Marktdag 4 3-14 verzonden

BIM MarktdagHoe wisselen we informatie uit en wat kunnen we verbeteren

4 maart 2014

Rijkswaterstaat

2 Grote projecten en onderhoud - Programma BIM 2

ProgrammaRWS Objecttypenbibliotheek en CMDB

13.00 uur Welkom

Toelichting RWS programma BIM

Hester van der Voort

Herman Winkels

13.10 uur BIM producten

– wat vraagt RWS van opdrachtnemers

Hans de Knegt

13.35 uur Objecttypenbibliotheek (OTL) Mick Baggen

14.10 uur Toepassen van een bedrijfsobjecttypenbibliotheek Renzo van Rijswijk

14.45 uur Pauze

15.00 uur Over inrichting van de CMDB bij SAA A1/A6 en deeerste levering van gegevens aan RWS

Bas van Loenen

16.00 uur Samenvatting van discussie, suggesties Hoe kunnen we BIM-producten veranderen om de aansluiting opdrachtnemer/opdrachtgever te verbeteren

Hans de Knegt

16.45 uur Netwerkborrel

Rijkswaterstaat


Hans de Knegt

BIM productenwat vraagt RWS van opdrachtnemers

Projectmanager BIM Rijkswaterstaat

Rijkswaterstaat

Programma

• Doelen marktdag• RWS vertaling van BIM

– Wat is BIM?– Doelen– Verdienmodel– Producten– Planning

• Tussenstand• Vragen

Rijkswaterstaat

Aansluiting OG-ON verbeteren

• De wereld bij opdrachtgever Rijkswaterstaat– Focus op techniek:

• CMDB• Objecttypenbibliotheek en • COINS

• De wereld bij opdrachtnemers: Strukton

• De werelden bij elkaar– Praktijkcasus SAAone (Volker InfraDesign/RWS)

Doelen marktdag

Rijkswaterstaat

• Concreet:– bouwwerkinformatiemodel– ‘digitale maquette’

• Concept:– samenwerking in de bouw– het bouwwerk centraal

• RWS-vertaling:– verbetering informatievoorziening ON/OG/Beheerder– informatie eenmalig inwinnen, meervoudig gebruiken

Wat is BIM

Rijkswaterstaat

Verdienmodel BIM

• Vermindering kosten door informatieverlies– RWS

verkenning/planuitwerking/contractvoorbereiding

– Opdrachtnemer realisatie – onderhoud

– RWS beheer

Rijkswaterstaat

Verspillingen

Opdrachtgever

OpdrachtnemerOntwerp

Opdrachtnemer Realisatie

Beheerder

Kopieren SE contractOpnieuw inwinnen areaalConflicterende gegevens

Onvolledige informatie doordat “echte werk” gedaan isVeel informatie gaat verloren

Onvolledige informatie Opnieuw inwinnen

Rijkswaterstaat

RelaticsOG

RelaticsON

Contract(pdf)

SEModel Model: open standaard

ProcesAfspraken

Modeloverdracht i.p.v. papieren overdracht

Rijkswaterstaat

Overdracht verbeteren

• Contracteren– Informatieleveringsspecificatie

• Structureren– V-con

- internationale ontwikkeling IFC for infra model

– CB-NL - conceptenbibliotheek Nederland

– COINS– Objecttypenbibliotheek Rijkswaterstaat

• Uniformeren van ketenproces– VISI methodiek voor inrichting keten OG-ON

Rijkswaterstaat

Overdracht informatie OG en ONOpdrachtnemer Project

CMDB

COINS cont. (.ccr)

BIM DB

Objecttypenbibliotheek

COINS cont. (.ccr)

1. Objecttypenbibliotheek

3. CMDB

2. COINS

4. BIM database

Rijkswaterstaat

1. Objecttypenbibliotheek/BIM-container

“Door de opdrachtgever zullen de gegevens verzameld worden een bouwwerkinformatiemodel (BIM). In dit BIM wordt de informatiein een samenhangend model vastgelegd conform deRijkswaterstaat objecttypenbibliotheek” (Rijkswaterstaat ILS)

