flocculatiebehandeling met bezinking van de verkregen vlokken. De restvlokken worden verwijderd in een open zandfilter. Daarna ondergaat het water nog een chlorering als desinfectiemaatregel

Het water voor PM4 wordt gedecarbonateerd en wordt vervolgens behandeld in een gesloten zandfilter.

Op onderstaande figuur wordt de friswater behandeling schematisch voorgesteld.

7/7/2010 Presentation name / Author 5

Accelerator

Zandfiltratie

ZandfiltratieDecarbonatatie - verzachting

Coagulatie, focculatie & bezinking

Friswater behandeling

Kale

Kale

PM3

PM4

Figuur 2-6: Schematische voorstelling behandeling friswater

Naast het gebruik voor productiedoeleinden wordt tevens een beperkt gedeelte van het gecapteerd water gebruikt voor de sanitaire doeleinden bij lijn 4.

Leidingwater

Leidingwater wordt enkel gebruikt voor personeelsgebonden en algemene doeleinden (keuken, sanitair, labo, …). Jaarlijks wordt hiertoe ongeveer 20.000 m³ leidingwater aangewend.

Hemelwater

Er is een beperkt gebruik van hemelwater. Dit wordt gebruikt voor sanitaire doeleinden die aanwezig zijn bij de energiecentrale EC2. Hiertoe wordt jaarlijks 450 m³ hemelwater aangewend.

Afvalwater

De lozing aan bedrijfsafvalwater na zuivering via de waterzuiveringsinstallatie wordt gevormd door:

- bedrijfsafvalwater dat vrijkomt bij diverse stappen van productielijn 3 ( F2 (inclusief water wasplaats voertuigen)) en 4 (F3) en de gaswassers EC1 (F4) en EC2 (F5). In 2019 bedroeg de stroom bedrijfsafvalwater afkomstig van de gaswasser van EC2 275.518 m³.

- huishoudelijk afvalwater dat mee afvloeit naar de waterzuiveringsinstallatie (F2 tem F5)

- potentieel verontreinigd hemelwater afkomstig van de stockage van brandstoffen voor de energiecentrales (F6)

- waterrijk slib afkomstig van de friswaterproductie (F7)

Het verschil in de geloosde hoeveelheid koelwater en opgenomen hoeveelheid water voor de koeltoren is te wijten aan verdampingsverliezen.


Het verschil aan opgenomen water en de geloosde hoeveelheid aan bedrijfsafvalwater is te wijten aan:

- verdampingsverliezen

- aandeel in ontinktingsslib en rejectstromen

- de hoeveelheid potentieel verontreinigd hemelwater dat tevens afgevoerd wordt naar de waterzuiveringsinstallatie en na zuivering geloosd wordt

Bovenstaande opsomming van waterstromen resulteert in volgende waterbalans op jaarbasis. Hierbij dient opgemerkt te worden:

- Het verschil tussen de opgenomen hoeveelheid aan oppervlaktewater voor de koeltoren en de uiteindelijke hoeveelheid geloosd koelwater betreft de verdampte hoeveelheid.

- Het geloosd debiet aan bedrijfsafvalwater wordt bepaald aan de hand van een continu debietmeter die opgesteld is.

Dit resulteert in de volgende waterbalans op jaarbasis:

Tabel 2-4: Waterbalans in m³/jaar werkjaar 2019

Waterbron opgenomen hoeveelheid

(m³)

Toepassing (m³)

LOZING Qj (m³)

Oppervlaktewater

9.066.341

Koeltoren 1.001.461

Toepassingen

productieproces (ex koeltoren)

Personeelsgebonden doeleinden

(L4) 8.245.278

Koelwater 489.945

Bedrijfsafvalwater

6.822.300

Leidingwater 21.209

Personeelsgebonden en algemene doeleinden

(keuken, sanitair, labo, …) 21.209

Hemelwater 450

Personeelsgebonden doeleinden

(EC2) 450

Specifiek met betrekking tot de scope van dit project, bedroeg de stroom bedrijfsafvalwater afkomstig van de gaswasser van EC2 275.518 m³ in 2019. Ten opzichte van het totaal volume aan water dat via de WZI als bedrijfsafvalwater geloosd wordt, is dit een zeer beperkte hoeveelheid.

Afvalwaterzuiveringsinstallatie

Het bedrijfsafvalwater wordt gevormd door :

- bedrijfsafvalwater dat vrijkomt bij diverse stappen van productielijn 3 (F1 + F2 (inclusief water wasplaats voertuigen)) en 4 (F3) en de gaswassers EC1 (F4) en EC2 (F5)

- huishoudelijk afvalwater dat mee afvloeit naar de waterzuiveringsinstallatie (F1 tem F5)


- potentieel verontreinigd hemelwater afkomstig van de stockage van brandstoffen voor de energiecentrales (F6)

- waterrijk slib afkomstig van de friswaterproductie (F7)

Het influent van de waterzuivering bestaat uit verschillende deelstromen afkomstig van de diverse productielijnen hierboven omschreven, aangeduid van F1 tot en met F7. De afvalwaterstroom F7 komt rechtstreeks terecht in de voorbezinktank 1. De overige stromen komen, alvorens in een voorbezinkingstank over te brengen, terecht in een buffer met een volume van 3.200 m³. Het totale gemiddelde influentdebiet van deze buffer bedraagt ca. 18.500 m³/d. Vanuit de buffer wordt het afvalwater verdeeld over twee voorbezinktanks met een volume van 2.260 m³ resp. 2.000 m³.

Het voorbezonken water stroomt naar een nutriënttank van 10 m³. In deze tank wordt stikstof en fosfor gedoseerd, respectievelijk onder de vorm van ureum en fosforzuur. Vanuit de nutriënttank wordt het water verdeeld over twee parallelle lijnen om het verder biologisch te behandelen. De eerste trap van beide lijnen bestaat uit een bioreactor van 1.100 m³. Deze bioreactoren zijn opgevuld met dragermateriaal waarop biomassa zich kan hechten. Ter hoogte van de bioreactoren wordt antischuim gedoseerd (100 – 150 l/d). Het effluent van de bioreactoren wordt verder biologisch behandeld in een tweetraps actiefslibsysteem.

Voor lijn 1 bestaat de eerste beluchte trap uit twee parallelle compartimenten van elk 810 m³.

Het slib wordt afgescheiden van het water in een tussenbezinker, eveneens bestaande uit twee compartimenten met elk een volume van 810 m³. De tweede beluchte trap bestaat uit twee compartimenten van elk 1.134 m³ .

Via de nabezinker komt het gezuiverd effluent in een gesloten afvoerleiding terecht voorzien van een continue debietmeter met registratiesysteem. Voor lijn 2 bestaat de eerste beluchte trap uit één compartiment met een volume van 1.600 m³, gevolgd door een tussenbezinker van 1.400 m³ en een oppervlakte van 452 m². De tweede beluchte trap heeft een volume van 2.300 m3. Via de nabezinker van lijn 2 komt het gezuiverd effluent samen met het effluent van lijn 1, waarna het water geloosd wordt. Het spuislib van de voorbezinker en de biologische stappen van de eerste en tweede lijn worden ingedikt in een indikker per lijn.

De overloop van de indikker lijn 1 gaat terug naar de voorbezinker lijn 1. Het biologische slib wordt gespuid naar de indikker. De overloop van de indikker lijn 2 gaat naar de voorbezinker lijn2. Het biologische slib gaat tevens terug naar de indikker.

Het geloosd debiet aan bedrijfsafvalwater bedraagt maximaal 8.250.000 m³/jaar. In 2019 bedroeg dit 6.822.300 m³. De hoeveelheid bedrijfsafvalwater afkomstig van de gaswasser van EC2 (F5) is daarvan slechts een kleine fractie.

De waterzuiveringsinstallatie is aanvullend voorzien van een slibverwerkingsinstallatie. Dit slib wordt volledig gebruikt als brandstof voor EC1.

Een schema van de waterzuiveringsinstallatie is weergegeven in Figuur 2-7.

De lozing aan bedrijfsafvalwater na zuivering via de waterzuiveringsinstallatie wordt gevormd door:

- bedrijfsafvalwater dat vrijkomt bij diverse stappen van productielijn 3 (F1 + F2 (inclusief water wasplaats voertuigen)) en 4 (F3) en de gaswassers EC1 (F4) en EC2 (F5);

- huishoudelijk afvalwater dat mee afvloeit naar de waterzuiveringsinstallatie (F1 t.e.m. F5);

- potentieel verontreinigd hemelwater afkomstig van de stockage van brandstoffen voor de energiecentrales (F6);

- waterrijk slib afkomstig van de friswaterproductie (F7).


Figuur 2-7: Schematische weergave waterzuiveringsinstallatie

Gemiddeld lozingsdebiet: 18.735 m³/dag

Vergund :

23.000 m³/dag


Afvalstoffen

Het productieproces bij Stora Enso Langerbrugge nv veroorzaakt een aantal afvalstromen. De voornaamste afvalstromen van het productieproces zijn:

• Ontinktingsslib (ca 170.000 ton ds/jaar ) • Waterzuiveringsslib (ca. 15.000 ton ds /jaar ) Het ontinktingsslib en waterzuiveringsslib wordt op de site zelf verwerkt en nuttig toegepast in energiecentrales EC 1 en EC2, waar het verbrand wordt.

Het recyclageresidu van oud papier (hoofdzakelijk plastiekfractie resterend in het oud papier; ca 16.000 ton/jaar ) wordt op de site zelf vermalen (verkleind) d.m.v. een mobiele shredder en nadien verbrand in energiecentrale EC 2.

Verder zijn er nog in belangrijke mate reststromen/afvalstromen afkomstig van de energie-voorzieningen op de site.

Voor energiecentrale 1 bestaat deze uit:

• Wervelbedassen: ca 1.200 ton/jaar • Vliegassen: ca 60.000 ton/jaar De hoge hoeveelheden vliegassen te wijten aan het hoge asgehalte van de gebruikte brandstoffen.

De afvalstromen voor energiecentrale 2 bestaan uit:

• Wervelbedassen: 10.000-15.000 ton/jaar • Vliegassen ESP-mouwenfilter: 20.000-22.000 ton/jaar

Door Stora Enso Langerbrugge nv wordt beoogd om de hoeveelheid afval die nog dient gestort te worden tot een minimum te beperken. De vliegassen van EC1 worden nuttig toegepast in de bouw- en cementindustrie. De vliegassen afkomstig van EC2 worden gestort.

De exploitatie van Stora Enso Langerbrugge nv levert door zijn activiteiten een belangrijke bijdrage bij de recyclage van afvalstoffen. Het papier dat geproduceerd wordt betreft 100% gerecycleerd papier. Verder beschikt Stora Enso Langerbrugge nv over een FSC, PEFC en EU Ecolabel en het Blue Angel certificaat. Deze geven aan dat de papierproducten een verantwoorde herkomst hebben en op een milieuverantwoorde manier worden geproduceerd. Bij de productie van het papier mogen vb. bepaalde chemicaliën niet gebruikt worden. Ook energieverbruik en afvalwaterlozingen dienen aan bepaalde criteria te voldoen.

De volgende afvalstoffen komen vrij bij de productieactiviteiten van Stora Enso Langerbrugge nv:

Tabel 2-5: Overzicht afvalstoffen (Basis: opgehaalde afvalstoffen en hoeveelheden werkjaar 2019)

Omschrijving EURAL-code

Hoeveelheid (ton)

bedassen 190112 14.428

papierassen EC1 190114 55.628

vliegassen EC2 190114 19.797

reject pulper oud papier 030307 15.864 Intern verwerkt

ontinktingsslib 030305 177.721 intern verwerkt

wervelbedzand 2.670

ijzerdraad 150104 54

ijzerschroot 170405 134

aluminium 170402 3.36

INOX 170405 9

lege vaten 150110 99


Omschrijving EURAL-code

Hoeveelheid (ton)

rubberafval 160103 18

mengpuin 170107 124

kabelafval 170411 9

karton en kokers 200101 267

glasafval 200102 2

afval vilten en doeken 200111 65

foliezakken en big bags 200139 12

biomassaschroot 200140 247

hout met ijzer 200140 996

afvalhout 191207 104

ovenschroot 200140 852

Oliehoudend afval 150202 16

afvalolie 130205 54

spuitbussen 160504 1

(TL) lampen Recupel 200121 1

verf en inkt in kleinverpakking 080111 4

restafval 200301 206

restafval 200302 16.95 m³

PMD 150106 213 m³

AEEA 160211 3

Energiebalans

Onderstaande worden de verwerkte hoeveelheden brandstoffen van de afgelopen jaren weergegeven.

Tabel 2-6: Verwerkte hoeveelheid brandstof in ton/jaar van 2017 t.e.m. 2019

Brandstoffen (ton/jaar)

2017 2018 2019

EC1

Ontinktingsslib EC1 (waaronder ook RWZI-slib)

177.913 174.625 177.521

Hout EC1 83.685 89.341 77.239

EC2

Hout 206.335 207.333 175.977


Kolen EC2 1.143 2.205 821

RWZI slib EC2 17.412 20.863

Rejects EC2 15.864

Totaal EC2 286.503 312.615 292.498

Totaal EC1 + EC2 548.101 576.581 547.258


Energiebeheer

Stora Enso Langerbrugge heeft de Energiebeleidsovereenkomst (EBO) 2015-2022 met de Vlaamse Overheid getekend. Hierdoor engageert het bedrijf zich tot een inspanningsverbintenis om het primair energieverbruik te reduceren. Het nieuw energieplan (EBO nr 301) voor 2019-2022 werd goedgekeurd op 18 mei 2020 en voorziet volgende maatregelen:

- 11 zekere maatregelen die na implementatie samen een geraamde jaarlijkse besparing van 78,745 TJp opleveren. De uitvoering van deze maatregelen voorzien is in de periode 2019-2022.

- Geen potentieel rendabele maatregelen.

- 1 studiemaatregel met bijhorend stappenplan voor uitwerking van de studies.

Werktijden en periodes

Stora Enso Langerbrugge NV werkt volcontinu, 7/7 dagen, 24u/24u. Alle installaties zijn bijgevolg continu in werking met uitzondering van periodieke stilstanden voor onderhoud.

De stookinstallaties (EC1/EC2) zijn voorzien op een werking van ca 8.000 uur/jaar.

De bedrijfstijden van de aanvoer/afvoer zijn: maandag tot en met vrijdag: 5h00 – 21h00. Actueel is dit grotendeels via wegtransport. Occasioneel wordt ook buiten deze uren aangeleverd.

Milieu- en veiligheidsprocedures

Inzake veiligheids- en milieuaspecten wordt er rekening gehouden met zowel de algemene voorschriften, regels en principes, alsook met een aantal specifiek tot de energie-installaties genomen maatregelen.

2.4.11.1 Algemene voorschriften

• Toegang tot het terrein

o De installatie kan slechts via de daartoe voorziene en gecontroleerde toegangen betreden worden. Het terrein wordt 24 uur op 24 bewaakt door eigen personeel dat bovendien beschikt over een uitgebreid cameranetwerk. De dienst bewaking of de controlemaker van energiecentrale 2 fungeert als communicatiecentrum bij calamiteit en zijn verantwoordelijk voor de oproep van hulpdiensten.

o Iedere persoon, hetzij eigen werknemer, hetzij bezoeker, hetzij contractor wordt geregistreerd.

o Toegangscontroleprocedures zijn geborgd in het kwaliteitszorgsysteem ISO 9001 en milieuzorgsysteem ISO 14001. Deze procedures zijn zowel van toepassing op toegang van personen, levering van materialen en afvoer van restproducten.

o Vooraleer een contractor werkzaamheden wenst te verrichten op de terreinen, dient hij bij de portier verplichtend een veiligheidsfilm te bekijken die alle algemene veiligheids- en milieuvoorschriften behandelt. Indien de contrator de evaluatie die bij deze film hoort, met succes afrondt kan hij zijn werkzaamheden aanvatten.

• Algemene veiligheid - installaties en machines

o De installaties voldoen aan de voorschriften van de vigerende wetgeving ter zake, waaronder het ARAB, AREI, EC- Machinerichtlijn,…

o Beschermingsmiddelen, aangepaste uitrustingen en adequate opleidingen zijn voorzien voor het personeel.


o De toegangen zijn voldoende ruim en bereikbaar voorzien om exploitatie in veilige omstandigheden te kunnen uitvoeren.

o Via correct onderhoud, regelmatige interne en externe controles wordt de veiligheid van de installatie gedurende de levensduur bewaakt.

o Stora Enso beschikt over ISO45001 certificaat.

• Brandveiligheid

o Voor alle nieuwe projecten wordt overleg gepleegd met de lokale brandweer in samenwerking met het StoraEnso Risk Management inzake blusinstallaties, brandbestrijdingsmiddelen, toegankelijkheid, procedures, ….

o Het bedrijf beschikt over een eigen bedrijfsbrandweerploeg waarbij op regelmatige basis de nodige opleiding wordt voorzien. Deze brandweerploeg wordt er specifiek op getraind een eerste interventie uit te voeren met succes totdat de stadsbrandweer overneemt. Deze brandweerploeg wordt specifiek opgeleid in werken met autonome adembescherming.

o In en rond de multifuel-WKK installatie werd een brandweernet met hydranten voorzien.

o Na overleg met de brandweer en eigen Risk Management werden detectiesystemen voorzien alsook de nodige blus- en sprinklerinstallaties. Het spreekt voor zich dat ook de eerste interventieblusmiddelen overal waar nodig voorzien zijn. Ook elektrische lokalen en hydraulische ruimtes werden beveiligd.

o De storingsmelding en alarmering van alle brandbeveiligingssystemen is gecentraliseerd m.b.v. software bij de afdeling bewaking/portier die dan ook fungeert als communicatiecentrum met hulpdiensten.

• Procescontrole en –sturing

o Het proces is volledig geautomatiseerd en wordt continu door operatoren opgevolgd.

o Automatische stop -en noodstopprocedures worden in de processturing geïntegreerd.

o Alle procedures en instructies worden geborgd in het kwaliteits- en milieuzorgsysteem.

2.4.11.2 Specifieke voorschriften

• In het proces zijn de nodige sturingen en veiligheidsapparatuur voorzien om een veilige exploitatie te garanderen.

• De opslag van producten gebeurt conform de voorschriften van VLAREM II met specifieke aandacht voor de veiligheid.

• Noodstopprocedures voorzien in het gedeeltelijk of volledig stilleggen van de installaties. Afhankelijk van de oorzaak die de noodstop initieert, wordt de volgorde van stilleggen aangepast en is deze functie van de veiligheid naar personen en vervolgens naar de installaties.

• De veiligheid naar personen toe en beheersing van de milieu-impact zijn belangrijke aandachtspunten.


Milieumaatregelen

Er werden reeds verschillende maatregelen genomen om de impact op de omgeving te beperken.

Geluidswerende maatregelen

Locatie van instalaties, gebouwen als geluidsscherm gebruiken, geluidsdempers, omkastingen en isolatie van installaties, deuren procesinstallaties dichthouden, inspectie en onderhoud van installaties, geluidsarme apparatuur plaatsen.

Preventieve maatregelen bodem- en grondwaterverontreiniging

Opslag op vloeistofdichte oppervlakte, inkuipingen voor opslag gevaarlijke stoffen en lossen van bulkchemicaliën, preventief onderhoud installaties, keuringen installaties, opleidingen.

Geurreducerende maatregelen

Optimalisatie werking afvalwaterzuivering, dosering van Nutriox (Calciumnitraat) aan de voorbezinker L2, continue slibverwijdering uit slibbekkens waterzuivering, aanvoer RWZ slib onmiddellijk verwerken in de biomassalosput op de brandstofopslagplaats, korte opslagtijd van brandstoffen.

Preventieve maatregelen luchtverontreiniging

Geautomatiseerde regelsystemen, opleiding operatoren, rookgaszuivering verbrandingsinstallaties, (preventief) onderhoud, continue metingen, optimalisaties verbrandingsprocessen, ketelreiniging.

Beschrijving van de aanpassingen

Het projectvoornemen vereist geen significante wijzigingen aan de bestaande installaties.

Op termijn dient conform Vlarem III een extra analyser voorzien te worden voor de continue meting van ammoniak in de rookgassen. Deze aanpassing is echter niet ingedeeld. Dit is bovendien niet gerelateerd aan de voorgenomen wijziging, maar zal worden opgelegd in Vlarem III voor afvalverbranding.

Daarnaast is een studie aan de gang om een extra geurmilderende maatregel te voorzien, namelijk een specifieke lostrechter voor het lossen van RWZI-slib in de biomassa losput. Dit is momenteel in projectfase. Op die manier kan altijd het aangeleverde RWZI-slib direct gelost worden en naar de opslag worden getransporteerd. Zo kan de geuremissie beperkt worden omdat geen RWZI-slib meer op de losplaats op de vloer wordt gelost om gemengd te worden met hout voordat het in de losput wordt gestort. De plaatsing van de specifieke lostrechter betreft een bijkomende mechanische uitrusting in een bestaande losput zodat het stedenbouwkundig niet vergunnings- of meldingsplichtig is. De locatie van de lostrechter wordt weergegeven in onderstaande figuur.


Figuur 2-8: Exacte locatie specifieke lostrechter voor het lossen van RWZI-slib in de biomassa losput

Afbraak- en aanlegfase

Aangezien dit project een uitbreiding van de verwerkingscapaiteit van een bestaande installatie (EC2) betreft, gaat dit project niet gepaard met een afbraak- of aanlegfase. Hiervoor wordt ook verwezen naar de scope van het MER (zie § 1.1).

Investering en tewerkstelling

Het project (de verhoging van de verbrandingscapaciteit van RWZI-slib op EC2) heeft geen invloed op de tewerkstelling op de site.

Het verhogen van de verbrandingscapaciteit op zich, vereist geen wijzigingen aan de site. Er is wel een project in voorbereiding om te voorzien in een extra geurmilderende maatregel. Deze bestaat uit het plaatsen van een specifieke lostrechter voor het lossen van RWZ-slib in de biomassa losput De investering die hiermee gepaard gaat, heeft een CAPEX van 500.000 €.


3 Relevante alternatieven

Er kunnen op verschillende niveaus alternatieven beschouwd worden. Hierbij kan er een onderscheid gemaakt worden tussen beleidsalternatieven, uitvoeringsalternatieven en locatiealternatieven.

Beleidsalternatieven/ nulalternatief

Het nulalternatief, zijnde het niet uitvoeren van het project, betekent het behoud van de huidige toestand op het terrein. De bestaande toestand wordt besproken in het MER onder de referentiesituatie en het project wordt hieraan getoetst. Het nulalternatief is bijgevolg niet relevant als aparte beschouwing daar de effecten reeds worden beoordeeld ten aanzien van deze referentiesituatie.

Locatiealternatieven

Het bedrijf is sedert 1932 gevestigd op de huidige site. Het bedrijf is geleidelijk aan gegroeid op de locatie langs het Kanaal Gent-Terneuzen. In de voorbije jaren werden er verschillende wijzigingen en uitbreidingen aangevraagd en vergund. Deze hadden allen betrekking op de verbrandingsinstallatie (uitbreiding met C-hout, uitbreiding capaciteit verbranding WZI-slib). Er zijn geen uitbreidingen aangevraagd aan de rest van de installatie. De meest recente uitbreidingen in 2018 en 2019 hadden betrekking op de uitbreiding van de verbrandingscapaciteit van WZI-slib.

De site ligt in gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven. De aanwezige infrastructuur zorgt ervoor dat de aan- en afvoer van grondstoffen/afgewerkte producten op een efficiënte manier kan gebeuren. De transportmodi die ingezet worden door Stora Enso Langerbrugge zijn zeevaart, binnenvaart, en wegtransport. Spoortransport wordt vandaag niet meer gebruikt.

De activiteiten zijn compatibel met de geldende bestemmingsplannen (zie § 2.1.2),

Rekening houdend met bovenstaande gegevens en met het feit dat het onderzoek een uitbreiding van de verbrandingscapaciteit van een bestaand bedrijf betreft, worden geen locatie-alternatieven onderzocht.

Uitvoeringsalternatieven

Met betrekking tot de verbranding van WZI-slib zijn volgende BBT / BREF studies van toepassing en worden bij de desbetreffende disciplines en waar relevant besproken:

- BBT voor de verwerking van RWZI- en gelijkaardig industrieel afvalwaterzuiveringsslib 2001

- BREF Afvalbehandeling (WT) 2018

- BREF Afvalverbranding (WI) 2019

- …

BBT voor de verwerking van RWZI- en gelijkaardig industrieel afvalwater-zuiveringsslib 2001:

Valt onder toepassing van punt 3.2.5 ‘Verbranding‘, meer bepaald in een wervelbedoven met andere gevaarlijke en niet gevaarlijke afvalstoffen.

Het verwerkingssysteem van Stora Enso Langerbrugge valt onder toepassing van code V5 ‘Verbranding van ontwaterd slib in een afvalverbrandings-installatie’ waardoor het aan een BBT-evaluatie dient onderworpen. Volgende eenheidsbewerkingen worden achtereenvolgens doorlopen: indikken – conditioneren/ontwateren – verbranding in een afvalverbrandingsinstallatie.

Onderstaande tabellen geven de voorwaarden en aanbevelingen weer waaraan moet voldaan zijn opdat het verwerkingssysteem als BBT wordt beschouwd. In de tabellen wordt aangegeven op welke manier voldaan wordt.


Tabel 3-1: Voorwaarden opgelegd aan de BBT (Bron: Eindrapport BBT voor de verwerking aan RWZI- en gelijkaardig industrieel afvalwaterzuiveringsslib, Vito, april 2001)

4.2.3.3 Verbranding, al dan niet samen met andere afvalstoffen

Verbranding is enkel BBT voor slib dat niet voldoet aan de kwaliteitseisen die door de Vlaamse wetgeving worden opgelegd voor gebruik als meststof of bodemverbeterend middel.

OK

Het slib kan zowel in ontwaterde als in gedroogde vorm verbrand worden, en mag vooraf al dan niet vergist zijn.

OK, in ontwaterde vorm.

Indien het slib vooraf thermisch gedroogd wordt, dient voor de droging in de mate van het mogelijke gebruik gemaakt te worden van restwarmte. Bij onvoldoende beschikbaarheid van restwarmte mag voor de slibdroging ook gebruik gemaakt worden van biogas (afkomstig van de slibgisting) of fossiele brandstoffen

OK, niet thermisch gedroogd.

De bij de verbranding vrijkomende warmte dient zoveel mogelijk nuttig te worden gebruikt.

OK

Verbranding van ontwaterd slib dient minstens autotherm te gebeuren, d.i. zonder inzet van fossiele brandstoffen of biogas als steunbrandstof. Het gebruik van gedroogd slib als steunbrandstof is wel toegelaten, op voorwaarde dat het slib gedroogd werd met restwarmte afkomstig uit de rookgassen van de slibverbranding. Wanneer het slib samen met andere afvalstoffen in een afvalverbrandingsinstallatie wordt verbrand, kunnen deze (hoger calorische) als steunbrandstof fungeren.

OK

De verbrandingsinstallatie dient te voldoen aan de milieuvoorwaarden die worden vastgelegd door de Europese Richtlijn betreffende de verbranding van afval (zie paragraaf 2.3.5).

OK

Tabel 3-2: Aanbevelingen op basis van de BBT (Bron: Eindrapport BBT voor de verwerking aan RWZI- en gelijkaardig industrieel afvalwaterzuiveringsslib, Vito, april 2001)

HF 5.2 Verhogen en verzekeren van de slibverwerkingscapaciteit in Vlaanderen

Zoals gesteld in paragraaf 4.2.2 beschikt Vlaanderen op dit moment over onvoldoende verwerkingscapaciteit om de hoeveelheid zuiveringsslib die omwille van kwaliteitsredenen niet in de landbouw kan afgezet worden, via de BBT te verwerken. Voor deze slibfractie werden 3 groepen van verwerkingssystemen als BBT voorgesteld:

• gebruik in afdichtlagen, b.v. voor het afdichten van stortplaatsen

• verbranding, al dan niet samen met andere afvalstoffen

• coverbranding in een cementoven, elektriciteitscentrale of kleiverwerkend bedrijf

Tussen deze drie groepen van verwerkingssystemen kan, mits telkens voldaan is aan de voorwaarden die opgelijst zijn in paragraaf 4.2.3, vanuit milieustandpunt geen voorkeur worden uitgesproken. Om te verzekeren dat in de toekomst al het in Vlaanderen geproduceerde zuiveringsslib via de BBT kan worden verwerkt, dient de gezamenlijke capaciteit van deze drie verwerkingswegen opgetrokken te worden. Strategieën die hiertoe, al dan niet parallel, kunnen toegepast worden, zijn:

OK, verbranding, al dan niet samen met andere afvalstoffen.


BREF Afvalbehandeling (WT) 2018

Niet van toepassing op RWZI-slib, enkel op hout en reject.

Afdeling GOP van het Departement Omgeving heeft op 2/2/2021 gevraagd de checklijst mbt deze BBT in te vullen.

BREF Afvalverbranding (WI) 2019

De evaluatie van de installatie aan de BBT-conclusies wordt als Bijlage 2 bijgevoegd. Bovendien heeft Afdeling GOP van het Departement Omgeving in haar schrijven d.d. 24/01/2020 aangekondigd dat zij een algemene evaluatie van de lopende vergunningen van de GPBV-installatie plant zodat de inrichting binnen de vier jaar na publicatie van de BBT-conclusies kan voldoen aan de gepubliceerde BBT-conclusies. De vraag voor evaluatie is ontvangen op 10 november 2020.

BREF voor grote stookinstallaties (LCP) 2017

Niet van toepassing op EC1 en EC2, deze vallen onder toepassing van de BREF waste incineration.


4 Algemene methodologische aspecten

Overzicht van te onderzoeken milieudisciplines

Hieronder worden de verschillende delen die in de effectenstudie (zie volgende hoofdstukken) aan bod zullen komen, gedefinieerd.

Volgende aspecten zullen in het MER door de respectievelijke erkende MER-deskundigen beschreven worden:

- Bodem

- Water

- Lucht en geur

- Geluid en trillingen

- Mens (verkeer, hinder en veiligheid)

In voorliggend dossier wordt de behandeling van het onderdeel mens – gezondheid voorzien binnen de discipline Mens (hinderaspecten), uitgewerkt door de coördinator.

De volgende disciplines worden in dit MER niet beschouwd als sleuteldisciplines, maar beknopt behandeld:

- Biodiversiteit: impact op de eventueel aanwezige en / of omringende waardevolle natuur is

verwaarloosbaar. De meest nabij gelegen NATURA-2000 gebiden en VEN-gebieden

bevinden zich op meer dan 5 km afstand ten aanzien van het projectgebied. Bovendien is

het projectgebied in de huidige situatie reeds ong. 53 % verhard en is het volgens de

biologische waarderingskaart volledig aangeduid als biologisch minder waardevol. De

discipline Biodiversiteit wordt niet relevant geacht als hoofddiscipline.

- Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie: Het huidig landschap wordt reeds bepaald

door het huidige industriegebied. Het projectgebied heeft geen archeologische waarde. De

erfgoedwaarden in de omgeving behoren niet tot de invloedzone van het project. De

discipline Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie wordt niet relevant geacht voor

nader onderzoek door een erkend deskundige, maar wordt behandeld door de coördinator.

- Mens – Ruimtelijke aspecten: De huidige functie van het gebied wordt behouden en

versterkt. De effectgroep ruimtelijke aspecten in discipline Mens wordt niet relevant geacht

voor nader onderzoek door een erkend deskundige, maar wordt behandeld door de

coördinator.

Ook de discipline 'klimaat' wordt niet weerhouden als sleuteldiscipline in het kader van dit project en zal op beknopte wijze door de coördinator behandeld worden.

Verder worden de aspecten “energie- en grondstoffenvoorraden”, “licht” en “veiligheid” niet afzonderlijk besproken in dit MER aangezien er geen aanzienlijke effecten verwacht worden.

Uiteraard bestaan tussen de disciplines belangrijke interacties en zal een gegevensoverdracht nodig zijn. De voornaamste relaties waarbij gegevensoverdracht noodzakelijk is, zijn de volgende:

- Effecten met betrekking tot de luchtkwaliteit

o Gezondheid van de mens o Hinder voor de mens (geur)

- Effecten met betrekking tot geluid

o Hinder voor de mens o Rustverstoring (biodiversiteit)

- Effecten met betrekking tot bodem en grondwater

o Gezondheidseffecten voor de mens


o Verdroging voor biodiversiteit en mens

- Effecten met betrekking tot mobiliteit

o impact luchtkwaliteit o impact geluidskwaliteit o hinder en veiligheid voor mens

Opbouw per milieudiscipline

Afbakening van het studiegebied

Het studiegebied wordt globaal gedefinieerd als het projectgebied met daarbij het invloedsgebied van de effecten. De afbakening van het studiegebied is afhankelijk van het invloedsgebied van de afzonderlijke ingrepen, de milieukarakteristieken en de voorgenomen activiteit. Dit kan per milieueffect verschillen.

Onderstaande figuur geeft een algemeen overzicht van het studiegebied, algemeen reikend tot een zone van 200 m rondom de site van Stora Enso Langerbrugge.

Figuur 4-1: Situering algemeen studiegebied met een buffer van 200 m rondom de site van Stora Enso Langerbrugge

Onder de verschillende disciplines is een specifiekere beschrijving gegeven van de afbakening van het studiegebied, zoals een zone van 2 km rondom de site in discipline Lucht.


Figuur 4-2: Situering studiegebied discipline Lucht met een buffer van 2 km rondom de site van Stora Enso Langerbrugge

Beschrijving van de bestaande toestand in de omgeving

Dit is een beschrijving van het projectgebied en de omgeving. In het MER zal referentiejaar 2019 als de bestaande toestand genomen worden. Indien geen resultaten van 2019 voorhanden zijn, wordt de meest recent beschikbare informatie gehanteerd.

De bestaande toestand vormt samen met de ontwikkelingsscenario’s (zie § 4.2.4) in principe de basis t.o.v. waarvan de verdere aanwezigheid van het project vergeleken wordt. In dit MER en in de eindsynthese worden de voor- en nadelen van het project besproken onder de vorm van een beschrijving en een cijfermatige beoordeling.

Geplande situatie

Het project beoogt het verkrijgen van een uitbreiding van de bestaande vergunning van de site. Er worden geen stedenbouwkundige wijzigingen aangevraagd. Er dient een project-MER opgemaakt te worden in kader van deze omgevingsvergunningsaanvraag.

In 2011 is een project-MER opgemaakt voor de hervergunning van de volledige site (papierproductie, verbrandingsinstallatie en overige ondersteunende functies, zoals bv. de WZI). In de voorbije jaren werden er verschillende wijzigingen en uitbreidingen aangevraagd en vergund. Deze hadden allen betrekking op de verbrandingsinstallatie (uitbreiding met C-hout, uitbreiding capaciteit verbranding WZI-slib). Er zijn geen uitbreidingen aangevraagd aan de rest van de installatie.

In de algemene handleiding (algemeen richtlijnenboek procedurele en methodologische aspecten, team MER, 2015) is het volgende opgenomen. ‘Bij een MER in het kader van een wijziging aan een bestaande industriële installatie (bv. uitbreiding) moet de referentiesituatie rekening houden met de aanwezigheid van de bestaande installatie, inclusief met de effecten van de werking ervan (bv. emissies). Het voorwerp van de vergunningsaanvraag is immers niet de bestaande installatie maar enkel de wijziging, en men moet dus ook (enkel) de effecten van de wijziging beschrijven en beoordelen.’ Deze zienswijze werd telefonisch bevestigd door team MER (Annelies Hoebeeck, tel. dd. 27/04/2020).


Toegepast op voorliggend project betekent dit dat het project-MER wel de huidige situatie in beeld dient te brengen (dus de werking van de volledige site anno 2020), maar dit dan als referentiesituatie beschrijft. De effectbeschrijving en –beoordeling van het MER focust zich dan op de mogelijke effecten ten gevolge van de bijkomende uitbreiding van de verbrandingscapaciteit.

Deze beschrijving omvat dus eigenlijk de beschrijving en de evaluatie van de positieve en negatieve effecten van de installaties.

De beoordeling van de effecten gebeurt o.b.v. expert judgement en is – waar dit mogelijk is - gebaseerd op cijfermatige gegevens. Onder “Geplande toestand - Methodologie”- is voor elke discipline aangegeven op basis van welke criteria en op welke wijze de beoordeling van de effecten gebeurt.

Om een overzicht te verkrijgen van het belang van de verschillende effecten wordt voor elk effect volgende indelingswijze gehanteerd:

Aanzienlijk negatief (-3) Aanzienlijk positief (+3)

Negatief (-2) Positief (+2)

Beperkt negatief (-1) Beperkt positief (+1)

Verwaarloosbaar/geen effect (0)

Op basis van de grootte van de cijfergegevens kan vervolgens snel afgeleid worden in hoeverre de deskundigen een effect als belangrijk beoordeeld hebben.

Hierbij duidt een positieve score op een gewenst effect. Dit kan bv. een verhoging, een ondersteuning of een versterking van de betrokken eigenschap zijn. Een negatieve score wijst op een ongewenst effect. Dit kan bv. gaan om het verdwijnen, een verlaging of een aantasting van een bepaalde eigenschap. Voor elk relevant effect wordt een beoordelingskader geschetst dat zal gebruikt worden bij de bepaling van het significantieniveau.

Op basis van de impactbeoordeling (van -3 tot +3) kan afgeleid worden in hoeverre een maatregel/aanbeveling noodzakelijk is en welke de impact is van de maatregel/aanbeveling (resterend effect): de milderende maatregelen/aanbevelingen worden gekoppeld aan de impactbeoordeling.

In het richtlijnenboek milieueffectrapportage ‘Algemene methodologische en procedurele aspecten’ (oktober 2015) is een kader opgenomen waar de koppeling van effectbeoordeling met milderende maatregelen is gemaakt1.

1 Richtlijnenboek lgemene methodologische en procedurele aspecten, Tabel 11 pagina 98.


Voor alle gevallen geldt: indien er geen milderende maatregelen voorgesteld kunnen worden, dient dit gemotiveerd te worden.

In het MER zal een onderscheid gemaakt worden tussen noodzakelijke maatregelen en aandachtspunten/aanbevelingen (maatregelen ter optimalisatie van het project).

Volgens de handleiding Milderende Maatregelen kunnen maatregelen met impactscore -1 of maatregelen die het resterend effect niet voldoende verkleinen soms beter als ‘aanbeveling’ worden opgenomen dan wel als ‘maatregel’.

De MER-deskundige zal aangeven of een maatregel noodzakelijk is (en aangeven wat het resterend effect is).

Ontwikkelingsscenario’s

Onder autonome ontwikkeling wordt de ontwikkeling die het studiegebied zou doormaken zonder bijkomende gestuurde beïnvloeding van buitenaf verstaan. Gezien de ligging in industriegebied geldt voor de meeste disciplines dat er weinig zal veranderen aan de huidige situatie.

In het havengebied van Gent zijn continu wijzigingen of nieuwe ontwikkelingen lopende. De dichtsbijzijnde grootschalige, momenteel gekende, industriële ontwikkeling is de realisatie van de Gentse Warmte Centrale (bouw gestart in jan. 2020) op de site van Ghent Coal Terminal. Aangezien deze installatie zich op ca. 3,5 km van de site van Stora Enso gelegen is (ten noordoosten), en de verspreidingspluim van de luchtemissies zich volgens het bijhorende MER (MER-databank, PR-MER 3089) in noordoostelijke richting verspreidt, wordt er geen directe interferentie verwacht. Dit project wordt dan ook niet meegenomen als een apart te bestuderen ontwikkelingscenario.

In de omgeving is momenteel ook het project ‘Ombouw R4 Oost en West’ lopende. Ter hoogte van de site van Stora Enso, worden er wijzigingen voorzien aan knooppunt 6 van dit project, de kruising van de R4 met de Langerbruggestraat. Echter, gelet op de scope van dit MER, namelijk de uitbreiding van de verbrandingscapaciteit van RWZI-slib, wordt er geen interferentie verwacht hieromtrent. Dit wordt dan ook niet meegenomen als een apart te bestuderen ontwikkelingsscenario.

Maatregelen

Na de bespreking en evaluatie van de effecten worden in dit MER milderende maatregelen voorgesteld (conform richtlijnenboek algemene methodologie zie § 4.2.3), indien blijkt dat er negatieve milieueffecten zijn of om aan Vlarem te voldoen.

Aan de hand van de grootte van de cijfergegevens zoals onder het hoofdstuk ‘Geplande toestand’ bepaald wordt, zal kunnen afgeleid worden in hoeverre de deskundigen een effect belangrijk vinden, in hoeverre een maatregel vereist is en welke de impact is van de maatregel (resterend effect). Het resterend effect wordt op gelijkaardige wijze zoals hierboven aangehaald werd, beoordeeld.

Overzicht van de mogelijke effecten en grensoverschrijdende effecten

Grensoverschrijdende effecten

Het bedrijf is gelegen op ca. 15 km van de Nederlandse Grens. Gezien de afstand van het projectgebied tot de Nederlandse grens worden er geen grensoverschrijdende effecten verwacht.

Overzicht algemeen te verwachten effecten

De effecten van de wijzigingen die zullen doorgevoerd worden (uitbreiding verbrandingscapaciteit waterzuiveringsslib op EC2) worden beoordeeld.

De verbranding van waterzuiveringsslib zal in de bestaande energiecentrale EC2 gebeuren. Er moeten dus geen afbraakwerken gebeuren. De installatie wordt hiervoor niet stilgelegd.

Gebaseerd op de algemene locatiekarakteristieken en de projectbeschrijving worden hieronder de voornaamste mogelijke effecten die t.g.v. het project redelijkerwijze kunnen verwacht worden in een overzicht weergegeven.


Tabel 4-1: Overzicht ingreep-effect relaties (mogelijke en te onderzoeken effecten)

Ingreep Direct effect Discipline Indirect effect Discipline

Verbranding extra waterzuiveringsslib

Invloed op luchtkwaliteit (o.a.

luchtemissies, geur)

Lucht (P) Geurhinder

Invloed op

gezondheid/hinderaspecten van

de omwonenden

Invloed op vegetatie

Mens (P)

Fauna en flora (P)

Geluidsemissies van verkeer +

installaties

Geluid (P) Invloed op omwonenden (hinder,

gezondheid)

Rustverstoring

Mens (P)

Fauna en flora (P)

Verkeersgeneratie

(verkeersleefbaarheid en –veiligheid)

Mens (P) Leefbaarheid van de

omwonenden

Mens (P)

Risico op bodem- en

grondwaterverontreiniging

Bodem en

grondwater (P)

Invloed op waterkwantiteit en –

kwaliteit van ontvangende waterlopen

Oppervlaktewater (P)

Waterverbruik Water (P)

(T = tijdelijk; P = permanent)


DEEL 2 ONTWERP-MER


5 Discipline Bodem


Het studiegebied voor de discipline Bodem bestaat uit het projectgebied zelf, met aandacht voor die zones waar tijdens de exploitatie nog een invloed op de bodem te verwachten valt.

