(mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming....

60

Transcript of (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming....

Page 1: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met
Page 2: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met
Page 3: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

(mee)spelen(mee)spreken(mee)doen

jeugdbeleidsplanvan de Vlaamse Regering 2006-2009

Page 4: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

2

Inhoudstabel

Voorwoord 4

De grote principes van het jeugdbeleidsplan 7Volwaardig meespelen betekent … 8

Waarvoor het jeugdbeleidsplan gaat en staat 11Een “missie” 12Uitgangspunten 12Voor jonge mensen. Wat is jong? 13

Integratie van het kinderrechten- en jeugdbeleid 15Een omvattend decreet Vlaams jeugdbeleid 16

Jeugdwerk: ondersteunen, niet belasten 17Ondersteunen en stimuleren van divers jeugdwerk 18Jeugdwerk met een groot en verscheiden bereik 18Minder papier en regels, meer steun voor vrijwilligers 19Lokaal jeugd(werk)beleid, een prioriteit 19En straks? De toekomst van het jeugdwerk 20

Jeugdinformatie: toegankelijk en goede kwaliteit 21Een ‘must’ 22Sturen, stroomlijnen en (h)erkennen 22Vlaams Informatiepunt Jeugd 22Mondige mediagebruikers 23

Participatie en diversiteit: hand in hand 25Een onverbreekbaar koppel 26Participatie dicht bij huis 26Diversiteitstraject 27

Internationaal: grenzen verleggen 29Ver kijken is verrijkend 30Leren vreemd gaan 30Geldstromen kanaliseren 30Een duidelijke stem in het buitenland 31

Page 5: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

3

Jeugdbeleid: ontmoetingen met ander beleid… 33

Vlot verkeer op beleidskruispunten en -rotondes 34

Beleidsrotonde Op kamp: iedereen op stap 35

Beleidsrotonde Fuiven: duidelijkheid, overleg en informatie 37

Beleidsrotonde Sport: beweging in en op het terrein 39

Beleidsrotonde Cultuur: aandacht voor jonge makers én smakers 40

Beleidsrotonde Mobiliteit: S-T-O-P de trend! 43

Beleidsrotonde Werkgelegenheid: élk talent ‘werkt’ 44

Beleidsrotonde Onderwijs: welke rol voor de hedendaagse school? 46

Beleidsrotonde Ruimte: geef me de ruimte! 49

Beleidsrotonde Welzijn: ook meespreken over zorg en gezondheid 50

Tot slot 53Colofon 56

“Ik hou van een plan dat werkt” *

* vrije vertaling van “I love it when a plan comes together” (Hannibal Smith - the A-team)

Page 6: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

4

Voorwoord

Deze publicatie geeft een samenvatting¹ van het tweede jeugdbeleidsplan van de Vlaamse Regering. Ze vertelt u wat de Vlaamse overheid voor de periode 2006-2009 van plan is voor kinderen en jongeren in Vlaanderen. Ze biedt u een zicht op de basisprincipes, de belangrijkste doelstellingen en de concrete aanpak van het jeugdbeleid.

Kinderen en jongeren kunnen rekenen op de aandacht van de overheid. Zeker voor de Vlaamse Regering vormt jeugd een prioriteit. Er zijn talrijke domeinen waar de Vlaamse overheid heel bewust optreedt in het belang van en met het oog op jonge mensen: onderwijs, vrijetijdsbesteding (jeugdwerk, sport, cultuur, …), mobiliteit, arbeid, gezondheid en welzijn, enz. Het jeugdbeleidsplan behandelt deze inspanningen in de breedte.

Het is een beleidsproject van de hele Vlaamse Regering aangezien jonge mensen met bijna alle beleidsdomeinen geconfronteerd worden. Ik ben mijn collega-ministers daarom heel dankbaar voor hun stevige medewerking. Jeugdbeleid is echter nog niet voldoende ingeburgerd. We zoeken nog naar goede systemen en modellen om de aandacht voor kinderen en jongeren op een meer samenhangende manier te vertalen in maatregelen en voorzieningen. Deze zouden in de praktijk concrete verbeteringen moeten opleveren. Hierbij moeten we vooral voor ogen houden waar en hoe we goede antwoorden kunnen geven op heel praktische, dagelijkse vragen van ruim 2 miljoen jonge Vlamingen.

Het is met trots, maar ook met enige bescheidenheid, dat ik deze publicatie aan u voorstel. Ze beschrijft de plannen voor de nabije toekomst en legt een stevige basis voor een duurzaam jeugdbeleid dat ook na deze legislatuur² zal groeien en winnen aan slagkracht.

Heel wat mensen, verenigingen en instellingen hebben actief aan dit plan meegewerkt. Het bleef zeker niet beperkt tot de overheid. Allerlei advies-organen, jeugdorganisaties en andere gespecialiseerde diensten uit tal van sectoren en specialiteiten hebben hun bijdrage geleverd.

Page 7: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

5

Mijn dank gaat dan ook uit naar die bonte groep van meedenkers en –doeners, van ambtenaren, veld- en jeugdwerkers, middenvelders en academici. Het is mede dankzij hun inzet en hun moed om over de muurtjes te kijken en verder te gaan dan de belangen van de eigen winkel, dat dit tweede Vlaams jeugdbeleidsplan uitgroeide tot wat het nu is. Ik nodig hen, maar ook de lezers, uit om het plan nu in de praktijk te brengen, elke dag opnieuw. Samen met andere beleidsmakers, met de betrokken organisaties en instellingen en met u, beste lezer, wil ik daaraan werken.

Bert AnciauxVlaams minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel

¹ Het volledige plan is beschikbaar op www.jeugdbeleid.be of kan aangevraagd worden bij het Vlaams Agentschap voor Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassen (voordien Afdeling Jeugd en Sport).² Legislatuur: de periode dat het Vlaams Parlement en de Vlaamse Regering regeren. Dit zijn periodes van 5 jaar. De huidige legislatuur loopt van juni 2004 tot juni 2009.

Page 8: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

6

Page 9: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

7

De grote principes van het jeugdbeleidsplan

Page 10: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

8

Volwaardig meespelen betekent …

Jeugdbeleid steunt op principes en keuzes: wat vinden we goed, wenselijk of juist niet… Maar jeugdbeleid moet ook praktisch zijn en tastbaar worden in het dagelijkse leven van jonge mensen. Dit jeugdbeleidsplan houdt concrete voeling met de hedendaagse noden en respecteert de succesvolle keuzes uit het verleden. Daarbij geldt altijd en overal één invalshoek: het blikveld of gezichtspunt van jonge mensen. Deze benadering blijft de ultieme toetssteen. De leefwereld van kinderen en jongeren vormt de belangrijkste invalshoek van waaruit doelstel-lingen geformuleerd, maatregelen genomen en acties uitgevoerd worden.³

… betrokkenheid, nabijheidJonge mensen zijn burgers, ook al hebben ze tot hun 18 jaar geen stemplicht. De Vlaamse overheid wil hen als volwaardige mede-eigenaars een plaats en een stem geven in de maatschappij. Daarom worden ze vanuit democratisch oogpunt bij de voorbereiding en uitvoering van het jeugdbeleid betrokken. Tegelijkertijd zullen jonge mensen, vanuit hun eigen deskundigheid en inbreng, ervoor zorgen dat het (jeugd)beleid beter aansluiting vindt bij hun noden en behoeften. Participatie is zowel een doel als een middel van het jeugdbeleid.

