Terwijl Londen zich opmaakt voor de Olympische Spelen en de kandidaatsteden voor 2020

zich al hebben aangemeld, dromen veel Nederlanders ervan om de Spelen naar Nederland

te halen. In 2028, een eeuw na de Spelen in Amsterdam. Maar moeten we dat willen? De

voors en tegens komen voorbij in het vak ‘De Olympische Spelen in Nederland, droom of

nachtmerrie?’ tekst Bob van Toor / foto’s Julia de Boer

Moeten de Spelen naar Amsterdam?

De Olympische Spelen kunnen, als grootste sportevenement ter wereld, de economie van het organiserende land een enorme

impuls geven: alleen al de televisierechten lever-den Beijing in 2008 1,7 miljard euro op. Naast tienduizenden sporters en miljoenen bezoekers moet de aanloop naar de Spelen verbetering brengen op acht verschillende gebieden: top-sport, breedtesport, sociaal-maatschappelijk, welzijn, economisch, ruimtelijk, evenementen en media. In het verleden hebben landen als Griekenland daarvan geprofiteerd, maar geldt dat ook voor Nederland? Uit een onderzoek van het ministerie Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) bleek vorig jaar dat het organiseren van dit evenement een verliespost van miljarden zou kunnen worden. De PVV en de SP hebben zich terughoudend opgesteld, en zich vooral uitgesproken tegen de grote bedragen die nu al worden besteed aan het Nederlandse bod.Marije Baart de la Faille (35) is als oud-roeier (‘Niet Olympisch, maar wel op internationaal niveau’) thuis in de sportwereld. Aan haar de

taak om bij deze verschillende facetten en per-spectieven interessante sprekers voor de college-serie te vinden. Zoals Rein Jansma, de architect die zal vertellen over de plaats waar de Spelen gehouden moeten worden. Geen gemakkelijke keus, met meer dan vijf miljoen verwachte bezoekers. Dat is iets waar mensen zich zorgen over maken, en terecht. We zijn al zo lang bezig

met de Noord-Zuidlijn en dan ga je dit ook nog oppakken. Het idee is wel dat er geschikte plek-ken zijn voor het Olympisch dorp: de Zuidas, de havens. Maar er komt ook iemand spreken over de Floating Games, de mogelijkheid om het hele evenement op het water plaats te laten vinden.In de collegeserie zullen prominente sprekers steeds één van de acht ambitiegebieden be-spreken. Het eerste college wordt gegeven door SP-kamerlid Renske Leijten, na een inleiding van Eric Eijkelberg, directeur van Olympisch

Vuur, en Eric van der Burg, sportwethouder van Amsterdam. Baart de la Faille: ‘Zij kan argu-menten opwerpen tegen de positieve verhalen, en dat maakt het vak sterker. We hopen ook heel erg dat het tegengeluid uit de zaal komt, of door een paar sprekers wordt ingezet en overge-nomen door de studenten.’ Bij het selecteren van de sprekers heeft ze geprobeerd alle meningen te representeren. ‘Het is niet makkelijk om een expert op het gebied van topsport te vinden die tegen is, maar ik wil niet dat het een congres wordt “Waarom wij de spelen willen”. Dan is het geen vak. Het moet ook geen pretvak worden; dat je even een sportvak doet als je nog zes punten nodig hebt.’De docenten willen ook laten zien dat een evenement als de Olympische Spelen over veel meer gaat dan sport alleen. Er wordt, zeker aan de UvA, te makkelijk gedacht over sport, volgens Baart de la Faille. ‘Het zou goed zijn als de UvA ziet hoe interessant en inhoudelijk sport kan zijn, en niet “gewoon maar sport”. Want dat is het niet, het beïnvloedt alle delen van de samenleving. Ruud Stokvis [socioloog en oud-

‘Het moet geen pretvak worden’

28 Folia Magazine

roeier, red.] heeft wel eens een onderzoek naar de sportmindedness van de UvA gedaan. Daaruit bleek dat veel mensen niet beseffen wat je met sport kunt. Bij een sportevenement komt zo veel kijken, bij media & communicatie kun je daar een fantastisch onderzoek over doen. Op de HvA leven de spelen meer, zeker op de ALO en bij sport, management & ondernemen zit sport de mensen natuurlijk in het bloed.’

