WeekblogsM A R C E L VA N H A R E N

Over FridayCheck

Het idee voor FridayCheck ontstond vanuit de gedachte dat veel dingen die we doen, alleen maar gedaan worden doordat we het altijd al zo gedaan hebben. Een bekende wijsheid is "als je altijd blijft doen wat je deed, blijf je altijd krijgen wat je kreeg". Het doel van FridayCheck is te prikkelen door eens een spiegel voor te houden en te helpen om zaken vanuit een ander perspectief te bekijken.

Medio 2012 zijn de eerste gedachten over FridayCheck ontstaan, eind december 2012 is de website in de lucht. 70 weken lang heb ik iedere week een prikkelend artikel ge-plaatst, op 25 april 2014 is de laatste verschenen. Er zijn twee heel verschillende aanlei-dingen waarom ik besloten heb om te stoppen met deze blog. Ten eerste is gebleken dat sommige lezers, die mij ook kennen vanuit mijn werkomgeving, deze denkprikkel op persoonlijke titel niet los kunnen zien van mijn werk. Een denkprikkel vanuit een be-wust gekozen ander perspectief wordt hierdoor ingekleurd als zou het mijn eigen zake-lijk standpunt zijn. En daar worden, in mijn ogen geheel onterecht, conclusies uit ge-trokken. Om dit te voorkomen heb ik zelf besloten om te stoppen met deze Friday-Check blog. En ten tweede zie ik het als een uitdaging om nu door te ontwikkelen van deze vorm van prikkelende stukjes schrijven, naar veel meer informatieve- en/of strate-gische artikelen t.b.v. mijn (raads)werk.

Maar FridayCheck gaat door op Twitter met interessante of leerzame belevingen en af een toe een prikkel in 140 woorden, daarom graag tot ziens op Twitter via @Friday-Check.

Marcel van Haren

i

14 D E C E M B E R 2 012

De technisch industriële beurs moet naar de dokterAl jaren is het bij iedere editie van grote beurzen voor de industrie hetzelfde verhaal, helaas weer minder bezoekers. Dit was het geval begin dit jaar bij de Technishow en on-langs ook weer bij Het Instrument en Industriële Week 2012. Steevast komt er vanuit de organisator een statement dat het weliswaar minder bezoekers zijn, maar de kwali-teit van de bezoeker beter is. Dit wil ik overigens niet per definitie in twijfel trekken, maar de almaar afnemende bezoekersaantallen houden de gemoederen van de expo-santen en beursorganisatoren goed bezig.

Oorzaken voor het teruglopende beursbezoek zijn divers. Allereerst is de functie van beurzen veranderd. Vroeger waren de innovaties alleen daar te zien, waar tegenwoor-dig internet en uitsluitend grote internationale events deze rol hebben. Ook werd er vaak nog direct zaken gedaan. Zo had mijn vader in de jaren 70 gemiddeld twee keer per jaar een beurs met zijn bedrijf en nam dan meestal een goedgevuld orderboek mee naar huis voor minstens het volgende half jaar.  

Kwamen vroeger treinwagons vol medewerkers van grote bedrijven naar een beurs, te-genwoordig komen omwille van efficiency en kostenbesparing slechts enkelen van één groot bedrijf. Ook zijn er gevallen bekend waar het werknemers uitsluitend wordt toe-gestaan om in eigen tijd naar een beurs te gaan, dus een snipperdag opnemen. Dit mo-tiveert natuurlijk niet echt om nog naar een beurs te gaan.

Daarnaast zijn er ondertussen gewoonweg minder mensen in industrie en techniek werkzaam, waardoor de vijver met potentiële beursbezoekers een stuk kleiner is gewor-den. Met het voorspelde tekort van technisch geschoold personeel voorspelt dat weinig goeds voor de toekomst.

Genoeg verklaringen voor het teruglopend beursbezoek, maar is de enige conclusie dan dat het allemaal geen zin meer heeft? Zeker niet!

Allereerst zal het helpen om tegenover een betere kwaliteit van de bezoekers ook een betere kwaliteit vanuit standhouders te bieden. Statische stands zonder actie zijn niet

2

bepaald uitnodigend voor het publiek. De klassieke vorm van grote dure stands geeft te denken. Het is een dure presentatievorm, waarbij het nog maar de vraag is of dat in de huidige tijd veel extra oplevert aan aandacht en dus omzet.

Zou u zelf naar een event gaan waar het vooraf onduidelijk is wat het u oplevert en waar één ding vast staat, namelijk dat je voortdurend belaagt wordt door (te) gretige verkopers? Denk het niet, toch? Waarom zou u dat uw potentiële klanten dan wel aan-doen? Zou het niet mooi zijn als het de bezoekers aan een beurs of event werkelijk iets oplevert om tijd vrij te maken om u te bezoeken.

Wat dat betreft kunnen we in de industrie wellicht nog iets leren van de gezondheids-zorg. Artsen bezoeken met veel plezier diverse bijeenkomsten, congressen en beurzen. Dit om de simpele reden dat ze met het bezoeken veel kennis opdoen, nieuwe inzich-ten en technieken aanleren en zodoende werken aan hun eigen CV.  Sterker nog, als ze de events niet bezoeken raken ze hun bevoegdheid kwijt vanwege een tekort aan accre-ditatiepunten die ze bij het bezoeken van een inhoudelijk event ontvangen.

Dus laten we als technische industrie de handen ineen slaan en zorgen dat bij beurzen en events meer geboden wordt dan een eindeloze vitrine aan producten omlijst door iets te gretige verkopers. Dit door samen een goed inhoudelijk (leer) programma bieden voor de voor ons zo belangrijke bezoekers, bijv. via lezingen, workshops etc. Als de be-zoekers met het bezoeken van het event tegelijk veel kennis opdoen, werken aan hun eigen CV en ook zorgen dat ze hun baan behouden door voldoende kennis, zal het voor iedereen weer leuk, nuttig en leerzaam zijn om events en beurzen te bezoeken.

De onlangs ondertekende overeenkomst tussen FEDA en FHI is een flinke stap in de goede richting en geeft vertrouwen dat gezamenlijk de schouders eronder worden gezet om tot een industrie-breed evenement te komen. Nu de accreditatiepunten voor de technici nog! Wellicht kunnen standhouders, brancheorganisaties en beursorganisator de handen ineenslaan, en zo ook meteen een systeem voor accreditatie vormgeven?

3

2 8 D E C E M B E R 2 012

De enquête terreur, kan dat niet anders?

Je kunt tegenwoordig geen aankoop meer doen of evenement bezoeken of je wordt bin-nen enkele dagen lastiggevallen met een enquête. Een lange lijst met vragen over de te-vredenheid over aankoop, dienstverlening of beleving op het bezochte evenement.

In het kader van het verbeteren van de klant tevredenheid wordt de nietsvermoedende consument overstelpt met deze terreurdaad van marketeers en kwaliteitsfunctionaris-sen. Voor het geval ik al tevreden zou zijn over het product, dienst of evenement be-zoek, dan wordt dat bij de ontvangst van een dergelijke enquête al direct grotendeels teniet gedaan. Dat is vast niet de bedoeling van dit soort enquêtes. Het lijkt bijna op zelfbevrediging wat de heren en dames marketeers en kwaliteitsmedewerkers hier over hun klanten uitstrooien. Voor mijzelf geldt dat als ik niet tevreden ben ik het heus wel laat horen en ben ik wel tevreden dan kom ik vanzelf wel een keer terug. Natuurlijk zal dat niet voor iedereen gelden.

Ik zou wel eens willen weten wat er überhaupt gedaan wordt met al deze met bloed, zweet en tranen en vaak trouw ingevulde enquêtes door nietsvermoedende klanten. Hoe waardevol is het als ik voor een paar op internet bestelde sokken 20 vragen moet beantwoorden over de verleende service en hoe tevreden ik daarover ben. Eigenlijk een topprestatie als je daarover überhaupt 20 vragen kunt bedenken! Hetzelfde geldt na-tuurlijk voor een beurs waarover ik 2 uur lang heb geslenterd, van mij wordt verwacht dat ik dagen nadien nog iets nuttigs kan melden over mijn beleving en hoe dat nog be-ter kan.

Deze dadendrang van de marketing- en kwaliteitsafdelingen komt van oorsprong na-tuurlijk voort uit de ISO 9001 kwaliteitsgedachte. Hierbij is het bijna een verplichting om te meten wat klanten van je vinden en daarmee je interne processen te verbeteren. Eigenlijk zijn de bedenkers en auditoren van ISO 9001 dus de schuldigen aan deze en-quête waanzin. Waarschijnlijk zijn de marketingafdelingen ook wel echte medeplichti-gen. Zij zullen vast bedacht hebben dat het sturen van een enquête na een aankoop of bezoek een extra aandachtsmoment is om de aandacht van de klant nog een keer te trekken. Met mogelijk een beetje extra omzet natuurlijk. Niet heel erg allemaal, maar het is toch zonde dat een tevreden klant minder tevreden wordt doordat hij de zoveel-

4

ste nietszeggende enquête voor zijn of haar neus ziet verschijnen. Uiteraard is er geen enkele verplichting om ook maar enig gehoor te geven aan het invullen van een derge-lijke enquête. Ik weet natuurlijk niet hoe dat bij u gaat, maar zelf heb ik toch last van een klein beetje schuldgevoel als ik de enquête email direct naar de prullenbak ver-plaats.

Eigenlijk te gek voor woorden natuurlijk. Nadat ik eerst zo goed ben om, vaak tegen be-taling met mijn door hard werken verdiende geld, een product of dienst af te nemen, zou je zeggen "een voltooide transactie". Maar later weet de leverancier mij kennelijk een soort van schuldgevoel te geven, doordat ik geen zin heb om de enquête in te vul-len of überhaupt in mijn email box te zien verschijnen. Ik pleit er daarom voor om voortaan bij aankoop een klant expliciet te laten aangeven dat hij of zij bereid is een en-quête te ontvangen na de gedane transactie. Zonder expliciete goedkeuring geen enquê-te dus. Sommige bedrijven doen dat al, maar bij het merendeel zie ik meestal binnen enkele dagen, totaal onaangekondigd, de gewraakte enquête email verschijnen.

Mijn oproep is eigenlijk heel simpel.

1. Geef uw klant of bezoeker aan uw evenement vooraf de mogelijkheid om zelf expli-ciet te kiezen voor het ontvangen van een enquête.

2. Vraag u serieus af of bij uw product of dienst (of delen hieruit) een enquête wel iets toe kan voegen aan uw inzichten. Zonder overtuigend positief antwoord van uzelf, geen enquête zou ik zeggen!

3. Praat met uw klanten of bezoekers. Een simpel gesprekje met een klant levert veel meer op dan 100 ingevulde enquêtes.

En wordt u als klant of bezoeker toch nog lastiggevallen met een ongewenste enquête, gooi hem dan voortaan gerust, zonder schuldgevoel, direct in de prullenbak.

5

4 J A N U A R I 2 013

Minder winst en werknemers meer belonen?Volgens de International Labour Organisation (ILO) is de winst van bedrijven de afge-lopen decennia veel harder gegroeid dan de lonen die werknemers in diezelfde bedrij-ven ontvangen. Tegelijkertijd lopen de investeringen in Nederland van deze bedrijven in snel tempo terug, met andere woorden, werknemers worden relatief steeds slechter betaald en de extra winst die dit oplevert vloeit niet terug in de vorm van investeringen in Nederland. Dit is te lezen in een artikel in Trouw van 31 december jl.

Een verklaring voor de achterblijvende loonontwikkeling is volgens hoogleraar Wiemer Salverda in het artikel te vinden in een structureel te lage inschatting van de productivi-teitsgroei door het Centraal Plan Bureau en een te rooskleurige weergave van de infla-tie, die in werkelijkheid hoger is. Dit laatste wordt ook onderbouwd in het boek "Geld-moord" van Edin Mujagic. Sinds de oprichting van centrale banken wordt volgens de schrijver structureel de inflatie positiever ingeschat dan deze werkelijk is, waardoor onze koopkracht langzamerhand afneemt. Dit fenomeen is lang onzichtbaar gebleven door het ongebreideld leengedrag van consumenten en de explosief stijgende huizen-prijzen. Hierdoor leek het lang dat consumenten meer geld beschikbaar hadden, wat in werkelijkheid alleen maar geleend geld was en vroeg of laat terugbetaald moet worden. En hiervan zijn de gevolgen nu iedere dag te lezen in de krant.

Na deze lange inleiding, terug naar de vraag in de kop van dit artikel. Als ondernemer of aandeelhouder wil je natuurlijk rendement op je geïnvesteerde kapitaal. Maar een belangrijk onderdeel van het kapitaal zijn de mensen in het bedrijf. Als deze mensen de winsten alleen maar zien groeien en tegelijkertijd iedere maand merken dat het lastiger wordt om rond te komen, gaat het tij zich keren, is mijn overtuiging. Het zou dus goed zijn om hier een oplossing voor te vinden.De ouderwetse coöperatie is hiervoor wellicht nog niet zo'n gekke oplossing. Iedereen brengt zijn of haar deel in de coöperatie in de vorm van kennis, geld, etc., en de resulta-ten worden ook onder dezelfde coöperatie leden verdeeld. Ik zou dus niet kiezen voor meer loon voor de werknemers, maar voor een andere be-drijfsvorm en verdeling van de winst. Met uiteraard ook oog voor, dus gezamenlijke re-serveringen voor, investeren in de toekomst. Dat vereist wel even anders denken en veel gewenning, want de oude bekende verhoudingen gaan behoorlijk op de schop. Maar wedden dat de betrokkenheid van de medewerkers toeneemt!

6

11 J A N U A R I 2 013

Op vrijdagen een inspirerende weekblog!Vandaag, 11 januari 2013, gaat FridayCheck van start, na een periode van voorberei-ding is het tijd om de eerste stappen te zetten. In de waan van de dag en door de druk-te in uw bedrijf wordt vaak veel te weinig tijd genomen voor een terugblik en bezin-ning of het allemaal nog wel past bij uw doelen en uw passie. Met FridayCheck wil ik ondernemers en managers prikkelen om op vrijdagen even stil te staan bij de gang van zaken in hun bedrijf. Even de zaken vanuit een ander perspectief bekijken en besluiten of zo verder gegaan moet worden of dat een andere koers beter zou zijn.

Door op vrijdagen een kort bericht te schrijven op de FridayCheck weekblog, bied ik u een prikkel om even te bezinnen. Uiteraard is via Twitter en LinkedIn deze weekblog ook te volgen.Naast deze vrijdagprikkel om even te bezinnen, gaat er meer komen. Zo zal met Friday-Check Inspiration Meetings de mogelijkheid geboden worden om te luisteren naar in-spirerende verhalen en te netwerken met collega ondernemers. Voor relaties van Friday-Check worden Meet & Learn bijeenkomsten georganiseerd bij spraakmakende onder-nemers die hun successen en leermomenten graag met anderen willen delen.Tot slot kan met FridayCheck One2One uw bedrijf nader bekeken worden. Wat valt op? Zo-wel in uw bedrijf als van buitenaf bekeken. Welke kansen laat u liggen?Volg de FridayCheck weekblog, gebruik het als moment van bezinning en ik hoop hier-mee mijn steentje bij te dragen aan uw succes!

7

18 J A N U A R I 2 013

“Voetbalt” u ook in uw branche-vereniging?In Nederland lijkt het alsof er meer brancheverenigingen,belangenbehartigers, stichtin-gen, federaties, lobby-clubs, netwerkclubs, ondernemersverenigingen, platforms, taskfor-ces, clusters, etc. etc. zijn dan gewone bedrijven waar gewoon geld verdiend moet wor-den. Zijn al deze clubjes (laten we ze voor het gemak zo noemen) zinvol of zijn het goed bedoelde randverschijnselen die de ondernemers alleen maar tijd en geld kosten?

Laten we het vergelijk maken met een voetbalvereniging. Het lijkt mij logisch dat u lid wordt van deze voetbalvereniging om te voetballen en niet om langs de lijn te staan. Het betalen van contributie is direct gekoppeld aan uw plezier om wekelijks te kunnen voetballen. Beleeft u geen plezier meer aan het voetballen is een logisch gevolg dat u uw lidmaatschap beëindigt.Ondanks dat het vergelijk heel goed te maken is werkt het bij lidmaatschappen van clubjes voor bedrijven kennelijk heel anders. Bedrijven zijn jarenlang lid zonder dat ze ooit iets van zich laten horen. Het lijkt alsof de gedachte is: “hier horen we nou een-maal bij”.Als dat bij voetbalverenigingen hetzelfde zou werken zouden er denk ik voor-namelijk lege velden zijn. Alleen maar lid zijn om op de ledenlijst te staan heeft echt geen enkel nut, meedoen bepaalt het nut en geeft plezier.

Mijn betoog is al jaren dat het geen zin heeft om lid te zijn van misschien wel 25 club-jes maar er geen tijd voor vrij te maken. Kies daarom voor 3 of 4 clubjes (wellicht meer, afhankelijk van de grootte van uw bedrijf), steek er substantieel tijd in, en het re-sultaat, in welke vorm dan ook, zou hieruit voort moeten vloeien. Evalueer dit op gezet-te tijden (eens per 2-3 jaar) en laat clubjes die onvoldoende vooruitgang boeken, on-danks uw (substantiële) inspanningen, ook afvallen. Trekken aan een dood paard of een paard dat de verkeerde kant in loopt heeft gewoonweg geen zin, daar zijn uw on-dernemers Euro’s en uren te kostbaar voor.

8

2 5 J A N U A R I 2 013

In welke wedstrijd zit uw branchevereniging?Vorige week schreef ik over het actief zijn in brancheverenigingen of clubjes, zoals ik ze noemde. Een vraag die zich daarbij aandient is in welke wedstrijd uw clubje speelt, of anders gezegd welke macht een clubje uitoefent of kan uitoefenen. En vervolgens na-tuurlijk de vraag, is deze macht effectief en productief voor de doelen van u en uw be-drijf ? Een analyse van "uw" clubje of het beoogde clubje om de wedstrijd in te gaan spelen is zinvol om teleurstellingen achteraf te voorkomen.

"Macht is het vermogen om hulpbronnen te mobiliseren voor het realiseren van een be-paald doel." Volgens de definitie van professor Jan Rotmans (Erasmus Universiteit). Vol-gens hem kunnen we 4 soorten van macht onderscheiden: gevestigde macht, destructie-ve macht, innovatieve macht en transformatieve macht. De eerste twee spreken voor zich, met innovatieve macht bedoelt Rotmans het ontdekken of creëren van nieuwe hulpbronnen. En transformatieve macht is het vermogen om de verdeling van hulp-bronnen te veranderen.

Wat betekent dit nu voor uw clubje? Veel clubjes zijn ooit ontstaan en zuiver bedoeld om die gevestigde macht in het zadel te houden, denk bijvoorbeeld aan bedrijven in de centrale fossiele energie sector. Als uw bedrijf tot een dergelijke gevestigde macht be-hoort kan het logisch zijn om hierbij aangesloten te zijn en dus in deze wedstrijd mee te spelen. Ben echter niet verbaasd als deze gevestigde macht en dus de positie van uw be-drijf plotseling van de troon gestoten wordt. Rondom deze gevestigde macht zijn name-lijk de andere machten erg actief om dat voor elkaar te krijgen, zij spelen een hele an-dere wedstrijd.Clubjes die destructieve macht inzetten behandel ik niet, omdat ik van mening ben dat het geen hele nette en duurzame methode is in het kader van branche clubjes. Maar ben u ervan bewust dat er wel clubjes zijn die op basis van dit principe de wedstrijd spe-len.

Heeft u een innovatief bedrijf met nieuwe technologie (bijv. duurzame energie) dan is het juist uw belang om de gevestigde orde van de troon te stoten. Dit kunt u natuurlijk proberen via een clubje van de gevestigde macht, maar de kans is groot dat u al snel als een soort Don Quichot wordt aangezien en niet echt iets bereikt. De eerste stap is meestal om mee te spelen in een clubje met gelijkgestemden, dit is wat Rotmans be-doeld met de innovatieve macht. Bijvoorbeeld alle producenten van zonnepanelen vere-nigen zich in een branche clubje. Door u te verenigen in een clubje gelijkgestemden rondom uw (technologische) oplossing wordt weliswaar de innovatie in een versnelling

9

gebracht, maar dat garandeert nog geen succesvolle positie voor u en uw sector. Voor-dat u het weet verzandt het clubje in een groepje klagende en knorrende ondernemers, doordat het beoogde succes uitblijft.

Een echte transitie (machtsverschuiving) of verandering is alleen mogelijk door de transformatieve macht. Hiervoor dient een heel andere wedstrijd gespeeld te worden, waarmee klassieke branche clubjes over het algemeen veel moeite hebben, dit door be-houd van positie, bureaucratie en eigenbelang. Het vormen van koepels met andere in-novatieve machten (clubjes), die ieder hun eigen identiteit kunnen en mogen behouden past hierbij. Het opzetten van een effectieve lobby, het opheffen van klassiek actiegroe-pen tegen de gevestigde orde en dit alles zo horizontaal mogelijk zonder teveel bureau-cratie en met alle generaties samen. Het zal duidelijk zijn dat eigenbelang hierbij totaal ondergeschikt moet zijn en er zelfs bereidheid moet zijn om het eigen clubje op te hef-fen, of op z'n minst ondergeschikt te maken, in het kader van het grotere belang om de transitie voor elkaar te krijgen. Er zijn nog niet heel veel perfecte voorbeelden te noe-men op dit moment, maar er zijn wel bewegingen van clustering waar te nemen, waar-mee een de wedstrijd van transitie in ieder geval goed wordt voorbereid. En als, met u erbij, de transitie door het spelen van deze wedstrijd lukt, behoort u wel tot de nieuwe gevestigde orde (macht).

Hopelijk helpt bovenstaand verhaal u enigszins op weg bij het maken van een keuze voor een clubje wat het beste bij u past en waar u, door het meespelen in de wedstrijd, ook echt de schouders onder wilt zetten.

10

1 F E B R U A R I 2 013

Procedure of gezond verstand?

Een bekend fenomeen binnen veel bedrijven is het hebben van allerlei voorschriften en procedures in het kader van het kwaliteitsdenken en het voorkomen van fouten. Op zich is daar niks mis mee, maar tegelijkertijd komt het ook nogal eens voor dat door al deze voorschriften alles in beton gegoten lijkt. Zo gaat het hier nu eenmaal, zo hebben we het afgesproken en daarom doen we het zo en niet anders, zelfs niet als dat beter, ef-ficiënter, effectiever of logischer is. Natuurlijk zijn er heel veel voorbeelden te noemen waar een dergelijke werkwijze absoluut de voorkeur geniet, maar soms lijkt het alsof we misschien een beetje doorslaan.

Als voorbeeld noem ik het invoeren van contacten in een CRM systeem bij een niet na-der te noemen bedrijf. Doordat bij de introductie van dit CRM systeem in het bedrijf er behoorlijk veel fout ging werd de procedure opgesteld dat dit invoeren van contacten voortaan centraal zou gaan. Omdat dit proces onvoldoende te controleren viel op snel-heid en doorlooptijd, werd een speciaal formulier verplicht gesteld met daarop een aan-vraag om een contact in te voeren in het CRM systeem. U raadt het al, op dit formu-lier moesten alle in te voeren gegevens (in Word) worden ingetypt, zodat degene die ver-antwoordelijk hiervoor was, het weer over kon typen. Gevolg was dat door twee keer overtypen het aantal foute invoeren behoorlijk opliep. Vervolgens werd afgesproken dat de verantwoordelijke voor de centrale contacten invoer voortaan een bericht zou stu-ren aan de aanvrager om te laten controleren of de ingevoerde gegevens wel klopten. Hierop moest dan formeel akkoord worden gegeven, waarna het nieuwe contact einde-lijk beschikbaar was in het CRM systeem. Hetzelfde verhaal was van toepassingen op wijzigingen, dus al met al waren er zo een aantal "Melkert-banen" gecreëerd die nau-welijks iets toevoegden.Toen dit na een paar jaar (inderdaad een paar jaar!!) duidelijk werd, was de oplossing om voortaan direct de contacten in te voeren. De enkele fout die hier mogelijk uit voortkwam kostte aanzienlijk minder dan de 2 FTE die nodig waren om de genoemde procedure in stand te houden.