Het studiegebied kan worden opengetrokken tot buiten het projectgebied wat bodemkwaliteit betreft en dan meer bepaald de mogelijke effecten van verontreinigingsbronnen in de nabije omgeving van het projectgebied. Het algemeen studiegebied dat tot op 200 m van de terreingrens reikt zal voldoende ruim zijn voor de discipline Bodem.

Juridische en beleidsmatige context

Wetgevingen die van belang kunnen zijn voor de exploitatie van de installaties op de site van Stora Enso Langerbrugge, zijn VLAREBO (in het kader van bodemonderzoeken), VLAREMA (m.b.t. afvalstoffenbehandeling) en VLAREM.

Methodologie

Methodiek beschrijving van de referentietoestand

Voor het beschrijven van de referentiesituatie baseert de deskundige zich op basisinformatie die ter beschikking is of kan worden gesteld. Voor het onderzoek naar de bodemgesteldheid, bodemkwaliteit en geologie in het studiegebied wordt gebruik gemaakt van o.a. volgende gegevensbronnen:

• geologische kaart van België;

• bodemkaart van Vlaanderen voor de beschrijving van de bodemtypes;

• website van de Databank Ondergrond Vlaanderen (http://dov.vlaanderen.be) en de

Bodemverkenner waar informatie omtrent boringen, sonderingen, peilputten, waardevolle

bodems wordt geraadpleegd;

• OVAM-databank met locatie van uitgevoerde bodemonderzoeken;

• Bestaande bodemonderzoeken ter hoogte van de site;

• geologie in relatie tot grondwaterhuishouding, meer bepaald grondwaterstanden en

mogelijk aanwezige watervoerende of afsluitende lagen: o.a. geologisch kaartmateriaal en

sonderingen op Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV);

Er zijn geen veldanalyses, detailinventarisaties en veldwerkzaamheden (op het vlak van bodemsoort/kwaliteit, gevoeligheid bodem voor zettingen e.d.) door boringen en sonderingen of andere uitgevoerd in kader van voorliggend MER.

Methodiek effectvoorspelling en -beoordeling

Het identificeren, meten en voorspellen van milieueffecten op of via de bodem gebeurt voornamelijk via de bodemkenmerken en –hoedanigheden. Wijzigingen van de bodem (ruim opgevat) worden meestal negatief beoordeeld omdat ze een verlies of verslechtering van de structuur inhouden.

Er is enkel een uitbreiding van slibverwerking gepland zonder grote bouwwerken of graafwerken op de site, en zonder aanlegfase. De meeste effecten voor bodem zijn in principe vooral te verwachten tijdens de aanlegfase (vergraving, grondverzet, mogelijke verontreiniging, …). Bovendien is de bodem in belangrijke mate reeds antropogeen verstoord.

Effecten zoals vernietiging van bodemstructuur zullen hier dan ook niet belangrijk zijn en zullen bijgevolg niet aan bod komen in dit MER. De focus zal gelegd worden op risico op bodem- en grondwaterverontreiniging door de uitbreiding van de verbrandingscapaciteit voor RWZI-slib.

Onderstaande tabel vat het te onderzoeken aspect samen.


Tabel 5-1: Overzicht methodologie-effectgroepen discipline Bodem

Effectgroep Criterium Methodologie Beoordeling significantie op basis van

Bodemver-ontreiniging

Risico op verspreiding van verontreiniging door exploitatie

Milieutechnische evaluatie van de site (kans op uitloging afvalstoffen, lekken van machines,…) op basis van gebruikte producten en de aanwezige maatregelen om verspreiding van verontreiniging te voorkomen

Aantal risicolocaties binnen de site voor contact van verontreinigde stoffen met de bodem

Op basis van de te verwachten effecten zullen – waar dit nuttig is – maatregelen geformuleerd worden ter beperking of voorkoming van de effecten.

Beschrijving bestaande toestand

Situering

Volgens de bodemkaart bestaat de site van Stora Enso Langerbrugge uit bebouwde bodem. Het bodemprofiel is gewijzigd door het ingrijpen van de mens. Het terrein werd in de loop van jaren in meerdere of mindere mate opgehoogd.

Volgens het meest recent bodemonderzoek in 2015 (Envirosoil NV, mei 2015, kenmerk EB1410/060, dossiernummer OVAM 3.393) is ter hoogte van de nieuwe fabriek het terrein in 1990 – 1992 vergraven en 2 tot 3 m opgehoogd met slib van papierindustrie en gronden afkomstig van de aanleg van het spaarbekken 2 van Kluizen, en bij de effectieve bouw van de nieuwe fabriek in 2001 – 2003 het terrein genivelleerd. Ter hoogte van de waterzuivering is de bodem vergraven en 2 tot 4 m aangevuld. Ter hoogte van het terreingedeelte voor de opslag van bluswater is een gedeelte van de ‘Oude Vaart’ 8 tot 10 m opgevuld met grond afkomstig van het bouwproject van de nieuwe fabriek. Over het volledige projectgebied heen bedraagt de hoogte van het terrein ca. +8 tot +10 mTAW en wordt het als vlak beschouwd, met uitzondering van een verhoging tot ca. 19 mTAW in de uiterst noordoostelijke hoek van het projectgebied.

Op basis van uitgevoerde boringen zoals beschreven in het meest recent bodemonderzoek van 2015 (Envirosoil NV, mei 2015) kan de geologische opbouw als volgt opgesomd worden:

- Ten oosten van het voormalig traject van de ‘Oude Vaart’: 2 tot 6 m dik zand, homogeen, opgespoten grond, waterdoorlatend

- Voormalig traject ‘Oude Vaart’: 8 tot 10 m dik, zand, homogeen, opvulling, waterdoorlatend

- Traject voormalige openbare weg ‘Wondelgemkaai’: 3 tot 4 m dik, zand, homogeen, ophooglaag, waterdoorlatend

- Voormalige openbare weg (wegverharding werd niet verwijderd): 0 tot 4 m dik, zand, homogeen, vergraven grond, waterdoorlatend

- Waterzuivering:

o 2 tot 4 m dik, zand, homogeen, opgespoten grond, waterdoorlatend o 20 tot 24 m dik, Pleistoceen zand-leemcomplex, kwartair, waterdoorlatend

- Fabriek:

o 2 tot 3 m dik, slib en zand, heterogeen, ophooglaag, waterdoorlatend o 0 tot 4 m dik, zand, homoheen, vergraven gronden, waterdoorlatend o 20 tot 24 m dik, Pleistoceen zand-leemcomplex, kwartair, waterdoorlatend


- Terreingedeelte met opslag van bluswater: 8 tot 10 m dik, zand, homogeen, opvulling, waterdoorlatend

Bovenstaande geologische opbouw op basis van het meest recente bodemonderzoek kan verder aangevuld worden met visuele boringen tot -60 mTAW d.m.v. het geologisch 3D-model (bron: DOV). Het resultaat wordt weergegeven in onderstaande figuren. Hieruit kan afgeleid worden dat de bodem in het noordoosten van het projectgebied het meest onderhavig is aan antropogene verstoring. Dit kan verklaard worden door de aanleg van het Kanaal Gent-Terneuzen en door de aanleg van de Ringvaart. De antropogene verstoring centraal op de site is minder dik en kan verklaard worden door de ontwikkeling van industrie. In het zuidwestelijke hoek van het projectgebied wordt de bovenste bodemlaag reeds gevormd door de formatie Gent, dewelke gevormd werd tijdens het Quartair en voornamelijk bestaat uit eolische dekzanden.

Er bevinden zich geen waardevolle bodemprofielen op de site.

Figuur 5-1: Visuele boring ter hoogte van noordoostelijk punt op de site met aanduiding formaties (Bron: DOV, 3D-model V3)

Figuur 5-2: Visuele boring ter hoogte van centraal punt op de site met aanduiding formaties (Bron: DOV, 3D-model V3)

Figuur 5-3: Visuele boring ter hoogte van zuidwestelijk punt op de site met aanduiding formaties (Bron: DOV, 3D-model V3)

Bodemkwaliteit

Op de site van Stora Enso Langerbrugge zijn in het verleden een aantal bodemonderzoeken uitgevoerd. Het meest recente bodemonderzoek dateert van 2015 en werd opgemaakt door Envirosoil NV met kenmerk EB1410/060.


Figuur 5-4: Bodemonderzoeken (bron: geoloket OVAM, geraadpleegd 24/11/2020)

Het betref zowel een oriënterend als een beschrijvend bodemonderzoek. Het oriënterend bodemonderzoek werd uitgevoerd i.h.k.v. een periodieke verplichting. Er zijn stalen genomen van het vaste deel van de aarde en het grondwater ter hoogte van 45 verdachte zones, waaruit blijkt dat voor twee zones een beschrijvend bodemonderzoek opgemaakt diende te worden.

- Er komt een historische bodemverontreiniging voor met PAK in het vaste deel van de aarde ter hoogte van zone 42. De verontreiniging is ontstaan op dit perceel ter hoogte van een spoorweg op dit deel van het terrein. De richtwaarde wordt overschreden voor een of meerdere genormeerde parameters. Er gaat geen humaan toxicologisch risico en geen ecotoxicologisch risico uit van de bodemverontreiniging. Er wordt geen ernstige bedreiging vastgesteld. Daarnaast wordt ook geen drijflaag of zinklaag vastgesteld. Bijgevolg is geconcludeerd dat er voor het vaste deel van de aarde geen noodzaak is tot bodemsanering.

- Er komt een nieuwe bodemverontreiniging voor met minerale olie in het vaste deel van de aarde ter hoogte van zone 48. Er wordt een drijflaag waargenomen. De verontreiniging is ontstaan op dit perceel en wordt als nieuw beschouwd omdat aangenomen wordt dat zij gerelateerd is aan de calamiteit bij het verwijderen van een voormalige oliegekoelde transformator in de periode april – mei 2014. De drijflaag en aanwezige bodemverontreiniging werden toen verwijderd, waarbij een restverontreiniging achtergebleven is. Ter hoogte van deze restverontreiniging wordt de richtwaarde overschreden voor een of meerdere genormeerde parameters. Bij evaluatie van de ernst van de restverontreiniging is gebleken dat er van de nieuwe bodemverontreiniging geen humaan toxicologisch risico en geen ecotoxicologisch risico uitgaat. Er wordt geen ernstige bedreiging vastgesteld. Daarnaast wordt ook geen drijflaag of zinklaag vastgesteld. Bijgevolg is geconcludeerd dat er voor het vaste deel van de aarde geen noodzaak is tot bodemsanering.

Op 3/06/2015 werd door OVAM verklaard dat het verslag van het oriënterend en beschrijvend bodemonderzoek conform de bepalingen van het Bodemdecreet is. Op basis van het verslag is er geen bodemsanering nodig. Stora Enso Langerbrugge beschikt over een conformiteitsattest met referentie 10971.


Effectbespreking en –beoordeling

Het risico op nieuwe verontreinigingen wordt als voldoende beheerst beschouwd. Hierin wordt aan de vigerende wetgeving voldaan.

In de geplande situatie wordt de verbrandingscapaciteit van RWZI-slib verhoogd. Er is geen aanlegfase voorzien. Er worden geen vergravingen voorzien op de site, die overigens voor een groot deel verhard is. Er wordt tevens geen grondwater opgepompt en/of gebruikt. Bijgevolg bestaat er geen risico op een verplaatsing van bestaande verontreinigingen.

Er zijn geen werkzaamheden voorzien die een impact kunnen hebben op de bodem. Het bijkomende materiaal dat verwerkt zal worden (RWZI-slib), is niet vervuild zodat het geen risico vormt voor de bodem. Er wordt geen nieuwe of aparte opslag voorzien. Het slib wordt in de bestaande stortput gelost en wordt opgeslagen in de bestaande, afgesloten silo’s.

Om risico’s te vermijden, zijn in de huidige situatie voorzieningen getroffen om verontreinigingen te voorkomen, zoals ook in de diverse vergunningen voorgeschreven. Hiervoor zijn de nodige inkuipingen, lekbakken of dubbele wanden voorzien. In de geplande situatie blijven deze voorzieningen van toepassing.

Potentieel verontreinigd hemelwater wordt in de huidige situatie via een riolering langs de rand van de verharde terreinen opgevangen en afgevoerd naar de waterzuiveringinstallatie. Hierdoor bestaat er geen risico op vervuiling van de bodem en het grondwater. Voorliggend project voorziet geen wijzigingen aan de afvoer van potentieel verontreinigd hemelwater.

Een groot deel van de site is momenteel verhard, waardoor hemelwater niet in de grond kan dringen. Het niet-verharde gedeelte van het terrein is niet in exploitatie en is met vegetatie begroeid. Dit gedeelte staat volledig los van het gedeelte dat in exploitatie is. Het hemelwater dat hierop terecht komt, kan in de bodem dringen zonder in contact te komen met verontreinigingen. Bijgevolg bestaat er ter hoogte van de niet-verharde delen geen risico op verontreiniging van het grondwater.

Op basis van bovenstaande bespreking worden geen aanzienlijke effecten verwacht ten aanzien van bodem.

Conclusie, milderende maatregelen en aanbevelingen

In de geplande situatie wordt de verbrandingscapaciteit van RWZI-slib op installaties EC2 verhoogd. Er zijn geen werkzaamheden voorzien die een impact kunnen hebben op de bodem. Het bijkomende materiaal dat verwerkt zal worden (RWZI-slib), is niet vervuild en wordt gelost in de bestaande stortput en opgeslagen in bestaande afgesloten silo’s, zodat het geen risico vormt voor de bodem. Er wordt steeds voldaan aan de bestaande regelgeving inzake opslag. Er worden geen significante effecten verwacht op de bodem.

De bestaande voorzieningen om nieuwe verontreinigingen te vermijden, worden als voldoende beschouwd om het risico te beperken. Er zijn geen verdere maatregelen of aanbevelingen noodzakelijk.


6 Discipline Water


Het studiegebied omvat de site zelf evenals de grondwaterlagen die kunnen beïnvloed worden door de exploitatie. Voor oppervlaktewater omvat het studiegebied de waterlopen die kunnen beïnvloed worden door de exploitatie van de site, namelijk de Nieuwe Kale en het Kanaal Gent-Terneuzen.


De Europese Kaderrichtlijn Water (2000/60/EG) is van kracht sinds 22/12/2002. Ze vormt het raamwerk voor het integraal waterbeleid van de Europese Unie en haar lidstaten. De Kaderrichtlijn Water vormt het kader voor het beleid inzake waterkwaliteit en waterkwantiteit. Het doel van Kaderrichtlijn Water is het bereiken van een goede toestand van het oppervlakte- en grondwater tegen 2015, dit zowel kwantitatief als kwalitatief. De Kaderrichtlijn Water bepaalt dat er moet voorkomen worden dat de toestand van de (grond)waterlichamen achteruitgaat.

Het projectgebied is gelegen in het stroomgebied van de Schelde. De stroomgebiedbeheerplannen 2016 – 2021 voor Schelde en Maas werden op 18/12/2015 goedgekeurd door de Vlaamse Regering en kunnen geraadpleegd worden via www.integraalwaterbeleid.be. Deze plannen bevatten maatregelen om de toestand van de waterlopen en het grondwater te verbeteren, en om het overstromingsrisico te verminderen. De stroomgebiedbeheerplannen geven uitvoering aan de Europese kaderrichtlijn Water (2000) en aan de Overstromingsrichtlijn (2007). Volgende acties werden opgenomen ter hoogte van het projectgebied of in de nabije omgeving:

Tabel 6-1: Overzicht van de acties van de stroomgebiedbeheerplannen in de omgeving van het projectgebied (Bron: Geoloket stroomgebiedbeheerplannen)

Actienummer Locatie t.o.v. Stora Enso Actietitel

7B_J_014 Grenzend aan noordoostelijke

hoek van de site nabij

lozingspunt

Verdere optimalisatie van de

gemeentelijke saneringsinfrastructuur in

het bekken van de Gentse Kanalen

3_A_003 Over de volledige lengte van het

kanaal Gent-Terneuzen in

Vlaanderen, dewelke grenst aan

de site

Onderzoek naar zoutwaterproblematiek in

het kanaal Gent-Terneuzen

7B_I_078 Ter hoogte van het Mercatordok

op ong. 800 m afstand ten

noordoosten van de site

Uitvoering GUP-projecten met prioriteit 1

voor het bekken van de Gentse Kanalen

Eén van de belangrijke elementen uit het Decreet Integraal Waterbeleid (18/07/03 en wijzigingen) is het uitvoeren van de ‘watertoets’ (aangepast uitvoeringsbesluit 12/12/2014 en latere wijzigingen). De watertoets houdt in dat voor elk plan, programma of vergunningsplichtig project dient te worden nagegaan of dit schadelijke effecten heeft op het watersysteem. Het watersysteem wordt hierbij beschouwd als zijnde een samenhangend en functioneel geheel van oppervlaktewater, grondwater, waterbodems en oevers, met inbegrip van de daarin voorkomende levensgemeenschappen en alle bijhorende fysische, chemische en biologische processen en de daarbij behorende technische infrastructuren. De elementen voor de watertoets worden zowel opgenomen in het hoofdstuk oppervlaktewater als in een apart hoofdstuk achteraan in het MER.

De doelstellingen en beginselen van het Decreet Integraal Waterbeleid vormen een belangrijk toetsingskader bij de uitvoering van de watertoets. De site bevindt zich niet in een overstromingsgebied en er ligt geen waterloop doorheen.


De kaart van de overstromingsgevoelige gebieden die vanaf 1 maart 2012 verplicht geraadpleegd moet worden bij het toepassen van de watertoets, werd geactualiseerd in 2017. De overstromingsgevoelige gebieden worden samen met de risicozones voor overstromingen aangeboden op het geoloket van de watertoets (http://www.geopunt.be).

De Vlaamse overheid stelt volgende doelstelling/richtlijn voorop voor haar waterbeleid:

“Maximale retentie (infiltratie, berging en vertraagde afvoer) van hemelwater aan de bron”:

- Zo min mogelijk wordt hemelwater versneld afgevoerd naar de waterloop. Het hemelwater wordt zo veel mogelijk aan de bron opgevangen en gebruikt, geïnfiltreerd en zo nodig vertraagd afgevoerd, gescheiden van het rioleringsstelsel. Dit alles om piekafvoeren te voorkomen in de strijd tegen wateroverlast en erosie, infiltratie te bevorderen in de strijd tegen verdroging, en verdunning van het afvalwater tegen te gaan in de strijd tegen waterverontreiniging.

Vlarem II bepaalt in art. 4.2.1.3. en art. 6.2.2. dat het verboden is het hemelwater te lozen in de openbare rioleringen wanneer het technisch mogelijk of noodzakelijk is dit niet verontreinigd hemelwater gescheiden van het afvalwater te lozen in een oppervlaktewater of een kunstmatige afvoerweg voor hemelwater. Nieuwe rioleringsstelsels en uitbreidingen van bestaande stelsels moeten overeenkomstig deze bepalingen, indien technisch mogelijk, uitgevoerd worden als een (verbeterde) gescheiden riolering. Bestaande gemengde rioolstelsels kunnen niet altijd tot een (verbeterde) gescheiden rioolstelsel omgebouwd worden, tenzij tegen een zeer hoge kostprijs. Wel moet men altijd maximaal de verharde oppervlakte afkoppelen.

De gewestelijke stedenbouwkundige verordening (15.07.2016; B.S. 19.09.2016) inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen, buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater vormt een cruciaal kader voor het waterbeheer.

De verordening bevat minimale voorschriften voor de lozing van niet-verontreinigd hemelwater, afkomstig van verharde oppervlakken. Het algemeen uitgangsprincipe hierbij is dat hemelwater in eerste instantie zo veel mogelijk gebruikt wordt. In tweede instantie moet het resterende gedeelte van het hemelwater worden geïnfiltreerd of gebufferd, zodat in laatste instantie slechts een beperkt debiet vertraagd wordt afgevoerd. Ook de plaatsing van de overloop van de hemelwaterput en de infiltratievoorziening dient aan dit principe te beantwoorden.

Sinds 29 september 2016 moet elk op te richten gebouw, constructie of aan te leggen verharding groter dan 40 m² aan de normen van de verordening voldoen, ook als deze vrijgesteld is van stedenbouwkundige vergunningsplicht. De plaatsing van een infiltratievoorziening is dan verplicht als het goed (perceel) groter is dan 250 m².

Tenslotte worden de milieukwaliteitsnormen en emissienormen voor oppervlaktewater bepaald in Vlarem II. Het besluit van de Vlaamse Regering d.d. 21/05/2010 betreffende de milieukwaliteits-normen voor oppervlaktewater, waterbodems en grondwater is van toepassing. In uitvoering van het decreet Integraal Waterbeleid heeft de Vlaamse Regering nieuwe milieukwaliteitsnormen vastgelegd. Voor oppervlaktewater zijn er voortaan twee groepen milieukwaliteitsnormen:

- Typespecifieke normen voor biologische en algemeen fysisch-chemische parameters, opgesplitst per categorie en per type oppervlaktewater

- Niet- typespecifieke normen voor gevaarlijke stoffen

Algemeen van belang is het Decreet van 18 juli 2003 betreffende het integraal waterbeleid, gecoördineerd op 15 juni 2018”, ook het waterwetboek genoemd. De nieuwe coördinatie bevat alle (of toch bijna alle) Vlaamse decretale voorschriften voor drinkwater, zwemwater, afvalwater en grondwater en heeft betrekking op het integraal waterbeleid, beheer van de waterketen en beheer van het watersysteem.


Methodologie


Voor het beschrijven van de referentiesituatie baseert de deskundige zich op basisinformatie die ter beschikking is gesteld door de opdrachtgever. Voor het onderzoek naar de grondwater- en oppervlaktewaterkwantiteit, -huishouding en -kwaliteit in het studiegebied wordt in het MER, waar relevant, gebruik gemaakt van o.a.:

• GIS-kaarten i.v.m. grondwaterkwetsbaarheid en grondwaterstromingsgevoeligheid;

• Geologie in relatie tot grondwaterhuishouding, meer bepaald grondwaterstanden en

mogelijk aanwezige watervoerende of afsluitende lagen: o.a. geologisch kaartmateriaal en

sonderingen op Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV). Informatie over

grondwaterstanden is ook terug te vinden in gekende bodemonderzoeken, drainagestanden

bodemkaart en sonderingsverslagen;

• Kwaliteit van het grondwater in de omgeving o.b.v. gekende bodemonderzoeken en andere

bestaande gegevens;

• Website van de Databank Ondergrond Vlaanderen (http://dov.vlaanderen.be) waar

informatie omtrent boringen, sonderingen, peilputten en/of grondwaterwinningen wordt

geraadpleegd;

• Vlaamse hydrografische atlas voor de beschrijving van het hydrografisch net in de

omgeving;

• GEO-loket VMM: Specifieke kwantiteitskarakteristieken van de waterlopen (risico op

overstroming, capaciteit, maximale debieten, …), beschrijving kwaliteitsgegevens van

waterlopen/grachten en actuele invloedsfactoren op de waterkwaliteit, gebruiksfunctie en

–bestemming van de waterlopen (viswater, drinkwater, …).

• Watertoetskaarten;

• Stroomgebiedbeheerplan van de Schelde en relevante (deel)bekkenbeheerplannen

• VMM-databank;

• Beschrijving huidige infiltratiemogelijkheden (verharde/onverharde zones) en mate waarin

de ondergrond infiltratie toelaat;

• Beschrijving actuele afwatering van het projectgebied en omgeving (afwateringsgrachten,

stilstaande waters)

• Inschatting mogelijke verontreinigingselementen van het af te voeren hemelwater,

vertrekkende van de mogelijke opgeslagen goederen.

Er zijn geen veldanalyses, detailinventarisaties en veldwerkzaamheden (op het vlak van grond-/ oppervlaktewaterstanden, -stroming, -kwaliteit, e.d.) uitgevoerd in kader van voorliggend MER.

Methodiek effectvoorspelling en –beoordeling

In discipline Water wordt nagegaan wat de impact van de uitbreiding van de verbrandingscapaciteit van waterzuiveringsslib (EC2) zal zijn op de omliggende oppervlaktewaters en het grondwater.

De kenmerken hydrografie en hydrogeologie kunnen door projectwerken rechtstreeks of onrechtstreeks beïnvloed worden. De effecten kunnen zowel tijdelijk als permanent zijn.

Volgende zaken worden in het MER behandeld, in meer of mindere mate van detail, afhankelijk van de relevantie:

• Beschrijving van de waterbronnen;

• Beschrijving van de waterstromen op de site, het waterverbruik en de lozing;


• Nagaan mogelijke beïnvloeding op de afwatering en de oppervlaktewaterkwaliteit in de

omgeving (kwalitatief: onderzoek naar structuurkwaliteit waterlopen en waterkwaliteits-

informatie; inschatten capaciteit van de ontvangende waterlopen nabij het projectgebied);

• Mogelijke beïnvloeding van afvalwater (kwalitatief/kwantitatief) op de capaciteit van het

ontvangende rioleringsnet en afvalwaterzuiveringsinfrastructuur; bespreking noodzaak

eigen waterzuiveringsinfrastructuur;

• Beschrijving afstroming hemelwater;

• Mogelijke beïnvloeding van de grondwaterkwaliteit in de omgeving (semi-kwantitatieve

bespreking);

• Mogelijke beïnvloeding van de grondwaterstroming (risico op doorsnijden van

grondwaterstromingsvlakken met significante impact);

Er zijn geen (grond- of oppervlaktewater) kwantiteits- en/of kwaliteitsmodelleringen uitgevoerd, noch peilputten geplaatst voor de opmaak van dit MER.

De meeste aandacht zal besteed worden aan de afwateringswijzen van afvalwater en de invloed hiervan op het oppervlaktewater. Hierbij zal nagegaan worden of het geloosde effluent voldoet aan de bestaande en in de toekomst te verwachten normen. Daarnaast zal nagegaan worden in hoeverre dit afvalwater een invloed heeft op het ontvangend oppervlaktewater.

Onderstaande tabel vat de te onderzoeken aspecten samen.


Tabel 6-2: Methodologie-effectengroepen discipline ‘Water’

Effectgroep Criterium Methodologie Beoordeling significantie, indien wijziging verbrandingscapaciteit een wijziging in de effecten kan verzoorzaken

Grondwaterkwaliteit Risico op verspreiding van verontreiniging door exploitatie

Milieutechnische evaluatie van de site (kans op uitloging afvalstoffen, lekken van machines, …) op basis van gebruikte producten en de aanwezige maatregelen om verspreiding van verontreiniging te voorkomen

Aantal risicolocaties binnen de site voor contact van verontreinigde stoffen met grondwater.

Effecten zijn significant als verontreiniging ontstaat, verplaatst wordt of wordt gesaneerd.

Oppervlaktewaterkwaliteit Bestemming en kwaliteit geloosd effluent Algemene milieutechnische en juridische evaluatie van de lozing/verwerking van de afvalwaters

Bijdrage van het geloosd water t.o.v. het ontvangend water

Al of niet voldoen aan wettelijke voorwaarden en al of niet risico op beïnvloeding oppervlaktewaterkwaliteit

Oppervlaktewaterkwantiteit Piekdebieten bij lozing hemelwater (m³/s) en gezuiverd effluent

Kwalitatieve bespreking op basis van verwachte lozingsdebieten

Relatie piekdebieten met capaciteit van ontvangende waterlopen en risico op overstroming

Rationeel watergebruik Watergebruik bij de exploitatie (bron, debiet)

Milieutechnische evaluatie op basis van de waterbalans van de installatie (zowel hemelwater, grondwater, leidingwater als afvalwater)

Aard en omvang van de waterbronnen

De significantie wordt dan verder gespecificeerd a.d.h.v. de omvang van het effect. De uiteindelijke beoordeling gebeurt op basis van expert judgement.

Er wordt nagegaan of er maatregelen mogelijk zijn om eventuele effecten te vermijden of te beperken.


De impactanalyse van een lozing op het ontvangende oppervlaktewater wordt uitgevoerd volgens de methodiek beschreven in het MER-richtlijnboek deel water en aanvullende MER-fiche ‘bedrijfsafvalwater’. De methodiek voor de beoordeling van de impact van lozing van bedrijfsafvalwater zal wijzigen vanaf 1 februari 2021.

In principe start deze nieuwe methodiek met een voortoets om te bepalen of verder onderzoek naar de impact relevant is, en dit volgens onderstaand schema (bron: uitgebreid stappenplan impactbeoordeling bedrijfsafvalwater, VMM, november 2020).

Aangezien de scope van dit MER echter de verhoging van de verbrandingscapaciteit betreft, en geen hervergunning van de volledige site en er dus ook geen wijzigingen inzake lozingsnormen wordt aangevraagd, wordt in vraag 4 neen geantwoord. Alhoewel het dan ook wenig relevant wordt geacht de nieuwe methodiek in dit MER te hanteren, worden de achterliggende rekenformules (zie verder) wel gebruikt om inzicht te verschaffen in de huidige situatie.

De specifieke waterstroom waarop dit project een eventuele invloed zou kunnen hebben, namelijk de waterstroom van de gaswasser op verbrandingsinstallatie EC2, bedraagt op basis van de waterbalans in Tabel 2-4 slechts 3 % van het totale volume aan proceswater, en 4 % van het totale volume aan geloosd bedrijfsafvalwater.

In voorliggend MER wordt de lozing van het effluent van de WZI geanalyseerd ten opzichte van het Kanaal Gent-Terneuzen. De bestaande methodiek voorziet hierin twee benaderingen, namelijk de permanente (gemiddelde) en de tijdelijke (worst-case) impact. Aangezien het geen hervergunning van de volledige site betreft, er geen nieuwe normen worden aangevraagd, de impact o.b.v het specifieke volume sowieso beperkt is en het project geen invloed heeft op de tijdelijke impact (RWZI-slib wordt meegemengd met ander materiaal), wordt enkel de permanente impact uitgevoerd. Ook de thermische impact wordt niet geanalyseerd, gezien het project de koelwaterlozing niet beïnvloedt.

Beoordeling permanente impact

De permanente impact van de lozing op de ontvangende waterloop beschrijft de gemiddelde (structurele) impact van een gemiddelde lozingssituatie. De methodiek voor de evaluatie van de permanente impact bestaat er uit om voor iedere parameter volgende elementen te berekenen:


- Cv = de concentratieverandering 𝐶𝑉 = 𝐶𝑒 ×𝑄𝐿

𝑄𝑜𝑝𝑝+𝑄𝐿

Waarbij:

o Ce = concentratie van een parameter in het geloosde water

o QL = gemiddeld lozingsdebiet

o Qopp = gemiddeld debiet van het oppervlaktewater

- Y = de immissiekwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater (Ci) ten opzichte van het

bijhorende kwaliteitsdoel (MKN)

- X = de concentratieverandering (Cv) als gevolg van de lozing ten opzichte van de

immissiekwaliteit (Ci) of het kwaliteitsdoel (MKN) van het ontvangende oppervlaktewater

Om de significantie van de permanente impact van de lozing te duiden, wordt onderstaand beoordelingskader gehanteerd (cfr. Richtlijnenboek Milieueffectrapportage). Hierbij wordt de totale impact van een geloosde parameter bekeken door de verhouding van de concentratieverandering ten opzichte van de toetsingswaarde (X) te evalueren tegenover de immissiekwaliteit van het oppervlaktewater ten opzichte van de milieukwaliteitsdoelstelling (Y).

Deze beoordelingsmethodiek laat toe om te oordelen of de totale in de toekomst geloosde vuilvrachten op zich al dan niet (mede) een potentieel knelpunt vormen voor de overschrijdingen van de kwaliteitsdoelstelling (MKN).

Tabel 6-3: Beoordelingskader permanente impact (cfr. Richtlijnenboek Water)

1% < X ≤ 10 % 10 % X ≤ 20 % X > 20 %

Y < 50 % -1 -1 -2

50 % ≤ Y < 75 % -1 -2 -3

Y ≥ 75 % -2 -3 -3

Waarbij:

0 = Verwaarloosbare bijdrage (bij X ≤ 1%) -1 = Beperkte bijdrage -2 = Relevante bijdrage -3 = Belangrijke bijdrage

Het vermelde beoordelingskader gaat ervan uit dat een lozing steeds aanleiding geeft tot een toename van immissieconcentraties in een waterloop. In bepaalde gevallen kan een lozing er toe leiden dat immissieconcentraties afnemen. In dergelijke gevallen kan een analoog beoordelingskader gehanteerd worden met positieve scores, waarbij:

+1 = Beperkte afname +2 = Relevante afname +3 = Belangrijke afname


Relatie met de Kaderrichtlijn Water

De Europese Kaderrichtlijn Water (2000/60/EG) is van kracht sinds 22/12/2002. Ze vormt het raamwerk voor het integraal waterbeleid van de Europese Unie en haar lidstaten. De Kaderrichtlijn Water (KRLW) vormt het kader voor het beleid inzake waterkwaliteit en waterkwantiteit. Het doel van Kaderrichtlijn Water is het bereiken van een goede toestand van het oppervlakte- en grondwater tegen 2015, dit zowel kwantitatief als kwalitatief. De Kaderrichtlijn Water bepaalt dat er moet voorkomen worden dat de toestand van de oppervlaktewaterlichamen achteruitgaat.

Hierbij is termijnverlenging mogelijk tot 2021 en 2027. In Vlaanderen gebeurde de omzetting van deze richtlijn via het Decreet Integraal Waterbeleid.

Een recent arrest van het Europees Hof van Justitie (het ‘Wezer-arrest’), heeft tot gevolg dat er voor projecten dient beoordeeld te worden of:

- Het project een dermate impact heeft dat de toestand van het waterlichaam achteruitgaat.

- Het project verhindert dat het waterlichaam een goede toestand kan bereiken.

Deze impactbeoordeling zal gebeuren op de kwaliteitselementen zoals bepaald in bijlage V van de KRLW. Deze elementen betreffen zowel fysico-chemische, biologische als hydromorfologische elementen. Deze impactbeoordeling is derhalve ook gerelateerd aan effecten in de discipline Biodiversiteit. Daar waar relevant zal in de effectbeschrijving van de verschillende effecten een link gelegd worden naar de beoordeling van de elementen van de KRLW.

Aangezien niet alle kwaliteitselementen relevant zijn, wordt voorafgaand eerst nagegaan op welke elementen de geplande situatie een invloed kan hebben.

In de geplande situatie worden geen ingrepen uitgevoerd op de oppervlaktewaterlichamen zodat de structuurkwaliteit ervan ongewijzigd blijft. Bijgevolg wordt de impact op de hydromorfologische kwaliteitselementen als niet belangrijk ingeschat. De activiteiten horende bij de geplande situatie zoals het lozen van bedrijfsafvalwater kunnen echter wel een invloed hebben op de fysisch-chemische en de biologische elementen. Beide elementen worden verder onderzocht in het MER, indien relevant.


Beschrijving van de referentietoestand

Het watergebruik, de waterbalans en de verschillende waterstromen worden beschreven in §2.4.5 Water/ afvalwater. Er wordt gebruik gemaakt van oppervlaktewater dat opgepompt wordt vanuit de Nieuwe Kale. Na behandeling wordt dit water in het productieproces gebruikt. Leidingwater wordt enkel lokaal gebruikt voor sanitaire doeleinden. Hemelwater wordt beperkt gebruikt voor sanitaire doeleinden die aanwezig zijn bij de energiecentrale EC2. Bedrijfsafvalwater wordt geloosd in oppervlaktewater na zuivering via de waterzuiveringsinstallatie van Stora Enso.

Grondwater

6.4.1.1 Grondwaterkwantiteit

De verhardingsgraad binnen de site bedraagt ca. 53 % door de aanwezigheid van de afvalwaterzuiveringsinstallatie, parking, wegenis en dakoppervlakken. De overige onverharde oppervlakte bestaat voornamelijk uit graszones tussen de installaties en de groenbuffers langs de perceelsgrenzen.

Een overzicht van de aanwezige hydrogeologische opbouw tot -60 mTAW in het projectgebied is weergegeven in onderstaande figuren, met onderscheid tussen hoofdeenheden en basiseenheden ter hoogte van drie punten in het projectgebied (bron: Hydrogeologisch 3D-model DOV).

Uit onderstaande figuren blijkt dat het Paniseliaan Aquitardsysteem zich bevindt op een diepte van ong. 45 tot 55 m diepte. Boven deze slecht waterdoorlatende laag bevinden zich meerdere aquifersystemen. Aan de zijde met het kanaal bestaat de bovenste bodemlaag uit opgehoorde grond met heterogene samenstelling. In het meest zuidwestelijk punt in het projectgebied is deze antropogene ophoging niet meer aanwezig en bestaat de bovenste bodemlaag uit zandige deklagen.

De opgehoogde bodemlaag en zandige deklagen worden hoofdzakelijk gekenmerkt als doorlatend, waardoor gesteld kan worden dat de bodem ter hoogte van de site infiltratiegevoelig is. Dit geldt echter enkel voor de zones waar geen verharding aanwezig is.

Figuur 6-1: Visuele boring ter hoogte van noordoostelijk punt op de site met aanduiding hoofdeenheden in HCOV-model V2 (Bron: DOV, 3D-model V2)


Figuur 6-2: Visuele boring ter hoogte van centraal punt op de site met aanduiding hoofdeenheden in HCOV-model V2 (Bron: DOV, 3D-model V2)

Figuur 6-3: Visuele boring ter hoogte van zuidwestelijk punt op de site met aanduiding hoofdeenheden in HCOV-model V2 (Bron: DOV, 3D-model V2)

Figuur 6-4: Visuele boring ter hoogte van noordoostelijk punt op de site met aanduiding basiseenheden in HCOV-model V2 (Bron: DOV, 3D-model V2)


Figuur 6-5: Visuele boring ter hoogte van centraal punt op de site met aanduiding basiseenheden in HCOV-model V2 (Bron: DOV, 3D-model V2)

Figuur 6-6: Visuele boring ter hoogte van zuidwestelijk punt op de site met aanduiding basiseenheden in HCOV-model V2 (Bron: DOV, 3D-model V2)

6.4.1.2 Grondwaterstand

De Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV) geeft op basis van boringen, sonderingen en gegevens van het grondwatermeetnet informatie weer over de grondwaterstand. Op de site van Stora Enso Langerbrugge zijn verschillende boringen terug te vinden in DOV.


Op basis van de informatie in het laatste Oriënterend en Beschrijvend Bodemonderzoek (OBBO 2015, Envirosoil) kan het grondwater ter hoogte van de waterwinning (perceel 25 F) op een diepte tussen 0 en 1 m-mv verwacht worden en kan het grondwater ter hoogte van het huidige fabrieksterrein tussen 2 en 5 m-mv verwacht worden.

6.4.1.3 Grondwaterkwetsbaarheid

De grondwaterkwetsbaarheid van een gebied is een code die het risico op verontreiniging van het grondwater in de bovenste watervoerende laag aangeeft. Daar waar de bovenste watervoerende laag niet bedekt is door een beschermende deklaag of een dikke onverzadigde zone, is het grondwater aangeduid als zeer kwetsbaar. Dit wordt uitgedrukt met een index Ca1 op de grondwaterkwetsbaar-heidskaart. Deze index wijst op een winbare watervoerende laag bestaande uit zand, zonder deklaag en met een onverzadigde zone van maximum 10 m dikte. Het projectgebied is volledig in zeer kwetsbaar gebied gelegen.

6.4.1.4 Grondwaterwiningsvergunningen

Ter hoogte van het projectgebied zijn geen vergunde grondwaterwinningen gelegen. Stora Enso Langerbrugge NV beschikt niet over een grondwaterwinning. Wel zijn er in de omgeving van het projectgebied verscheidene grondwaterwinningen aanwezig, waarvan één binnen een straal van 500 m van de site. Het betreft een grondwaterwinning van Chevron Belgium NV gelegen in Technologie Park 2 te Gent ten zuidwesten van het projectgebied. De grondwaterwinning is vergund voor een debiet van 1.000 m³/jaar en 34 m³/dag, en een diepte van 70 m uit de niet-freatische gespannen laag ‘Ieperiaan Aquifer’ (Egem en/of Mont-Panisel).

Er zijn geen waterwingebieden voor drinkwater of beschermingszones gelegen in de nabijheid van het projectgebied.

6.4.1.5 Overstromingsgevoeligheid

Volgens de watertoetskaart 2017 is het projectgebied niet gelegen binnen effectief of potentieel overstromingsgevoelig gebied. In de directe omgeving zijn wel potentieel en effectief overstromingsgevoelige gebieden aangeduid ten (noord)westen en zuidwesten van de site. Het dichtstbijzijnde potentieel en effectief overstromingsgevoelig gebied is gelegen op ong. 100 m ten noorden en noordwesten van de site ter hoogte van de vallei van de Nieuwe Kale.

Volgens de kaart ‘Van nature overstroombare gebieden’ is het projectgebied gelegen in een NOG. De kaart is echter gebaseerd op de bodemkaart van België in de periode 1947 – 1973 waarbij rekening wordt gehouden met de oorspronkelijke bodems. Gelet op de ophoging rond het kanaal kan de site beschouwd worden als niet van nature overstroombaar gebied.

Volgens de inventaris van recent overstroomde gebieden is ter hoogte van het projectgebied geen enkele zone aangeduid als recent overstroomd. Het dichtstbijzijnde ROG situeert zich nabij de Nieuwe Kale op ca. 330 m afstand ten noordwesten van de site.

De site van Stora Enso Langerbrugge is niet gelegen binnen een signaalgebied (Bron: Geoloket signaalgebieden, 13/11/2020).

Gevoeligheid van het projectgebied voor overstromingen en droogte kan verder onderzocht worden aan de hand van de overstromingsGevaar- en Risicokaarten (OGRK), recent gepubliceerd via de portaalsite waterinfo.be van de Vlaamse waterbeheerders en kennisinstituten. In uitvoering van de Overstromingsrichtlijn werd het overstromingsgevaar en overstromingsrisico gedetailleerd in kaart gebracht. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen fluviale overstromingen (overstromingen die plaatsvinden doordat rivieren buiten hun oevers treden, incl. kanalen met natuurlijke toevoer), pluviale overstromingen (overstromingen die ontstaan door intense neerslag die niet snel genoeg in de bodem kan intrekken of die de riolering en grachten niet aankunnen) en overstromingen vanuit zee.


Volgens de pluviale overstromingsgevaarkaart in het huidig klimaat is de kans op overstroming aanwezig ter hoogte van de afvalwaterzuiveringsinstallatie, openlucht opslagplaats en een verharde zone rond de oostelijke gebouwen. Ten noordwesten van het projectgebied situeert zich een grotere zone met kans op pluviale overstroming.