Het vorige bod van Nederland, voor de Spelen van 1992, liep uit of een debacle. Het Komitee Olympische Spelen Nee reisde in 1985 af naar het Internationaal Olympisch Comité (IOC) in Lausanne om tegen de komst van de Spelen in Amsterdam te protesteren. Burgemeester Ed van Thijn, die ook komt spreken, vond de protestbeweging gevaarlijk genoeg om hem te laten infiltreren en er vond zelfs een (door een

andere beweging opgeëiste) bomaanslag plaats op het kantoor van de Stichting Olympische Spelen Amsterdam. Uiteindelijk stemden slechts vijf van de vijfentachtig leden van het IOC op Amsterdam.Baart de la Faille was pas acht toen dit gebeurde, maar kent de achtergrond wel. ‘Er is natuurlijk al-tijd de controverse: aanslagen in het verleden, de Spelen van Hitler. Daarom is het ook interessant

Marije Baart de la Faille

29Folia Magazine

voor een brede groep studenten. Je moet juist de tegenargumenten kennen, al is het maar om sterker achter je eigen mening te kunnen staan.’Dat een gedeelte van de mensen in de college-zaal uiteindelijk zal bijdragen aan ‘Amsterdam 2028’ acht zij niet onwaarschijnlijk. ‘De mensen die er nu iets over te zeggen hebben zijn in 2028 zestien jaar ouder. De generatie van nu moet uiteindelijk het werk gaan doen, niet de genera-tie die er nu mee bezig is. We willen het blikveld van studenten verruimen, niet alleen een mooi stadion bouwen. Ze leren over alle domeinen heen te kijken en daar breed over na te denken.’Hoewel ze zelf op hoog niveau roeide, is Baart de la Faille een meer gematigde mening toegedaan dan haar collega Cees Vervoorn, die het initiatief nam voor het vak over de Spelen. ‘Cees is net voor de documentaire Why do you want to hold the games? naar Rio de Janeiro geweest, om te kijken hoe het Brazilië is gelukt om zowel het WK voetbal [in 2014, red.] als de Olympische Spelen [in 2016, red.] te mogen organiseren. Die reis was één groot feest, dus Cees wil nu gewoon die Spelen hierheen halen. Ik ben nog ambivalent, maar wil in ieder geval een gefundeerde mening vormen. Ik kijk zelf ook meer naar de weg die naar het bod leidt: dat op zich kan al dingen ten goede veranderen, en als we het dan halen of niet, is er in ieder geval meer aandacht voor sport. De spelen zouden een leuk eindproduct zijn, maar zijn misschien niet eens nodig.’En als ze zelf het nieuwe Komitée Olympische Spelen Nee blijkt op te leiden? ‘Dat zou me niet in dank worden afgenomen, maar ik gok dat dat niet gaat gebeuren. Ik zou het ook jammer vinden als er honderdvijftig voorstanders zit-ten, we moeten toch elkaars argumenten leren kennen. Als hierdoor een nieuwe anti-Olym-pische lobby zou ontstaan dan heeft die een bestaansrecht, vind ik. Alles verdient een goed tegengeluid. Dan moet er maar een sterkere campagne vóór de Spelen komen om mensen alsnog te overtuigen.’ yyy

De collegereeks ‘De Olympische Spelen in Neder-

land, droom of nachtmerrie?’ start op 8 februari.

Inschrijven kan tot en met 1 februari via Studielink.

rein JansmaArchitectHoe kunnen we de Spelen gebruiken in een grotere ontwikkelingsvisie op de infrastructuur? Met deze vraag ging architect Rein Jansma in opdracht van het ministerie van VROM aan de slag en in zijn gastcollege licht hij zijn visie toe. ‘De huidige trend is dat de Spelen in grote urbane gebieden plaatsvinden, zoals Beijing en Londen. Maar juist een klein land biedt ook interessante kansen. Over twintig jaar ziet de wereld er radicaal anders uit en wij willen Nederland aan het IOC als een soort petrischaaltje aanbieden, om mogelijk-heden die die veranderingen bieden uit te kunnen testen.’

