Mental health and work in Belgium 2013
-
Upload
oecd-directorate-for-employment-labour-and-social-affairs -
Category
News & Politics
-
view
5.674 -
download
2
description
Transcript of Mental health and work in Belgium 2013
![Page 1: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/1.jpg)
MENTAL HEALTH AND WORK: BELGIUM
Belangrijkste OESO conclusies en aanbevelingen
Veerle Miranda, PhDDirectorate for Employment, Labour and Social AffairsOECD
www.oecd.org/els/disability >Belgium
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
![Page 2: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/2.jpg)
Feiten over geestelijke gezondheid en werk in België
• Mensen met geestelijke aandoeningen ondervinden problemen op de arbeidsmarkt:
– Tewerkstellingsgraad ligt 15 procentpunten lager dan voor mensen zonder mentale problemen;
– Werkloosheidsgraad ligt 10 procentpunten hoger;
– 4 op 5 meldt verminderde productiviteit op het werk;
– Twee- tot driemaal zo vaak afwezig door ziekte;
• 1/3 van de aanvragen voor invaliditeitsuitkeringen zijn op basis van geestelijke problemen en hun aandeel stijgt
• 1/3 van de werkzoekenden heeft geestelijke problemen
• De totale kost voor de maatschappij bedraagt 3.4% van het BBPColloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
![Page 3: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/3.jpg)
Feiten over geestelijke gezondheid en werk in België
• Mensen met geestelijke aandoeningen ondervinden problemen op de arbeidsmarkt:
– Tewerkstellingsgraad ligt 15 procentpunten lager dan voor mensen zonder mentale problemen;
– Werkloosheidsgraad ligt 10 procentpunten hoger;
– 4 op 5 meldt verminderde productiviteit op het werk;
– Twee- tot driemaal zo vaak afwezig door ziekte;
• 1/3 van de aanvragen voor invaliditeitsuitkeringen zijn op basis van geestelijke problemen en hun aandeel stijgt
• 1/3 van de werkzoekenden heeft geestelijke problemen
• De totale kost voor de maatschappij bedraagt 3.4% van het BBPColloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
Nochtans, epidemiologisch en klinisch internationaal onderzoek toont aan dat er GEEN stijging is in het aantal geestelijke aandoeningen.
![Page 4: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/4.jpg)
De institutionele structuur in België is veelbelovend
• België heeft een veelbelovende structuur om de uitdagingen op gebied van geestelijke gezondheid en werk aan te gaan:
– Vooruitstrevende arbeidswetgeving op gebied van preventie– Geïntegreerde ziekte- en invaliditeitsverzekering– Belangrijke rol voor het werkloosheidssysteem– Grootschalige hervorming van de geestelijke
gezondheidssector– Veelbelovende structuur voor ondersteuning in het onderwijs
• Maar, het potentieel is niet volledig benut:
– De wetgeving wordt niet goed nageleefd– De belangrijkste actoren zijn passief en reactief en werken
onvoldoende samen: bedrijven, bedrijfsartsen, arbeidsbemiddelingsdiensten, ziekenfondsen en geestelijke gezondheidssectorColloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
![Page 5: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/5.jpg)
Vooruitstrevende arbeidswetgeving en geïntegreerde ziekte- en invaliditeitsverzekering
• Vooruitstrevende arbeidswetgeving op gebied van preventie van psychosociale belasting veroorzaakt door werk, met expliciete instructies voor werkgevers:
– Risicoanalyse– 5-jaar preventieplan en jaarlijks actieplan– Preventieadviseur voor psychosociale aspecten
• Ideale structuur voor snelle interventie en re-integratie van zieke werknemers:
– RIZIV is verantwoordelijk voor zowel primaire arbeidsongeschiktheid als invaliditeit > financiële verantwoordelijkheid en uniforme beoordeling
– Bedrijven, arbeidsgeneesheren en ziekenfondsen zijn allen wettelijk verplicht een actieve rol te spelen
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
![Page 6: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/6.jpg)
Vooruitstrevende arbeidswetgeving en geïntegreerde ziekte- en invaliditeitsverzekering
• Bedrijven en preventiediensten:
– Zeer korte periode van gewaarborgd loon > weinig financiële impulsen voor preventie en re-integratie van zieke werknemers
