KOFFIE

INHOUD- Inleiding

- Soorten en merken koffie

- Manieren om koffie te maken

- Ontstaan van koffie

- Gevolgen van koffie

- Extra weetjes

- Onze BSA

- Conclusie: Waarom blijf je wakker van koffie?

- Bronnen

INLEIDINGIn ons project over koffie gaan we u wat vertellen over koffie én de werking van koffie op het lichaam. Want waarom blijf je nou wakker van koffie is de vraag. Daar gaan we u van alles over vertellen. Maar eerst vertellen wij: Britt, Soraya en Bo u wat we ervan vonden. We hebben erg ons best gedaan.

Bo:

Op de basisschool deden we voor ‘de plusklas’ ook al projecten, ik vond dat heel erg leuk. Daarom verheugde ik me ook op de komende projecten. Tot nu toe vind ik dit al erg leuk. Het was ook erg interessant om allerlei dingen op te zoeken over koffie én natuurlijk cafeïne, ik heb er ook erg veel van geleerd. We zijn als BSA bij ‘Spectrum huisartsenpraktijk’ geweest, daarover vertellen we u zo wat. Ons groepje kan volgens mij best goed samenwerken. Ik vind het een goeie combinatie.

Britt: Projecten op de basisschool vond ik altijd heel leuk, dat is ook de reden waarom ik voor vwo+ heb gekozen. Projecten vind ik minder leuk als het een onderwerp is dat ik niet echt interessant vind. Gelukkig mochten we nu ons eigen onderwerp kiezen en heb ik een leuk groepje met tot nu toe goede samenwerking. We doen allemaal goed onze best om een mooi verslag te krijgen. Veel plezier met het lezen van dit verslag over koffie!

Soraya:

Ik heb op de basisschool nooit echt projecten gedaan, maar ik wou het toen al wel. Ik vind het ook echt leuk. Ik vind het project over koffie ook heel interessant. Het is niet een onderwerp wat ik zo even zou kiezen, maar het is toch leuker dan ik had verwacht. Ik vind ook dat ons groepje goed samen kan werken en overleggen. De BSA vond ik ook heel leuk en interessant. Ik heb er zeker wat van opgestoken.

SOORTEN EN MERKEN KOFFIE

Soorten koffieEr zijn meerdere soorten koffie. Toch zijn de bekendste: Robusta en Arabica. Hier wat informatie over deze soorten:

Over Arabica

De Arabica plant groeit in tegenstelling tot de Robusta plant op grote hoogte, vanaf ongeveer 1000 meter. Door middel van het aanmaken van cafeïne beschermt de plant zich tegen parasieten en ziektes. Omdat de Arabica plant op deze hoogte groeit heeft hij minder last van parasieten en ziektes en hoeft hij ook ook minder cafeïne aan te maken. Dat is dus ook de reden dat in Arabica minder cafeïne zit dan in Robusta. Omdat de Arabica plant dus hoger groeit dan de Robusta plant, is het moeilijker om deze bonen te plukken en te oogsten. Daarom zijn deze bonen in vergelijking met de Robusta bonen duurder.

Over RobustaDe Canephore plant waar de Robusta aan groeit, groeit in de lager gelegen gebieden van de plantage. Omdat de Robusta lager groeit, heeft hij meer kans getroffen te worden door parasieten en ziektes en zal dus meer cafeïne moeten aanmaken. Deze stevigere weerstand lijdt ook tot een stevigere smaak. De Robusta bonen worden dan ook veel gebruikt voor melkkoffies zoals cappuccino’s.

Merken koffieOok hier zijn verschillende soorten merken koffie. Een paar voorbeelden zijn:

- Douwe Egberts- Senseo- Illy- Nestlé- Starbucks- Nescafé- Van Nelle

Douwe EgbertsDouwe Egberts is ontstaan toen Egbert Douwes en zijn Akke Thysses van zijn geboortedorp Idskenhuizen naar het plaatsje Joure verhuisden om daar op 11 maart 1753 een winkel te beginnen. Douwes en zijn vrouw verkochten artikelen die tot artikelen van het dagelijks leven behoren.In 1780 werd het bedrijf overgedragen aan hun zoon Douwe Egberts. Wiens naam het bedrijf nog steeds heeft.