RWS levert aan ON de objecttypen-bibliotheek (OTL)=>aparte presentatie

Doorontwikkeling:• Levering BIM-container

– bestaand areaal– functies/eisen en geometrie nieuw areaal

Opdrachtnemer Project

CMDB

COINS cont. (.ccr)

BIM DB


COINS cont. (.ccr)

Rijkswaterstaat

2. COINS

“De informatiepakketten dienen geleverd te worden in een BIM-formaat overeenkomstig de COINS-systematiek” (Rijkswaterstaat ILS)

• Open BIM standaard

• Voor- en door de sector opgesteld

• Uitwisseling van Bouwwerkinformatie

• COINS bouwwerkinformatiemodel – voorgeschreven format– functies, ruimten, objecten, prestaties

• Gebruik van bibliotheken zoals de RWS-objecttypenbibliotheek


CMDB

COINS cont. (.ccr)

BIM DB


COINS cont. (.ccr)

Rijkswaterstaat

2. COINS container

Rijkswaterstaat

3. CMDB“De opdrachtnemer dient een eigen CMDB in te richten conform de objecttypenbibliotheek, welke door opdrachtgever beschikbaar wordt gesteld. In de CMDB dient ieder object, dat onderdeel is van de infrastructuur RWS, op te worden genomen als configuratie-item.” (Rijkswaterstaat ILS)

• ON richt CMDB in tbv assetmanagement– Objecten conform objecttypenbibliotheek– Documenten en 2D/3D-bestanden

• RWS ondersteunt ON met kennis van OTL

• ON vult CMDB– Kerngis/NWB-data of– geleverde COINS-container

• ON geeft RWS toegang tot CMDB– actueel

• ON exporteert en verstuurt COINS container– 4 x per jaar


CMDB

COINS cont. (.ccr)

BIM DB


COINS cont. (.ccr)

Rijkswaterstaat

4. BIM database & tools

• Software-ondersteuning project RWS (Opdrachtgever)– BIM data import– BIM data opslag– BIM data validatie– BIM data export

• CBIS en Geoweb


CMDB

COINS cont. (.ccr)

BIM DB


COINS cont. (.ccr)

Rijkswaterstaat

Rijkswaterstaat

Planning

InrichtingCMDB

Levering COINS containerInkijk functie CMDB

LeveringOTL

Aanvangscertificaat

Contract Close

Realisatiefase

Rijkswaterstaat

Waar staan we nu?

• RWS structureert en verplicht – gebruik CMDB en model

• OG en ON werken nog in 2 modellen/werelden– V-con– CB-NL– COINS– BIR speerpunt Systems Engineering

• Past de structuur van de OTL bij de wereld van de ON?

• Missen we nog noodzakelijke stappen om de werelden beter op elkaar aan te sluiten?

Opdrachtgever

OpdrachtnemerOntwerp

Opdrachtnemer Realisatie

Beheerder

Rijkswaterstaat

Vragen

Rijkswaterstaat

SysteemoverzichtOpdrachtnemer Project Beheerder

(district/landelijk)Management Informatie

CMDB

CMDBA1-A6

Kerngis

DISK

Winfrabase

Expertdesk

NWB

Weggeg

NIS

DTB

VISI

COINS cont. (.ccr)

ILSPB-ON

BIM DB

CBIS tools BIM tools

KoppelingBIM - BMS

ILSPB-RD


Rijkswaterstaat


Mick Baggen

Objecttypenbibliotheek (OTL)

Adviseur Systems Engineering en BIM Rijkswaterstaat

Rijkswaterstaat

23 BIM Marktdag

Inhoud

• Opening• Wat is (een) BIM?• Wat is een Objecttypenbibliotheek?• Uitgangspunten OTL• Vragen

Rijkswaterstaat

24 BIM Marktdag

Wat is (een) BIM?