Er zijn genoeg functies in onze bedrijven te bedenken waar het zuiver volgen van de procedures innovaties en vooruitgang behoorlijk in de weg staat. Toch hebben we in onze maatschappij de neiging om alles dicht te timmeren met procedures, voorschrif-ten, regels, etc. We proberen van iedereen robots te maken en maken daarmee het wer-ken een stuk minder interessant en uitdagend. Natuurlijk is het zo dat op een plaats waar mensen samenwerken een vorm van standaardisatie en regels behulpzaam kan zijn. Ik pleit ook zeker niet voor anarchie, maar ik loop ook regelmatig tegen zaken aan

11

waarbij ik denk "Zou dit met een beetje logisch denken niet veel slimmer of beter kun-nen?"

Kortom. Loop eens door uw bedrijf heen en breng is in kaart hoeveel procedures e.d. er zijn. Vraag uzelf af of dit met de huidige inzichten nog wel nodig is. Vaak zijn dit soort regels en procedures ontstaan in een periode dat zich een aantal problemen voor-deed. Problemen die door de vooruitgang der techniek niet meer bestaan of waarvoor de procedure om ze te voorkomen vele malen duurder is (geworden) dan een enkele keer dat zich een fout voordoet.

12

8 F E B R U A R I 2 013

Waarom kiest de klant voor u?

Er zijn veel bedrijven die ik tegenkom waar ze op bovengenoemde vraag geen goed ant-woord kunnen geven. Toch is het essentieel om dit te weten. Wat geeft de doorslag voor uw klant om bij u te kopen? Wat is het wat uw bedrijf uniek maakt? Veel ondernemers vragen het hun klanten niet, en weten dus eigenlijk niet of een wijziging aan hun pro-duct, dienst of relatie-onderhoud gevolgen kan hebben. En met vragen bedoel ik zeker niet zo'n suffe enquête of een klant-tevredenheidsonderzoek. Vraag het gewoon eens aan uw klant, praat eens met hem of haar zonder het doel nog meer te verkopen, maar gewoon van mens tot mens. U zult verbaasd zijn wat de redenen zijn dat hij of zij bij u klant is.

Wat is uniek?Vaak gaat het helemaal niet om technische specificaties of prijs, maar om hele andere redenen. Denk hierbij aan persoonlijk contact, afstand naar uw klant, een specifieke ei-genschap van één van uw medewerkers of het hebben van bepaalde andere klanten. In uw product of dienst kan ook één of enkele doorslaggevend(e) argument(en) of eigen-schap(pen) voor aankoop zitten, het is wel goed om te weten wat dit dan is en waarom. 

Prijs illusieIn veel gevallen is de prijs geen doorslaggevende motivatie voor aankoop van uw pro-duct of dienst, maar alleen een teken dat er veel andere kapers op de kust zijn. Zolang u maar de goedkoopste bent mag u leveren. En dat is toch niet uw droom relatie met uw klant?

Behoed u voor namaak!Als uw unieke eigenschap duidelijk is, is het van belang na te gaan hoe gemakkelijk de-ze "unieke" eigenschap van uw bedrijf door anderen te kopiëren is. Als dit op een zater-dagmiddag vanuit een willekeurige garagebox te realiseren is, is het tijd voor actie en innovatie. Innoveer de eigenschappen die de klanten het meeste waarderen, daarmee kunt u voorsprong behouden. En voor de overige eigenschappen van uw product moet u in ieder geval zorgen dat u niet slechter bent dan uw concurrent(en).Wanneer u echt een bijzondere relatie met uw klant nastreeft, betrek hem gewoon in dit proces, zeker weten dat hij of zij dit zeer zal waarderen.

13

15 F E B R U A R I 2 013

Een branchevereniging opheffen, wie durft?Al eerder schreef ik over het belang van meedoen in uw branchevereniging, nu wil ik een andere kant van het verhaal belichten. Het enorme aantal brancheverenigingen of clubjes (laten we voor het gemak vanaf nu deze term gebruiken) is te verklaren doordat bedrijven steeds minder in vaste hokjes te plaatsen zijn. Dit als gevolg van een sterk toe-genomen specialisatie en nichemarkt benadering in de afgelopen decennia. Bij ieder zichzelf respecterend industrie-, product- of dienstensegment kan een bijbehorend clubje niet ontbreken, en zie daar de oorzaak van de geboorte van vele kleine clubjes die opkomen voor de belangen van (soms kleine) groepen gelijkgestemden.De vraag dient zich natuurlijk aan of dit nou in het belang van de ondernemers is?

NoodzaakBij het moment van oprichting is er vaak sprake van een bepaalde noodzaak vanwege bijvoorbeeld (dreigende) wetgeving, imago- en/of kwaliteitsproblemen, lobby, promo-tie, etc. Door de krachten te bundelen kan vaak heel effectief en efficiënt worden opge-treden. Maar als deze problemen zijn opgelost of overgewaaid dreigt voor veel clubjes een fase van pappen en nathouden.

ZoektochtOndernemers ontbreekt het vaak, heel begrijpelijk, aan voldoende tijd en focus om de strategie en doelstellingen te herzien. Eigenlijk is er (tijdelijk) geen echt thema meer en zou opheffen of in “slaapstand zetten” in sommige gevallen het beste zijn. Het inge-huurde professionele secretariaat is er natuurlijk niet bij gebaat om de boel weer stop te zetten. Wanneer het secretariaat er onvoldoende in slaagt, om met bestuur en leden, een strategische heroriëntatie voor elkaar te krijgen, is een wanhopige zoektocht naar toegevoegde waarde door het organiseren van allerlei evenementen en bijeenkomsten vaak het gevolg. Uiteraard worden hierbij ook regelmatig kleine successen geboekt. Maar of deze successen opwegen tegen de kosten, inspanningen en mislukkingen van dergelijke clubjes is moeilijker te beantwoorden. Zeker als gelet wordt op het (vaak klei-ne) aantal ondernemers dat meedoet in bepaalde activiteiten.

Lef en visieIk zie al jaren dat er op veel plaatsen naarstig wordt gezocht naar de “magische formu-le” van toegevoegde waarde voor dit soort clubjes, voornamelijk door de desbetreffen-de secretariaten, soms bijgestaan door een (te) kleine groep enthousiaste ondernemers. Mijn overtuiging (en dat heeft zich al meerdere keren bewezen) is dat dit alleen lukt als de aangesloten ondernemers ook werkelijk meedoen en zich dus inzetten voor hun club-

14

je. Daarnaast zouden besturen en secretariaten veel vaker het bestaansrecht van de clubjes moeten beoordelen en veel resoluter de knoop moeten doorhakken en tot ophef-fing of in “slaapstand zetten” overgaan als de toegevoegde waarde (tijdelijk) ontbreekt. Daar is lef voor nodig, maar ook een visie op de toekomst. Want wie weet is een clubje over twee jaar wel weer heel hard nodig en relevant vanwege een snel veranderende omgeving.

15

2 2 F E B R U A R I 2 013

Brancheverenigingen, samenwerken of eigenbelang?Het is een gegeven dat er heel veel brancheclubjes in ons land zijn. Ik probeer me voor te stellen dat al deze afzonderlijke branchebelangen door onze politici aangehoord zou-den moeten worden, voorafgaand aan ieder besluit, motie of amendement. Om gek van te worden, zou je zeggen, en toch is dit de hoop of verwachting van heel veel club-jes in ons land. Politici horen dat natuurlijk niet allemaal aan, ze zouden wel gek zijn. Ze gaan af op een aantal meningen en adviezen geformuleerd door een beperkt aantal clubjes. Clubjes waarvan vaststaat dat ze een grote achterban vertegenwoordigen en ook relevante, goed onderbouwde argumenten kunnen aandragen. Wat overigens geldt voor politici in Den Haag en Brussel, geldt natuurlijk ook voor media, consumenten etc.

Anderhalve man en een paardenkopOndanks bovenstaande feiten blijven, vanwege ogenschijnlijke grootheidswaanzin, di-verse clubjes toch hun eigen belang voorop stellen. Niet samenwerken, maar met ander-halve man en een paardenkop denken dat ze het wel alleen kunnen, om vervolgens van teleurstelling naar teleurstelling te koersen. Waar komt dit gebrek aan samenwerken toch vandaan? Is het doen van concessies bij samenwerken zo pijnlijk dat er liever zon-der veel kans op succes alleen wordt verdergegaan, voor zuiver het eigen belang? Is het de koppigheid of kortzichtigheid van het bestuur of de leden? Staat het secretariaat sa-menwerking in de weg, bang om het eigen winkeltje te verliezen? De redenen zullen zo divers zijn dat hierop niet een eenduidig antwoord te geven is. Maar het is wel van be-lang om dit per clubje helder te krijgen en daarvoor is het bewustzijn van deze proble-matiek een belangrijke eerste stap.

Samenwerken plus eigenbelangIk pleit er zeker niet voor om alle kleine clubjes per definitie op te heffen. Maar afhan-kelijk van het het doel kan er op bepaalde onderwerpen beter samengewerkt worden. Dus eigenbelang waar nuttig en mogelijk en samenwerken waar effectief. Dit is boven-dien ook een stuk efficiënter en goedkoper, ook niet onbelangrijk in een tijd waar de middelen schaars zijn.Het vereist natuurlijk wel dat een clubje haar eigen (financiële) middelen zo organiseert en herschikt dat samenwerken ook mogelijk is. Want de grootste dooddoener is het ex-cuus dat er geen budget beschikbaar is voor samenwerken!

16

1 M A A R T 2 013

Lid van een branchevereniging, maar geen tijd?De tijd dat er in bedrijven substantieel tijd werd vrijgemaakt voor brancheverenigingen ligt ver achter ons. De meeste bedrijven hebben met reorganisaties, kostenbesparingen en efficiency verbeteringen het ruim de tijd nemen voor de eigen vereniging onmoge-lijk gemaakt.Om toch wat te kunnen doen, en nog belangrijker, te kunnen bereiken, is een eerste stap om het aantal verenigingen waarin wordt meegedaan te beperken tot enkele echt relevante, hierover schreef ik al eerder.Maar daarmee is er nog geen overvloed aan tijd beschikbaar gekomen. Voordat je het weet wordt je gevangen in de dagelijkse business van het eigen bedrijf en blijft er toch geen tijd over voor de vereniging.

Halen en brengenZonde als er geen tijd is, want niet actief meedoen (brengen) in de eigen vereniging, zorgt er uiteindelijk voor dat het ook te weinig oplevert (halen). Het model van een branchevereniging is dat halen en brengen enigszins in evenwicht moet zijn, dat is de basis voor het voortbestaan ervan.Als er alleen maar gehaald wordt is de ruif snel leeg en neemt de animo snel af om nog te komen naar bijeenkomsten. Wanneer er alleen maar gebracht wordt is de lol er ook snel van af, want alle inspanningen leveren niks op. Dus als er voldoende leden zijn die brengen en voldoende die halen, en deze rollen worden ook regelmatig verwisseld, dan is er een gezonde vereniging.

FridayCheckMooie theorie natuurlijk, maar de praktijk is dat er te weinig tijd is, hoe kan het "bren-gen" dan ooit gaan werken? Het simpele antwoord is dat het toch een kwestie is van pri-oriteiten stellen. Er is gekozen om lid te zijn van een vereniging omdat er toegevoegde waarde in wordt gezien. Op een of andere manier zal er dan ook tijd voor vrij gemaakt moeten worden. Zijn dit dan vele uren per week? Ik ben van mening dat dit absoluut niet het geval hoeft te zijn, 30 tot 60 minuten per week is meer dan genoeg. Plan ge-woon iedere vrijdag 30 tot 60 minuten in uw agenda om voor en met de vereniging be-zig te zijn. Dit is ook de reden waarom ik mijn bedrijfje FridayCheck heb genoemd, sta op vrijdag even stil bij wat er gebeurd is en kijk vooruit, uiteraard ook voor de vereni-ging. Als alle leden dit zouden doen moet je eens kijken waar brancheverenigingen toe in staat zijn!

17

8 M A A R T 2 013

Verkopers, een bedreiging voor brancheverenigingen?Ga naar een ledenvergadering waar veel verkopers zijn afgevaardigd om namens hun bedrijf heen te gaan, je zult merken dat er veel gepraat wordt, maar weinig gezegd en nog minder bereikt. Met andere woorden een zaal vol mensen die alleen maar komen halen en niets willen brengen. Logisch vanuit het verkoper perspectief, want het is zijn of haar vak om zoveel mogelijk omzet en marge binnen te halen, gelet op de targets die zij hebben binnen hun bedrijf. Brancheverenigingen zijn er primair voor gemeen-schappelijke belangenbehartiging van de sector, dit is een doel wat bijna haaks (lijkt) te staan op de doelen van een verkoper. Dus ondernemers, stuur massaal verkopers naar ledenvergaderingen als het doel is de vereniging ter ziele te laten gaan.

Apathische verkopersVerkopers gebruik ik voor het gemak als verzamelnaam voor alle functies die harde ver-koopdoelen in hun primaire (dagelijkse) targets hebben staan. Laat ik beginnen om me-teen duidelijk te maken dat ik niks tegen verkopers heb, ik ben zelf jarenlang verkoper geweest. Maar ze horen in principe niet thuis in vergaderingen van brancheverenigin-gen waar gesproken wordt over het belang van de sector en waar activiteiten worden opgestart ter promotie van de sector. Verkooptargets zullen zich ook tijdens deze leden-vergaderingen in het hoofd van de verkoper manifesteren, want dat is het enige wat hij of zij maandelijks terugvindt op het loonstrookje. In de vergadering wordt vooral ge-wacht en geluisterd totdat een concurrent wellicht net iets teveel loslaat, zodat daar con-currentievoordeel mee behaald kan worden. Het gevolg is dat er vooral apathisch luiste-rende verkopers in de zaal zitten, die zich voor niets willen inzetten wat ze niet verder helpt in het halen van de targets. Dit alles is dus het perfecte recept voor de ondergang van een branchevereniging.

Biertje achterafMijn betoog is dat een branchevereniging primair iets is voor ondernemers en direc-ties. Zij zijn vanwege hun doelen en overzicht veel beter in staat om het belang voor de hele sector te overzien en zich daarvoor ook hard te maken. Zij kunnen, wanneer no-dig, ook andere medewerkers in hun bedrijf vragen iets te doen voor de vereniging. On-dernemers maak daarom tijd in uw eigen agenda om actief te zijn in brancheverenigin-gen. Ben terughoudend met het afvaardigen van medewerkers die hele andere targets hebben dan het vooruithelpen van een branchebelang.En nodig de verkopers uit voor een brancheborrel nadat de beslissingen zijn genomen, met verkopers is het namelijk altijd heel gezellig bier drinken!

18

15 M A A R T 2 013

Crossover branches, bron van verdienkracht?Onze economie en samenleving verandert, ook onder druk van de huidige crisis. Praat bijvoorbeeld met een jongere over intellectueel eigendom en patenten en je zult een heel ander antwoord krijgen dan van een 45 plusser. De jongere is bereid zijn kennis te delen, omdat hij/zij ervan overtuigd is dat hiermee meer voordeel te behalen is. De 45 plusser is er vooral op gericht om zijn of haar kennis af te schermen, om te voorkomen dat iemand anders er voordeel mee kan behalen. In heel veel sectoren gaat het er al lang niet meer om om elkaar als keiharde concurrenten te bevechten op de lokale markt. Het gaat er veel meer om op nationaal of op Europese schaal allianties te vor-men om de toenemende internationale concurrentie het hoofd te kunnen bieden.

VoedingsbodemHet afschermen van kennis is belemmerend als je internationaal concurrerend wilt blij-ven, delen van kennis maakt elkaar daarentegen sterker. En in het huidige internationa-le (Europese) speelveld is die gezamenlijke sterkte juist nodig. Open innovatie is nu ons concurrentie voordeel en daarvoor kunnen brancheverenigingen een goede voedingsbo-dem bieden. Enerzijds kan dit door als leden met elkaar te praten over (internationale) marktontwikkelingen en zo een gezamenlijk beeld te vormen. Anderzijds kan een branchevereniging gemakkelijk contacten leggen met andere relevante, of op het oog niet-relevante, branches. Door discussies over thema's of markten zo met elkaar te voe-ren ontstaat er al snel een sfeer waarin veel van elkaar geleerd kan worden. En juist op gebieden waar je het vooraf niet van verwacht ontstaan juist hele vernieuwende en inte-ressante ideeën.

CrossoverWas in het verleden de rol van een branchevereniging juist het met gelijkgestemden de-len van concurrentie-ongevoelige kennis, promotie van de sector en het onderling net-werken. Dat verschuift nu veel meer naar het delen van de kennis met andere branches, promotie van de Nederlandse of Europese innovatiekracht en het netwerken tussen verschillende branches. De term crossover branches zie je ook steeds meer ver-schijnen, hier valt veel te winnen als het om innovatie en dus uiteindelijke verdien-kracht gaat. Kijk bijvoorbeeld naar de Agro & Food sector, het is een wirwar van vele groepen en branches, maar onderling wordt er helemaal niet zoveel gepraat. Toch zijn er meerdere thema's waar men elkaar zou kunnen vinden en helpen, denk aan voedsel-veiligheid, voedselzekerheid, dierenwelzijn, urbanisatie en duurzaamheid. Het zou toch geweldig zijn als we hier elkaar mee vooruit kunnen helpen door onze kennis te delen, want eten moeten we per slot van rekening allemaal.

19

2 2 M A A R T 2 013

Zelfredzaamheid of individualisme?

Soms denk ik wel eens dat de belangrijkste oorzaak van de huidige crisis het toegeno-men individualisme is. Alles draait om het individu en ieder gevoel van gezamenlijke verantwoordelijkheid verdampt als sneeuw voor de zon. Totdat het plotseling slechter gaat, dan is hand ophouden en wijzen naar de overheid of andere instanties aan de or-de van de dag. Dan komt het individualisme even niet goed van pas. Maar hier gaat er iets grondig fout, als het even tegenzit komt het ook aan op eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid. En dit is absoluut iets anders dan individualisme, maar wordt he-laas nogal vaak ten onrechte over één kam geschoren.

Onderscheidend bedrijfslevenZelfredzaamheid betekent ook zorgen dat je onderdeel uitmaakt van een gemeenschap, een gemeenschap die je ook kan opvangen als het even tegenzit. Maar ook een gemeen-schap waar je meehelpt de ander op te vangen als het hem of haar even tegenzit. Zo zou het ook kunnen werken in het bedrijfsleven, althans voor een deel van het bedrijfs-leven. De Nederlandse economie is in hoge mate afhankelijk van export en onder-scheid zich tegelijkertijd ook met creativiteit en innovatie. Toch hebben nog steeds veel bedrijven sterk de neiging om alles zelf te doen, terwijl het echt onderscheidende ver-mogen van onze economie juist innovatie en samenwerking is.

Kennis delenSamenwerken en kennis delen zet aan tot nadenken en is bron van innovatie, en als we echt het verschil willen maken zal hier dus nog meer aandacht voor moeten komen. Laat dus het individualisme varen, zoek de samenwerking op en blijf tegelijk zelfredzaam door kennis te delen. Geven en nemen in balans, want met de hand op-houden als het even tegenzit gaan we het niet redden. Zelfredzaam zijn wordt ook be-paald door hoeveel je hebt willen geven in goede tijden. En dan heb ik het in dit voor-beeld niet over geld.

20

2 9 M A A R T 2 013

Branche nieuws, maar dan anders?

Lang geleden was een van de belangrijkste rollen van brancheverenigingen het voor-zien van de leden van informatie over de branche, wetgeving en marktontwikkelingen. Doordat dit vanwege de opkomst van internet steeds minder relevant werd, is deze rol steeds meer in verval geraakt. Iedereen kan zijn eigen informatie vinden via allerlei openbaar beschikbare bronnen op internet. Niet zelden zelfs sneller dan via de eigen branchevereniging. De hoeveelheid informatie is de afgelopen decennia enorm toegeno-men en de efficiency (= minder tijd beschikbaar) binnen de bedrijven is opgevoerd. Tijd om de juiste informatie te vinden en te lezen is schaars geworden, hoe kan een branchevereniging hier een nieuwe rol vervullen. Oude wijn in nieuwe zakken?

Wat is relevant?Dat het steeds lastiger wordt om überhaupt nog een weg te vinden in deze constant doorlopende en toenemende informatiestroom zal niemand ontkennen. Probeer maar eens snel de echt relevante informatie voor de eigen sector, branche of markt te vinden. Wat is relevant en wat niet? Wat is betrouwbaar? Natuurlijk zijn er allerlei slimme hulp-jes en gereedschappen om op internet snel een sortering te maken. Ook vakbladen heb-ben hier natuurlijk hun taak. De hoeveelheid vakbladen, de kwaliteit van het nieuws en de artikelen, en de vertraging waarmee gedrukte vakbladen op uw bureau liggen zijn dan weer aandachtspunten. Bovendien, hoeveel vakbladen worden nou echt goed gele-zen? Bij de meesten zal het toch snel ondersneeuwen onder de andere werkzaamheden en na een paar weken verdwijnen ze meestal in de papierbak. En lezen is zo enorm ou-derwets!

Het branchejournaalZou het anders kunnen? Geïnspireerd door een jonge collega met frisse kijk op commu-nicatie een idee. Stel je voor, een branchevereniging verzamelt het nieuws, geholpen door triggers vanuit leden, overheden en andere stakeholders. Een journaallezer leest in 5 of 10 minuten het relevante nieuws voor op een videoboodschap. Vervolgens kun je dit nieuws via bijvoorbeeld YouTube afspelen wanneer je er tijd voor hebt. Een snel-le update via een videoboodschap, ofwel het branchejournaal.Ik ben benieuwd naar jullie mening, iets om verder uit te werken? Overlaten aan de be-kende media, of een slimme co-productie van bekende media met de branchevereni-ging?

21

5 A P R I L 2 013

Economische groei in een bejaard Europa?Bijna dagelijks blijven we hetzelfde verhaal horen, meer economische groei lost alle pro-blemen van de huidige crisis op. Maar hoe realistisch is het om er maar van uit te gaan dat we kunnen blijven groeien? Groei kent grofweg 2 factoren, meer consumeren en meer mensen. Meer mensen gaat voorlopig op wereldschaal wel lukken, tenzij zich an-dere rampen voltrekken. Meer consumeren op wereldschaal lukt ook wel doordat steeds meer mensen zich dezelfde luxe als wij in het westen willen en kunnen veroorlo-ven. Maar aangezien wij in Europa nog maar nauwelijks groeien in aantal mensen en bovendien in rap tempo vergrijzen, dient zich de vraag aan of economische groei voor ons nog wel haalbaar is?

Bejaard EuropaVergrijzende bevolkingen gaan, met uitzondering van zorguitgaven, minder consume-ren. Moeten we het dan, bij gebrek aan binnenlandse (Europese) groei hebben van een blijvend groeiende export naar andere werelddelen? Daar lijkt het wel op, en deels zal het ook wel lukken op de korte termijn. Maar of het op langere termijn een houdbare positie is, is nog uiterst onzeker. Waarom zouden flitsend groeiende economieën hun inkopen blijven doen in een bejaard Europa? Alsof het cool is om je nieuwste gadgets bij een stel oude grijze duiven in te kopen? Tenzij we erin slagen hiervan een wereldwij-de trend te maken natuurlijk, maar dat lijkt me geen heel realistisch scenario.