MANIEREN OM KOFFIE TE MAKENo Het begint bij groene koffiebonen die tegen elkaar aan zitten in een rode bes. Deze bonen zijn nogal taai en hebben geen smaak. Door de koffiebonen te roosteren, worden de suikers, koolhydraten en aminozuren (bouwstenen van proteïnen) omgezet tot meer dan 800 verschillende geuren. Bij het branden van de koffiebonen veranderd niet alleen de kleur van de groene koffieboon, maar ook de structuur, de maat en vooral de smaak en het aroma van de bonen. Het koffiebranden gebeurt in grote langzaam draaiende trommels, die worden verhit tot zo’n ongeveer

200°C tot 220°C. Er zijn diverse soorten koffie door de brandtijd, temperatuur en de verhouding lucht/koffie in de brander. Een zachte branding zorgt voor een zachte, licht gekleurde koffie. Harder gebrand zorgt voor sterke krachtige koffie. Op de foto zijn de twee kleuren koffie te zien.

In de koffiebrander gaat de temperatuur voorzichtig omhoog, de bonen worden lichter van gewicht door verdamping van vocht en worden een stuk groter door de druk van koolzuurgas. Ook ontstaan er meer dan honderd verschillende aromatische stoffen. De koffiebrander begint met opwarmen van de bonen. Dat gebeurd langzamerhand zodat de hele koffieboon in temperatuur omhoog gaat. Wanneer het branden begint verliezen de bonen hun vocht en worden ze bruin en knappen ze. Dit noemen ze ook wel de ‘crack’. De koffieboon knapt om het binnenste vocht ook te laten verdwijnen. De temperatuur wordt nog hoger zodat de koffieboon kan drogen.

Nu begint eigenlijk pas het echte branden of roosteren bij een temperatuur van ongeveer 200° graden.

De suikers uit de koffieboon karamelliseren, de kleur van de boon wordt bruin en er ontstaan geur- en smaakstoffen. Wanneer de juiste temperatuur is bereikt moeten de gebrande koffiebonen snel worden gekoeld. Koude lucht gecombineerd met water moet ervoor zorgen dat het proces van het branden vrij snel te stoppen. Het water wat wordt gebruikt verdampt gelijk wanneer de bonen in het water worden gegooid. Op het plaatje hiernaast zie je een koffiebrander.

ONTSTAAN VAN KOFFIEEr zijn verschillende verhalen over het ontstaan van koffie. Al in 900 v.C. werd door Rhazes een Arabische arts de werking van koffie vermeldt. Een van de bekendste en oudste verhalen is die van geitenboer Khaldi uit Jemen. Hij merkte dat zijn geiten na het eten van dieprode bessen energiek rond huppelden. Monniken in de buurt proefden de bessen en vonden de smaak heel smerig, daarom gooiden ze de bessen in het vuur. Na een tijdje steeg er een heerlijke

geur op uit het vuur. Uit nieuwsgierigheid maakten ze van de geroosterde bessen een warme drank, koffie! Dit was een goede ontdekking voor de monniken om de nachtdienst vol te houden.

Al in de elfde eeuw begon in Jemen de koffieteelt. Zeevaarders en pelgrims uit andere landen waren verbaast over de drank en namen de bonen mee naar huis. In 1614 is het de Oost-Indische Compagnie gelukt om een koffie plantje mee te nemen naar Amsterdam. Aan het eind van de zeventiende begin zestiende eeuw werd Amsterdam het wereldcentrum van de koffie. In 1699 begonnen de Nederlanders met een koffieplantage op Java. Vele jaren daarna werd de Java koffie de beste ter wereld. De verspreiding van de drank ging samen met een enorme groei van de koffieteelt. Eind zeventiende eeuw lukte het mensen al om koffiebomen in kassen te kweken. Een van deze planten werd in 1714 als geschenk naar Lodewijk XIV in Parijs verstuurd.

In 1740 was Frankrijk de grootste koffieproducent ter wereld, dankzij een stekje dat afkomstig was uit de Amsterdamse Hortus Botanicus. Frankrijk was ook de grootste verbruiker, met alleen al in Parijs meer dan 380 koffiehuizen.

In 1780 werd koffie drinken verboden in Nederland.

In het begin van 1900 was Brazilië de grootste koffieproducent ter wereld. Tegenwoordig wordt veel koffie geteeld in Midden-Amerika, Brazilië en de tropische delen van Zuid-Amerika. De wereldproductie koffie haalt ongeveer 150 miljoen zakken per jaar, waarbij Brazilië ongeveer 1/3 van produceert.

Het thuis koffie branden veranderde definitief door het kant-en-klare product. In 1901 bood de Japanner dr. Sartori Kato het eerst oplosbare koffiepoeder aan. In 1938 legde Nestlé de rond voor de commerciële verkoop van oploskoffie.