• Een bouwwerkinformatiemodel (BIM) is:

– Een digitale beschrijving van een (bestaand of in de toekomst mogelijk bestaand) concreet aanwijsbaar bouwwerk in de gebouwde omgeving relevant voor de hele levenscyclus en toeleverketen van dat bouwwerk

• Lees voor bouwwerk ook infrastructuur

• Een BIM wordt opgeslagen in een BIM database

Martinus Nijhoff brug

Rijkswaterstaat

25 BIM Marktdag

Wat is een OTL?

• Een objecttypenbibliotheek (OTL) is:

• Een digitale beschrijving van generieke, herbruikbare concepten (typen of soorten), die betrekking hebben op:– fysieke gebouwde (verbouwde, aangepaste) objecten en in de wereld om

ons heen (onze omgeving), en– de gebruiksruimten en –gebieden, die door deze objecten worden

gerealiseerd;– gedurende de hele levenscyclus (concept, ontwerp, realisatie, gebruik,

onderhoud, sloop). – Focus: as required (ontwerp, realisatie), as built (gebruik, onderhoud)

• Informatie over een concreet aanwijsbaar object in een BIM database dient te voldoenaan de beschrijving van een concept in deobjecttypenbibliotheek

Het concept ‘Tuibrug’


CMDB

COINS cont. (.ccr)

BIM DB


COINS cont. (.ccr)

Rijkswaterstaat

26 BIM Marktdag

Uitgangspunt: classificatie

Martinus Nijhoff brug

Het concept ‘Tuibrug’

Is een instantie van(is geclassificeerd als)

• Objecten, eigenschappen enz. in het BIM en/of CMDB worden geclassificeerd als concepten (typen) in de OTL;

Rijkswaterstaat

27 BIM Marktdag

Uitgangspunt: ondersteuning RWS

• De OTL dient ter ondersteuning van– RWS doelstellingen– uitgedrukt in relatie tot netwerkgebruik

– RWS bedrijfsprocessen– Asset Management (= aanleg én onderhoud)– Management van netwerkgebruik

– Voor alle drie de netwerken– over de gehele levenscyclus

• De OTL is gericht op eenmalig inwinnen en meervoudig gebruik van informatie

Rijkswaterstaat

28 BIM Marktdag

HWN HVWN HWS

Proces: Netwerkgebruik (Verkeer/Water)

Proces: Management van netwerkgebruik

Proces: Asset management

Fysiek object: Assets, areaal

Ruimte: Netwerk (ruimte voor verkeer/water)

Actuele toestand verkeer/water Verkeer/water maatregelen

Actuele status infra Inframaatregelen

Is fysieke realisatie van

Maakt gebruik mogelijk

WegverkeermanagementVaarwegverkeermanagement

Watermanagement

Aanleg en Onderhoud

Dienstverlening(services en

functies)

InfrasysteemGebruiker

Is deelnemer in

Maakt management van gebruik mogelijk

Ondersteunend Proces: Informatievoorziening, Bedrijfsvoering

RWS Bedrijfsprocessen

Rijkswaterstaat

29 BIM Marktdag

Uitgangspunt: scope (1)

• In de OTL komen alleen concepten voor die reeds bestaan in normatieve externe bronnen

• Met uitzondering van die concepten die nodig zijn om de inhoud consistent en compleet te maken

Rijkswaterstaat

30 BIM Marktdag


Scope objecten

Infrasystemen- tbv verplaatsing van personen en goederen

- weginfrasystemen- vaarweginfrasystemen

- tbv verplaatsing van materie en energie- watersystemen- kabel- en leidingnetwerken- bouwwerken, geen gebouw zijnde

(kruisingsconstructies/overige kunstwerken)Gebouwen (verkeerscentrale/dienstgebouwen)

- bouwwerkenGebieden

- functionele gebieden- registratieve gebieden

Rijkswaterstaat

31 BIM Marktdag

Uitgangspunt: van 2D naar 2D

• Objecten in de OTL zijn gedefinieerd als 3D entiteiten

• Afwijking t.o.v. regulier GIS/gebruik

• Een object kan 0 of meerdere representaties hebben– Geometrische representatie

• 0D (punt)• 1D (lijn)• 2D (vlak)• 2,5D (vlak in ruimte)• 3D (volume)

