Faculty of Law

Mastervoorlichting 12 maart 2016

Afstudeerrichting

Staats en bestuursrecht s.e.zijlstra@vu.nl

VU staats- en bestuursrecht

VU sectie staats- en bestuursrecht

@SBRsectieVU

Faculty of Law

Welkom!

prof. mr. S.E. (Sjoerd) Zijlstra

Hoogleraar Staats- en bestuursrecht

Coördinator afstudeerrichting

s.e.zijlstra@vu.nl

Faculty of Law

Doelstellingen van de afstudeerrichting:

1.Een degelijke en grondige opleiding in het staats- en bestuursrecht

2.Zo goed mogelijke voorbereiding op de arbeidsmarkt

Faculty of Law

Waarom staats- en bestuursrecht?

1. Fantastisch vakgebied

2.Goede carrièremogelijkheden

3. Flexibel vakkenaanbod met veel keuzevrijheid

4. Interessante vakken

5.Begeleiding op weg naar werk

Faculty of Law

1. Fantastisch vakgebied

•Macro-niveau: oplossen van problemen in de samenleving (bankencrisis, vluchtelingenvraagstuk, sociale zekerheid) – jurist bij ministerie of gemeente

•Micro-niveau: mensen helpen en geschillen beslechten – advocaat, bedrijfsjurist, rechter

Faculty of Law

2. Goede carrièremogelijkheden

Wat kun je worden met staats- en bestuursrecht?

Faculty of Law

Juridisch Adviseur Gemeente

Amsterdam

Fouzia Aharchaoui

Faculty of Law

Jurist Omgevingsrecht Gemeente

Rotterdam

Diederik Merckx

Faculty of Law

Jurist Bestuursrecht Provincie

Noord-Holland

Serpil Yuksel

Faculty of Law

Gerechtssecretaris sector

bestuursrecht, Rechtbank Midden-

Nederland

Niels Jak

Faculty of Law

Jurist Afdeling

bestuursrechtspraak Raad van

State

Lisanne Groen

Faculty of Law

Staatsraad Afdeling

bestuursrechtspraak Raad van

State

Nico Verheij

Faculty of Law

Advocaat vreemdelingenrecht

Everaert Advocaten

Bram van Melle

Faculty of Law

Advocaat omgevingsrecht en

energierecht Nauta Dutilh

Harald Wiersema

Faculty of Law

Advocaat bestuursrecht M2

advocaten

Ginio Beij

Faculty of Law

Strategie & Public Affairs

Netbeheer Nederland

Kirsten Wilkeshuis

Faculty of Law

Jurist Bestuursrecht DAS

Said Essakkili

Faculty of Law

Legal Counsel ABNAMRO

Laurens Venneman

Faculty of Law

Overheidsjurist Ministerie van

BZK

Alain Krijnen

Faculty of Law

Senior Juridisch Adviseur

Ministerie van Buitenlandse Zaken

Fatima Arichi

Faculty of Law

Wetgevingsjurist Afdeling

Advisering Raad van State

Leontine Weesing

Faculty of Law

Wetgevingsjurist ministerie van

Algemene Zaken Sint Maarten

Alexandria Defoe

Faculty of Law

Vice-president van de Raad van

State

Piet Hein Donner

Faculty of Law

MSc student Universiteit Oxford

Youssef Al Tamimi

Faculty of Law

Hoogleraar Bestuursrecht

Universiteit Leiden

Ymre Schuurmans

Faculty of Law

Coördinator Afstudeerrichting

Staats- en Bestuursrecht VU

Faculty of Law

Bijzonder carrièreperspectief

•Overheid is de grootste werkgever in Nederland

•Als je binnen bent, ben je binnen!:

Eenmaal een aanstelling, hoe klein of tijdelijk ook, en je kunt solliciteren op de grote hoeveelheden functies die bij de rijksoverheid steeds vrijkomen. Aanstelling in algemene dienst van het Rijk geldt ook voor bijv. gerechtelijke ondersteuning en zbo’s

Faculty of Law

3. Flexibel vakkenaanbod met veel

keuzevrijheid

1.Vakken worden gegeven door toponderzoekers en - docenten met veel praktijkervaring

2. Belangrijke rol voor wetgevingsleer en Europees recht

3.Verder veel keuzeruimte

Faculty of Law

Kernhoogleraren met praktijkervaring

1. Prof.mr. Frank van Ommeren, oud-wetgevingsjurist Justitie; o.a. docent en lid van het bestuur van de Academie voor wetgeving, voorzitter juridische commissie VNG