3 Deze beschrijving is de definitie van het zgn. categoriaal beleid. Dit betekent dat men het beleid benadert vanuit de leefwereld van een bevolkingsgroep met eenzelfde kenmerk, bv. leeftijd (jeugd, ouderen), handicap, armoede of etnisch-culturele achtergrond.

Page 11: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

9

… aandacht voor iedereenSommige kinderen en jongeren hebben het moeilijk om volwaardig deel te nemen en vallen uit de boot. Om aan hen tegemoet te komen wil de Vlaamse Regering voortdurend zoeken naar mogelijkheden om “drempels” weg te werken en ze goed doordacht aan te pakken. Ons jeugdbeleid wil elk kind en elke jongere, met welke achtergrond of van welke sociale of andere afkomst ook, de kans geven erbij te horen en zichzelf te ontplooien.Participatiebeleid kan niet anders dan oog hebben voor diversiteit. De Vlaamse Regering beschouwt de verschillen tussen kinderen en jongeren in de eerste plaats als een belangrijke bron van verrijking, een kans op groei en verbetering. Het Vlaamse jeugdbeleid wil hier volop op inspelen.

… tot je recht(en) komenEen aantal doelstellingen uit het jeugdbeleidsplan vloeit rechtstreeks voort uit het Vlaams Actieplan Kinderrechten (VAK). Via dit VAK voert de Vlaamse overheid haar belofte aan de Verenigde Naties inzake het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind4 (IVRK) uit. Net zoals participatie en diversiteit vormen deze doelstellingen een rode draad. Kinderrechten maken kinderen en jongeren zichtbaar als mensen met een eigen mening. Hieraan tegemoet komen, een opdracht die vervat zit in het VAK en een plaats vindt in het jeugdbeleidsplan, zal via een decreet verplichtend gemaakt worden.

4 Op 20 november 1989 werd het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK) door de Verenigde Naties goedgekeurd. Het Vlaams Parlement keurde het Verdrag op 15 mei 1991 goed. Zo was de Vlaamse overheid in België de eerste overheid die dit Verdrag onderschreven heeft. Na de goedkeuring door de andere overheden werd het in België van kracht op 15 januari 1992. Vanaf deze datum is België en dus ook Vlaanderen gebonden door dit Verdrag.

Page 12: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

10

Page 13: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

11

Waarvoor het jeugdbeleidsplan gaat en staat

Page 14: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

12

Een “missie”

Het tweede Vlaams jeugdbeleidsplan heeft als missie:

“Het Vlaamse jeugdbeleid wil bijdragen tot de optimale participatie, ontplooiing en ontwikkeling van alle kinderen en jongeren, zowel als individuen als in formele en informele groepen. Het besteedt bijzondere aandacht aan maatschappe-lijke betrokkenheid en verantwoordelijkheid. Het is gebaseerd op vertrouwen in de mogelijkheden van jongeren en op geloof in de grote diversiteit van de jeugd. Die wordt beschouwd als volwaardige actor in en mede-eigenaar van de democratische samenleving.”

Uitgangspunten

IntegraalIntegraal jeugdbeleid doorkruist heel wat sectoren en spreidt zich over verschil-lende overheidsniveaus.5 Het probeert vele losse eindjes aan elkaar te knopen en gaat op zoek naar dwarsverbindingen.

Categoriaal Categoriaal jeugdbeleid vertrekt vanuit het oogpunt, de belangen, de ervaringen en de leefwereld van de categorie “jonge mensen”. Dit is een apart perspectief dat zorgt voor een andere en speciale invulling van de beleidsvoering. Catego-riaal beleid verschilt van een sectorale aanpak, dat werkt via onderwerpen of thema’s.

Positief en offensief Positief en offensief jeugdbeleid vertrekt vanuit de kracht – niet de klacht - en de mogelijkheden van jonge mensen. Kijken naar kansen staat centraal. Dit betekent niet dat jeugdbeleid blind is voor problemen, moeilijkheden of lasten.

5 België kent de volgende overheidsniveaus: de federale staat, de gemeenschappen en gewesten, de provincies en de gemeenten.

Page 15: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

13

Inclusief en emanciperend Inclusief en emanciperend jeugdbeleid streeft naar zelfstandigheid van jonge mensen en hun organisaties. Daarbij wil het niemand uitsluiten… meer nog: het kiest bewust om iedereen deelgenoot te maken. Het Vlaamse jeugdbeleid wil bijdragen tot de ontwikkeling en ontplooiing van alle kinderen en jongeren, alleen of in groep.

Proactief en interactief Door een proactief en interactief jeugdbeleid te voeren, wacht de Vlaamse Regering niet op problemen, maar zoekt bewust en actief naar de belangrijkste uitdagingen en noden. Systematisch en intensief overleg met de betrokkenen en hun organisaties is daarbij noodzakelijk.

Duurzaam en samenhangend Om tot een duurzaam en samenhangend jeugdbeleid te komen, moeten de opeenvolgende Vlaamse regeringen blijven kiezen voor de voortzetting en groei van dit jeugdbeleid. Tegelijk is het van belang dat de verschillende bestuurs-niveaus elkaar aanvullen in hun beleid en tot meer samenhang komen.

Voor jonge mensen. Wat is jong?

Er bestaan verschillende manieren om de groep “jeugd” af te bakenen. Eén daarvan is op basis van leeftijd. Zo legt het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK) de leeftijdsgrens op 18 jaar en het decreet Vlaams jeugdbeleid op 30 jaar. In dit jeugdbeleidsplan verstaan we onder “jeugd” alle kinderen en jongeren tussen 0 en 25 jaar. Ongeveer dertig procent van de Vlamingen behoort tot die groep.

Page 16: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

14

Page 17: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

15

Integratie van het kinderrechten- en jeugdbeleid

Page 18: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

16

Een omvattend decreet Vlaams jeugdbeleid

De Vlaamse overheid onderschrijft het kinderrechtenverdrag en dus vormen de kinderrechten een vanzelfsprekende toetssteen in dit jeugdbeleidsplan. Een vernieuwd decreet op het Vlaams jeugdbeleid zorgt voor één omvattend wettelijk kader inzake de kinderrechten en het jeugdbeleid.