Grijze wijsheidEen ander scenario is dat de Europese regeringen een "konijnen-fok-bonus" in gaan stellen om de bevolking toch maar te laten groeien en verjongen. Dan kunnen we in ie-der geval weer economisch groeien. Maar als we dit doen, opgeteld bij de toch al veel te snel groeiende wereldbevolking, hebben we toch wel erg weinig oog voor duurzaam-heid, brandstof- en voedselproblematiek op wereldschaal. Dit inzicht mag je toch wel verwachten van een bevolking met zoveel grijze wijsheid. Er blijft dus weinig anders over dan ons best blijven doen en langzamerhand te accepteren dat geluk niet samen-hangt met consumeren en groei van de economie.

22

12 A P R I L 2 013

Inflatiecorrectie, alleen voor luie bedrijven?Ieder jaar verbaas ik me opnieuw, diverse bedrijven en overheidsinstellingen verhogen hun prijzen en tarieven met een percentage gelijk aan de inflatie. Net alsof het vanzelf-sprekend is dat hun kosten ook met eenzelfde percentage zijn gestegen. De prijsverho-ging wordt gebracht alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Maar is het dat wel? Is het wel logisch om de prijzen te verhogen met een percentage gelijk aan de infla-tie? Of is het een mooie truc van de overheid om de inflatie op gang te houden?

Andere cultuurIedere gezonde organisatie zou constant de drijfveer moeten hebben om de productivi-teit te verhogen en/of de efficiency te verbeteren. Dit is volgens onze eigen regering de sterkte van Nederland en is een belangrijke factor dat we ondanks onze relatief hoge lonen internationaal concurrerend kunnen zijn.Bij met name overheidsinstellingen en organisaties die daaruit ooit zijn voortgekomen, heerst kennelijk een hele andere cultuur. Ieder jaar gewoon de prijzen verhogen met het inflatiepercentage is daar het devies. Hoezo efficiënter werken? Hoezo op de kosten letten? Nee, gewoon klakkeloos de prijzen verhogen, want dat mag nu eenmaal. Schan-dalig! Op deze wijze wordt de inflatie feitelijk voor een groot deel automatisch op gang gehouden. Wat goed is voor de hypotheek- en staatsschuld, maar slecht is voor het spaar- en pensioengeld.

Innovatie verslappendHelaas zijn er ook commercieel werkende bedrijven die deze systematiek hanteren, vaak wel in een sector waar klanten niet gemakkelijk toegang tot een alternatief heb-ben. Waar de concurrentie heviger is, zie je dit soort praktijken nauwelijks. Gek toch, kennelijk is concurrentie nodig om scherp, innovatief en productief te blijven of te wor-den. Ik ben absoluut niet tegen een prijsverhoging als dat nodig is, maar het automatis-me waarmee, vaak overheidsgerelateerde, organisaties dit toepassen zou eens serieus aan de kaak gesteld moeten worden. Tenzij ik als burger kan kiezen tussen meerdere ge-meentes, netwerkbeheerders, reinigingsdiensten, treindiensten en meer van dat soort gespuis, zodat ook de markt in deze sector zijn werk naar behoren kan doen. Maar tot het zover is, gewoon een landelijk verbod op automatische inflatiecorrecties!

23

19 A P R I L 2 013

Hoe sociaal zijn sociale partners?

Er is een sociaal akkoord, hoera! En het sociaal akkoord is bereikt door een paar men-sen door wie ik me, en wellicht jij ook, totaal niet vertegenwoordigd voel. Hoe sociaal is het als in organisaties waar nog geen 10% van de medewerkers is vertegenwoordigd in een vakbond, bindende afspraken worden gemaakt door diezelfde vakbond. Er is hele-maal niks sociaals aan, een kleine minderheid maakt de dienst uit en beweert boven-dien nog dat ze sociale vertegenwoordigers zijn. Ronduit asociaal zou ik zeggen, wat geeft hen het recht om namens mij te onderhandelen?

Stemmen nutteloosMoet ik me dan bij allerlei organisaties aansluiten om mee te mogen praten? Volgens mij praat ik mee als kiezer, laat ik eens per 4 jaar horen wat ik ervan vind en verwacht ik dat een regering de lijn met de coalitiepartner uitvoert waarvoor ze hun handteke-ning hebben gezet. Maar nee hoor, ze gaan opnieuw onderhandelen met "sociale part-ners", partijen waardoor ik me in ieder geval niet vertegenwoordigd voel. En daar ko-men plotseling hele andere afspraken uit dan waarvoor ik gestemd heb. Dit kun je geen democratie meer noemen, dit is de boel belazeren onder het mom van we hebben het met de "sociale partners" afgesproken. Wat heeft het dan nog voor zin om te gaan stem-men als achteraf een heel nieuw plan gesmeed wordt zonder de kiezer opnieuw te raad-plegen.

Duurbetaalde lobbyistenIk beweer niet dat de "sociale partners" het per definitie verkeerd voor hebben met ons, ik beweer alleen dat het systeem niet deugt. Eerst stemmen, dan regeerakkoord, vervol-gens is dit niet naar de zin van werknemers- en werkgeversverenigingen en begint het hele circus opnieuw. Kortom, ik krijg niet waarvoor ik gestemd heb. Dat was altijd al grotendeels het geval, maar op deze manier met een sociaal akkoord blijft er helemaal niks meer van over. Afschaffen dus die zogenaamde "sociale partners", het zijn duurbe-taalde lobbyisten van een minderheid die gewoonweg teveel macht hebben verworven. Als ze voor de tabaksindustrie zouden werken hadden we ze al lang aan de schandpaal genageld.

24

2 6 A P R I L 2 013

Teveel beurzen tegelijk, dat moet toch anders kunnen?Het lijkt alsof in de wereld van congressen, beurzen, themadagen en symposia er slechts sprake is van een kalenderjaar van 5 maanden. In twee geconcentreerde perio-de's van 2-3 maanden in voorjaar en najaar moet kennelijk alles de markt ingeperst worden. Dit tot wanhoop van de bedrijven die hier aan willen deelnemen als exposant of spreker, maar wellicht nog tot grotere ergernis van de bezoeker die zich echt geen raad meer weet.

Onder de maatWaarom doen die organisatoren dat toch? Zo moeilijk is het toch niet om te bedenken dat wanneer er 2 of 3 evenementen gelijktijdig plaatsvinden voor eenzelfde doelgroep, dit ten koste gaat van aantal deelnemers en bezoekers. Gevolg is dat iedereen ontevre-den is over de opkomst en dus opbrengst van het evenement, zowel organisator als ex-posant of spreker. Gevolg is een nog verdergaande erosie van de waardering van goed-bedoelde evenementen. En de bezoeker, de eigenlijke klant, die wordt helemaal niks ge-vraagd. De bezoeker moet kiezen en steeds vaker is de keus om gewoon naar geen van de evenementen te gaan. Waarom zou je ook gaan naar een evenement waar aanbod en opkomst ver onder de maat blijven?

Rustige periodeConcurrentie is gezond, maar van enige vorm van afstemming zou toch wel sprake mo-gen zijn. Laat de organisatoren eens de koppen bij elkaar steken en onderling afspre-ken wie, wanneer en wat er georganiseerd wordt. Dat is pas echt luisteren naar je klan-ten, wedden dat het uiteindelijk veel beter beloond wordt. Samenwerking is nog sterker dan de versnippering van dit moment.Ook zouden in mijn ogen best meer maanden van het jaar in aanmerking mogen ko-men voor het organiseren van beurzen, congressen, etc. Het gelijktijdig organiseren van gelijksoortige evenementen voor gelijksoortige doelgroepen heeft een nadeliger ef-fect op de opkomst dan een evenement georganiseerd in een iets rustiger periode. Voor-deel is dat de bezoeker dan ook gewoon tijd heeft om te komen!

25

3 M E I 2 013

9 tot 5 mentaliteit, 19e eeuwse toestanden?Er zijn veel bedrijven waar de 9 tot 5 gewoonte diep ingesleten is. Toch vreemd dat we blijven denken dat dit de manier is om om te gaan met werktijden. Ik weet bijna zeker dat vrijwel niemand 5 dagen in de week tussen 9 en 5 het meest productief, innovatief of toegewijd is. Toch blijven we maar als lemmingen naar kantoor gaan en om 5 uur massaal weer de deur uit rennen. Hoe kan het toch dat we zo vast houden aan het 9 tot 5 werken en 40 werkuren per week.

GemakzuchtAllereerst is het natuurlijk het management dat vasthoudt aan het controlemodel. Als iedereen tussen 9 en 5 op kantoor is, is dat gemakkelijk controleerbaar. Eigenlijk gemak-zucht dus. 40 werkuren is gemakkelijker controleerbaar dan output, dus nog een keer gemakzucht. Vanuit de werknemer is er ook sprake van de macht der gewoonte, dus een vast ritme is wel handig, ook weer gemakzucht dus. Maar zijn bedrijven wel gebaat bij deze houding van het management en de werkne-mer? Absoluut niet durf ik te stellen. Gaat het om aantal uren en aanwezigheid, of gaat het om output, resultaat en betrokkenheid? Als de laatste 3 gewenst zijn is het losla-ten van 9 tot 5 het devies.

Industrieel ritme Werken wanneer je het meest productief bent is goed voor het bedrijf, want de per-formance gaat gegarandeerd vooruit. Maar het ook goed voor de werknemer, het geeft hem of haar de gelegenheid om werk en privé beter te combineren. In een tijdperk waar het vinden van de juiste medewerker een uitdaging gaat worden (vergrijzing etc.) een goede verbinder voor deze mensen. We zijn heel ver voorbij de 19e en zelfs 20e eeuw, tijd dus om het industriële ritme van werken te vervangen door iets wat beter in de 21e eeuw past.

26

10 M E I 2 013

Is grenzen dichthouden wel zo goed?

In Nederland en veel andere landen wordt veel gedaan om de instroom van buitenlan-ders te beperken, of het nou gaat om vluchtelingen of arbeidsmigranten. Eigenlijk vreemd, de naam van ons land is in de wereld kennelijk zo goed, dat het mensen aan-trekt. Menig bedrijf zou heel blij zijn als de klanten zo graag zouden komen. Bij landen werkt dat kennelijk anders, de deur dichthouden is het devies, uit angst dat de nieuwe instroom aan mensen meer kost dan ze oplevert en meer ellende veroorzaakt. Wat geeft landen het recht om inwoners van deze planeet toegang tot bepaalde stukken van deze planeet te ontzeggen?

Toekomst verzekeringEen van de problemen van westerse landen zoals Nederland is de vergrijzing. Langza-merhand begint voelbaar te worden dat dit onbetaalbaar is, denk aan pensioen- en zorgkosten. Daarnaast zal dit groeiend leger aan bejaarden ook verzorgd moeten wor-den, en daarvoor is straks nauwelijks nog iemand te vinden, laat staan dat het betaal-baar is. Bij een gebrek aan voldoende eigen jonge bevolking is het dus eigenlijk een ze-gen dat mensen uit andere landen zo graag hier willen wonen en werken. Natuurlijk krijgen zij het hiermee beter dan in eigen land, of ze nu een oorlogssituatie ontvluch-ten of om zuiver economische redenen hun land willen verlaten, maakt eigenlijk niet uit. Zelf zouden we het ook doen als het ons betrof, kijk alleen maar naar de vele emi-granten die ons land verlaten in de overtuiging het elders beter te krijgen. Bovendien komt het onze eigen economische groei en dus schatkist ten goede.

Eigen krachtEen ander punt is natuurlijk de toegang tot door ons betaalde sociale voorzieningen. Het is terecht dat je niet iedereen toegang tot deze voorzieningen geeft terwijl ze er zelf niet aan bijgedragen hebben. Maar dat is best op te lossen, ga uit van een bedrag dat door een Nederlander met een minimumloon in een periode van 10 jaar zou zijn bijge-dragen. Een nieuwkomer zou dat bedrag moeten voldoen bij binnenkomst en daarmee direct recht hebben op onze sociale voorzieningen. Heeft de nieuwkomer dat geld niet, dan geef je net als aan studenten via een sociaal leenstelsel een voorschot bij binnen-komst. Als blijkt dat ze dit op eigen kracht niet binnen 15 jaar kunnen terugbetalen, wordt het kwijtgescholden.En zijn er bij de nieuwkomers criminelen, dan is er een reden om ze het land uit te zet-ten. Maar dat zou net zo goed moeten gelden voor de puur Nederlandse criminelen. Er is vast wel een onbewoond eiland waar we die allemaal op kwijt kunnen!

27

17 M E I 2 013

Statistiek, alleen voor angsthazen?

In vele branches en sectoren is het een oud gebruik om een marktstatistiek bij te hou-den van de omzet in diverse producten en/of diensten. Wat mij opvalt is dat er door een aantal bedrijven bijzonder veel waarde wordt gehecht aan een zo nauwkeurig mo-gelijk overzicht van behaalde omzetresultaten en marktaandelen uit het verleden. Soms heeft dit zelf manische trekjes. Andere bedrijven daarentegen hechten helemaal niet aan deze informatie, en leveren ook geen gegevens aan. Waar komt dit grote verschil vandaan? Waarom hecht de een heel sterk aan "achteruitkijkspiegels" en kan de ander uit de voeten op eigen intuïtie?

Kristallen bolWellicht heeft de behoefte aan informatie uit het verleden en over marktaandelen te maken met een gebrek aan zelfvertrouwen. Het is vaak een soort bedrijven met een cul-tuur van spreadsheet management. Met een cultuur van (zelf)vertrouwen is je blik niet zozeer gericht naar het verleden (achteruitkijkspiegels) maar veel meer naar de toe-komst en op kansen. Als een echte kristallen bol beschikbaar zou zijn om de toekomst te voorspellen, zou het helemaal perfect zijn. Echte ondernemers varen op zelfvertrou-wen en intuïtie, ze kijken natuurlijk ook wel even terug om ervan te leren, maar vooruit-kijken is het devies.

ZelfbevredigingResultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Eigenlijk gek dat er zoveel energie gestoken wordt in het zo nauwkeurig mogelijk vastleggen van deze resul-taten uit het verleden. Misschien is het alleen een vorm van rugdekking in een afreken-cultuur die binnen veel (beursgenoteerde) bedrijven heerst? Dat verklaart wellicht ook de soms zeer emotionele reacties als de gepresenteerde statistiek cijfers en marktaande-len anders uitvallen dan verwacht of gehoopt. Het liefst zou men ze eigenhandig aan-passen naar cijfers die het zichzelf op de borst slaan mogelijk maken. Raar toch?

28

2 4 M E I 2 013

Hoge zorgkosten, eigen schuld?

De discussies de afgelopen dagen over zorg fraude en de wijze waarop de overheid hier-mee omgaat, volg ik met stijgende verbazing. Er is een systeem ingericht onder het mom van marktwerking, dat oproept tot fraude en enorme kostenstijging in de hand werkt. Sinds de invoering van het systeem zijn de kosten van de zorg ongeveer verdub-beld, een stijging die niet overeenstemt met demografische veranderingen. Als liberaal ben ik een aanhanger van vrije marktwerking, maar bij een collectieve voorziening als zorg kun je je afvragen of de ingeslagen weg wel de goede is?

Laffe politiciEr is genoeg bewijs dat het systeem niet werkt, zou ik denken. Maar politiek Den Haag houdt vast aan de ingeslagen weg, want toegeven dat er wellicht een verkeerde keuze is gemaakt, is iets wat niet voorkomt in de hoofden van bewindslieden. VVD prominent Robin Linschoten geeft in een discussie bij Pauw & Witteman ruiterlijk toe dat er zo-maar 25% bespaard kan worden in de zorg. En dan houdt hij zelfs nog vast aan de libe-rale gedachte van marktwerking en het systeem van commerciële verzekeraars. Dezelf-de verzekeraars die het kennelijk maatschappelijk verantwoord vinden om in 1 jaar tijd € 1,5 miljard winst te maken op een collectieve basis voorziening. Dus er is zelfs nog meer te besparen zou ik zeggen.

Via de belastingdienstHet wordt hoog tijd dat we een principiële keuze maken. Willen we een systeem waar zorginstellingen naar hartelust erop los declareren en constant zoeken naar mazen in wet om zoveel mogelijk geld binnen te halen? Dit mede mogelijk gemaakt door dure verzekeringsmaatschappijen, waar medewerkers niets anders doen dan rekeningen ont-vangen, uitkeren en de consumenten veel te veel geld uit de zakken kloppen voor nul comma nul toegevoegde waarde. Of is zorg een basis voorziening waarbij alle zorgver-leners in dienst zijn van een zichzelf goed regulerende en controlerende overheid, waar-bij de consument de rekening betaalt via de belastingdienst. Met de laatste optie zijn we volgens mij een stuk voordeliger uit, maar de lobby van zorgverzekeraars en com-merciële zorgverleners zal zich hiertegen fel verzetten. Geholpen door Haagse bewinds-lieden en politici, die toegeven dat ze een fout hebben gemaakt erg moeilijk vinden.

29

31 M E I 2 013

Middelmatigheid troef bij brancheverenigingen?Als je zo om je heen kijkt zijn er maar weinig brancheverenigingen die excelleren. We doen een beetje van dit en een beetje van dat, en zolang we iedereen maar een beetje tevreden houden is zal het wel goed zijn. Af en toe gezellig bijeen komen, een beetje lobbyen en af en toe een thema bijeenkomst, en gekker moet het niet worden, toch? Hoe komt het toch dat brancheverenigingen zelden tot meer in staat zijn? Is in de we-reld van deze verenigingen met je kop boven het maaiveld uitsteken niet gewenst? Na-tuurlijk zijn er activiteiten die (tijdelijk) succesvol zijn, maar de totaal prestatie van vere-nigingen is vergeleken met veel bedrijven ver onder de maat te noemen.

RemtrappersEen vereniging is een samenkomen van gedreven personen met een gemeenschappelijk doel of belang, althans dat is zo in de ideale wereld. In de praktijk is het natuurlijk nooit zo dat de belangen van de individuen in een vereniging met elkaar volledig over-eenstemmen. De een wil wat meer linksaf de ander wat meer rechtsaf en een derde wil liever achteruit rijden. Geweldige voorstellen die de vereniging laat excelleren halen het zelden, er zijn altijd wel mensen die andere belangen hebben en dus op de rem trappen, hetzij leden, hetzij besturen. Gevolg is dat alles wat er gedaan wordt het resul-taat is van een kleurloos compromis om toch maar iets te doen. Tja, en probeer als grij-ze muis maar eens op te vallen door een bijzondere prestatie.

Kleurig landschapHet voordeel van een bedrijf is dat de eigenaar in de meeste gevallen bepaald wat het doel en de richting is. Natuurlijk heeft hij te dealen met medewerkers of zelfs manage-ment, in het geval het een wat groter bedrijf is. Maar hij hoeft in ieder geval geen com-promis te sluiten met concurrenten die elkaar het succes eigenlijk niet gunnen. Dus ei-genlijk zouden brancheverenigingen moeten gaan opereren als zelfstandige bedrijven, waarbij je als ondernemer een abonnement kunt nemen als je achter het gedachten-goed staat. Zo kweek je geen grijze muizen, zo krijg je een kleurig landschap van belan-genbehartigers die meters kunnen maken. Maar ja, de gedachte achter een vereniging is eigenlijk zo gek nog niet. Dus als we nou eens elkaar iets gunnen kunnen we zonder winstbejag ook excelleren. Wie doet er mee?

30

7 J U N I 2 013

Hoe erg is een tandje minder?

7,3 miljoen huishoudens, 16,8 miljoen mensen, dus € 6 miljard bezuiniging of lasten-verhoging is "maar" € 822 per huishouden of € 357 per inwoner. Of je ontslaat ge-woon 120.000 van de 430.000 ambtenaren, dat is niet alleen bezuinigen, maar ook nog eens een echte administratieve lastenverlichting. Want ambtenaren die er niet zijn, kun-nen ook geen onzinnige regels bedenken of mensen lastig vallen. Maar ja, als je ze ont-slaat krijgen ze 70% WW of wachtgeld, dus dan zijn we er nog niet. Dus eigenlijk moe-ten we alle ambtenaren ontslaan, 70% betalen en met behoud van uitkering hetzelfde werk laten doen..........En zo kan ik nog wel even doorgaan. Feit is dat we op veel te grote voet hebben geleefd en daar nu de rekening voor gepresenteerd krijgen. En als we dan allemaal moeten inle-veren doet dat pijn.

MotorstoringLastenverhoging is geen oplossing, met de wetenschap dat we in het verleden op te gro-te voet hebben geleefd, is tering naar de nering zetten het devies. Met lastenverhoging daalt het besteedbaar inkomen en daarmee raken we de grootste motor van onze eco-nomie kwijt, het MKB bedrijfsleven. Zij moeten het juist hebben van het geld wat we met z'n allen als besteedbaar inkomen over hebben. En als er minder geld beschikbaar is, hebben zij minder werk, minder inkomsten en dus ook minder personeel nodig. Met minder personeel is er minder besteedbaar inkomen en dus minder belastinginkom-sten, dus op deze wijze houden we de negatieve spiraal van de afgelopen jaren.

Terug in de tijdAls we besluiten toch alles op het niveau te willen houden zoals we in het verleden ge-wend waren, zullen we daarvoor de rekening moeten betalen en mogen we niet langer zeuren en klagen. En als je het hier echt niet mee eens bent, is Nederland verlaten al-tijd nog een optie, velen gingen u al voor. Vraag is alleen of het niet een tandje minder kan? Hebben we niet een te grote luchtbel gecreëerd, die nu leegloopt en ons weer met twee benen op de grond zet? Inleveren is altijd moeilijk, maar als we het voorzieningen-niveau van de overheid en de welvaart terugbrengen naar het peil van 20-30 jaar gele-den, zijn we in ieder geval gelijkgesteld met heel veel andere landen in de wereld. Mis-schien geen prettige gedachte, maar wel zo eerlijk toch?

31

14 J U N I 2 013

In 2014 in Nederland op vakantie?

'Hoe erg is een tandje minder?' schreef ik vorige week n.a.v. de € 6 miljard die we moe-ten bezuinigen. Per jaar geven we ruim € 12 miljard uit aan vakanties, waarvan onge-veer € 2 miljard in het binnenland wordt besteed. Dus ieder jaar verschepen we € 10 miljard naar het buitenland, aan campings, zonvakanties, all-inclusives etc. etc. Stel we zouden die € 10 miljard in Nederland besteden, is dan € 6 miljard bezuiniging van Rut-te en Dijsselbloem nog wel nodig?

BanenmotorAlleen al de BTW inkomsten bij binnenlandse bestedingen levert een slordige miljard op (gemiddelde van 6% op eten en 21% op de rest). Het is goed voor de werkgelegen-heid, want meer mensen zijn nodig bij restaurants, campings, hotels en toeleveranciers. Stel € 6 miljard aan extra banen, 33% gemiddelde loonbelasting, brengt toch alweer € 2 miljard in het laatje. Door al die extra werkgelegenheid hebben mensen gemiddeld meer te besteden en dat is weer een extra stimulans voor de economie. Bovendien heb-ben deze mensen geen uitkeringen meer nodig en wellicht ook lagere ziektekosten om-dat ze niet langer hoeven te piekeren dat ze geen baan hebben.

DuurzaamHet scheelt een heleboel brandstof want al die sleurhutten hoeven niet langer door heel Europa heen gesleept te worden. En als we in Nederland allemaal een tankje ben-zine of diesel aan vakantie kilometers verrijden kan de belastingdienst ook nog wat ex-tra accijns incasseren. Per saldo besparen we toch nog een heleboel energie, wat weer helpt om de milieu doelstellingen te halen.Eigenlijk alleen maar voordelen dus, bovendien hoeven Rutte en Dijsselbloem dan niet overhaast extra bezuinigen door te voeren. Dus in 2014 allemaal in Nederland op va-kantie en de crisis is opgelost, dat is u toch wel een paar extra regendruppeltjes waard?

