Meetinstrument Omgevingskwaliteit

Congres Stadsmonitor17/03/2015

Inhoud

1. Historiek omgevingskwaliteit2. Meetinstrument3. Indicatoren gebiedstypes4. Indicatoren omgevingskwaliteit5. Groen, energie en geluidhinder nader bekeken6. Van prototype naar eindontwerp

MINA-plan 4Maatwerk voor Gebieden

Omgevingskwaliteit

• 3 indicatoren gebiedstypes: demografisch, morfologisch en functioneel• 12 indicatoren omgevingskwaliteit, rekening houdend met 6 uitgewerkte

“visiethema’s” en bijhorende “kwaliteitsambities”• “We dooraderen Vlaanderen met groenblauwe netwerken”• “We behouden, verbinden en versterken de open ruimte”• “We maken duurzaam gebruik van bodem en ondergrond”• “We verbeteren de leefkwaliteit”• “We grijpen kansen binnen het materiaal- en energiebeheer”• “We ijveren voor een milieuvriendelijke mobiliteit”

• Basis-resolutie: 1ha-cel

DOEL: Ontwikkelen van inhoudelijk geschikte indicatoren + “prototype” voor een potentieel meetinstrument ter ondersteuning van het Vlaams beleid rond omgevingskwaliteit

RESULTAAT: 0-METING & INDICATORENFICHES

Meetinstrument omgevingskwaliteit

Indicatoren gebiedstypes

• Waarom een onderscheid naar stedelijkheid binnen het meetinstrument?• Via het meetinstrument wil LNE kunnen nagaan welke

verschillen er zijn in omgevingskwaliteit binnen stedelijk-randstedelijk-landelijk gebied

• Bepaalde kwaliteitsambities zijn enkel van toepassing binnen 1 of twee gebiedstypen of zijn anders geformuleerd, afhankelijk van het gebiedstype => onderscheid kunnen maken in de metingen is noodzakelijk

• Relevant om verbanden te onderzoeken tussen indicatoren van omgevingskwaliteit en gradatie/interpretatie van stedelijkheid (dus niet louter aggregatie)

Demografische indicator• Afbakening op basis van bevolkingsgraad• Grenzen:

• 150 /km² (OECD)• 600 /km² (Lenders)

Morfologische indicator• Afbakening op basis van bebouwingsgraad• Grenzen onderbouwd via overeenstemming met bebouwing (fuzzy kappa)

Functionele Indicator• Afbakening op basis van aanbod basisvoorzieningen• Meest stedelijk (3-4/4), randstedelijk (2/4) buitengebied (0-1/4)

Indicator Visiethema

Groen-blauwe netwerken Open ruimte Bodem en onder-

grondMateriaal en energie Leefkwaliteit Milieuvrien-

delijke mobiliteit

1. Bebouwings-typologieën X X

2. Ruimtebeslag X X

3. Nabijheid van basisvoorzieningen X X

4. Aaneengeslotenheid van open ruimte

X X

5a. Aaneengeslotenheid van groenblauwe netwerken5b. Situering Blauw netwerk5c. Combinatie van het groen en blauwe netwerk

X

6. Blootstelling aan luchtverontreiniging

X

7. Lokale hernieuwbare elektriciteits-productie

X

8. Percentage gesaneerde gronden X

9. Groentypologieën X X

10. Overstromingshinderrisico X X

11. Blootstelling aan geluid X

12. Erosierisico X X

Indicatoren omgevingskwaliteit

Geïntegreerde weergave van de indicatoren

Groenblauwe NetwerkenCombinatie aaneengeslotenheid groene ruimte (cfr. indicator aaneengeslotenheid open ruimte) en locatie blauw netwerk