renske leijten Tweede Kamerlid voor de SPHet overheidsgeld voor de lobby voor de Olympische Spelen is een verkeerde beste-ding van gemeenschapsmiddelen en moet di-rect worden stopgezet. In haar gastcollege zal SP-Tweede Kamerlid Renske Leijten een betoog houden over waarom projectgroep Olympisch Vuur een ordinaire lobbyclub is die geen gemeen-schapsgeld verdient. ‘Als de Spelen werkelijk zo’n winstgevend project zijn als men beweert, dan kan de lobby daarvoor ook best betaald worden door de mensen die daar van profiteren. Voor het grootste gedeelte zullen dat private winsten zijn voor het bedrijfsleven en de sponsoren.’ Leijten wil daarbij benadrukken niet tegen eventuele Spelen in Nederland te zijn. ‘Dat is het misverstand. Ik ben ervan overtuigd dat het een leuk feestje zal worden. En als we ze krijgen, moeten daar ook overheidsuitgaven voor worden gedaan, bijvoor-beeld om de infrastructuur te verbeteren. Maar het is de verkeerde volgorde van zaken om nu al geld te pompen in de lobbyfabriek, zonder dat zeker is of dat ons ook iets gaat opleveren.’ Het tegenargument, dat de Olympische lobby bijdraagt aan het sportieve klimaat in Nederland, verwerpt Leijten. ‘Er is absoluut geen onderzoek dat het ver-band tussen een groot evenement en verhoogde sportiviteit ondersteunt. Als we die drie miljoen gewoon in sportactiviteiten op scholen steken, is het zeker dat we daar allemaal van profiteren.’

30 Folia Magazine

eric van der BurgWethouder Zorg, Welzijn en Sport in AmsterdamEen groot voorstander van de Spelen in Am-sterdam, zo presenteerde Eric van der Burg zich de afgelopen jaren reeds. Vorig jaar interviewde Folia hem al over zijn Olympische droom, waar-bij hij de nadruk legde op huisvestigingsmoge-lijkheden die de Spelen Amsterdam kan bieden. ‘Op het moment dat de Spelen naar Nederland komen, heb je een Olympisch dorp nodig. Maar ook als je ze niet krijgt, kun je dat dorp nog steeds bouwen. Dan is het voor studenten of anderen.’ Waarschijnlijk zal hij zich tijdens zijn gastcollege dan ook als een mental coach pre-senteren, zoals hij zich ook tijdens het interview al toonde: ‘Je moet voor het hoogste doel gaan. Vergelijk het met studeren: ga voor de tien, dan haal je misschien een acht.’

Clémence ross Directeur NISB

Op wat voor manier haal je een grote klus als de Olympische Spelen naar een land? Op

die vraag zal Clémence Ross, directeur van het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) in haar college antwoord proberen te geven. Uitgangspunt is voor haar dat de Spelen moeten komen, maar ze zet vraagtekens bij de manier waarop nu geprobeerd wordt dat doel te bereiken. ‘Als je het wilt, moet er een strategie komen, die ontbreekt nu. De politieke commitment moet van alle bewindslieden komen, anders lukt het sowieso niet.’ Ross wijst daarbij op de succesvolle campagne van de Braziliaanse minister, die structureel langs alle andere landen getrokken is om ze over de streep te trekken. ‘De Spelen moeten ons door andere landen gegund worden. Dat betekent dat we moeten inventariseren welke landen sowieso onze concurrent niet meer zijn, krediet moeten opbouwen met op hen gericht beleid en ze bijvoorbeeld moeten uitnodigen voor evenementen. Dat zal moeilijk worden, want de invloed van Nederland in het buiten-land neemt vooralsnog af. Maar met een goede strategie moet het uiteindelijk mogelijk zijn.’

eric eijkelberg Directeur Olympisch Vuur‘De kracht van sport levert een sterker Nederland op, op een veelheid aan gebie-den, waar iedereen van profiteert.’ Aldus het uitgangspunt van de projectgroep Olympisch Vuur. Sinds 2006 zet deze groep zich in om de Spelen naar Nederland te krijgen en bena-drukt in haar aanpak de meerwaarde die de Spelen zullen hebben voor het hele land. Eric Eijkelberg is waarschijnlijk de meest bevlogen pleitbezorger van de Spelen. Hij legt daarbij steeds de nadruk op een landelijk gevoelde energie die ambitie moet losmaken. In een interview zei hij: ‘Ik ben ervan overtuigd dat Olympisch Vuur 2028 inspiratie kan brengen om van Nederland een sterker en beter land te maken.’

31Folia Magazine