– Weinig bedrijven voeren de risicoanalyse uit (hoge kost, negatieve connotatie, lage sancties, onvoldoende op de hoogte van wettelijke verplichtingen en het belang ervan)
– Problematische samenwerking met preventieadviseurs voor psychosociale aspecten
» voornamelijk juridische rol» beperkte kennis van risicoanalyses
– Problematische samenwerking met arbeidsgeneesheren
» teveel focus op medische controle » tegenstrijdige taken, bvb. ontslag wegens overmacht om
medische redenen
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
![Page 7: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/7.jpg)
• Ziekenfondsen:
– Geen financiële prikkels om snelle werkhervatting te bevorderen
– Geen wettelijke verplichting cliënt snel en frequent te spreken
– Weinig of geen communicatie met de behandelende arts en arbeidsgeneesheer/preventieadviseur
– Focus op controle en medische aspecten
– Weinig tot geen kennis over werk(omstandigheden)
– Beschikbare re-integratiemiddelen niet optimaal voor personen met geestelijke problemen (bvb. beroepsherscholing, deeltijdse werkhervatting) en worden zelden gebruikt
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
Vooruitstrevende arbeidswetgeving en geïntegreerde ziekte- en invaliditeitsverzekering
![Page 8: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/8.jpg)
OESO aanbevelingen voor bedrijven, preventiediensten en mutualiteiten
• Bedrijven:
– Strengere naleving van wettelijke verplichtingen d.m.v. controle en hoge sancties;
– Promotiecampagne wettelijke verplichtingen en voordelen preventie;
– Verlenging periode gewaarborgd loon;
• Preventiediensten:
– Eerste contactpunt voor bedrijven en ziekenfondsen;
– Verleg nadruk van traditionele uitdagingen (preventie van werkongevallen en ziektes) naar nieuwe uitdagingen (o.a. preventie van psychosociale problemen en re-integratie na ziekte);
– Opheffing ontslag wegens overmacht om medische redenen (of geef deze rol aan de controlegeneesheer).
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
![Page 9: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/9.jpg)
• Ziekenfondsen:
– Financiële verantwoordelijkheid over activering van uitkeringsgerechtigden;
– Systematisch contact met de arbeidsgeneesheer + re-integratieplan;
– Indien re-integratie niet mogelijk > arbeidsbemiddelingsdienst;
– Versoepeling gebruik re-integratiemiddelen zonder risico verlies uitkering
» Trapsgewijze werkhervatting» Jobcoaching» Intensieve ondersteuning en sta de uitkeringsgerechtigden
toe een beroep te doen op de programma’s van de arbeidsmiddelingsdiensten
– Opleiding en ondersteuning voor adviserende geneesheren
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
OESO aanbevelingen voor bedrijven, preventiediensten en mutualiteiten
![Page 10: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/10.jpg)
Belangrijke rol voor het werkloosheidssysteem
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
Percentage personen met een ernstige of gematigde geestelijke aandoening die een uitkering ontvangen, voor het laatst beschikbare jaar
Source: OECD (2013), Mental Health and Work: Belgium.
0
5
10
15
20
25
30
United Kingdom
Norway Australia United States
Belgium
Severe disorder
02468
1012141618
United Kingdom
Norway Australia United States
Belgium
Moderate disorder
Disability benefit Unemployment benefit Social assistance
![Page 11: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/11.jpg)
Belangrijke rol voor het werkloosheidssysteem
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
Ratio van uitgave aan ziekte en invaliditeit over uitgave aan werkloosheid
Source: OECD (2013), Mental Health and Work: Belgium.
0
2
4
6
8
10
12
14
Belgium United States
Austria Netherlands Australia Denmark Sweden Switzerland United Kingdom
Norway
![Page 12: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/12.jpg)
Belangrijke rol voor het werkloosheidssysteem
• Het werkloosheidssysteem wordt aanschouwd als veiliger en zekerder voor personen met geestelijke problemen dan het ziekte- en invaliditeitsysteem
– Onbeperkt in tijd – Vergelijkbaar met arbeidsongeschiktheidsuitkering (tot november
2012);– (Geestelijke) gezondheidsproblemen zijn geldige reden voor het
weigeren van een job;– Weinig controle op verbetering gezondheidstoestand.