Bevolking Bebouwing Voorzieningen

Buitengeb.83.74 89.84 87.45

Rand4.55 9.33 13.42

Stedelijk0.09 0.73 2.73

Groentypologieën

Functieniveau Maximumafstand Minimumareaal

woongroen < 150 m

buurtgroen < 400 m > 1 ha

wijkgroen < 800 m > 10 ha (park: > 5 ha)

stadsdeelgroen < 1600 m > 30 ha (park: > 10 ha)

stadsgroen < 3200 m > 60 ha

stadsgroen (stadsbos) < 5000 m > 200 ha

Groentypologieën

Groentypologieën

Toegankelijke groentypologieën o.b.v. “gekende ontsluiting”=> kruisen met recreatienetwerk Toerisme Vlaanderen

Gemiddelde score van het aanbod aan groentypologieën, per gebiedstype

BevolkingBebouwing Voorzieningen

Landelijk3.52 3.56 3.60

Randstedelijk3.68 3.72 3.46

Stedelijk3.19 3.20 3.26

Vlaanderen 3.56

Gemiddelde score van het aanbod aan groentypologieën met gekende ontsluiting, per gebiedstype

BevolkingBebouwing Voorzieningen

Landelijk 3.24 3.30 3.33

Randstedelijk 3.37 3.37 3.16

Stedelijk 2.94 2.90 2.98

Vlaanderen 3.27

Lokale hernieuwbare elektriciteitsproductie

Bevolking Bebouwing Voorzieningen

Landelijk 17.94 14.60 17.38

Rand15.93 25.05 17.54

Stedelijk26.19 32.84 23.45

Geïnstalleerd vermogen in een straal van 4km (=technische grens voor aansluiting op het net)

Geluidshinder wegverkeerBevolking Bebouwing Voorzieningen

Landelijk 51.76 51.20 51.66

Rand57.99 57.43 56.39

Stedelijk61.64 60.41 59.42

• Hinderklassen volgens geluidsniveauklassen Lden: 55-59, 60-64, 65-69, 70-74, > 75 dB

• Kruisen met bevolkingskaart -> rasterkaart aantal Vlamingen gehinderd door verkeersgeluid

Geluidshinder spoorverkeerBevolking Bebouwing Voorzieningen

Buitengeb.34.07 33.23 33.56

Rand38.39 38.64 38.17

Stedelijk47.62 44.53 43.82

Van prototype …

2014: NULMETING EN FUNCTIONELE BESCHRIJVING PROTOTYPE

•Relatief gedetailleerde indicatoren, die ruimtelijk inzicht geven in diverse aspecten van omgevingskwaliteit in Vlaanderen•Vaak is vooral de tijdsmeting interessant•Sommige indicatoren vragen nog verdere verwerking (bv. nabijheid basisvoorzieningen)•Vaak is vooral de combinatie van indicatoren interessant => een meetinstrument maakt zulke operaties mogelijk•Gebiedsster is een interessant hulpmiddel dat ook op andere aggregatieniveaus kan worden toegepast

… naar eindontwerp

2015: TESTFASE MET DRIETAL CONCRETE CASUSSEN

•Het doel van het instrument aanscherpen: Omgevingskwaliteit ruimtelijk in beeld brengen en evoluties hierin opvolgen; beleid ondersteunen, sturen en aanscherpen; resultaten visualiseren met analyses geschikt voor communicatie/rapportage, …•Gebruikersprofiel: Vlaamse overheid of ook breder?•Technische specificaties uitklaren: Analysemogelijkheden; schaalniveaus; visualisatie en rapportage mogelijkheden; data-opslag, platform en beheer, …•Objectieve meting vs. stap naar interpretatie en “waardering”

• Bent u geïnspireerd en hebt u een perfecte casus rond omgevingskwaliteit in gedachten?

• Is de casus al gerealiseerd, nog in uitvoering of net gepland?• Is de casus thematisch opgevat of holistisch?

Maakt voor ons niet uit! Wij zijn op zoek naar allerlei voorstellen waarmee we het prototype kunnen uittesten en vervolmaken. Enige voorwaarde is dat het casusgebied groter is 10 ha (resolutie =1 ha).

Neem bij interesse contact op met: axel.verachtert@lne.vlaanderen.be

Oproep casussen