Volgende beleidsinstrumenten krijgen daarin een plaats:• Adviezen van kinderen, jongeren, jeugdverenigingen en jeugdspecialisten

geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met bijzondere aandacht voor groepen die niet zomaar hun mening (kunnen) uiten. Daarnaast bouwt de Jeugdraad voortdurend aan een informatie- en adviesnetwerk van experts en organisaties. Op die manier kan de Vlaamse overheid beschikken over een ruim en divers adviessysteem.

• Het kindeffectrapport (KER) wordt verruimd tot het jongeren- en kindeffectrapport (JoKER). Wanneer een ontwerp van decreet de belangen van kinderen en jongeren raakt, is een dergelijk rapport verplicht. Een expertencommissie brengt jaarlijks verslag uit en kijkt of de JoKER-verplichting correct en voldoende is nagekomen. Er moet immers over gewaakt worden dat dit niet louter een ritueel wordt.

• De jeugdmonitor wordt een wetenschappelijk meetinstrument dat peilt naar veranderingen in de leefsituatie van kinderen en jongeren. Dit gebeurt door de verzameling en verwerking van allerlei (cijfer)gegevens. Terwijl het JoKER de effecten van regelgeving vooraf probeert in te schatten, draagt de jeugdmonitor bij tot een beter zicht op hoe jonge mensen in Vlaanderen evolueren.

• In het Jaarverslag Jeugdbeleid en Kinderrechten brengt de Vlaamse Regering jaarlijks verslag uit aan het Vlaams Parlement over de concrete toepassing van het IVRK en de opvolging van het Vlaams jeugdbeleidsplan. Aan dit jaarverslag worden bevindingen van de jeugdmonitor en conclusies van de reflectiegroep kinderrechten en jeugdbeleid toegevoegd.

Page 19: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

17

Jeugdwerk: ondersteunen, niet belasten

Page 20: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

18

Ondersteunen en stimuleren van divers jeugdwerk

Kinderen en jongeren hebben recht op een plezierige vrijetijdsbeleving, ook – en vooral – met leeftijdsgenoten. Jeugdbewegingen, speelpleinwerkingen, muziek- en jeugdateliers, jeugdhuizen, enz. zijn voor heel wat kinderen en jongeren populaire plekken om heen te trekken. Daarnaast bestaan nog verschillende andere initiatieven en gespecialiseerde jeugdverenigingen (natuur, cultuur, politiek, sport, …) die een invulling geven aan de vrije tijd van kinderen en jongeren. Keuze genoeg, want Vlaanderen telt zowat zesduizend lokale jeugd-werkinitiatieven. 6 De Vlaamse overheid ondersteunt deze met subsidies (ook via de gemeenten en provincies) en geeft impulsen voor een breder en meer divers jeugd-werkaanbod.

Jeugdwerk met een groot en verscheiden bereik

Het jeugdbeleidsplan biedt ruimte voor nieuwe initiatieven en experimenten, als aanvulling op en verbetering van het bestaande aanbod. Er zijn immers groepen kinderen en jongeren die momenteel hun gading niet vinden. Jeugdwerk zou ook voor hen een plezante en interessante vrijetijdsbesteding kunnen zijn. Het jeugdbeleidsplan wil heel duidelijk aandacht besteden aan het contact met bv. jonge mensen met een handicap of die in armoede leven. Door voortdurend na te denken over de invulling van het begrip ‘jeugdwerk’ vernieuwt de sector zichzelf. De Vlaamse overheid wil dit debat eveneens stimuleren.

6 Van Nieuwenhove Kaï, Cijferboek Jeugdwerk 2005-2007. Brussel, 2005.

Page 21: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

19

Minder papier en regels, meer steun voor vrijwilligers

Het verenigingsleven, ook het jeugdwerk, kreunt onder de vele regels. Daarom zal de Vlaamse overheid, zeker wat betreft haar eigen regels, streven naar meer eenvoud en minder papieren en formulieren. Waar mogelijk wordt ook druk gezet op de federale (Belgische) maatregelen, die evenzeer een belang-rijke oorzaak van regulitis7 zijn.

Jeugdwerk staat of valt met de gedreven inzet van duizenden jonge vrijwil-ligers. Dit verdient erkenning en gepaste ondersteuning. De Vlaamse overheid onderzoekt bv. hoe zowel vrijwilligers als hun organisaties beter verzekerd kunnen worden. Daarnaast werkt ze aan de uitvoering van haar belofte om de betaling van de billijke vergoeding over te nemen. Dit alles heeft één doel voor ogen: de vrijwillige jeugdwerker terug tijd geven om zich samen met kinderen en jongeren te amuseren in de vrije tijd.

Lokaal jeugd(werk)beleid, een prioriteit

De Vlaamse Gemeenschap besteedt meer dan 16 miljoen euro aan het lokale jeugdwerk.8 In de nabije toekomst worden in het decreet drie prioriteiten naar voren geschoven. Toegankelijkheid en diversiteit blijven aandachtspunten die met speciale maatregelen worden ondersteund. Een tweede prioriteit richt zich heel speciaal op de kwaliteitsverhoging van de lokalen van de jeugdvereni-gingen. Een derde sluit eveneens aan bij een Vlaamse prioriteit, namelijk jeugd-informatie.

7 Regulitis is een kritische verwoording van het teveel aan regels en verplichtingen waarmee het verenigingsleven moet afrekenen. Het zorgt voor heel wat papieren en finan-ciële overlast.8 Via het decreet van 14 februari 2003 houdende de ondersteuning en stimulering van het gemeentelijk, het intergemeentelijk en het provinciaal jeugd- en jeugdwerkbeleid.

Page 22: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

20

En straks? De toekomst van het jeugdwerk

Het jeugdbeleidsplan nodigt het jeugdwerk, maar ook andere geïnteresseerden, uit tot een grondige toekomstverkenning. Hoe zal het jeugdwerk er straks, bv. in 2015, uitzien? Hoe verhoudt het zich tot de buitenschoolse opvang, de sportverenigingen, de “brede” of “open” school? Kan het de noodzakelijke draagkracht, gewaarborgd door jonge vrijwilligers, behouden? Vindt het meer aansluiting bij groepen kinderen en jongeren die nu te vaak in de kou blijven staan? Allemaal vragen waarvoor dit jeugdbeleidsplan heel uitdrukkelijk tijd en aandacht vraagt.

Page 23: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

21

Jeugdinformatie: toegankelijk en goede kwaliteit

Page 24: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

22

Een ‘must’

Jongeren, en ook steeds vaker kinderen, worden langs alle kanten bestookt met informatie. En dan duikt het fenomeen van ‘het bos en de bomen’ op. Ondanks het grote aanbod blijven er onderwerpen waarover niets te vinden is… zelfs al zijn die voor jonge mensen heel belangrijk. Bovendien kan je in sommige gevallen vragen stellen bij de kwaliteit, juistheid, actualiteit, duide-lijkheid, kostprijs, … van de informatie.