• Voordeel: personen met geestelijke problemen zonder job blijven regelmatig in contact met de arbeidsbemiddelingsdiensten
• Veelbelovende projecten voor werkzoekenden met (o.a.) geestelijke problemen
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
![Page 13: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/13.jpg)
OESO aanbevelingen voor de arbeidsbemiddelingsdiensten
• Wettelijk kader samenwerking met RIZIV en OCMW
– Risico verlies uitkering
– Verdeling activeringskosten
• Uitbreiding programma’s
• Snelle interventie en aangepaste begeleiding voor personen met gematigde geestelijke problemen
• Begeleiding voor personen met geestelijke problemen die nog aan het werk zijn
• Samenwerking met geestelijke gezondheidssector
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
![Page 14: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/14.jpg)
Grootschalige hervorming van de geestelijke gezondheidssector
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
Aantal psychiatrische bedden per 100.000 inwoners, 2009
0
50
100
150
200
250
300
Source: OECD (2013), Mental Health and Work: Belgium.
![Page 15: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/15.jpg)
Grootschalige hervorming van de geestelijke gezondheidssector
• Grootschalige hervorming:
– Reorganisatie van zorg in ziekenhuizen naar ambulante zorg in de thuisomgeving van de patiënt;
– Betere en efficiëntere samenwerking tussen de verschillende actoren;
– Meer aandacht voor preventie, vroegdetectie en snelle interventie.
• Ideale aangelegenheid voor meer aandacht voor werk:
– Samenwerking met arbeidsbemiddelingsdiensten, arbeidsgeneesheren, bedrijven en ziekenfondsen, bvb. integratie zorg en arbeidsdiensten;
– Verbetering toegang tot passende zorg (bvb. wettelijke erkenning van psychotherapeuten, terugbetaling kosten psychotherapie, ondersteuning huisartsen, etc.)
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
![Page 16: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/16.jpg)
Veelbelovende structuur voor ondersteuning in het onderwijs
• Uitgebreide ondersteuningsdiensten in het (algemeen) onderwijs:
– Zorgleerkrachten (voornamelijk lager onderwijs)
– Centra voor leerlingenbegeleiding (CLB, PMS)
– Time-out/Accrochage Scolaire
• Maar, weinig gespecialiseerde ondersteuning voor kinderen met geestelijke problemen in algemeen onderwijs > sterke focus op bijzonder onderwijs
• Moeilijke overgang van studie naar werk en hoge werkloosheid onder jongeren
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
![Page 17: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/17.jpg)
OESO aanbevelingen voor de onderwijssector
• Integratie van kinderen met geestelijke problemen in het algemeen onderwijs + ondersteuning voor leerkrachten en ouders
• Uitbreiding zorgstructuren naar secundaire onderwijs
• Centra voor leerlingenbegeleiding: nood aan autoriteit en financiële middelen voor coördinatie van alle externe ondersteuning
• Samenwerking scholen, centra voor leerlingenbegeleiding en arbeidsbemiddelingsdiensten om schoolverlaters te begeleiden bij hun zoektocht naar werk
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
![Page 18: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/18.jpg)
Conclusie
• België heeft een veelbelovende structuur om de uitdagingen op gebied van geestelijke gezondheid en werk aan te gaan
• Grootschalige structurele hervormingen zijn dus niet nodig
• Maar, er is wel dringend nood aan
– Betere uitvoering van de bestaande wetgeving
– Snelle en proactieve interventie van alle spelers
– Meer samenwerking tussen de verschillende instellingen
Colloquium OESO-RIZIV - 29/01/2013 - Colloque OCDE-INAMI
![Page 19: Mental health and work in Belgium 2013](https://reader033.fdocuments.nl/reader033/viewer/2022061217/54b46a874a7959c0418b47e4/html5/thumbnails/19.jpg)
Ik dank u voor uw aandacht!
Voor meer informatie en OESO publicaties:
www.oecd.org/els/disability
Incl. een samenvatting van het rapport “Mental Health and Work: Belgium” en bijhorende statistieken