GEVOLGEN VAN HET DRINKEN VAN KOFFIE

In koffie zit Cafeïne en antioxidant. Cafeïne zorgt ervoor dat je wakker blijft. Cafeïne lijkt op adrenaline: je hartslag, je ademhaling, je tempratuur en je waakzaamheid gaat omhoog. Je kan als je verslaafd bent aan koffie en als je dan een tijdje koffie hebt gehad je minder goed concentreren en je krijgt snel hoofdpijn. Ook kan je angstgevoelens krijgen en dan gaan beven.

Dit is een plaatje over het verhaal van Khaldi

Dit is een foto van de koffieteelt in Brazilië

Koffie vermindert de doorbloeding, en dan voornamelijk die van de hersenen. Een verminderede doorbloeding zou je niet willen, want dan worden er minder voedingsstoffen aangevoerd en ook minder afvalstoffen afgevoerd. Door koffie neemt de concentratie dan misschien wel toe, maar op de lange termijn kan het schade aan de hersenen aanrichten.

Koffie bevat vaak kankerverwekkende aflatoxines. Aflatoxines zijn de afvalstoffen van schimmels, die we ook wel mycotoxines noemen. Tarwe, (koffie)bonen, rijst, soja, pinda’s en noten hebben hier regelmatig last van. Het Voedingscentrum noemt aflatoxines giftig en kankerverwekkend.

Ook vermindert koffie bij vrouwen, die behandeld worden met tamoxifen, het risico dat de borstkanker terugkomt. Dat blijkt uit een onderzoek van onder andere de Zweedse Lund Universtieit en de University of Bristel. Errdere onderzoeken wezen er al op dat je dieet, waaronder het drinken van koffie, de ontwikkeling van borstkanker kan beïnvloeden. In deze studie keken de onderzoekers zowel naar proefpersoenen als naar borstkankercellen in het laboratorium. Zo verzamelden ze gegevens over 1090 vrouwen met bosrtkanker. Hieruit bleek dat patiënten die elke dag minstens twee koppen koffie dronken kleinere tumoren hadden. Bovendien hadden zij minder hormoongevoelige tumoren. 500 patiënten werden behandeld met het medicijn tamoxifen. Bij degenen die elke dag minstens twee koppen koffie dronk bleken tumoren minder vaak terug te komen.

Koffie is een soort van drug, cafeïne is namelijk verslavend. Als je zonder zit, kun je ontwenningsverschijnselen zoals hoofdpijn en vermoeidheid krijgen. Bovendien heb je ook steeds meer nodig voor hetzelfde effect.

Bij kinderen kan het zorgen voor verstoring in de ontwikkeling, je kan moeilijker slapen en je word heel druk. Kinderen kunnen ook sneller verslaafd raken aan koffie.

Het blijkt dat als je 3-4 kopjes koffie per dag drinkt dat je dan 25% minder kans hebt op diabetes type 2. Ook kunnen 3 koppen koffie per dag voor een langer leven zorgen.

Het is beter om tijdens je zwangerschap geen koffie te drinken, want dat kan de groei en ontwikkeling van je baby verstoren. Het kan ook leiden tot een miskraam.

EXTRA WEETJESWist je dat koffie bruin is doordat de suikers en de koolhydraten karameliseren tijdens het branden van de koffiebonen. De koffiebonen zijn namelijk eerst een soort van groen. Eigenlijk beige met een groene tint.

Nederland drinkt de meeste koppen koffie, gevolgd door Zweden en Finland. Namelijk gemiddeld 2,4 koppen koffie per dag per persoon.

Nederland drinkt per dag 6,5 miljoen liter koffie.

De duurste koffie ter wereld is onsmakelijker dan je denkt. De koffiebes wordt verbouwd op plantages, die wordt opgegeten door de loewak. Het vruchtvlees wordt verteerd maar de pit blijft intact en gaat langs het maag-darmkanaal. De pitten worden later teruggevonden in de ontlasting van de loewak. Ze worden gewassen en gedroogd en vervolgens van hun schil verwijderd. Deze koffie kost wel (ongeveer) 300 euro per kilo.

Koffie drinken helpt bij het verbranden van vet. Door de cafeïne wordt het metabolisme met wel 10% verhoogd.

Lichte koffie bevat meer cafeïne dan donkere koffie. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, bevat koffie mett een lichte branding meer cafeïne dan donker gebrande koffie. De reden daarvan is dat er meer cafeïne uit de boon wordt gebrand naarmate de koffie langer geroosterd wordt.

Koffie is de op één na meest verhandelde gronstof ter wereld, waarbij alleen olie hoger staat.

Tijdens het branden komen meer dan 800 geur- en smaakstoffen vrij.

Robusta bonen zijn vaak bitterder en vlakker van smaak dan de arabica bonen, deze zijn echter zachter en voller van smaak.