32

21 J U N I 2 013

Betaal gewoon dubbele zorgpremie?

Het land staat op z'n kop als er ook maar ergens bezuinigd moet worden op de zorg, maar ook als we een hogere zorgpremie moeten gaan betalen. Wat zijn we toch een stelletje zeurkousen!Als we het met z'n allen normaal vinden dat alle zorg uit de collectieve voorzieningen betaald moet worden, moeten we gewoon de rekening ervoor betalen, toch? Maar zorg dan ook wel dat iedereen gelijk behandeld wordt, dus als bij oma het huis op kosten van de samenleving wordt schoongemaakt, dan moet dat gelden voor alle oma's van Nederland. Vraag is of dit alles echt is wat we willen?

Duurbetaald uitbestedenWe hebben minder tijd om voor elkaar te zorgen, dit komt omdat economen ons wijs hebben gemaakt dat voortdurende economische groei nodig is. Keerzijde van deze eco-nomische groei is dat we met z'n allen steeds meer zijn gaan werken om ons al die luxe te kunnen veroorloven en waardoor de economie kon blijven groeien. Tja, en nu we al-lemaal zo'n drukke agenda hebben met soms zelfs meerdere banen, hebben we geen tijd meer om onze kinderen op te voeden of voor oma te zorgen. Gevolg is dat we dit allemaal moeten uitbesteden aan duurbetaalde professionals. En als we daar de reke-ning voor gepresenteerd krijgen, staat het land op z'n kop. Niet alleen voor zorg maar ook voor kinderopvang.

Gezellig kopje thee met omaAls we in deze lijn doorgaan betalen we over een paar jaar ruim de helft van ons salaris aan zorgkosten. De andere helft betalen we aan wonen en energie, dus dan hebben we geen geld meer voor eten of dure vakanties. Gevolg is dat we ons helemaal uit de naad moeten gaan werken om al deze kosten te kunnen blijven betalen, terwijl we ook in alle rust thuis hadden kunnen zitten om zelf voor oma te zorgen. Dit laatste is overigens in heel veel andere culturen de normaalste zaak van de wereld. Vraag is, waar wordt een mens gelukkiger van? Keihard werken om de zorgkosten van oma op te kunnen bren-gen, of zelf gezellig met oma een kopje thee drinken en wat klusjes voor haar doen?

33

2 8 J U N I 2 013

ICT is gereedschap, geen kostenpost?

Computers, notebooks, tablets, smartphones, software, allemaal zaken waarbij het ge-middelde bedrijfsleven uitermate spaarzaam is met de centjes. Het is natuurlijk goed als geld niet over de balk wordt gesmeten, maar dezelfde bedrijven nemen vaak met het grootste gemak mensen aan met hoge salarissen. Alleen het primaire gereedschap van deze kenniswerkers is niet zelden een sluitpost en mag hooguit een paar honderd Euro per jaar kosten. Waarom is er zoveel weerstand tegen het aanschaffen van goed ICT gereedschap? Laten we de vergelijking met een garage eens maken, daar worden goed opgeleide automonteurs aangenomen. Stel dat deze mensen geen goed gereed-schap in handen hebben, kunnen ze uw auto ook niet goed repareren. Waarom zou een kenniswerker zonder goed gereedschap dan wel goed presteren?

Budget laptopBij kenniswerkers wordt vaak een laptop uit de standaard (budget) reeks, uitgekozen door de ICT afdeling, aangeboden. Met dit vehikel moet de kenniswerker het dan maar 40 uur per week, 4 jaar lang doen. Of het past bij zijn behoefte of werkwijze, doet niet ter zake. Dit is de standaard en daar moet je het maar mee doen. Aanschaf € 600,--, afschrijving over 4 jaar, dus € 150,-- per jaar voor een stuk gereedschap, voor ie-mand die al gauw tussen de € 50.000,-- en € 70.000,-- per jaar verdient, gek toch? En dan hebben we het nog niet gehad over software tools, een office-pakketje is meestal het enige wat beschikbaar wordt gesteld. En dit begint in deze tijd juist steeds minder belangrijk te worden. Tools waarmee de productiviteit wordt verhoogd, of die de com-municatie sterk vereenvoudigen, worden meestal als verboden software verklaard.

Stimuleer productiever werkenControl freaks, wat veel ICT managers zijn, hebben namelijk moeite met een situatie waarin ze niet alles kunnen bepalen. En aangezien de directie van veel bedrijven vaak weinig kaas heeft gegeten van ICT mogelijkheden, denk aan de vele ERP en CRM de-bacles, zijn ze maar wat blij met deze belemmerende voorzichtigheid van hun ICT ma-nager.Hoog tijd voor "Bring your own Device" en klantgerichte ICT managers die hun colle-ga's faciliteren en inspireren. Help collega's bij het inrichten van een digitale werkomge-ving en software tools die de productiviteit en werkplezier vergroten! En misschien voortaan een kleinere leaseauto?ICT is geen kostenpost, het is broodnodig gereedschap voor de vele kenniswerkers. Vraag ze daarom wat ze nodig hebben om te presteren, in plaats van een budget laptop in hun maag te splitsen.

34

5 J U L I 2 013

Recht op werk of recht op uitkering?

In tijden van crisis loopt de werkloosheid snel op, dat zien we nu ook. Iedere keer op-nieuw komt dan ook weer de discussie over de uitkeringen naar boven. Als je werkloos raakt ontvang je afhankelijk van de arbeidsverleden een bepaalde periode een WW uit-kering en als je na die periode nog geen werk hebt verval je naar een bijstandsuitkering. Vraag is of het fenomeen "recht op een uitkering" nog wel van deze tijd is? Zou het niet beter zijn om te spreken van "recht op werk"? De WW uitkering kun je zien als een soort tijdelijke verzekering, waarvoor ook premie wordt afgedragen door de werkge-ver. Of de WW 1, 2 of 3 jaar moet duren en onder welke voorwaarden, laat ik graag aan de politiek, werkgevers- en werknemersorganisaties over.

Voor de samenlevingIn economisch voorspoedige tijden zou de periode van de WW uitkering best korter mogen zijn, en als het economisch even tegenzit zou het best wat langer mogen zijn. Het principe is dat het een verzekering is tegen inkomensverlies door ontslag en een ver-zekering keert uit als de schade zich voordoet. Een bijstandsuitkering volgt na deze peri-ode, maar wordt in tegenstelling tot de WW niet betaald uit premieopbrengsten maar uit collectieve voorzieningen. Zou het daarom niet beter zijn om het recht op een bij-standsuitkering te vervangen door het recht op een baan ten dienste van de samenle-ving? Een bijstandsuitkering is € 661,-- voor een alleenstaande en het dubbele voor een gezin, het wettelijk minimumloon bij een baan is € 8,50 per uur. Dus een baan voor 16 uur per week (of 32 uur bij een gezin) iets boven het minimumloon i.p.v. een uitkering zou prima passen.

Alleen maar voordelenDrie voordelen, het werkritme blijft behouden, sociale contacten worden opgebouwd en er wordt iets teruggedaan voor de samenleving. Hierbij moeten we natuurlijk wel re-gelen dat deze banen niet gaan concurreren met andere "normale" banen. Maar dit kunnen we denk ik goed overlaten aan gemeentebesturen, alleen werk waarvoor in de gemeentebegroting geen budget voorhanden is, zou in aanmerking mogen komen. Denk aan het beheren van een buurthuis, het helpen van ouderen, het plantsoen perfec-tioneren, voorlezen op school of bij de bibliotheek, etc. etc. Zo maken we de samenle-ving mooier en beter, zonder dat het meer kost dan het huidige "weggeven" van een uit-kering. En laten we eerlijk zijn, "recht op een baan" klinkt toch beter dan "recht op een uitkering". En door zo bezig te blijven is de kans op een "normale" baan ook een stuk groter.

35

12 J U L I 2 013

Delen is het nieuwe hebben?

Deze keer ga ik aan de haal met een gevleugelde uitspraak van FME voorzitter Ineke Dezentjé "Delen is het nieuwe hebben!". Dit zegt ze bij vrijwel iedere gelegenheid als het onderwerp innovatie en samenwerking aan de orde is. Is het zo dat wanneer je be-reid bent kennis te delen, je daar hetzelfde of meer voor terugkrijgt? Is het goed voor de economie als mensen hun spullen gaan delen in plaats van ze te bezitten? Hoe maat-schappelijk verantwoord is delen van kennis en bezit?

PatentencircusAls we kennis met elkaar delen bevordert dit zonder enige twijfel de snelheid van inno-vatie. Maar veel bedrijven zijn nog gestoeld op het voor zichzelf houden van kennis en dat zo snel mogelijk vastleggen in patenten. Dit zorgt eigenlijk helemaal niet voor voor-uitgang van de maatschappij, dit is alleen bedoeld voor het verkrijgen van een zo groot mogelijk gewin. Wat is belangrijker, individueel gewin of vooruitgang van de maat-schappij? Volgens mij het laatste en daarom zijn patenten en octrooien dus eigenlijk contraproductief, ze belemmeren vooruitgang. Dus als we echt geloven in "Delen is het nieuwe hebben!" zouden we het patentencircus zo snel mogelijk moeten afschaffen. Als iedereen vrij gebruik kan maken van elkaars kennis zijn patenten helemaal niet nodig. Zie ook de toenemende populariteit van Open Source software.

Mooi gazonBij het delen van bezit komt weer iets anders om de hoek kijken. Als we in plaats van ieder voor zich een grasmaaier kopen, één grasmaaier per straat gaan kopen en delen met elkaar, zullen de omzetten van de fabrieken snel ineen storten. De enige oplossing is dan dat dezelfde grasmaaier een stuk duurder wordt, maar tegelijk ook degelijker en betrouwbaarder. Dan zijn we wel heel duurzaam bezig, veel minder grondstoffen en energieverbruik voor hetzelfde comfort, namelijk een mooi gemaaid gazon. Dit gaat ook op voor auto's, fietsen en nog veel meer zaken die we niet constant nodig hebben. Het blijkt uit onderzoek dat jongeren veel minder hechten aan het bezit van bijvoor-beeld een auto. Dus de beweging lijkt zich in gang te zetten, ook hiervoor dus "Delen is het nieuwe hebben!".

36

19 J U L I 2 013

Winkels, hopeloos achterhaald?

Afgelopen zaterdag had ik een lijstje met allerlei spullen die ik wilde gaan kopen, varië-rend van een paar lampen, kleding, een simpel kastje tot een aantal alledaagse beno-digdheden. Wat schetst mijn verbazing, na bijna 4 uur shoppen heb ik nog niet een kwart van mijn lijstje kunnen bemachtigen. Ik ben wel ruim 12 Euro aan parkeerkosten kwijt en heb ook nog 6 Euro gespendeerd aan twee, uitermate chagrijnig geserveerde, koppen koffie. De toenemende leegstand van winkelpanden is heel goed te verklaren, waarom zou ik nog in de stad gaan shoppen als wat ik wil kopen er toch niet is?

Geld uitgeven lukt nietIk had de juiste winkels bezocht, maar wat ik wilde hebben was er gewoonweg niet. Niet op voorraad, niet de goede maat, net uitverkocht en nog een heel arsenaal andere smoezen. Dit vaak medegedeeld door uitermate ongeïnteresseerd winkelpersoneel, die mij alleen maar als verstoring van hun dag zien. Of ik volgende week maar even terug wil komen (en weer 12 Euro parkeergeld wil betalen!) want dan is het er misschien wel. Ik zeg, sluiten die bende, als winkeliers niet in staat zijn om hun klanten beter te bedie-nen, verdienen ze ook niet anders dan dat ze worden weggeconcurreerd door slimme internetwinkels.En winkelen zou leuk moeten zijn? Het is ronduit een belediging, ik wil geld uitgeven maar het lukt gewoonweg niet, premier Rutte, hier ligt uw kans voor economische groei!

BeeldschermshoppenDezelfde avond heb ik de tabletcomputer op schoot genomen en ben ik online gaan shoppen. Binnen één uur had ik alle spullen en kleding besteld van mijn lijstje. Stukken goedkoper dan in de winkel en met aanzienlijk lagere verzendkosten dan wat ik kwijt was voor parkeergeld, brandstof en koppen koffie. Om nog maar te zwijgen over de tijdsbesparing van drie uur ten opzichte van het winkelen in de stad. Bovendien voel ik me bij het beeldschermshoppen meer welkom dan bij zo'n onnozel kijkende verkoper in de winkel, die klanten alleen maar lastig vindt. Wat moeten we dan met al die lege winkelpanden? Een mooie kans voor de bouwsector, verbouw die saaie winkelstraten naar gezellige woongebieden met afwisselend een ouderwetse bakker, slager, groente-boer en supermarkt ertussen, de rest bestellen we wel via internet.

37

2 6 J U L I 2 013

Nederlanders zijn ernstig verzwakt?

In de krant las ik een tijdje terug dat ieder jaar 7 op de 10 Nederlanders de huisarts be-zoeken. Dat zet me aan het denken, zijn we dan zo ziek geworden dat we massaal de huisarts moeten bezoeken? Veel bezoeken hebben een vervolg, hetzij met een medicijn-recept, hetzij met een doorverwijzing. Geen wonder dat de zorgkosten de pan uit rij-zen. Zijn we dan zo verzwakt en niet-zelfredzaam geworden?Toch raar dat we klagen over te hoge zorgkosten, maar wel massaal de huisarts bezoe-ken. Of zou het ermee te maken hebben dat we toch iets terug willen zien voor de ab-surd hoge zorgpremie die we moeten ophoesten?

Paracetamolletje40% van de Nederlanders die een griepje of verkoudheid voelen aankomen snellen zich naar de huisarts, onze zuiderburen kunnen het nog beter met 60%. En in België moet bovendien nog een eigen bijdrage betaald worden voor een huisartsbezoek, het zogenaamde "remgeld" om onnodig huisartsbezoek tegen te gaan. Daar staat tegen-over dat de zorgpremie in België stukken lager is dan die in Nederland, dus een beetje eigen bijdrage is wel op z'n plaats. Met het gegeven dat een Nederlandse huisarts ruim 30% duurder is dan zijn Belgische collega, geeft het te denken wat we hier jaarlijks over de balk smijten om een paracetamolletje voorgeschreven te krijgen.

No-claim kortingNu beweer ik niet dat een bezoek aan de huisarts per definitie overbodig is, er zijn echt wel gevallen waar het terecht is dat er even met een deskundig oog naar gekeken wordt. Maar enige vorm van zelfredzaamheid zou wel op z'n plaats zijn, dat helpt in ieder geval de almaar oplopende zorgkosten te beperken. Misschien werkt het Belgi-sche "remgeld" systeem in Nederland een stuk beter, Hollandse zuinigheid zal de zelfredzaamheid dan wellicht kunnen stimuleren. Of voer net als bij autoverzekeringen een no-claim korting in, een jaar lang niet onnodig naar de huisarts geweest, 10% pre-mie terug!

38

2 A U G U S T U S 2 013

Crisis oplossen, weg met "Rupsje nooit genoeg"?Volgens mij is iedereen het er wel over eens dat er iets ingeleverd moet worden om uit de huidige crisis te komen. Alleen is er vrijwel niemand die zelf wat wil inleveren, zo-lang een ander het moet doen is het prima, maar zelf inleveren, dat nooit! Eigenlijk is er al lang geen sprake meer van een economische-, financiële- of duurzaamheidscrisis, er is sprake van een "behouden wat ik heb syndroom". Een vervelende aandoening die de broodnodige verandering van onze maatschappij danig in de weg staat. Het syn-droom heeft een vervelend ziektebeeld, dat van almaar meer klagende en knorrende mensen.

OnverzadigbaarAndere kant van de medaille is de overheid. Zolang er in Den Haag alleen maar wordt gekeken naar koopkrachtplaatjes gaat uit die hoek ook geen oplossing komen. Er gaat een ding fout, en dat is dat inleveren nog nooit heeft geleid tot een tegelijk kleiner wor-dende overheid. Nee, als we met veel tegenzin inleveren dan gaat dat linea recta naar het groter maken van de overheid. Dus de overheid doet net zo hard mee in het spel van niet willen inleveren, zij is zelfs verworden tot een onverzadigbaar monster. Een monster dat allerlei listen bedenkt om nog meer te krijgen en nog groter te worden. 

Kleinere overheidHet onverzadigbare overheidsmonster maakt tegelijkertijd het leven steeds onaangena-mer door een wirwar van regeltjes, wetten en maatregelen te bedenken. Deze moeten vervolgens weer uitgevoerd en bewaakt worden en zie daar het volgende excuus voor een nog groter overheidsapparaat. De bevolking is volgens de overheid niet in staat om voor zichzelf te zorgen, lijkt de gedachte. Hoeveel partijen in Den Haag zijn er oprecht voor een kleinere overheid? Misschien eentje, als het waar is wat ze beweren, maar zo-lang die partij geen absolute meerderheid vormt zal de overheid blijven groeien. Feit is dat de overheidsuitgaven de afgelopen decennia alleen maar zijn toegenomen, dus de overheid is degene die nog nooit heeft ingeleverd. Het is "Rupsje nooit genoeg", het on-verzadigbare monster.

39

9 A U G U S T U S 2 013

Regeren of eindeloos compromissen sluiten?Zelden heb ik zo'n slappe bende aan het werk gezien in Den Haag, wat een gepruts! Het lijkt wel of ze nergens zelf een besluit over willen nemen maar alles willen regelen via sociale partners, energieakkoord, pensioenakkoord, etc. Kijk naar het energieak-koord, wat een rampzalig plan is hier uitgekomen. Milieuorganisaties, werkgevers en bouwsector aan tafel, laat zich raden wat hier uitkomt, een grijze muizenakkoord zon-der enige vorm van ambitie. Kansloze windparken op zee, biomassa bijstoken in kolen-centrales en bestaande huizen een beetje energiezuiniger maken en dat alles in een ter-gend langzaam tempo. Kortom, wederom gepruts zonder enige vorm van visie. Pensioenakkoord, nog zo'n vertederend verhaal, om niet te spreken over het so-ciaal akkoord. De regering is gekozen via verkiezingen, waarom moeten vakbonden en werkgeversorganisaties dan nog een keer meepraten over een zogenaamd sociaal ak-koord?

Voorkom pleistersMijn oproep aan de regering is dan ook, ga regeren! Maak waar waar je partij of het regeerakkoord voor staat! Dat zal pijn doen bij verschillende bevolkings- en belangen-groepen, maar dan is het in ieder geval duidelijk. De pleisters en reparatiemaatregelen die door akkoorden met de belanghebbenden worden toegevoegd, maken het zeker niet beter voor Nederland. Ze zijn er namelijk alleen maar op gericht om de schade voor belanghebbenden zoveel mogelijk te beperken, niet om Nederland vooruit te helpen. Voer een plan uit en laat je niet afleiden door een of andere belangengroepe-ring die alleen tot doel heeft je van het plan af te brengen. En inderdaad, in de 1e Ka-mer is de kans aanwezig dat een plan sneuvelt. Maar als de senatoren doen waarvoor ze zitten, namelijk het beoordelen van wetten i.p.v. politieke keuzes maken, kan deze schade best meevallen.

Aan de slag!Door gewoon het regeerakkoord uit te voeren is de kans dat dit Nederland vooruit helpt vele malen groter dan een compromis te sluiten met belangengroepen die eigen-lijk alles het liefste zo willen houden als het was. Een ding vergeten deze werknemers- en werkgeversvertegenwoordigers wel, als je wilt behouden wat je had, zul je altijd blij-ven krijgen wat je kreeg......een grote crisis dus! Regeren is vooruitzien en niet op voor-hand compromissen sluiten. Wat ontbreekt op dit moment is leiderschap in Den Haag, niet zo gek dus dat er geen vertrouwen meer is in de heren en dames politici en be-windslieden. Werk aan de winkel en gaan uitvoeren waar je voor staat, de regering is

40

per slot van rekening gekozen voor 4 jaar. Na deze 4 jaar zal blijken of het genoeg ver-trouwen heeft opgeleverd om door te gaan. 

41

16 A U G U S T U S 2 013

Consumentisme, de begrafenis voor verenigingen?Verenigingen zijn geen verenigingen meer. Steeds vaker worden mensen of bedrijven lid van een vereniging om goedkoop kennis, diensten of producten te verwerven. En als dat even niet meer geleverd wordt, wordt het lidmaatschap even zo gemakkelijk weer opgezegd. Er valt namelijk even niets meer te halen. Het fenomeen doet zich voor bij sportverenigingen, maar nog in veel extremere vorm bij brancheverenigingen. Con-sumentisme, hoe kunnen we hiermee omgaan bij verenigingen?

Gewone winkelEr wordt heel gemakkelijk voorbij gegaan aan de basis van het bestaan van verenigin-gen, namelijk dat halen en brengen in evenwicht moet zijn. Op het moment dat er al-leen maar leden zijn die komen halen is het geen vereniging meer, maar een gewone winkel. Maar op het moment dat die "winkel" gewone winkelprijzen gaat vragen voor de producten en diensten, is het huis te klein. Het kan toch niet dat je hiervoor zoveel moet betalen, we zijn toch een vereniging? Klopt, maar dan moeten de leden ook iets brengen en niet alleen maar halen.

DwangmaatregelenEr zijn ondertussen al brancheverenigingen met een inspanningsverplichting (brengen), je mag lid worden als je vooraf commitment geeft om je minimaal 5 dagen per jaar in te zetten voor de vereniging. Wordt dit niet nagekomen, wordt je na een jaar direct uit de vereniging gezet. Op deze wijze wordt er in ieder geval weer voor gezorgd dat een vereniging iets is van, voor en door de leden.Maar het blijft wel jammer dat er überhaupt dit soort dwangmaatregelen nodig zijn! 

42

2 3 A U G U S T U S 2 013

Zorgverzekeraars totaal overbodig?

Vanwege alle discussies over zorgkosten die helemaal uit de hand lopen zat ik tijdens een warme zomeravond te bedenken wat nu eigenlijk de toegevoegde waarde van een zorgverzekeraar is. Deze gedachte werd ook aangewakkerd door de berichtgeving dat de zorgverzekeraars vorig jaar een slordige anderhalve miljard Euro winst hadden ge-maakt. Tegelijkertijd probeert minister Schippers hemel en aarde te bewegen om jaar-lijks 1 miljard te bezuiniging op ziekenhuiszorg. Heeft een zorgverzekeraar wel nut, en kan het niet beter gewoon door de overheid via de belastingdienst geregeld worden?

Overbodig administratiekantoorNa een avond lang denken kon ik niets benoemen wat het nut van een zorgverzekeraar is en al helemaal niets wat een jaarwinst van anderhalf miljard Euro voor dit geboefte legitimeert. Een zorgverzekeraar is niets meer dan een extra (overbodige) administratie-ve schakel in het hele proces. Patiënt bezoekt het ziekenhuis, het ziekenhuis stuurt de rekening naar de patiënt welke het vervolgens declareert bij de zorgverzekeraar. De zorgverzekeraar keert uit. In de tussentijd heeft een administratieve afdeling bij het zie-kenhuis zich ingespannen, is de zorgverzekeraar druk met allerlei papierwerk, en wordt de patiënt opgezadeld met een hele hoop gedoe, zonder dat hiermee de zorg ook maar iets verbeterd wordt.

Geen bestaansrechtEen gedachten experiment, ziekenhuizen zijn publieke instellingen en zorg is een pu-blieke voorziening. Incasseer de zorgpremie via de belastingdienst en betaal de kosten van een ziekenhuis vanuit de (extra te verhogen) belastinginkomsten t.b.v. zorgkosten. Budgetbewaking is in principe al geregeld vanuit de overheid, evenals het vaststellen van een jaarlijks zorgbudget. Wat voegt het dan nog toe om een commerciële verzeke-raar kostbaar geld te laten verspillen wat veel beter voor de zorg kan worden ingezet? Met mijn beperkte kennis is de conclusie: "helemaal niets!" Dus sluiten die dure verze-keraars, iets wat geen (maatschappelijk) nut heeft, heeft ook geen bestaansrecht.

