Student:HanneMaenhoutPromotor:NicoleVanhouckeAcademiejaar:2015-2016BachelorinhetSociaalWerk:Sociaal-CultureelWerk

Mama,puedesayudarmeconmistareas?*

“ Kan de organisatie Añañau Peruviaanse ouders meer mogelijkheden bieden om de (onderwijs)ontwikkeling van hun kinderen te ondersteunen via sociaal-culturele interventies?”

HogeschoolGentFaculteitMens&WelzijnOpleidingSociaalWerkCampusSchoonmeersenV.Vaerwyckweg1/9000Gent

*Mama,kanjemehelpenmetmijnhuiswerk?

Eenwoordvooraf...Alvorensumijnbachelorproefbeginttelezen,wilikgraagditnogevenkwijt.De afgelopen maanden waren één grote ervaring. Ik leerde nieuwe dingen kennen, hadinteressantegesprekkenmetmensen,dompeldemehelemaalonderineenanderecultuurenkreegdekansomvoordeeerstekeereeneigenprojectoptezetten.Ookdezebachelorproefishetresultaatvandezeintenseervaring.Ditwasmeechternooitalleengelukt.Daaromwilikeerstenvooralmijnoudersbedankendiemedekanshebbengegevenomopbuitenlandsestagetegaan.OokNicoleVanhouckewilikbedanken,indeeersteplaatsommijin contact te brengen met mijn stageplaats en ook voor het begeleiden van mijnbachelorproef.EenderdegrotebedankinggaatuitnaarEllenBosch,MyrianGarciaCastilloenSadith Paez Montesinos, die mij dagelijks ondersteund hebben en elk van mijn vragengeduldigbeantwoorden.OokLukasJonckheerewilikgraagbedankenomeraltijdvoormijtezijnwanneerikhemnodighad.Ookiedereendiedeelnamaanhetpilootproject,degezinnenendevrijwilligers,benikenormdankbaar.Eenlaatstebedankinggaatuitnaaraldegenendiedezebachelorproefnagelezenhebbenenerhopelijkvoorgezorgdhebbendathijhelemaalschrijffoutvrijis.

1

Inhoudsopgave

Inleiding 31. Onderzoeksopzet 41.1. Onderwerpkeuze 41.2. Watwordteronderzocht? 41.3. Watishetdoelvanhetonderzoek? 51.4. Planvanaanpak 51.5. Hoeziethetvervolgvanmijnbachelorproeferuit? 5

2. Contextschets 72.1. Peru 72.2. Cusco 82.2.1. Demografisch 82.2.2. Welzijn 9

2.3. AsociaciónONGAñañau 102.3.1. Visieenmissie 102.3.2. Doelgroep 112.3.3. Werking 112.3.4. Waaropbouwtdezebachelorproefverder? 12

2.4. Woonomstandigheden 122.4.1. OnderzoeknaardeKwaliteitvanLeveninSanJeronimo 122.4.2. Eigenobservaties 15

2.5. Belangvanonderwijs 162.6. Ouders 172.6.1. Taal 172.6.2. Onderwijsniveau 172.6.3. Werk 182.6.4. Gezinsproblematieken 18

2.7. Besluit 183. Hetbelangvan(huiswerk)ondersteuningbijdeouders 193.1. PauloFreireenzijn‘PedagogievandeOnderdrukten’ 193.2. Detheorievanhethandelingsgerichtwerken 203.3. Hettheoretischontwerpenvaneeninteressanteleeromgeving 213.3.1. Educatiefontwerpers 213.3.2. Watiseenleeromgeving? 213.3.3. Eenrijkeleeromgeving 213.3.4. Detienuitdagingenvaneenleeromgeving 22

3.4. Vieraspectenvanonderwijsondersteunendgedragvanouders 223.5. Praktijkvoorbeeld:Katrol 233.5.1. Waaromstudenteninschakelen? 243.5.2. Studieondersteuning 243.5.3. Doelstellingen 243.5.4. Depresentietheorie 25

3.6. Eenanderpraktijkvoorbeeld:deBredeSchool 263.7. Eenlaatsteinspirerendpraktijkvoorbeeld:Uilenspel 273.8. Besluit 27

4. Projectfiche 294.1. Programmatiefiche 294.2. Opzetpoulegroepstudenten 304.3. Selectiestartgezinnen 314.3.1. Eerstekennismakingsgesprekmetdeouders 31

2

4.3.2. Gesprekkenmetdekinderen 324.3.3. Effectieveselectie 32

4.4. Voorbereidenstudenten 334.4.1. Tipsdiezeaandeouderskunnengeven 334.4.2. Presentatie 34

4.5. Samenwerkingmetdeschool 354.6. Besluit 36

5. Verloopvandehuiswerkondersteuning 375.1. Sessie1 375.1.1. GezinMaria 375.1.2. GezinPedro 395.1.3. GezinRuthenFlavia 41