2. Prof.mr. Jon Schilder, oud-wetgevingsjurist BZK, voorzitter bezwaarcommissie AIVD

3. Prof.mr. Elies Steyger, oud-wetgevingsjurist VWS; hoogleraar Europees bestuursrecht, advocaat te Den Bosch

4. Prof.mr. Jan Struiksma, oud-advocaat, oud-rechter plv., hoogleraar ruimtelijk bestuursrecht

5. Prof.mr. Sjoerd Zijlstra: oud-wetgevingsjurist BZK; o.a. kerndocent Academie voor wetgeving en Academie voor overheidsjuristen, raadsheer plv. Centrale Raad van Beroep, voorzitter Vereniging voor Wetgeving

Faculty of Law

Overzicht afstudeerrichting

1 verdiepend vak: Verdieping Staats- en bestuursrecht (12 EC) 2 verplichte vakken: • Europees Staats- en bestuursrecht (6 EC) en • Methoden van Rechtswetenschap (6 EC) 1 gebonden keuzevak (6 EC) 1 integratievak (6 EC) Vrije keuzeruimte: • 2 vrije keuzevakken (totaal 12 EC) of • 1 keuzevak (6 EC) en een stage (minimaal 6 EC) Scriptie (12 EC)

Faculty of Law

Verplichte vakken 1e semester

1.Wetgevingsleer I en II (Verdieping Staats- en Bestuursrecht) – 12 EC

2.Europees Staats- en Bestuursrecht – 6 EC

3.Methoden van rechtswetenschap – 6 EC

Faculty of Law

Integratievakken

• Media en communicatierecht • Aanbestedingsrecht • Gezondheidsrecht • Jeugdrecht • Publiekrechtelijke rechtshandhaving • Rechtssociologie en rechtspleging

Faculty of Law

Gebonden keuzevakken

• Pensioenrecht • Ambtenarenrecht • Human Rights Protection in Europe • Omgevingsrecht • Onderwijsrecht • Sociale zekerheidsrecht • Bestuursprocesrecht • Financial Markets • Gemeenterecht • Migratierecht • Sport en Recht

Faculty of Law

Keuzeruimte

Bewust voor gekozen veel keuzeruimte te laten (ook met het oog op combinatie van richtingen). Naast de ‘bekende’ vakken ook nog:

- VAR-pleitwedstrijd

- Studentenparlement

- Stages

Faculty of Law

Combinatie met andere

afstudeerrichtingen

• De verplichte vakken van beide richtingen. • Van beide richtingen één integratievak, dus twee

in totaal. • Van beide richtingen één gebonden keuzevak,

dus twee in totaal. • Twee scripties van elk 12 studiepunten Tip: doe het achter elkaar! Zorg er in ieder geval voor één zo snel en zo goed mogelijk klaar te hebben

Faculty of Law

4. Interessante vakken

Semester 1: Wetgevingsleer (Verdieping Staats- en bestuursrecht)

1. Eerste deel (6 EC) grondige inleiding in de wetgevingsleer (hoe zitten wetten in elkaar, hoe werken ze wel en niet, hoe maak je een wet)

2. Tweede deel (6 EC) een clinic waarin in groepen een wetsvoorstel wordt gemaakt in opdracht van een ministerie

Faculty of Law

Wet op de fondsenwerving (ministerie

VenJ)

Faculty of Law

Faculty of Law

Amvb begeleid rijden (ministerie Verkeer en waterstaat)

Faculty of Law

Faculty of Law

Voetbalwet

(KNVB)

Faculty of Law

Faculty of Law

Wet op het college voor de rechten van de mens (ministerie BZK)

Faculty of Law

Faculty of Law

Regeling internetgokken

(min. VenJ)

Faculty of Law

Faculty of Law

Faculty of Law

Wijziging Wet wapens en munitie (controle sportschutters) ministerie VenJ

Faculty of Law

Faculty of Law

Aanvulling Awb (naming & shaming)

(ministerie VenJ)

Faculty of Law

Faculty of Law

Faculty of Law

Faculty of Law

Wetgevingsleer (Verdieping Staats- en

bestuursrecht) II

Uit de laatste evaluatie:

• Het was een ontzettende leerzame en interessante cursus.

• Het docentteam was erg goed en duidelijk en stond altijd klaar om te helpen.

• Verreweg het meest praktijkgerichte vak wat ik tot nu toe heb gehad. De student heeft niet alleen veel kunnen leren over wetgeving, maar ook een idee gekregen voor carrièreplanning.