Voor wat betreft de fluviale overstromingen is volgens de fluviale overstromingsgevaarkaart in het huidig klimaat de kans op overstroming afwezig ter hoogte van het projectgebied. Dit kan verklaard worden door de ligging van het terrein op + 8 m TAW tot + 19 m TAW en naast het kanaal.

Ten slotte is volgens de overstromingsgevaarkaart met betrekking tot de kust in het huidig klimaat de kans op overstroming afwezig ter hoogte van en in de omgeving van het projectgebied.

Oppervlaktewater

6.4.2.1 Algemene hydrologische situatie

Het projectgebied bevindt zich volledig in het bekken van de Gentse Kanalen, meer bepaald in het deelbekken van de Burggravenstroom. Het projectgebied grenst hierbij wel aan het deelbekken van de Moervaart.

De Nieuwe Kale is de waterloop die het dichtst in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge NV gesitueerd is. De lozing van het effluent gebeurt ter hoogte van de uitmonding van de Nieuwe Kale in het kanaal Gent-Terneuzen. Daarnaast wordt het projectgebied ook omringd door de bevaarbare Ringvaart om Gent in het zuiden en door het Kanaal Gent-Terneuzen in het oosten.

Het Kanaal Gent-Terneuzen wordt gevoed door 4 gebieden, nl. de gebieden van de Schelde, Leie, stad Gent en de kanaalzone. De hydrografische bekkens van Schelde en Leie, die in Gent samenvloeien, voorzien in het grootste deel van de voeding. Het Kanaal Gent-Terneuzen heeft zelf een belangrijke waterafvoerende functie. Aan het opwaarste einde wordt het kanaal vooral gevoed met water dat via de Ringvaart om Gent aangevoerd wordt. Daarnaast is er ook nog een kleine hoeveelheid water die vanuit de Ringvaart doorheen de Gentse binnenstad geleid wordt om de Gentse binnenwateren constant te verversen. Dit water wordt na de doortocht door Gent naar het kanaal geleid via de Tolhuisstuw. Verder is er ten noorden van Gent ook nog de aanvoer vanuit de Moervaart.

In het deelbekken van de Burggravenstroom kunnen er zich op bepaalde momenten afwaterings-problemen voordoen, nl. ter hoogte van de Avrijevaart wanneer het peil in het Kanaal Gent-Terneuzen hoger staat dan dit in de Avrijevaart en lozing dus onmogelijk is. In het deelbekken van de Moervaart kunnen ook afwateringsproblemen ontstaan bij hoge waterstanden op het Kanaal Gent-Terneuzen. Bij hoge waterstanden op het kanaal kan er kortstondig water vanuit het Kanaal Gent-Terneuzen naar de Moervaart stromen.

Anderzijds is een continue voeding van het Kanaal met zoet water van belang om zoutinfiltratie in het Kanaal te beperken. Ingevolge een overeenkomst van 05/02/1985 moet de minimale hoeveelheid zoet voedingswater 13 m³/s (gemiddeld over 2 maanden) bedragen.

Recente meetgegevens over het debiet van Kanaal Gent-Terneuzen ter hoogte van Stora Enso Langerbrugge zijn niet beschikbaar. In het MER Ecolas (2001) werden gemeten waarden van het debiet anno 1999 opgenomen. Deze waarden werden bepaald uit de reeks van alle gemiddelde etmaalwaarden. Het gemiddelde maandgewogen debiet in 1990 bedroeg 24,12 m³/s. Bij hogere afvoer vanuit het binnenland bedroeg het debiet van het kanaal tot ca. 50 – 60 m³/s. Sporadisch konden piekdebieten optreden tot 150 m³/s.

In voorgaande milieueffectbeoordelingen voor het bedrijf Stora Enso Langerbrugge werd gerekend met de 90 % overschrijdingswaarde, nl. 16,08 m³/s. In 2001 werd hieromtrent mondeling bevestigd door E. Tavernier van het Waterbouwkundig Laboratorium en Hydrologisch onderzoek dat er geen recentere debietsgegevens voor het Kanaal Gent-Terneuzen bestonden. De debieten werden immers niet opgemeten. Bijgevolg werd gerekend met de waarden uit het jaar 1999.


Voor voorliggend MER is contact opgenomen met het departement Mobiliteit en Openbare Werken2. Hoewel er geen recente meetgegevens beschikbaar zijn over het debiet van Kanaal Gent-Terneuzen ter hoogte van Stora Enso Langerbrugge, zijn er wel meetgegevens ter hoogte van omliggende aanvoerende waterlopen.

- De aanvoer via de Ringvaart om Gent wordt vanaf 2010 bemeten door een debietmeter op de Ringvaart in Evergem. Hierbij dient opgemerkt te worden dat bij zeer hoge afvoeren (> 100 m³/s) de metingen niet langer betrouwbaar zijn omwille van de hoge turbulentie veroorzaakt door de stuw van Evergem.

- De aanvoer vanuit de Moervaart wordt vanaf 2008 bemeten door de debietmeter op de Moervaart in Menddonk. Negatieve meetwaarden in de meetreeks zijn te verklaren door terugvoer bij hoge waterstanden op het kanaal.

- De aanvoer via de Tolhuisstuw wordt niet bemeten en bedraagt slechts 1 à 2 m³/s. Het debiet in het gedeelte van het kanaal ten zuiden van de Ringvaart is dus veel kleiner dan het debiet in het gedeelte ten noorden van de Ringvaart.

Volgens de meetwaarden van de debietmeter op de Ringvaart in Evergem bedraagt het gemiddelde afvoerdebiet 16,25 m³/s in 2019, met een maximaal gemeten debiet van 117,84 m³/s. Over de volledige periode van 2010 tot en met 2019 bedraagt het gemiddelde afvoerdebiet 20,52 m³/s, met een maximaal gemeten debiet van 167,58 m³/s in 2016.

Middels het geoloket afvalwaterlozingen kunnen ook de debieten uit het Pegase-model3 geraadpleegd worden. Volgende resultaten worden hieruit bekomen:

• Q10 Kanaal = 13,533 m³/s

• Qgem Kanaal = 29,219 m³/s

• Q10 zijarm Kanaal = 0,315 m³/s

• Qgem zijarm Kanaal = 1,118 m³/s

• Q10 Ringvaart = 8,696 m³/s

• Qgem Ringvaart = 23,899 m³/s

Deze gemiddelde modelwaarden liggen allen hoger dan de eerder vermelde debieten.

Aangezien er in de eerdere milieueffectbeoordeling gerekend is met een debiet van 16,08 m³/s voor het kanaal Gent-Terneuzen, wordt voorgesteld om dit in voorliggend MER opnieuw te hanteren. Echter kan wel gesteld worden, op basis van de overige bovenstaande gegevens, dat het gemiddeld debiet eigenlijk hoger verwacht wordt, zodat deze benadering als een worst case beschouwd kan worden, en de eigenlijke bijdragen kleiner zullen zijn dan deze berekende bijdragen.

Ten westen en ten noorden van het projectgebied stroomt de Nieuwe Kale (onbevaarbare waterloop, 1ste categorie, provinciaal nummer O204). De Nieuwe Kale is een waterloop die gevoed wordt door het kanaal Gent-Oostende ter hoogte van de Ringvaart (geregeld via een doorlaatconstructie). In drogere omstandigheden vormt het captatiedebiet van Stora Enso het hoofddebiet van de waterloop. Stora Enso beschikt hiervoor over een captatievergunning. De voeding van de Nieuwe Kale wordt gereguleerd door een schot, dewelke door Stora Enso aangestuurd kan worden. De Kale is een ondiepe waterloop met langs weerszijden plantengroei. De waterdoorvoer is hierdoor beperkt. De doorlaatconstructie staat in de zomermaanden volledig open. Het verhogen van het debiet op de Kale is in deze periode dan ook niet meer mogelijk.

2 Per e-mail op 20/11/2020 met Paul Vanderkimpen.

3 Deze debieten worden berekend op basis van debietmeetreeksen van de debietmeetposten op de waterlopen, rekening houdend met het natuurlijke debiet (vanwege oppervlakkige afstroming) , in combinatie met de debieten van enerzijds puntlozingen en anderzijds onttrekkingen die op de waterloop gelegen zijn.


Bij hevige neerslag voorziet de (Nieuwe) Kale in de afwatering van het omliggende gebied. De lengte bedraagt 6.562 m, de bodembreedte 10 m. Deze waterloop loopt min of meer parallel met de Ringvaart. Ter hoogte van Stora Enso Langerbrugge ligt de monding van de waterloop de (Nieuwe) Kale in een reeds deels gedempte zijarm van het Kanaal Gent-Terneuzen. De (Nieuwe) Kale doet dienst als aanvoerkanaal voor water naar Stora Enso.

De Nieuwe Kale en het Kanaal Gent-Terneuzen worden in de stroomgebiedbeheerplannen van de Schelde respectievelijk als ‘kleine rivier’ en ‘grote rivier’ aangeduid. Dit is belangrijk voor de verdere impactbepaling, gezien de milieukwaliteitsnormen afhankelijk zijn van de indeling van de waterloop. Volgens de stroomgebiedbeheerplannen van de Schelde worden de waterlichamen aangeduid met respectievelijk code VL05_177 en code VL11_165.

6.4.2.2 Afwatering projectsite

Het regenwater dat op de site van Stora Enso Langerbrugge neerkomt, wordt afhankelijk van de locatie afgevoerd naar:

- Rechtstreekse infiltratie in de bodem - Rechtstreekse inval in waterzuivering - Regenwater van op potentieel verontreinigde bodemoppervlakte → waterzuivering - Regenwater van overige verharde oppervlakte (daken) → rechtstreeks naar

oppervlaktewater (Monding van Nieuwe Kale in kanaal Gent-Terneuzen, het kanaal Gent-Terneuzen zelf en de Ringvaart)

De verharde oppervlakte op de site van Stora Enso vloeit grotendeels af naar de monding van de Nieuwe Kale.

Ook het water afkomstig van de waterzuiveringsinstallatie wordt geloosd ter hoogte van de monding van de Nieuwe Kale. Potentieel verontreinigd hemelwater komt eveneens in de waterzuivering terecht en wordt hier gezuiverd. Dit gaat evenwel slechts over de afwatering van een zeer beperkte oppervlakte.

De actuele verharde oppervlakte van Stora Enso Langerbrugge NV bedraagt 27,48 ha. Naast deze verharde oppervlakte rest nog 24,21 ha niet-verharde oppervlakte. Deze wijzigt niet.

6.4.2.3 Oppervlaktewaterkwaliteit

Voor alle bedrijfsafvalwaters van Stora Enso Langerbrugge NV is er één lozingspunt ter hoogte van de uitmonding van de (Nieuwe) Kale in de zijarm van het kanaal Gent-Terneuzen (VMM-code 9000020). De impact ten opzichte van de Kale is hier niet relevant, gezien het water quasi onmiddellijk terechtkomt in het waterlichaam dat als een zijarm van het kanaal Gent-Terneuzen beschouwd kan worden. In dit gedeelte is er enkel doorstroming ten gevolge van het effluent van Stora Enso en het (onbekende) debiet van de Kale dat hierin terecht komt, zodat de mogelijke impact op deze locatie hoger zal uitvallen dan ter hoogte van een locatie met grote doorstroming.

Na de zijarm van het Kanaal Gent-Terneuzen komt het water terecht in het Kanaal Gent-Terneuzen. Gezien dit kanaal gevoed wordt vanuit Gentse Ringvaart kan het kanaal gezien worden als een waterloop die afwatert richting Terneuzen. Hier wordt getracht het debiet relatief hoog te houden, om de problematiek van de verzilting die oprukt vanuit Terneuzen tegen te gaan. Maar, afhankelijk van de waterafvoer in het Leie/Scheldebekken kan getracht worden om zo veel mogelijk water via het Kanaal Gent-Terneuzen naar de Zeeschelde af te wateren.

Om de huidige kwaliteit van het oppervlaktewater en de onderwaterbodem van de zijarm van het kanaal Gent-Terneuzen en van het Kanaal Gent-Terneuzen t.h.v. het projectgebied in beeld te brengen, zal gebruik gemaakt worden van bestaande meetnetten. De VMM is verantwoordelijk voor verschillende meetnetten, o.m. ook deze voor het opvolgen van de kwaliteit van de oppervlaktewateren en onderwaterbodems.


De VMM-meetplaatsen die relevant zijn voor Stora Enso Langerbrugge NV worden weergegeven in onderstaande tabel en figuur. Ook wordt de locatie weergegeven waar de meetgoot zich bevindt voor het meten van het effluent van de afvalwaterzuiveringsinstallatie van Stora Enso. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de VMM-meetplaatsen gebaseerd zijn op informatie van het geoloket van VMM. Volgens Stora Enso Langerbrugge ligt het meetpunt van het effluent van de afvalwaterzuiveringsinstallatie echter ter hoogte van de uitmonding van de (Nieuwe) Kale in de zijarm van het kanaal Gent-Terneuzen, zoals aangeduid met de blauwe pijl op onderstaande figuur.

Tabel 6-4: Relevante VMM-meetpunten (Bron: VMM Geoloketten)

VMM Gemeente Omschrijving

34100 Gent Wondelgem, Langerbrugge-eiland t.h.v. veer

34111 Gent Wondelgem, Wondelgemkaai

9000020 Gent Stora Enso Langerbrugge

Figuur 6-7: Locatie relevante VMM-meetpunten

In het kader van de stroomgebiedbeheerplannen wordt de kwaliteit van de waterlichamen tussentijds beoordeeld en gepubliceerd in fiches. In voorliggend MER wordt gebruik gemaakt van de fiches ‘Beoordeling 3de SGBP’. Volgens het geoloket Stroomgebiedbeheerplannen worden zowel de zijarm van het kanaal Gent-Terneuzen als van het Kanaal Gent-Terneuzen t.h.v. het projectgebied aangeduid als waterlichaam ‘Kanaal Gent-Terneuzen + Gentse Havendokken’ (VL11_165). Voor dit waterlichaam worden de meetgegevens gebruikt van meetpunt 34100 en 34111.

In Tabel 6-5 en Tabel 6-6 worden de gemiddelde meetresultaten van de fysisco-chemische waterkwaliteit van het Kanaal Gent-Terneuzen en zijarm in meetpunten 34100 en 34111 weergegeven respectievelijk voor het referentiejaar 2019 en 2017. Meetpunt 34100 bevindt zich ten noordoosten van het projectgebied in de punt van het Langerbrugge-eiland t.h.v. een veer, en kan de waterkwaliteit vóór het lozingspunt van Stora Enso duiden. Meetpunt 34111 bevindt zich aan de Wondelgemkaai tussen de uitmonding van de Kale en de brug van Kluizensesteenweg.


In beide tabellen zijn zowel de standaard parameters opgenomen als de verontreinigende stoffen die volgens het fiche van VMM ‘Beoordeling 3de SGBP’ (zie bijlages 3 en 4) de milieukwaliteitsnorm uit bijlage 2.3.1. van VLAREM overschrijden en stoffen waarvan de concentratie toe zou kunnen nemen.

In het waterlichaam ‘Kanaal Gent-Terneuzen + Gentse Havendokken’ zijn de milieukwaliteitsnormen voor grote rivieren van toepassing. De milieukwaliteitsnormen en 75 % van de milieukwaliteitsnormen zijn ter verduidelijking in de tabel mee opgenomen. Ook de hoogste en laagste gemeten waarden zijn in de tabel terug te vinden. In functie van de toetsingswijze van de milieukwaliteitsnormen wordt voor sommige parameters eveneens de 90- of 10-percentielwaarde of het zomerhalfjaargemiddelde weergegeven.

Waarden die niet voldoen aan de milieukwaliteitsnorm worden rood gemarkeerd. Waarden die niet voldoen aan 75 % van de milieukwaliteitsnorm worden oranje gemarkeerd.

Tabel 6-5: Fysico-chemische waterkwaliteit Kanaal Gent-Terneuzen meetpunt 34100 in 2019 (bron: VMM Geoloket)

Parameter Milieu-

kwaliteits-

norm

75 %

MKN

Eenheid Toetsings-

wijze

Concentratie 2019

meetpunt 34100

Gem. Min. Max. P/Zg*

Temperatuur 25 18,75 °C Max. 14,44 5,10 21,40

Impact

thermische lozing

+ 3 + 2,25 °C Max. -- -- -- --

O2 (concentratie) 6 4,50 mg O2/l P10 6,98 5,00 9,70 5,21

O2 (verzadiging) 120 90 % Max. 74,08 66,00 90,00

BZV5 6 4,50 mg O2/l P90 -- -- -- --

CZV 30 22,50 mg O2/l P90 18,58 14,00 24,00 20,90

pH 6,5 – 8,5 / Min. – Max. 7,80 7,70 8,00

Anorganische verbindingen

Nitraat 5,65 4,24 mg N/l P90 4,97 2,70 8,50 8,18

Kjeldahl-stikstof 6 4,50 mg N/l P90 -- -- -- --

Stikstof totaal 2,50 1,88 mg N/l Zomerhalf-

jaargem.

5,48 2,79 9,80 4,60

Fosfor totaal 0,14 0,11 mg P/l Zomerhalf-

jaargem.

0,43 0,31 0,56 0,42

Orthofosfaat 0,14 0,11 mg P/l Gem. 0,32 0,22 0,44

Zoutgehalte

Elektrische

geleidbaarheid

1.000 750 µS/cm P90 7.031 1.726 14.620 10.849

Chloride 200 150 mg/l P90 2.292 368 5.300 3.857

Sulfaat 150 112,50 mg/l Gem. 375,33 122,00 750,00

Metalen

Arseen (opgelost) 3 2,25 µg/l Gem. 2,59 2,13 3,90

Arseen (totaal) 5 3,75 µg/l Gem. 3,08 2,13 4,60


Parameter Milieu-

kwaliteits-

norm

75 %

MKN

Eenheid Toetsings-

wijze

Concentratie 2019

meetpunt 34100


Boor (opgelost) 700 525 µg/l Gem. 591 145 1.280

Boor (totaal) 700 525 µg/l Gem. 611 215 1.260

Barium (opgelost) 60 45 µg/l Gem. 36,58 30,00 48,00

Barium (totaal) 70 52,50 µg/l Gem. 41,17 37 54

Kobalt (opgelost) 0,50 0,38 µg/l Gem. 0,58 0,41 0,76

Kobalt (totaal) 0,60 0,45 µg/l Gem. 0,77 0,65 0,87

Kwik (opgelost) 0,07 0,05 µg/l Max. < 0,02 < 0,02 < 0,04

Kwik (totaal) 0,15 0,11 µg/l Gem. < 0,02 < 0,02 < 0,04

Molybdeen

(opgelost)

340 255 µg/l Gem. 10,79 4,85 15,60

Molybdeen

(totaal)

350 262,50 µg/l Gem. 12,32 8 16,30

Nikkel

(biobeschikbaar)

4 3 µg/l Gem. -- -- --

Nikkel (opgelost) 34 25,50 µg/l Max. 3,93 < 3,20 4,60

Nikkel (totaal) 30 22,50 µg/l Gem. 5,03 4,20 6,60

Lood

(biobeschikbaar)

1,20 0,90 µg/l Gem. -- -- --

Lood (opgelost) 14 10,50 µg/l Max. < 0,50 < 0,50 < 0,50

Lood (totaal) 50 37,50 µg/l Gem. 1,93 1,40 2,70

Antimoon

(opgelost)

100 75 µg/l Gem. < 1,90 < 1,20 < 2,40

Antimoon (totaal) 100 75 µg/l Gem. < 2,20 < 1,20 < 2,40

Thallium

(opgelost)

0,20 0,15 µg/l Gem. 0,37 0,32 0,48

Thallium (totaal) 0,20 0,15 µg/l Gem. 0,39 0,32 0,48

Uranium

(opgelost)

1 0,75 µg/l Gem. 1,27 1,04 1,49

Uranium (totaal) 1 0,75 µg/l Gem. 1,33 1,05 1,60

Vanadium

(opgelost)

4 3 µg/l Gem. 3,58 < 2,40 5,50

Vanadium

(totaal)

5 3,75 µg/l Gem. 5,30 3,10 7,40

Zink (opgelost) 20 15 µg/l Gem. 14,03 < 7,50 < 21,10

Zink (totaal) 200 150 µg/l Gem. 26,43 21,30 37


Parameter Milieu-

kwaliteits-

norm

75 %

MKN

Eenheid Toetsings-

wijze

Concentratie 2019

meetpunt 34100


Gevaarlijke organische stoffen

Anthraceen 100 80 ng/l Gem. < 7,50 < 5,00 < 10,00

100 80 Max.

Benzo(a)pyreen 0,17 0,13 ng/l Gem. 10,33 < 5,00 15,00

270 202,50 ng/l Max.

Benzo(b)fluoran-

teen

17 12,75 ng/l Max. 12,33 < 10,00 14,00

Benzo(k)fluoran-

teen

17 12,75 ng/l Max. < 10 < 10 < 10

Benzo(g,h,i)pery-

leen

8,20 6,15 ng/l Max. 10,17 < 10,00 11,00

Fluoranteen 6,3 4,73 ng/l Gem. 31,67 16,00 55,00

120 90 ng/l Max.

Pyreen 40 30 ng/l Gem. 22,33 12,00 37,00

Tributyltin 0,20 0,15 ng Sn/l Gem. -- -- --

1,50 1,13 ng Sn/l Max. -- -- --

Polybroomdifenyl

-ether

140 105 ng/l Max. -- -- --

Perfluoroctaan-

sulfonzuur (PFOS)

0, 65 0,49 ng/l Gem. -- -- --

36.000 27.000 ng/l Max. -- -- --

(*): P/Zg = Percentiel of zomerhalfjaargemiddelde zoals aangegeven als toetsingswijze voor MKN (/): Geen MKN van toepassing (--): Geen gegevens beschikbaar

Tabel 6-6: Fysico-chemische waterkwaliteit zijarm van het Kanaal Gent-Terneuzen meetpunt 34111 in 2017 (bron: VMM Geoloket)

Parameter Milieu-

kwaliteits-

norm

75 %

MKN

Eenheid Toetsings-

wijze

Concentratie 2017

meetpunt 34111


Temperatuur 25 18,75 °C Max. 16,33 6,40 25,50

Impact

thermische lozing

+ 3 + 2,25 °C Max. -- -- -- --

O2 (concentratie) 6 4,50 mg O2/l P10 7,11 5,70 9,00 6,04

O2 (verzadiging) 120 90 % Max. 71,17 61,00 79,00


Parameter Milieu-

kwaliteits-

norm

75 %

MKN

Eenheid Toetsings-

wijze

Concentratie 2017

meetpunt 34111


BZV5 6 4,50 mg O2/l P90 2,72 1,50 4,80 4,05

CZV 30 22,50 mg O2/l P90 63,17 46,00 110,0 90,00

pH 6,5 – 8,5 / Min. – Max. 7,86 7,60 8,00


Nitraat 5,65 4,24 mg N/l P90 4,57 3,00 6,80 5,95

Kjeldahl-stikstof 6 4,50 mg N/l P90 < 1,67 < 1,00 < 2,00 < 2,00

Stikstof totaal 2,50 1,88 mg N/l Zomerhalf-

jaargem.

6,00 5,00 8,20 5,53

Fosfor totaal 0,14 0,11 mg P/l Zomerhalf-

jaargem.

1,02 0,63 1,69 0,76

Orthofosfaat 0,14 0,11 mg P/l Gem. 0,55 0,46 0,63

Zoutgehalte

Elektrische

geleidbaarheid

1.000 750 µS/cm P90 2.253 808 5.160 4.390

Chloride 200 150 mg/l P90 730 140 1.600 1.400

Sulfaat 150 112,50 mg/l Gem. 226,67 330,00 140,00

Metalen

Kobalt (totaal) 0,60 0,45 µg/l Gem. 2,44 0,55 3,70

(*): P/Zg = Percentiel of zomerhalfjaargemiddelde zoals aangegeven als toetsingswijze voor MKN (/): Geen MKN van toepassing (--): Geen gegevens beschikbaar

Uit Tabel 6-5 en Tabel 6-6 kan afgeleid worden dat in beide meetpunten voor nitraat, stikstof totaal, fosfor totaal, orthofosfaat, elektrische geleidbaarheid, chloride en sulfaat niet aan de milieukwaliteitsnormen voldaan kan worden. In meetpunt 34100 kan eveneens niet voldaan worden aan 75 % van de milieukwaliteitsnorm van temperatuur en opgelost zuurstof (concentratie), terwijl deze volledig worden overschreden in meetpunt 34111. Voor CZV geldt dat in meetpunt 34111 niet voldaan kan worden aan de milieukwaliteitsnorm waarvoor in meetpunt 43100 geen overschrijdingen gemeten zijn. Voor wat betreft kobalt kan in meetpunt 34100 niet voldaan worden aan de milieukwaliteitsnorm, terwijl dit in meetpunt 34111 geldt voor 75 % van de milieukwaliteitsnorm.

Er kan geen conclusie getrokken worden over de overschrijdingen in meetpunt 34100 van metalen en gevaarlijke organische stoffen waarvoor geen metingen gebeurd zijn in meetpunt 34111.

Het Kanaal Gent-Terneuzen wordt beschouwd als kunstmatig, van het type grote rivier. Zoals weergegeven in het fiche in bijlage 3 , wordt de kwaliteit van het waterlichaam Kanaal Gent-Terneuzen + Gentse Havendokken (VL11_165), op basis van de meetwaarden van meetpunt 34100 uit 2018 en meetpunt 30000 (2018) als volgt beschouwd voor de chemische en fysisch-chemische elementen:

- Fysisch-chemische toestand: ontoereikend, en specifieke verontreinigende stoffen: niet goed

o Fosfor, totaal: ontoereikend, wordt bevestigd met concentraties van 2019 in meetpunt 34100 met overschrijding van MKN


o Stikstof, totaal: matig, in meetpunt 34100 met concentraties van 2019 wordt de MKN overschreden

o Zuurstof, opgelost: matig, in meetpunt 34100 met concentraties van 2019 wordt 75 % van de MKN overschreden

o pH (min en max): goed, wordt bevestigd met concentraties van 2019 in meetpunt 34100

o Kobalt, opgelost: niet goed, wordt bevestigd met concentraties van 2019 in meetpunt 34100 met overschrijding van MKN

o Pyreen: niet goed, wordt niet bevestigd met concentraties van 2019 in meetpunt 34100

o Thallium, opgelost: niet goed, wordt bevestigd met concentraties van 2019 in meetpunt 34100 met overschrijding van MKN

o Uranium, opgelost: niet goed, wordt bevestigd met concentraties van 2019 in meetpunt 34100 met overschrijding van MKN

- Chemische toestand niet goed voor volgende parameters

o Anthraceen, wordt niet bevestigd met concentraties van 2019 in meetpunt 34100 o Benzo(a)pyreen, wordt bevestigd met concentraties van 2019 in meetpunt 34100

met overschrijding van MKN o Benzo(b)fluoranteen, in meetpunt 34100 met concentraties van 2019 wordt 75 %

van de MKN overschreden o Benzo(k)fluoranteen, wordt niet bevestigd met concentraties van 2019 in meetpunt

34100 o Benzo(g,h,i)peryleen, wordt bevestigd met concentraties van 2019 in meetpunt

34100 met overschrijding van MKN o Fluoranteen, wordt bevestigd met concentraties van 2019 in meetpunt 34100 met

overschrijding van MKN o Kwik, totaal, wordt niet bevestigd met concentraties van 2019 in meetpunt 34100 o Tributyltin, geen meetgegevens beschikbaar in meetpunt 34100 met concentraties

van 2019 o Perfluoroctaansulfonzuur (PFOS), geen meetgegevens beschikbaar in meetpunt

34100 met concentraties van 2019 o Polybroomdifenylether, totaal, geen meetgegevens beschikbaar in meetpunt 34100

met concentraties van 2019

Zoals weergegeven in het fiche in bijlage 4, wordt het globale ecologisch potentieel van de Nieuwe Kale (VL05_177), op basis van meetresultaten uit 2017 en 2018 (meetpunt 789440), als matig beschouwd omwille van de biologische elementen macrofyten en vis. Voor de algemene chemische en fysisch-chemische elementen wordt de toestand als volgt beschouwd:

- Fysisch-chemische toestand

o Fosfor, totaal: ontoereikend, wordt bevestigd met concentraties van 2017 in meetpunt 34111 met overschrijding van MKN

o Geleidbaarheid (20 °C): ontoereikend, wordt bevestigd met concentraties van 2017 in meetpunt 34111 met overschrijding van MKN

o Stikstof, totaal: matig, in meetpunt 34111 met concentraties van 2017 wordt de MKN overschreden

o Zuurstof, opgelost: goed, in meetpunt 34111 met concentraties van 2017 wordt de MKN overschreden

o pH (min en max): goed, wordt bevestigd in meetpunt 34111 met concentraties van 2017

o Kobalt, opgelost: niet goed, in meetpunt 34111 met concentraties van 2017 wordt 75 % van de MKN overschreden

o Pyreen: niet goed, geen meetgegevens beschikbaar in meetpunt 34111 met concentraties van 2017


- Chemische toestand niet goed voor volgende parameters

o Benzo(a)pyreen, geen meetgegevens beschikbaar in meetpunt 34111 met concentraties van 2017

o Benzo(b)fluoranteen, geen meetgegevens beschikbaar in meetpunt 34111 met concentraties van 2017

o Benzo(k)fluoranteen, geen meetgegevens beschikbaar in meetpunt 34111 met concentraties van 2017

o Benzo(g,h,i)peryleen, geen meetgegevens beschikbaar in meetpunt 34111 met concentraties van 2017

o Fluoranteen, geen meetgegevens beschikbaar in meetpunt 34111 met concentraties van 2017

Voor het Kanaal Gent-Terneuzen is de gekozen meetlocatie 34100 voor het opvolgen van de oppervlaktewaterkwaliteit ook in gebruik voor opvolging van de kwaliteit van de waterbodem. In meetpunt 34111 wordt de kwaliteit van de waterbodem niet opgevolgd.

De kwaliteit van de waterbodem wordt geëvalueerd aan de hand van volgend beoordelingskader:

Tabel 6-7: Legende Triadekwaliteitsbeoordeling (TKB)

Globale klasse Beoordeling triadekwaliteit

1 Goede kwaliteit

2 Matige kwaliteit

3 Slechte kwaliteit

4 Zeer slechte kwaliteit

Op basis van de beschikbare meetgegevens kan afgeleid worden dat de kwaliteit van de onderwaterbodem ter hoogte van meetpunt 34100 er langzaam op verbetert.

Tabel 6-8: Samenvatting waterbodemkwaliteit ter hoogte van meetpunt 34100 in het Kanaal Gent-Terneuzen (bron: VMM Geoloket)

Chemie Ecotoxicologie Biologie Globale klasse

26/03/2002 4 4 3 4

15/03/2006 3 3 4 4

28/03/2012 3 1 1 2

Afvalwaterlozing Stora Enso

Stora Enso Langerbrugge NV loost op één plaats afvalwater, nl. het lozingspunt van het effluent van de afvalwaterzuiveringsinstallatie. Dit water wordt via een meetgoot geloosd ter hoogte van de monding van de (Nieuwe) Kale in de zijarm van het Kanaal Gent-Terneuzen.

De locatie van het lozingspunt (meetgoot) wordt aangeduid in Figuur 6-7 met nummer 90020.

Naast het lozingspunt voor afvalwater wordt koelwater geloosd afkomstig van de koeling van de verbrandingsinstallatie EC2. Net zoals bij de andere procesinstallaties van Stora Enso wordt hiervoor gecapteerd oppervlaktewater vanuit de Kale gehanteerd. Om bacteriëngroei en algengroei te vermijden in het open koelcircuit wordt dit water behandeld met chloorhoudende producten. Dit heeft als gevolg dat reactieproducten hiervan aanwezig zijn in het water dat terug geloosd wordt. Gezien het project de koelwaterlozing niet beïnvloedt, wordt koelwaterlozing in deze discipline niet verder beschouwd bij de impactbeoordeling.


Volgende lozingsdebieten zijn momenteel vergund.

3.5.2° Lozen koelwater met een debiet van max. 100 m³/u, 2.000 m³/dag en 650.000 m³/jaar.

3.6.3.3° Lozen bedrijfsafvalwater via een fysicochemie en een biologische waterzuiveringsinstallatie in oppervlaktewater (monding van de Kale) met een debiet van max. 1.100 m³/u, 23.000 m³/dag en 8.250.000 m³/jaar.

Voor wat betreft de regenwaterafvoer van de site beschikt Stora Enso over meerdere lozingspunten. Er zijn 6 verschillende zones op het terrein die naar een afzonderlijk punt afwateren. Er wordt afgewaterd in het Kanaal Gent-Terneuzen, de zijarm van het Kanaal Gent-Terneuzen en in de Gentse Ringvaart, dit afhankelijk van de waterloop die het dichtst gelegen is bij de desbetreffende afwateringszone.

6.4.3.1 Waterkwaliteitsgegevens en vergunningsvoorwaarden

VMM volgt de effluentlozing op door frequente staalname aan de meetgoot van de uitgang van de waterzuiveringsinstallatie (VMM-nummer meetput 9000020). In Tabel 6-9 worden de gemiddelde meetresultaten van het lozingseffluent in meetput 9000020 weergegeven voor het referentiejaar 2019. Ook de hoogste en laagste gemeten waarden zijn in de tabel terug te vinden.

Naast frequente staalname van VMM wordt ook intern de effluentlozing opgevolgd door Stora Enso zelf. De resultaten van het zelfmeetprogramma in 2019 worden eveneens toegevoegd aan Tabel 6-9.

In de tabel worden enkel de standaard parameters opgenomen en de parameters die weergegeven werden in Tabel 6-5 en Tabel 6-6 op basis van het VMM-beoordelingsfiche betreffende de waterkwaliteit van het waterlichaam ‘Kanaal Gent-Terneuzen + Gentse Havendokken’ (VL11_165).

In de tabel worden eveneens de huidig geldende emissiegrenswaarden vermeld van de opgenomen parameters op basis van de geldende bijzondere lozingsvoorwaarden zoals verleend in de omgevingsvergunningsaanvraag dd. 8/02/2018. Voor parameters waar geen algemene of bijzondere voorwaarden zijn opgenomen in de lozingsvergunning, kan vergeleken worden met het indelingscriterium voor gevaarlijke stoffen opgenomen in bijlage 2.3.1. van Vlarem II. Dit is gebeurd voor uranium en perfluoroctaansulfonzuur.

De parameters O2, elektrische geleidbaarheid, thalium, tributyltin en polybroomdifenylether zijn niet opgenomen omdat voor deze parameters geen analyseresultaten werden teruggevonden en omdat hiervoor geen bijzondere emissiegrenswaarden gekend zijn bij Stora Enso Langerbrugge. De parameters anthraceen, pyreen, fluoranteen, benzo(a)pyreen, benzo(b)fluorantheen, benzo(k)fluorantheen en benzo(g,h,i)peryleen werden in 2019 eenmalig gemeten met als resultaat dat de meetwaarden telkens onder de detectielimiet van 0,020 µg/l lagen. Gezien voor deze parameters ook geen bijzondere emissiegrenswaarden gekend zijn bij Stora Enso Langerbrugge, worden deze parameters eveneens niet opgenomen in de tabel.

Voor de parameter nonylfenolethoxylaat is wel een emissiegrenswaarde opgenomen in de bijzondere

lozingsvoorwaarden, maar zijn geen analyseresultaten van VMM aanwezig. Volgens het

zelfmeetprogramma in 2019 van Stora Enso Langerbrugge is deze parameter eenmalig gemeten,

waarvan het resultaat is opgenomen in de tabel.

Bijkomend worden ook de parameters toegevoegd waarvoor een emissiegrenswaarde is opgenomen

in de lozingsvoorwaarden en waarvoor metingen zijn gebeurd in het zelfcontroleprogramma van Stora

Enso Langerbrugge. Hierbij dient opgemerkt te worden dat enerzijds voor de parameters barium,

anionische detergenten en niet-ionogene detergenten wel bijzondere emissiegrenswaarden en

resultaten van het zelfmeetprogramma in 2019 zijn gekend bij Stora Enso Langerbrugge, maar geen

analyseresultaten van VMM. Anderzijds zijn voor de parameters uranium en perfluoroctaansulfonzuur

(PFOS) geen bijzondere emissiegrenswaarden noch resultaten van het zelfmeetprogramma in 2019

gekend bij Stora Enso Langerbrugge, maar wel analyseresultaten van VMM.


Waarden die niet voldoen aan de emissiegrenswaarde worden rood gemarkeerd. In onderstaande tabel is ook rekening gehouden met de werkelijk gemeten waarden van de verschillende parameters. Volgens de geldende vergunning mag in principe, voor de toetsing aan de lozingsnormen, ook rekening gehouden worden met het delta-principe. Hierbij mag de lozingsnorm waaraan getoetst wordt nog verhoogd worden met de concentratie in het ingenomen water. Echter is dit in onderstaande tabel nog niet doorgevoerd, vanuit de visie dat onderstaande toetsing dan als een worst-case beschouwd kan worden.

Tabel 6-9: Fysico-chemische waterkwaliteit effluentlozing meetput 9000020 (bron: VMM geoloket)

Parameter Emissiegrens-

waarde

Eenheid Concentratie 2019 meetpunt

9000020

Gem. Min. Max.

Zelfcontrole-

programma

Stora Enso

2019

Temperatuur bij

buitentemp. >25 °C

30 °C 25,67 22 33 --

BZV5 25 mg O2/l 5,77 1,20 13,00 6,88

CZV 266 mg O2/l 158,93 120 206 183,33

pH 6,5 – 8,5 -- -- -- 8,25


Ammonium 2 mg N/l 1,56 < 0,10 10,80 0,81

Nitraat (NO3) - mg N/l 6,24 0,76 8,73 31,00

Kjeldahl-stikstof - mg N/l 5,71 3,15 15,74 7,35

Stikstof totaal 15 mg N/l 11,12 7,70 16,80 13,49

Fosfor totaal 2 mg P/l 1,47 0,77 2,80 1,67

Orthofosfaat - mg P/l 1,09 0,20 2,26 1,71

Zoutgehalte

Chloride 350 mg/l 299,29 188 349 284,17

Sulfaat 600 mg/l 234,17 200 270 257,50

Fluoride 0,90 mg/l 0,31 0,23 0,45 0,29

Metalen

Arseen (totaal) 5 µg/l 2,30 < 0,60 4,40 3,83

Boor (totaal) 700 µg/l 400 360 440 430

Barium (totaal) 70 µg/l -- -- -- 66,50

Cadmium 0,80 µg/l < 0,47 < 0,20 < 0,80 < 0,80

Chroom 50 µg/l 10,40 < 5 < 15 < 15

Kobalt (totaal) 11 µg/l 5,68 4,20 7,30 6,08

Koper 50 µg/l 10,35 < 3 < 15 < 15

Kwik (totaal) 0,15 µg/l < 0,12 < 0,10 < 0,13 < 0,10


Parameter Emissiegrens-

waarde

Eenheid Concentratie 2019 meetpunt

9000020

Gem. Min. Max.

Zelfcontrole-

programma

Stora Enso

2019

Molybdeen (totaal) 350 µg/l 29,86 27 35 27

Nikkel (totaal) 30 µg/l 7,92 6 12 8,75

Lood (totaal) 50 µg/l < 6,50 < 5 < 8 5,23

Antimoon (totaal) 100 µg/l 3,10 2,70 3,60 4,50

Uranium (totaal) 1 µg/l 1,16 0,81 1,60 --

Vanadium (totaal) 16 µg/l 10,86 9 13 11,85

Zink (totaal) 200 µg/l 16,40 7 27 32,75

Gevaarlijke organische stoffen

Perfluoroctaan-

sulfonzuur (PFOS)

0,65 (gem.) ng/l 0,02 0,02 0,03 --

AOX 400 µg Cl/l 163,86 128 193 142,08

Nonylfenol 0,30 µg/l 0,56 < 0,05 1,48 < 0,05

Nonylfenol-

ethoxylaat

1,00 µg/l -- -- -- < 0,10

Pentachloorfenol 1,50 µg/l 1,27 0,91 1,83 0,66

Andere

Niet-ionogene

detergenten

1,50 mg/l -- -- -- 0,26

Anionische

detergenten

1,50 mg/l -- -- -- 0,13

Cyanide (totaal) 500 µg/l 50,25 24 91 74,25

(--): Geen gegevens beschikbaar

Uit bovenstaande tabel en voorgaande paragraaf kan afgeleid worden dat de parameters uranium (totaal) en nonylfenol niet steeds kunnen voldoen aan de emissiegrenswaarde. Voor de parameter nonylfenol dient opgemerkt te worden dat meerdere meetresultaten zich onder de detectielimiet van 0,50 µg/l bevonden. Voor het bepalen van het gemiddelde werden deze meetresultaten beschouwd als de detectielimiet zelf (worst case). Het is bijgevolg niet uitgesloten dat het werkelijk gemiddelde lager dan 0,30 µg/l is. Voor deze parameters zijn er geen metingen beschikbaar van het gecapteerde water (niet bij het VMM-meetpunt, meting van nonylfenol door Stora Enso meetprogramma bevindt zich ook onder de detectielimiet), waardoor het niet mogelijk is voor deze parameters een toetsing uit te voeren, rekening houdend met het delta-principe.

6.4.3.2 Impactanalyse bestaande toestand

Onderstaande beschrijving wordt ter informatie en voor de volledigheid meegegeven in dit MER om een actueel beeld van de situatie te verkrijgen. Dit betreft de huidige situatie, dewelke als referentiesituatie beschouwd wordt. Hierbij wordt de lozing van het effluent van de WZI geanalyseerd ten opzichte van het Kanaal Gent-Terneuzen.


Beoordeling permanente impact

De permanente impact van de lozing op de ontvangende waterloop beschrijft de gemiddelde (structurele) impact van een gemiddelde lozingssituatie. De methodiek voor de evaluatie van de permanente impact bestaat er uit om voor iedere parameter volgende elementen te berekenen:

- Cv = de concentratieverandering 𝐶𝑉 = 𝐶𝑒 ×𝑄𝐿

𝑄𝑜𝑝𝑝+𝑄𝐿

Waarbij:

o Ce = concentratie van een parameter in het geloosde water (zie Tabel 6-9)

Hier wordt in eerste instantie geen rekening gehouden met de kwaliteit van het

gecapteerde water (geen toepassing van het delta-principe), vanuit de optiek dat

dit dan als een worst-case beschouwd kan worden.