5.2. Sessie2 445.2.1. GezinMaria 445.2.2. GezinPedro 465.2.3. GezinRuthenFlavia 48

5.3. Sessie3 505.3.1. GezinMaria 505.3.2. GezinPedro 535.3.3. GezinRuthenFlavia 55

5.4. Besluit 586. Eindevaluatieprojectenverdereverloop 596.1. Sterktes 596.1.1. Motivatie 596.1.2. Openheidvandegezinnen 596.1.3. Professionaliteitvandevrijwilligers 606.1.4. Opleidingtot(huiswerk)ondersteuner 606.1.5. Vrijwilligekaraktervandedeelname 60

6.2. Zwaktes 616.2.1. Taalkloof 616.2.2. Gebrekaanopleidingbijdeouders 616.2.3. Tijd 616.2.4. Moeilijkheidvanleerstofvoordevrijwilligers 626.2.5. Communicatieoverafspraken 62

6.3. Aanbevelingenvoordetoekomstvanhetproject 626.3.1. Leeftijdsafbakening 626.3.2. Vrijwilligers 636.3.3. Focusvanhetproject 636.3.4. Selectievandegezinnen 636.3.5. Aanwezigheidvaneenvertrouwenspersoon 646.3.6. Uitwisselingvancontactgegevensbijdestartvanhetproject 646.3.7. Groepsmomenten 646.3.8. Samenwerkingmetdescholen 65

6.4. Besluit 657. Totslot 667.1. Eindbesluiten 667.2. Eindreflecties 67

8. Bibliografie 699. Bijlagen 719.1. Programmatiefiche 719.2. Folderinfomoment 749.3. Presentatieinfomoment 779.4. Vragendiedestudentenelkekeermoeteninvullennaeensessie 809.5. InformedConsent 81

3

InleidingMijneerstestagewekenbijdeorganisatieAsociaciónONGAñañaubegonikaandezoektochtnaareennieuwproject.Enkelevoorgaandestudentenwerktenreedsrondouderparticipatieenook ikkoesterde interessevoorditonderwerp.Daarombesloot ikopzoek tegaannaareenpilootprojectwaarin de focus ligt opdie ouderparticipatie.Hier kannamelijk nog heelveelrondgewerktwordenindezeredelijknieuweorganisatie.VanuitAñañauendeouderskreegiksteedsmeerideeënwaaropikeenfocuskonleggen:eenproject dat mensen kan betrekken bij de organisatie. Een project dat zowel jongeren uitkwetsbaregezinnenalshunoudershetbelangvanonderwijsdoetinzien.Eenprojectdateenaanvullingkanbiedenopdehuiswerkbegeleiding.Verschillendeideeënpasseerdenderevue.Ikwist dat de oplossing in het sociaal-cultureelwerk lag,maar kon ermijn vinger niet opleggen. Tot ik tijdens een gesprek met Ellen Bosch, mijn stagebegeleidster, de volgendeingeving kreeg: deze organisatie kan ondersteuning aan huis tijdens huiswerkbegeleidinggebruiken.Opdezemanierwordenniet alleendekinderengeholpen,maarwordenookdeoudersbetrokkeninhet(leer)proces.En zowerd het idee geboren. Gedurendemijn stageperiode van driemaanden kreeg ik dekans om intensief samen te werken met de ouders en hun kinderen. Ik leerde hen beterkennen,zochtnaarmanierenombetersamentewerkenenlietheneenplaatsjeinmijnhartveroveren. Ik heb onnoemelijk veel respect voor deze ouders, die ondanks hun beperktemiddelenertochallesaandoenomhunkindeentoekomsttebieden.Degrotedroomvandemeesten van hen is dat hun kind het beter zal hebben dan zijzelf. Daarom leek ditbachelorproefprojectmijdanookde idealekansomhendaarbij tehelpen.Wanthet isnietomdatdeouderszelfnietkunnen lezen,datzegeenmogelijkhedenmogenhebbenomhunkind te helpen. Verder heb ik zelf doorheen het project een enorme professionele groeimeegemaakt. Ik leerdewerkenmetmensen inerbarmelijke leefomstandigheden,zettevoorde eerste keer zelf een project op en kreeg veel verantwoordelijkheden binnen deorganisatie.Ikhoopdatmijnonderzoeknaarditprojectenheteffectievepilootprojecteenmeerwaardekunnenbetekenenvooriedereendieeraanmeewerktofzalaanverderwerken.Destudentenverwervenmeerinzichtenoverdesocialeongelijkheidinhunland,dekinderenkrijgenextrahulpeneenvertrouwenspersoon,deouderswordenversterktinhetondersteunenvanhunkind(eren) op alle vlakken... Voor Añañau kan er een intensievere samenwerking ontstaanmet een aantal andere organisaties, zoals de universiteiten en de scholen van deverschillendekinderen.Opheteindevandezebachelorproefzaliknaeengrondigeevaluatiekunnenzeggenofaldezedoelenbereiktzijn.In deze bachelorproef vindt u ook regelmatig foto’s terug die doormij gemaakt zijn in dehuizen van demensen. Voorafgaand op sociaal-cultureelwerk studeerde ik fotografie, ietswaar ik nog steeds intensiefmee bezig ben. Daarom is het de bedoeling dat de foto’s eenaanvulling vormen op datgenewat beschrevenwordt in dit eindwerk. Dit alleswordt nogmeer gekaderd in hoofdstuk 2.4.2. De mensen die gefotografeerd werden gaven hiervoorallemaalhuntoestemming,waardoorikopeenheelvrijemaniertewerkkongaan.Inhetvolgendehoofdstukkanualvasteenconcretereaanpakvindenvanhetpilootproject.Naast de doelstellingen, kan u er ook meer lezen over waarom ik juist koos voor ditonderwerp.Wantdathiereengrondigemotivatieachterzit,datspreektvoorzich.