43

3 0 A U G U S T U S 2 013

Ruileconomie, dat bespaart een hoop belasting?We zijn heel erg gewend geraakt aan ons huidige economische systeem, als je een pro-duct of dienst wilt betaal je daarvoor een bepaald geldbedrag. Maar stel nu dat we het geld voor een deel vervangen door het principe "jij doet wat voor mij, dan doe ik wat voor jou"? Plotseling heb je dan een stuk minder geld nodig, zonder dat je daarvoor comfort en luxe inlevert. Dit is absoluut geen nieuwe gedachte, zo werkte onze econo-mie voordat het fenomeen geld werd ingevoerd. Maar wat betekent dit voor de belas-tingdienst en onze overheid?

RuildienstenAls je minder geld nodig hebt hoef je minder te werken in een baan waar je geld ver-dient, gevolg is dat je dus ook minder belasting hoeft af te dragen. De tijd die je min-der werkt kun je besteden aan het verlenen van diensten en wederdiensten. In het geval we dit systeem massaal zouden omarmen, gaat de belastingdienst een hoop inkomsten missen. Daar gaat minister Dijsselbloem niet vrolijk van worden, zijn begrotingstekort gaat dan nog groter worden. Om de waarde van de ruildiensten te bepalen zijn er al diverse complementaire munteenheden, ofwel LETS (Lokaal Economisch Transactie Systeem) bedacht, zoals de Noppes in Amsterdam. Vaak zijn het puntensystemen waar-in elk product of dienst wordt gewaardeerd in een aantal punten.

Kleinere overheid Als mensen ook zaken en klusjes voor elkaar gaan doen die tot nu toe door dure over-heidsinstanties aan de burgers worden verleend, kan er ook weer bespaard worden op de overheidsuitgaven en zijn er ook minder belastinginkomsten nodig. Prettige bijkom-stigheid is dat mensen weer meer met elkaar in contact komen, goed voor de sociale binding en ook een mogelijke oplossing voor andere problemen in onze maatschappij. Voor een deel zullen we toch nog geld nodig blijven houden, want ik zie het nog niet snel gebeuren dat huur of hypotheekrente in natura met een wederdienst voldaan kan worden. Maar voor een deel van de boodschappen, klusjes, zorg, etc. zou best zo kun-nen werken. Kortom het is geen onaantrekkelijke gedachte, minder belasting betalen, meer sociale contacten en een veel kleinere overheid. Want deze laatste begint toch wel heel veel eigenschappen van "rupsje nooit genoeg" te krijgen.

44

6 S E P T E M B E R 2 013

Managers zijn nutteloos?

Er zijn weinig andere typen functies waar zoveel over geklaagd wordt dan over mana-gers. De term is ook overladen met misverstanden en foute veronderstellingen. Veel mensen vinden het logisch dat verderop in het carrièrepad een functie van manager in het vooruitzicht staat. En jongeren beginnen het liefste als manager, want dat verdient tenminste goed. Maar is het inzetten of creëren van managersfuncties wel zo goed? Worden medewerkers eigenlijk wel blij van de managersrol?

Ongelukkige managersIk zal niet ontkennen dat het managen (regelen) van bepaalde taken een belangrijke taak en vaardigheid is, maar in mijn ogen zijn we doorgeslagen. Kijk alleen al naar de talrijke voorbeelden van briljante technici die we omwille van carrière of salaris(ge-bouw) bombarderen tot manager. De beste man of vrouw weet niet wat hem of haar overkomt, er is een hoger salaris en ook meer verantwoordelijkheid. Maar al snel komt de persoon in kwestie er achter dat managen betekent, minder met je vak bezig zijn en meer met de ellende eromheen. Gevolg, hoger salaris, ongelukkige medewerker, en weer een techneut minder op de arbeidsmarkt. En daarvan hadden we er al te weinig.

Kleinere kurkOnbegrijpelijk dat werkgevers dit niet inzien. Er zijn echt niet veel managers nodig om een bedrijf goed te laten lopen. Door iedere keer opnieuw het perspectief te blijven bie-den dat het zijn van manager geweldig is en ook meer oplevert, onderwaarderen we te-gelijk het vakmanschap van technici. Waarom niet gewoon een briljante techneut meer salaris geven? Dankzij zijn of haar inspanning blijft de innovatie op gang en dat is juist de kurk waarop veel bedrijven blijven drijven. Een goede leider van een bedrijf inspi-reert de medewerkers zo goed dat heel veel managers niet nodig zijn. Of anders ge-zegd, hoe meer managers in een bedrijf, hoe minder leiderschapskwaliteiten er bij de directie aanwezig zijn.

45

13 S E P T E M B E R 2 013

Geen geleuter maar daden?

Geen woorden maar daden. Een bekende uitspraak, maar hoe staat het eigenlijk in Ne-derland? Hoe zit het met onze daden, of zijn we vooral bezig met woorden, of anders gezegd, vooral geleuter. De afgelopen weken tekent zich een beeld af dat we inderdaad vooral met veel geleuter bezig zijn in Nederland. Neem het initiatief van oud MKB Ne-derland voorman Hans Biesheuvel. Hij gaat weg bij MKB Nederland en start een nieuw initiatief genaamd Ondernemend Nederland, gerund door ondernemers. Van-morgen lees ik in de krant dat 60% van de Nederlanders behoefte heeft aan een sterke leider "..., iemand die zonder al te veel democratisch geneuzel besluiten neemt." (Trouw, 13-9-2013). Ik beperk me nu even tot de wereld van de ondernemers, want al-leen daar is al veel werk te verzetten.

Poten in de modderEr is dus iets aan de hand, er komt aan alle kanten een ongenoegen naar boven dat al heel lang woekerde onder de oppervlakte. Nederland is verworden tot een leuterland. We praten veel, en vooral mensen en belangenclubs die niet met de spreekwoordelijke "poten in de modder" staan, leuteren en ouwehoeren er wat op los. En als zij zijn uitge-praat is er altijd wel weer een ander clubje of bestuurder die er weer wat over wil door-leuteren. Leuteren is verworden tot de kerncompetentie van Nederland, de vraag is of het een kerncompetentie is waar we trots op kunnen zijn. Om nog maar een keer te ver-wijzen naar Hans Biesheuvel, hoe kan een ondernemersvereniging de belangen beharti-gen van ondernemers als er alleen maar niet-ondernemende bestuurders aan het roer staan? Niet dus, ondernemers herkennen zich niet meer in een dergelijke organisatie en zijn het geouwehoer en beleggen van nog meer praatgroepen en bijeenkomsten meer dan beu.

Handen uit de mouwenTijd dus voor verandering! Ondernemersclubjes rondom de Haagse kringen moeten weer iets gaan betekenen, iets gaan bereiken voor ondernemers en dus ophouden met leuteren. Niet klakkeloos meepraten met de Haagse politieke kliek, maar een stem la-ten horen en een klimaat scheppen dat ondernemers verder helpt. Geen nutteloze the-madagen en praatsessies, maar dingen doen of beter gezegd, ondernemen. Onderne-mers prikkelen tot samenwerking en innovatie door kansrijke gebieden en sectoren te signaleren en vervolgens ook samen met de ondernemers hiermee aan de slag gaan. En als het nodig is op de barricades voor ondernemers in Den Haag. Is dat gemakkelijk? Nee, absoluut niet, want als het gemakkelijk zou zijn, zou de bakker op de hoek al lang zoiets hebben geleverd. Het vereist dus een mentaliteitsverandering bij die branchevere-

46

nigingen en belangenclubs. Om te beginnen de lat minstens op dubbele hoogte, han-den uit de mouwen en ga ondernemen met je leden!

47

2 0 S E P T E M B E R 2 013

Vier jaar gratis studeren is logischer?

Omwille van het halen van bezuinigingsdoelstellingen is de regering flink aan het huis-houden in de onderwijsbegroting. Dit is niet nieuw, het is al decennia lang aan de gang, maar nu valt het in deze crisistijd extra op als het laatste stukje studiebeurs ook in rook opgaat. Hoe logisch is het eigenlijk wat er allemaal gebeurt? Aan de ene kant roept de overheid dat studeren belangrijk is voor je toekomst en de Nederlandse economie. Aan de andere kant wordt in rap tempo alles afgebroken wat dat studeren voor een brede groep in de bevolking mogelijk moet maken. Met als gevolg dat grote groepen jongeren zich zelfs al diep in de schulden steken nog voor hun carrière aanvangt.

Zelf ophoestenIk heb me de afgelopen jaren regelmatig verbaasd over het systeem dat een student enerzijds een studiebeurs krijgt en anderzijds collegegeld moet betalen van ongeveer eenzelfde bedrag. Volgens mij is dit rondpompen van geld, waarbij ook nog eens een hoop onnodige administratieve werkzaamheden nodig zijn. DUO in Groningen, de ad-ministratie op de scholen en universiteiten en niet te vergeten de student zelf. Maar goed, nu vervalt dat laatste stukje ook en mag de student zelf voortaan het collegegeld en andere kosten ophoesten, of een fikse lening gaan afsluiten om het allemaal te bekos-tigen. Goh, wat vinden we dat studeren toch belangrijk! En wat geven we als overheid toch een goed signaal af om iemand zich, zelfs vóór zijn of haar carrière, diep in de schulden te laten steken. 

Hogere belastinginkomstenHebben we dan niks geleerd van de huizenbubbel? Is het niet diezelfde overheid die nu zo graag heeft dat we onze huizen versneld aflossen omdat het niet goed is dat we col-lectief zoveel schulden hebben? Het Nibud doet veel moeite om jongeren financieel be-wust te maken met allerlei voorlichtingscampagnes, en de overheid roept tegelijk "ga vooral studeren, en leen je helemaal suf".Normaal pleit ik niet gauw voor allerlei collectieve voorzieningen, maar ik zou in het geval van studeren toch een uitzondering willen maken. Geef iedere Nederlander tot het 27e levensjaar het recht om 4 jaar gratis te studeren. Als het goed is verdienen we dat dubbel en dwars terug met hogere belastinginkomsten in de toekomst. Maar het af-braakscenario waar de overheid nu mee bezig is zal voor het tegenovergestelde zorgen. Op korte termijn een bezuiniging, maar op lange termijn een fikse rekening. En kom niet aan met de smoes dat het bespaarde geld ingezet gaat worden voor kwaliteitsverbe-tering van het onderwijs. Kwaliteit komt voort uit motivatie en betrokkenheid en niet uit een grote zak met geld.

48

2 7 S E P T E M B E R 2 013

Topsectoren zijn niet zo top?

Sinds enkele jaren zet de Nederlandse overheid in op het topsectorenbeleid. Er is geko-zen voor een aantal sectoren waar we in uitblinken en waarbij de kans groot is dat deze langdurig een positief effect hebben op onze economie en internationale concurrentie-positie. Een heel goed uitgangspunt, het kiezen voor bepaalde sectoren geeft focus en als het goed is dus ook grote stappen voorwaarts als het gaat om innovatie en uiteinde-lijk dus een betere concurrentiepositie. Alleen maar rozengeur en maneschijn zou je denken, of toch niet?

CombinerenHet maken van een keuze levert het voordeel op dat de aandacht zich ook gaat richten. Dus als je Energie of AgroFood als topsector benoemd gaan de breinen ook vanzelf die richting in denken met als gevolg veel nieuwe ideeën, oplossingen en producten. Maar of dit allemaal leidt tot grote stappen voorwaarts is maar de vraag. De keerzijde van de focus is dat je met oogkleppen op aan de gang gaat en dus vergeet te kijken naar ontwikkelingen in hele andere gebieden en sectoren. En waar komt de grootste in-novatie vaak vandaan? Juist ja, door te leren van andere sectoren, te combineren, asso-ciëren en daarmee baanbrekende vernieuwing tot stand te brengen. Focus leidt vaak tot evolutie, een brede blik tot revolutie. De echte game-changers zijn niet voortgeko-men door alleen in een bepaalde richting of naar een bepaalde sector te kijken, maar juist door niet voor de hand liggende zaken te combineren.

RevolutieDe grote ontbrekende schakel in ons Nederlandse innovatiebeleid met topsectoren is cross-sectorale innovatiefocus. Willen we echt nieuwe business op internationaal vlak, zal het uit deze hoek moeten komen. Wat dan? Dat weet niemand, maar innovatie met topsector oogkleppen op is in ieder geval te beperkt voor een game-changing revolutie die Nederland weer decennia lang op de kaart kan zetten. Daarom zou een innovatie aanpak zonder oogkleppen en zonder visieloos overheidsbemoeizucht een veel mooiere toekomst kunnen opleveren. Zeker is het niet, maar Steve Jobs was ook niet verzekerd van succes toen hij de iPod bedacht.

49

4 O K T O B E R 2 013

Gemeentepolitiek vooral geneuzel?

Om te beginnen een klein nieuwtje, ik heb me kandidaat gesteld voor de gemeente-raadsverkiezingen in maart 2014. Echt geen idee of ik uiteindelijk op een verkiesbare plaats kom en dus in de gemeenteraad kom in mijn woonplaats, dat is voorlopig nog even afwachten. En hoe zit het dan met die titel van dit artikel, hoor ik u denken. En laat dat nou juist ook hetgeen zijn waar ik mee zat voordat ik de knoop doorhakte om me kandidaat te stellen. Is het werk in de gemeenteraad nuttig, draagt het iets bij aan de maatschappij? Of is het lokaal geneuzel en een nutteloze exercitie?

AfvalbakkenOm te beginnen, wat doet een gemeenteraad eigenlijk? Feitelijk hebben ze een controle-rende functie, is hetgeen wat het college bedenkt goed en wordt het goed uitgevoerd? Maar ook kan de raad zelf nieuwe voorstellen lanceren of kaders stellen voor uitvoe-ring van projecten. En inderdaad, lokaal zijn het vaak op het oog onbenullige onder-werpen, zoals de breedte van een fietspad of het al dan niet frequenter legen van de af-valbakken. Je moet er je uitdaging maar in zien! Hoe belangrijk is de frequentie van het legen van een afvalbak in tijden waarin mensen bij bosjes hun baan verliezen en de zorg zo langzamerhand onbetaalbaar wordt? 

Scherp blijvenDe vraag is echter of het beperkt moet blijven tot onderwerpen als afval ophalen of de scheve stoeptegel in de woonwijk, of dat er meer van te maken valt. De tijd zal het le-ren, mijn ambitie is om de grote lijnen te bewaken en mee richting te bepalen in onder-werpen die de mensen echt raken. Maar dat zal vast door meer kandidaat raadsleden bedacht zijn voordat zij een zetel in de raad beklommen. Een scheve stoeptegel kan een groot onderwerp zijn als het een symbool is voor een groter lokaal onderwerp. Dus afhankelijk van de plaats op de lijst en de uitslag van de verkiezingen krijg ik wellicht de kans om te bewijzen dat lokaal geneuzel van belang kan zijn voor grote maatschappelij-ke veranderingen. En als ik in de raad kom, help me dan in ieder geval scherp te blij-ven!

50

11 O K T O B E R 2 013

Bedrijven zijn apenrotsen?

Ga eens een dagje naar de dierentuin en neem daar eens de tijd om een uurtje de apen-rots te observeren. Kijk naar de apen en beeld je in dat je naar het bedrijf kijkt waar je werkt. Als snel zul je in staat blijken om de apen op de rots namen van medewerkers en management toe te kennen. Als je nog langer kijkt zul je gaan herkennen dat de ge-dragspatronen grote gelijkenis vertonen met de dagelijkse gang van zaken in het be-drijf waar je werkt. Leuk experiment, maar het kan nog leuker! Na de ervaring in de dierentuin, ga je de eerstvolgende werkdag je bedrijf bekijken alsof het een apenrots is. Hoezo evolutie, we vertonen gewoon hetzelfde gedrag als apen. 

OnbewustDe directeur omgeven door jonger management wordt constant in de gaten gehouden en aangevallen om zijn leidende positie af te staan aan de jongere generatie. Maar ook op de eigen afdeling zul je al snel dit soort patronen herkennen. We zijn ons alleen niet bewust van dit primaire gedrag en daardoor is er een hoop onbegrip en frustratie op de werkvloer. Het spel speelt zich af op alle niveau's binnen een organisatie, maar het meeste plezier kun je beleven aan het schouwspel wat zich afspeelt op directieniveau. Maar lach niet te hard, want je doet er zelf ook aan mee, je moet je er nog alleen even bewust van worden.

Kijk- en luistergeldNiet alleen in bedrijven speelt zich dit af maar in alle organisaties en misschien nog wel het meest in de politiek. Kijk eens naar de Tweede Kamer of onze regering. Iedere dag opnieuw kijken we naar dit apen schouwspel op TV, vaak zelfs enigszins gelaten. Maar dit zijn wel de mensen die in hoge mate bepalen hoe ons leven eruit gaat zien. Wij la-ten het hen tenminste bepalen, en daarvoor zijn we ook nog eens bereid een hoge bij-drage voor "kijk- en luistergeld" te betalen om dit dagelijks op de TV te bekijken. Tja, volgens mij is een kaartje voor de dierentuin een stuk goedkoper dan wat we betalen voor het Haagse circus. En misschien nemen de apen wel wijzere besluiten.......

51

18 O K T O B E R 2 013

Den Haag is te ver weg?

In een klein land als Nederland zou je denken dat Den Haag voor iedereen dichtbij is. In kilometers is dat wellicht zo, maar het voelt als heel ver weg bij lokale aangelegenhe-den. Wat er in Den Haag geroepen wordt is lokaal in eigen dorp of stad helemaal niet herkenbaar of in ieder geval veel te abstract. Bovendien moet alles wat in Den Haag geroepen wordt toch gevormd en uitgevoerd worden in de eigen omgeving van de men-sen. Is het daarom wel logisch dat Den Haag zoveel aandacht krijgt? Waarom leeft de lokale politiek nauwelijks bij de mensen? Is de gemeenteraad wel de juiste afspiegeling van de lokale bevolking?

Niet boeiendIn maart 2014 zijn de gemeenteraadsverkiezingen, zoals twee weken gelden gemeld heb ik besloten me kandidaat te stellen in mijn eigen woonplaats. Lokale politiek lijkt de mensen niet echt te boeien gelet op de lage opkomstpercentages van de laatste de-cennia. De omgeving waar de mensen wonen boeit dus kennelijk minder dan de Haag-se politiek. En als de media al over lokale politiek schrijven wordt het meestal in ver-band gebracht of vergeleken met de landelijke politiek. Je zou verwachten dat dichter bij huis ook een grotere interesse zou hebben bij de bevolking en dus ook de media. Dat is dus niet zo als het om politiek gaat, en tegelijkertijd wordt de landelijke politiek verweten dat ze zover van de dagelijkse realiteit afstaan. Gek toch? Je kunt je dus afvra-gen of de lokale politici hun werk wel goed doen, waarom weten ze onvoldoende de brug te slaan naar de dingen die spelen? En daarmee dus het belang van lokale politiek te benadrukken. Lokale dadenEnerzijds is het zo dat een groot deel is vastgelegd in landelijke wetten, waardoor de speelruimte voor lokaal maatwerk beperkt is. Anderzijds is er in de marge vaak best ruimte voor lokaal maatwerk, maar dat vereist inzicht en professionaliteit en kost veel tijd en moeite. Wellicht trekt de gemeenteraad niet mensen met de juiste ambitie aan, doordat Den Haag niet voldoende ruimte heeft gelaten voor echt lokaal maatwerk. Waarom zou je tijd spenderen en je vingers branden aan een lokale bijna kansloze mis-sie als je elders wel succes kunt boeken. De kans die daarom op ons afkomt, nu Den Haag meer taken delegeert aan gemeenten, is tegelijk ook de kans om te laten zien dat lokale politiek er echt toe doet, misschien wel meer dan de Haagse politiek. Tijd dus voor echt lokaal betrokken raadsleden die een landelijke visie om kunnen zetten in loka-le daden.

52

2 5 O K T O B E R 2 013

Een groot leegstaand, of een klein gezellig winkelcentrum?Winkeliers hebben het moeilijk, is bijna dagelijks in de kranten te lezen. 50% van de winkeliers zou het zo moeilijk hebben dat het water aan de lippen staat. We hebben het dan over winkeliers in de winkelstraten, webwinkels lijken er ondanks de crisis beter voor te staan. De verwachting is dat de omzet in winkels volgend jaar met 4% terug-loopt, terwijl webwinkels naar verwachting met 9% zullen groeien in omzet. En toch zijn er nog steeds plannen voor de bouw van nieuwe extra winkelruimte, hoe kan dat nou? Waarom kiezen gemeentebesturen en projectontwikkelaars om toch door te gaan met uitbreiding van winkelruimte? Waarom wordt zo vastgehouden aan uitbreidings-plannen die vaak zijn bedacht in een tijd dat de bomen tot in de hemel groeiden?

Andere inkomstenOok als het economisch weer beter gaat valt volgens mij echt niet te verwachten dat de omzet in winkels weer fors zal groeien. Dus de vraag is of het wel zo'n verstandige voor-uitziende blik is om te investeren in winkelruimte voor de toekomst. De kans is groot dat het vooral leegstaande winkelruimte wordt, en daar is toch geen enkele inwoner, projectontwikkelaar of gemeentebestuurder blij mee. Of toch wel? Spelen er bij pro-jectontwikkelaars en gemeentebesturen andere belangen? Dat blijft natuurlijk giswerk, maar feit is wel dat gemeentebestuurders hun ambitieuze plannen vaak alleen kunnen uitvoeren als een projectontwikkelaar bereid is te investeren. En deze laatste is alleen bereid de beurs te trekken als er ook werkelijk iets te verdienen valt. Dus kennelijk ziet een projectontwikkelaar andere inkomsten dan de verhuur van winkelruimte, want ook hij zal al lang doorhebben dat het verhuren van winkelruimte geen enorm rendement zal opleveren. En waar al die onderzoeksresultaten vandaan komen die beweren dat er meer behoefte is aan winkelruimte? Geen idee, maar een beetje logisch denkend mens kan volgens mij wel uittekenen dat dat niet kan kloppen.

Compacter winkelcentrumKennelijk valt er dus nog wat te verdienen aan lege winkelruimte, maar of de inwoners daar nu zo blij van worden valt te bezien. Aan een ambitieus winkelcentrum met lege panden beleeft toch niemand plezier? Het zou daarom gemeentebestuurders niet mis-staan om ambitieuze plannen, ontwikkeld in tijden dat de bomen tot aan de hemel groeiden en internetwinkels nog niet duidelijk in opkomst waren, nog eens goed te her-zien. Alle winkels zullen nooit verdwijnen, maar investeringen kunnen beter gedaan worden in een compacter aantrekkelijk winkelcentrum dan in een groot leegstaand win-kelcentrum. In Veghel hebben ze dat al door, bestuurders in deze gemeente stimuleren winkeliers om te verhuizen naar een compacter gemaakt centrumgebied. De omliggen-

53

de, dan leegvallende, gebieden kunnen dan herontwikkeld worden naar bijvoorbeeld woningen. Winkeliers blij, want ze zitten weer in een levendige omgeving, winkelend publiek blij, want het is weer een gezellig winkelcentrum.

54

1 N O V E M B E R 2 013

Technologie verandert sneller dan organisaties?Veel bedrijven zijn bezig met innovatie om hun concurrentiepositie te kunnen vasthou-den of verstevigen. Een hele gezonde houding want stilstand is achteruitgang, daar zijn de meeste mensen het wel over eens. De technologische ontwikkelingen volgen elkaar echter in een zo rap tempo op, dat het voor heel veel organisaties steeds moeilijker wordt om dat bij te houden. Technologische ontwikkelingen gaan sneller dan individue-le bedrijven kunnen volgen. De meeste organisaties zijn trage olietankers als het om ver-andering gaat. Zelfs als het management vindt dat het bedrijf een snelle, flexibele en innovatieve organisatie is, is die organisatie in de meeste gevallen tergend traag ten op-zichte van de snelheid van technologische veranderingen in de wereld. Kijk ook eens naar Martec's Law (Technology changes exponentially, Organizations change loga-rithmically) als je meer hierover wilt weten.