Indien uit de resultaten een relevante of belangrijke bijdrage bekomen wordt, zal

een 2e berekening uitgevoerd worden, waarbij het delta-principe wel in rekening

wordt gebracht.

o QL = gemiddeld lozingsdebiet (18.750 m³/dag of 781 m³/u o.b.v. analyseresultaten

VMM)

o Qopp = gemiddeld debiet van het oppervlaktewater (16,08 m³/sec of 57.888 m³/u,

zie §6.4.2.1)

- Y = de immissiekwaliteit van het ontvangende oppervlaktewater (Ci) ten opzichte van het

bijhorende kwaliteitsdoel (MKN) (zie Tabel 6-5)

- X = de concentratieverandering (Cv) als gevolg van de lozing ten opzichte van de

immissiekwaliteit (Ci) of het kwaliteitsdoel (MKN) van het ontvangende oppervlaktewater

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de concentratie in het Kanaal Gent-Terneuzen ter hoogte van het meetpunt 34100 en de kwaliteitsdoelstelling (MKN) (zie voor beide ook Tabel 6-5), en de concentratieverandering door de lozing van Stora Enso Langerbrugge zoals berekend volgens vermelde formule. In de tabel wordt eveneens aangegeven wat de procentuele bijdrage is van de huidige immissiekwaliteit ten opzichte van de kwaliteitsdoelstelling (Y) en de procentuele bijdrage van de concentratieverandering ten opzichte van de kwaliteitsdoelstelling (X).

Parameters waarvoor geen analyseresultaten van de effluentlozing van VMM aanwezig zijn in Tabel 6-9 worden niet opgenomen in onderstaande tabel. Hierbij dient opgemerkt te worden dat voor de parameters elektrische geleidbaarheid, thallium, benzo(a)pyreen, benzo(g,h,i)peryleen en fluoranteen de meetresultaten in meetpunt 34100 niet voldeden aan de milieukwaliteitsnorm.

Voor parameters waarbij de meetresultaten zich onder de detectielimiet bevonden in Tabel 6-9, wordt het gemiddelde toegepast waarbij deze meetresultaten beschouwd zijn als de detectielimiet zelf (worst case).

De waarden die een potentieel knelpunt vormen (door relevante of belangrijke bijdrage) voor de overschrijdingen van de kwaliteitsdoelstelling (MKN) worden geel gemarkeerd.


Tabel 6-10: Gemiddelde (permanente) impact Stora Enso Langerbrugge op Kanaal Gent-Terneuzen bij gemiddeld debiet kanaal van 16,08 m³/sec (cfr. eerdere effectenbeoordelingen)

Parameter Immissieconcentratie Ci Concentratie parameter in geloosde water

MKN

Concentratieverandering Y X (bijdrage t.o.v. MKN)

BZV5 -- 5,77 6 0,0768 -- 1,28 %

CZV 18,58 158,93 30 (P90) 2,1157 61,93 % 7,05 %

Anorganische verbindingen (mg/l)

Nitraat 4,97 6,24 5,65 (P90) 0,0831 87,96 % 1,47 %

Kjeldahl-stikstof -- 5,71 6 (P90) 0,0760 -- 1,27 %

Stikstof totaal 5,48 11,12 2,50 (ZHG) 0,1480 219,20 % 5,92 %

Fosfor totaal 0,43 1,47 0,14 (ZHG) 0,0196 307,14 % 13,98 %

Orthofosfaat 0,32 1,09 0,14 0,0145 228,57 % 10,36 %

Zoutgehalte (mg/l)

Chloride 2.292 299,29 200 3,9841 1.146,00 % 1,99 %

Sulfaat 375,33 234,17 150 3,1173 250,22 % 2,08 %

Fluoride -- 0,31 0,90 0,0041 -- 0,46 %

Metalen (totaal) (µg/l)

Arseen 3,08 2,3 5 0,0306 61,60% 0,61 %

Boor 611 400 700 5,3248 87,29% 0,76 %

Barium 41,17 66,5 70 0,8852 58,81% 1,26 %

Cadmium -- 0,47 0,80 0,0063 -- 0,78 %

Chroom -- 10,4 50 0,1384 -- 0,28 %

Kobalt 0,77 5,68 0,60 0,0756 128,33% 12,60 %

Koper -- 10,35 50 0,1378 -- 0,28 %

Kwik 0,02 0,12 0,15 0,0016 13,33% 1,06 %


Molybdeen -- 29,86 350 0,3975 -- 0,11 %

Nikkel 5,03 7,92 30 0,1054 16,77% 0,35 %

Lood 1,93 6,5 50 0,0865 3,86% 0,17 %

Antimoon 2,20 3,1 100 0,0413 2,20% 0,04 %

Uranium 1,33 1,16 1 0,0154 133,00% 1,54 %

Vanadium 5,30 10,86 5 0,1446 106,00% 2,89 %

Zink 26,43 16,4 200 0,2183 13,22% 0,11 %

Gevaarlijke organische stoffen (µg/l)

PFOS (ng/l) -- 0,02 0,65 0,0003 -- 0,04 %

AOX -- 163,86 40 2,1813 -- 5,45 %

Nonylfenol -- 0,56 0,3 0,0075 -- 2,48 %

Pentachloorfenol -- 1,27 0,4 0,0169 -- 4,23 %

Andere

¤

Niet-ionogene detergenten (mg/l)

-- 0,26 1 0,0035 -- 0,35 %

Cyanide (µg/l) -- 50,25 50 0,6689 -- 1,34 %



Uit bovenstaande tabel kan afgeleid worden dat de effluentlozing van Stora Enso Langerbrugge een belangrijke bijdrage heeft voor de parameters fosfor, orthofosfaat en kobalt, en een relevante bijdrage voor de parameters nitraat, stikstof, chloride, sulfaat, uranium en vanadium. Ter hoogte van het Kanaal Gent-Terneuzen kan de huidige immissiekwaliteit van deze parameters eveneens niet voldoen aan de milieukwaliteitsnom.

Voor wat betreft chloride blijkt dat de huidige immissiekwaliteit ten opzichte van de kwaliteitsdoelstelling (Y) zelf extreem hoog is. Dit stemt overeen met de weergave van de gemiddelde meetresultaten van de fysisco-chemische waterkwaliteit van het Kanaal Gent-Terneuzen en zijarm in Tabel 6-5 en Tabel 6-6, waaruit blijkt dat de milieukwaliteitsnorm voor chloride extreem overschreden wordt. Dit kan voornamelijk toegeschreven worden aan de diverse versassingen ter hoogte van Terneuzen waardoor een verziltend effect ontstaat in het Kanaal. De concentratieverandering (Cv) als gevolg van de effluentlozing van Stora Enso Langerbrugge ten opzichte van het kwaliteitsdoel (MKN) van het ontvangende oppervlaktewater blijft minder dan 2 %.

Indien vergeleken wordt met Tabel 6-9, kan gesteld worden dat volgens de analyseresultaten van de effluentlozing van VMM voldaan wordt aan de emissiegrenswaarden voor wat betreft stikstof, fosfor, sulfaat, kobalt en vanadium. Hierbij dient opgemerkt te worden dat voor nitraat en orthofosfaat geen emissiegrenswaarden gekend zijn. Voor wat betreft uranium wordt het indelingscriterium overschreden.

Voor de parameters waarbij geen immissieconcentratie werd gemeten (zie Tabel 6-5) kan geen uitspraak gedaan worden inzake potentieel knelpunt. Het betreft de parameters BZV, kjeldahl-stikstof, fluoride, cadmium, chroom, koper, molybdeen, PFOS, nonylfenol, pentachloorfenol, niet-ionogene detergenten en cyaniden. Voor de meerderheid van deze parameters is de verhouding van de concentratieverandering ten opzichte van het kwaliteitsdoel MKN (X) tussen 1 % en 10 %.

Voor de overige parameters is de verhouding van de concentratieverandering ten opzichte van het kwaliteitsdoel MKN (X) kleiner dan 1 % zodat de impact van de lozing van het bedrijfsafvalwater verwaarloosbaar is. Dit kan verklaard worden door het beperkt gemiddeld lozingsdebiet van het bedrijfsafvalwater ten opzichte van het debiet van het Kanaal Gent-Terneuzen.

Bovenstaande analyse is uitgevoerd met een gemiddeld debiet van het oppervlaktewater van 16,08 m³/sec. Een vergelijkbare analyse met een gemiddeld gemodelleerd debiet van het kanaal op basis van de gegevens van het geoloket afwaterlozingen, nl. 29,219 m³/sec of 105.188,4 m³/u, resulteert in onderstaande Tabel 6-11.

Wegens een groter debiet van het kanaal wordt de bijdrage voor de parameters nitraat en uranium verwaarloosbaar. Daarnaast wijzigt de belangrijke bijdrage van de effluentlozing van Stora Enso Langerbrugge voor de parameters fosfor, orthofosfaat en kobalt naar een relevante bijdrage. De conclusie voor de overige parameters blijft hetzelfde, meer bepaald de relevante bijdrage voor de parameters stikstof, chloride, sulfaat en vanadium blijft ongewijzigd.

Voor die parameters, waarvoor een relevante of belangrijke bijdrage bepaald wordt in Tabel 6-11,

wordt nagegaan welke de bijdrage is, rekening houdend met het delta-principe. In Tabel 6-12 en Tabel

6-13 wordt de bijdrage bepaald, enerzijds rekening houdend met de door VMM opgemeten waarden

in het ingenomen water (geen meetresultaten beschikbaar voor alle betrokken parameters), en

anderzijds rekening houdend met de door Stora Enso opgemeten waarden van het ingenomen water

(wel beschikbaar voor alle parameters). Wanneer we deze bijdragen bekijken, dan zien we dat, door

rekening te houden met het delta-principe, er enkel voor stikstof en fosfor nog een relevante bijdrage

bepaald wordt, waarbij deze wel kleiner is dan 5 % .


Tabel 6-11: Gemiddelde (permanente) impact Stora Enso Langerbrugge op Kanaal Gent-Terneuzen met gemodelleerd debiet kanaal van 29,219 m³/sec (cfr. Pegase-model waterkwaliteit)

Parameter Immissieconcentratie Ci Concentratie parameter in geloosde water

MKN

Concentratieverandering Y X

BZV5 -- 5,77 6 0,0425 -- 0,71 %

CZV 18,58 158,93 30 (P90) 1,1713 61,93 % 3,90 %


Nitraat 4,97 6,24 5,65 (P90) 0,0460 87,96 % 0,81 %

Kjeldahl-stikstof -- 5,71 6 (P90) 0,0421 -- 0,70 %

Stikstof totaal 5,48 11,12 2,50 (ZHG) 0,0820 219,20 % 3,28 %

Fosfor totaal 0,43 1,47 0,14 (ZHG) 0,0108 307,14 % 7,74 %

Orthofosfaat 0,32 1,09 0,14 0,0080 228,57 % 5,74 %

Zoutgehalte (mg/l)

Chloride 2.292 299,29 200 2,2058 1.146,00 % 1,10 %

Sulfaat 375,33 234,17 150 1,7258 250,22 % 1,15 %

Fluoride -- 0,31 0,90 0,0023 -- 0,25 %

Metalen (totaal) (µg/l)

Arseen 3,08 2,3 5 0,0170 61,60% 0,34 %

Boor 611 400 700 2,9480 87,29% 0,42 %

Barium 41,17 66,5 70 0,4901 58,81% 0,70 %

Cadmium -- 0,47 0,80 0,0035 -- 0,43 %

Chroom -- 10,4 50 0,0766 -- 0,15 %

Kobalt 0,77 5,68 0,60 0,0419 128,33% 6,98 %

Koper -- 10,35 50 0,0763 -- 0,15 %

Kwik 0,02 0,12 0,15 0,0009 13,33% 0,59 %


Molybdeen -- 29,86 350 0,2201 -- 0,06 %

Nikkel 5,03 7,92 30 0,0584 16,77% 0,19 %

Lood 1,93 6,5 50 0,0479 3,86% 0,10 %

Antimoon 2,20 3,1 100 0,0228 2,20% 0,02 %

Uranium 1,33 1,16 1 0,0085 133,00% 0,85 %

Vanadium 5,30 10,86 5 0,0800 106,00% 1,60 %

Zink 26,43 16,4 200 0,1209 13,22% 0,06 %

Gevaarlijke organische stoffen (µg/l)

PFOS (ng/l) -- 0,02 0,65 0,0001 -- 0,02 %

AOX -- 163,86 40 1,2077 -- 3,02 %

Nonylfenol -- 0,56 0,3 0,0041 -- 1,38 %

Pentachloorfenol -- 1,27 0,4 0,0094 -- 2,34 %

Andere

¤

Niet-ionogene detergenten (mg/l)

-- 0,26 1 0,0019 -- 0,16 %

Cyanide (µg/l) -- 50,25 50 0,3703 -- 0,74 %



Tabel 6-12: Bepaling bijdrage lozing afvalwater tot kwaliteit ontvangend oppervlaktewater, rekening houdend met delta-principe o.b.v. meetwaarden Stora Enso

Parameter Immissie-

concentratie Ci MKN

Concentratie parameter in

geloosde water

Gemiddelde concentratie parameter

in gecapteerd water Nieuwe Kale (2019 Stora

Enso)

Concentratie parameter in geloosde water, rekening

houdende met gemiddelde concentratie gecapteerd water Nieuwe Kale (2019 Stora Enso)

Concentratie-verandering

Y X


Stikstof totaal 5,48 2,5 11,12 5,6 5,52 0,0407 219,20% 1,63%

Fosfor totaal 0,43 0,14 1,47 0,62 0,85 0,0063 307,14% 4,47%

Orthofosfaat 0,32 0,14 1,09 1,9 -0,81 -0,0060 228,57% -4,26%

Zoutgehalte (mg/l)

Chloride 2.292 200 299,29 163,33 135,96 1,0020 1146,00% 0,50%

Sulfaat 375,33 150 234,17 110 124,17 0,9151 250,22% 0,61%

Metalen totaal (µg/l)

Kobalt 0,77 0,6 5,68 5 0,68 0,0050 128,33% 0,84%

Vanadium 5,3 5 10,86 5 5,86 0,0432 106,00% 0,86%


Tabel 6-13 Bepaling bijdrage lozing afvalwater tot kwaliteit ontvangend oppervlaktewater, rekening houdend met delta-principe o.b.v. meetwaarden VMM

Parameter Immissie-

concentratie Ci MKN

Concentratie parameter in

geloosde water

Gemiddelde concentratie parameter in gecapteerd water Nieuwe Kale (2019

VMM)

Concentratie parameter in geloosde water, rekening

houdende met gemiddelde concentratie gecapteerd water

Nieuwe Kale (2019 VMM)

Concentratie-verandering

Y X


Stikstof totaal 5,48 2,5 11,12 3,2 7,92 0,0584 219,20% 2,33%

Fosfor totaal 0,43 0,14 1,47 0,61 0,86 0,0063 307,14% 4,53%

Orthofosfaat 0,32 0,14 1,09 0,36 0,73 0,0054 228,57% 3,84%

Zoutgehalte (mg/l)

Chloride 2292 200 299,29 186 113,29 0,8350 1146,00% 0,42%



Grondwater

Algemeen worden er geen infrastructuurwerken gepland die de bestaande ondergrond of de kwaliteiten ervan ingrijpend kunnen veranderen. Er worden geen bemalingen uitgevoerd zodat er geen risico bestaat op verspreiding van bestaande (rest)verontreiniging door bemaling. In kader van de uitbreidingsaanvraag is geen bijkomende verharde oppervlakte voorzien zodat de infiltratie-mogelijkheden hetzelfde blijven.

Verder worden bij algemene uitvoering van bedrijfsvoering van Stora Enso Langerbrugge weinig risico’s verwacht ten aanzien van de grondwaterkwaliteit. Opslag gebeurt op vloeistofdichte oppervlakte. Opslag van gevaarlijke stoffen en het lossen van bulkchemicaliën gebeurt in inkuipingen. Installaties worden preventief onderhouden en gekeurd. De geldende VLAREM-regelgeving wordt strikt opgevolgd.

Op basis van bovenstaande bespreking worden geen aanzienlijke effecten verwacht ten aanzien van grondwater.

Oppervlaktewater

Een projectstudie is aan de gang om het RWZI-slib direct te lossen in de biomassa losput d.m.v. een specifiek voorziene lostrechter. De opslag gebeurt in een bestaande, afgesloten hiertoe bestemde ruimte zodat er geen wijzigingen inzake waterstromen verwacht wordt.

De 40.000 ton extra RWZI-slib die toegewezen wordt aan EC2 zou in theorie een wijziging kunnen veroorzaken voor wat betreft het gehalte aan polluenten dat in de gaswasser van de installatie afgescheiden wordt en zo afgevoerd wordt naar de waterzuiveringsinstallatie. De hoeveelheid bedrijfsafvalwater afkomstig van de gaswasser van EC2 (F5) is echter slechts een kleine fractie (4 %) van het totale geloosd debiet aan bedrijfsafvalwater. Daarnaast wordt in de huidige situatie ook reeds RWZI-slib verbrand en is de toename niet van die aard dat verwacht wordt dat de werking van de gaswasser hierdoor gewijzigd wordt. Zoals weergegeven in discipline Lucht, vertegenwoordigt de 40.000 ton extra RWZI-slib slechts 15 % van het totaal materiaal dat verbrand wordt, zodat andere stoffen bepalender zijn voor de influentstroom aan de WZI afkomstig van de gaswasser. Bovendien wisselen de verschillende brandstoffen continu in hoeveelheid. De effecten dat dit heeft op de uiteindelijk in het afvalwater terechtkomende polluenten zijn niet te begroten, maar zullen in ieder geval minimaal zijn en vallen binnen de actuele variaties.

Tevens veroorzaken de andere types brandstoffen eveneens polluenten die afgescheiden moeten worden in de gaswasser. Het slib zal hierin niet noodzakelijk hogere emissies met zich meebrengen dan bvb. hout, RDF of steenkool. Ook deze stoffen zijn gelijkaardig naar af te scheiden polluenten in de gaswasser.

Bijkomend dient opgemerkt te worden dat in de beoordeling van de omgevingsvergunningsaanvraag in 2019 voor een uitbreiding van de verbrandingscapaciteit voor RWZI-slib met 16.500 ton/jaar (dossiernummer OMV/2019045693, d.d. 1/10/2019) verwezen wordt naar een vergelijkbare vergunde uitbreiding met 20.000 ton/jaar RWZI-slib in 2018. In het najaar van 2018 werd er effectief een verhoogde hoeveelheid RWZI-slib verbrand in de verbrandingsinstallatie. Uit de analyseresultaten van het bedrijfsafvalwater over het jaar 2018 bleek dat er over een jaar heen inderdaad een variatie was inzake de concentraties van de verschillende parameters in het afvalwater, maar dat er geen aanwijsbare verhogingen of verschillen waren in de situatie tijdens het voorjaar van 2018 en het najaar van 2018 (met dus de verhoogde verbrandingscapaciteit van RWZI-slib sinds juni 2018). Ook bleek hieruit dat de van toepassing zijnde normen steeds gerespecteerd werden, ook na verhoging van de hoeveelheid verbrand RWZI-slib in de tweede helft van 2018. Deze vergunningsaanvraag werd aanvaard.


In voorliggend MER wordt in de referentietoestand geconcludeerd dat in de effluentlozing niet steeds voldaan kan worden aan de emissiegrenswaarden van uranium en nonylfenol (hoewel het niet uitgesloten is dat het werkelijk gemiddelde van nonylfenol lager is dan 0,30 µg/l). Op basis van voorgaande vergelijkbare vergunde uitbreidingen wordt er echter vanuit gegaan dat het onderwerp van voorliggend project geen impact heeft op de effluentlozing. De uitbreiding van de verbrandingscapaciteit voor RWZI-slib met 40.000 ton/jaar is niet bepalend voor het effluent van de waterzuiveringsinstallatie. De hoeveelheid afvalwater vanuit EC2 naar de waterzuivering van het bedrijf is uiterst minimaal ten opzichte van het afvalwater afkomstig van de papierproductie. Meetbare verschillen aan het influent naar de WZI zijn dan ook niet te verwachten. Er zijn dan ook geen wijzigingen aan de eigen WZI voorzien.

Bijgevolg wordt verwacht dat in de geplande situatie de kwaliteit van het gecapteerde en geloosde water vergelijkbaar zal zijn met dat van in de referentietoestand.

Op basis van bovenstaande bespreking worden geen aanzienlijke effecten verwacht ten aanzien van oppervlaktewater.


In kader van de uitbreidingsaanvraag van de verbrandingscapaciteit voor RWZI-slib met 40.000 ton/jaar worden geen aanzienlijke effecten verwacht ten aanzien van grondwater. Er worden geen werken gepland die de bestaande ondergrond of kwaliteiten ingrijpend kunnen veranderen, geen bemalingen, geen bijkomende verhardingen en geen wijzigingen in de algemene bedrijfsvoering inzake grondwaterkwaliteit.

Ook ten aanzien van oppervlaktewater worden geen aanzienlijke effecten verwacht als gevolg. De uitbreiding van de verbrandingscapaciteit voor RWZI-slib met 40.000 ton/jaar heeft geen wijzigingen van de waterstromen tot gevolg. In de geplande situatie zal de kwaliteit van het gecapteerde en geloosde water vergelijkbaar zal zijn met dat van in de referentietoestand. De hoeveelheid afvalwater vanuit EC2 naar de waterzuivering van het bedrijf is minimaal ten opzichte van het afvalwater afkomstig van de papierproductie. Er worden geen meetbare verschillen aan het influent naar de WZI verwacht. Er zijn dan ook geen wijzigingen aan de eigen WZI voorzien.


7 Discipline Lucht/geur


Het projectgebied wordt gedefinieerd als de zone waarin de bedrijfsactiviteiten plaatsvinden. Het

studiegebied van een afzonderlijk effect kan echter ruimer zijn dan het projectgebied. Het

studiegebied wordt bepaald als de zone rond het projectgebied waar een impact op de luchtkwaliteit

te verwachten is. Hierbij zijn voor de discipline Lucht vooral de emissies t.g.v. de exploitatie van het

project (de productie-installatie) van belang.

Voor de productie-installatie wordt het studiegebied vastgelegd als een vierkant rondom het

projectgebied met een zijde = 4 km (het projectgebied bevindt zich in het centrum van het

studiegebied). Indien zou blijken uit de dispersieberekeningen dat de uitstoot van deze exploitatie een

significante impact heeft buiten dit studiegebied, zal de grootte ervan aangepast worden.

Voor geur is het potentiële studiegebied kleiner ; geureffecten doen zich meestal voor in de directe

omgeving. Ook voor geur wordt het studiegebied vastgelegd tot waar potentiële effecten zich kunnen

voordoen.

Niet aan de orde voor dit MER (discipline Lucht) zijn :

• Niet-geleide emissies (stof). Het aangevoerde slib is voldoende vochtig en geeft geen aanleiding

tot stofhinder.

• Effecten in de aanlegfase : er worden geen nieuwe installaties gebouwd. De

capaciteitsuitbreiding zal volledig met bestaande installaties worden gerealiseerd.

• Effecten voor verkeer. Uit discipline Mens-Mobiliteit blijkt dat de effecten verwaarloosbaar

zijn.


Projectomschrijving

De voornaamste luchtemissies m.b.t. het project komen uiteraard voort uit de werking van de

bestaande Energiecentrale 1 (‘EC1’ hierna) en EnergieCentrale 2 (‘EC2’ hierna). Het project beschrijft

de effecten van de uitbreiding van de verbrandingscapaciteit van RWZI-slib op EC2. De vergunde

capaciteit op EC2 wordt vergroot van 41.500 ton/jaar naar 81.500 ton/jaar. De totale vergunde

capaciteit van RWZI-slib voor de volledige Stora Enso site wordt vergroot van 76.500 ton/jaar naar

116.500 ton/jaar.

In totaal zijn volgende capaciteiten geldig voor EC1 en EC2 :


Tabel 7-1: Overzicht verbrandingscapaciteit EC1 en EC2

Emissiegrenswaarden

Voor de emissiegrensconcentraties naar de lucht is actueel volgend Vlarem artikel relevant (voor de geleide emissiebron EC2, waar de gevraagde capaciteitsuitbreiding voor RWZI zal worden gerealiseerd) :

▪ Vlarem II: art. 5.2.3bis 1.15: Emissiegrenswaarden voor verbrandingsinstallaties van afvalstoffen

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de emissiegrenswaarden voor de uitbreiding van de RWZI-slib capaciteit op EC2 van Stora Enso (de bestaande vergunning voor EC2 is in overeenstemming met Vlarem II). Onderstaande polluenten zijn tevens de relevante polluenten die zullen bestudeerd worden in de discipline Lucht.

Tabel 7-2: Emissiegrenswaarden volgens Vlarem II (daggemiddelden – 100%)

Polluent Middelingstijd Emissiegrenswaarden (mg/Nm³)

CO dag 50

Totaal stof dag 10

NOx, uitgedrukt als NO2 dag 150 (125 op jaarbasis)

SO2 dag 50

Gasvormige anorganische chloriden, uitgedrukt als HCl

dag 10

Gasvormige anorganische fluoriden, uitgedrukt als HF

dag 1

Gasvormige en vluchtige organische stoffen, uitgedrukt als totaal organische koolstof

dag 10

Brandstoffen

(ton/jaar)2017 2018 2019

vergund sinds

1-10-2019gepland

EC1

Ontinktingsslib EC1 177.913 174.625 177.521

Hout EC1 83.685 89.341 77.239

RWZI slib EC1 35.000 35.000

Totaal EC1 261.598 263.966 254.760

EC2

Hout EC2 206.335 207.333 175.977


Kolen EC2 1.143 2.205 821

RWZI slib EC2 17.412 20.863 41.500 81.500

Rejects EC2 15.864

Totaal EC2 286.503 312.615 292.498

Totaal EC1 en EC2 samen 548.101 576.581 547.258 76.500 116.500


Polluent Middelingstijd Emissiegrenswaarden (mg/Nm³)

Som van cadmium en cadmiumverbindingen (Cd) en thallium en thalliumverbindingen (Tl)

min. 30 min en max. 8 uur 0,05

Kwik en kwikverbindingen (Hg) min. 30 min en max. 8 uur 0,05

Som van antimoon en –verbindingen (Sb), arseen en –verbindingen (As), lood en –verbindingen (Pb), chroom en –verbindingen (Cr), kobalt en –verbindingen (Co), koper en –verbindingen (Cu), mangaan en –verbindingen (Mn), nikkel en –verbindingen (Ni), vanadium en –verbindingen (V) en tin en –verbindingen (Sn)

min. 30 min en max. 8 uur 0,5

Dioxinen en furanen min. 6 uur en max. 8 uur 0,1 ng TEQ/Nm³

Milieukwaliteitsnormen voor lucht

Voor de geselecteerde polluenten dient een immissienorm vastgelegd om het effect van de polluenten

te kunnen bepalen conform het vermelde beoordelingskader (zie hierna in punt 7.37.3.2). Hiervoor

zijn volgende literatuurbronnen aangewend4 :

• Vlarem II Bijlage 2.5.1, Bijlage 2.5.3.11, Bijlage 2.5.3.14

• WHO-advieswaarden

• Europese Directive 2008/50

De normen volgens Vlarem II Bijlage 2.5.3.13 (bescherming vegetatie) worden niet getoetst (aan een significantiekader) in de discipline Lucht. Voor de invloed van NH3, SO2 en NOx op de vegetatie wordt verwezen naar de discipline Biodiversiteit.

4 Als er een luchtkwaliteitsdoelstelling is opgenomen in Vlarem II Bijlage 2.5.1 of 2.5.3.11 of 2.5.3.14 wordt die prioritair opgegeven. Indien niet opgenomen, is één van de andere literatuurbronnen gebruikt, zoals voorgeschreven door Richtlijnenboek Lucht


Immissie

Waarde

(μg/m3)Ref.

CO

jaargem. 10.000 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11

Stof / PM10

P90 (dag) 50 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11

jaargem. 40 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11

Stof / PM2,5


NO2

P99,79 (uur) 200 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11

Gem (dag) 40 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11

SO2

P99,73 (uur) 350 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11

P99 (dag) 125 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11

HCl

P98 (dag) 300 Vlarem II Bijlage 2.5.1

HF

P98 (dag) 3 Vlarem II Bijlage 2.5.1

TOC (*)


Cd + Tl (**)

Jaargem. (SW) 0,03 - 0,005Vlarem II Bijlage 2.5.1 (0,03)

Eur. Richtlijn 2008/50 (0,005)

Hg

Jaargem. 1 WHO-advieswaarde

Som zw. Met. (***)

Jaargem. 0,5 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11

(*) Mileukwaliteitsnorm TOC = Milieukwaliteitsnorm benzeen (worst case)

(**) Cd + Tl = Cd alleen

(***) Som zw. Met = Pb

Immissienorm

Depositie

Waarde

(μg/m2.dag)Ref.

Stof depositie

richtwaarde (mg/m2.dag) 350 Vlarem II Bijlage 2.5.2

grenswaarde (mg/m2.dag) 650 Vlarem II Bijlage 2.5.2

Cd + Tl

Jaargem. 20 (Cd) Vlarem II Bijlage 2.5.2

Jaargem. 10 (Tl) Vlarem II Bijlage 2.5.2

Som zw. Met. (***)

Jaargem. (RW) 250 Vlarem II Bijlage 2.5.2

Jaargem. (GW) 3.000 Vlarem II Bijlage 2.5.2

Dioxines en furanen

Maandgem. (pg TEQ/m2.dag) 8,2 VMM beoordeling

Jaargem. (pg TEQ/m2.dag) 21 VMM beoordeling

(***) Som zw. met. = Pb

Depositienorm


Emissieniveau’s van PM2,5, NOx, SO2 en NMVOS

De Europese Gemeenschap heeft de NEC-richtlijn 2001/81 uitgevaardigd (en herziening volgens richtlijn 2016/2284), met reductiedoelstellingen voor de uitstoot van de polluenten PM2,5, NOx, SO2, NMVOS en NH3. Voor deze MER zijn de emissies van PM2,5, NOx, SO2 en NMVOS relevant. De doelstellingen en actuele gegevens worden hernomen in het Luchtbeleidsplan 2030 van de Vlaamse Regering en Vlarem II Bijlage 2.10. In onderstaande tabel worden tevens de verwachte emissies opgelijst voor deze MER, d.i. de uitbreiding van de RWZI-slib capaciteit op EC2.

De vrachten voor deze MER zijn als volgt berekend :

• Vracht (mg/jaar) = Debiet (Nm3/h) x emissieconcentratie (mg/Nm3) x aantal draaiuren per

jaar

o het debiet wordt uitgedrukt in Nm3/h droog en bij het actuele zuurstofgehalte (cfr.

Vlarem) (zie bijlage 5)5

o voor de emissieconcentratie is gebruik gemaakt van de emissiegrenswaarden cfr

punt 7.2.2

o het aantal draaiuren per jaar is gelijk genomen aan het aantal draaiuren van EC2 in

2019

PM2,5

(kton/jaar)

NOX

(kton/jaar)

SO2

(kton/jaar)

NMVOS

(kton/jaar)

NEC-doelstelling

Vlaanderen 2020

14,2 100,3 43,9 73,1

NEC-doelstelling

Vlaanderen 2030

11,9 71,8 32,5 58,8

Sector

elektriciteitsproductie

(2016 – 2030)

0,1 ca. 5 ca. 0,5 0,2

Uitbreiding EC2 0,0003 0,005 0,002 0,0004

Tabel 7-3: Vergelijking van de NEC-reductiedoelstellingen met de aangevraagde uitbreiding van RWZI-slib capaciteit

Relevante BBT

Stora Enso heeft de toetsing t.o.v. de BBT RWZI slib en BREF Waste incinerator (WI) 2019 uitgevoerd.

Voor deze toetsing aan BBT wordt verwezen naar punt §3.3.

5 Het debiet voor de slibuitbreiding is berekend d.m.v. 40.000 (= gevraagde capaciteit uitbreiding) x %ODS slib x 188.252 (= debiet op EC2 in 2019 droog en actueel % O2) / (292.498 (= verbrande tonnage in EC2 in 2019) x %ODS huidige brandstof


Methodologie


In eerste instantie worden de relevant geachte componenten vastgelegd. De te bestuderen

parameters zijn de componenten die door de exploitatie van de installatie van Stora (EC2) geëmitteerd

worden.

De actuele luchtkwaliteit in het studiegebied wordt beschreven voor de relevant geachte

componenten. De bekomen gegevens worden gerelateerd t.o.v. aanvaardbare concentratie- /

kwaliteitsdoelstellingen. Hierbij worden de VLAREM-bepalingen als juridisch toetsingskader

beschouwd.

Methodiek effectvoorspelling en –beoordeling van de geplande toestand

De impact van de geplande toestand wordt geëvalueerd. Hierbij wordt de uitbreiding van de RWZI-slib

capaciteit van EC2 beoordeeld.

De beoordeling van de effecten kan samengevat worden in volgende tabel :

Tabel 7-4: Beoordelingscriteria en significantiekader discipline Lucht

Effectgroep Criterium Methodologie Basis beoordeling significantie

Effecten in de exploitatiefase

Luchtimmissieniveaus (bijdragen) ten gevolge van project RWZI-slib Stora Enso

Modellering van de te verwachten lucht-immissies in de bestaande (2019) en geplande toestand m.b.v. Impact

Stijging of daling immissie-niveau t.h.v. relevante locaties

Mate van overschrijding van de VLAREM-grenswaarden

De immissiewaarden (bijdrage) uit de bekomen contourkaarten worden getoetst aan de

Vlaremnormen of andere luchtkwaliteitsdoelstellingen. Deze bijdrage wordt getoetst aan het

significantiekader conform het richtlijnenboek lucht. In onderstaande tabel wordt dit

significantiekader voorgesteld:

Tabel 7-5: Significantiekader lucht

Immissiebijdrage (= X) t.o.v. de milieukwaliteitsnorm van de polluent of toegelaten aantal overschrijdingen

Beoordeling Milderende maatregel

X < +1% Niet significante (0) of positieve bijdrage (+1 tot +3)

Geen milderende maatregel noodzakelijk

X > +1% Beperkte bijdrage (-1) Onderzoek naar milderende maatregelen is minder dwingend, tenzij de milieukwaliteits-normen in de referentietoestand reeds voor 80% ingenomen is (link met milieugebruiks-ruimte).

X > +3% Belangrijke bijdrage (-2) Milderende maatregelen moeten gezocht worden met zicht op implementatie op korte termijn.

X > +10% Zeer belangrijke bijdrage (-3) Milderende maatregelen zijn essentieel.


Negatieve scores worden gekoppeld aan de wenselijkheid/noodzaak om milderende maatregelen te

zoeken en toe te passen. Indien de milieugebruiksruimte in de referentietoestand reeds voor meer

dan 80% is ingenomen (voor NO2 komt dit bijvoorbeeld overeen met 32 µg/m³), dan moet dus ook

reeds bij een beperkte bijdrage (score -1) dwingend gezocht worden naar milderende maatregelen.

Beschrijving van de bestaande toestand – referentietoestand

Beoordeling van de actuele luchtemissies

7.4.1.1 Respecteren van de opgelegde emissiegrenswaarden

Stora Enso voldoet aan de huidige opgelegde EmissieGrensWaarden.

Bij de opdrachtgever zijn volgende rapporten ter beschikking om dit te staven :

• Dag-, maanden jaarrapporten die uit het on-line opvolgsysteem worden gehaald met

vermelding van de eventuele overschrijdingen.

• Jaarlijks meetprogramma conform Vlarem. Het navolgende rapport door erkend labo

bevestigt dat de meting(en) conform zijn.

Beoordeling van de actuele luchtkwaliteit

De actuele luchtkwaliteit van de omgevingslucht rondom de Stora Enso-site wordt in kaart gebracht. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de bestaande informatie, immissiegegevens van VMM en interpolatiekaarten ten aanzien van de luchtkwaliteit opgesteld door VMM.

In de nabijheid van de Stora Enso-site zijn 2 VMM-meetstations gesitueerd, namelijk in Evergem (Doornzelestraat – R731) en in Wondelgem (Sint-Sebastiaanstraat – R721).

De karakteristieken van deze stations worden in onderstaande tabel weergegeven.

Tabel 7-6: Karakteristieken voor meetstations luchtkwaliteit in de buurt van het projectgebied

Lambertcoördinaten Afstand Oriëntatie

tov. SE-site

Gemeten

componenten Station Locatie x (m) y (m) (km)

R731 Evergem,

Doornzelestraat 105.947 201.811 3 N NO PM10, PM2,5,

SO2, NO2

R721 Wondelgem, St-

Sebastiaanstraat 104.275 197.850 2,4 ZW NO2

De belangrijkste literatuurbronnen zijn :

• ‘Jaarrapport Lucht (over 2019 – gepubliceerd in 2020) Emissies en concentraties van

luchtverontreinigende stoffen’ (VMM)

• ‘Jaarrapport (over 2019 – gepubliceerd in 2020) Luchtkwaliteit in de Gentse agglomeratie en

Gentse kanaalzone’ (VMM)

Onderstaande waarden refereren steeds naar de opgegeven luchtkwaliteitsdoelstellingen (zie punt

7.2.3).


Polluenten NO2, SO2, PM10, PM2,5

NO2

De actuele luchtkwaliteit in het gebied, zoals opgemeten door de meetstations R731 en R721

betreffende NO2 wordt weergegeven in onderstaande tabel. Rekening houdend met de van toepassing

zijnde luchtkwaliteitsdoelstellingen (zie punt 7.2.3) worden volgende waarden weergegeven :

jaargemiddelde en maximum van de uurgemiddelde waarden als dichtste benadering voor het 99,79-

percentiel (18 overschrijdingen van de uurgrenswaarde komt overeen met het 99,79-percentiel). (jaar

2019)

Tabel 7-7: Bestaande luchtkwaliteit NO2 in meetstations in de buurt van de Stora Enso-site (uitgedrukt in µg/m³)

R731 R721

Gemiddelde 22 21

Maximum (uurgem.) 98 114

Tevens rapporteert VMM voor de jaargemiddelde NO2-concentratie over het volledige Vlaamse

grondgebied (hier wordt enkel de omgeving van het projectgebied getoond) (jaar 2019) :

Figuur 7-1: Jaargemiddelde NO2 in 2019 in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: VMM, uitgedrukt in µg/m³)

Uit bovenstaande informatie blijkt dat de NO2-immissieconcentratie in het ruime studiegebied tussen

21 à 25 µg/m3 ligt.


SO2

SO2 wordt gemeten in R731 (jaar 2019) :

Tabel 7-8: Bestaande luchtkwaliteit SO2 in meetstation R731 in de buurt van de Stora Enso-site (uitgedrukt in µg/m³)

R731

Max uurwaarde 100

P99 dagwaarde 9

PM10

PM10 wordt gemeten in R731 (jaar 2019) :

Tabel 7-9: Bestaande luchtkwaliteit PM10 in meetstations in de buurt van de Stora Enso-site (uitgedrukt in µg/m³)

R31

Gemiddelde (jaar 2018) 24

P90 43 (dag)

Aantal overschrijdingen (dag) 21

Tevens rapporteert VMM voor de jaargemiddelde PM10-concentratie over het volledige Vlaamse


Figuur 7-2: Jaargemiddelde PM10 in 2019 in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: VMM, uitgedrukt in µg/m³)

Hieruit blijkt dat de PM10-immissieconcentratie in het ruime studiegebied tussen 21 à 25 µg/m3

bedraagt in de directe omgeving van het projectgebied.


PM2,5

PM2,5 wordt gemeten in R731 (jaar 2019) :

Tabel 7-10: Bestaande luchtkwaliteit PM2,5 in meetstation R731 in de buurt van de Stora Enso-site (uitgedrukt in µg/m³)

R731

Gemiddelde (jaar 2019) 14

Tevens rapporteert VMM voor de jaargemiddelde PM2,5-concentratie over het volledige Vlaamse


Figuur 7-3: Jaargemiddelde PM2,5 in 2019 in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: VMM, uitgedrukt in µg/m³)

Hieruit blijkt dat de PM2,5-immissieconcentratie in het ruime studiegebied tussen 13 à 15 µg/m3

bedraagt in de directe omgeving van het projectgebied

Evaluatie

Door de toetsing van de actuele jaargemiddelde luchtkwaliteit in het studiegebied aan de

kwaliteitsdoelstellingen (zie punt 7.2.3) kan nagegaan worden of aan de doelstellingen voldaan wordt.


Immissie

Bestaande toestand

Waarde

(μg/m3)Ref. Range (μg/m3)

CO

jaargem. 10.000 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11 230 - 300

Stof / PM10

P90 (dag) 50 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11 43

jaargem. 40 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11 21 - 25

Stof / PM2,5

jaargem. 25 Vlarem II Bijlage 2.5.3.14 13 - 15

NO2

P99,79 (uur) 200 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11 98 - 114

Gem (dag) 40 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11 21 - 25

SO2

P99,73 (uur) 350 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11 100

P99 (dag) 125 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11 9

HCl

P98 (dag) 300 Vlarem II Bijlage 2.5.1 0,1 - 2,7

HF

P98 (dag) 3 Vlarem II Bijlage 2.5.1 0,46 - 1,05

TOC (*)

jaargem. 5 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11 1,09

Cd + Tl (**)

Jaargem. (SW) 0,03 - 0,005Vlarem II Bijlage 2.5.1 (0,03)

Eur. Richtlijn 2008/50 (0,005)0,0002

Hg

Jaargem. 1 WHO-advieswaarde 0,002 - 0,0096

Som zw. Met. (***)

Jaargem. 0,5 Vlarem II Bijlage 2.5.3.11 0,009 - 0,01




Legende

Gedetailleerde info ter beschikking (meetstation in ruime buurt van projectgebied)

Info uit jaarrapport Lucht 2019 'Emissies en luchtkwaliteit in Vlaanderen' (VMM)

Info ter beschikking obv. andere Antea MER-rapporten (niet voor SE)

Immissienorm


Hieruit blijkt dat, op basis van beschikbare informatie, de luchtkwaliteitsdoelstellingen voor alle

relevante polluenten worden gerespecteerd in de ruime omgeving van het projectgebied en dat (ook)

80% van de luchtkwaliteitsdoelstellingen wordt gerespecteerd.

Geur

De initiatiefnemer van voorliggend project heeft aangegeven dat zij jaarlijks enkele klachten van

omwonenden ontvangen over de brandstofopslag en/of de afvalwaterzuiveringsinstallatie.

In de periode 2005 – 2008 werden reeds verschillende brongerichte maatregelen doorgevoerd aan de

afvalwaterzuiveringsinstallatie zoals het afleiden van het spuislib van lijn 2 rechtstreeks naar de

slibindikker i.p.v. terug naar de voorbezinker, de dosering van het product Nutrox (Ca(NO3)2 –

calciumnitraat) en werden geurmetingen uitgevoerd aan de installatie.

Daarnaast wordt in het algemeen de opslagtijd van de (bio)brandstoffen zo kort mogelijk gehouden.

Met betrekking tot de scope van voorliggend project, kan de tijdelijke opslag van RWZ slib geurhinder

veroorzaken alvorens het wordt gemengd met hout en wordt getransporteerd naar de opslagsilo’s. De

energiecentrales zelf veroorzaken echter geen geurhinder, gezien het continu werkende installaties

zijn waarbij de tijd tussen de aanvaarding van de afvalstoffen en de verwerking in principe zeer klein

is.