Faculty of Law

Semester 1: Europees Staats- en

bestuursrecht

• Veel van de grote uitdagingen aan onze samenleving lopen via de EU

• EU is het enige institutionele vehikel om dergelijke grootschalige problemen op te lossen

• Democratisch deficiet

• Ingewikkelde vervlechting met onze rechtsorde: kan een nationale Awb eigenlijk nog wel bestaan?

Faculty of Law

Enkele van onze keuzevakken

• Pensioenrecht • Ambtenarenrecht • Omgevingsrecht I • Omgevingsrecht II • Onderwijsrecht • Sociale-

zekerheidsrecht • Bestuursprocesrecht • Gemeenterecht

• Migratierecht

• Sport en Recht

• VAR-pleitwedstrijd

• Studentenparlement (1x per 2 jaar)

Faculty of Law

5. Begeleiding op weg naar werk

1. Gedurende de hele master begeleiding op punt van keuzes wat betreft vakken, scripties, stages en sollicitaties

- Begin september ‘intakegesprek’; na de Verdieping follow-up

2. Eén vast aanspreekpunt voor vragen en begeleiding op punt van keuzes wat betreft vakken, scripties, stages en sollicitaties.

3. Advies over carrièreplanning op basis van grondige kennis van ‘het veld’

4. Groot netwerk voor stages

5. Uitgebreide lijst van scriptieonderwerpen

Faculty of Law

Stages I

Centrale overheid

1. Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Directie Constitutionele Zaken en Wetgeving (bezet)

2. Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Directie Wetgeving en Juridische Zaken (bezet)

3. Ministerie van Veiligheid en Justitie, Directie Wetgeving

4. Ministerie van Veiligheid en Justitie, Directoraat-Generaal Rechtspleging en Rechtshandhaving

Faculty of Law

Stages II

5. Ministerie van Veiligheid en Justitie, Juridisch Adviseur (bezet)

6. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, hoofddirectie Wetgeving en Juridische Zaken (bezet)

Gemeenten

7. 4 gemeenten in Noord-Holland (per 2016-2017; waarschijnlijk)

Faculty of Law

Stages III

Rechterlijke macht

7. Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State

8. Centrale Raad van Beroep

Advocatuur

9. Stibbe

10. NautaDutilh

Overzee

11. Sint Maarten, ministerie van Algemene Zaken, directie Wetgeving

Faculty of Law

Stages IV

Wordt nog veel meer (werk in uitvoering)

Faculty of Law

Scriptieonderwerpen

– Grondwet en grondwetsherziening

• De herzieningsprocedure (achtergrond, voorstellen voor andere procedure in vergelijking met buitenland);

• Het karakter van onze Grondwet (in vergelijking met die van andere landen);

• De grondwettelijke beperkingensystematiek/verhouding met systematiek ERVM/IVBPR (zie daarvoor ook het eerder genoemde rapport van de Staatscommissie Grondwet)

• Grondwetswijziging, functie en procedure.

– Openbare orde en veiligheid

• Welke bevoegdheden heeft de burgemeester op dit gebied? Welke recente ontwikkelingen hebben zich voorgedaan? Hoe is de afbakening met de positie van het OM? Wat is de verhouding met het strafrecht? Welke rol spelen de grondrechten bij bestuurlijk maatregelen waarmee vrijheden van burgers (kunnen) worden beperkt? Welke functie hebben APV’s?

• Eveneens is het mogelijk een bijzonder thema op het terrein van openbare orde en veiligheid als uitgangspunt te nemen: de aanpak van huiselijk geweld, straatoverlast, woonoverlast, drugsoverlast/hennepteelt. Actueel op dit terrein is het initiatiefvoorstel van de Wet aanpak woonoverlast. Dit onderwerp leent zich uitstekend voor een scriptie (zie: https://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/34007_initiatiefvoorstel_tellegen)

• Publiek-private samenwerking voor openbare orde en veiligheid, integraal veiligheidsbeleid.

https://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/34007_initiatiefvoorstel_tellegen

Faculty of Law

• De rol van de politie in een integraal veiligheidsbeleid, in relatie tot de politietaak.

• Grenzen aan het integrale veiligheidsbeleid, in relatie tot de doorkruisingsleer, context overheid en privaatrecht.

• Ordehandhaving in het openbaar vervoer, bv. reis- en verblijfsverboden.

• Openbare orde en risicobeheersing bij evenementen.

• Vergelijking lokale regelgeving en lokaal beleid rondom voetbalwedstrijden in de verschillende voetbalsteden.