Ten dode opgeschrevenVaak zijn bedrijven bezig met incrementele innovatie, ofwel hun product iedere keer een klein beetje sneller, slimmer, goedkoper of mooier maken. De vraag is of dat de juiste route is voor de langere termijn. Vroeg of laat wordt je ingehaald door een con-current uit onverwachte hoek en is het te laat. Denk hierbij aan de positie van Nokia die plotseling werd overvallen door het geweld van smartphones van Apple, tot 2007 niet actief op de markt van GSM's. Mijn stelling is dat incrementeel innoverende orga-nisaties op termijn ten dode zijn opgeschreven. Met kleine stapjes verbeteren alleen kom je er niet. En grote stappen maak je alleen als je ook buiten je bedrijf en je branche of sector kijkt en gaat samenwerken. Zoek onlogisch lijkende samenwerkingen op, probeer hele nieuwe dingen en ga vooral "doen" in plaats van alleen maar praten. Deel je kennis eens met anderen in plaats van het voor je te houden, alleen vanwege de angst dat een ander ermee vandoor gaat, dat is "old economy" denken!

WaterscooterMedewerkers en directies in de meeste organisaties hebben oogkleppen op, omdat ze in een omgeving zitten waar hun waarheid alleen maar bevestigd wordt. Waarom zou je mensen opzoeken die dingen anders zien en die het niet met je eens zijn? En praten met je concurrenten of branchegenoten levert geen ander beeld op, zij zitten per slot van rekening in dezelfde omgeving met dezelfde oogkleppen. Maar als je je organisatie klaar wilt stomen voor de toekomst zul je juist mensen moeten opzoeken die het niet met je eens zijn. Alleen dan wordt je geprikkeld en komen nieuwe ideeën naar boven. Zoek een oplossing om je bedrijf te veranderen van een trage olietanker naar een snel-le, wendbare waterscooter met behendige bestuurder. Nog beter, zorg dat je bedrijf een

55

samenspel is van vele behendig bestuurde waterscooters in plaats van alleen één grote moeilijk te besturen olietanker.

56

8 N O V E M B E R 2 013

Terughoudendheid zou overheid en politici sieren?Zodra bewindslieden of politici de zetels van regering, 2e Kamer, Provinciale Staten of gemeenteraad hebben bemachtigd start een heel bijzonder fenomeen. De gedachte lijkt, hoe kunnen we een zo groot mogelijke stempel drukken op het beleid en zoveel mogelijk zichtbaar zijn in de media? Maar wordt een land wel beter van al dat haantjes-gedrag en bewijsdrang? Het "businessmodel" van bewindslieden en pollitici is het gene-reren van zoveel mogelijk wetten en regels. Niet om het land beter te maken of de be-volking te dienen, het is louter en alleen eigenbelang, of in het beste geval kortzichtig-heid. Hoe meer wetten en regels, hoe kleiner de kans dat de eigen baan of positie op het spel staat. Al die wetten en regels moeten namelijk uitgevoerd en gecontroleerd wor-den. En zie daar, een trouwe schare overheidsdienders is de bewindslieden en politici maar al te dankbaar dat hun baantje verzekerd is door al deze taken.

Overvolle wetboekenMaar eigenlijk verstoort de overheid de samenleving alleen maar door al deze bemoei-zucht. Elk schijnbaar voordeel van een nieuwe wet of regel, heeft een hele schare nade-len. En deze nadelen moeten vervolgens met nog meer wetten en regels weggepoetst worden. Laatst las ik een artikel dat 90% van de Nederlanders gebruik maakt van socia-le regelingen. Sociale regelingen zijn bedoeld voor mensen die de eindjes echt niet aan elkaar kunnen knopen. Je maakt mij niet wijs dat dit het geval is bij 90% van de Neder-landers! Sociale regelingen zijn ontstaan door de kortzichtige bewijsdrang van bewinds-lieden en politici om bepaalde bevolkingsgroepen op een bepaald item tegemoet te ko-men. Zou het niet veel simpeler zijn om al die sociale regelingen die miljarden Euro's kosten af te schaffen en daarmee de belasting te verlagen voor de laagste inkomensgroe-pen? Scheelt een hoop gedoe en nog belangrijker een paar wetboeken vol met wetten en regeltjes, waar vervolgens alleen maar ambtenaren blij van worden.

WantrouwenBemoeizucht en de overtuiging van bewindslieden en politici dat de samenleving naar hun hand gezet kan worden door zoveel mogelijk wetten en regels is de echte bedrei-ging van onze samenleving. Eigenlijk zou er in ieder geval nog wel één wet gemaakt moeten worden, de wet die voorschrijft dat voor elke nieuwe wet die gemaakt wordt, minstens twee wetten moeten vervallen. Wetten en regels zijn eigenlijk alleen maar mo-ties van wantrouwen naar de bevolking. Als je wantrouwen zaait zul je ook wantrou-wen oogsten en dat is nu precies wat we zien gebeuren, wie heeft er nog vertrouwen in onze bewindslieden en politici? Inderdaad, bijna niemand, het grootste deel van de be-volking haakt af. Voordat we het weten bestaat de opkomst bij verkiezingen nog uitslui-

57

tend uit ambtenaren en trendvolgers die hun baan verzekerd zien door de wetten- en regeltjesmachine van bewindslieden en politici. En de rest van de bevolking haakt af en komt vroeg of laat in opstand.

58

15 N O V E M B E R 2 013

Klagen over het onderwijs is in de mode?In mijn werk gaat er geen dag voorbij of er is wel iemand die klaagt over het onderwijs of een mening over heeft hoe het anders zou moeten. Ondernemers klagen steen en been dat er van de scholen geen fatsoenlijk opgeleide leerlingen komen. Zowel op MBO als HBO niveau komt er kennelijk weinig goeds van de scholen af, als je de me-ningen moet geloven. Als je naar technisch onderwijs kijkt valt er inderdaad ook wel wat op af te dingen, maar de schuld hiervan is niet alleen maar af te wentelen op het onderwijs en de overheid. Bedrijven willen briljante vakspecialisten van de scholen krij-gen, waarin bij voorkeur geen cent meer in geïnvesteerd hoeft te worden. En als dat de norm is, dan begrijp ik dat scholen daar niet aan kunnen voldoen. Het bedrijfsleven is ondertussen in hoge mate gespecialiseerd, dus verwachten dat scholen, voor dat enor-me palet aan niche specialismen, kunnen voorzien in voldoende opgeleide studenten is volgens mij een utopie.

Klassen vol WW kandidaten In het verleden hadden bedrijven eigen bedrijfsscholen of opleidingstrajecten om in de opleiding van hun vakgebied te voorzien. Dit is grotendeels verdwenen in het kader van efficiency en bezuinigingen, al zie je de afgelopen tijd daar wel weer wat van terug-komen. De deal met de overheid was destijds eigenlijk dat bedrijven hun deel van de onderwijstaak hebben ondergebracht bij de overheid. In ruil daarvoor moest wat meer belasting betaald worden en werd voor het bedrijfsleven betrokkenheid bij het vaststel-len van de inhoud van de opleidingen afgesproken. En daar is volgens mij de ellende begonnen, met name door het toenemend aantal specialismen werden scholen gedwon-gen om steeds meer specialistische vakken en studierichtingen aan te bieden. Het ge-volg is een niet meer te overziene brei van opleidingen, die vaak zo specialistisch zijn dat als dat ene bedrijf wat daar belang bij heeft failliet gaat, direct klassen vol studen-ten de WW in kunnen stromen omdat ze nergens anders inzetbaar zijn.

BelastingkortingDe snelheid van innovatie en toename van daarbij behorende specialismen gaat zo snel dat het niet reëel is om van scholen te verwachten dat ze daarin mee kunnen. Waarom niet gewoon een aantal goede basisopleidingen op MBO en HBO niveau? Elektrotech-niek, werktuigbouw, bouwkunde, automatisering en wellicht nog een paar meer, op de-ze wijze creëren we goed opgeleide basis technici die, ook als een bepaalde niche markt omvalt of verdwijnt, gemakkelijk elders in het bedrijfsleven inzetbaar zijn. Wat is nou belangrijker voor bijvoorbeeld een programmeur, dat hij vaardig is in wiskunde en pro-grammeerstructuren kent of dat hij weet op welke knoppen van merk X besturingssys-

59

teem hij moet drukken? Ik denk het eerste, knoppen drukken leer je snel genoeg, lo-gisch denken kost tijd, goede opleiding en begeleiding. Mijn oproep is daarom, stop met zeuren, de route van de afgelopen decennia leidt tot alleen maar meer geklaag. Zorg gewoon voor goede technische basisopleidingen in Nederland. Laat het bedrijfsle-ven zelf hun niche specialisten opleiden en laat de overheid een belastingkorting geven om het bedrijfsleven hiervoor de ruimte te geven. Het onderwijsland wordt daarmee een stuk eenvoudiger en overzichtelijker, dat scheelt ook een heleboel geldverslindende praatclubjes met twijfelachtig nut en effect.

60

2 2 N O V E M B E R 2 013

Wat beweegt iemand om gemeenteraadslid te worden?Een tijd geleden schreef ik al dat ik me kandidaat heb gesteld voor de gemeenteraads-verkiezingen in mijn woonplaats Uithoorn-De Kwakel. Dat was een eerste stap, afgelo-pen woensdag was de tijd aangebroken om aan de plaatselijke ledenvergadering uit te leggen waarom ik vond dat ik die verkiesbare plaats op de lijst zou mogen vervullen. Met andere woorden, wat drijft mij, wat ga ik doen en wat maakt mij de ideale kandi-daat? Aan het eind van de avond eindigde ik op plaats 6 van de lijst en aangezien de lo-kale VVD nu 7 zetels heeft lijkt de kans toegenomen om vanaf maart 2014 in de ge-meenteraad te komen.

Mes snijdt aan twee kantenToen ik met mijn gezin tweeënhalf jaar geleden in de De Kwakel kwam wonen zag ik de politiek als een leuke en boeiende weg om betrokken te raken bij de gemeenschap, mensen te leren kennen en te weten wat er lokaal speelt. Sommige mensen gaan bij de voetbalvereniging, voor mij is dit de manier om betrokken te raken en te blijven. Ruim anderhalf jaar heb ik mee "stage" gelopen met de VVD fractie en door deze ervaring ben ik nog meer enthousiast geraakt. Ook heb ik vaak gemerkt dat de kennis en erva-ring uit mijn werk heel veel toe kan voegen aan het raadswerk. Dit is mooi meegeno-men in een rol waarin ik help Uithoorn en De Kwakel een prettige leefomgeving te la-ten zijn. Dit is mijn drijfveer om hiervoor te gaan en naast mijn werk ook iets terug te doen voor de gemeenschap waar ik onderdeel van uitmaak. Bovendien als ik meehelp bouwen aan een fijne gemeente voor alle inwoners, bouw ik tegelijk ook aan mijn eigen omgeving en zo snijdt het mes aan twee kanten.

No nonsensMijn overtuiging is dat mensen de ruimte moeten krijgen om zichzelf te ontwikkelen. Een gemeente of overheid dient hiervoor de randvoorwaarden te scheppen door een veilige en vertrouwde omgeving. Belangrijk is de taal van de mensen te blijven spreken, maar vooral ook met de inwoners en ondernemers in onze gemeente in gesprek gaan en blijven. Vooral luisteren, want alleen als je werkelijk weet wat er speelt kun je meesturen om de juiste voorwaarden scheppen en initiatieven te nemen om mensen zelf mee te laten bouwen aan een mooie gemeenschap. No nonsens in het gemeente-huis. De politiek en het ambtenarenapparaat zijn er voor de bewoners en niet anders-om. Ik bedoel niet dat we alleen maar moeten doen wat bewoners en ondernemers vra-gen, ook het uitleggen waarom er iets niet zou kunnen hoort bij de politiek. Ego in de ijskast en zorgen dat er een klimaat is waar ondernemers graag ondernemen in onze

61

gemeente, want werkgelegenheid is en blijft de basis voor een prettige leefomgeving en een gezonde economie.

62

2 9 N O V E M B E R 2 013

Waarom zijn er zoveel praatclubs en zo weinig doe-clubs?Als we ergens in uitblinken in Nederland is het eindeloos praten en overleggen in aller-lei (tijdelijke) overlegstructuren en commissies. Het lijkt alsof we liever praten dan doen in Nederland. Nou kan een goed overleg geen kwaad, maar waar we het in ons land uit-eindelijk van moeten hebben is toch dat er dingen gedaan of gemaakt moeten worden. Helaas valt praten en overleggen niet te verkopen als internationaal concurrerend pro-duct of dienst, dus of we er nou zo verstandig aan doen om vooral te praten en weinig te doen in Nederland, vraag ik me af. Kan het nou echt niet efficiënter met minder ge-praat? Of zijn we toch veroordeeld tot dit soort eindeloze overleg- en vergaderclubjes in ons land?

PraatparasietenAls de overheid iets wil doen duiken er meteen hele horden praatparasieten op die het wel even willen regelen door een clubje of commissie op te richten om er over te pra-ten. Of wellicht beter gezegd, door zo lang en veel mogelijk te praten, zoveel mogelijk hun eigen zakken te vullen. Neem het hele topsectorenbeleid, via 9 topsectoren wil Ne-derland werken aan het versterken van de (internationale) concurrentiepositie. In de ba-sis een geweldig idee, maar bij de uitwerking in de praktijk valt het toch weer vies te-gen. Met een hele kerstboom met boegbeelden, Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI's), kwartiermakers, praatclubs, bureautjes, kennisinstellingen en andersoortig pa-rasietenvolk wordt het grootste deel van het beschikbare geld al afgeroomd door slap geouwehoer. En de, vooral MKB, ondernemers waar het eigenlijk voor bedoeld is wor-den met een kluitje in het riet gestuurd en mogen het zelf uitzoeken. 

Voedingsbodem weghalenParasieten zijn moeilijk uit te roeien, maar als we nou eens regelen dat hun belangrijk-ste voedingsbodem, praten voor uurtje-factuurtje, wordt weggehaald, is de kans groot dat het praatparasietenleger snel kleiner wordt. Als ze werkelijk toegevoegde waarde hebben worden ze wel door een innoverende doe-ondernemer ingehuurd. Daarom pleit ik voor een verbod op het door de overheid inhuren van praatparasieten. 100% van het beschikbare geld naar de ondernemers die er werkelijk iets mee gaan doen, in-noveren en dus uiteindelijk meer omzet maken. Daar moeten we het van hebben in Ne-derland, dat brengt uiteindelijk weer geld in de overheidskas waardoor ons mooie land kan blijven bloeien.

63

6 D E C E M B E R 2 013

Wat is de beste verkiezingsbelofte?

Na elke verkiezing is het hetzelfde verhaal, beloften gedaan tijdens de campagnetijd kunnen niet of niet helemaal waargemaakt worden. Toch beloven politieke partijen va-nalles en beïnvloed dit de keuze van een steeds groter wordende groep zwevende, ofwel twijfelende, kiezers. In hoeverre is het reëel om harde beloften te doen in campagne-tijd? We weten toch dat de realiteit in Nederland altijd is dat er na de verkiezingen een compromis moet komen tussen meerdere partijen. Met andere woorden, vooraf is be-kend dat een belofte toch niet kan worden nagekomen. Waarom dan toch doorgaan met vaak loze beloften? Is het niet veel beter om te vertellen hoe de ideale maatschap-pij er uitziet volgens de partij?

SMART belofteConcrete beloften worden vaak gedaan om duidelijk te maken waar een politieke partij voor staat. Vertellen wat het ideaal beeld is van onze samenleving volgens de ideologie van de partij gebeurt bijna niet meer. Korte termijn beloften doen is gemakkelijker ver-kopen zo lijkt de gedachte, of wellicht dat de gedachte is dat beloften specifiek, meet-baar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden, ofwel SMART, moeten zijn. De ideale sa-menleving is moeilijk SMART te omschrijven, dus daarom beloven politici maar zaken waarvan in ieder geval duidelijk meetbaar is dat ze (niet) waargemaakt zijn na de re-geerperiode. Alle grote beloften sneuvelen meestal in een coalitieakkoord, en zie daar, weer een grotere groep teleurgestelde en dus zwevende kiezers erbij.

ReclameDe lokale VVD, waar ik bij volgende gemeenteraadsverkiezingen op 19 maart 2014 kandidaat raadslid ben, vertelt waarvoor ze staat en doet natuurlijk ook beloften. Het leuke is dat vrijwel alle beloften gedaan bij de lokale verkiezingen in 2010 zijn waarge-maakt, of in ieder geval in voorbereiding of uitvoering. Mazzel? Wellicht voor een deel, en lokaal is vaak gemakkelijker dan landelijk, maar het komt ook door een stukje realisme bij het doen van beloften. Toch is de verleiding groot om (te)veel meer te belo-ven ervaar ik zelf, maar we hebben nu vooral gekozen ook te vertellen hoe wij onze ge-meente het liefste zien. Een prettige woonomgeving, ruimte voor ondernemerschap en dus werkgelegenheid, eigen verantwoordelijkheid, lage gemeentelijke belastingen en ge-meenschapszin. En als het even tegenzit een goed vangnet en ondersteuning om ie-mand weer zelfstandig op weg te helpen. Kortom, liberalisme ten top! 

64

13 D E C E M B E R 2 013

De 52e FridayCheck, doorgaan of stoppen?Dit is alweer de 52e FridayCheck, een jaar is snel voorbij. Iedere week heb ik gepro-beerd een inspirerende en/of kritische blog te schrijven. Voor mijzelf ook een leuke en leerzame ervaring, hoe vind ik nieuwe onderwerpen en hoe kom ik in drie alinea's tot de kern en tot een trigger voor de lezer? Soms is dit goed gelukt, soms wat minder, maar gelet op de vele leuke reacties is er toch een groep mensen die iets uit de wekelijk-se FridayCheck heeft gehaald, of aan het denken is gezet.

Verder gaan of stoppen?De 52e FridayCheck is ook een moment van bezinning, even terugkijken wat ik alle-maal heb geschreven, maar ook wat het de lezer en mijzelf heeft gebracht? Toegege-ven, de ene week was het gemakkelijker dan de andere, soms had ik in enkele minuten iets op papier. Vaak moest ik er toch wel een tijdje over denken en sleutelen aan de tekst. De vraag is nu, ga ik verder, en zo ja, hoe ga ik verder met de wekelijkse blog? Geeft het mij energie of kost het energie? Schrijven vind ik erg leuk, dus dat levert ener-gie op. Maar schrijven kun je doen voor diverse doelen en media, FridayCheck is een mogelijke manier, er zijn nog vele andere. 

Jullie meningDus alvorens een knoop door te hakken of FridayCheck 53 gaat volgen, ben ik eigen-lijk heel nieuwsgierig wat jullie, de lezers, ervan vinden? Zal ik doorgaan? Wat levert het (niet) op voor jullie als lezer? Kortom, ik ben erg benieuwd of een kritsche blik, zienswijze of actualiteit in de vorm van een FridayCheck iets toevoegt aan jullie laatste werkdag van de week. Ik kijk uit naar jullie reacties en zal op basis daarvan een wijs be-sluit nemen over het vervolg........

65

2 0 D E C E M B E R 2 013

Wel of geen kerstkaart?

De laatste vrijdag voor de kerst is weer aangebroken en iets wat een jaarlijks terugke-rend fenomeen is, is de kerstkaart. Ooit natuurlijk nog klassiek in grote hoeveelheden door de brievenbus geduwd, maar de digitale kerstkaarten in de email box zijn al jaren in opkomst en misschien ondertussen zelfs al bezig aan een aftocht. Lekker gemakke-lijk, kaartje opmaken, of zelfs een standaard ergens van internet plukken, een lange lijst email adressen knippen en plakken en je hebt zomaar 1.000 kerstkaarten verzon-den. Een aantal waarnaar in grootmoeders tijd met grote bewondering gekeken zou zijn, wanneer ze op de ouderwetse ambachtelijke wijze zouden zijn gemaakt. Kerst-groet schrijven, adres op de envelop schrijven, postzegel plakken en op de bus doen. Met de inspanning van 1 kerstkaart stuur je tegenwoordig duizenden e-cards de wereld in, maar hoe worden die ontvangen? Is een ontvanger er wel echt blij mee? Is een (email) kerstkaart nog wel van deze tijd?

Tante Bertha niet vergetenAls je een kaart van iemand ontvangt is dat altijd leuk, zeker als de kaart een bijzonder persoonlijk tintje heeft, ofwel een boodschap speciaal voor jou. Maar waarom wachten tot de kerst of een verjaardag? Dan verwacht je eigenlijk toch wel iets te ontvangen. Het is volgens mij veel leuker als je totaal onverwacht een kaartje of andere kleine blijk van waardering ontvangt. Oh ja, het is kerst, dus laten we tante Bertha ook maar een kaartje sturen. Of, we sturen al onze klanten een kaart die door de personeelsleden zijn ondertekend, tenminste in het beste geval. Vaak blijft het beperkt tot louter en alleen drukwerk, een envelop voorzien van een geprint etiket direct afkomstig uit de klanten database. Leuk!!!!???? En ook vooral zo spontaan en persoonlijk. Dat moet toch anders kunnen?

Geen verplichtingStuur gedurende het jaar eens een spontaan kaartje of ander bericht, met een persoon-lijke boodschap. Schrijf erop wat je ook echt meent, dus geen uit de duim gezogen "po-sitieve" boodschap. Wedden dat dit veel beter werkt en ook als als attente boodschap ontvangen wordt? Het is namelijk echt en geen onderdeel van een verplichte exercitie van tientallen, honderden en soms wel duizenden kaarten tegelijk. Oh ja, en dan heb je ook nog die bedrijven die het verzenden van een kaartje niet meer doen en in plaats daarvan een schenking doen aan een goed doel. Prima natuurlijk, maar het is wel een beetje triest als de kerstperiode de enige tijd is wanneer zo'n gedachte opkomt. Geef eens spontaan iets aan een goed doel, niet in een periode dat het al bijna "verplichte" kost is.

66

2 7 D E C E M B E R 2 013

De magie van Apple verdwenen?

Als Apple gebruiker begin ik met af te vragen hoe lang het bedrijf het nog vol blijft houden. De eerste haarscheurtjes in het glansrijke bedrijf beginnen zichtbaar te wor-den. Ze hebben jarenlang prachtige producten op de markt gebracht, en nog steeds. Maar de concurrentie begint ze toch wel een beetje in te halen. Of misschien beter ge-zegd, Apple is niet zo gewend om naar hun klanten te luisteren, waardoor er ook men-sen beginnen af te haken. In mijn eigen omgeving spreek ik steeds meer afhakers, men-sen die voorheen echt Apple fan waren. Om maar niet te spreken over mijn kinderen, die een iPhone een ouderwetse "opa-telefoon" vinden, waar ze niet mee gezien willen worden.

Één tegen velenOm de innovaties van een open source platform als Android bij te houden met het ei-gen "gesloten" Apple platform zal steeds lastiger blijken. Het is moeilijk om als bedrijf in je eentje vele innovatieve mensen uit de hele wereld voor te blijven of bij te houden. In eerste instantie was Android een beetje een geknutseld platform, maar ondertussen wordt op diverse vlakken Apple voorbij gestreefd. Een gesloten systeem van Apple, zo-als iOS of MacOS, heeft meestal het voordeel stabieler en betrouwbaarder te zijn. Een open systeem zoals Android heeft het voordeel veel sneller in te kunnen spelen op waar-devolle innovaties voor de gebruikers. Voor de hardware zie je hetzelfde, vele fabrikan-ten werken aan Android gebaseerde toestellen, slechts één aan Apple producten.