Buiten de scope van dit project, wordt nog gemeld dat voor de bestaande

afvalwaterzuiveringsinstallatie bij Stora Enso Langerbrugge in Gent een geurstudie lopende is (2020),

op basis van dewelke zal worden nagegaan of er bijkomende geurmilderende maatregelen voor de

afvalwaterzuivering dienen overwogen te worden.

Depositie

Bestaande toestand

Waarde

(μg/m2.dag)Ref. Range (μg/m2.dag)

Stof depositie

richtwaarde (mg/m2.dag) 350 Vlarem II Bijlage 2.5.2 42 - 48

grenswaarde (mg/m2.dag) 650 Vlarem II Bijlage 2.5.2 42 - 48

Cd + Tl

Jaargem. 20 (Cd) Vlarem II Bijlage 2.5.2 1,4 - 4

Jaargem. 10 (Tl) Vlarem II Bijlage 2.5.2 -

Som zw. Met. (***)

Jaargem. (RW) 250 Vlarem II Bijlage 2.5.2 178 - 322

Jaargem. (GW) 3.000 Vlarem II Bijlage 2.5.2 178 - 322

Dioxines en furanen

Maandgem. (pg TEQ/m2.dag) 8,2 VMM beoordeling 13,2

Jaargem. (pg TEQ/m2.dag) 21 VMM beoordeling 3 - 14,2

(***) Som zw. met. = Pb

Legende

Gedetailleerde info ter beschikking (meetstation in ruime buurt van projectgebied)

Info uit jaarrapport Lucht 2019 'Emissies en luchtkwaliteit in Vlaanderen' (VMM)

Info ter beschikking obv. andere Antea MER-rapporten (niet voor SE)

Depositienorm


Effectbespreking en –beoordeling van de projecttoestand

Randvoorwaarden voor de gebruikte luchtemissies in Impact model

Voor de evaluatie van de bijdrage van de (geleide) emissie tot de immissie wordt beroep gedaan op

een mathematisch verspreidingsmodel (IMPACT). De inputgegevens zijn enerzijds

emissiebronkarakteristieken (diameter van het emissiepunt, temperatuur van de rookgassen, …) en

anderzijds data die reeds in het IMPACT-model ‘voorgeprogrammeerd’ zijn, zoals meteorologische

data (windrichting en windsnelheid).

De luchtemissies van de bestaande installatie zijn bepaald op basis van het IMJV 2019.

De luchtemissies voor de uitbreiding van de bestaande installatie (extra capaciteit voor RWZI-slib in

EC2) zijn gebaseerd op :

• de emissiegrenswaarden (zie punt 7.2) voor de concentratie (in mg/Nm3). Voor de

luchtkwaliteitsnorm P99,79 NO2 wordt gebruik gemaakt van de daggemiddelde

emissiegrenswaarde ; voor de jaargemiddelde NO2-luchtkwaliteitsnorm geldt de

jaargemiddelde emissiegrenswaarde (worst case benadering)

• het debiet in Nm3/h (zowel droog als nat) is overgenomen van de bestaande metingen voor

het debiet op EC2. In het Impact model is gerekend met volumedebieten bij natte rookgassen

en een actueel verwacht O2- gehalte.

• vracht (ton/jaar) : zie punt 7.2.4

De luchtemissies voor de cumulatieve (toekomstige) toestand houden rekening met de bestaande

toestand + de uitbreiding van de capaciteit RWZI-slib op EC2.

De berekeningen werden uitgevoerd met een raster dat een oppervlakte van 4 x 4 km bestrijkt

(Lambert-x: 104.556 tot 108.556 m ; Lambert-y 198.180 tot 202.180). De afstand tussen de rasterlijnen

is ingesteld op 30 m.

Een overzicht van de gebruikte inputgegevens zijn opgenomen in Bijlage 5.

Start- en stop van de installatie(s)

De emissies en emissieconcentraties zijn niet verhoogd bij starten / stoppen tov. de normale werking,

behalve voor CO bij koude opstart van EC2.

Gezien bij de impactbeoordeling in de geplande toestand er uit gegaan wordt van een volcontinue

werking bij vollast, wordt het in het kader van dit MER niet noodzakelijk geacht om verder rekening te

houden met starten en stoppen.

Luchtimmissies

In navolgende tabel(len) worden per polluent de berekende immissieconcentratie(s) samengevat.

De toetsingslocatie heeft betrekking op het punt van maximale impact gelegen op een toegankelijke

plaats.


Tevens worden de berekende immissieconcentraties vergeleken met de normen en

luchtkwaliteitsdoelstellingen per polluent en wordt een procentuele verhouding aangegeven tot deze

richtwaarden en de grenswaarden (zie punt 7.2).

7.5.2.1 Bestaande installatie (toestand 2019)

Deze situatie betreft de huidige installatie, o.b.v van de werkelijke hoeveelheden gebruikte brandstoffen in 2019.

Tabel 7-11: Immissie- en depositiebijdrage van alle relevante polluenten voor de bestaande installatie

Immissie resultaten

Immissie-

norm

Achtergrond-

concentratie

Waarde

(µg/m3)

Waarde

(µg/m3)

Punt max.

impact

(μg/m3)

% t.o.v. norm

CO

jaargem. (8-uren) 10.000 230 - 300 0,164 0,0%

Stof / PM10

P90,4 (dag) 50 43 0,040 0,1%

jaargem. 40 21 - 25 0,013 0,0%

Stof / PM2,5

jaargem. 20 13 - 15 0,009 0,0%

NO2

P99,79 (uur) 200 98 -114 7,380 3,7%

Jaargemiddeld 40 21 - 25 1,600 4,0%

SO2

P99,73 (uur) 350 100 2,340 0,7%

P99,18 (dag) 125 9 0,967 0,8%

HCl

Jaar (P98 dag) 300 0,1 - 2,7 0,02 0,0%

HF

Jaar (P98 dag) 3 0,46 - 1,05 0,005 0,2%

TOC (*)

jaargem. 5 1,09 0,048 0,96%

Cd + Tl (**)

Jaargem. 0,03 - 0,005 0,0002 0,00 0,0%

Hg

Jaargem. 1 0,002 - 0,0096 0,00 0,0%

Som zw met (***)

(Sb, As, Pb, Cr, Co, Cu, Mn, Ni, V, Sn)

Jaargem. 0,5 0,009 - 0,01 0,00 0,0%

Depositie

Depositie-

norm

Achtergrond-

concentratie

Waarde

(µg/m².d)

Waarde

(µg/m².d)

Punt max.

impact

(µg/m².d)

% t.o.v. norm

Stof depositie

richtwaarde 350.000 42 - 48 10,98 0,0%

grenswaarde 650.000 42 - 48 10,98 0,0%

Cd + Tl

Jaargem. 20 (Cd) 1,4 - 4 0,00 0,0%

Jaargem. 10 (Tl) - 0,00 0,0%

Som zw. Met. (***)

Jaargem. (RW) 250 178 - 322 0,00 0,0%

Jaargem. (GW) 3.000 178 - 322 0,00 0,0%

Dioxines en furanen

Jaargem. (pg TEQ/m2.dag) 8,2 13,2 0,00 0,0%

Maandgem. (pg TEQ/m2.dag) 21 3 - 14,2 0,00 0,0%




Bijdrage Bestaande

toestand

Bestaande installatie


Immissie resultaten

Immissie-

norm

Achtergrond-

concentratie

Waarde

(µg/m3)

Waarde

(µg/m3)

Punt max.

impact

(μg/m3)

% t.o.v. norm

CO

jaargem. (8-uren) 10.000 230 - 300 0,164 0,0%

Stof / PM10

P90,4 (dag) 50 43 0,040 0,1%

jaargem. 40 21 - 25 0,013 0,0%

Stof / PM2,5

jaargem. 20 13 - 15 0,009 0,0%

NO2

P99,79 (uur) 200 98 -114 7,380 3,7%

Jaargemiddeld 40 21 - 25 1,600 4,0%

SO2

P99,73 (uur) 350 100 2,340 0,7%

P99,18 (dag) 125 9 0,967 0,8%

HCl

Jaar (P98 dag) 300 0,1 - 2,7 0,02 0,0%

HF

Jaar (P98 dag) 3 0,46 - 1,05 0,005 0,2%

TOC (*)

jaargem. 5 1,09 0,048 0,96%

Cd + Tl (**)

Jaargem. 0,03 - 0,005 0,0002 0,00 0,0%

Hg

Jaargem. 1 0,002 - 0,0096 0,00 0,0%

Som zw met (***)


Jaargem. 0,5 0,009 - 0,01 0,00 0,0%

Depositie

Depositie-

norm

Achtergrond-

concentratie

Waarde

(µg/m².d)

Waarde

(µg/m².d)

Punt max.

impact

(µg/m².d)

% t.o.v. norm

Stof depositie

richtwaarde 350.000 42 - 48 10,98 0,0%

grenswaarde 650.000 42 - 48 10,98 0,0%

Cd + Tl

Jaargem. 20 (Cd) 1,4 - 4 0,00 0,0%

Jaargem. 10 (Tl) - 0,00 0,0%

Som zw. Met. (***)

Jaargem. (RW) 250 178 - 322 0,00 0,0%

Jaargem. (GW) 3.000 178 - 322 0,00 0,0%

Dioxines en furanen






Bijdrage Bestaande

toestand

Bestaande installatie


7.5.2.2 Geplande toestand

Deze waarden betreffen de verbranding van 40.000 ton RWZI-slib in EC2 (dus met name de scope van dit project).

Tabel 7-12: Immissie- en depositiebijdrage van alle relevante polluenten voor de geplande toestand

Immissie resultaten

Immissie-

norm

Achtergrond-

concentratie

Waarde

(µg/m3)

Waarde

(µg/m3)

Punt max. impact

op toegankelijke plaats

(l ink MM) (μg/m3)

% t.o.v. norm

(link MM)

CO

jaargem. (8-uren) 10.000 230 - 300 0,015 0,0%

Stof / PM10

P90,4 (dag) 50 43 0,009 0,0%

jaargem. 40 21 - 25 0,003 0,0%

Stof / PM2,5

jaargem. 20 13 - 15 0,002 0,0%

NO2

P99,79 (uur) 200 98 -114 0,140 0,1%

Jaargemiddeld 40 21 - 25 0,029 0,1%

SO2

P99,73 (uur) 350 100 0,146 0,0%

P99,18 (dag) 125 9 0,077 0,1%

HCl

Jaar (P98 dag) 300 0,1 - 2,7 0,014 0,0%

HF

Jaar (P98 dag) 3 0,46 - 1,05 0,001 0,0%

TOC (*)

jaargem. 5 1,09 0,003 0,1%

Cd + Tl (**)

Jaargem. 0,03 - 0,005 0,0002 0,00 0,0%

Hg

Jaargem. 1 0,002 - 0,0096 0,00 0,0%

Som zw met (***)


Jaargem. 0,5 0,009 - 0,01 0,00 0,0%

Bijdrage Uitbreiding slibverbranding


Depositie

Depositie-

norm

Achtergrond-

concentratie

Waarde

(µg/m².d)

Waarde

(µg/m².d)

Punt max. impact

op toegankelijke plaats

(l ink MM) (μg/m2.dag)

% t.o.v. norm

(link MM)

Stof depositie

richtwaarde 350.000 42 - 48 2,5 0,0%

grenswaarde 650.000 42 - 48 2,5 0,0%

Cd + Tl

Jaargem. 20 (Cd) 1,4 - 4 0,00 0,0%

Jaargem. 10 (Tl) - 0,00 0,0%

Som zw. Met. (***)

Jaargem. (RW) 250 178 - 322 0,00 0,0%

Jaargem. (GW) 3.000 178 - 322 0,00 0,0%

Dioxines en furanen






Bijdrage Uitbreiding slibverbranding


7.5.2.3 Cumulatieve toestand na doorvoering project

Deze waarden betreffen de cumulatieve resultaten van de huidige toestand, vermeerderd met de scope van het project, dus de verbranding van 40.000 ton RWZI-slib in EC2.

Tabel 7-13: Immissie- en depositiebijdrage van alle relevante polluenten voor de cumulatieve (toekomstige) toestand

Immissie-

norm

Achtergrond-

concentratie

Waarde

(µg/m3)

Waarde

(µg/m3)

Punt max.

impact

(μg/m3)

% t.o.v. norm

CO

jaargem. (8-uren) 10.000 230 - 300 0,177 0,0%

Stof / PM10

P90,4 (dag) 50 43 0,048 0,1%

jaargem. 40 21 - 25 0,015 0,0%

Stof / PM2,5

jaargem. 20 13 - 15 0,011 0,1%

NO2

P99,79 (uur) 200 98 -114 7,380 3,7%

Jaargemiddeld 40 21 - 25 1,660 4,2%

SO2

P99,73 (uur) 350 100 2,341 0,7%

P99,18 (dag) 125 9 0,983 0,8%

HCl

Jaar (P98 dag) 300 0,1 - 2,7 0,034 0,0%

HF

Jaar (P98 dag) 3 0,46 - 1,05 0,007 0,2%

TOC (*)

jaargem. 5 1,09 0,05 1,0%

Cd + Tl (**)

Jaargem. 0,03 - 0,005 0,0002 0,00 0,0%

Hg

Jaargem. 1 0,002 - 0,0096 0,00 0,0%

Som zw met (***)


Jaargem. 0,5 0,009 - 0,01 0,00 0,0%

Bijdrage Cumulatieve

toekomstige toestand


Depositie

Depositie-

norm

Achtergrond-

concentratie

Waarde

(µg/m².d)

Waarde

(µg/m².d)

Punt max.

impact

(µg/m².d)

% t.o.v. norm

Stof depositie

richtwaarde 350.000 42 - 48 13,3 0,0%

grenswaarde 650.000 42 - 48 13,3 0,0%

Cd + Tl

Jaargem. 20 (Cd) 1,4 - 4 0,00 0,0%

Jaargem. 10 (Tl) - 0,00 0,0%

Som zw. Met. (***)

Jaargem. (RW) 250 178 - 322 0,00 0,0%

Jaargem. (GW) 3.000 178 - 322 0,00 0,0%

Dioxines en furanen






Cumulatieve impact


Geur

Specifiek voor voorliggend project, nl. de uitbreiding van de verwerkingscapaciteit van RWZI-slib op

de verbrandingsinstallatie EC2, wordt geen extra geurhinder verwacht.

Zoals vermeld in de projectbeschrijving – deel §2.5, is een studie lopende om een extra

geurmilderende maatregel te voorzien, namelijk een specifieke lostrechter voor het lossen van RWZI-

slib in de biomassa losput. Dit is momenteel in projectfase. Op die manier kan het aangeleverde RWZI-

slib direct gelost worden en gemengd met hout op de transportband naar de opslag worden

getransporteerd. Zo kan de geuremissie beperkt worden omdat geen RWZ-slib meer op de losplaats

op de vloer wordt gelost om gemengd te worden met hout voordat het in de losput wordt gestort.

Verder kan gesteld worden dat de verbrandingsinstallatie EC2 zelf geen geurhinder veroorzaakt,

gezien het een continu werkende installatie is waarbij de tijd tussen de aanvaarding van de

afvalstoffen en de verwerking in principe zeer klein is.

Effectbeoordeling

Voor alle relevante polluenten is de verwachte impact van de uitbreiding van de EC2-capaciteit met

40.000 ton/jaar RWZI-slib, verwaarloosbaar (impactscore 0).

De bijdrage van het project zorgt voor geen enkele polluent voor een overschrijding van 80% MKN.

Verder wordt er geen extra geurhinder verwacht als gevolg van het projectvoornemen gezien de

continue werking van de verbrandingsinstallatie EC2. Om mogelijke geuremissie bij het lossen van het

RWZI-slib te beperken is er een studie lopende om een extra geurmilderende maatregel te voorzien,

namelijk een specifieke lostrechter voor het lossen van RWZI-slib in de biomassa losput. Dit is

momenteel in projectfase.

Conclusie en milderende maatregelen

Conclusie

Voor alle relevante polluenten is de verwachte impact verwaarloosbaar (impactscore 0).

Noodzakelijke milderende maatregelen

Gezien de impact van alle polluenten verwaarloosbaar is (zonder overschrijding van 80% van de

respectievelijke luchtkwaliteitsnorm), wordt geen onderzoek naar mogelijke milderende maatregelen

zinvol geacht.

Milderende maatregelen ter optimalisatie

Het onderzoek naar kosteneffectiviteit i.k.v. NEC-reductiebeleid is niet relevant, aangezien het project

uiterst beperkte emissiehoeveelheden veroorzaakt voor de parameters PM2,5, NOx, SO2 en NMVOS

(TOC).


8 Discipline Geluid en trillingen


Het studiegebied wordt beschouwd als zijnde het projectgebied, inclusief de omgeving waar de invloed van geluids- en trillingsbronnen te verwachten zijn naar de geluidsgevoelige receptoren.

Het studiegebied wordt gekozen rekening houdende met de bepalingen uit VLAREM II. Enerzijds wordt de zone op 200 meter van de rand van de terreingrens bekeken (door VLAREM vereist). Anderzijds wordt uit reden van akoestisch comfort de zone van de 1ste lijnsbebouwing bekeken en faunistisch waardevolle gebieden en/of kwetsbare gebieden.

Daarnaast wordt ook rekening gehouden met verkeersgeluid. Hiervoor komt het studiegebied overeen met dat van de discipline Mens – Mobiliteit.


Vlarem II

Voor ingedeelde inrichtingen gelden de richtwaarden voor het specifiek geluid van bestaande of nieuwe inrichtingen (titel II van Vlarem, gewijzigd bij BVR op 19/1/1999), die afhangen van de geldende milieukwaliteitsnormen in de omgeving en van het actueel geluidsniveau.

Volgens de voorschriften van Vlarem II, Bijlage 2.2.1. “Milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht” gelden volgende normen voor het LA95,1h van het oorspronkelijk omgevingsgeluid, afhankelijk van de gewestplanbestemming (of daarmee equivalente BPA- of RUP-bestemming) of de ligging t.o.v. een andere bestemming.

Tabel 8-1: Milieukwaliteitsnormen VLAREM II voor geluid in open lucht (dB(A), LA95)

Milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht

Richtwaarde in dB(A)

Categorie Overdag ’s Avonds ’s Nachts

1. Landelijke gebieden en gebieden voor verblijfsrecreatie

40 35 30

2. Gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m van industriegebieden niet vermeld in punt 3 of van gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen

50 45 45

3. Gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m van gebieden voor ambachtelijke bedrijven en middelgrote ondernemingen, van dienstverleningsgebieden of van ontginningsgebieden tijdens de ontginning

50 45 40

4. Woongebieden 45 40 35

5. Industriegebieden, dienstverleningsgebieden, gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen en ontginningsvoorzieningen tijdens ontginning

60 55 55


Milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht

6. Recreatiegebieden uitgezonderd gebieden voor verblijfsrecreatie

50 45 40

7. Alle andere gebieden, uitgezonderd : bufferzones, militaire domeinen en deze waarvoor in bijzondere besluiten richtwaarden worden vastgesteld

45 40 35

8. Bufferzones 55 50 50

9. Gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m gelegen van voor grindwinning bestemde ontginningsgebieden tijdens ontginning

55 50 45

Opmerking: Als een gebied valt onder twee of meer punten van de tabel dan is in dat gebied de hoogste richtwaarde van toepassing.

Dag: van 07.00 tot 19.00 uur

Avond: van 19.00 tot 22.00 uur

Nacht: van 22.00 tot 07.00 uur

Alle geluidsbronnen die een vergunning hebben die dateert van vóór 1 januari 1993 worden als bestaande geëvalueerd, alle geluidsbronnen met een vergunning na die datum dienen als nieuwe geëvalueerd te worden. Bestaande inrichtingen die zijn verplaatst of met meer dan 100% zijn uitgebreid sinds 1993 zijn als nieuwe inrichtingen te beschouwen.

Het specifieke geluid van een bestaande inrichting dient aan de richtwaarden te voldoen.

De inrichting dient volgens de studie uit 2004 als nieuwe inrichting geëvalueerd te worden. In navolging van beslissingsschema in bijlage 4.5.6.1 van Vlarem II dient het specifieke geluid van de nieuwe inrichting aan volgende voorwaarden te voldoen:

• “Indien het LA95,1h van het oorspronkelijk omgevingsgeluid gelijk aan of hoger dan de milieukwaliteitsnorm van bijlage 2.2.1. bij VLAREM II is, moet de continue component van het specifiek geluid, voortgebracht door de nieuwe inrichting, beperkt worden tot het LA95,1h van het oorspronkelijk omgevingsgeluid verminderd met 5 dB(A) enerzijds alsmede tot de in bijlage 4.5.4. bij VLAREM II vermelde richtwaarde anderzijds.

• Indien het LA95,1h van het oorspronkelijk omgevingsgeluid lager is dan de richtwaarde in de gebieden onder 2°, 3°, 5°, 8° of 9° van bijlage 2.2.1. bij VLAREM II, moet de continue component van he specifiek geluid voortgebracht door de nieuwe inrichting voor deze gebieden beperkt worden tot de in bijlage 4.5.4. bij het VLAREM II bepaalde richtwaarde verminderd met 5 dB(A)”.

Als het geluid in open lucht van de inrichting een incidenteel, fluctuerend, intermitterend of impulsachtig karakter vertoont, dan worden de in bijlage 4.5.5. bij Vlarem II aangegeven richtwaarden toegepast. De toepasselijke waarde is in dit geval de in bijlage 4.5.4. bij Vlarem II aangegeven richtwaarde voor de verschillende gebieden verminderd met 5.

Onderstaande tabel geeft de richtwaarden voor fluctuerend, incidenteel, impulsachtig en intermitterend geluid in open lucht weer van als hinderlijk ingedeelde inrichtingen.


Tabel 8-2: Richtwaarden fluctuerend, incidenteel, impulsachtig en intermitterend geluid in open lucht

Aard van het geluid Richtwaarden uitgedrukt als LAeq,1s in dB(A)

Overdag ’s Avonds ’s Nachts

fluctuerend

incidenteel

Toepasselijke waarde

+ 15


+ 10


+ 10

impulsachtig

intermitterend


+ 20


+ 15


+ 15

De toepasselijke waarde wordt als volgt berekend: - voor nieuwe inrichtingen: richtwaarde in bijlage 4.5.4. bij Vlarem II verminderd met 5.

Deze richtwaarden zijn niet van toepassing op het in- en uitgaande wegen luchtverkeer.

Als het geluid in openlucht van de inrichting een tonaal karakter vertoont, dient een correctiefactor van 5 dB toegevoegd te worden teneinde het specifieke geluid te evalueren.

Dit MER kadert in de hervergunning van een bestaande installatie.

Europese richtlijn 2002/49/EG - Omgevingslawaai

De richtlijn 2002/49/EG van het Europese Parlement en de Raad van 25 juni 2002 inzake de evaluatie en de beheersing van omgevingslawaai (PB L 189 van 18.07.2002) heeft tot doel een gemeenschappelijke Europese aanpak in te voeren om de blootstelling aan omgevingslawaai te vermijden, te voorkomen, te beperken en te verminderen. Deze aanpak is gebaseerd op het volgende:

• het opmaken van geluidsbelastingskaarten volgens gemeenschappelijke methoden (voor geluidsindicator en berekening),

• het aannemen van actieprogramma’s, uitgaande van limieten die door de lidstaten worden bepaald, teneinde het omgevingslawaai zo nodig te voorkomen, te beperken en te handhaven waar zij goed is,

• voorlichting van het publiek.

De omzetting van deze richtlijn is opgenomen in het Belgische Staatsblad van 31 augustus 2005 in het besluit van de Vlaamse Regering inzake de evaluatie en de beheersing van het omgevingslawaai en tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende de algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne. Volgens deze richtlijn was het de bedoeling om tegen midden 2007 de geluidsimpact van grote wegen, belangrijke spoorwegen en luchthavens en van grote stedelijke gebieden in kaart te brengen, en tegen midden 2008 actieprogramma’s uit te werken om aan de zwaarste geluidshinder een oplossing te bieden. Dit gaat onder meer over het plaatsen van geluidsschermen of het aanbrengen van geluidsarme wegdekken.

In eerste instantie werd de bestaande geluidssituatie in kaart gebracht, zodat duidelijk wordt waar zich de belangrijkste geluidsproblemen stellen. Het opmaken van deze geluidsbelastingskaarten vergde een aanzienlijke inspanning van de overheid. Pas in april 2009 waren de geluidsbelastingskaarten klaar voor de wegen met meer dan 6 miljoen voertuigpassages per jaar.

Er werden geluidsbelastingskaarten gemaakt voor twee internationaal erkende parameters: Lden en Lnight. Lden geeft het gewogen energetisch gemiddelde weer van de dag-, avond- en nachtperiode, waarbij de avondwaarde verhoogd wordt met 5 dB(A) en de nachtwaarde met 10 dB(A). De Lnight is de gemiddelde LAeq-waarde over de periode tussen 23u en 6u (deze nachtperiode wijkt dus af van de nachtperiode volgens Vlarem II, die tot 7u duurt).

De geluidsbelastingskaarten voor wegverkeer (voor de wegen met meer dan 6 miljoen voertuigpassages per jaar) zijn door de Vlaamse regering goedgekeurd.


Actueel dient het evaluatiekader waarop geluidswerende maatregelen dienen uitgewerkt te worden nog opgesteld te worden.

Methodologie

Methodiek beschrijving bestaande situatie

De beschrijving van de actuele geluidskwaliteit in en rond het projectgebied wordt gebaseerd op de geluidsbelastingskaarten van LNE enerzijds en op basis van geluidsmetingen anderzijds.

Beoordeling: evaluatie en normen en significantiekader

Het geluidsdrukniveau van de installatie dient te voldoen aan de richtwaarden (milieukwaliteitsnormen) voor geluid in open lucht. Voor de bepaling van het toelaatbare geluidsdrukniveau zijn een aantal criteria van belang:

• de periode van de dag: dag (van 07.00 tot 19.00 uur), avond (van 19.00 tot 22.00 uur) en nacht (van 22.00 tot 07.00 uur). Hier geldt dat de strengste norm opgelegd wordt voor het geluidsdrukniveau tijdens de nachtperiode. Indien voldaan wordt tijdens de nachtperiode zal ook tijdens de andere perioden voldaan worden.

• de ligging van de immissiepunten volgens het gewestplan: volgens het gewestplan is de inrichting gelegen in een industriegebied. De dichtstbij gelegen woningen bevinden zich allen in een gebied op minder dan 500 meter van een industriegebied (gebiedstype 2).

• het verschil tussen bestaande en nieuwe inrichting: het gaat over een deels bestaande en deels nieuwe inrichting.

Een vergelijking van de berekende waarden van het specifiek geluid van de installatie met de grenswaarde toont aan in hoeverre de geluidsproductie hiervan conform zal zijn. Indien uit de vergelijking zou blijken dat de opgelegde grenswaarden worden overschreden, zullen milderende maatregelen voorgesteld worden (vb. aarden wal ter afscherming, toepassing ander materieel, ...). We beschrijven de maatregelen op algemeen niveau: welke geluidsbronnen, type maatregel (vervanging apparaat, afscherming, …).

Tabel 8-3: Methodologie – effectengroepen discipline Geluid


Geluid Geluidsniveaus in de omgeving ten gevolge van de exploitatie

Meting/bepaling van te verwachten emissies van de geluidsbronnen.

Bepaling van de te verwachten geluidsimmissies in de omgeving.

Wijziging in geluidsklimaat – voldoen aan de geluidswaarden uit Vlarem II

Geluid Geluidsniveaus in de omgeving ten gevolge van het verkeer

Bepaling van te verwachten geluidsniveaus in de omgeving.

Wijziging in het geluidsklimaat

De significantie van een project hangt sterk af van de evolutie van het omgevingsgeluid voor en na uitvoering van een project. Deze parameter wordt als belangrijkste beschouwd en wordt in de Y as van onderstaande tabel toegepast. Het berekenen van deze parameter geeft een tussenscore. Op deze tussenscore wordt een correctie toegepast afhankelijk van het al dan niet voldoen aan de vigerende wetgeving. Indien het omgevingsgeluid relevant stijgt maar indien er wel voldaan wordt aan de


vigerende wetgeving, kan geen score worden toegekend die milderende maatregelen op korte of langere termijn noodzakelijk maakt (score -3 en -2).

Onderstaand significantiekader geldt voor industriële project-MER’s maar het principe van de tussenscore (effectscore) kan ook toegepast worden bij wegverkeer, spoorverkeer en vliegverkeer, mits aanpassing van het wettelijk kader. In onderstaand significantiekader is de koppeling met Vlarem-II opgenomen.

• Welke parameter: wat betreft de parameter op de verticale as van het rooster is beslist om LA95,1h niet aan te duiden als vaste parameter, maar om de parameter te gebruiken die het beste het effect van het project beschrijft. De deskundige kiest en motiveert de meest relevante parameter.

• Welke immissiepunten: alle meetpunten waar langdurige immissiemetingen zijn uitgevoerd. In natuurgebieden kan echter dikwijls geen onbewaakte langdurige meting uitgevoerd worden. In die gevallen kan de verandering van het omgevingsgeluid bepaald worden op basis van ambulante metingen.

• Welke beoordelingsperiodes: er wordt voor elke beoordelingsperiode (indien relevant) in alle immissiepunten getoetst aan het significantiekader.

De score onder ‘Voldoet aan het Vlarem’ betreft de eindscore na correctie.

Voor wat betreft de lege vakjes (-) kan worden gesteld dat de mogelijkheid om in dergelijk vakje terecht te komen, zich in uitzonderlijke gevallen zal voordoen. De deskundige zal hier zelf een score aangeven die vergezeld gaat van een degelijke motivatie. Elke score dient door de deskundige bovendien gekaderd te worden in het project.

Tabel 8-4: Significantiekader voor de beoordeling van de milieueffecten inzake geluid

Voldoet aan het Vlarem ?

Lna-Lvoor* tussenscore Nieuw of verandering Bestaand

ΔLAX,T (effectscore) Lsp≤GW Lsp>GW Lsp≤RW RW<Lsp≤RW+10 Lsp>RW+10

ΔLAX,T>+6 -3 -1 -3 -1 -2 -3

+3<ΔLAX,T≤+6 -2 -1 -3 -1 -2 -3

+1<ΔLAX,T≤+3 -1 -1 -3 -1 -1 -3

-1≤ΔLAX,T≤+1 0 0 -1/-2 ** 0 -1 -3

-3≤ΔLAX,T<-1 +1 +1 - +1 +1 -

-6≤ΔLAX,T<-3 +2 +2 - +2 +2 -

ΔLAX,T<-6 +3 +3 - +3 +3 -

ΔLAX,T : verschil in omgevingsgeluid in dB(A) voor en nadat een project zal zijn uitgevoerd

Met T = duur in seconden

Met X:

“N” parameter van statistische analyse (LAN,T), in Vlarem wordt N = 95 gebruikt ter toetsing aan de milieukwaliteitsnorm

ofwel

“eq” voor het equivalente geluidsdrukniveau (LAeq,T), van het omgevingsgeluid.

GW : grenswaarde volgens het beslissingsschema 4.5.6.1 van Vlarem II

RW : richtwaarde

Lsp : specifiek geluid


*bij hervergunning dient Lvoor gebruikt te worden alsof het bestaande bedrijf er niet was. Bij een hervergunning van een inrichting met een mix van bestaande & nieuwe bronnen is het oorspronkelijk omgevingsgeluid voor de nieuwe bronnen, het omgevingsgeluid met de bestaande bronnen van de inrichting in werking.

** de keuze -1 ofwel -2 is afhankelijk van de grootte van de overschrijding van de GW (al dan niet binnen het betrouwbaarheidsinterval van de berekende specifieke immissie).

Reeds genomen en te nemen maatregelen zullen worden beschreven en geëvalueerd, alsook welke maatregelen nog kunnen en moeten worden uitgevoerd.

-1 (beperkt negatief)

Onderzoek naar milderende maatregelen is minder dwingend, maar indien de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden aangeven dat er zich een probleem kan stellen dan dient de deskundige over te gaan tot voorstellen van milderende maatregelen. Bij het ontbreken ervan dient dit gemotiveerd te worden.

-2 (negatief) Er dient noodzakelijkerwijs gezocht te worden naar milderende maatregelen, eventueel te koppelen aan de lange of langere termijn. Bij het ontbreken ervan dient dit gemotiveerd te worden.

-3 (aanzienlijk negatief) Er dient noodzakelijkerwijs gezocht te worden naar milderende maatregelen te koppelen aan de korte termijn. Bij het ontbreken ervan dient dit gemotiveerd te worden.

De scores 0, +1, +2 en +3 krijgen respectievelijk de beoordeling verwaarloosbaar, beperkt positief, positief en aanzienlijk positief.

Merk op dat volgens dit schema het voldoen aan de wettelijke grenswaarden (absolute beoordeling – horizontale as) primeert op de aard van de wijziging in het omgevingsgeluid (relatieve beoordeling – verticale as). Zelfs indien het omgevingsgeluid duidelijk toeneemt, is de meest negatieve score “-1” voor zover aan de Vlarem-waarden voldaan blijft.

Voldoen aan de grenswaarden blijft in dit schema dus prioritair. Het daarnaast behouden van een relatieve beoordeling werd echter toch behouden om drie redenen:

• omdat ze toelaat om een verschil te maken tussen een inrichting die in een al lawaaierige omgeving een bepaald specifiek geluid produceert en één die in een verder nog rustige omgeving eenzelfde niveau van geluid produceert en waar dat geluid dus sterker zal worden opgemerkt,

• omdat ze toelaat om ook rekening te houden met ‘secundaire’, mogelijk positieve effecten van projecten op het omgevingsgeluid, die niet worden weerspiegeld in de toetsing van het specifieke geluid van een inrichting (bv. indien de bouw van een fabriekshal de omliggende bewoning afschermt van een drukke autoweg en hierdoor het omgevingsgeluid afneemt, kan dit leiden tot een meer positieve beoordeling),

• omdat ze toepasbaar is op niet ingedeelde inrichtingen (zoals hier het geval is voor de realisatie van een omgevingsproject).

Beschrijving van de bestaande toestand

Geluidskaarten LNE

Sinds 2009 stelt LNE geluidsbelastingskaarten ter beschikking. De meest recente kaartgegevens geven de toestand op basis van de situatie van het referentiejaar 2016 en werden opgemaakt in uitvoering van de Europese richtlijn 2002/49/ EG inzake de evaluatie en beheersing van omgevingslawaai. Deze kaarten zijn terug te vinden op volgende website:


https://omgeving.vlaanderen.be/geluidsbelastingkaarten

De relevante kaarten worden besproken.

De geluidskaarten voor wegverkeer voor het projectgebied zijn weergegeven op Figuur 8-1 en Figuur 8-2, respectievelijk voor de parameters Lden en Lnight.

Figuur 8-1: Geluidsbelastingskaart wegverkeer (Lden)

Figuur 8-2: Geluidsbelastingskaart wegverkeer (Lnight)

Uit de geluidskaarten van het wegverkeer blijkt dat in de omgeving 1 zeer belangrijke weg gelegen is, meer bepaald de R4 (2 x 2 met gescheiden middenberm).

De geluidscontouren liggen tussen het bedrijf en het woongebied van Evergem, met uitzondering van het woonlint ten noorden van het bedrijf langsheen de Langerbrugsestraat.

De kaarten van het spoorverkeer en luchtverkeer werden ook bekeken, maar de invloedssfeer zit niet in de omgeving van het projectgebied.

Huidige situatie – Emissiemetingen

8.4.2.1 Geluidsmetingen in de omgeving

De beschrijving van de actuele geluidskwaliteit in en rond het projectgebied wordt enerzijds gebaseerd op de geluidsbelastingskaarten voor wegverkeer.

https://omgeving.vlaanderen.be/geluidsbelastingkaarten


Anderzijds worden, teneinde na te gaan of het huidige geluidsdrukniveau in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge NV en veroorzaakt door de inrichting conform de richtwaarden uit Vlarem II is, geluidsmetingen uitgevoerd conform Vlarem.

Eind 2006 werden in 2 meetpunten geluidsmetingen uitgevoerd gedurende meerdere dagen.

Figuur 8-3: Luchtfoto met ligging evaluatiepunten (Bron: Geopunt Vlaanderen)

Figuur 8-4: Gewestplan met ligging evaluatiepunten (Bron: Geopunt Vlaanderen)

Meetpunt 1 was gelegen ter hoogte van de dichtstbijzijnde woningen in de Langerbrugsestraat 190 in de achtertuin van de woning op nr. 190 ten noorden van de relevante geluidsbronnen van Stora Enso en gelegen op ca. 200 m van de perceelsgrens van de onderzochte inrichting.

Meetpunt 2 was gelegen ter hoogte van het kruispunt Everparkstraat en Fazantenstraat, in de Fazantenstraat 48 ten noordwesten van de relevante geluidsbronnen van Stora Enso en gelegen op ca. 500 m van de perceelsgrens van de onderzochte inrichting in een woongebied).

Uit de metingen was gebleken dat in beide evaluatiepunten in de omgeving het geluidsdrukniveau, gedomineerd werd door wegverkeersgeluid (van R4-West en lokaal verkeer) en boven de milieukwaliteitsnormen voor de dag-, avond- en nachtperiode lag.

Teneinde de toestand te actualiseren werden geluidsmetingen uitgevoerd in het meetpunt 1 uit vroegere studies. De ligging van het meetpunt is weergeven in Figuur 8-1 en grafisch in bijlage 6. Het meetpunt ligt ter hoogte van de dichtstbijzijnde woningen en werd als volgt gekozen:


- Meetpunt 1: gelegen ten noordwesten aan de woning op de Langerbrugsestraat 190 te Evergem, het meetpunt is gelegen op ca. 220 meter van de terreingrens, volgens het gewestplan is het meetpunt gelegen in een woongebied op minder dan 500 meter van een industriegebied.

De metingen zijn uitgevoerd gedurende ca. 1 week (met inbegrip van een weekend). Tijdens de metingen worden volgende gegevens verzameld:

- de waarden van LAeq,1h (energetisch gemiddelde van het geluidsdrukniveau),

- de waarden LAN,1h (statistische analyse van het geluidsdrukniveau met N= 5, 50 en 95

(achtergrondniveau volgens Vlarem II) , deze waarden worden bepaald per periode van 1 uur en zowel grafisch als in tabelvorm weergegeven,

Deze meetstrategie heeft tot doel een beeld van de situatie te krijgen. De toetsing van de meetresultaten aan de richtwaarden uit Vlarem II in functie van de ligging van de meetpunten volgens het gewestplan geeft aan in hoeverre de huidige geluidsbelasting hieraan conform is en laat tevens toe de grootte te bepalen van het specifieke geluid dat door de uitbreiding mag geproduceerd worden.

De metingen en hun analyse werden uitgevoerd met behulp van aangepaste apparatuur met ingebouwde mogelijkheid tot een frequentie en statistische analyse van de optredende geluidsdrukken:

• Norsonic analyser type Nor140 (SN1403494),

• Norsonic microfoon type SN1225 (SN91793),

• Norsonic ijkbron type 1251 (SN32245).

Alle toestellen voldoen aan de eisen uit de Vlaamse wetgeving. Voor en na de meting werd de meetketen met behulp van een ijkbron geijkt zoals voorgeschreven in het kwaliteitshandboek van Acoustical Engineering.

In Tabel 8-5 zijn de meetresultaten (respectievelijk voor de parameters LA95,1h en LAeq,1h) opgenomen voor het meetpunt in de omgeving tijdens de meetcampagne van augustus. De numerieke waarden van alle gemeten grootheden, evenals de grafische voorstelling van de grootheden LAeq,1h, LA5,1h en LA95,1h, zijn terug te vinden in bijlage 7.

De waarden in geel gemarkeerd zijn de laagste vier waarden tijdens de periode van de nacht (van 22.00 uur tot 07.00 uur), die gebruikt worden voor de nachtgemiddelde LA95-waarde.

Tabel 8-5: Verloop van LA95,1h en de Vlarem II gemiddelden, in meetpunt 1

Ma 07/12 Di 08/12 Wo

09/12 Do 10/12 Vr 11/12 Za 12/12 Zo 13/12 Ma 14/12

tijd LA95,1h LA95,1h LA95,1h LA95,1h LA95,1h LA95,1h LA95,1h LA95,1h

0:00 54,1 51,8 50,7 57,4 47,8 45,3 49,7

1:00 54,4 54,0 58,0 50,6 46,1 45,4 49,5

2:00 54,5 55,4 58,1 50,7 47,3 45,1 49,5

3:00 54,3 55,4 55,0 55,3 46,6 45,6 50,0

4:00 56,0 58,5 53,2 55,1 45,6 45,4 50,7

5:00 54,9 54,2 52,4 56,0 46,2 46,6 51,6

6:00 54,3 53,6 52,2 53,0 46,4 48,4 53,1

7:00 56,2 55,1 52,3 54,4 47,9 48,6 54,0

8:00 56,1 55,0 52,8 54,5 48,6 49,3 53,7

9:00 49,3 55,0 52,5 54,5 48,8 49,6 52,9

10:00 52,1 49,2 59,4 52,2 54,7 48,9 49,7 53,0

11:00 60,1 48,2 55,9 52,5 54,8 48,8 51,2 52,0


12:00 52,9 48,3 53,6 51,6 54,7 48,6 50,9

13:00 52,8 47,3 55,8 51,8 54,2 48,9 51,0

14:00 57,2 46,0 54,3 51,5 54,5 48,7 50,9

15:00 58,4 46,9 55,2 51,8 54,3 48,4 50,3

16:00 58,3 53,0 55,2 51,9 52,8 49,1 50,7

17:00 55,0 53,5 54,1 51,5 52,1 48,7 50,8

18:00 57,0 59,2 52,7 52,8 51,4 48,1 51,3

19:00 54,7 48,3 50,4 51,7 50,8 47,2 51,1

20:00 52,5 50,1 49,8 53,7 49,9 46,3 50,6

21:00 60,5 50,5 49,9 53,3 49,2 46,4 50,2

22:00 59,7 50,4 49,6 55,6 49,0 45,7 50,2

23:00 59,1 50,5 49,4 52,5 49,0 46,2 49,9

Vlarem II gemiddelden

dag 56 51 55 52 53 49 50 53

avond 56 50 50 53 50 47 51

nacht 54 52 51 52 46 45 50

Tabel 8-6: Verloop van LAeq,1h in meetpunt 1

Ma

07/12 Di 08/12 Wo

09/12

Do 10/12 Vr 11/12 Za 12/12 Zo 13/12

Ma 14/12

tijd LAeq,1h LAeq,1h LAeq,1h LAeq,1h LAeq,1h LAeq,1h LAeq,1h LAeq,1h

0:00 67,6 61,0 60,3 67 49,3 46,6 51,1

1:00 65,8 65,0 65 63,3 48,2 46,5 50,8

2:00 67,0 65,3 64,8 63,3 48,7 46,2 50,8

3:00 67,2 69,5 63 68,2 48 46,7 51,6

4:00 67,8 70,6 62,4 67,4 47,3 46,9 52,6

5:00 68,3 67,8 60,9 67,7 48,4 48,7 53,9

6:00 69,7 57,7 60,6 56 49 50 55,6

7:00 69,0 66,8 57,8 56,2 50,5 50,5 56,4

8:00 67,8 64,2 57,1 56,5 51,6 51,2 56,2

9:00 66,5 64,0 56,5 57,1 51,9 51,6 55,4

10:00 72,6 62,9 64,5 54,3 56,7 51,5 57,9 55,7

11:00 70,9 51,0 63,2 55 56,7 51,4 61,4 54

12:00 67,6 51,0 59,6 53,6 56,6 51,6 61,1

13:00 64,6 52,5 61,7 54,1 56,3 52,3 61,9

14:00 68,7 49,2 63,6 53,9 56,5 51,8 60,4

15:00 68,9 52,0 63,4 54,1 56,3 51,4 56,7

16:00 69,4 70,9 60,5 56,5 55 52 52,3

17:00 63,6 61,8 62,9 60,2 54,2 51,4 52,6

18:00 65,0 71,9 60,0 55,7 53,4 51,1 52,6

19:00 67,6 68,3 54,5 61,3 52,8 54,3 52,5

20:00 62,5 60,4 51,6 60,7 55,6 48,9 52

21:00 73,3 63,7 51,8 61,4 51,8 48,6 51,9


22:00 67,4 56,7 51,3 67,7 50,7 48,3 52,1

23:00 67,3 59,0 51,9 69,7 50,7 48,1 51,5

Lden 74 73 68 72 58 55 60

Lnight 68 66 62 67 49 48 53

Beoordeling van de meetresultaten volgens Vlarem II

In deze paragraaf wordt een korte toelichting gegeven op het tijdsverloop van de belangrijkste onderzochte grootheden, nl. LA95,1h en LAeq,1h waarbij een verklaring wordt gegeven voor het waargenomen verloop of de waargenomen anomalieën.