– Niet-geometrische representatie• eigenschappen• relaties met andere objecten

Rijkswaterstaat

32 BIM Marktdag

Uitgangspunt: scheiding in ruimte en fysiek object

• Maak onderscheid tussen verkeerskundige indeling en fysieke objecten;

• View: Netwerkruimte– Meerdere niveaus: wegment/wegvak/wegstrook (weginfra)– Ieder niveau vormt een topologisch netwerk t.b.v. verkeer;– Verkeerskundige prestaties (capaciteit, Profiel van Vrije Ruimte,

beschikbaarheid, veiligheid etc) gekoppeld aan verkeersruimten;

• View: Fysieke objecten (assets, areaal)– Vormen begrenzing van verkeersruimtes;– Vervullen functies, die leiden tot beschikbare verkeersruimtes;

Rijkswaterstaat

33 BIM Marktdag

Verkeersruimte view

Meerdere niveaus

Rijkswaterstaat

34 BIM Marktdag

Fysieke view

Assets

Areaal

Rijkswaterstaat

35 BIM Marktdag

Verkeersruimten en fysieke objecten

Rijkswaterstaat

36 BIM Marktdag

Uitgangspunt: kruisingen en kunstwerken

• Kruisingen zijn locaties, waar twee of meer netwerklinks(weg/spoorweg/vaarweg/water/natuur/kabels/leidingen/ terreinverdieping enz.) elkaar kruisen zonder uitwisseling van verkeer

Dit kan gelijkvloers (overweg) of ongelijkvloers

• Een kunstwerk is een functievervuller die de kruising van deze netwerklinks mogelijk maakt

Gevolg: een kunstwerk is een fysiek object dat niet aan een enkel netwerk of netwerklink kan worden toegedeeld

Rijkswaterstaat

37 BIM Marktdag

Kruisingen en kunstwerken

Rijkswaterstaat

38 BIM Marktdag

Uitgangspunt: informatiesoorten

• Informatiebehoefte verdelen in– gestructureerde informatie– informatie in de vorm van documenten

• Documenten die zijn opgesteld door ON worden– gekoppeld aan een object in het CMDB– geclassificeerd volgens de documenttypen in de OTL– voorzien van de metadata in de ILS

Rijkswaterstaat

39 BIM Marktdag


Gestructureerde informatiebehoefte dekt nu af– Netwerkruimte (basisgegevens)

• INSPIRE netwerken (TN, HY, US)• WION• NWB-W(egen), NWB-V(aarwegen), BPS

– Fysieke objecten (basisgegevens)• Algemeen

– BGT/IMGEO– DTB, Kerngis, BKN– statische configuratie o.b.v. Systems Engineering (aanleg)– statische configuratie o.b.v. NEN 2767-4 (onderhoud)

• Verhardingen (Winfrabase)• Kunstwerken (DISK)

Rijkswaterstaat

40 BIM Marktdag


Gestructureerde informatiebehoefte dekt op termijn af– Fysieke objecten (basisgegevens)

• wegkant- en vaarwegkantgebonden systemen (expertdesk)

• objectgebonden installaties (tunnel, beweegbare brug, sluis)

– Fysieke objecten (toestand- en inspectiegegevens)• inspectiegegevens algemeen (Ultimo) • inspectiegegevens kunstwerken (DISK)• inspectiegegevens verhardingen (Winfrabase)

Rijkswaterstaat

41 BIM Marktdag

Uitgangspunt: views

De OTL ondersteunt meerdere gezichtspunten (views) opde inhoud– een bepaalde view is van toepassing binnen een bepaalde

transactie– een of meer views worden van toepassing verklaard binnen een

specifiek contract door middel van de informatieleveringsspecificatie (ILS)

– een partij hoeft niet de complete inhoud van de OTL te leveren!