Koffie is drie keer illegaal verklaart in verschillende culturen. Één van de drie was in de 16e eeuw in Mekka, na dertig jaar werd het verbod opgeheven.

Zo zien de bonen eruit voordat ze zijn gebrand. Dit is een plaatje van de loewak.

ONZE BSAVoor onze BSA zijn we naar Spectrum huisartsenpraktijk geweest, daar hebben we gesproken met Laurentien Boom, zij is een arts in opleiding. Van tevoren hebben we een interview voor bereid, zodat we niet op korte termijn nog vragen moesten bedenken. Voor de BSA hebben we ook met Isala (het ziekenhuis in Meppel) gebeld, maar zij konden moeilijk tijd voor ons vrijmaken op de neurologie afdeling. Bij spectrum was het ook nog wel even moeilijk om een afspraak te maken maar het is

ons gelukt! Om een goede afspraak te maken hebben we veel gebeld, naar het ziekenhuis, de koffiewinkel in Meppel en naar huisartsenpraktijk Spectrum. Tot nu toe hebben we alleen nog maar een afspraak gehad met Spectrum.

Woensdag 18 oktober hadden we om 11:00 uur een afspraak met Laurentien Boom. We werden ontvangen door haar zelf en naar een spreekkamer begeleid. We werden goed geholpen en Laurentien Boom had zelf ook al research gedaan.

We hebben onze interviewvragen gesteld en ze had overal antwoord op, ook hebben we over sommige vragen wat door gevraagd. Zelf kon ze ons ook nog gewoon wat informatie vertellen over de werking van cafeïne op het lichaam. Ze heeft ons een website gegeven met daarop veel antwoorden op andere vragen. Na een interview van een halfuurtje hebben we Laurentien Boom bedankt en zijn we weer vertrokken naar school. Deze BSA is geslaagd!

We zijn ook naar koffie winkel Frans de Grebber geweest en hebben extra informatie over de soorten en merken koffie gekregen. Frans kon ons goed helpen en we hebben nu dus ook daar informatie over.

Dit is een foto van ons drieën bij Spectrum huisartsenpraktijk.

CONCLUSIE: WAAROM BLIJF JE WAKKER VAN KOFFIE?

Je blijft wakker van koffie vanwege het stofje cafeïne dat erin zit. Dit stofje komt snel in je bloed terecht, waar het op allerlei plekken in je lijf de boel wakker schudt

bijvoorbeeld in je hersenen, nieren, maag en darmen. Je wordt er eigenlijk super hyper en druk van. Dit gebeurt bij kinderen sneller dan bij volwassenen. Je kunt je onrustig en naar voelen als je er te veel van binnenkrijgt. Maar niet bij elk persoon is het zo dat ze wakker blijven van koffie, zij kunnen dan juist beter slapen door koffie. Zo valt na het drinken van koffie iemand die dagelijks koffie drinkt makkelijker in slaap dan iemand die af en toe koffie drinkt. Hoe vaker en hoe meer koffie je drinkt, hoe meer je ervan zult moeten drinken om hetzelfde effect te krijgen. Van de mensen die wel wakker blijven van koffie verschilt het ook weer per persoon hoe snel het lichaam de cafeïne afbreekt. Uit onderzoek blijkt dat wanneer je om 8 uur begint met bijvoorbeeld 8 koppen koffie je zo'n 5 uur later nog steeds ongeveer 4 koppen koffie aan cafeïne in je bloed hebt. Bij rokers gaat het afbreken sneller en bij zwangere vrouwen juist langzamer.

Bij regelmatige consumptie kan men verslaafd raken aan cafeïne. Stel dat je op een doorsnee dag ongeveer 10 koppen koffie drinkt, en je de volgende dag geen koffie drinkt kan je ontwenningsverschijnselen krijgen. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld het moeilijk kunnen concentreren, overmatig zweten, hoofdpijn en trillen.

Uit onderzoek is gebleken dat cafeïne je meer alert maakt, wat heel handig kan zijn bijvoorbeeld bij het auto rijden, want dat vermindert de kans op ongelukken.

Ook is het bewezen dat cafeïne op korte termijn ervoor zorgt dat je naar de wc moet. Dat komt doordat de cafeïne de samentrekkingen in je darmen verhoogt.

Zo ziet het molecuul van cafeïne eruit.

BRONNENKoffiebean.nl

Nl.jura.com

Eten-en-drinken.infonu.nl

Koffieengezondheid.nl

nl.wikipedia.org

1e BSA: Spectrum Huisartsenpraktijk

2e BSA: ‘Frans de Grebber’ koffie winkel Meppel