Uit de metingen blijkt een gemiddelde waarde van LA95,1h van 53 dB(A) voor de dagperiode. Tijdens de avond is er een daling met 1 dB(A) naar 52 dB(A) en tijdens de nacht een verdere daling met 1 dB(A) naar 50 dB(A). Tijdens de weekdagen liggen de waarden voor alle perioden ca. 1 dB(A) hoger. Tijdens het weekend bedraagt de waarde van LA95,1h tijdens de dagen avondperiode ca. 49 dB(A). Tijdens de nachtperiode daalt de waarde van LA95 tot 45 dB(A) met een gemiddelde van 46 dB(A).

Voor de beoordeling van het huidige geluidsklimaat wordt een evaluatie van de gemeten waarden van het geluid met de kwaliteitsdoelstellingen uit Vlarem II voor een industriegebied uitgevoerd.

In Tabel 8-7 zijn de relevante gegevens samengevat. Aangeduid zijn: de ligging volgens het gewestplan de periode van de dag, de resultaten van de metingen in 2007 en die van 2020 (met opsplitsting in week en weekend) en de milieukwaliteitsdoelstelling of richtwaarde (RW) voor het type gebied.

Tabel 8-7: Samenvatting van meetresultaten en vergelijking met de richtwaarde uit Vlarem II (dB(A))

2007 week

2020 7dagen

2020 week

2020 weekend

RW

Dag Woongebied op minder 54 52 53 49 50

Avond dan 500 m van een 51 51 52 49 45

Nacht industriegebied 50 50 51 46 45

Een vergelijking met de meetwaarden uit 2007 toont een vergelijkbaar geluidsbeeld. Wel merken we op dat tijdens het weekend het geluidsdrukniveau actueel wel lager ligt dan in 2007.

Aangezien Stora Enso een 24/7 werkend bedrijf is, dient de oorzaak van de hogere waarden tijdens de weekperiode gezocht te worden bij externe geluidsbronnen. Vooral de invloed van het wegverkeer wordt hier als belangrijkste oorzaak gezien. Actueel is er veel verkeer ten gevolge van de sluiting van de Meulestedebrug (deze loopt over het kanaal Gent-Terneuzen en ligt op de gewestweg N456 en wordt actueel vervangen). Deze brug is één van de weinige verbindingen tussen de R4 west en R4 oost in de noordrand van Gent. Ze is ook een belangrijk knooppunt voor het havengebied van North Sea Port.

Aangezien Stora Enso een 24/7 werkend bedrijf is, kan het gemeten geluidsdrukniveau tijdens het weekend als een bovengrens aan het specifieke geluid worden genomen. Uit Tabel 8-7 kan worden besloten dat het gemeten omgevingsgeluid in het meetpunt tijdens het weekend voldoet aan de milieukwaliteitsdoelstellingen voor woongebied op minder dan 500 meter van industriegebied tijdens de dagperiode. Tijdens de avondperiode is er een overschrijding met ca. 4 dB(A) en tijdens de nachtperiode met ca. 1 dB(A). De overschrijdingen zijn echter niet het gevolg van de activiteiten van Stora Enso, maar van het wegverkeer.

Effectenbeschrijving en beoordeling van de toekomstige toestand

Het projectvoornemen vereist geen significante wijzigingen aan de bestaande installaties.


Aangezien dit project een uitbreiding van de verwerkingscapaiteit van een bestaande installatie (EC2) betreft, gaat dit project niet gepaard met een afbraak- of aanlegfase.

Er zullen bijgevolg geen nieuwe effecten op het vlak van geluid veroorzaakt worden door de toekomstige situatie. De effecten blijven dezelfde als deze van heden. Aangezien actueel het geluidsklimaat van de activiteiten van Stora Enso overstemt wordt door externe geluidsbronnen (het wegverkeer) zal dit in de toekomst evenzeer het geval zijn.


In de geplande situatie wordt de verbrandingscapaciteit van RWZI-slib op installaties EC2 verhoogd. Er zijn geen significante wijzigingen voorzien aan de bestaande installaties. Het project gaat eveneens niet gepaard met een afbraak- of aanlegfase. Er zullen bijgevolg geen nieuwe effecten op het vlak van geluid veroorzaakt worden door de geplande situatie (impactscore 0).

Gezien er geen nieuwe effecten verwacht worden (impactscore 0), zijn verdere maatregelen of

aanbevelingen niet noodzakelijk.


9 Discipline Mens

In dit hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de verkeerstechnische aspecten, gezondheidsaspecten en mogelijke hinder verbonden van de exploitatie van de site.


De omvang van het studiegebied wordt bepaald door de geografische verspreiding van de mogelijke effecten die zich voordoen. Gezien de mogelijke effecten met betrekking tot de mens divers van aard zijn (verkeer, geur, geluid, gezondheid, recreatie) zal het studiegebied steeds gekozen worden in functie van de effecten die zich binnen een bepaalde discipline voordoen.

Juridische en beleidsmatig kader

Voor het onderdeel mobiliteit binnen de discipline Mens zijn volgende beleidsdocumenten van belang:

• De ruimtelijke structuurplannen op de verschillende beleidsniveaus (Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Oost-Vlaanderen en Ruimtelijk Structuurplan Gent), en daarbinnen meer bepaald het richtinggevend en bindend gedeelte met betrekking tot de verkeer- en vervoersstructuur;

• Het RUP ‘Zeehavengebied Gent – uitbreiding papier-producerend bedrijf’ heeft geen betrekking op de eigenlijke inrichting van het bedrijfsterrein van Stora Enso Langerbrugge, maar maakte enkel het verschuiven van de Wondelgemkaai (N458) naar het westen mogelijk.

• Het RUP ‘Afbakening zeehavengebied Gent’ omvat ook het bestemmingsplan en de voorschriften voor de herinrichting van de R4-West. Dit luik van het RUP omvat ook een aantal elementen die van belang zijn voor Stora Enso:

o De aansluiting van de as Drogenbroodstraat – Kerkbruggestraat – Burggravenlaan met de R4-West wordt afgekoppeld; (Nog uit te voeren)

o De aansluiting van Elslo met de R4-West wordt eveneens afgekoppeld; (Nog uit te voeren)

o Het kruispunt van de Langerbrugsestraat met de R4-West wordt als volwaardige aansluiting van de kern van Evergem (deel van Grootstedelijk Gebied Gent) omgevormd tot een zgn. Holland complex (eenvoudige ongelijkvloerse kruising) met de R4-West in een sleuf; (Nog uit te voeren)

➔ Echter, gelet op de scope van dit MER, namelijk de uitbreiding van de verbrandingscapaciteit van RWZI-slib, wordt er geen interferentie verwacht hieromtrent. Dit wordt dan ook niet meegenomen als een apart te bestuderen ontwikkelingsscenario.

o De kanaalweg (N458 – N474) wordt ingericht als een secundaire havenweg en krijgt een nieuwe ongelijkvloerse aansluiting op de R4-West ter hoogte van Wippelgem (het zgn. Ovaal van Wippelgem). Tevens wordt het kruispunt N458 – N456 (Zeeschipstraat – Pantserschipstraat) heringericht; (Uitgevoerd)

o Om de woonkern Kerkbrugge-Langerbrugge vrij te houden van vrachtverkeer wordt op de Burggravenlaan en de Langerbrugsestraat een vrachtwagensluis aangelegd ter hoogte van hun gezamenlijk kruispunt nabij de havenspoorweg; (Uitgevoerd)

Voor het onderdeel hinder en gezondheid binnen de discipline Mens zijn volgende beleidsdocumenten van belang:

• De relevante parameters zoals besproken in de disciplines Geluid en trillingen en Lucht dienen vergeleken te worden met de gezondheidskundige advieswaarden (GAW). De meest geschikte gezondheidskundige advieswaarden worden gekozen op basis van de lijst van GAW voor bepaalde parameters in het Richtlijnenboek Mens – Gezondheid, advieswaarden van


WHO, US EPA, EFSA, ATSDR, toetsingswaarden afgeleid van TLV-waarden (TLV/1.000 voor carcinogenen) en grenswaarden in kader van Arbeidsveiligheid (GW/10 voor niet-carcinogenen), advieswaarden in kader van MER door het Agentschap Zorg en Gezondheid, grens- en advieswaarden voor zware metalen (VMM) of specifieke advieswaarden uit wetenschappelijke literatuur. Bij de beschrijving van de referentietoestand worden de gekozen GAW schematisch weergegeven.

Methodologie


Bij het beschrijven van de referentietoestand wordt o.m. aandacht besteed aan de aanwezige functies van het projectgebied, de bestaande ruimtelijke kwaliteiten en knelpunten, en de functionele en visuele relaties.

De beschrijving van de referentietoestand wordt gestructureerd volgens volgende subdisciplines en effectgroepen:

Verkeer

- Beschrijven van bereikbaarheid ter hoogte van het projectgebied, en ontsluiting en verzadiging van het wegennet.

Hinder en gezondheid

- Leefbaarheid en woonkwaliteit:

o Bewoning, tewerkstelling en voorzieningen: Er wordt een opsomming gemaakt van de mogelijk blootgestelde groepen (omwonenden, werknemers in de omgeving, mensen die regelmatig in de omgeving vertoeven). Op basis hiervan worden de blootgestelde groepen beschreven (bvb. gegevens omtrent leeftijdsstructuur) teneinde de gevoeligheid van de aanwezige bevolkingsgroep te beschrijven.

o Actuele omgevingskwaliteit: Voor de beschrijving van de fysisch-geografische kenmerken van het studiegebied, bvb. hoogteligging, ligging waterlopen, karakteristieken van het grondwater of verkeerssituatie, wordt verwezen naar de andere disciplines.

- Hinderaspecten inzake geluid, lucht en licht.

Voor de beschrijving van de referentietoestand zullen volgende informatiebronnen geraadpleegd worden:

- Topografische kaarten, luchtfoto’s; - Stratenatlas; - Landgebruik binnen het projectgebied o.b.v. topografische kaarten, orthofoto’s, …; - Info bij de gemeente over ruimtegebruik (zowel verleden, heden als toekomst); - Kwetsbare functies (geopunt); - Gegevens van de FOD Economie van de verschillende statistische sectoren;

Methodiek effectvoorspelling en –beoordeling

In eerste instantie worden de effecten op het lokale wegennet onderzocht op basis van het aantal vrachtbewegingen dat gegenereerd wordt door Stora Enso Langerbrugge (o.a. aan- en afvoer van grondstoffen/ afgewerkte producten) en de capaciteit en actuele verzadigingsgraad van de wegen. Indien nodig of nuttig worden specifieke maatregelen geformuleerd.

Het bedrijf onderzocht reeds mogelijkheden tot een optimalisatie van het transport en om het gebruik van schepen te verhogen. De laatste stand van zaken en mogelijkheden worden hier geëvalueerd.

Voor het aspect Mens – Hinder en gezondheid worden volgende effecten nagegaan:


- Effecten van de uitbreiding op de gezondheid in de omgeving (via mogelijke verspreiding van verontreiniging via lucht, water, bodem). Hierbij worden de te verwachten immissiewaarden en blootstellingsniveaus vergeleken met normen en advieswaarden (milieukwaliteits-doelstellingen VLAREM, WHO-richtwaarden, TLV-waarden met veiligheidsfactor, of specifieke advieswaarden uit wetenschappelijke literatuur).

- Psychosociale en psychosomatische effecten door geluidsoverlast, geurhinder en andere hinderfactoren. De evaluatie zal gebeuren op basis van literatuurgegevens en resultaten uit voorgaande disciplines.

De evaluatie zal conform het richtlijnenboek Mens – Gezondheid opgesteld worden aan de hand van volgende 5 stappen:

1. Ruimtegebruik beschrijven en betrokken populatie inventariseren

2. Potentiële relevante milieustressoren (chemische, fysische of biologische stressoren) en de

nabijheid van groene ruimte identificeren

3. Inventariseren van de gegevens uit de technische disciplines (in het bijzonder de resultaten

van de geluids- en luchtmodellering)

4. De gezondheidsimpact beoordelen

5. Post-evaluatie

Onderstaand overzicht geeft weer welke aspecten bestudeerd zullen worden en op welke wijze dit zal gebeuren.

Tabel 9-1: Overzicht methodologie-effectengroepen discipline mens


Verkeer Verkeersimpact (kwalitatief + intensiteit)

Kwalitatieve beschrijving van de verkeers-generatie en afwikkeling in relatie tot de capaciteit

Verhouding verkeersgeneratie t.o.v. capaciteit/verkeersvolume weg

Gezondheid Kans op inname van toxische stoffen

Bepaling van de verschillende blootstellingswegen van de omwonenden aan stoffen en relatieve bijdrage van de installatie (basisdata vooral vanuit discipline Lucht)

Benadering van overschrijding van de maximaal toelaatbare waarden (GAW)In geval van overschrijding: aantal woningen in zone boven de grenswaarde

Psychosomatische effecten + hinder

Effecten door geluidsoverlast, geurhinder, incl. algemene (verkeers)hinder

Beschrijving hinder en relatie met mogelijke gezondheidseffecten via immissies

Aanwezigheid en mogelijke impact van communicatie

Aantal mensen/woningen en omvang van de hinder en mogelijk te verwachten psychosomatische effecten

Gezien binnen het projectgebied geen woonzones of kwetsbare functies aanwezig zijn, wordt enkel de impact van de uitbreiding op de omgeving onderzocht.

In de discipline Mens – Gezondheid worden t.a.v. de projecttoestand enkel de uitbreiding als relevante bron van milieustressoren beschouwd. Verkeersemissies en –immissies worden beperkt geacht in dit


MER. Voor het inschatten van de impact op de gezondheid zal maximaal gebruik gemaakt worden van de resultaten van de lucht- en geluidsmodellering.

Dit gebeurt door de mate van blootstelling van de bewoning in de omgeving van het projectgebied in de projecttoestand te vergelijken met die van het referentietoestand. De beoordeling van het effect zal bovendien (kwalitatief) verfijnd of genuanceerd worden i.f.v. de aanwezigheid van kwetsbare locaties. Voor de chemische stressoren (luchtpolluenten) wordt gebruik gemaakt van het beoordelingskader van het richtlijnenboek, dat niet enkel rekening houdt met de bijdrage van het plan op zich (“tussenscore” uitgedrukt in % t.o.v. de GAW), maar deze score verstrengt of versoepelt naargelang de mate waarin (80 % van) de GAW wordt overschreden of niet.

Tabel 9-2: Beoordelingskader chemische stressoren

Wijziging t.o.v. referentietoestand (in % GAW)

Tussenscore Gem. immissie na < 80 % GAW

eindscore

Gem. immissie na 80 – 100 %

GAW eindscore

Gem. immissie na > 100 % GAW

eindscore

x ≤ -10% +3 +3 +3 +2

-10% < x ≤ -3% +2 +3 +2 +1

-3% < x ≤ -1% +1 +2 +1 0

-1% < x ≤ 0% 0 +1 0 -1

0% < x < +1% 0 0 0 -1

+1% < x ≤ +3% -1 0 -1 -2

+3% < x ≤ +10% -2 -1 -2 -3

x > +10% -3 -2 -3 -3

Inzake geluidshinder worden de effectscores (“tussenscores”) overgenomen van de discipline Geluid en trillingen.

Er wordt nagegaan of er maatregelen nuttig/noodzakelijk zijn om eventuele effecten te vermijden of te beperken.

Beschrijving van de bestaande toestand

Verkeer

Het terrein van Stora Enso is ontsloten voor drie transportmodi:

• Weg: via de kanaalweg N458 – N474. De kanaalweg sluit in het zuiden aan op de N456 en het stedelijk wegennet van Gent (Wondelgem, Meulestede) en via de Langerbrugsestraat en de Burggravenlaan – Kerkbruggestraat op de R4-West. De Burggravenlaan en Langerbrugsestraat worden niet gebruikt door het vrachtwagenverkeer van/naar Stora Enso. Deze straten werden, zoals eerder aangehaald, voorzien van een vrachtwagensluis. De ontsluitingsroutes worden weergegeven in onderstaande figuren.

• Spoor: Stora Enso beschikt over een eigen spoorontsluiting naar spoorlijn 55 en het station van Langerbrugge (500 m ten noorden van het bedrijf). Deze spoorontsluiting is echter niet meer in gebruik.

• Water: Stora Enso beschikt over twee aanlegkades voor zee- of binnenschepen, meer bepaald aan het Kanaal Gent-Terneuzen en aan de Ringvaart. Ter hoogte van het kanaal worden af en toe binnenschepen geladen met balen karton (afkomstig van de sortings). Hier is echter geen aanlegsteiger voorzien. Ter hoogte van de Ringvaart meren regelmatig binnenschepen aan met houtsnippers voor de energiecentrales.


Naast het woon-werkverkeer van de ca. 400 werknemers genereert Stora Enso uiteraard heel wat vrachtverkeer: aanvoer van oud papier, houtafval, kaolien, chemicaliën en verpakking, afvoer van afgewerkt papier en verbrandingsas. Het overgrote deel van de aan- en afvoer gebeurt momenteel over de weg: gemiddeld 194 vrachtwagens van 25 ton per dag (116 inkomend en 78 uitgaand). Het wegtransport vindt hoofdzakelijk plaats van maandag tot vrijdag tussen 5u00 en 21u00. Gezien de processen 24/7 lopen, kunnen er buiten deze periode ook wegtransporten zijn.

Figuur 9-1: Algemeen overzicht ontsluitingswegen vrachtverkeer Stora Enso Langerbrugge (Bron: stratenplan Geopunt)


Figuur 9-2: Gedetailleerd overzicht potentiële routes woon-werkverkeer Stora Enso Langerbrugge (Bron: stratenplan Geopunt)

Betreffende de huidige verkeersintensiteiten in de omgeving van Stora Enso zijn volgende cijfers uit 2007 beschikbaar6 (gemiddelde werkdag: T16: 6u00-22u00) (uurmaxima tussen haakjes):

- R4-West (kmp 49,9): 15.325 voertuigen;

o Richting Zelzate: 7.935 (706) o Richting E40: 7.390 (670)

- R4 (kmp 43,2): 27.021 voertuigen;

o Richting Zelzate: 13.770 (1.225) o Richting E40: 13.251 (1.246)

- N456 (Zeeschipstraat): 16.618 voertuigen;

o Richting Gent: 8.252 (722) o Richting R4: 8.366 (725)

- N458 (Pantserschipstraat): 6.658 voertuigen (gemiddelde 2 meetposten);

o Richting Zelzate: 3.541 (360) o Richting Gent: 3.117 (315)

Er zijn geen tellingen t.h.v. Stora Enso zelf, maar het meetpunt in de Pantserschipstraat kan als vrij representatief beschouwd worden. Noch de R4-West noch de kanaalweg N458 t.h.v. Stora Enso zijn dus drukke verkeerswegen. De Zeeschipstraat heeft het drukste verkeer – zeker in verhouding tot het wegprofiel – omdat het tevens de verbinding is tussen Gent en Evergem.

6 Bron: Verkeerstellingen 2007 in Vlaanderen met automatische telapparaten nr. 212, Agentschap Infrastructuur, Afdeling Beheer Wegverkeer


Verkeersgeneratie en -doorstroming

Momenteel verloopt het overgrote deel van de aan- en afvoer via de weg. Stora Enso heeft in het verleden reeds getracht om een groter aandeel via het water en het spoor te vervoeren. Om economische redenen is het aandeel in deze transportmodi beperkt gebleven. Dit heeft als gevolg dat actueel slechts ca. 0,5 % van het transport voor wat betreft de aanvoer verloopt via een andere modus dan vrachtwagen.

Tabel 9-3: Overzichtstabel getransporteerde hoeveelheden op jaarbasis (weg/schip)

Aantal transporten Tonnage

Aanvoer

▪ Oud papier 25.000 600.000

▪ Brandstoffen 16.000 354.000

▪ Hulpstoffen 3.000 71.000

Totaal aanvoer 44.000 1.025.000

Afvoer

▪ Afvalstoffen verbranding 3.400 93.000

▪ Andere afvalstromen 700 8.500

▪ Afgewerkt papier (weg) 19.300 473.000

Totaal afvoer 23.400 574.500

Hieruit volgend kunnen het aantal voertuigen per dag bepaald worden. Het verkeer van Stora Enso bestaat uit volgende verkeersstromen (aantal voertuigen per werkdag):

Tabel 9-4: Overzichtstabel voertuigen per dag

Aantal voertuigen/dag Gemiddelde Maximaal

Vrachtwagens

Aanvoer 180 250

Afvoer 95 135

Totaal vrachtwagens 275 385

Personenwagens

Personeel 260 300

Bezoekers 25 60

Totaal personenwagens 285 360

Totaal pae* 835 1.130

* Pae = personenauto-equivalent (1 vrachtwagen = 2 personenwagens)

De aan/afvoer gebeurt op werkdagen tussen 5u00 en 21u00. De aan/afvoer is vrij regelmatig gespreid over de dag. De gemiddelde verkeersgeneratie van Stora Enso Langerbrugge (aantal bewegingen = heen en terug) bedraagt momenteel dus ca. 1.670 pae per werkdag, met maxima tot 2.260 pae.


Op uurbasis zijn er gemiddeld ca. 104 bewegingen (maximaal 141).

Ca. 60 % van de werknemers werkt volgens een ploegensysteem. Ca. 20 % van het personeel heeft een vast uurschema (dag). De rest van de werknemers werkt volgens een glijdend uurschema. De verkeersstroom van het personeel is dus verspreid over meerdere “piek”-momenten. Een belangrijk aandeel van de werknemers (ca. 35 – 40 %) komt evenwel niet stelstelmatig met de wagen, maar met de fiets naar het bedrijf. Een groot deel van de werknemers woont in de omliggende gemeenten (nl. Evergem en Zelzate, ca. 38 %). Door de maatregelen die Stora Enso genomen heeft (beveiligde fietsenstallingen en een extra verplaatsingsvergoeding voor fietsers), wordt dit woon-werk verkeer met de fiets aangemoedigd.

Stora Enso beschikt over een eigen aansluiting op de N458. Er is een ruime parking voorzien voor personeel en bezoekers (max. 650 wagens). Vrachtwagens die komen laden/lossen, dienen te passeren via een portiersgebouw. Gezien de oppervlakte van het terrein van Stora Enso is er steeds ruim voldoende plaats voor vrachtwagens om te wachten op het terrein, waardoor in geen geval hinder zal ontstaan door wachtende vrachtwagens.

Het verkeer in de Kluizensesteenweg (N458) is in principe hoofdzakelijk gerelateerd aan Stora Enso en (in mindere) mate aan de bedrijven in de Pantserschipstraat. In de ochtendspits gaat het voornamelijk om inkomend (woon-werk) verkeer richting deze bedrijven. In de avondspits is dit gelijkaardig voor het uitgaand verkeer.

De totale verkeersintensiteit langs de N458 is relatief beperkt. Er zijn actueel geen verkeersproblemen langs deze weg. De verkeersintensiteiten langs de Kluizensesteenweg worden bijgevolg niet als problematisch beschouwd voor deze woonlinten.

Niettemin is het sterk aan te bevelen voor bedrijven gelegen langs het kanaal Gent-Terneuzen om maximaal gebruik te maken van deze mogelijke ontsluitingsroute via het water en zo het vrachtwagenverkeer te beperken.

Ruimtegebruik en betrokken populatie

Het bedrijfsterrein Stora Enso Langerbrugge is gelegen binnen industrieel havenlandschap. Het terrein wordt in het oosten begrensd door het Kanaal Gent-Terneuzen, in het zuiden door de Ringvaart, in het westen door de kanaalweg N458 (Langerbruggekaai – Wondelgemkaai) en spoorlijn 55 (haven-spoorweg voor de westelijke kanaalhoever), en in het noorden door een oude arm van het Kanaal Gent-Terneuzen (waarvan het zuidelijk deel gedempt werd om o.a. de uitbreiding van Stora Enso mogelijk te maken). De R4-West (primaire weg) loopt ca. 500 m ten westen van het bedrijfsterrein. Tussen de spoorweg en de R4-West bevindt zich de waterloop Nieuwe Kale, die ter hoogte van Stora Enso uitmondt in het resterend deel van de oude arm van het Kanaal Gent-Terneuzen.

In het noordoosten grenst Stora Enso Langerbrugge aan de jachthaven van Langerbrugge, gelegen op de kop tussen de nieuwe en de oude loop van het Kanaal Gent-Terneuzen. Hier bevinden zich ook een tiental woningen, gelegen in een zone voor wonen volgens het RUP ‘Afbakening zeehavengebied Gent’. Deze woonzones grenzen aan het projectgebied en zijn gelegen op ong. 100 m van de bedrijfsgebouwen van Stora Enso Langerbrugge. Tussen de kanaalweg en de spoorweg liggen enige woningen langs de Kluizensteenweg (op ca. 300 m van het projectgebied). Ook deze wooncluster is beschermd als woongebied door het GRUP ‘Afbakening zeehavengebied Gent’.

Aan de overzijde van de spoorweg vertrekken twee woonlinten: in noordelijke richting langs de Burggravenlaan naar Kerkbrugge, en in westelijke richting langs de Langerbrugsestraat naar Evergem (dat ten westen van de R4-West ligt). Deze beide woonkernen liggen op resp. 450 m en ca. 150 m van het projectgebied en zijn aangeduid als woongebied op het gewestplan.


Figuur 9-3: Indicatieve aanduiding met rode cirkel van de woonkernen in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Open Streetmap)

Ten noordwesten van het projectgebied aan de overzijde van de Wondelgemkaai en spoorlijn is het erkend natuurreservaat ‘Kiekebossen’ (res.nr. E-413) gelegen. Het erkend natuurreservaat is volgens het gewestplan aangeduid als bufferzone met gebiedscategorie ‘overig groen’. Het is eveneens gelegen binnen de contour van het GRUP ‘Afbakening zeehavengebied Gent’, maar zonder voorschriften.

Figuur 9-4: Erkend natuurreservaat Kiekebossen ten noordwesten van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt)


De groene bufferzone op het gewestplan spreidt zich verder uit naar het westen en noorden. In deze zones werd de groene bufferzone volgens de kaart Landbouwgebruikspercelen LV in 2019 voornamelijk gebruikt als grasland en silomaïs. Het dichtstbijzijnde gebied dat volgens het gewestplan wordt aangeduid als landbouwgebied is gelegen op een afstand van meer dan 1,5 km ten noordwesten omgeving van het projectgebied.

Figuur 9-5: Gewestplan in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt)


Figuur 9-6: Landbouwgebruikspercelen LV 2019 in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt)

Onderstaande figuren geven de locaties weer van de Vlaamse kwetsbare functies in en rond het projectgebied (scholen, kinderopvang en ouderenzorg) en sportaccommodatie. In het studiegebied bevinden zich geen ziekenhuizen. Het dichtstbijzijnde ziekenhuis Sint-Lucas bevindt zich op meer dan 4 km ten zuiden van het projectgebied. In de omliggende woonkernen Kerkbrugge-Langerbrugge en Evergem zijn faciliteiten voor kleuter, lager en secundair onderwijs, baby- en peuteropvang en ouderenvoorzieningen aanwezig. De minimale afstand tot de site van Stora Enso Langerbrugge bedraagt ong. 500 m. In beide woonkernen zijn eveneens een talrijk aantal sportaccommodaties gelegen.


Figuur 9-7: Onderwijsinstellingen in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt)

Figuur 9-8: Buitenschoolse opvang en gezinsopvang baby’s en peuters in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt)


Figuur 9-9: Ouderenvoorzieningen in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt)

Figuur 9-10: Sportaccommodatie in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt)


Veiligheid

Stora Enso Langerbrugge is geen seveso-inrichting. Het projectgebied is wel in de nabijheid van meerdere seveso-inrichtingen gelegen, nl.:

- Buckman Laboraties, hogedrempel Seveso-inrichting, ten zuiden van het projectgebied op een afstand van ong. 100 m;

- CRI Catalyst Company Belgium, hogedrempel Seveso-inrichting, ten zuiden van het projectgebied op een afstand van ong. 310 m;

- Belgian Shell, lagedrempel Seveso-inrichting, ten zuiden van het projectgebied op een afstand van ong. 340 m;

- Eastman (voormalig Taminco), hogedrempel Seveso-inrichting, ten zuiden van het projectgebied op een afstand van ong. 610 m;

- PVS Chemicals Belgium, lagedrempel Seveso-inrichting, ten zuiden van het projectgebied op een afstand van ong. 620 m;

- Varo Energy Tankstorage, lagedrempel Seveso-inrichting, ten zuiden van het projectgebied op een afstand van ong. 1.000 m;

- Kuwait Petroleum Belgium, hogedrempel Seveso-inrichting, ten noordoosten van het projectgebied op een afstand van ong. 770 m;

- Libert Paints, lagedrempel Seveso-inrichting, ten noordoosten van het projectgebied op een afstand van ong. 990 m

Figuur 9-11: Terreinen van Seveso-inrichtingen in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt)


Potentiële milieustressoren

9.4.5.1 Chemische stressoren

Lucht

In het richtlijnenboek Mens – Gezondheid is een sectorspecifieke polluenten lijst opgenomen. De activiteiten van Stora Enso Langerbrugge kunnen ingedeeld worden in de industriële sector ‘Papier- en papierwarenindustrie e.d.'. Daarnaast is in discipline Lucht een oplijsting gemaakt van relevante polluenten. Op basis van de evaluatiecriteria zoals aangegeven in discipline Lucht zijn volgende stoffen geselecteerd voor verder onderzoek in discipline Mens – Gezondheid.

- Koolstofmonoxide CO - Fijn stof PM10 - Fijn stof PM2,5 - Waterstofchloride HCl - Stikstofdioxide NO2 - Zwaveldioxide SO2 - Waterstochlroide HCl - Waterstoffluoride HF - Totaal organische koolstof TOC - Som van cadmium en thallium Cd + Tl - Kwik Hg - Som zware metalen (lood) - Dioxines en furanen

Water

In het studiegebied en stroomafwaarts van de lozing van bedrijfsafvalwater zijn geen waterwingebieden of gebieden met zwemzones gelegen. In het noordoosten grenst Stora Enso Langerbrugge wel aan de jachthaven van Langerbrugge, gelegen op de kop tussen de nieuwe en de oude loop van het Kanaal Gent-Terneuzen. Gezien de directe blootstelling bij deze activiteiten doorgaans erg beperkt is, zijn de voornaamste risico’s afkomstig van biologische oorsprong (contact met water dat micro-organismen bevat). Het risico van de toename van concentratie aan polluenten in de waterlopen zal, gezien de beperkte blootstelling, verwaarloosbaar zijn. Deze stressor is dan ook niet relevant binnen de discipline Mens – Gezondheid.

Bodem

Volgens de OVAM-databank van de verspreiding van bodemonderzoeken in Vlaanderen zijn in het verleden meerdere verontreinigingen gedetecteerd in de bodem en het grondwater. Hierbij wordt echter steeds de regelgeving gevolgd inzake bodemonderzoeken- en saneringen. Bovendien is de afstand tussen de historisch verontreinigde percelen en dichtstbijzijnde woningen zodanig groot dat potentiële verontreinigingen niet tot aan de woningen kunnen reiken. Deze stressor is dan ook niet relevant binnen de discipline Mens – Gezondheid.

9.4.5.2 Fysische stressoren

Geluid

Binnen de discipline Geluid werd een continue geluidsmeting uitgevoerd ter hoogte van één meetpunt gelegen aan een woning ten noordwesten op ca. 220 m van de site (zie ook §8.4.2.1).

Volgende vaststellingen werden gemaakt:

• Het geluidsdrukniveau van LA95,1h bedraagt gemiddeld ca. 53 dB(A) voor de dagperiode, 52 dB(A) voor de avondperiode en ca. 50 dB(A) voor de nachtperiode.

• Tijdens de weekdagen liggen de waarden voor alle perioden ca. 1 dB(A) hoger.


• Tijdens het weekend zakt het geluidsdrukniveau van LA95,1h naar 49 dB(A) tijdens de dagen avondperiode, en tot 45 dB(A) met een gemiddelde van 46 dB(A) tijdens de nachtperiode.

Bij een beoordeling van de meetresultaten naar Vlarem II blijkt dat het gemeten omgevingsgeluid in het meetpunt tijdens het weekend voldoet aan de milieukwaliteitsdoelstellingen voor woongebied op minder dan 500 meter van industriegebied tijdens de dagperiode. Tijdens de avondperiode is er een overschrijding met ca. 4 dB(A) en tijdens de nachtperiode met ca. 1 dB(A). De overschrijdingen zijn echter niet het gevolg van de activiteiten van Stora Enso Langerbrugge, maar van het wegverkeer.

Deze stressor wordt als relevant beschouwd binnen de discipline Mens – Gezondheid.

Overige

De activiteiten van Stora Enso Langerbrugge geven geen aanleiding tot hinder inzake wind, licht, schaduw, warmte of EM-straling ten opzichte van de woonzones in het studiegebied. Deze stressoren zijn dan ook niet relevant binnen de discipline Mens – Gezondheid.

9.4.5.3 Biologische stressoren

Infectiegevaar of transmissierisico’s

Op de site van Stora Enso Langerbrugge is een koeltoren aanwezig die bestaat uit 3 units, waarvan één aan Lijn 4 en één horende bij de energiecentrale 2. Koeltorens zijn het vaakst betrokken bij outbreaks van legionellose. Legionella spp is een bacterie die kan groeien in stilstaand water (vnl. tussen 25-55°C), en Legionellose – een acute infectie van de luchtwegen - kan veroorzaken.

Besmetting met legionella kan enkel plaatsvinden via het inademen van de bacterie in zeer kleine druppeltjes water (aerosol) die door verneveling van water in de lucht kunnen komen, bijvoorbeeld bij het douchen of na verneveling in een koeltoren. Mensen worden pas ziek wanneer een bepaalde hoeveelheid bacteriën het lichaam is binnengedrongen. Die bacteriën vermenigvuldigen zich in de longen. Het drinken van besmet water is niet gevaarlijk. Legionellose kan ook niet van de ene mens op de andere worden overgedragen.

Infectiegevaar inzake legionella wordt algemeen als relevant beschouwd, gelet op de aanwezigheid van koeltorens, binnen de discipline Mens – Gezondheid.

Overige

De activiteiten van Stora Enso Langerbrugge zijn niet van die aard dat deze aanleiding geven tot vergiftiging, toxiciteit, allergenen, ongedierte of micro-organismen. Deze stressoren zijn dan ook niet relevant binnen de discipline Mens – Gezondheid.

9.4.5.4 Nabijheid van groene ruimte

Het bedrijfsterrein van Stora Enso Langerbrugge zelf is gelegen in gebied voor ‘zeehaven- en watergebonden bedrijven’, maar grenst wel aan een groene bufferzone dat erkend is als natuurreservaat. Het betreft het natuurreservaat ‘Kiekebossen’. Gezien de activiteiten op de site geen invloed hebben op de omvang of toegankelijkheid van dit natuurreservaat of andere groengebieden, wordt deze stressor niet als relevant beschouwd binnen de discipline Mens – Gezondheid.

9.4.5.5 Veiligheid

Zoals beschreven in voorgaande paragraaf 9.4.4 is Stora Enso Langerbrugge zelf geen Seveso-inrichting, maar bevinden er zich wel meerdere Seveso-bedrijven binnen het studiegebied. Voor een beschrijving van de veiligheidsprocedures binnen Stora Enso Langerbrugge wordt verwezen naar het deel rond procedures in de projectbeschrijving (zie §2.4.11). Gezien de geldende regelgeving wordt gevolgd, wordt deze stressor niet verder opgenomen in de discipline Mens – Gezondheid.


Inventarisatie van de stressoren en beoordeling van de gezondheidsimpact in de

referentietoestand

9.4.6.1 Lucht

Een blootstelling via lucht dient verder onderzocht te worden indien:

- De bestaande achtergrondimmissies boven 80 % van de advieswaarde ligt, of

- De bijdrage van de beschouwde activiteit meer is dan 1 % van de norm/advieswaarde, of tegenover de huidige toestand, of

- Indien er lokale bezorgdheid aanwezig is of reeds bestaande klachten zijn.

In discipline Lucht is op basis van de beschikbare informatie (meetstations, jaarrapporten, MER-rapporten, enz.) de actuele jaargemiddelde luchtkwaliteit samengevat. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de relevante parameters waarvoor actuele waarden beschikbaar zijn inzake de luchtimmissies van de polluenten.

In de tabel worden ook de gezondheidskundige advieswaarden weergegeven op basis van de lijst met GAW voor bepaalde parameters zoals opgenomen in het Richtlijnenboek Mens – Gezondheid, op basis van WHO-advieswaarden of op basis van grenswaarden zoals opgenomen in Vlarem II. Hierbij dienen volgende zaken opgemerkt te worden:

- In de discipline Lucht wordt de bijdrage voor de polluent SO2 besproken aan de hand van hogere percentielen. De relevante GAW wordt uitgedrukt op basis van een jaargemiddelde. Het vermelde gemiddelde in onderstaande Tabel 9-5 is afkomstig uit het ‘Jaarrapport Lucht - Emissies en concentraties van luchtverontreinigende stoffen’ van VMM.

- In discipline Lucht werd de milieukwaliteitsnorm voor TOC gelijkgesteld aan de milieukwaliteitsnorm van benzeen (worst case), zodat in discipline Mens – Gezondheid de GAW van benzeen toegepast wordt.

- In discipline Lucht werd voor de parameter Pd + Tl enkel cadmium beschouwd, zodat in discipline Mens – Gezondheid de GAW van cadmium toegepast wordt.

- In de discipline Lucht werd de parameter ‘som zware metalen’ enkel lood beschouwd, zodat in discipline Mens – Gezondheid de GAW van lood toegepast wordt.

Immissiewaarden die de GAW overschrijden, worden blauw gemarkeerd.

Tabel 9-5: Actuele jaargemiddelde luchtkwaliteit in het studiegebied

GAW

(µg/m3)

80 % GAW

(µg/m³)

Bron GAW Achtergrond

concentratie

Range (µg/m³)

CO (24u) 7.000 5.600 RLB Mens – Gezondheid --

CO (jaargem. 8u) -- -- 230 – 300

Fijn stof / PM10 20 16 RLB Mens – Gezondheid 21 – 25

Fijn stof / PM2,5 10 8 RLB Mens – Gezondheid 13 – 15

NO2 20 16 RLB Mens – Gezondheid 21 – 25

SO2 (24u) 125 100 RLB Mens – Gezondheid 2

SO2 (P99,73) -- -- 100

SO2 (P99,18) -- -- 9


GAW

(µg/m3)

80 % GAW

(µg/m³)

Bron GAW Achtergrond

concentratie

Range (µg/m³)

HCl (P98 dag) 150 120 50 % grenswaarde Vlarem II

Bijlage 2.5.1.

0,1 – 2,7

HF (P98 dag) 1,50 1,20 50 % grenswaarde Vlarem II

Bijlage 2.5.1.

0,46 – 1,05

TOC (jaargem. benzeen) 0,038 0,0304 RLB Mens – Gezondheid 1,09

Cd + Tl (jaargem. Cd) 0,0006 0,00048 RLB Mens – Gezondheid 0,0002

Kwik (jaargem.) 1 0,8 WHO-advieswaarde (Bron:

VMM)

0,0002 – 0,0096

Som zware metalen

(jaargem. Pd)

0,15 0,12 RLB Mens – Gezondheid Pd 0,009 – 0,01

(--) Gegevens niet gekend

Daarnaast wordt ook de depositiewaarde van dioxines en furanen opgenomen. In de referentietoestand bedraagt de achtergrondconcentratie van het maandgemiddelde 13,2 pg TEQ/m².dag en van het jaargemiddelde 3 tot 14,2 pg TEQ/m².dag. Volgens VMM bedraagt de depositienorm in de discipline Lucht respectievelijk 8,2 pg TEQ/m².dag en 21 pg TEQ/m².dag.

De bijdrage voor de polluent SO2 is vanuit de discipline Lucht beperkt voor de hogere percentielen. De relevante GAW wordt uitgedrukt op basis van een jaargemiddelde en ligt nog beduidend lager en is hierdoor niet significant. Tevens is er voor deze parameter geen meetnet in de omgeving, gezien de concentraties ook laag zijn. Gezondheidseffecten zijn op deze basis uit te sluiten.

Ook voor de polluenten CO, HCl, HF, Cd + Tl, kwik en som van zware metalen is in de bestaande toestand de bijdrage van Stora Enso Langerbrugge ruim lager dan 1 % dan de gestelde milieukwaliteitsnormen bij de discipline Lucht. Deze bijdragen kunnen dus als verwaarloosbaar beschouwd worden, ook voor de discipline Mens – Gezondheid.