De Vlaamse overheid bouwt in de komende jaren aan een meer verspreid, beter geregisseerd en sterker ondersteund netwerk jeugdinformatie. Deze aanpak vertrekt vraaggestuurd. Het moet dichtbij huis leiden naar degelijke antwoorden op vragen van kinderen en jongeren. Dit betekent onder andere de verdere uitbouw en vooral uitbreiding van een Vlaams netwerk van JIP’s (jongereninformatiepunten).Goed geïnformeerde jonge burgers kunnen immers sterker hun rol als mede-eigenaar van de samenleving opnemen en deze met verantwoordelijkheid en enthousiasme invullen.

Sturen, stroomlijnen en (h)erkennen

Enerzijds bestaan er al tal van informatie-initiatieven voor de jeugd in Vlaan-deren. Maar doelmatige samenwerking ontbreekt. De Vlaamse overheid wil deze in de komende jaren afstemmen. Anderzijds behoudt iedere overheids-dienst of -instelling de opdracht om jongeren effectief te informeren over wat zij voor kinderen en jongeren doen. Het Europees handvest voor jongereninfor-matie biedt daarvoor duidelijke kwaliteitsvoorwaarden.

Vlaams Informatiepunt Jeugd

In 2006 richt de Vlaamse overheid het Vlaams Informatiepunt Jeugd (VIPjeugd vzw) op. Deze nieuwe organisatie krijgt vooral een coördinerende taak. Hier doet men aan visieontwikkeling onder andere over de behoefte aan en de verspreiding van informatie bij kinderen en jongeren. De resultaten ervan moeten doordringen tot op het lokale niveau, vandaar dat jeugdinformatie ook een prioriteit wordt in het decreet gemeentelijk, interge-meentelijk en provinciaal jeugdbeleid.

Page 25: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

23

Mondige mediagebruikers

Om betutteling in hun toegangsrecht tot informatie tegen te gaan, zullen ook de jonge radioluisteraars en televisiekijkers als “mediagebruiker” kunnen aankloppen bij een nieuwe overheidsdienst, de Vlaamse Regulator Media9. De Vlaamse Regering onderzoekt bovendien of ze, zoals in Nederland, een kijkwijzersysteem10 kan invoeren.

9 De Vlaamse Regulator Media (VRM) is een extern verzelfstandigd agentschap dat enerzijds waakt over de naleving van de mediareglementering en anderzijds de media-erkenningen en –vergunningen aflevert en adviseert. De VRM vervangt de Vlaamse Geschil-lenraad, het Commissariaat voor de Media en de Kijk- en Luisterraad.10 Dit is een systeem waarbij pictogrammen informatie geven over de inhoud van video-cassettes, dvd’s, cd’s en andere.

Page 26: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

24

Page 27: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

25

Participatie en diversiteit: hand in hand

Page 28: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

26

Een onverbreekbaar koppel

De aandacht voor participatie loopt dwars door het jeugdbeleidsplan. Het jeugdbeleid van de Vlaamse overheid geeft daar duidelijk twee betekenissen aan: deelnemen en deelhebben (mee verantwoordelijkheid nemen). Dit laatste is belangrijk, omdat jonge mensen ook burgers, mede-eigenaars en zelfs aandeelhouders van de samenleving moeten en kunnen zijn.

Participatie wordt pas betekenisvol wanneer de overheid ervoor openstaat en jonge mensen, in alle maten en gewichten, aan bod komen. Daarom moet jeugdbeleid (eigenlijk al het overheidsbeleid) bewust aandacht besteden aan de onderlinge verschillen tussen kinderen en jongeren. Diversiteit in dit jeugdbeleidsplan staat gelijk aan verrijking, toenemende kracht en vooral ook ontmoeting en plezier.

Participatie dicht bij huis

Participatie en diversiteit zijn geen ver-van-mijn-bed-shows. Beiden kunnen en moeten in de onmiddellijke omgeving: in de buurt, de school, de vereniging, … en de gemeente. De Vlaamse overheid wil bestaande leerlingen- en gemeentelijke jeugdraden een nieuwe impuls geven. Een actieplan voor betere begeleiding en ondersteuning van lokale vormen van kinder- en jongerenparticipatie wordt opgesteld. Dat plan zoekt manieren om, op een kind- en jeugdvriendelijke wijze, de jeugd bij het overheidsbeleid te betrekken. Zo hoopt de overheid het draagvlak voor beslissingen te vergroten, zal ze deze meer doordacht nemen en beter kunnen inspelen op de diversiteit in de samenleving.

Page 29: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

27

Diversiteitstraject

In februari 2006 komt er een actieplan “culturele diversiteit” voor de sectoren cultuur, jeugdwerk en sport. Hierin worden uitdrukkelijk acties opgenomen die diversiteit meer tastbaar willen maken. Dit zal effect hebben op het bestuur, het personeel en de vrijwilligers, maar ook op het aanbod van organisaties en instellingen in deze sectoren. Zo moeten doelgroepen die nu vanuit hun culturele eigenheid beduidend minder deelhebben en deelnemen, beter aan hun trekken komen in het (ver)nieuw(d)e of bestaande aanbod.De Vlaamse overheid en de jeugdwerksector zetten tevens hun schouders onder de Europese campagne “All Different, All Equal” of “Allemaal Anders, Allemaal Gelijk”.

Page 30: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

28

Page 31: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

29

Internationaal: grenzen verleggen

Page 32: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

30

Ver kijken is verrijkend

Contacten van jonge Vlamingen met buitenlandse jongeren en andere culturen zijn enorm verrijkend. Daarom moedigt het jeugdbeleidsplan interculturele uitwisselingen en internationale mobiliteit van jongeren en jeugdwerkers aan; ook aan lokale actoren wil ze impulsen geven. Jeugdverenigingen moeten meer en beter hun weg vinden naar het buitenland… en andersom.

Leren vreemd gaan

Nog meer jeugdorganisaties en gemeentebesturen zouden de aandacht voor het internationale als een vast onderdeel van hun werking moeten opnemen. Gesubsidieerde verenigingen die al duidelijk “internationaal gaan”, worden aangemoedigd de kennis en vaardigheden (competenties) van hun medewerkers daarin te vergroten en zich aan te sluiten bij internationale netwerken.

Geldstromen kanaliseren

De bestaande subsidiemiddelen voor internationale projecten blijken te versnipperd. Ze bevatten ook onnodige drempels. Via de evaluatie van het decreet Vlaams jeugdbeleid, aangekaart in het jeugdbeleidsplan, wil de Vlaamse overheid dit aanpakken. Solidariteit via humanitaire projecten11 krijgt extra aandacht en ondersteuning. Samenwerking op voet van gelijkwaardigheid wordt evenzeer aangemoedigd. De Vlaamse overheid kiest hiervoor in eerste instantie voor Zuid-Afrika en Marokko.