– Voorbeelden: • assetmanagement • realisatie DBFM (of D&C) • verkeersmanagement

Rijkswaterstaat

42 BIM Marktdag

Uitgangspunt: identificatie en naamgeving

Iedere verkeersruimte en ieder fysiek object kan uniek worden geïdentificeerd door:

– Een naam, die uniek is in een bepaald gebied

• bijv. knooppunt Oudenrijn, A12, kunstwerk KW103

– Coördinaten in bijv. het RDNAP stelsel

– Coördinaten in een lineaire referentiestelsel

• wegnummering (incl. DVK letter)

• hectometrering in lengterichting van weg

• BPS-banen en stroken (verhard, onverhard, excl. lengtemarkering) in dwarsrichting van weg

– In combinatie met een typeaanduiding conform de OTB

Rijkswaterstaat

43 BIM Marktdag

Uitgangspunten: semantische ordening De OTL kent een semantische ordening

–Concepten, eigenschappen en relaties–Definities –Taxonomie

•ieder concept is een subtype van een ander concept•overerving van eigenschappen en relaties•voor de gebruiker is alleen het eindresultaat van de overerving

zichtbaar–Decompositie (samenstelling)

•decompositie vindt plaats op basis van SE principes;•een object is samengesteld uit andere objecten, dan en slechts dan indien

–de afzonderlijke elementen met hun eigenschappen en gedrag, en –de onderlinge relaties tussen die afzonderlijke elementen

noodzakelijk en toereikend zijn om de eigenschappen en gedrag van het geheel te verklaren

Let op: de decompositie in de NEN 2767-4 voldoet niet aan deze regels en is uitsluitend bedoeld voor het optellen van conditiescores

Rijkswaterstaat

44 BIM Marktdag

OTL - publicatieomgeving (website)

Rijkswaterstaat

45 BIM Marktdag

Uitgangspunt: relatie met CB-NL

Een OTL vormt een onderdeel van een hiërarchie van bibliotheken– Internationaal/Europees– Nationaal - CB-NL (www.cb-nl.nl)– Organisatie (Rijkswaterstaat)

• er is slechts één RWS-OTL (centraal beheer)• OTL is een extensie van de CB-NL• OTL maakt ook gebruik van bibliotheken met ´added value´

(bijv. publ. van CROW, CUR, SBR)• OTL (evt. aangevuld met concepten uit een project-specifiek OTL)

vormt de basis voor informatieuitwisseling in de contracten• CB-NL wordt niet rechtstreeks voorgeschreven in een contract

– Project• binnen RWS is het mogelijk om projectspecifieke OTL’s in te richten• een project-OTL vormt een extensie van de RWS OTL

http://www.cb-nl.nl/

Rijkswaterstaat

46 BIM Marktdag

OTL - hiërarchie

Europe etc

International/continental

National

Netherlands (CB-NL)

Organisations/domains

Rijkswaterstaat ArcadisBallast Nedam ...

Sweden France ...

Project/Contract

SAAA1-A6

SAA A9 Ga

N18 ...

Extension of

Extension of

Extension of

Extension of

Product-catalogs

Knowledgeinstitutes

...

Rijkswaterstaat

47 BIM Marktdag

Library

<Model>Nederlandse


<Model>RWS


Ext

ensi

e

Semantischemapping

Wordt op termijn vervangen door

CB-NL v1.0

<Model>Model1

<Model>….

<Model>ModelA

<Model>…...

Semantischemapping

Semantischemapping

Semantischemapping

<Model>Top level model (upper level ontology)

Extensie

<Model>Prorail


Ext

ensi

e

Bron1

Bron...

BronA

Bron...