Voor de polluenten PM10, PM2,5, NO2 en TOC ligt de bestaande achtergrondconcentratie boven de gezondheidskundige advieswaarde (GAW). Indien voor dioxines en furanen 14 pg TEQ/m².dag als de GAW beschouwd wordt (zie verder in §9.5.2.1), wordt ook deze overschreden in de bestaande achtergrondconcentratie. De activiteiten van Stora Enso Langerbrugge in de referentietoestand zijn opgenomen in deze achtergrondconcentratie. Bijgevolg wordt voor de polluenten PM10, PM2,5, NO2, TOC (benzeen) en dioxines en furanen verder onderzocht wat de immissiebijdrage van de uitbreiding van Stora Enso in de geplande toestand is.

Uit raadpleging van de IRCEL/CELINE-kaarten van VMM, beschikbaar op de website https://www.vmm.be/data met 2019 als meest recente jaar, kunnen onderstaande figuren weergegeven worden voor PM10, PM2,5 en NO2.

Uit onderstaande figuren blijkt dat de immissiewaarden van deze polluenten ter hoogte van de site van Stora Enso Langerbrugge en de woongebieden in 2019 als volgt waren:

- Stikstofdioxide (NO2): De omliggende bewoning in de Kluizensesteenweg t.h.v. het Langerbrugge-eiland en tussen de kanaalweg en de spoorweg zijn gelegen in een zone met waarden tussen 26 – 30 µg/m³ en beperkt tussen 31 – 35 µg/m³. Het projectgebied zelf en de overige nabijgelegen woonkernen zijn gelegen in een zone met waarden tussen 21 – 25 µg/m³. De dichtstbijzijnde kwetsbare functies en sportaccommodatie is eveneens gelegen in de zone met waarden tussen 26 – 30 µg/m³. De GAW van 20 µg/m³ wordt overschreden.

https://www.vmm.be/data


- Fijn stof PM10: Zowel het projectgebied, de omliggende woonkernen als de dichtstbijzijnde kwetsbare functies en sportaccommodatie zijn gelegen in een zone met waarden tussen 21 – 25 µg/m³. De GAW van 20 µg/m³ wordt overschreden.

- Fijn stof PM2,5: Zowel het projectgebied, de omliggende woonkernen als de dichtstbijzijnde kwetsbare functies en sportaccommodatie zijn gelegen in een zone met waarden tussen 13 – 15 µg/m³. De GAW van 10 µg/m³ wordt overschreden.

Figuur 9-12: Jaargemiddelde NO2 in 2019 in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: VMM, uitgedrukt in µg/m³)

Figuur 9-13: Jaargemiddelde PM10 in 2019 in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: VMM, uitgedrukt in µg/m³)


Figuur 9-14: Jaargemiddelde PM2,5 in 2019 in de omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: VMM, uitgedrukt in µg/m³)

9.4.6.2 Geur

De activiteiten van Stora Enso Langerbrugge in de referentietoestand hebben een invloed op geur als gevolg van de brandstofopslag en de afvalwaterzuivering en de hiermee gerelateerde installaties, en eventueel van diffuse emissies van vluchtige stoffen uit het proces of door de (tijdelijke) opslag van de aangevoerde afvalstoffen.

De opslag van ontinkingsslib voor de dosering naar de energiecentrale kan tijdelijk in open lucht gebeuren.

De tijdelijke opslag van RWZ slib kan geurhinder veroorzaken alvorens het wordt gemengd met hout en naar de opslagsilo’s wordt getransporteerd. De energiecentrales veroorzaken echter geen geurhinder, gezien het continu werkende installaties zijn waarbij de tijd tussen de aanvaarding van de afvalstoffen en de verwerking in principe zeer klein is.

9.4.6.3 Geluid

In de discipline Mens – Gezondheid wordt het studiegebied voor geluidshinder bepaald door de Lden = 53 dB(A) en de Lnight = 43 dB(A) op basis van de meest recente WHO-richtlijnen beschreven in ‘Environmental Noise Guidelines for the European Region (2018)’.

Uit raadpleging van de strategische geluidsbelastingskaart voor de agglomeratie Antwerpen afkomstig van industrie (2018)7 kunnen onderstaande figuren weergegeven worden voor Lden en Lnight. Op basis van deze kaarten kan gesteld worden dat de geluidsbelasting afkomstig van industriële activiteiten niet tot de woonzones in de omgeving reikt.

7 Bronnen:

https://www.milieuinfo.be/dms/d/d/workspace/SpacesStore/e58a646a-b234-4810-8937-5c3ba3491dea/KAART_DETAIL_AGGLO_GENT_NL_INDUSTRIE_LDEN.pdf

https://www.milieuinfo.be/dms/d/d/workspace/SpacesStore/82c5658a-4980-479f-96fc-30a6e88c1d24/KAART_DETAIL_AGGLO_GENT_NL_INDUSTRIE_LNIGHT.pdf






Figuur 9-15: Geluidsbelastingskaart Lden – bron industrie (2018) (Bron: Omgeving Vlaanderen)

Figuur 9-16: Geluidsbelastingskaart Lnight – bron industrie (2018) (Bron: Omgeving Vlaanderen)


In de discipline Geluid wordt gesteld dat tijdens de avondperiode de geldende milieukwaliteitsnorm overschreden wordt tijdens de avondperiode met ca. 4 dB(A) en tijdens de nachtperiode met ca. 1 dB(A). De overschrijdingen zijn echter niet het gevolg van de activiteiten van Stora Enso Langerbrugge, maar van het wegverkeer. Dit wordt bevestigd in Figuur 8-1 en Figuur 8-2 waarop de dominantie van de R4 duidelijk wordt weergegeven.

Rekening houdend met een GAW van 53 dB(A) voor Lden en 45 dB(A) voor Lnight ter hoogte van woningen, kan uit de figuren uit disicpline Geluid geconcludeerd worden dat de GAW overschreden wordt ter hoogte van woningen rond de R4.

9.4.6.4 Legionella

Omwille van het gebruik van een koeltoren (koeltoren unit aan lijn 4 en energiecentrale 2) wordt nagegaan of er via de lucht een risico bestaat voor de menselijke gezondheid in de omgeving t.g.v. blootstelling aan Legionella spp. Gezien dit aspect niet kwantitatief kan gekaderd worden, en gezien de wettelijke voorschriften terzake omvat de evaluatie een bespreking van het te voorziene legionellabeheersplan.

De koeling van verbrandingsinstallatie EC2 gebeurt door middel van een koeltoren. Het water bij de open koeltoren van Stora Enso Langerbrugge wordt behandeld via chlorering om microbiologische groei tegen te gaan. Deze behandeling doodt eveneens eventuele legionellabacteriën.

Voor de koeltoren bestaat een recent legionella beheersplan. Dit beheersplan voldoet aan de nieuwe leidraad van het Agentschap Zorg en Gezondheid voor het opstellen van een legionella beheersplan voor natte koeltorens en aan de bepalingen van het Legionellabesluit. Dit beheersplan omvat een risico- analyse en de beheersmaatregelen om legionella-aanwezigheid onder controle te houden. Deze zijn o.a desinfectieprocedure, continue temperatuursopvolging, stop- en startprocedures, onderhoudsplan, uitgebreide monitoring en staalnames, specifieke maatregelen,…

Effectbespreking en -beoordeling

Verkeer

In de geplande situatie wordt de verwerkingscapaciteit van de verbrandingsinstallatie EC2 verhoogd met 40.000 ton/jaar RWZI-slib. De aanvoer van deze 40.000 ton extra RWZI-slib zal volledig gebeuren door middel van vrachtwagens. Rekening houdend met 28 ton per vracht en verspreid over 250 dagen, zijn er gemiddeld 6 vrachtwagens per dag aanvoer te verwachten. Het woon-werkverkeer wijzigt niet.

Ten opzichte van het transport in de referentietoestand (835 pae per dag) zal de bijdrage van de aanvoer van 40.000 ton extra RWZI-slib (12 pae per dag) beperkt blijven, namelijk een toename van minder dan 2 %.

De toename van 6 vrachtwagens per dag zal niet leiden tot een significante toename van het verkeer op de omliggende wegenis. De bijdrage tegenover de wegcapaciteiten in de omgeving zal geen relevante verandering veroorzaken. Het effect wordt verwaarloosbaar ingeschat.

Ten slotte is de voorbije 10 jaar onderzocht om het aandeel transport over de weg te verkleinen. Dit blijft een jaarlijke doelstelling. Omwille van onderstaande factoren bedraagt transport over water echter nog steeds slechts 0,5 % van de aangeleverde goederen.

- Weinig interesse bij leveranciers:

o Geografische ligging niet geschikt of geen aangepaste kade bij leveranciers; o Extra opslagcapaciteit nodig bij zowel leverancier als ontvanger, waarbij rekening

gehouden moet worden met de vergunde opslagcapaciteit; o Gewaarborgde kwaliteitscontrole bij laden schip;

- Knelpunten bij Stora Enso:

o Werk in piekmomenten in plaats van gespreid;


o Te dure transportkost: meerkost tegenover wegtransport wegens extra handling kosten, kraan, bobcat, tractor, werkuren, e.d.m.;

o Bij te late levering komt continuïteit in gevaar; o Grote stockverschillen tegenover leveringen via weg volgens verbruik; o Voor afgewerkte rollen papier zijn er te weinig overzeese leveringen die in een

totaalpakket te combineren zijn voor eventuele binnenvaart naar Antwerpen.

Gezondheid

In de geplande situatie wordt de verwerkingscapaciteit van de verbrandingsinstallatie EC2 verhoogd met 40.000 ton/jaar RWZI-slib. Deze uitbreiding gaat niet gepaard met een afbraak- of aanlegfase. Er zijn bijgevolg enkel gezondheidseffecten mogelijk in de exploitatiefase.

9.5.2.1 Lucht

De relevante parameters voor de discipline Mens – Gezondheid werden afgeleid vanuit de discipline Lucht. De gezondheidskundig potentieel belangrijke parameters zijn deze die geëmitteerd zullen worden door de geplande installatie en die een potentieel relevante invloed kunnen hebben op de gezondheid.

Fijn stof

Zwevende deeltjes in de lucht vertegenwoordigen een complex mengsel van organische en anorganische bestanddelen. Ruwweg kunnen ze ingedeeld worden in grote deeltjes (aërodynamische diameter > 2,5 µm) en kleine deeltjes (aerodynamische diameter < 2,5 µm). Deze 2 klassen van deeltjes hebben duidelijk onderscheiden bronnen. De kleine fractie ontstaat vnl. door verbrandings-processen, condensatie van gassen, en reactie van gassen in de atmosfeer. De grote deeltjes worden vnl. op mechanische wijze gevormd en zijn afkomstig van opwaaiend stof (erosie van bodem, gebouwen, wegen, industriële bronnen, …).

De deeltjesfractie met een aerodynamische diameter < 10 µm (PM10) kan de longen binnendringen. De fijnere fractie, met een aerodynamische diameter < 2,5 µm (PM2,5) vertegenwoordigt nog een groter gezondheidsrisico aangezien deze deeltjes tot in de longblaasjes kunnen geraken en direct kunnen geabsorbeerd worden in het bloed waar ze lange tijd in verblijven. Tevens kunnen ze via de celwanden in de celkernen doordringen waardoor ze het DNA kunnen aantasten.

Als GAW voor PM10 wordt de WHO waarde voorgesteld (20 μg/m³) voor niet carcinogene effecten. Doordat de samenstelling van PM10 sterk lokaal gebonden is, en de carcinogene eigenschappen samenhangen met de aard van de PM10 en niet met de fysische eigenschappen (inhaleerbare partikels), wordt carcinogeniteit niet meegenomen in GAW voor PM10.

Als GAW voor PM2.5 wordt de WHO (2005) richtlijn voor 10 μg/m³ voorgesteld in buitenlucht.

Op basis van de gegevens in de discipline Lucht kunnen volgende tabellen samengesteld worden:

Tabel 9-6: Berekende immissiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor fijn stof in de geplande toestand

Aard Gemeten omgevings-

waarden

(µg/m³)

GAW

(µg/m³)

Bijdrage capaciteits-

uitbreiding EC2 tot

immissieconc.

(µg/m³)

Proc. bijdrage van capaciteits-uitbreiding EC2 t.o.v. GAW (%)

PM10 Jaargem. 21 – 25 20 0,003 0,015 %

PM2,5 Jaargem. 13 – 15 10 0,002 0,020 %


Tabel 9-7: Berekende cumulatieve immissiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor fijn stof in de geplande toestand


waarden

(µg/m³)

GAW

(µg/m³)

Cumulatieve bijdrage tot

immissieconc.

(µg/m³)

Proc. cumulatieve

bijdrage t.o.v. GAW (%)

PM10 Jaargem. 21 – 25 20 0,015 0,075 %

PM2,5 Jaargem. 13 – 15 10 0,011 0,110 %

Uit bovenstaande tabel blijkt dat de bijdrage van de capaciteitsuitbreiding van de verbrandings-installatie EC2 met de verwerking van 40.000 ton RWZI-slib op het punt van maximum impact niet significant (ruim kleiner dan 1 %) is. De bijdrage t.h.v. de meest nabije bewoning langs de Kluizensesteenweg zal gelijkaardig zijn. De bijdrage t.h.v. de dichtstbijzijnde kwetsbare functies zal kleiner zijn. Er worden dan ook geen significante gezondheidseffecten verwacht (0). Gezien de immissie met inbegrip van de bestaande installaties echter lokaal groter is dan de GAW waardoor de immissie na het project boven de GAW ligt, wordt de tussenscore echter verstrengd tot een beperkt negatief effect (-1).

NO2

Er komen in de lucht veel chemische stikstofoxiden voor, maar stikstofdioxide is de belangrijkste vorm met betrekking tot de menselijke gezondheid. De voornaamste bron is het verkeer, waar NOx samen met andere copolluenten vrijkomt. Door zijn reactiviteit is NO2 ook een belangrijke generator van secundaire polluenten die de gezondheid aantasten (PM10 of PM2,5). De verschillende instanties zijn het eens over het kritische effect veroorzaakt door lange termijn blootstelling aan NO2, namelijk effecten op het ademhalingsstelsel. Steeds meer studies tonen echter ook andere effecten aan die door NO2 (mee) worden veroorzaakt.

De stikstofoxiden worden door het IARC, US EPA, EU-GHS en NTP niet geclassificeerd als kankerverwekkend.

De gezondheidskundige advieswaarde (GAW) voor NO2 in omgevingslucht bedraagt 20 µg/m³ (Bron: ANSES, 2013; op basis van epidemiologische studies voor het binnenmilieu (NOAEL = 20 μg/m³); geen carcinogene effecten).


Tabel 9-8: Berekende immissiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor NO2 in de geplande toestand


waarden

(µg/m³)

GAW

(µg/m³)


uitbreiding EC2 tot

immissieconc.

(µg/m³)


NO2 Jaargem. 21 – 25 20 0,029 0,145 %


Tabel 9-9: Berekende cumulatieve immissiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor NO2 in de geplande toestand


waarden

(µg/m³)

GAW

(µg/m³)


immissieconc.

(µg/m³)

Proc. cumulatieve


NO2 Jaargem. 21 – 25 20 1,660 8,300 %

Uit bovenstaande tabellen blijkt dat de bijdrage van de capaciteitsuitbreiding van de verbrandings-installatie EC2 met de verwerking van 40.000 ton RWZI-slib op het punt van maximum impact niet significant (kleiner dan 1 %) is. De bijdrage t.h.v. de meest nabije bewoning langs de Kluizensesteenweg zal gelijkaardig zijn. De bijdrage t.h.v. de dichtstbijzijnde kwetsbare functies zal kleiner zijn. Er worden dan ook geen significante gezondheidseffecten verwacht (0). Gezien de immissie met inbegrip van de bestaande installaties echter lokaal reeds groter is dan de GAW waardoor de immissie na het project boven de GAW ligt, wordt het effect voor NO2 conform het richtlijnenboek Mens – Gezondheid in principe verstrengd tot een beperkt negatief effect (-1).

Benzeen

De gezondheidskundige advieswaarde voor benzeen in omgevingslucht bedraagt 0,038 µg/m3 (Bron: Anses, 2014). De GAW voor carcinogene effecten (0,038 µg/m³) ligt lager dan de GAW voor niet-carcinogene effecten (3 µg/m³) en wordt daarom gekozen.


Tabel 9-10: Berekende immissiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor benzeen in de geplande toestand


waarden

(µg/m³)

GAW

(µg/m³)


uitbreiding EC2 tot

immissieconc.

(µg/m³)


Benzeen Jaargem. 1,09 0,038 0,003 7,895 %

Tabel 9-11: Berekende cumulatieve immissiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor benzeen in de geplande toestand


waarden

(µg/m³)

GAW

(µg/m³)


immissieconc.

(µg/m³)

Proc. cumulatieve


Benzeen Jaargem. 1,09 0,038 0,050 131,579 %

Uit bovenstaande tabel blijkt dat de bijdrage van de capaciteitsuitbreiding van de verbrandings-installatie EC2 met de verwerking van 40.000 ton RWZI-slib op het punt van maximum impact tussen 3 % en 10 % bedraagt t.o.v. de GAW, wat resulteert in een negatief effect (-2). De bijdrage t.h.v. de meest nabije bewoning langs de Kluizensesteenweg zal gelijkaardig zijn. De bijdrage t.h.v. de dichtstbijzijnde kwetsbare functies zal kleiner zijn.


De immissie met inbegrip van de bestaande installaties is lokaal reeds groter dan de GAW waardoor de immissie na het project boven de GAW ligt. Bijgevolg wordt het effect voor benzeen conform het Richtlijnenboek Mens – Gezondheid in principe verstrengd tot een significant negatief effect (-3).

Deze beoordelingsscore wordt bekomen omdat in de berekeningen in de discipline lucht voor de parameter TOC een volledige invulling met benzeen wordt doorgerekend, aangezien benzeen de laagste grenswaarde heeft. Aangezien de GAW echter vele malen lager ligt dan de grenswaarde, betekent dit dat de bijdrage in de discipline Mens – Gezondheid relatief gezien veel hoger is. Echter kan gesteld worden dat dit een eerder theoretische oefening is, aangezien benzeen slechts een beperkt deel van de TOC zal vormen. Benzeen is een aromatische structuur (benzeenring), dewelke in het verbrandingsproces verbroken wordt, waardoor kan aangenomen worden dat het aandeel benzeen eerder beperkt is, en de bijdrage van dit project dus ook als beperkt beschouwd kan worden. Bijkomend dient nog opgemerkt te worden dat deze berekening is uitgevoerd op basis van de emissiegrenswaarden (zie § 7.2.2, TOC: 10 mg/Nm³), terwijl de gemiddelde gemeten waarde in de emissies van EC2 3,5mg/Nm³ bedragen, waardoor de berekende bijdrage dus andermaal een overschatting is van de werkelijke situatie.

De bijdrage van Stora Enso Langerbrugge is aldus niet significant en er stelt zich geen probleem wat milieu/gezondheid betreft.

Dioxines

Onder de verzamelnaam ‘dioxines’ wordt een groep van 210 scheikundige stoffen verstaan. Ze bevatten allemaal koolstof, zuurstof, waterstof en chloor. Ze bestaan uit twee benzeenringen, die via één of twee zuurstofatomen aan elkaar hangen en bevatten chlooratomen. Twee chemische families kunnen onderscheiden worden:

- PCDF (polychloordibenzofuranen) – dioxines met één zuurstofatoom; en

- PCDD (polychloordibenzo-para-dioxines) – dioxines met twee zuurstofatomen.

Zeventien van de 210 dioxines hebben toxische eigenschappen. Dit heeft te maken met de plaats van de chlooratomen in het molecule: namelijk op posities 2, 3, 7 en 8. Hoewel deze 17 dioxines allemaal als gevaarlijk worden beschouwd, zijn ze dat niet in even grote mate. Het meest giftige dioxine is het zogenaamde Seveso-dioxine of 2,3,7,8-tetrachloordibenzodioxine. Daarom krijgt elke dioxine een giftigheidscoëfficiënt, de TEF of toxische equivalentfactor. Hoe hoger de TEF, hoe gevaarlijker het dioxine.

Dioxineresultaten worden steeds uitgedrukt als een toxisch equivalent (TEQ): de som van de zeventien toxische dioxines, vermenigvuldigd met hun afzonderlijke TEF’s.

Dioxines ontstaan bij verbranding – zowel in de natuur (bv. vulkaanuitbarstingen) als door menselijke activiteiten. Ze worden niet gemaakt voor commerciële doeleinden maar worden gevormd als ongewenst bijproduct, vooral door onvolledige verbranding. Is de temperatuur bij verbranding hoog genoeg (minimum 850 °C), dan ontbinden dioxines zich tot de elementen waaruit ze gevormd werden. Toch kunnen ze zich opnieuw vormen in de schoorsteen wanneer de rookgassen afkoelen tot 200 à 400 °C. Daarom zijn moderne afvalverbrandingsinstallaties uitgerust met gesofisticeerde filters. Een kwart tot een derde van de totale dioxine-uitstoot in België is afkomstig van de verwarming van de gebouwen.

Dioxines zijn zeer stabiele stoffen die gemakkelijk opstapelen in het milieu en slechts zeer langzaam afbreken. Ze lossen moeilijk op in water, maar des te beter in vet (lipofiel of ‘vetminnend’). Vandaar dat dioxines vaak zitten in vetweefsels waar ze zich ophopen door adsorptie of oplossing. In de bodem worden dioxines nauwelijks afgebroken. In de lucht worden ze in geringe mate afgebroken door UV-straling. De halfwaardetijd van dioxines in de lucht wordt geschat op 3 dagen in de zomer en 30 dagen in de winter. Het kookpunt van dioxines ligt tussen 300°C en 400°C.

Dioxines komen voornamelijk in de bodem en het water terecht via depositie na lang transport in de atmosfeer. De dioxines zetten zich daar vast op minuscule vaste deeltjes. De blootstelling via de bodem gebeurt door huidcontact en het opeten van bodemdeeltjes, al dan niet via het voedsel. Eenmaal in de bodem of op de bovengrond komen dioxines terecht in planten die kunnen bestemd


zijn voor menselijke of dierlijke consumptie. De mens neemt dioxines dan ook hoofdzakelijk op via de voeding. Dioxines bereiken het menselijk lichaam vooral via ‘vette’ voedingsmiddelen zoals zuivelwaren, melk, vlees en vis. De belangrijkste route van dioxinen naar de mens is via vlees en melk afkomstig van koeien die gras eten waarop dioxines zijn neergeslagen.

De gemiddelde blootstelling van de bevolking wordt geraamd op 1 pg TEQ/kg lichaamsgewicht per dag. Bij proefdieren werden foetusmisvormingen waargenomen als gevolg van dioxineblootstelling.

Bij de mens daarentegen zijn er geen bewijzen dat dioxineblootstelling het aantal afwijkingen verhoogt. Dioxines kunnen storingen in de groei en ontwikkeling en misvorming van de schildklier teweegbrengen. Bij sterk blootgestelde arbeiders uit de chemische industrie (Seveso – extreme blootstelling aan dioxine) is chlooracne vastgesteld. Dit laatste is een soort acne die littekens nalaat en die men herkent door belichting onder een UV lamp. Ook kan hypersecretie van talg, hyperpigmentatie in vlekken en vervroegde tanddoorbraak optreden. Dioxines veroorzaken ook darmstoornissen. Bovendien werken ze in op ons hormonenevenwicht en afweersysteem.

Dioxines zijn carcinogeen en kunnen negen verschillende kankers veroorzaken, waaronder longkanker, leverkanker, huidkanker, kanker van mondholte of neusholte, zachte weefsels,… In diverse literatuur wordt vastgesteld dat het huidig niveau aan aanwezige dioxines reeds op een onaanvaardbaar niveau aanwezig is en dat deze reeds de oorzaak is van 6% van de aanwezige kankers.

Voor humane blootstelling aan dioxines is moedermelk een goede indicator. Het dioxinegehalte in moedermelk is een factor 10 hoger dan in koemelk. Uit een onderzoek in 1989 door de WHO, bleek dat de blootstelling aan dioxines in Vlaanderen één van de hoogste ter wereld was.

Voor dioxines zijn er geen wettelijke depositienormen voorhanden in Vlaanderen. De VMM hanteert op basis van de innamedosissen van de WHO volgende depositienormen8:

Jaargemiddelde:

- depositie > 10 pf TEQ/m².dag is een verhoogde waarde

- 2 pg TEQ/m³.dag < depositie < 10 pg TEQ/m².dag is een matig verhoogde waarde

- Depositie < 2 pg TEQ/m².dag is geen verhoogde waarde

Maandgemiddelde:

- depositie > 26 pg TEQ/m².dag is een verhoogde waarde

- 6 pg TEQ/m².dag < depositie < 26 pg TEQ/m².dag is een matig verhoogde waarde

- depositie < 6 pg TEQ/m².dag is geen verhoogde waarde.

De WHO stelt een maximale inname van dioxine van 1 à 4 pg TEQ per kg lichaamsgewicht en per dag voor. Op basis van een evaluatie van de door de WHO aanvaardbaar geachte dagelijkse inname werd voor de depositie een grenswaarde van 14 pg/m2.dag vooropgesteld.

De Nederlandse Gezondheidsraad stelt een toelaatbare dagelijkse inname van 1 pg TEQ per kg lichaamsgewicht per dag. Een aanvaardbare dagelijkse inname van dioxine is in de Verenigde Staten vastgelegd op 0,006 pg/kg lichaamsgewicht per dag en in het Verenigd Koninkrijk op 2 pg/kg lichaamsgewicht per dag.

8 Analyse van dioxine- en PCB126 deposities in Vlaanderen, 1ste semester 2009, VMM


Tabel 9-12: Berekende depositiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor dioxines in de geplande toestand (in pg TEQ/m².dag)


waarden

Richtwaarde


uitbreiding EC2 tot depositie

Proc. bijdrage van capaciteits-uitbreiding EC2 t.o.v. RW (%)

Dioxines Jaargem. 13,2 2 0,000 0,000 %

Maandgem. 3 – 14,2 6 0,000 0,000 %

Max. per dag -- 14 0,000 0,000 %


Tabel 9-13: Berekende cumulatieve depositiebijdrage Stora Enso en procentuele verhouding tot GAW voor dioxines in de geplande toestand (in pg TEQ/m².dag)


waarden

Richtwaarde Cumulatieve bijdrage tot

depositie

Proc. cumulatieve

bijdrage t.o.v. RW (%)

Dioxines Jaargem. 13,2 2 0,000 0,000 %

Maandgem. 3 – 14,2 6 0,000 0,000 %

Max. per dag -- 14 0,000 0,000 %


Uit de dispersieberekeningen blijkt dat de bijdrage van de capaciteitsuitbreiding van de verbrandings-installatie EC2 met de verwerking van 40.000 ton RWZI-slib ter hoogte van het punt van maximum impact niet significant (ruim kleiner dan 1 %) is. De bijdrage t.h.v. de meest nabije bewoning langs de Kluizensesteenweg zal gelijkaardig zijn. De bijdrage t.h.v. de dichtstbijzijnde kwetsbare functies zal kleiner zijn. Er worden dan ook geen significante gezondheidseffecten verwacht (0). Gezien de immissie met inbegrip van de bestaande installaties echter lokaal groter is dan de GAW waardoor de immissie na het project boven de GAW ligt, wordt de tussenscore echter verstrengd tot een beperkt negatief effect (-1).

9.5.2.2 Geur

Zoals aangegeven in discipline Lucht zal de verhoging van de verwerkingscapaciteit van de verbrandingsinstallatie EC2 met 40.000 ton/jaar RWZI-slib geen extra geurhinder veroorzaken. Voor de mogelijke geurhinder bij het lossen van het RWZI-slib, is een studie lopende om een extra geurmilderende maatregel te voorzien, namelijk een specifieke lostrechter voor het lossen van RWZI-slib in de biomassa losput. Bijgevolg wordt geurhinder als gevolg van het project verwaarloosbaar ingeschat (0).

9.5.2.3 Geluid

Uit de discipline Geluid blijkt dat het omgevingsgeluid ten opzichte van de bestaande toestand ongewijzigd blijft door de capaciteitsuitbreiding van de verbrandingsinstallatie EC2 met de verwerking van 40.000 ton RWZI-slib. Er wordt dan ook geen geluidshinder verwacht t.g.v. de capaciteits-uitbreiding. Daardoor is ook de impact op het aantal ernstig gehinderden verwaarsloosbaar.

In de discipline Geluid werd geconcludeerd dat het geluidsklimaat van de activiteiten van Stora Enso Langerbrugge overstemt wordt door externe geluidsbronnen, meer bepaald het wegverkeer en dat dit in de toekomst zo zal blijven. Ten opzichte van het transport in de referentietoestand zal de


bijdrage van de aanvoer van 40.000 ton extra RWZI-slib beperkt blijven, namelijk een toename van minder dan 2 %. De invloed van deze beperkte toename op het verkeer van de R4 is verwaarloosbaar. Daardoor is de impact op het aantal ernstig gehinderden eveneens verwaarloosbaar.

Vanuit het aspect Mens – Gezondheid zullen ten gevolge van de capaciteitsuitbreiding geen gezondheidsrisico’s en/of hinder effecten ontstaan (0).

9.5.2.4 Legionella

De capaciteitsuitbreiding van de verbrandingsinstallatie EC2 met de verwerking van 40.000 ton RWZI-slib heeft geen invloed op de werking van de koeltoren die instaat voor de koeling van EC2. Het legionellabeheersplan in de referentietoestand blijft behouden. Infectiegevaar wordt, bij uitvoering en opvolging van dit beheersplan, beperkt geacht.

Psychosomatische effecten

Op basis van de verschillende disciplines blijkt geen overlast voor de bevolking te ontstaan door de capaciteitsuitbreiding van de verbrandingsinstallatie EC2 met de verwerking van 40.000 ton RWZI-slib.

- Geluidshinder ten gevolge van de capaciteitsuitbreiding wordt verwaarloosbaar beoordeeld.

- Geurhinder als gevolg van het project wordt verwaarloosbaar ingeschat.

- Het risico van de toename van concentratie aan polluenten in de waterlopen zal, gezien de beperkte blootstelling, verwaarloosbaar zijn.

- De bestaande verontreinigingen in de bodem en het grondwater zijn gekend en worden opgevolgd conform de regelgeving. Bij normale bedrijfsvoering zijn geen risico’s op bodem- of grondwaterverontreiniging. Door de getroffen maatregelen zijn ook bij noodsituaties geen effecten te verwachten ten aanzien van de bodem- en grondwaterkwaliteit.

Psychosomatische effecten door rechtstreekse hinder worden dan ook niet verwacht (0).


Stora Enso Langerbrugge zorgt voor een belangrijke verkeersgeneratie, vnl. vrachtwagenverkeer ten gevolge van de aan/afvoer van (oud)papier en brandstoffen. De toename van 6 vrachtwagens per dag als gevolg van de uitbreiding van het verwerkingscapaciteit van de verbrandingsinstallatie EC2 met 40.000 ton/jaar RWZI-slib zal niet leiden tot een significante toename van het verkeer op de omliggende wegenis. De bijdrage tegenover de wegcapaciteiten in de omgeving zal geen relevante verandering veroorzaken. Het effect wordt verwaarloosbaar ingeschat.

Er worden geen significante gezondheidseffecten verwacht voor de polluenten PM10, PM2,5, NO2 en dioxines als gevolg van de uitbreiding van het verwerkingscapaciteit van de verbrandingsinstallatie EC2 met 40.000 ton/jaar RWZI-slib. Gezien de immissie van deze polluenten met inbegrip van de bestaande installaties echter lokaal groter is dan de GAW waardoor de immissie na het project boven de GAW ligt, wordt de tussenscore echter verstrengd tot een beperkt negatief effect (-1).

Voor de polluent benzeen bedraagt de bijdrage van de capaciteitsuitbreiding tussen 3 % en 10 % t.o.v. de GAW, wat resulteert in een negatief effect (-2). De bijdrage t.h.v. de meest nabije bewoning langs de Kluizensesteenweg zal gelijkaardig zijn. De bijdrage t.h.v. de dichtstbijzijnde kwetsbare functies zal kleiner zijn. De immissie met inbegrip van de bestaande installaties is lokaal reeds groter dan de GAW waardoor de immissie na het project boven de GAW ligt. Bijgevolg wordt het effect voor benzeen conform het Richtlijnenboek Mens – Gezondheid in principe verstrengd tot een significant negatief effect (-3). Echter kan gesteld worden dat dit een eerder theoretische oefening is, aangezien benzeen slechts een beperkt deel van de TOC zal vormen. Benzeen is een aromatische structuur (benzeenring), dewelke in het verbrandingsproces verbroken wordt, waardoor kan aangenomen worden dat het aandeel benzeen eerder beperkt is, en de bijdrage van dit project dus ook als beperkt beschouwd kan worden.


Stora Enso Langerbrugge voert het recent gereviseerde legionellabeheersplan uit, conform aan de richtlijnen van het Agentschap Zorg en Gezondheid. Infectiegevaar wordt beperkt geacht.

Tenslotte wordt door de uitbreiding van de verwerkingscapaciteit van de verbrandingsinstallatie EC2 met 40.000 ton/jaar RWZI-slib geen overlast voor de bevolking verwacht. Psychosomatische effecten en hinder worden niet significant beoordeeld.


10 Overige disciplines

Discipline Biodiversiteit

Aangezien er geen rechtstreekse ingrepen zijn (geen stedenbouwkundige handelingen in het projectgebied) op de discipline biodiversiteit, worden enkel de mogelijke indirecte effecten besproken.

Beschrijving referentietoestand

10.1.1.1 Verzuring / eutrofiëring

Uit onderstaand uittreksel van de biologische waarderingskaart blijkt dat het projectgebied volledig gelegen is binnen biologisch minder waardevol gebied, namelijk industrie (ui). Het projectgebied kent voornamelijk industriële bebouwing en verharde terreinen.

Figuur 10-1: Biologische waarderingskaart versie 2 in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt)

Zoals weergegeven in bovenstaande figuur, komen in de directe omgeving van het projectgebied volgende zones voor:

- T.h.v. de zijarm van het Kanaal Gent-Terneuzen: complex van biologisch minder waardevolle en zeer waardevolle elementen, meer bepaald een waterloop (wat) met bermen, perceelsranden, … met rietland en andere vegetaties van het rietverbond (k(mr)) en met bermen, perceelsranden, … met grote zeggenvegetatie (k(mc)), en met een drijfzoom en/of drijftil (md);


- Aan de overzijde van de Wondelgemkaai en spoorlijn:

o Complex van biologisch minder waardevolle en waardevolle elementen, meer bepaald soortenarm permanent cultuurgrasland (hp), vochtig grasland gedomineerd door russen (hj), bomenrij met dominantie van (al dan niet geknotte) wilg (Salix sp.) (kbs);

o Biologisch waardevol: soortenrijk permanent cultuurgrasland (hp+), bomenrij met dominantie van (al dan nit geknotte) wilg (Salix sp.) (kbs);

o Biologisch waardevol: opslag van allerlei aard (sz), zwarte els (Anus glutinosa) (alng), wilg (Salix sp.) (sal);

o Biologisch waardevol: populierenbestand op droge bodem met ondergroei van kruiden of ruigtevegetatie (lsi);

o Biologisch waardevol: opslag van allerlei aard (sz);

o Biologisch zeer waardevol: rietland en andere vegetaties van het rietverbond (mr).

Beschermde gebieden, zoals natura 2000-gebieden, VEN-gebieden en natuurgebieden bevinden zich op minstens 5 km.

Aan de overzijde van de Wondelgemkaai en spoorlijn ter hoogte van de biologisch waardevolle zones volgens de BWK is het erkend natuurreservaat ‘Kiekebossen’ (res.nr. E-413) gelegen (zie ook Figuur 9-4 op p143). Het erkend natuurreservaat is volgens het gewestplan aangeduid als bufferzone met gebiedscategorie ‘overig groen’. Het maakt deel uit van de valleizone van de Nieuwe Kale. Deze valleizone wordt in het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan van Oost-Vlaanderen aangeduid als ecologische infrastructuur. Deze dient in de Gentse groenstructuur geïntegreerd te worden. Binnen de gewenste ruimtelijke structuur van het Ruimtelijk Structuurplan van Gent (2003) wordt Kiekenbossen aangeduid als ‘kleiner natuurgebied’ (KNG), zijnde natuurelementen (perceeltjes) waar natuur de inrichting dient te bepalen.

Verzurende deposities ontstaan ten gevolge van de uitstoot van SO2 en NOx. Uit deze SO2- en NOx-emissies kan de hoeveelheid geëmitteerde zuurequivalenten berekend worden. De sommatie van beide componenten geeft de totale bijdrage van Stora Enso. Eutrofiërende depositie is het gevolg van de uitstoot van NOx. Zoals beschreven in discipline Lucht is de bijdrage van Stora Enso voornamelijk gerelateerd aan de uitstoot van NOx, de SO2-uitstoot is zeer beperkt.

De verzurende werking is in voorliggend MER niet verder relevant. In de rookgassen van Stora Enso Langerbrugge zijn voornamelijk componenten aanwezig die eerder eutrofiërend werken. Stikstofemissies hebben ook wel een verzurende werking, doch het is voornamelijk de eutrofiërende werking die van belang is bij diverse types vegetaties. Bijgevolg worden enkel de eutrofiërende deposities besproken die een mogelijk effect kunnen hebben op de vegetaties in de ruimte omgeving.

De achtergrondwaarden voor de eutrofiërende deposities in de omgeving kunnen afgeleid worden uit de achtergrondgegevens van het IMPACT-model, zoals gehanteerd in de discipline Lucht. Ook de bijdrage van Stora Enso Langerbrugge werd hierbij in kaart gebracht. De bestaande eutrofiërende deposities in de ruime omgeving van Stora Enso Langerbrugge bedragen 20 tot 32 kg N.ha/jaar. De hoogste concentraties berekend door het model situeren zich in landbouwgebied ten noordwesten van het projectgebied. In de directe omgeving van Stora Enso Langerbrugge zijn evenwel ook waardes van 28 kg N.ha/jaar berekend ter hoogte van industriegebied ten zuiden van het projectgebied. Ter hoogte van het erkend natuurreservaat ‘Kiekebossen’ grenzend aan het projectgebied bedraagt de bestaande eutrofiërende depositie 24 kg N.ha/jaar en aan de overkant van de R4 27 kg N.ha/jaar.


In de zones met de hoogste concentraties zijn geen habitatdoelen. In het erkend natuurreservaat ‘Kiekebossen’ is wel een zone aangeduid volgens de Natura 2000 Habitatkaart met kaartlabel 6430,rbbhf. De kritische depositiewaarde (KDW) voor stikstof9 bedraagt in deze zone > 34 N.ha/jaar, en wordt niet overschreden in de referentietoestand. Ten oosten van de R4 tussen het erkend natuurreservaat ‘Kiekebossen’ bevindt zich ook een zone aangeduid volgens de Natura 2000 Habitatkaart met kaartlabel 6510,gh. Volgens de BWK is deze zone gekarteerd als soortenrijk permanent cultuurgrasland. De kritische depositiewaarde voor stikstof bedraagt in deze zone 20 N.ha/jaar, en wordt wel overschreden in de referentietoestand.

Figuur 10-2: Natura 2000 Habitatkaart met kaartlabels in de nabije omgeving van Stora Enso Langerbrugge (Bron: Geopunt)

10.1.1.2 Aquatische biota

De zijarm van het Kanaal Gent-Terneuzen wordt aanzien als belangrijke paaiplaats voor vissen, gezien het één van de weinige locaties is langs het Kanaal Gent-Terneuzen met oevervegetaties die als paaiplaats kunnen dienen.

Lozing effluent

Stora Enso Langerbrugge loost op een zijarm van het Kanaal Gent-Terneuzen ter hoogte van de monding van de Kale. In dit gedeelte is er enkel doorstroming ten gevolge van het effluent van Stora Enso en het (onbekende) debiet van de Kale dat hierin terecht komt, zodat de mogelijke impact op deze locatie hoger zal uitvallen dan ter hoogte van een locatie met grote doorstroming. Zoals beschreven in §6.4.2.3 in Tabel 6-6 draagt deze lozing bij tot het overschrijden van de milieukwaliteitsnormen in de zijarm van het Kanaal Gent-Terneuzen.

Voor wat betreft het Kanaal Gent-Terneuzen wordt eveneens niet voldaan aan meerdere milieukwaliteitsnormen. Gezien het lozingsdebiet van Stora Enso Langerbrugge laag is in vergelijking met het debiet van het Kanaal, wordt de invloed van Stora Enso beperkt geacht.

9 Bron: https://pww.natuurenbos.be/sites/pww/files/2019-09/bijlage%20KDW%20eutrofi%C3%ABring.pdf

https://pww.natuurenbos.be/sites/pww/files/2019-09/bijlage%20KDW%20eutrofi%C3%ABring.pdf

https://pww.natuurenbos.be/sites/pww/files/2019-09/bijlage%20KDW%20eutrofi%C3%ABring.pdf


Ecotoxicologie

In 2020 is een ecotoxiciteitstest uitgevoerd door het laboratorium EPAS International (nummer laborapport LAB_STOE_0481_VWB_RP001, d.d. 10/03/2020). Er werd gewerkt met een effluentstaal van 24/02/2020. Deze test werd uitgevoerd op algen (pseudokirchneriella subcapitata), bacterie (vibrio fischeri), watervlo (daphnia magna) en viseieren (danio rerio – zebravisembryo). Op basis van de uitgevoerde analyses werd bij elk organisme het effluent van Stora Enso als niet acuut toxisch beoordeeld.

In het verleden werden gelijkaardige ecotoxiciteitstesten uitgevoerd (‘BECEWA/EPAS 07/11/2010 Resultaten ecotoxtest (Daphtox) op een afvalwaterstaal’ en ‘Evaluatie van de ecologische impact van de lozing van het industrieel afvalwater van Stora Enso op het Kanaal Gent-Terneuzen’, EPAS, d.d. 10/04/2006), met gelijkaardige resultaten.

Op basis van deze acute testen wordt besloten dat de lozing van Stora Enso Langerbrugge geen acuut toxicologisch risico inhoudt voor het ontvangende oppervlaktewater. Omtrent chronische toxicologische effecten zijn er weinig gegevens gekend.

Deze conclusie geldt ook voor de parameter cyanide. In kader van de ecotoxiciteit is cyanide een potentieel belangrijke parameter. De cyaniden die Stora Enso loost, worden geanalyseerd als totaal cyanide. Totaal cyanide komt zowel in vrije vorm (vrije cyaniden) als in complexgebonden vorm (chlooroxideerbare cyaniden en sterke ijzer-cyanidecomplexen) voor. Vrije cyaniden zijn zeer giftig en kunnen in het aquatische milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. Gezien uit de acute testen blijkt dat er geen acuut toxische effecten zijn, kan aangenomen worden dat het gehalte aan vrije cyaniden in het effluent van Stora Enso zeer laag is, gezien deze vrije cyaniden ook bij acute testen zelfs in kleine concentraties tot toxicologische effecten zullen leiden.