11 Met humanitaire projecten bedoelt men acties die ontstaan op basis van sympathie voor en medeleven met problemen in andere landen. Ze zijn vooral gericht op het organi-seren en ter beschikking stellen van financiële en materiële middelen.

Page 33: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

31

Een duidelijke stem in het buitenland

Internationale verdragen, en vooral de Europese regelgeving, oefenen een steeds grotere invloed uit. Er komen maatregelen om de stem van Vlaamse kinderen en jongeren op internationale gesprekstafels sterker te laten klinken. De overheid en haar partners zullen daartoe hun acties inzake internationaal beleid beter op mekaar afstemmen. Wanneer jongeren of jeugdorganisaties deel uitmaken van een Vlaamse verte-genwoordiging, zorgt de overheid voorafgaand voor overleg en voor een degelijke voorbereiding. Informatiedagen of het internet zijn manieren om internationale besluiten en ontwikkelingen terug te koppelen naar de jeugdwerksector. Dit vraagt voort-durend om het doelgericht verzamelen en beschikbaar maken van informatie, en het organiseren van onderling overleg.

Page 34: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

32

Page 35: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

33

Jeugdbeleid: ontmoetingen met ander beleid…

Page 36: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

34

Vlot verkeer op beleidskruispunten en -rotondes

Bijna alle beleidssectoren en -domeinen hebben in meer of mindere mate invloed op het leven van jonge Vlamingen. Zoals de jeugd zijn weg maakt door de maatschappij en er deel van uitmaakt, zo slingert ook het jeugdbeleid doorheen diverse beleidsdomeinen. De Vlaamse overheid trekt de kaart om een bewust en uitgesproken beleid te voeren voor de leeftijdscategorie tot 25 jaar. Dit betekent echter niet dat ze kinderen en jongeren vanuit een soort apartheid of isolement benadert. Het jeugdbeleidsplan beschrijft een aantal beleidskruispunten of -rotondes waar jeugd andere beleidssectoren ontmoet. Het kunnen plekken zijn voor gesprek, onderlinge afstemming en samenwerking. Maar ze vormen ook risicopunten, met gevaar voor botsingen en gewonden. Daarom ook het begrip “beleidsrotonde”. Wordt al eens een afslag gemist, dan kan er ongehinderd een extra rondje gereden worden om bij de tweede kans alsnog de gewenste weg in te slaan. Elke beleidsrotonde behandelt met andere woorden de ontmoeting van het jeugdbeleid met één of meerdere beleidsdo-meinen. Deze ontmoetingen worden in het jeugdbeleidsplan georganiseerd en georkestreerd.

Page 37: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

35

Beleidsrotonde Op kamp: iedereen op stap

Jaarlijks gaan duizenden kinderen en jongeren op kamp. Vooral in de zomer trekken ze samen de natuur in, voor spel en plezier. Een unieke kans om je plan te leren trekken en avontuurlijk te leven. Ook jeugdkampen dreigen stilaan te verdrinken in een teveel aan regels. Via de voorstellen in het jeugdbeleidsplan wil de overheid de wettelijke en organisatorische rompslomp nauwlettend in de gaten houden en waar mogelijk aanpassen.

Er is het voorstel om de gevolgen van twee recente decreten onder de loep te nemen. Het betreft hier zowel het decreet houdende de erkenning en subsidi-ering van de jeugdherbergen, jeugdverblijfcentra, ondersteuningsstructuren en de vzw Algemene Dienst Jeugdtoerisme als het decreet Toerisme voor Allen. Het is de bedoeling dat deze decreten de kwaliteit, hoeveelheid en toenemende verscheidenheid van het aanbod beschermen en aanwakkeren zonder een teveel aan bureaucratie.

Er gaat ook bijzondere aandacht naar de kwaliteit van jeugdverblijfcentra. De Vlaamse overheid geeft het goede voorbeeld en verbetert de eigen jeugdinfra-structuur, onder meer met een meerjarenplan voor de Hoge Rielen12. Uitbaters van jeugdverblijfplaatsen en kandidaat-verhuurders krijgen een betere onder-steuning. Zo wil de Vlaamse overheid hen stimuleren om te investeren in de kwaliteitsverbetering van hun centrum.

Kamperende jeugdverenigingen zullen beter worden geïnformeerd. Een nieuwe en herwerkte versie van het Repertorium Kampeercentra en een bundeling van alle geldende regelgeving waarmee kamperende jongeren te maken krijgen zorgen daar alvast voor. Waar mogelijk worden overtollige regels weggewerkt.

Sommige kinderen en jongeren komen niet aan vakantie toe: de drempels blijven te hoog. Het decreet Toerisme voor Allen en het decreet Vlaams jeugd-beleid bieden financiële steun opdat meer kansarme kinderen en jongeren op kamp of jeugdvakantie kunnen gaan. Het Steunpunt Vakantieparticipatie verlaagt organisatorische en financiële drempels voor jeugdgroepen die werken

12 De “Hoge Rielen” is een groot jeugdverblijfcentrum in Tielen (Kasterlee). Het is eigendom van de Vlaamse Gemeenschap, maar wordt uitgebaat door de vzw ADJ (Algemene Dienst voor Toerisme).

Page 38: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

36

met kansarme kinderen en jongeren en voor gezinnen met kinderen die in armoede leven.Verder investeert de Vlaamse overheid in jeugdherbergen en stippelt de minister van Toerisme een plan uit om jonge rugzaktoeristen in onze kunststeden te verwelkomen. De overheid onderzoekt eveneens of internaten kunnen worden opengesteld voor zomerkampen.

Page 39: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

37

Beleidsrotonde Fuiven: duidelijkheid, overleg en informatie

Een feestje bouwen: moet kunnen. Maar jonge mensen die in het dichtbevolkte Vlaanderen een fuif willen organiseren, raken al snel verstrikt in een web van ingewikkelde regels en wetten (bv. geluidsoverlast, hygiëne, SABAM13, billijke vergoeding, …). Regels zijn nodig, dat valt niet te ontkennen. Net zozeer als de aanmoediging - en niet ontmoediging - van jonge fuiforganisatoren.

Het jeugdbeleidsplan stelt uitdrukkelijk dat jongeren het recht hebben om te feesten. Om dat recht te beschermen, wil de overheid de bestaande regel-geving vereenvoudigen. Zo worden bv. de betrokken partners uitgenodigd om de moeilijkheden rond de VLAREM14-regels voor een milieuvergunning te evalueren. Fuifpunt15 brengt fuifbelemmerende regels in kaart en zal voorstellen tot administratieve vereenvoudiging formuleren, zowel op het gemeentelijke niveau als bij de federale verantwoordelijken. Via overleg probeert de Vlaamse overheid de last voor het verenigingsleven van de SABAM-heffingen en de billijke vergoeding te beperken en de informatie daaromtrent duidelijker te maken. Aan de rechten van de kunstenaars wordt evenwel niet geraakt.