• Juridische toelaatbaarheid van combiregelingen rondom voetbalwedstrijden.

• De positie en bevoegdheden van de stadswacht, de gemeentelijke boa’s.

• De positie en werking van klachten- en geschillencommissies in de (semi-)publieke sector, bv. openbaar vervoer. Verhouding tot rechtsbescherming bij de rechter.

• Het wetsvoorstel ‘aanpak woonoverlast’ tot invoering van de gedragsaanwijzing als bevoegdheid van de burgemeester.

• Het belanghebbende-begrip in de Awb en kwesties van ‘zaaksoverstijgende maatschappelijke en juridische belangen’ (n.a.v. Zwarte Pieten uitspraak en Monstertruck Haaksbergen)

• Politiek staatsrecht

– Goedkeuring van verdragen

– Wijziging staatsrechtelijke positie van de Tweede Kamer als gevolg van de Europese integratie.

Faculty of Law

– Deelonderwerpen uit staatscommissie parlementair stelsel (als die commissie er komt)(politieke ministeriële verantwoordelijkheid, vertrouwensregel; controlerende bevoegdheden van het parlement; kiesstelsel; handhaven tweekamerstelsel;…)

– Vergelijkend staatsrecht en staatsrecht van andere landen, bv. verhouding regering(en) – parlement(en) in andere staten (federale staten, eenheidsstaten).

– (Strafrechtelijke) immuniteit volksvertegenwoordigers (bv: EHRM-jurisprudentie / rechtsvergelijkend)

• Grondrechten

– Vrijheid van meningsuiting/demonstatierecht, privacybescherming, godsdienstvrijheid/recht van levensovertuiging: hoe zijn deze onderwerpen geregeld, welke knelpunten zijn er, wat zijn de belangrijkste ontwikkelingen in de jurisprudentie, welke voorstellen zijn er gedaan voor herziening.

– Horizontale werking, positieve verdragsverplichtingen.

– Terrorismemaatregelen in relatie tot grondrechten.

– Groepsrechten, rechten van minderheden (politieke participatierechten / vgl. historische, nieuwe minderheden / minderheden in onderwijs / taalminderheden (Fries, taaldiversiteit in andere staten: België, Zuid-Afrika, Spanje)

– Vrijheid van vereniging en vergadering, vrijheid van meningsuiting (persvrijheid), bescherming private levenssfeer (huisrecht).

– Onderwerpen op het terrein vrijheid van godsdienst / kerk&staatverhoudingen

Faculty of Law

– Grondrechten van anderen als beperking van de vrijheidsrechten van de journalist

– Grondrechten van ambtenaren. Is beperking in de uitoefening van grondrechten mogelijk? , zoals de vrijheid van godsdienst (feestdagen, hoofddoek/keppeltje), vrijheid van meningsuiting

– Grondrechten van medewerkers // grondrechten identiteitsgebonden ondernemingen (tendensorganisaties)

– Weerbare democratie (rechtsstaat): positie organisaties, personen, partijen die in doel of daden bepaalde fundamentele rechten miskennen.

– Positieve / negatieve verplichtingen bij klassieke grondrechten

– Verplichtingen overheid om grondrechten in horizontale relaties te verwezenlijken

– Religieuze voorschriften die raken aan het recht op lichamelijke integriteit (van minderjarigen)

– Religieuze voorschriften die raken aan het welzijn van dieren (ritueel )

– Kiesrecht (actief, passief); kiesstelsel (ook vergelijkend)

– EHRM over uitsluiting actief en/of passief kiesrecht

– EHRM en zichtbare religieuze tekens in openbare ruimte (en betekenis van “margin of appreciation”) (zie o.m. Grote Kamer-arrest Lautsi t. Italië).

– EHRM en grondrechten van medewerkers van identiteitsgebonden ondernemingen (tendensbedrijven)

– Vreemdelingen en het discriminatieverbod

Faculty of Law

• Wetgeving

– Europees recht en Awb:

• De implementatie van Europees rechtelijke regels in het nationale algemene bestuurs(proces)recht (bijv. Dienstenrichtlijn);

• De Awb en Europese 'model' rules op het terrein van het bestuursrecht (zoals die zijn ontwikkeld in het kader van ReNEUAL, zie http://www.reneual.eu/); naar een Europese Awb?

– Kaderwetgeving: probleem op oplossing

• Algemeen bestuursrecht

– Openbaarheid van bestuur:

• De verhouding tussen algemene wetten in formele zin, meer in het bijzonder de verhouding Awb-Wob (integratie?).