Syntactische mapping




<Model>Zweedse


Ext

ensi

e

Rijkswaterstaat

48 BIM Marktdag

Vragen

Rijkswaterstaat


Renzo van Rijswijk

Toepassen vaneen bedrijfsobjecttypenbibliotheek

Manager R&DStrukton Civiel

Efficiënter bij Strukton

Renzo van Rijswijk, Manager R&D

Agenda

• Aanleiding

• Definities Uitwerkingniveaus

• Bibliotheek

• Voorbeeld

• Vragen/uitdagingen

Aanleiding – intern

Strukton WIL

• éénduidige projectstructuur (SBS/WBS/…) • lerende organisatie zijn

• standaardisatie in objecten, activiteiten, werkpakketten, …• relevante informatie aan elkaar doorgeven/verrijken• efficiënter

studie ontwerp realisatie beheer & onderhoud

BIM

informatie

tijd

huidig

Aanleiding - extern

• Projecten worden groter en complexer

• Huidige Objectbibliotheken

• In ontwikkeling NL integrale bibliotheek CB-NL (BIR)

• SAA2, SAA3 voorgeschreven toepassen

BID

NEN2767-4

Agenda

• Aanleiding


• Bibliotheek

• Voorbeeld


Uitgangspunten

• Risicogestuurd > NIVEAUS!

• Bewust definities• SBS = WAT?• WBS = HOE?• Werkpakket = WIE?

• Civiele projecten = 90% is verzameling bekende onderdelen

• SBS>>>>WBS>>>>>>Planning>Calculatie

1

3

4

5

2

NIVEAUKARTELRAND – RISICOGESTUURD

“ONTWERPEN, BEGROTEN, & PLANNEN”

Kunstwerk 1 Kunstwerk 2

Systeem

Object

Element

Component

Artikel

1. Systeem =Samenstel van objecten die tezamen het fysieke eindresultaat vormen van het projectsysteem

2. Object = Samenstel van elementen die tezamen het fysieke eindresultaat vormen van het object

3. Element =Samenstel van componenten die tezamen het fysieke eindresultaat vormen van het element

4. Component =(Mogelijk samenstel van) fysieke afzonderlijke herkenbare onderdelen

5. Artikel

Agenda

• Aanleiding


• Bibliotheek

• Voorbeeld

• Vragen

Bibliotheek

• Is in ontwikkeling!!!

Objecteigenschappen

• Tekening/Berekening/Rapport/Model

Bibliotheek

• Ieder zijn eigen standpunt

• Objecten, objecttypen en ruimten

• Basisspecs, standaarden ook niet altijd consequent en vanuit OG

Agenda

• Aanleiding


• Bibliotheek

• Voorbeeld


Voorbeeld

• Objectenboom volgens OG

Voorbeeld

• Objecten

• Objecttypen

• Verzamelingen

Voorbeeld

Agenda

• Aanleiding


• Bibliotheek

• Voorbeeld


Vragen/Uitdagingen

• We moeten nu de data ontrafelen. • Waarom? Voor hoelang nog? • Blijven versturen PDF en ter informatie (juridisch)? • Kleinere OG’s?

OG info

OBJECTEN OBJECTTYPEN VERZAMELINGEN RUIMTEN

Vragen/Uitdagingen

• Hoe straks aansluiten op CB-NL? Harmonisatie…

• Definities zijn belangrijk (object, objecttype, activiteit, werkpakket, ruimte ed)

• Wat zit er in de OTL? Maak dat publiek zsm

• Balans theorie <> praktijk

• Standaard definities van objecteigenschappen zijn ook belangrijk (breedte brug, lengte tunnel)

• Views definiëren (constructieve view, bouwkundige view, installatie technische view, gebiedsindelingen, ruimtelijke indelingen en allerlei combinaties) is niet hetzelfde als objectenboom, maar wel nodig!

Rijkswaterstaat


Bas van Loenen

Inrichting vande CMDB bij SAA A1/A6 en de

eerste levering van gegevens aan RWS

Projectingenieur BIMVolker InfraDesign

Rijkswaterstaat


Hans de Knegt

Samenvatting

Projectmanager BIM Rijkswaterstaat

Marktdag 4 3-14 verzonden

Business

Transcript of Marktdag 4 3-14 verzonden