En waar is de fuifzaal? Veel jongeren wijzen op het tekort aan (goede) fuifzalen in hun gemeente of omgeving. De Vlaamse overheid wil lokale besturen hiervan bewust maken en wil hen, onder meer via de Vlaamse bouwmeester, versterken in het opdoen van de nodige bouwtechnische deskundigheid.

13 SABAM is de organisatie die het geld verzamelt waarop de “scheppende” kunstenaars recht hebben. De “billijke vergoeding” is een bijdrage die moet betaald worden voor de uitvoerende kunstenaars en de producenten. Deze wordt geïnd door Uradex en Simim. 14 VLAREM staat voor Vlaams Reglement betreffende de Milieuvergunning. Het zijn de uitvoeringsbesluiten bij het decreet op de milieuvergunningen. Er wordt in bepaald welke activiteiten als hinderlijk worden beschouwd, welke procedure moet gevolgd worden om een vergunning te verkrijgen en welke voorwaarden de milieuregelgeving oplegt aan de verschillende categorieën van activiteiten.15 Fuifpunt is een samenwerkingsverband van verschillende (jeugd)organisaties met als doelstelling fuiforganisatoren, beleidsverantwoordelijken en zaaluitbaters te informeren en te ondersteunen bij het opzetten van een lokaal fuivenbeleid.

Page 40: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

38

Tot slot breekt het Vlaams jeugdbeleidsplan een lans voor een positief fuifklimaat. Plaatselijke beleidsverantwoordelijken staan vaak op de tweesprong: enerzijds is er de veiligheid en het welzijn van buurtbewoners, anderzijds is er het recht op fuiven van jonge mensen. Lokale actoren, inclusief jongeren, moeten samen op zoek gaan naar de gulden middenweg. In samenwerking met de Vlaamse overheid voert Fuifpunt als voorvechter en voorlichter van een positief fuifbeleid een campagne bij gemeenten.

Page 41: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

39

Beleidsrotonde Sport: beweging in en op het terrein

Sporten is plezierig en kan voor en door iedereen. Bovendien is het prima voor lichaam én geest. Geen wonder dus dat 98% van de Vlaamse jeugd zegt graag te sporten. Toch komt slechts 58% daadwerkelijk aan sporten toe. Voor de overige 42% stranden de goede voornemens op een aantal drempels.16 Het jeugdbeleidsplan wil aan deze sportafremmers werken door onder andere een ruimer activiteitenaanbod, meer sportinfrastructuur in de eigen buurt, betere openingsuren van sportcentra en meer kindvriendelijke sportclubs te stimu-leren. Er komt eveneens meer overleg tussen de ministers bevoegd voor sport en onderwijs over schoolsport en de campagne BuurtSport wordt beter onder-steund.

De sportsector mikt al uitdrukkelijk op de doelgroep jeugd. Het jeugdwerk van zijn kant gebruikt sport en spel als middel om het plezier van het “samen jong zijn” te vieren. Samenwerking tussen de jeugd- en sportsector staat echter nog in de kinderschoenen. Meer overleg zou nochtans kunnen leiden tot het in beweging brengen van heel wat jonge Vlamingen die niet sporten. Het jeugd-beleidsplan moedigt die wederzijdse ontmoeting aan. Jeugdwerkers en sport-werkers kunnen bij elkaar in de leer gaan. Experimenten in de samenwerking tussen de jeugd- en de sportsector krijgen ondersteuning. Zowel het Steunpunt Jeugd als de Vlaamse Trainersschool hebben hier een opdracht. Daarnaast wil de Vlaamse overheid onderzoeken hoe jeugdverenigingen beter gebruik kunnen maken van bestaande sport- en spelinfrastructuur.

De ‘Panathlon-declaration on ethics for youth sports’ is een internationale gedragscode voor sportclubs, gebaseerd op het IVRK. Het jeugdbeleidsplan wil deze in praktijk brengen om zo de kwaliteit van de jeugdsport bevorderen. Er wordt een symposium over georganiseerd en de Vlaamse Sportfederatie ontwikkelt een website waarop ze goede voorbeelden kenbaar maakt.

16 Kinderrechtencommissariaat, Steunpunt Jeugd en Jeugd en Stad, De Kliksons, 2004.

Page 42: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

40

Beleidsrotonde Cultuur: aandacht voor jonge makers én smakers

Kinderen en jongeren maken vaak en graag gebruik van het bestaande culturele aanbod. Ze zijn ook de oogappels van organisatoren en cultuuraanbieders. Bibliotheken, cultuurcentra en cultuurhuizen willen met veel plezier jonge mensen in hun cultuurweb strikken. Alleen is niet iedereen voor dat gat te vangen. Laaggeschoolde jongeren bv. vinden niet steeds hun weg naar of gading in het bestaande aanbod. Inspelen op de eigenheid en dus diversiteit van elke jongere is een uitdaging voor culturele actoren.

Kinderen en jongeren worden wel gezien als cultuurgebruikers. Ze krijgen zonder problemen een zitje in het jeugdtheater. Maar… laat je een tienjarige plaatsnemen in de regisseursstoel? Of betrekt een cultuurcentrum kinderen uit de buurt bij de programmatie?Het Vlaams jeugdbeleidsplan wil deze kant belichten en jonge mensen als deelhebber waarderen en een plaats geven. Kinderen en jongeren vergroten op die manier hun culturele vaardigheden en het cultuuraanbod wordt er alleen maar rijker door.

Via jeugdculturele subsidies moedigt diezelfde overheid jongeren aan om vorm te geven aan eigen jeugdcultuurprojecten. Bovendien stimuleert ze het jeugdwerk en de culturele organisaties tot meer samenwerking en staat kunsteducatie in de aandacht. De Vlaamse Regering zal ook jaarlijks een Vlaamse prijs voor jeugdtheater uitreiken.

Kinderen en jongeren, jeugdwerkers, ouders, leerkrachten, … Wie wil weten wat er aan cultuur voor jonge Vlamingen voorhanden is, neemt een duik in de cultuurdatabank17. Nu al voor volwassenen en kinderen, binnenkort beschikbaar voor jongeren.

Tot slot wil de Vlaamse overheid de bestaande kortingsystemen en cultuur-kaarten beter op elkaar afstemmen.

17 De cultuurdatabank is een centrale databank die het cultuuraanbod in Vlaanderen (incl. Brussel) bundelt. Ze is toegankelijk via www.cultuurweb.be.

Page 43: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

41

Page 44: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

42

Page 45: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

43

Beleidsrotonde Mobiliteit: S-T-O-P de trend!