Eigenwijs en toch luisterenNu is het niet naar de klanten luisteren en lekker eigenwijs zijn juist de reden voor het succes van Apple. Maar dat succes is vooral een voordeel als je nieuwe producten op de markt wil brengen. Als Apple vooraf had gevraagd aan haar klanten of ze behoefte hadden aan een iPhone was het antwoord waarschijnlijk "nee, wat moet ik daarmee?" geweest. Maar als je een product wilt doorontwikkelen is de mening van je klanten wel degelijk waardevol. Als veel van je klanten een 5 inch beeldscherm op hun smartphone willen, kun je het niet vol blijven houden dat 4 inch genoeg is. Dus lekker eigenwijs zijn met nieuwe producten en ontwikkelingen, maar tegelijk ook luisteren naar wat je klan-ten willen. En dat geldt niet alleen voor smartphones!

67

3 J A N U A R I 2 014

Hoe normaal is lenen eigenlijk?

We staan weer aan het begin van een nieuw jaar, een jaar waarin optimisme over onze economie langzaam begint te groeien. Ik hoop echt dat het doorzet en wens ook ieder-een het allerbeste in 2014 en vooral een goede gezondheid toe. Tegelijk vraag ik me af of we iets geleerd hebben van de economische problemen van de afgelopen jaren. Het optimisme lijkt vooral gestoeld op een toenemend vertrouwen bij consumenten en be-drijven, zodat ze weer meer gaan lenen (of minder aflossen en sparen) om hun spullen aan te schaffen. Maar hoe logisch is het eigenlijk dat bedrijven en burgers voornamelijk op de pof leven? Wat is vrijheid als je je iedere maand zorgen moet maken over de schulden die je hebt?

OnhoudbaarAls het geld van bedrijven en burgers op is en je wilt de economie toch laten doorgroei-en, lijkt het laten groeien van de schulden de enige oplossing. Want als mensen en be-drijven (meer) geld lenen kunnen ze weer geld gaan uitgeven en kan de economie ver-der groeien. En als de kredietfplafonds bereikt zijn, verruimen we de regels, zodat er weer meer geleend kan worden. Totdat dit op een bepaald moment onhoudbaar is ge-worden, en we volgens mij in de huidige crisis terecht zijn gekomen. Mensen en bedrij-ven konden hun schulden niet meer betalen. Ze stopten met uitgeven en bijlenen en daarmee werd de crisis nog heviger. Bovendien moesten banken zonodig allerlei com-plexe financiële producten aan deze leningen koppelen om nog meer geld te verdienen. Vooral hierdoor is de zeepbel uiteindelijk geklapt. 

MachtsspelGeld lenen is nog steeds veel te gemakkelijk en te goedkoop en bovendien geeft vader-tje staat ook nog eens het allerslechtste voorbeeld wat er is. Ieder jaar maar weer bijle-nen, waardoor de staatschuld alleen maar toeneemt. Hoezo op de pof leven? Volgens mij moeten we weer terug naar de oude wijsheid, dat je pas geld kunt uitgeven als er ook geld is, ook bij bedrijven. En in noodgevallen zou er tijdelijk best even geleend kun-nen worden, maar dan wel tegen een rente die past bij het risico, vaak dus veel hoger dan die paar procent die het nu is. Geld lenen is niet om burgers en bedrijven blij te maken, het is bedacht door overheden en banken om economische groei, winst en macht te behouden, zodat hun (belasting)inkomsten zeker gesteld zijn. En ben nou eer-lijk, wordt je gelukkig van nog meer spullen van geleend geld?

68

10 J A N U A R I 2 014

Loonbelasting, eigenlijk een raar fenomeen?Laat ik beginnen met te zeggen dat ik niet tegen belasting betalen ben, alle voorzienin-gen in onze samenleving moeten per slot van rekening ergens van betaald worden. Toch vind ik het fenomeen loonbelasting een hele vreemde. Vanwege het feit dat ik ar-beid verricht voor een werkgever ontvang ik een vergoeding hiervoor. Ik span mij in, mijn lichaam "slijt" hierdoor en als ik daar een redelijke vergoeding voor ontvang moet ik direct de helft afdragen aan de overheid. En hoe meer ik me inzet hoe meer belas-ting ik moet betalen. Vreemd toch? En als je ambtenaar bent wordt het nog gekker, je krijgt loon van de overheid voor je "inspanningen" en nog voordat je het in je handen krijgt moet je de helft alweer teruggeven. 

Kleinere overheidZou het niet veel logischer zijn belasting te moeten betalen voor de zaken waarmee je de samenleving ook werkelijk belast? Met werk verrichten draag je bij, met autorijden, eten, energieverbruik, verbouwen etc. belast je de samenleving. Kort samengevat, alles wat grondstoffen kost of het milieu schaadt zou veel zwaarder belast moeten worden en alles wat bijdraagt zou niet belast mogen worden, puur als gedachtengang. Daar-naast zou je kunnen besluiten om alle overheidsdiensten gewoon te factureren op het moment dat de burger er gebruik van maakt. Moet je eens kijken hoe snel de overheid kleiner wordt als niet alles meer vanzelfsprekend en gratis toegankelijk is. Schaf de loonbelasting af en schaf alle aftrekposten af, inclusief hypotheekrenteaftrek. 

Rupsje NooitgenoegVoer in plaats van loonbelasting een grondstofbelasting op goederen, eten en energie in, die zo hoog is dat de weggevallen loonbelasting daar grotendeels mee gecompen-seerd wordt. Moet je eens kijken hoe snel we zuiniger worden met onze grondstoffen en nadenken voordat we teveel eten kopen wat toch alleen maar in de vuilnisbak be-landt of obesitas veroorzaakt. Als een liter melk 5 Euro of een liter benzine 10 Euro kost, wordt je vanzelf zuiniger en terughoudender om voor niets de auto te pakken. Bo-vendien gaan we ook veel beter nadenken of we de overheid wel ergens voor nodig heb-ben, of dat het eigenlijk toch wel zelf of als (lokale) gemeenschap opgelost kan worden. En het meest mooie is dat ik veel liever werk voor en bijdraag aan een samenleving, als ik niet op voorhand al de helft moet afgeven aan een overheid, die zich alleen maar ge-draagt als "Rupsje Nooitgenoeg"!

69

17 J A N U A R I 2 014

Zakelijke kostuums, waarom eigenlijk?

In veel branches is het gebruikelijk om in bepaalde functies op het werk te verschijnen in een net pak, een zakelijk kostuum, of voor de dames een mantelpakje of iets verge-lijkbaars. Eigenlijk is het niks anders dan een andere verschijningsvorm van een blauwe overall voor monteurs of een witte jas voor artsen. Het lijkt wel een soort van code, als je niet meedoet hoor je er niet bij. Vreemd toch eigenlijk? Alleen beoordeeld worden op je uiterlijke verschijning en de kleding die je draagt. Waarom doen we dat eigenlijk? De meeste mensen gooien 's-avonds bij thuiskomst toch weer meteen dat apenpakje uit om in fijne kleding de vrije tijd door te brengen. Zijn die apenpakjes een uitvinding van de kledingindustrie? Waarom doen we dit onszelf aan?

ApenpakjeVolgens mij is het zeker niet zo dat mensen beter presteren in een zakelijk kostuum. Misschien presteer je juist beter als je de kleding draagt die bij je past, die je echt graag aan hebt. Toch ligt daar een enorme drempel, als je niet het vereiste apenpakje aan-hebt tel je niet mee en kun je je carrière wel vergeten. In sommige beroepen heeft het nut om speciale kleding te dragen. Artsen en verpleegsters zijn herkenbaar en boven-dien draagt het bij aan de hygiëne. Bij monteurs en technisch personeel is het handig om beschermende overalls aan te hebben en ook te zorgen dat je eigen kleding niet vuil wordt. Maar bij bankpersoneel, verkopers, politici en andere zakelijke rollen is het al-leen maar een kwestie van een gewoonte.

OnbetrouwbaarHet draagt niet bij aan het uitvoeren van de functie. En kom niet aan dat een kostuum betrouwbaarheid, neutraliteit en degelijkheid uitstraalt, want hier prikt volgens mij wel iedereen doorheen. Zeker na alle ellende die het kostuumgespuis bij banken, verzeke-raars etc. de afgelopen jaren heeft veroorzaakt. Het omgekeerde is volgens mij eerder het geval, als je een pak aan hebt ben je onbetrouwbaar. Dus waarom niet stoppen met dat toneelstuk en gewoon zijn wie je bent, daar wordt het in ieder geval een stuk ge-kleurder en afwisselender van. En dat maakt het werken en zakendoen toch weer leu-ker, lijkt me. Scheelt bovendien weer tijd, want je hoeft je niet direct om te kleden als je thuiskomt.

70

2 4 J A N U A R I 2 014

Is een aardbeving in Groningen anders dan een luchtbeving bij Schiphol?De afgelopen maanden is er veel te doen geweest rondom de gaswinning in Groningen en de aardbevingen die daar het gevolg van zijn. Door de toezegging van een financië-le compensatie, voor de regio die de schade ondervindt van de aardbevingen, wordt ein-delijk ook rekening gehouden met de gevoelens bij de bevolking. Heel Nederland profi-teert van de aardgasopbrengsten en de bevolking in een klein gebied heeft vooral alleen maar schade en overlast. Maar dat geldt natuurlijk ook voor veel andere gebieden in Nederland, denk bijvoorbeeld aan Schiphol. Gaat nu ook naar de mensen in die gebie-den geluisterd worden? Krijgen zij nu ook een schadevergoeding? Of is een aardbeving van een andere orde dan een luchtbeving? Is het iedere dag wakker worden van over-denderende vliegtuigen en het soms urenlang geen gesprek meer kunnen voeren in de tuin, vanwege het vliegtuiglawaai, de normaalste zaak van de wereld?

Gemakkelijk afschuivenSchiphol groeit enorm en draagt ook substantieel bij aan de gehele Nederlandse econo-mie. Met de verwachte groei tot 2020 gaat voor sommige gebieden in de regio de over-last ongeveer verdubbelen. Neem de gemeente Uithoorn, gelegen in het verlengde van de Aalsmeerbaan op Schiphol. Door de groei van het vliegverkeer gaat het gebruik van deze baan de komende jaren verdubbelen. Per hoofd van de bevolking heeft Uithoorn nu al verreweg de meeste klachten over geluidsoverlast door Schiphol. Dit gaat dus nog verdubbelen! De rekening van het succes van Schiphol wordt wel heel eenzijdig afge-wenteld op een relatief kleine groep van de bevolking. Ik krijg daar hetzelfde gevoel bij als de mensen in de gaswinningsgebieden in Groningen. Er is een regionaal Schiphol overleg en daar wordt ook wel gesproken over de geluidsoverlast. Maar de meeste ge-meenten die aan tafel zitten zijn vele malen groter dan Uithoorn en hebben daardoor ook meer in de pap te brokkelen. Het gevolg is dat daarmee met groot gemak een on-evenredig groot deel van de overlast naar Uithoorn wordt afgeschoven.

Vliegtuigkraan dichtdraaienDe inwoners van Uithoorn zijn net als de mensen in Loppersum de gedupeerden van een economische voorspoed waar Nederland als land al jaren van profiteert. De vraag is nu wat een redelijke oplossing hiervoor is? Moet Schiphol en/of de overheid de vlieg-tuigkraan dichtdraaien en net als in Groningen financieel over de brug komen? Ik vind het verder dichtdraaien van de vliegtuigkraan meer dan voldoende. Bovendien denk ik dat met de vele knappe koppen in Nederland best een oplossing te bedenken is dat het vliegverkeer kan groeien, zonder dat dit extra overlast veroorzaakt. Als dat lukt hebben

71

we volgens mij een geweldig exportproduct in handen voor luchthavens elders in de we-reld. Een daar profiteren we allemaal van zonder extra overlast!

72

31 J A N U A R I 2 014

Hoeveel gemeenteambtenaren zijn er echt nodig?Vaak hoor je zeggen, de gemeente moet dit regelen en moet daarvoor zorgen en overal een bijdrage aan leveren en niemand laten vallen. Waar ligt de grens, wat is nog accep-tabel? Ook een gemeente heeft geen oneindige hoeveelheid geld. Toch lijken inwoners daar vaak anders over te denken, in hun optiek kan de gemeente alles regelen en is er geld genoeg. En als de gemeente dan ergens een keer geen geld voor heeft is het huis te klein. Belachelijk dat ze daarop bezuinigen zeggen de inwoners dan, laat ze eerst maar eens in het eigen vlees snijden. In veel gemeenten hebben de bomen ook veel te lang tot in de hemel gegroeid, luxe nieuwe gemeentehuizen met marmer en hoogpolig ta-pijt. En dit alles gevuld met ambtenaren die in de ogen van de bevolking niet de meest harde werkers zijn.

Gouden randenAmbtenaren slepen het imago al tijden met zich mee dat het luie nietsnutten zijn die de gemeenschap alleen maar geld kosten. Daarom wordt heel snel geconcludeerd dat er best geld is. Als die ambtenaren maar eens zouden doorwerken, dan kan de helft er uit en is er weer geld voor leuke dingen voor de bevolking. Bureaucratie is nog steeds volop aanwezig in het gemeentehuis en het is best mogelijk om net als in het bedrijfsle-ven veel efficiënter te werken. Maar ben eens eerlijk, gaat het er bij het bedrijf waar u werkt werkelijk allemaal zo efficiënt aan toe? Waarschijnlijk ook niet, maar de gouden randen die nog aan het ambtenaarschap kleven zijn bij de meeste bedrijven al lang ge-leden weggesneden. En alleen daarmee is in de gemeentehuizen nog veel te winnen. Het lijkt er vaak op dat bezuinigingen met groot gemak op de inwoners wor-den afgewenteld om maar te zorgen dat het ambtenarenapparaat en het luxe gemeente-huis in stand blijven. 

Snijden in het ambtenarenvleesSnijden in eigen vlees doet pijn, en als die ene sportvereniging of die bibliotheek wat minder krijgt, kan er in ieder geval een ambtenaar op zijn of haar stoel blijven zitten. Ambtenaren zijn meesters in het elkaar aan het werk houden, hoe meer ambtenaren hoe meer overbodige werkzaamheden in een gemeentehuis. Of de inwoners hier iets aan hebben doet niet ter zake, als de ambtenaren maar bezigheidstherapie hebben. De komende jaren zou het daarom goed zijn om eens heel duidelijk in het eigen ambtena-renvlees te gaan snijden. Niet bezuinigen op de voorzieningen zoals sportverenigingen, bibliotheken en goed onderhoud van het openbaar groen. En ook niet klakkeloos de las-ten verhogen voor de inwoners, maar gewoon eens kritisch naar het eigen ambtena-renapparaat kijken of alles wat daar gebeurt wel nodig, logisch en efficiënt is. De ko-

73

mende 4 jaar kan er gemakkelijk 10% bezuinigd worden op het ambtenarenapparaat, misschien nog wel meer.

74

7 F E B R U A R I 2 014

Uw eigen huis, geldautomaat voor de gemeente?Ieder jaar rond deze tijd valt bij de meeste mensen de envelop met de aanslag gemeen-tebelastingen in de bus. Deze aanslag is gebaseerd op een aantal gemeentelijke belastin-gen, waarvan de belangrijkste zijn: OZB, afvalstoffenheffing en rioolbelasting. De laat-ste twee zijn kostendekkende belastingen bedoeld om de kosten voor afval ophalen en riolering te dekken en zeker niet bedoeld om daar iets aan over te houden als gemeen-te. De enige opmerking die ik daarbij zou kunnen maken is dat het automatisme en het gemak, waarmee een jaarlijkse verhoging vanwege inflatiecorrectie wordt doorgevoerd, wel eens kritisch bekeken zou mogen worden. Op deze manier zijn er veel te weinig prikkels voor ambtenaren om het goedkoper en efficiënter te doen. De OZB is een an-der verhaal, deze belastinginkomsten zijn voor de gemeente bedoeld als aanvulling op de inkomsten uit het gemeentefonds van het rijk. Bedoeld om de extra's die de gemeen-te voor al haar inwoners doet, en die niet bekostigd kunnen worden uit het gemeente-fonds, te bekostigen.

Rekening bij de huizenbezitter?Toch vreemd dat de rekening hiervoor dan alleen bij de mensen met een eigen huis (en vaak hypotheek) wordt neergelegd? Alle bewoners profiteren van de extra's, maar slechts 60-65% van de bevolking betaalt de rekening. Ik hoor u vragen, "Hoe zit het dan met huurders, daar zit het toch in de huurprijs verrekend?". Dat is niet zo, een ver-huurder mag de OZB helemaal niet doorbelasten in de huurprijs, bewoners van huur-woningen (dure en goedkope) betalen dus niet mee. Los daarvan kun je je als woningei-genaar afvragen of het wel zo eerlijk is dat de hoogte van de belasting die je betaalt aan de gemeente, afhangt van de waarde van je eigen huis. Alsof iemand die in zijn of haar eentje in een duur huis woont de gemeente meer kost dan een gezin van 4 perso-nen in een 3-kamer flat. Misschien moet die eerste persoon rondkomen van een scha-mel AOW-tje, nadat het huis eindelijk is afbetaald na een leven hard werken. En heeft het gezin een jaarlijks inkomen van 5 keer modaal en draagt vanwege deze systematiek bijna niets bij aan de gemeentekas.

Of een inwonersbelasting?Veel eerlijker zou zijn dat inwoners belasting aan de gemeente betalen per persoon, dan draagt iedereen evenveel bij. Ook is het werk voor de gemeente dan veel eenvoudi-ger, hoeveel geld heb je nodig voor de beoogde extra's? Deel dit door het aantal inwo-ners en je hebt het tarief voor de "Inwonersbelasting". Zet hierop een kleine solidari-teitstoeslag, om daarmee een voorziening te regelen voor de mensen die het echt niet kunnen betalen, en je hebt een veel eerlijker systeem. Bovendien bespaart het ook nog

75

eens de kostbare jaarlijkse huizentaxaties en bijbehorende kosten voor bezwaarprocedu-res. Om dit mogelijk te maken zal eerst de landelijke wetgeving veranderd moeten wor-den. Ik sta in ieder geval te popelen om het landelijk onder de aandacht te brengen om het daarna ook in onze gemeente in te kunnen voeren.

76

14 F E B R U A R I 2 014

Is failliet gaan een schande?

Als een bedrijf failliet gaat is dat uitermate vervelend voor de werknemers, de leveran-ciers en andere schuldeisers, die vaak naar hun geld kunnen fluiten. Slechts zelden is er gevoel van medeleven met de ondernemer, hij of zij wordt gezien als een sukkel, ie-mand die anderen ellende bezorgt. Ondernemen is risico's nemen en als dit risico ne-men goed uitpakt ben je een held, zo niet dan ben je voor de rest van je leven gebrand-merkt. Toch vreemd eigenlijk dat iemand die zijn nek uitsteekt om iets te bereiken zo wordt afgestraft als dat niet lukt. En natuurlijk zijn er ook "ondernemers" die willens en wetens de boel willen belazeren, maar daarover heb ik het niet, zij verdienen gewoon een verblijf in "Hotel Traliezicht". Het gaat om ondernemers die met alle goede bedoe-lingen een innovatief, concurrerend en gezond bedrijf willen opbouwen.

Innovatie belemmerendAls de straf op failliet gaan zo groot is, dat je levenslang gebrandmerkt blijft, waarom zou je dan nog risico;s nemen om grote successen te behalen. Je gaat extreem voorzich-tig worden om een faillissement te voorkomen, dit staat echte grote innovaties danig in de weg. Dit is hèt recept voor middelmatige bedrijven. Als je geen risico's wilt nemen, zul je ook niet tot in de extremen de mogelijkheden kunnen verkennen om een nieuw product of dienst te ontwikkelen. Gevolg is een stroom van middelmatige innovaties. In de USA is de perceptie heel anders, kijk bijvoorbeeld in Silicon Valley. Ondernemers die failliet gaan worden niet gezien als sukkels, maar als mensen die hun nek hebben uitgestoken en daarvan iets geleerd hebben. Deze ervaring nemen ze mee en een vol-gende keer weten ze welke paden ze niet moeten bewandelen, om zo een faillissement te voorkomen. 

Vallen en opstaanHet is ook precies om deze reden dat het aantal succesvolle startende ondernemingen in de USA veel hoger is dan in Europa. Omdat failliet gaan geen absolute schande is, kun je verder gaan in innoveren en als dat lukt ben je je concurrentie mijlenver voor. Failliet gaan is geen absolute schande, maar kan een onderdeel zijn van een leerproces voor een ondernemer. Als een kind niet mag vallen bij het leren fietsen, lukt dat ook niet, hetzelfde geldt voor ondernemers. Zij leren het ook met vallen en opstaan, helaas hoort daar af en toe een faillissement bij, maar met deze ervaring ontstaat daaruit al-leen maar weer een betere ondernemer. Tenminste als hij of zij deze kans weer krijgt van de samenleving. Dus laten we voortaan met andere ogen kijken naar mensen die hun nek uitsteken om iets voor onze samenleving te bereiken.

77

21 F E B R U A R I 2 014

Beursdeelname niet langer verantwoord?De discussie over het nut en de opbrengst van (vak)beurzen is iets wat de gemoederen in het bedrijfsleven al jaren bezig houdt. Met name grote vakbeurzen hebben te kam-pen met een teruglopende animo van bedrijven om mee te doen als exposant. Grote, vaak internationale, bedrijven haken steeds vaker af, met als argument dat de kosten versus de opbrengsten niet meer te verantwoorden zijn. Internationaal werkende bedrij-ven zien een land als Nederland vaak als tweederangs land, waardoor vaak gekozen wordt voor deelname aan één of twee grote beurzen in het desbetreffende vakgebied per continent, waardoor Nederland buiten de boot valt. Is de toenemende scepsis over beursdeelname terecht? Wat zijn de alternatieven?

Erg veel geldLaten we beginnen met een eenvoudige rekensom. Stel een grote vakbeurs met een net-to vloeroppervlak van 20.000 m² is geheel volgeboekt. Gemiddeld dient al gauw gere-kend te worden met een totale kostprijs van € 500,--/m² standruimte voor een deelne-mend bedrijf. Dit is huur vloeroppervlak, kosten van standbouw en overige kosten. Ge-zamenlijk geven de standhouders dus € 10 miljoen uit voor deze beurs. Laten we uit-gaan dat de netto marge op de omzet van een gemiddeld bedrijf 10% is, dit betekent dan dat er gezamenlijk minimaal € 100 miljoen omzet via deze ene beurs (extra) moet worden binnengehaald om de investering voor deelname te verantwoorden. Iemand waarvan ik denk dat hij het kan weten, vertelde mij een keer dat een gemiddelde lead op een industriële beurs € 700,-- omzet genereert. Dus een kleine stand van € 20.000,-- moet al gauw 300 leads opleveren om rendabel te zijn. En de totale beurs moet dus ruim 150.000 leads opleveren. Laat iedere bezoeker goed zijn voor 3 leads, wat volgens mij al erg optimistisch is, en je hebt minimaal 50.000 bezoekers nodig voor een renda-bele beurs. En natuurlijk valt er een discussie te voeren over de aannames, maar de boodschap is dat er in ieder geval een substantieel bedrag moeten worden gescoord en een groot aantal bezoekers moet komen, om deelname aan de beurs te verantwoorden. Niet zo gek dus dat bedrijven massaal op zoek gaan naar alternatieve, goedkopere, ef-fectievere, efficiëntere en bovendien beter meetbare manieren om met hun klanten in contact te komen.