Wellicht zijn de aanwezige cyaniden aanwezig onder de vorm van metaalcomplexen. De acute ecotoxiciteit is hier dan ook duidelijk lager. Omtrent de chronische effecten van cyaniden blijkt eveneens weinig data gekend te zijn.

Thermische impact

Een stijging van de watertemperatuur leidt direct tot veranderingen in de aanwezige levens-gemeenschappen. Deze veranderingen worden in eerste instantie bepaald door een directe respons van de afzonderlijke soorten op de verhoogde omgevingstemperatuur.

Het doorstromingsdebiet ter hoogte van de zijarm van het Kanaal Gent-Terneuzen is veel beperkter in vergelijking met het debiet op kanaal. Bijgevolg situeert het risico om de milieukwaliteitsnorm inzake temperatuur te overschrijden ten gevolge van de lozing van Stora Enso Langerbrugge zich hoofdzakelijk in de zijarm van het Kanaal Gent-Terneuzen. De beïnvloeding tegenover het Kanaal Gent-Terneuzen zal zeer beperkt zijn.

10.1.1.3 Vogels

Verder wordt op de Risicoatlas vogels (versie 2015) het projectgebied aangeduid als bufferzone voor pleister- en rustgebieden voor watervogels en steltlopers, en als bufferzone voor slaapplaatsen. Doorheen het projectgebied loopt ook slaaptrekroute met risicoklasse 3 (zijnde een groot risico) voor meeuwen (tussen 2.000 en 5.000 per avond). Ten aanzien van deze vogeltrekroute zal Stora Enso geen invloed uitoefenen.



In de geplande situatie wordt de verwerkingscapaciteit van de verbrandingsinstallatie EC2 verhoogd met 40.000 ton/jaar RWZI-slib. In de discipline Lucht wordt geoordeeld dat de verwachte impact van deze uitbreiding verwaarloosbaar is voor alle relevante polluenten, waaronder NO2 en SO2. Volgens de resultaten van het IMPACT-model neemt de eutrofiërende depositie zeer beperkt toe met 0,027 N.ha/jaar ter hoogte van de zone aangeduid volgens de Natura 2000 Habitatkaart met kaartlabel 6510,gh, zijnde 0,135 % tegenover de kritische depositiewaarde (KDW) van 20 N.ha/jaar. In de andere zones is de bijdrage van de uitbreiding nog kleiner terwijl de KDW’s in deze zones hoger zijn. Bijgevolg wordt er geen significant effect van de eutrofiërende deposities van Stora Enso Langerbrugge verwacht.

Zoals beschreven in discipline Water, wordt verwacht dat in de geplande situatie de kwaliteit van het gecapteerde en geloosde water vergelijkbaar zal zijn met dat van in de referentietoestand. De hoeveelheid afvalwater vanuit EC2 naar de waterzuivering van het bedrijf is uiterst minimaal ten opzichte van het afvalwater afkomstig van de papierproductie. Meetbare verschillen aan het influent naar de WZI zijn dan ook niet te verwachten. Bijgevolg wordt ook geen wijziging voor de aquatische biota verwacht.


De geplande situatie is vergelijkbaar met de referentietoestand. Voor wat betreft de verzurende en eutrofiërende deposities wordt de impact van capaciteitsuitbreiding van de verbrandingsinstallatie EC2 met 40.000 ton/jaar RWZI-slib verwaarloosbaar verwacht.

In de geplande situatie zal de kwaliteit van het gecapteerde en geloosde water vergelijkbaar zijn met dat van in de referentietoestand. De impact op aquatische biota blijft hetzelfde als in de referentietoestand.


Discipline Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie


10.2.1.1 Landschappelijke structuur

De situering op macroniveau gebeurt op basis van de indeling van Vlaanderen in traditionele landschappen (Antrop, 2002). Het projectgebied valt echter buiten een traditioneel landschap, en behoort tot het niet-ingedeeld stedelijk- en havengebied Gent.

De situering op mesoniveau omvat een beschrijving van de landschappelijke kenmerken en structuren van het projectgebeid en de nabije omgeving. Volgende elementen zijn opgenomen Op de landschapskenmerkenkaart (2000) worden enkel een spoorweg, autosnelwegen en hoogspanningsleidingen aangeduid in de omgeving, zijnde menselijke systemen.

Voornamelijk de ligging in de zeehaven van Gent is bepalend voor de huidige landschapsstructuur, en meer bepaald van de aaneengesloten industriële band langs de westelijke oever van het Kanaal Gent-Terneuzen. Deze band loopt ten zuiden van Stora Enso door tot aan Meulestedebrug (grens van de stedelijke bebouwing van Gent), waarna het overgaat tot een bedrijventerrein ‘R4 N458 Wiedauwkaai Noord’. In het noorden loopt de industriële band tot aan de woonkern van Doornzele. Ten noorden van Doornzele loopt het havengebied door tot aan Zelzate (Kluizendok, Rieme-Noord).

Het projectgebied maakt functioneel en visueel volledig deel uit van het Gentse Havengebied. De havenspoorweg vormt een duidelijke grens en barrière met het vrij landelijk gebied ten noorden en westen ervan, rond Kerkbrugge-Langerbrugge, met de Nieuwe Kale en de Burggravenstroom als landschapsstructurerende elementen. De R4-West vormt de grens en barrière tussen dit landelijk gebied en het suburbaan weefsel van Evergem.

Het gaat om een typisch havenlandschap: grootschalig, door de meeste mensen niet mooi maar wel impressionant bevonden (zeker ’s nachts). De meest dominante “landmark” in de omgeving van het projectgebied is de elektriciteitscentrale van Langerbrugge (800 m ten noordoosten), met een grote fabriekshal, twee schoorstenen (tot 130 m hoog) en talrijke hoogspanningsmasten en –lijnen. Een opvallend element aan de overzijde van het Kanaal Gent-Terneuzen is de koeltoren van de elektriciteitscentrale van Rodenhuize (128 m hoog), ca. 4 km ten noordoosten van het projectgebied.

Op microschaal bestaat het projectgebied nagenoeg volledig uit industriegebied. De volledige zone rondom het projectgebied wordt gedomineerd door grootschalige industrie en havenactiviteiten, met uitzondering van het erkend natuurreservaat Kiekebossen.

De meest kenmerkende elementen van het bedrijf zijn de twee energiecentrales en de fabriekshal waarin de papierlijn 4 gevestigd is. De energiecentrales domineren het bedrijfsterrein, doch in de omgeving zijn de schoorstenen van de elektriciteitscentrale van Langerbrugge en de koeltoren van de centrale van Rodenhuize het meest kenmerkend voor de omgeving.

Onderstaande foto’s geven een overzicht van de landschappelijke kenmerken van het bedrijf.


Figuur 10-3

Figuur 10-4


Figuur 10-5

Figuur 10-6


Figuur 10-7

10.2.1.2 Cultuurhistorische ontwikkeling

Uit historische kaarten blijkt dat de huidige site van Stora Enso Langerbrugge tot het Interbellum een landelijk gebied was op de linkeroever van de Sassevaart, de voorloper van het Kanaal Gent-Terneuzen. Het Goed ten Boekel staat afgebeeld op de Ferrariskaart (ca. 1770), evenals de historische bewoningsassen Langerbrugsestraat en Bruggravenlaan. In het midden 19de eeuw werd de Sassevaart verbreed tot het Kanaal Gent-Terneuzen en werd de huidige site van Stora Enso Langerbrugge opgespoten. In dezelfde periode werd de spoorweg Gent-Zelzate (huidige havenspoorlijn) aangelegd met het station van Langerbrugge. Rond 1890 werd het kanaal nogmaals verbreed en ter hoogte van het projectgebied rechtgetrokken, zodat het zgn. Eiland van Langerbrugge ontstond tussen de oude en de nieuwe kanaalarm.

In 1932 werd op het Eiland van Langerbrugge een papierfabriek opgestart door de Papetiers de Belgique S.A. . Via diverse tussenstappen kwam deze fabriek uiteindelijk in handen van de Zweeds-Finse firma Stora Enso. De papierfabriek van Langerbrugge vormde een voortzetting van de oude industrieas langs het kanaal (Wondelgemkaai – Langerbruggekaai). Na WO II werd de Ringvaart gegraven. In de jaren 80 werd het zuidelijk deel van de oude arm van het Kanaal gedempt, waardoor het industriegebied kon uitgebreid worden tot aan de spoorweg. Uit die periode dateert ook de aanleg van de R4-West. Een RUP uit 2003 maakte het mogelijk om de kanaalweg (Wondelgemkaai) te verschuiven naar het westen in functie van uitbreidingen van Stora Enso.

10.2.1.3 Erfgoed

Ten noorden van Stora Enso bevinden zich de vallei van de Nieuwe Kale en het Straatdorpengebied van Waarschot. De Vallei van de Nieuwe Kale is tevens geselecteerd als relictzone. Deze zone wordt begrensd door de Langerbrugsestraat in het noorden, spoorlijn 55 in het oosten en de Ringvaart in het zuiden. De loop van de Nieuwe Kale is aangeduid als lijnrelict. Direct ten noorden van Stora Enso, langs de Burggravenlaan, ligt het puntrelict Goed en Boekel.

In de directe omgeving van Stora Enso bevinden zich drie beschermde sites:

- Beschermd monument “Goed ten Boekel met park, waterpartijen en bijgebouwen (m.u.v. de garage)” (B.S. 7/10/1997);

- Beschermd monument “Elektriciteitscentrale Langerbrugge” (B.S. 23/08/2013);


- Beschermd dorpsgezicht “Tuinwijk Herryville met velodroom” (B.S. 19/03/1996).

Deze beschermde sites zijn ook opgenomen in de Inventaris Bouwkundig Erfgoed. Ten zuiden van het projectgebied is het bouwkundig erfgoed ‘Fabriekscomplex’ van UCB gelegen.

10.2.1.4 Archeologie

Het projectgebied is aangeduid als zone dat met hoge waarschijnlijkheid geen archeologische waarde heeft.

Om een idee te krijgen van de aanwezigheid van de archeologische vindplaatsen binnen en in de omgeving van het projectgebied wordt de Centrale Archeologische Inventaris10 (CAI) geconsulteerd. Vanzelfsprekend biedt de CAI slechts een overzicht van de plaatsen waarvan bekend is dat er ooit archeologische sporen aangetroffen werden. Momenteel is slechts een fractie van het bodemarchief gekend en bestaat er een kans dat bij werkzaamheden die de bodem aantasten een archeologische site wordt aangetroffen. Het is dan ook quasi onmogelijk voorspellingen te doen over de hoeveelheid en de aard van de eventueel aan te treffen sites.

Er worden in de CAI geen vindplaatsen vermeld die in de directe omgeving van het projectgebied gelegen zijn.


In de geplande situatie wordt de verwerkingscapaciteit van de verbrandingsinstallatie EC2 verhoogd met 40.000 ton/jaar RWZI-slib. Deze uitbreiding heeft geen impact op de landschapsstructuur, erfgoedwaarden, archeologie of perceptieve kenmerken/landschapsbeeld. De effectbespreking is bijgevolg hoofdzakelijk van toepassing op de bestaande toestand.

Stora Enso Langerbrugge heeft, in afwijking van Vlarem, een toelating verkregen om geen groenscherm te moeten aanleggen. Gezien de omvang van de installaties is het sowieso bijna onmogelijk om de installaties door middel van een groenscherm van de omgeving af te schermen.

Het bedrijf heeft wel een aantal groenzones ingericht, in samenspraak met de dienst Leefmilieu en natuurontwikkeling van de stad Gent.

Gezien de ligging van het bedrijf binnen een industriële omgeving (Gents Havengebied) vormen de kenmerkende elementen van het bedrijf geen storende elementen in de omgeving. In de nabije omgeving zijn vele schoorstenen en hoge gebouwen die beduidend hoger zijn dan de installaties van Stora Enso. De site ligt ingekapseld in het ruimer havenlandschap. Het talud van de havenspoorweg, de loodsen van het houtbedrijf Van Hoorebeke en bomenrijen schermen Stora Enso visueel grotendeels af van de vallei van de Nieuwe Kale en van het landelijk gebied ten noorden van de Langerbrugsestraat, met o.a. het park van het Goed ten Boekel. Enkel de schoorstenen (65 m hoog) zijn zichtbaar vanuit het noorden. De visuele impact van Stora Enso op het landelijk gebied is en blijft veel kleiner dan die van de elektriciteitscentrale van Langerbrugge. Er is wel een sterke visuele relatie tussen Stora Enso en de overzijde van het Kanaal Gent-Terneuzen, maar dit is eveneens havengebied.

In relatie met archeologie worden geen effecten verwacht aangezien er geen graafwerken voorzien worden.

Ten aanzien van de sites met bouwkundig erfgoed is er eveneens geen effect te verwachten. De waardevolle elementen in de omgeving worden op geen enkele manier beïnvloed voor de capaciteitsuitbreiding van de verbrandingsinstallatie EC2.

10 De Centrale Archeologische Inventaris is een inventaris van tot nog toe gekende archeologische vindplaatsen. Vanwege het specifieke karakter van het archeologisch erfgoed dat voor ons verborgen zit in de ondergrond, is het onmogelijk om op basis van de Centrale Archeologische Inventaris uitspraken te doen over de aan- of afwezigheid van archeologische sporen. De aan- of afwezigheid van archeologische sporen dient met verder onderzoek vastgesteld te worden.



Rekening houdend met de aanwezigheid in een industriegebied en de beperkte impact (geen nieuwe constructies) zijn er geen significante effecten op het landschap te verwachten. De huidige afscherming is bijgevolg voldoende, rekening houdende met de ligging van het bedrijf en de dominerende landschapskenmerken van het industriegebied. Een bijkomende integratie d.m.v. een groenscherm zal geen significante bijkomende waarde hebben t.a.v. de landschappelijke kenmerken gezien de hoogte van de bestaande gebouwen.

In relatie met archeologie zijn er geen effecten, gezien er geen bouw- of graafwerken voorzien zijn.


Discipline Mens – Ruimtelijke aspecten


Het bedrijfsterrein Stora Enso Langerbrugge is volgens het gewestplan “Gentse en Kanaalzone” (K.B. van 14/09/1977) gelegen in een gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven en verder in buffergebied. Het projectgebied is eveneens gelegen binnen het GRUP ‘Afbakening Zeehaven Gent’ (goedgekeurd 15/07/2005). Er zijn echter geen stedenbouwkundige voorschriften van toepassing op het projectgebied. Daarnaast is het projectgebied ook gelegen binnen het GRUP ‘Zeehavengebied Gent – uitbreiding papierproducerend bedrijf’ (goedgekeurd 9/05/2003). Voor het gedeelte van het projectgebied dat hierin wordt aangeduid, gelden volgende bestemmingsvoorschriften:

- Zone voor zeehaven- en watergebonden bedrijven;

- Zone voor havenontsluitingsweg;

- Zone voor installaties voor oppervlaktewatercaptatie en –behandeling

Voor de overige gedeeltes in het projectgebied, blijft het gewestplan van kracht en geldt het bestemmingsvoorschrift ‘gebied voor zeehaven- en watergebonden bedrijven, meer bepaald gebiedscategorie ‘bedrijvigheid’.


In de geplande situatie wordt de verwerkingscapaciteit van de verbrandingsinstallatie EC2 verhoogd met 40.000 ton/jaar RWZI-slib. Deze uitbreiding voldoet volledig aan de geldende ruimtelijke bestemming. Dit betekent dat er een verder invulling komt van de geldende bestemming.


De uitbreiding in de geplande situatie geeft een verdere invulling van de geldende ruimtelijke bestemming. Er zijn geen effecten in relatie tot de discipline Mens – Ruimtelijke aspecten.


Klimaat

Inzake klimaat is het mogelijk in te zetten op zowel mitigatie als adaptatie van klimaatverandering.

- Mitigatie: Tegengaan of beperken van klimaatverandering door het reduceren van de

broeikasgasuitstoot.

- Adaptatie: Aanpassing van natuurlijke en menselijke systemen aan de huidige en de te

verwachten gevolgen van klimaatverandering.

In voorliggend project is mitigatie het belangrijkste aspect.

Klimaatmitigatie

Aanlegfase

Er is geen aanlegfase voorzien. In de projecttoestand is geen wijziging in landgebruik te verwachten, gezien enkel de verbrandingscapaciteit wordt verhoogd zonder uitbreiding van gebouwen en zonder bijkomend ruimtebeslag. Dit maakt dat het niet-verharde gedeelte van het terrein ook in de projecttoestand niet in exploitatie is en begroeit blijft met vegetatie. Er vindt bijgevolg geen ecotoopinname plaats zodat er geen verlies aan koolstofvoorraad is.

Uitstoot van broeikasgassen

Stora Enso Langerbrugge heeft een hoog energieverbruik wegens het energie-intensieve proces bij de productie van papaier. De noodzakelijke thermische en elektrische energie wordt hoofdzakelijk op de site zelf geproduceerd in eigen energiecentrales (EC1 en EC2). In EC1 worden hoofdzakelijk hernieuwbare brandstoffen zoals slib van de waterzuiveringsinstallatie en de ontinktingsinstallatie verbrand, aangevuld met houtafval als steunbrandstof. Deze installatie wordt ook BMK (=biomassa krachtcentrale) genoemd. In EC2 kunnen verschillende brandstoffen gebruikt worden. Deze installatie wordt een multifuel WKK genoemd. Met voorliggend project wordt de verbrandingscapaciteit van EC2 vergroot met waterzuiveringsslib.

Door het gebruik van 100% oud papier is Stora Enso erin geslaagd om het energieverbruik tot ca. de helft te reduceren. Bovendien voorziet Stora Enso sinds begin 2010 volledig zelf in haar stoombehoefte. WKK-installaties staan in voor meer dan 75% van de elektriciteitsbehoefte en 100% van de warmtebehoefte van het bedrijf. Gezien er gebruik wordt gemaakt van 70-80% hernieuwbare brandstoffen levert dit een grotendeels CO2-neutrale energieproductie op.

Continue verbetering van de energie-efficiëntie en benchmarking met de sectorbedrijven is een hoofdthema bij Stora Enso. Dankzij de verbranding van biomassa in haar eigen multifuel energiecentrale heeft Stora Enso een belangrijke stap gezet in het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Sinds 2016 wordt door de aanleg van een warmtenet groene warmte geleverd aan Volvo Car. Eind 2018 werden drie windturbines in productie genomen. In 2021 investeert Stora Enso in een studie voor de aanleg van bijkomende warmtenetten.

In 2021 investeert Stora Enso in de bouw van een R&D-pilootfabriek voor de productie van bioplastics voor transparante verpakkingen. In de nieuwe pilootfabriek zullen plantaardige suikers omgezet worden in de hernieuwbare bouwsteen die nodig is om PEF (polyetheenfuranoaat) te maken. Met de investering wil Stora Enso meer mogelijkheden creëren om materialen op fossiele basis te vervangen door hernieuwbare en recycleerbare materialen.

Er zijn milieuhygiënische, procestechnische, economische en duurzame argumenten om een nog hoger aandeel rioolwaterzuiveringsslib te verwerken op WKK2 (EC2).

1. Milieuhygiënisch: Verbranding van rioolwaterzuiveringsslib is de enige en best beschikbare techniek. Wegens de samensteling van het slib is afzet naar de landbouw volledig uitgedoofd (althans in Nl, Vl en Dt). (Meerdere) decentrale verwerkingssites beperken het transport van rioolwaterzuiveringsslib.


2. Procestechnisch: De brandstofmix, inclusief het rioolwaterzuiveringsslib, geeft homogene en stabiele vuurhaardtemperaturen bij minder rookgasrecirculatie.

3. Duurzaam: Ondanks de lage calorische waarde van het slib is er een kleine energetische bijdrage in de productie van stoom. Door VEA wordt het rioolwaterzuiveringsslib gelijkgesteld met een 100 % hernieuwbare brandstof.

4. Economisch: De producent van het slib betaalt een vergoeding voor de verwerking. Een circulerend wervelbed is uitermate geschikt voor de (mee)verbranding van slib.

Klimaatadaptatie

Klimaatadaptatie is minder van belang voor dit project. Niettemin zijn er een aantal klimaataspecten waar ook bestaande installaties mee te maken krijgen.

De invloed van de klimaatverandering op het projectgebied wordt beoordeeld als volgt:

- Wateroverlast: Gezien de ligging nabij het Kanaal Gent-Terneuzen en de hoogteligging van

het bedrijf worden geen problemen verwacht inzake wateroverlast. Overtollig water kan

nog steeds op een deel van het terrein rechtstreeks in de bodem infiltreren en waterafvoer

vanaf de site kan vlot gebeuren richting de omliggende waterlopen. De verhoging van de

verbrandingscapaciteit van EC2 heeft geen bijkomende verharding tot gevolg.

- Droogte: De verhoging van de verbrandingscapaciteit van EC2 voorziet niet in nieuwe

gebouwen of nieuwe verharding. De bestaande infiltratiemogelijkheid van overtollig

regenwater in de niet-verharde oppervlaktes blijft behouden.

- Hittestress: Het behoud van de bestaande verharding reduceert natuurlijk geen hittestress

op de site. De aanwezige groene / niet gebruikte delen van Stora Enso Langerbrugge zouden

– waar mogelijk – een extensiever natuurlijke beheer kunnen krijgen door bvb. gericht

botanisch beheer tussen de gebouwen en installaties. Dergelijk beheer kan ook een

meerwaarde hebben naar biodiversiteit toe.

Conclusie

Stora Enso Langerbrugge heeft een hoog energieverbruik wegens het energie-intensieve proces bij de productie van papier. De noodzakelijke thermische en elektrische energie wordt hoofdzakelijk op de site zelf geproduceerd in eigen energiecentrales (EC1 en EC2). De biomassa krachtcentrale (EC1) en de multifuel WKK (EC2) staan in voor meer dan 75% van de elektriciteitsbehoefte en 100% van de warmtebehoefte van het bedrijf. Gezien er gebruik wordt gemaakt van 70-80% hernieuwbare brandstoffen levert dit een grotendeels CO2-neutrale energieproductie op. Daarnaast levert Stora Enso Langerbrugge in de bestaande toestand reeds groene warmte aan Volvo Car d.m.v. een warmtenet, en zijn drie windturbines actief.

Met voorliggend project wordt de verbrandingscapaciteit van EC2 vergroot met waterzuiveringsslib. Verbranding van rioolwaterzuiveringsslib is de enige en best beschikbare techniek. Door VEA wordt het rioolwaterzuiveringsslib gelijkgesteld met een 100 % hernieuwbare brandstof. Het project draagt bijgevolg bij aan het reduceren van de broeikasgasuitstoot.

Verder heeft het project geen invloed op wateroverlast, droogte of hittestress ten gevolge van klimaatverandering.


11 Elementen met betrekking tot de watertoets

Het MER levert de informatie aan die het de overheid mogelijk maakt om de watertoets uit te voeren.

Het decreet betreffende het Integraal Waterbeleid (IWB) voorziet via de “watertoets” dat waterbelangen inhoudelijk en procedureel een expliciete plaats wordt gegeven in de totstandkoming van plannen, programma’s en vergunningsbesluiten. Via de watertoets wordt aldus uitvoering gegeven aan het principe van de integratie van integraal waterbeleid bij de planvorming en vergunningverlening die plaats vindt in het kader van andere beleidsdomeinen.

Het decreet IWB voorziet dat alle genoodzaakte elementen en informatie ten behoeve van het uitvoeren van de watertoets in geval van MER-plichtige plannen/projecten in het MER dienen gesynthetiseerd te zijn. Dit MER moet met andere woorden alle gegevens vermelden die de watertoets mogelijk maken.

De watertoets op zich is een beoordeling die gebeurt door de vergunningverlenende overheid en niet door de MER-deskundige water of in het kader van de m.e.r.-procedure. Hierna zullen de “elementen ter beoordeling van effecten op het watersysteem ten behoeve van de watertoets” worden geïntegreerd en volgt er een synthese van de belangrijkste effecten die in het kader van het onderzoek op het watersysteem naar voren komen.

Ondertussen is een uitvoeringsbesluit watertoets goedgekeurd. Dit besluit geeft de lokale, provinciale en gewestelijke overheden, die een vergunning moeten afleveren, richtlijnen voor de toepassing van de watertoets. De bijlagen bij het besluit bevatten inhoudelijke richtlijnen voor vergunningverleners en bijhorende 'watertoetskaarten'.

De effecten waarnaar wordt gerefereerd in het kader van de watertoets hebben betrekking op:

- Grondwater (waterhuishouding, stroming, kwaliteit)

- Oppervlaktewater (huishouding, kwaliteit, structuur, waterberging- en buffering)

- Vegetatie en fauna – waterhuishouding

- Drinkwater

1. Project behelst het verkavelen van een stuk grond, het oprichten van een constructie, al dan niet gedeeltelijk of volledig ondergronds, of het aanleggen van een verharding.

Niet van toepassing op dit project.

2. Project behelst de opslag van, het storten van bodemvreemd materiaal of de wijziging van vegetatie.


3. Project behelst een reliëfwijziging.


4. Project behelst het aanleggen van een buffer- of infiltratievoorziening voor de opvang van oppervlakte- of hemelwater.


5. Project behelst een lozing op het rioleringsstelsel, het oppervlaktewater of het grondwater.



Er wordt verwacht dat in de geplande situatie de kwaliteit van het gecapteerde en geloosde water vergelijkbaar zal zijn met dat van in de referentietoestand. Er zijn geen wijzigingen inzake waterstromen.

6. Project behelst een grondwaterwinning.


7. Project behelst een wijziging van de bedding en de structuurkwaliteit van de waterloop



12 Eindbespreking m.i.v. synthese van de milieueffecten en milderende maatregelen

Om een overzicht te krijgen van het belang van de verschillende effecten wordt voor elk effect volgende indelingswijze/scoretoekenning11 gehanteerd:

aanzienlijk negatief (-3) aanzienlijk positief (+3)

negatief (-2) positief (+2)

beperkt negatief (-1) beperkt positief (+1)

geen significant effect (0)

Na de bespreking en evaluatie van de effecten worden – waar nuttig en mogelijk – milderende maatregelen / aanbevelingen voorgesteld ter eliminatie, beperking of compensatie van de effecten. Op basis van de grootte van de toegekende scores zal kunnen afgeleid worden in hoeverre de deskundigen een effect belangrijk vinden, in hoeverre een maatregel vereist geacht wordt, en welke de impact is van deze maatregel (resterend effect). Het resterend effect wordt op gelijkaardige wijze beoordeeld als het oorspronkelijk effect.

Inleiding

Stora Enso produceert papier op haar site Langerbrugge te Gent. Tevens bevinden er zich op deze site

ondersteunende installaties, zoals o.a. de verbrandingsinstallaties EC1 en EC2.

Stora Enso wenst de vergunde capaciteit voor de verbranding van WZI-slib in EC2 op te trekken. Er

komt 40.000 ton/jaar RWZ slib bij de vergunde 76.500 ton/jaar RWZ slib, waardoor de totale

vergunde hoeveelheid tot 116.500 ton/jaar stijgt.

Rubriek eenheid EC 1 EC 2 Totaal

2.3.4.2 g) Ton/jaar 35000 81.500 116.500

In 2011 werd door Antea Group een project-MER opgesteld, in kader van de toenmalige hervergunning

van de volledige site (papierproductie, verbrandingsinstallatie en overige ondersteunende functies,

zoals bv. de WZI). In de voorbije jaren werden er verschillende wijzigingen en uitbreidingen

aangevraagd en vergund. Deze hadden allen betrekking op de verbrandingsinstallatie (uitbreiding met

C-hout, uitbreiding capaciteit verbranding WZI-slib). Er zijn geen uitbreidingen aan andere installaties

aangevraagd. De nu voorliggende uitbreiding zorgt ervoor dat cumulatief (sinds het laatste

goedgekeurde MER) de MER-drempelwaarde overschreden wordt, waardoor de opmaak van een

nieuw MER vereist is.

Aan de overige activiteiten op de site worden geen wijzigingen of uitbreidingen voorzien.

11 Er wordt in het MER getracht de voorgestelde terminologie op consequente wijze te gebruiken, conform het richtlijnenboek algemene methodologie, doch het kan voorkomen dat in bepaalde disciplines niet steeds dezelfde terminologie bij gelijke scores wordt gebruikt. In de verschillende disciplinespecifieke richtlijnenboeken wordt ook verschillende terminologie gebruikt. In dit MER is daarom gekozen voor de termen beperkt, negatief/positief en aanzienlijk. Daar waar in dit MER de termen “zwak”, “gering” of “licht” gebruikt wordt, komt dit dus overeen met een “beperkt significant effect”.


In dit hoofdstuk wordt verder een samenvattend overzicht gegeven van het besluit van de disciplines die in dit MER aan bod kwamen.

Conclusie discipline Bodem

In de geplande situatie wordt de verbrandingscapaciteit van RWZI-slib op installaties EC2 verhoogd. Er zijn geen werkzaamheden voorzien die een impact kunnen hebben op de bodem. Het bijkomende materiaal dat verwerkt zal worden (RWZI-slib), is niet vervuild en wordt gelost in de bestaande stortput en opgeslagen in bestaande afgesloten silo’s, zodat het geen risico vormt voor de bodem. Er wordt steeds voldaan aan de bestaande regelgeving inzake opslag. Er worden geen significante effecten verwacht op de bodem.

De bestaande voorzieningen om nieuwe verontreinigingen te vermijden, worden als voldoende beschouwd om het risico te beperken. Er zijn geen verdere maatregelen of aanbevelingen noodzakelijk.

Conclusie discipline Water

In kader van de uitbreidingsaanvraag van de verbrandingscapaciteit voor RWZI-slib met 40.000 ton/jaar worden geen aanzienlijke effecten verwacht ten aanzien van grondwater. Er worden geen werken gepland die de bestaande ondergrond of kwaliteiten ingrijpend kunnen veranderen, geen bemalingen, geen bijkomende verhardingen en geen wijzigingen in de algemene bedrijfsvoering inzake grondwaterkwaliteit.

Ook ten aanzien van oppervlaktewater worden geen aanzienlijke effecten verwacht als gevolg. De uitbreiding van de verbrandingscapaciteit voor RWZI-slib met 40.000 ton/jaar heeft geen wijzigingen van de waterstromen tot gevolg. In de geplande situatie zal de kwaliteit van het gecapteerde en geloosde water vergelijkbaar zal zijn met dat van in de referentietoestand. De hoeveelheid afvalwater vanuit EC2 naar de waterzuivering van het bedrijf is minimaal ten opzichte van het afvalwater afkomstig van de papierproductie. Er worden geen meetbare verschillen aan het influent naar de WZI verwacht. Er zijn dan ook geen wijzigingen aan de eigen WZI voorzien.

Conclusie discipline Lucht/geur

Voor alle relevante polluenten is de verwachte impact van de uitbreiding van de EC2-capaciteit met

40.000 ton/jaar RWZI-slib verwaarloosbaar (impactscore 0). De bijdrage van het project zorgt voor

geen enkele polluent voor een overschrijding van 80% MKN.

Gezien de impact van alle polluenten verwaarloosbaar is (zonder overschrijding van 80% van de respectievelijke luchtkwaliteitsnorm), wordt geen onderzoek naar mogelijke milderende maatregelen zinvol geacht.

Het onderzoek naar kosteneffectiviteit i.k.v. NEC-reductiebeleid is niet relevant, aangezien het project uiterst beperkte emissiehoeveelheden veroorzaakt voor de parameters PM2,5, NOx, SO2 en NMVOS (TOC).

Verder wordt er geen extra geurhinder verwacht als gevolg van het projectvoornemen gezien de

continue werking van de verbrandingsinstallatie EC2 en de mogelijke ingrepen met betrekking tot de

specifieke lostrechter voor RWZI-slib in de biolosput voor RWZ.

Conclusie discipline Geluid

In de geplande situatie wordt de verbrandingscapaciteit van RWZI-slib op installaties EC2 verhoogd. Er zijn geen significante wijzigingen voorzien aan de bestaande installaties. Het project gaat eveneens niet gepaard met een afbraak- of aanlegfase. Er zullen bijgevolg geen nieuwe effecten op het vlak van geluid veroorzaakt woorden door de geplande situatie (impactscore 0).


Gezien er geen nieuwe effecten verwacht worden (impactscore 0), zijn verdere maatregelen of

aanbevelingen niet noodzakelijk.

Conclusie discipline Mens

Stora Enso Langerbrugge zorgt voor een belangrijke verkeersgeneratie, vnl. vrachtwagenverkeer ten gevolge van de aan/afvoer van (oud)papier en brandstoffen. De toename van 6 vrachtwagens per dag als gevolg van de uitbreiding van het verwerkingscapaciteit van de verbrandingsinstallatie EC2 met 40.000 ton/jaar RWZI-slib zal niet leiden tot een significante toename van het verkeer op de omliggende wegenis. De bijdrage tegenover de wegcapaciteiten in de omgeving zal geen relevante verandering veroorzaken. Het effect wordt verwaarloosbaar ingeschat.

Er worden geen significante gezondheidseffecten verwacht voor de polluenten PM10, PM2,5, NO2 en dioxines als gevolg van de uitbreiding van het verwerkingscapaciteit van de verbrandingsinstallatie EC2 met 40.000 ton/jaar RWZI-slib. Gezien de immissie van deze polluenten met inbegrip van de bestaande installaties echter lokaal groter is dan de GAW waardoor de immissie na het project boven de GAW ligt, wordt de tussenscore echter verstrengd tot een beperkt negatief effect (-1).

Voor de polluent benzeen bedraagt de bijdrage van de capaciteitsuitbreiding tussen 3 % en 10 % t.o.v. de GAW, wat resulteert in een negatief effect (-2). De bijdrage t.h.v. de meest nabije bewoning langs de Kluizensesteenweg zal gelijkaardig zijn. De bijdrage t.h.v. de dichtstbijzijnde kwetsbare functies zal kleiner zijn. De immissie met inbegrip van de bestaande installaties is lokaal reeds groter dan de GAW waardoor de immissie na het project boven de GAW ligt. Bijgevolg wordt het effect voor benzeen conform het Richtlijnenboek Mens – Gezondheid in principe verstrengd tot een significant negatief effect (-3). Bijgevolg wordt het effect voor benzeen conform het Richtlijnenboek Mens – Gezondheid in principe verstrengd tot een significant negatief effect (-3). Echter kan gesteld worden dat dit een eerder theoretische oefening is, aangezien benzeen slechts een beperkt deel van de TOC zal vormen. Benzeen is een aromatische structuur (benzeenring), dewelke in het verbrandingsproces verbroken wordt, waardoor kan aangenomen worden dat het aandeel benzeen eerder beperkt is, en de bijdrage van dit project dus ook als beperkt beschouwd kan worden.

Stora Enso Langerbrugge voert het recent gereviseerde legionellabeheersplan uit, conform aan de richtlijnen van het Agentschap Zorg en Gezondheid. Infectiegevaar wordt beperkt geacht.

Tenslotte wordt door de uitbreiding van de verwerkingscapaciteit van de verbrandingsinstallatie EC2 met 40.000 ton/jaar RWZI-slib geen overlast voor de bevolking verwacht. Psychosomatische effecten en hinder worden niet significant beoordeeld.

Conclusie overige disciplines

Discipline Biodiversiteit

De geplande situatie is vergelijkbaar met de referentietoestand. Voor wat betreft de verzurende en eutrofiërende deposities wordt de impact van capaciteitsuitbreiding van de verbrandingsinstallatie EC2 met 40.000 ton/jaar RWZI-slib verwaarloosbaar verwacht.

In de geplande situatie zal de kwaliteit van het gecapteerde en geloosde water vergelijkbaar zijn met dat van in de referentietoestand. De impact op aquatische biota blijft hetzelfde als in de referentietoestand.

Discipline Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie

Rekening houdend met de aanwezigheid in een industriegebied en de beperkte impact (geen nieuwe constructies) zijn er geen significante effecten op het landschap te verwachten. De huidige afscherming is bijgevolg voldoende, rekening houdende met de ligging van het bedrijf en de dominerende landschapskenmerken van het industriegebied. Een bijkomende integratie d.m.v. een groenscherm zal geen significante bijkomende waarde hebben t.a.v. de landschappelijke kenmerken gezien de hoogte van de bestaande gebouwen.


In relatie met archeologie zijn er geen effecten, gezien er geen bouw- of graafwerken voorzien zijn.

Discipline Mens – Ruimtelijke aspecten

De uitbreiding in de geplande situatie geeft een verdere invulling van de geldende ruimtelijke bestemming. Er zijn geen effecten in relatie tot de discipline Mens – Ruimtelijke aspecten.

Klimaat

Met voorliggend project wordt de verbrandingscapaciteit van EC2 vergroot met waterzuiveringsslib. Verbranding van rioolwaterzuiveringsslib is de enige en best beschikbare techniek. Door VEA wordt het rioolwaterzuiveringsslib gelijkgesteld met een 100 % hernieuwbare brandstof. Het project draagt bijgevolg bij aan het reduceren van de broeikasgasuitstoot.

Verder heeft het project geen invloed op wateroverlast, droogte of hittestress ten gevolge van klimaatverandering.

Synthese van de effecten en de milderende maatregelen/optimalisaties

In onderstaande tabel worden de effecten en de verschillende noodzakelijke milderende maatregelen en maatregelen ter optimalisatie/aanbevelingen samengevat. De algemene effecten zijn in voorgaande paragrafen beknopt samengevat.

De maatregelen/aanbevelingen in de tabel dienen voor details steeds samen te worden gelezen met de effecten en maatregelen/aanbevelingen zoals geschreven in de betreffende disciplines. Dit hoofdstuk betreft immers een samenvatting waarin niet alles letterlijk kan worden overgenomen.

Tabel 12-1: Samenvatting effectbeoordeling en milderende maatregelen / maatregelen ter optimalisatie / aanbevelingen

Effectgroep Score Maatregelen (noodzakelijk)(MM) en optimalisaties (O))

Score na MM

BODEM

Bodemverontreiniging 0 / /

WATER

Grondwaterkwaliteit 0 / /

Oppervlaktewaterkwaliteit 0 / /

Oppervlaktewaterkwantiteit 0 / /

Rationeel watergebruik 0 / /

LUCHT

Immissies 0 / /

Geurhinder 0 / /

GELUID

Geluid t.g.v. exploitatie 0 / /

Geluid t.g.v. verkeer 0 / /

MENS

Verkeer 0 / /

Gezondheid


Effectgroep Score Maatregelen (noodzakelijk)(MM) en optimalisaties (O))

Score na MM

- Lucht -2 / -2

- Geur 0 / /

- Geluid 0 / /

- Legionella -1 / /

Psychosomatische effecten 0 / /

Overige disciplines

Biodiversiteit 0 / /

Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie

0 / /

Mens – Ruimtelijke aspecten 0 / /


13 Leemten in de kennis/monitoring

In navolgend hoofdstuk wordt aangegeven of er bij de opmaak van het MER leemten in de kennis of methodiek zijn vastgesteld.

Hieronder worden volgende zaken, per discipline, worden:

- welke projectaspecten eventueel nog niet éénduidig bepaald zijn;

- voor welke aspecten geen volledig inzicht beschikbaar is van de bestaande milieutoestand;

- waar onzekerheden gesitueerd zijn m.b.t. de effectinschatting;

- voorstellen ter opvolging van bepaalde evoluties of effecten tijdens werken of tijdens de exploitatie.

Discipline Bodem:

- /

Discipline Water

- Bij het bespreken van de oppervlaktewaterkwaliteit is het niet mogelijk een vergelijking te maken tussen de waterkwaliteit voor en na de zijarm van het Kanaal Gent-Terneuzen omdat er geen waterkwaliteitsgegevens ter beschikking zijn in de nabije omgeving stroomafwaarts. Bijgevolg is enkel de fysico-chemische waterkwaliteit van het Kanaal Gent-Terneuzen stroomopwaarts en van de zijarm van het Kanaal Gent-Terneuzen zelf nabij het lozingspunt van Stora Enso Langerbrugge beschreven. Voor de impactanalyse van de afvalwaterlozing wordt het Kanaal Gent-Terneuzen beschouwd als ontvangende oppervlaktewater.

- Bij de beoordeling van de permanente impact zijn niet alle parameters opgenomen die werden onderzocht voor de huidige oppervlaktewaterkwaliteit wegens het ontbreken van VMM-analyseresultaten van de effluentlozing. Ondanks de afwezigheid van dergelijke gegevens, kan op basis van de bestaande gegevens en aannames wel een inschatting gemaakt worden van de impact van de activiteiten van Stora Enso Langerbrugge. Verdere kwantificatie zou een verdere detaillering kunnen opleveren, doch globaal worden er geen andere effecten of beoordelingen verwacht. Daarnaast zijn enerzijds niet voor alle parameters waar emissiegrenswaarden voor zijn vastgelegd in de vergunningen, meetresultaten beschikbaar van VMM, en anderzijds niet voor alle meetresultaten emissiegrenswaarden bepaald.

Ondanks de afwezigheid van dergelijke gegevens, kan op basis van de bestaande gegevens en aannames wel een inschatting gemaakt worden van de impact van de activiteiten van Stora Enso Langerbrugge. Verdere kwantificatie zou een verdere detaillering kunnen opleveren, doch globaal worden er geen andere effecten of beoordelingen verwacht dan deze zoals besproken in het MER.

Discipline Lucht:

- /

Discipline Geluid:

- /


Discipline Mens:

- /

Discipline Biodiversiteit:

- /

Discipline Landschap:

- /

Verder zijn er geen leemten die de beoordeling in dit MER beïnvloeden.


14 Niet-technische samenvatting

De niet-technische samenvatting voor dit project wordt als apart leesbaar document bijgevoegd.


DEEL 2 BIJLAGEN

BIJLAGE 1 OVERZICHTSPLAN

BIJLAGE 2 EVALUATIE BREF AFVALVERBRANDING (WI) 2019

BIJLAGE 3 BEOORDELING SGBP WATERLICHAAM VL11_165

BIJLAGE 4 BEOORDELING SGBP WATERLICHAAM VL05_177

BIJLAGE 5 BEREKENINGEN LUCHTEMISSIES

BIJLAGE 6 FOTO LIGGING MEETPUNT 1 GELUID

BIJLAGE 7 MEETRESULTATEN GELUID


Bijlage 1 Overzichtsplan


Bijlage 2 Evaluatie BREF Afvalverbranding (WI) 2019


Bijlage 5 Berekeningen luchtemissies


Bijlage 6 Foto ligging meetpunt 1 geluid


Bijlage 7 Meetresultaten geluid

MER UITBREIDING VERBRANDINGSCAPACITEIT WZI ...Uitbreiding verbrandingscapaciteit WZI-slib Stora Enso...

Documents

Transcript of MER UITBREIDING VERBRANDINGSCAPACITEIT WZI ...Uitbreiding verbrandingscapaciteit WZI-slib Stora Enso...