Kinderen en jongeren willen zich veilig, vlot en liefst op eigen krachten verplaatsen. Mobiliteit is heel sterk verbonden met de zelfstandigheid van (jonge) mensen. In de komende jaren wil de Vlaamse overheid er alles aan doen om hen deze bewegingsvrijheid te gunnen. Toch blijkt dat in de voorbije vijftig jaar de “vrijheid om te gaan en staan” in de openbare ruimte voor kinderen sterk verminderde.

De Vlaamse overheid wil die trend keren door de wegen veiliger te maken voor zwakke weggebruikers. Ze zal kinderen en jongeren vaardiger maken in het verkeer. Ook volwassenen worden aangezet tot een meer verantwoord verkeersgedrag. Betere ordehandhaving vult dit aan. In zijn dienstverlening zal De Lijn meer rekening houden met de vrijetijdsverplaatsingen van jongeren. Bij de bevordering van duurzame mobiliteit houdt de Vlaamse overheid zich, ook voor de jeugd, aan het STOP-principe: eerst Stappen, dan Trappen, Openbaar vervoer en Privé-Vervoer.

Kinderen en jongeren hebben veel ervaring in het gebruik van verschillende vervoersmiddelen. Daarom zal de Vlaamse Regering ook hen betrekken bij de ontwikkeling van het mobiliteitsbeleid. Mobiliteitsorganisaties en de jeugdsector werken daarvoor samen aan handzame inspraakmethodes. De verzamelde voorstellen moeten leiden tot aanpassingen van de omgeving van de school, het basketpleintje of de bibliotheek. Enkele publicaties informeren op hun beurt de betrokkenen.

Daarnaast worden er tal van concrete acties ondernomen, zoals bv. proefpro-jecten voor gratis netoverschrijdend schoolvervoer18 in het basisonderwijs, een door de ministers van mobiliteit en welzijn gezamenlijk georganiseerde Staten-Generaal met specifieke aandacht voor de opvang en begeleiding van jonge verkeersslachtoffers en hun directe omgeving, veilige fietsvoorzieningen en vaste fietsroutes, … Ten slotte wijzen aangepaste educatie- en sensibilise-ringsprogramma’s jonge en toekomstige autobestuurders op hun verantwoor-delijkheid in het verkeer.

18 Dit betekent gezamenlijk vervoer van leerlingen uit het gemeenschapsonderwijs, gesubsidieerd officieel onderwijs of gesubsidieerd vrij onderwijs.

Page 46: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

44

Beleidsrotonde Werkgelegenheid: élk talent ‘werkt’

Na hun schooltijd zoeken jongeren een baan. Deze moet zorgen voor financiële zelfstandigheid, maar ook een gevoel van zinvolheid en ontplooiing. De Vlaamse overheid wil de overstap van school naar arbeidsmarkt vergemakkelijken. Ze wil jongeren sterk maken door kennis vergaren, vaardigheden ontwikkelen en vertrouwen in de eigen talenten versterken.

Een succesvol werkgelegenheidsbeleid begint op de school. Het Vlaamse onder-wijsbeleid wil nog meer inzetten op de ontwikkeling van de talenten en mogelijk-heden van zoveel mogelijk jonge mensen. Daarbij moedigt het heel speciaal de ondernemingszin en de goesting om zelf verantwoordelijkheid te nemen aan. Maatregelen hiervoor zijn het opwaarderen van het beroeps- en technisch onderwijs als springplank naar een boeiende job. Systemen van deeltijds leren/deeltijds werken worden een volwaardige onderwijsvorm. Studenten krijgen meer kansen op een stageplaats en deeltijds studerende jongeren vinden makkelijker een baan bij een invoegbedrijf uit de sociale economie.

Na de schooltijd krijgt de jongere tijdens zijn zoektocht naar werk aangepaste begeleiding. Er gaat bijzondere aandacht naar allochtone schoolverlaters en naar het stijgende aantal jongeren dat afhaakt op school en die zo, zonder diploma, op de arbeidsmarkt belanden.

De Vlaamse overheid voorziet proeftuinen voor nieuwe vormen van traject-begeleiding en maakt ruimte voor het leerwerkbedrijf. Jonge werkenden en werkzoekenden kunnen een persoonlijk ontwikkelingsplan uittekenen. Dit gebeurt samen met een erkend loopbaancentrum en op basis van hun vaardig-heden.De bedrijven worden aangemoedigd om jongeren een plek te geven op de werkvloer. Dit kan via opstapjes als IBO19 en het werkervaringsprogramma WEP-Plus. Uitzendarbeid is een belangrijke toeleiding naar vast werk en wordt als inschakelingsinstrument opgewaardeerd.

19 Individuele Beroepsopleiding in de Onderneming

Page 47: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

45

Page 48: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

46

Beleidsrotonde Onderwijs: welke rol voor de hedendaagse school?

Alle kinderen hebben recht op goed onderwijs. Dat staat zo letterlijk in het kinder-rechtenverdrag. Onderwijs moet daarom betaalbaar blijven voor de ouders. De Vlaamse overheid wil dan ook gratis basisonderwijs en een aanvaardbare kostprijs voor het secundair onderwijs, met eventueel een maximumfactuur voor de verplichte kosten. Er worden bijkomende middelen voorzien voor het technisch en beroepson-derwijs, aangezien deze onderwijstypes vaak duurder zijn. Bijkomende kosten zoals internationale uitwisselingen, reizen en buitenschoolse activiteiten, worden doorzichtig en zichtbaar gemaakt.

Jonge mensen met bijzondere zorgvragen (zoals leerstoornissen) en de meest kwetsbare jongeren krijgen extra aandacht van het Vlaams onderwijsbeleid. Het spijbelbeleid beperkt zich niet tot het tegengaan van spijbelen alleen. De time-outprojecten geven leerlingen met moeilijkheden de noodzakelijke ademruimte. Samenwerking tussen de school en vele andere diensten (vrije-tijdsbesteding, welzijn, ouderbegeleiding, enz.) is hier een vereiste.

De Vlaamse overheid blijft het inschrijvingsrecht van jongeren en hun ouders in een school van hun keuze verdedigen. Ze gaat daarbij op zoek naar mogelijk-heden om ongewenste effecten hiervan te vermijden en naar middelen om de verscheidenheid van de schoolbevolking aan te moedigen.

Page 49: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

47

De school blijft een ruimte voor oefeningen in democratie. Meer participatie-kansen voor leerlingen op school geeft daar vorm aan. De rechten en plichten van leerlingen worden vervat in een statuut dat hun relatie tot leerkrachten, directie en inrichtende macht verduidelijkt. De Vlaamse overheid past eveneens de eindtermen20 aan.

De rol van de school in de buurt en gemeente wordt herbekeken. Beantwoordt de school aan de plaatselijke en eigentijdse noden? Het jeugdbeleidsplan voorziet het ontwikkelen van een Vlaams concept voor de “brede” school. Een aantal proefprojecten maakt dit in een volgende fase concreet.