• Openbaarmaking van handhavingsinformatie (karakter? hoe te reguleren? waar te reguleren?)

• Hoe kan misbruik van de Wob worden tegengegaan?

– Hoe gaat de rechter om met mandaatgebreken

– Het verschil tussen het vergunningsbegrip in het Nederlandse recht en in de dienstenrichtlijn

– De ontwikkelingen in de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de EU en het beleid van de Europese Commissie betreffende de toepasselijkheid van het vrij verkeer van diensten en het staatssteunrecht in de z.g. `zuiver interne situatie'.

http://www.reneual.eu/

Faculty of Law

• Bestuursprocesrecht

– Integrale geschillenbeslechting in het sociale domein (notitie Scheltema VAR-studiemiddag; voorstel titel ter zake in Awb), met als aanverwante onderwerpen:

• alternatieve criteria/maatstaven/concepten voor de toegang tot de bestuursrechter (bestuursrechtelijke rechtsbetrekking, bestuurlijke rechtsbetrekking e.d.)

• op welke andere terreinen zou integrale geschilbeslechting nog meer voor de hand (kunnen) liggen

• op welke terreinen/voor welke onderwerpen leent een bestuursrechtelijke verzoekschriftprocedure zich?

– Niet appellabele besluiten (8:3 e.v. Awb) en competentieverdeling burgerlijke rechter/bestuursrechter; de uitzondering nog gerechtvaardigd?

– Onrechtmatige besluitvorming meer in het bijzonder titel 8.4 Awb

• Hoe is de relatie tussen art. 8:69a Awb en 6:163 BW? Of; hoe vult de bestuursrechter art. 6:163 BW in bij de materiele beoordeling van een schadeverzoek? Of, specifieker; wat is het beschermingsbereik in dit licht van abbb

– Hoe gaan de hoogste rechters om met de toepassing van de judiciële lus (art. 8:113 lid 2 Awb)

• De uitvoeringsovereenkomst. Deze overeenkomst is namelijk nogal onderbelicht (mogelijk met uitzondering van het specifieke voorbeeld van de subsidie-uitvoeringsovereenkomst zoals geregeld in art. 4:36 Awb).

Faculty of Law

• Onderwijsrecht

• Passend onderwijs: verdeling bevoegdheden tussen samenwerkingsverbanden en aangesloten schoolbesturen

• thema’s onderwijsrecht waarin grondrechten betrokken zijn (actieve onderwijsvrijheid; passieve onderwijsvrijheid, het recht op onderwijs; taalrechten; minderheden)

• Passend onderwijs: analyse oordelen CRM en betekenis voor het recht op onderwijs; idem oordelen Geschillencommissie passend onderwijs

• Leerrecht of leerplicht? Bijvoorbeeld n.a.v. rapport Kinderombudsman of gevolgen van de ratificatie van het verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap

• Gevolgen Wetsvoorstel versterking bestuurskracht voor medezeggenschap

• Bekostiging funderend onderwijs: gelijkstelling openbaar/bijzonder, andere financieringsbronnen dan van de centrale overheid, sponsoring, ouderbijdragen

• Veranderende rol en taken van de Onderwijsinspectie (‘legitimiteit’ toezichtskaders, interventies, openbaarmaking)

• Algemene wet voor het onderwijs (Awo): welke onderwerpen in de sectorale wetten zouden een plaats kunnen/moeten vinden in de Awo? Voor- en nadelen Awo?

Faculty of Law

– Gemeenterecht

• Hoe is de onderlinge verhouding tussen raad, college van B en W en burgemeester? Welke (mogelijke) knelpunten doen zich voor op het terrein van de bevoegdheidsverdeling?

• De verordenende bevoegdheid

• Integratie

– Inburgering en integratie

– Gezinshereniging in de internationale en Europese context

• Omgevingsrecht

• Het bestemmingsplan – omgevingsplan

• De omgevingsvergunning Wabo – omgevingsvergunning Ow

• Grondexploitatie – kostenverhaal Ow

• Onteigeningswet – Wet grondeigendom

• Instructieregels in de Wro en de Ow

• Rechtskarakter van het omgevingsprogramma

• Schadevergoeding en verkregen rechten

Faculty of Law

Enkele tips voor de toekomst

- Pak je kans

- Wees jezelf

- Laat zien waar je wat je beweegt

Faculty of Law

Wat je ook doet…

Heel veel plezier en succes in je master!