Voor feesten en partijenEn zie daar de reden van het ontstaan van kleinschalige evenementen bij bedrijven in huis. Deze kunnen veelal tegen hele lage out-of-pocket kosten georganiseerd worden. Bovendien krijg je geen lastige vragen van het hoofdkantoor over het waarom van een enorme uitgave voor een, in hun ogen, onbeduidende lokale beurs in Nederland. Voor-

78

deel is ook dat de (potentiële) klanten exclusief voor jouw bedrijf komen, en je hen dus niet voor de leeuwen hoeft te gooien bij je concurrenten, zoals op een beurs het geval is. Gevolg is echter wel een heel arsenaal aan klantdagen, in-house seminars, themada-gen, workshops, etc. En daar worden klanten weer moedeloos van, in het verleden kon-den ze alle leveranciers in één dag bezoeken op een beurs, nu moeten ze weken in hun agenda reserveren om alle bedrijfsevenementen te bezoeken. Maar zolang ze blijven ko-men, is het voor bedrijven in ieder geval een efficiënte en goed meetbare manier voor leads en klantcontact. Jammer alleen van die enorme leegstaande hallen-complexen in de steden. Maar daar kunnen weer grote dance-feesten georganiseerd worden, zodat klanten kunnen bijkomen van al die themadagen en in-house events. Er zijn maar twee echte oplossingen voor het blijven voortbestaan van grote industriële beurzen in Neder-land. Of er komen heel veel meer bezoekers dan nu het geval is, of de prijs voor beurs-deelname moet fors omlaag.

79

2 8 F E B R U A R I 2 014

Belastingdienst toeslagen, alleen maar gedoe?Oud staatssecretaris Frans Weekers zal er nog lang aan terugdenken, de chaos bij de Be-lastingdienst en toeslagen heeft hem de kop gekost. Zorgtoeslag, huurtoeslag, kinderop-vangtoeslag, etc., etc. Hoe kun je als overheid een gedrocht bedenken als toeslagen? Je betaalt mensen een toeslag omdat ze anders te weinig inkomen over hebben om van te leven, maar de belastingen zelf worden niet verlaagd en die zijn juist de reden dat men-sen zo weinig overhouden. Volgens mij moet je echt eerst ambtenaar of politicus wor-den om überhaupt zoiets te kunnen bedenken. Je heft eerst zoveel belasting dat de men-sen te weinig hebben en vult het vervolgens weer aan met toeslagen. Zo houd je de boel wel aan het werk.

Minder gedoeEen belastingdienst is ingericht om belastingen te innen, niet om als uitkeringsinstantie te dienen. Zou het niet veel simpeler zijn om de hoogte van het laagste belastingtarief zoveel te verlagen dat mensen ook genoeg geld overhouden om van te leven? Het uitbe-talen van toeslagen is dan helemaal niet nodig. En mensen die zo weinig inkomen heb-ben dat ze (vrijwel) geen belasting hoeven te betalen, maar toch de eindjes aan elkaar moeten knopen met toeslagen, zou je gewoon meer inkomen moeten geven. Scheelt een hoop gedoe, mensen hoeven hun toeslagen niet meer aan te vragen, en de belas-tingdienst bespaart een hoop kosten. Per saldo hoeven de mensen er niets van te mer-ken in hun portemonnee. Worden we allemaal weer een stuk vrolijker van toch?

Terugdraaien850 medewerkers heeft de belastingdienst nodig om de toeslagen uit te betalen. En in Den Haag maar roepen dat ze streven naar een kleine efficiënte overheid! Ik zie een enorm bespaarpotentieel, maar kennelijk wil niemand in Den Haag er aan. Het is na-melijk nog geen 40 jaar geleden dat het systeem van toeslagen bedacht is. Het zou dan kunnen zijn dat één van de bedenkers nog actief is in de Haagse arena, die zou je toch enorm beledigen door het in zijn of haar bijzijn weer terug te draaien. Dus heb ge-duld, zodra het 40 jaar geleden is dat de het systeem van toeslagen is ingevoerd, wordt het vanzelf weer teruggedraaid. En misschien wel eerder!

80

7 M A A R T 2 014

Citymarketing, weggegooid geld of niet?

Veel gemeenten zijn actief met het fenomeen citymarketing, met als doel om de ge-meente een positief imago te geven. Recent was bijvoorbeeld Nieuwkoop in het nieuws waar de otter weer is gesignaleerd in de Nieuwkoopse Plassen. Vol trots wordt met plaatjes van de otter geuit dat Nieuwkoop de 'place to be' is. Of de otter het hiermee eens is, of het überhaupt goed is voor de benodigde rust voor dit diertje,  doet niet ter zake. Vraag is of de vele miljoenen Euro's die jaarlijks over de balk gesmeten worden voor citymarketing enig effect hebben? Moet een dorp geld uitgeven om aan te prijzen hoe geweldig het daar is? Of kan het geld beter uitgegeven worden om het nog geweldi-ger te maken?

CompetitieOnderzoek vorig jaar op de universiteit Groningen toonde aan dat geld uitgegeven aan citymarketing weinig tot geen effect heeft bij de meeste gemeenten. Bij enkele grote ste-den, zoals Amsterdam, heeft het wel effect als het gaat om (internationaal) toerisme. Maar of het enig nut heeft om als twee naast elkaar gelegen landelijke gemeenten de strijd met elkaar aan te gaan. Een soort van competitie waar het leuker wonen en beter boodschappen doen is, betaald uit OZB belastingopbrengsten. Volgens mij kan het geld nuttiger besteed worden. Laten we gewoon ophouden met dit soort onzin, gemeen-ten zijn geen concurrenten van elkaar of marketingobjecten. Het zijn gewoon stippen op een landkaart waar ergens in het verleden toevallig mensen zijn gaan wonen. Die mensen willen maar één ding, prettig en betaalbaar wonen.

SportverenigingenHet niveau van citymarketing is ook vaak belabberd te noemen. Als je een gemeente binnen rijdt zie je vaak zoiets als "parel aan de...." of "prettig wonen in......" als onder-schrift bij het plaatsnaambord staan. Dat je het überhaupt durft op te schrijven! De taak van de gemeente is om te zorgen dat er een prettige en veilige woonomgeving is. Door van "prettig wonen" een citymarketing uiting te maken, zeg je eigenlijk dat het nog wel wat aandacht behoeft.  De beste "citymarketing" is wanneer een gemeente kiest om geen geld uit te geven aan dit soort onzin. (Sport)verenigingen hebben het geld hard nodig, en misschien is dit geld aan hen geven wel veel betere vorm van "city-marketing".

81

14 M A A R T 2 014

Wel of niet gaan stemmen voor de gemeenteraad op 19 maart?Op 19 maart is het zover, gemeenteraadsverkiezingen. Na maanden van voorbereiding, weken van campagnevoeren is er dan eindelijk de dag waarom het gaat. De dag dat mensen naar de stembus gaan en hun stem uitbrengen op de partij van hun voorkeur. Een mooi voorrecht in ons land zou je denken. Toch heb ik de afgelopen weken veel mensen horen roepen dat ze niet gaan stemmen. "Het maakt niet uit waar je op stemt." "Ze komen hun beloften toch niet na." Argumenten om niet te gaan stemmen, maar zijn ze wel terecht? Of is er iets anders aan de hand, waardoor mensen het ge-voel hebben dat hun stem er niet toe doet?

BeloftencultuurEen politieke partij staat voor een bepaalde overtuiging hoe in hun ogen de maatschap-pij er uit zou  moeten zien. In het verleden was dat vaak meer dan genoeg, je kon kie-zen voor de overtuiging waar je zelf in gelooft. Omdat er maar een beperkte keuze was kwam het vaak neer op socialisme, christen democratie of liberalisme. Langzamerhand zijn er zoveel, vaak populistische, (lokale) partijen bijgekomen dat mensen door de bo-men het bos niet meer kunnen zien. Populistische partijen richten zich vaak op enkele gevoeligheden in de samenleving en maken daar hun thema van. Rondom dit thema gaan ze concrete beloften uiten. Bestaande politieke partijen kunnen niet anders dan rondom dit thema ook beloften aan de kiezers te gaan uiten. En langzamerhand zijn verkiezingen verworden tot het tegen elkaar opbieden met beloften. Maar die beloften zijn allemaal niet zo gemakkelijk waar te maken als het op een afstand lijkt.

Visie op de samenlevingAls je bijvoorbeeld belooft dat er een nieuwe weg moet komen, is een gevolg dat ande-re belanghebbenden hier ook in moeten meewerken. Eigenaren van een stuk land bij-voorbeeld, of omwonenden die plotseling veel overlast gaan krijgen door deze nieuwe weg. De belofte van die nieuwe weg kan dus alleen nagekomen worden als al deze be-langhebbenden ook werkelijk meewerken. Zo niet, dan lukt het niet, of gaat het ten-minste tientallen jaren duren. In de ogen van de burger komt de politiek dan haar be-loften niet na, maar feitelijk is dit een gevolg van het niet meewerken van de belangheb-benden, ook kiezers. Volgens mij moeten we daarom afscheid nemen van deze beloften-cultuur. Laten we weer gewoon gaan stemmen op partijen die een visie op de maat-schappij hebben, in plaats van een thema met loze beloften. Het mooie van onze demo-cratie is dat u zelf mag kiezen of christen-democraten, socialisten of liberalen zijn.

82

21 M A A R T 2 014

Waarom houdt ieder bedrijf een eigen relatie database bij?Het onderhouden van een relatie database bij bedrijven in de business to business we-reld blijft een boeiend fenomeen. Als je bekijkt hoeveel tijd en geld er in een gemiddeld bedrijf aan besteed wordt, vraag je je af of dat niet efficiënter kan. Tel daarbij op de enorme uitgaven voor CRM- of aanverwante software en je hoeft niet lang na te den-ken dat er veel te besparen valt wanneer dit slimmer kan. Een klein voorbeeld ter illu-stratie. Een werknemer vertrekt bij een bedrijf, hij/zij staat bij 20 bedrijven geregi-streerd in het CRM systeem. Op 20 plekken dient er nu dus een actie ondernomen te worden om deze mutatie te verwerken en uit te vinden wie de opvolger van de beste man of vrouw is. Laten we even aannemen dat een actie 30 minuten per bedrijf in be-slag neemt, dus alleen deze ene mutatie kost het bedrijfsleven 10 uur.

Astronomische bedragenWe gaan nog even door. Er zijn ruim 7 miljoen werknemers in Nederland, deze wisse-len gemiddeld eens per 3 jaar van werkgever, rol of functie. Stel dat de helft van hen in een CRM database geregistreerd staat, dan betekent dit dat ieder jaar bijna 1,2 miljoen mutaties gedaan moeten worden. Laten we aannemen dat dit inderdaad bij gemiddeld 20 bedrijven moet gebeuren, dan kost dit het Nederlandse bedrijfsleven 12 miljoen uur mutatiewerk in CRM systemen per jaar. En dan is er nog geen Euro verdiend. Ook hebben we het nog niet gehad over de aanschaf- en beheerkosten van die CRM syste-men, hier worden veelal astronomische bedragen voor uitgetrokken.

Handen ineen slaanWat zou het toch mooi zijn als er één plek is waar dit kan worden bijgehouden, uiter-aard met goedkeuring van alle betrokkenen en rekening houdend met alle privacy ge-voeligheden. Er verandert iemand van functie, deze persoon geeft dat door op één plek, en vervolgens wordt dat automatisch in alle CRM systemen verwerkt. Business so-ciaal netwerk LinkedIn zit nog het dichtste bij deze gedachte, dus het is wellicht een door ontwikkel suggestie voor hen. Maar voorlopig zal het wel een droom blijven vrees ik. We geven liever bergen geld uit om het zelf te doen, in plaats van de handen ineen te slaan, vertrouwen op te bouwen en daarmee collectief veel te besparen. Onze inter-nationale concurrentiepositie wordt geen millimeter beter door het individueel bijhou-den van CRM systemen, dus laten we de energie stoppen in activiteiten die wel bijdra-gen aan een betere concurrentiepositie.

83

2 8 M A A R T 2 014

Is veranderen eenvoudiger zonder managers?Als bedrijven een nieuwe koers willen inzetten, zie je heel vaak dat een eerste stap is, het aan de kant zetten van het zittend management. Vaak pas na een langdurige inter-ne machtsstrijd. Een nieuwe koers, een nieuw management is dan de gedachte. Het nieuwe management kan dan vervolgens een hele tijd afgeven op het oude manage-ment, wijzen dat het vooral aan die "oude stugge knarren" ligt dat deze verandering, die al zo lang nodig was, nu pas ervan kan komen. Een vaak maandenlange, en soms zelf jarenlange, interne strijd, die een bedrijf belemmert om de focus op datgene te houden waar het allemaal om draait, de klanten. Ook een strijd die vaak alle kenmer-ken heeft van een duur betaalde bezigheidstherapie van het managementteam, het be-drijf komt gedurende de strijd namelijk geen stap vooruit.

AfslachtenEigenaren, directies en management houden elkaar vaak in een constante wurggreep, met onderlinge machtsstrijd en politieke spelletjes. En als ze dan, na een langdurende stoelendans en managementwissel, constateren dat het bedrijf niet beter gaat functione-ren is de eerst volgende stok gericht op het personeel. De medewerkers willen niet ver-anderen, is dan de conclusie. Dat de medewerkers niet altijd flexibel zijn zal misschien ook zo zijn, maar als je als medewerker het management en directie elkaar ziet afslach-ten, bedenk je je wel 5 keer voordat je gaat bewegen. En als je al beweegt is het naar buiten het bedrijf. En daar gaat weer een hoop kennis en ervaring verloren, die vervol-gens weer duur ingekocht moet gaan worden.

Heft in eigen handenMijn stelling is: "Hoe minder managers, hoe eenvoudiger een verandering". Wat voegt een managementlaag eigenlijk toe aan een organisatie? De belangrijkste bezigheid is het delegeren van werkzaamheden en het beoordelen en coachen van medewerkers. Delegeren van werkzaamheden levert geen toegevoegde waarde voor klanten op en kan dus direct geschrapt worden. Beoordelen en coachen is bij de meeste managers een blinde vlek in hun competenties, dus daarvoor zijn ze feitelijk ook niet bruikbaar. Jos Verveen, auteur van het boek "Bullshit Management" heeft uitgebreid het nut van het management in zijn boek belicht. Zijn conclusie is dat je als eigenaar/directeur be-ter het heft weer in eigen handen kunt nemen, zonder duur betaalde managementlaag. Scheelt een hoop geld en veranderen gaat waarschijnlijk een stuk gemakkelijker.

84

4 A P R I L 2 014

Wordt innovatie afgeremd door octrooien?Heel veel innovatieve ideeën en producten worden vastgelegd in een octrooi. Dat lijkt logisch, want als bedrijf heb je veel tijd, geld en energie erin gestoken. Je blijft ook je concurrentie voor, want die kan niet  met jouw idee aan de haal gaan. En als een be-drijf jouw vinding wil gebruiken heb je de mogelijkheid om hier ook geld voor te ont-vangen. Niks mis mee, maar toch zijn patenten of octrooien niet altijd goed. Ze zijn ook de rem op innovatie, anderen moeten namelijk eerst toestemming vragen en vaak veel geld betalen voordat ze verder kunnen bouwen op het octrooi idee. 

VerstoffenStel je ontwikkelt een product waar 7 octrooien van anderen gecombineerd worden tot een hele innovatieve nieuwe oplossing. Voordat je verder kunt moet je eerst bij 7 partij-en langsgaan en overeenstemming bereiken. Dit kost veel tijd, vaak heel veel geld, waar-bij jouw lot in de handen van anderen ligt. Als één partij niet meewerkt, kun je het hele nieuwe product wel vergeten of je bent jaren verder voordat je een work-around oplos-sing hebt gevonden. Niet echt goed voor de snelheid van innovatie. Ook is het zo dat er bergen octrooien in de kast liggen te verstoffen, hieraan is veel geld uitgegeven voor de ontwikkeling en vaak ook veel geld voor het vastleggen van het octrooi. Hoe langer ze in de kast liggen hoe kleiner de kans dat iemand ze nog wil gebruiken of überhaupt nog kan vinden. 

Meer innovatieZou het daarom voor de mensheid niet veel beter zijn om te stoppen met dat octrooien-circus. Duizenden octrooien worden vastgelegd, slechts enkelen brengen geld op, het lijkt daarom meer op roulette die de innovatie snelheid er behoorlijk uit haalt. Boven-dien kan al dat geld wat richting octrooibureaus gaat beter gebruikt worden voor inno-vatie. Nieuwe producten, maar bijvoorbeeld ook medicijnen die sneller beschikbaar ko-men doordat er niet één partij bovenop het intellectuele eigendom blijft zitten. Mooie wereld toch?

85

11 A P R I L 2 014

Brancheverenigingen beter (tijdelijk) in de slaapstand?De oorsprong van veel brancheverenigingen is terug te voeren dat er ooit een issue was om als ondernemers met elkaar de handen ineen te slaan en daar gezamenlijk een op-lossing voor te vinden. Als ondernemer doneerde je wat geld in de pot, er werd een be-stuur gevormd en gezamenlijk werden de handen uit de mouwen gestoken. Hoe anders is dat tegenwoordig! Ondernemers betalen jaarlijks een (vaak forse) contributie aan een kantoor waar de vereniging is ondergebracht. De gedachte is dan dat het kantoor het allemaal gaat regelen, slechts enkele enthousiaste ondernemers steken de handen nog uit de mouwen.

ZoektochtMaar hoe zinvol is dit alles nog, veel verenigingen zijn al jarenlang op zoek naar nieu-we toegevoegde waarde voor de leden. En de leden betalen ieder jaar braaf de contri-butienota in afwachting of dit ooit nog iets zal gaan brengen. Het lijkt erop dat het op-heffen of in slaapstand zetten van een vereniging geen optie is, zelfs als er (tijdelijk) geen issues zijn. Ingehuurde professionals bij het secretariaatskantoor blijven jaar in jaar uit de verenigingskas leegtrekken zonder daar al te veel waarde voor terug te leve-ren. Niet omdat ze dat niet willen, maar omdat er gewoonweg even onvoldoende is om je druk over te maken. Tja, en als je dan gaat zoeken is er altijd wel iets te vinden, maar of grote groepen leden daar gelukkig van worden, is maar de vraag.

WaardemodelWaarom niet de vereniging in een slaapstand zetten als er even niets is? Verlaag tijdelijk de contributie naar een paar tientjes, zorg dat je één keer per jaar bijeenkomt om het netwerk in stand te houden. Peil dan ook meteen of er nieuwe issues zijn, waar de vere-niging vervolgens weer mee aan de slag kan. Ik ben ervan overtuigd dat op deze wijze ondernemers binnen een vereniging een stuk meer betrokken blijven. Een branchevere-niging is geen bedrijf waar businessmodellen thuishoren, het is een vereniging waar ver-enigd wordt als daar behoefte aan is, een vereniging is het huis van waardemodellen. Als er tijdelijk geen waarde of nut is, ga je in de slaapstand en niet eindeloos zoeken naar business om de hoge contributie maar te kunnen verantwoorden.

86

18 A P R I L 2 014

Waarom wil de overheid altijd opnieuw het wiel uitvinden?Nederland staat voor grote uitdagingen, stagnerende huizenmarkt, stijgende zorgkos-ten, vergrijzing, maar ook kleinere problemen vragen om een oplossing. In andere lan-den of andere gemeenten is vaak een geweldige oplossing voorhanden voor één of meer van deze uitdagingen. Toch lijkt het erop dat daar niet naar gekeken wordt, dat regeringen en ambtenaren bij voorkeur kiezen een eigen oplossing te bedenken. Waar-om zou je zelf iets bedenken als er een oplossing voorhanden is? Is het egotrippen van de beleidsmakers? Of is het de angst om toe te moeten geven dat iemand anders een betere oplossing heeft bedacht?

KopiërenNeem bijvoorbeeld het probleem van de almaar stijgende zorgkosten, Nederland spant de kroon in Europa. Er zijn landen waar de zorgkosten veel beter onder controle zijn, neem bijvoorbeeld onze zuiderburen. De zorgkosten liggen bijna 35% lager dan in Ne-derland, en het niveau van de zorg doet niet onder voor het niveau in Nederland. Ken-nelijk hebben ze iets goeds bedacht in België, waarom kopiëren we dat niet gewoon naar Nederland? Of neem het voorbeeld van het laten werken van mensen met een bij-standsuitkering, ook daarvoor hebben ze een prachtige oplossing bedacht in België, de dienstencheques. Maar denk maar niet dat Nederland dat overneemt. Liever nog pra-ten we er nog tientallen jaren hierover, dan iets te kopiëren wat elders goed werkt.

Metersdikke beleidsstukkenJa, het moet gezegd worden, de BOB campagne voor het terugdringen van alcoholge-bruik in het verkeer hebben we na jaren wel overgenomen van België. En het besluit om te stoppen met de Fyra treinen hebben we zelfs na een paar weken overgenomen. Maar zou het niet beter zijn om veel meer gebruik te maken van ervaringen elders, zo-wel op landen- als op gemeentelijk niveau. Laat de uitdaging zijn om die best-practices te omarmen en nog verder te verbeteren, in plaats van eindeloos zelf het wiel opnieuw te willen uitvinden.Tja, wellicht is het gevolg dat in plaats van metersdikke beleidsstukken produceren een keer werkelijk de handen uit de mouwen moeten voor uitvoering. Met uitvoeren leer en verbeter je in de praktijk, en met beleidsstukken schrijven blijf je hangen in een theore-tisch "veilige" schijnwereld. De vraag is wat onze overheidsdienders prefereren?

87

2 5 A P R I L 2 014

De laatste FridayCheck weekblog, hoe verder?Na 70 weken iedere week op vrijdag een korte ondernemers- of politieke prikkel te heb-ben gegeven, in de vorm van een korte blog, is het tijd om het over een andere boeg te gooien en te stoppen met deze vorm van bloggen. Mijn doel met de FridayCheck was vanaf het begin om zaken, die we als vanzelfsprekend ervaren, eens vanuit een ander kader te bekijken en daarmee mensen aan te zetten om erover na te denken. Soms gaf ik mijn eigen visie, vaker keek ik vanuit een bewust gekozen positie naar een bepaald onderwerp, juist bedoeld om het onderwerp vanuit een heel andere kant te laten bekij-ken door de lezer.

Andere keuzesEr zijn twee heel verschillende aanleidingen om nu te besluiten om te stoppen met de-ze blog. Ten eerste is gebleken dat sommige lezers, die mij ook kennen vanuit mijn wer-komgeving, deze denkprikkel op persoonlijke titel niet los kunnen zien van mijn werk. Een denkprikkel vanuit een bewust gekozen ander perspectief wordt hierdoor inge-kleurd als zou het mijn eigen zakelijk standpunt zijn. En daar worden, in mijn ogen ge-heel onterecht, conclusies uit getrokken. Om dit te voorkomen heb ik zelf besloten om te stoppen met deze FridayCheck blog. En ten tweede zie ik het als een uitdaging om nu door te ontwikkelen van deze vorm van prikkelende stukjes schrijven, naar veel meer informatieve- en/of strategische artikelen t.b.v. mijn (raads)werk.

Naar TwitterDaarom zal ik minder frequent, maar wel met enige regelmaat, artikelen gaan schrij-ven die mijn werk gaan ondersteunen. Uiteraard zal ik ook op politiek vlak van me la-ten horen, aangezien ik na de laatste gemeenteraadsverkiezingen in de raad actief mag worden. FridayCheck op persoonlijke titel blijft voortbestaan in Twitter-vorm, aller-eerst om interessante belevingen met mijn volgers te delen. Maar af en toe zal ik de ver-leiding niet kunnen weerstaan om een denkprikkel in maximaal 140 karakters te stu-ren. Totaal waren er wekelijks enkele honderden lezers van deze blog, jullie allemaal be-dankt voor het volgen en de vele positieve reacties die ik heb mogen ontvangen. En ho-pelijk tot ziens op Twitter via @FridayCheck!!!

88