20 Eindtermen zijn minimumdoelen op het vlak van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes die de onderwijsoverheid als noodzakelijk en bereikbaar acht voor een bepaalde leerlingenpopulatie.

Page 50: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

48

Page 51: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

49

Beleidsrotonde Ruimte: geef me de ruimte!

Bewust of onbewust zijn kinderen en jongeren bezig met het her- of veroveren van ruimte in hun omgeving. Ze hebben veel wensen voor hun buurt: het begint met voldoende “eigen” ruimte in huis en loopt verder in een verkeers-veilige straat, een school in het groen, voldoende speelruimte, sport- en recre-atiemogelijkheden in de buurt, een centrum voor eigen cultuurbeleving, enz.

Op deze “rotonde” wordt hard gereden en zijn de zwakke (weg)gebruikers erg kwetsbaar. Ruimte is bij uitstek een ontmoetingsplek voor verschillende beleidsdomeinen: stedenbeleid, ruimtelijke ordening, huisvesting, natuur-beleid, verkeer en mobiliteit, ... De jeugdsector heeft nood aan meer deskun-digheid opdat ze niet van de weg wordt gereden. Goed geïnformeerd kunnen de gesprekken op voet van gelijkheid gevoerd worden.

In het plan wordt op verschillende niveaus gewerkt. Ruimtelijke behoeften van kinderen, jongeren en jeugdwerk worden onderzocht. Structurele participatie van jeugd wordt aangemoedigd. Via concrete maatregelen wordt dit alles in stelling gezet, gaande van woningnood voor jongvolwassenen tot aandacht voor speelbossen en groene ruimte.

Page 52: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

50

Beleidsrotonde Welzijn: ook meespreken over zorg en gezondheid

Hoewel de meeste jongeren zich goed in hun vel voelen en redelijk positief en optimistisch over hun toekomst zijn, krijgt een aantal onder hen te kampen met moeilijke situaties. Depressie, eenzaamheid, contact met politie, problemen met ouders of vrienden, misbruik van alcohol en andere drugs, …; ook kinderen en jongeren worden hiermee geconfronteerd. Deze jonge mensen hebben recht op en nood aan aangepaste zorg en ondersteuning, waarin ze ook zelf inspraak hebben.

Kinderen en jongeren in armoede vormen een bijzondere uitdaging. De Vlaamse overheid tracht om, hoe moeilijk ook, de cirkel van generatiearmoede te doorbreken. Het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding heeft hier expliciete aandacht voor. Het gaat erom ook deze kinderen en jongeren alle kansen te geven in de verschillende sectoren (bv. jeugdwerk, kinderopvang, sport, cultuur, …). Daarbij is een speciale rol weggelegd voor ervaringsdeskundigen inzake armoede en sociale uitsluiting.

Voor jongeren die misdrijven plegen, ontwikkelt de Vlaamse overheid een nieuwe aanpak gebaseerd op het IVRK. Hulpverlening, verantwoordelijkheid nemen, herstelbemiddeling, sanctionering en een aangepaste opvang en begeleiding zijn sleutelwoorden. Ook gezinsondersteuning en de opvang van niet-begeleide buitenlandse minderjarigen komt aan bod.

In het jeugdbeleidsplan ijvert de Vlaamse overheid voor eerlijke kansen op een goede start in het leven voor alle kinderen en jongeren. Een waaier aan voorstellen en maatregelen (bv. met betrekking tot kinderen in moeilijke echtscheidingssituaties, mishandeling, aids, kinderopvang voor iedereen, …) wil dat in de praktijk omzetten.

Page 53: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

51

Page 54: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

52

Page 55: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

53

Tot slot

Page 56: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

54

Page 57: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

55

Dit tweede Vlaams jeugdbeleidsplan is een ambitieuze en toch nog bescheiden poging om vanuit de Vlaamse overheid met meer samenhang en slagkracht beleid te voeren voor kinderen en jongeren. Juist omdat jeugdbeleid in Vlaan-deren nog relatief nieuw is, blijft het zoeken en experimenteren. Enerzijds eisen kinderen en jongeren steeds vaker hun plaats op, anderzijds is de overheid er zich bewust van dat heel wat maatregelen van diverse beleidsdomeinen hen raken. Vandaar dat jeugdbeleid ingewikkeld en onoverzichtelijk lijkt. Jeugdbeleid vraagt dus veel communicatie en concrete samenwerking, want het overschrijden van de grenzen van beleidsdomeinen en sectoren en het doorbreken van een hokjesmentaliteit gebeuren niet vanzelf.

De voorgestelde acties getuigen echter van veel enthousiasme bij alle leden van de Vlaamse Regering. Ze vormen daarmee een goede basis om dit Vlaamse jeugdbeleid vorm te geven.

Het blijft belangrijk om met veel kracht de positieve invalshoek van dit jeugd-beleid te herhalen. De Vlaamse Regering investeert dan ook met veel overtuiging in de achtereenvolgende generaties jonge burgers.

Ze hoopt dat met dit tweede Vlaams jeugdbeleidsplan haar inspanningen, vooral door voortdurende samenwerking, resulteren in nog meer slagkracht en effectiviteit . Dit met het oog op een samenleving waarin kinderen en jongeren blij en vrolijk tot hun recht komen en hun plaats vinden.

Namens de Vlaamse Regering,

Bert AnciauxVlaams minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel

Page 58: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met

56

Colofon

Deze publicatie is een smaakmaker voor het tweede Vlaams jeugdbeleidsplan. Het jeugdbeleidsplan biedt een overzicht van wat de Vlaamse Regering voor kinderen en jongeren van plan is, voor de periode 2006 – 2009.

Het integrale plan is beschikbaar op www.jeugdbeleid.be of kan aangevraagd worden bij:

Vlaams Agentschap voor Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen (voordien: Afdeling Jeugd en Sport)Arenbergstraat 91000 [email protected] tel. +32 (0)2 553 41 30fax +32 (0)2 553 41 17

Coördinerend minister namens de Vlaamse Regering: Bert Anciaux, Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel

redactie: Pascal Ennaert, Guy Redig, Bart Vandergeten, Els Van Effelterre, Hilde WillemsEindredactie: Wim Bogaert, Lieve Caluwaerts, Karen Jacobs

Foto’s: Chris Van der Burght

Vormgeving: Communicatie en Ontvangst, Suzie Favere

Wettelijk depot: D/2005/3241/283

Verantwoordelijke uitgever: Johan Van Gaens, Arenbergstraat 9, 1000 Brussel

Page 59: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met
Page 60: (mee)spelen (mee)doen - Sociaal-Cultureel · geven jeugdigen een stem in de Vlaamse beleidsvorming. De Vlaamse Jeugdraad krijgt de opdracht om deze advisering te organiseren, met