4

1. OnderzoeksopzetIn dit hoofdstuk kan umeer lezenover hetwaaromvandeze bachelorproef.Wat isdemotivatieomdeouderparticipatiebinnendeorganisatie tebevorderen?Hoezalik dit aanpakken?Wat is de onderzoeksvraag die de leidraad vormt doorheen dezebachelorproef?

1.1. OnderwerpkeuzeDe stageplaats waarbinnen dit onderzoek plaatsvindt is Asociación ONG Añañau in SanJeronimo, een deelgemeente van Cusco. Door te werken in een andere culturele context,verwerfjeernieuweinterculturelecompetenties,dieeenmeerwaardevormenvoorzoweldeopleidingtotsociaal-cultureelwerkeralshetlatereberoepsleven.Daaromwouikzekereenbachelorproefonderwerp dat aansloot bij mijn buitenlandse stage, zodat ik deze nieuwverworvencompetentiesookhierinkonverwerken.IndezeorganisatiewordtersterkgewerktrondonderwijsenhoeelkePeruviaansejongererechtheeftopkwaliteitsvolonderwijs.Daaromkunneneendertigtalkinderenelkeweekdagbij de organisatie terecht voor hulp bij het maken van hun huiswerk. De meeste ouderskunnenhiernamelijknietmeehelpen,aangezienzezelfgeenonderwijsgenotenhebbenofalleenmaaroverdebasisbeschikken.(AsociaciónONGAñañau,2015)Daarombeslootikinsamenspraakmetmijnstageplaatseenprojectuittewerkendathelptom de zelfredzaamheid en de participatie van de ouders te vergroten. Hiervoorwerkte ikverder op het werk van eerdere studenten, die reeds een oplossing zochten voor deouderparticipatiebinnendewerkingvandeorganisatie.

1.2. Watwordteronderzocht?Volgende onderzoeksvraag is het uitgangspunt van het onderzoek:“Kan de organisatieAñañau Peruviaanse ouders meer mogelijkheden bieden om de (onderwijs)ontwikkeling vanhunkinderen teondersteunenvia sociaal-culturele interventies?”. Hiervoorwordt een nieuwprojectopgezet,waarbijondersteuningaanhuiswordtgegevendoorvrijwilligersomsamenmetdeoudersaanhethuiswerkendeopvoedingvandekinderentewerken.Erzalwordengekeken inwelkematediteenverandering teweegbrengt inde leeromgevingvanhetkind.Ook zal er een focus zijn op het veranderen van de visie van ouders op educatie. Het isnamelijknietomdatzenietkunnenlezen,datzegeeninteressekunnentonenindeopleidingvanhunkindenhier geenmeerwaardevoorkunnenbetekenen.Doorhierovermethen ininteractietegaan,hopenweeenkleineveranderingteweegtebrengen.Hetisduszeerbelangrijkdatdefocusligtopspelendleren.Opdezemanierkanjekinderengemakkelijkermotiverenomdingenbijteleren.Verderkunnenoudersopdezemanierookmeer dingen bijleren, zowel over opvoeden als het opnemen van nieuwe leerstof. Hetbelangrijksteinditprojectisdaterveelcommunicatieplaatsvindttussendedriebetrokkenactoren:ouders,kinderenendevrijwilliger.Viadezecommunicatiewordennieuweinzichtenverworven die hopelijk kunnen leiden tot verandering op verschillende vlakken (zoweleducatiefalsoprelationeelvlak).Wantalsdeouderserzijnvoorhunkinderen,gaatditookeenpositieveinvloedhebbenophunschoolresultaten.Ditheeftdanweereeninvloedopdetoekomstvandekinderen.Enzogaikduskijkenhoehetondersteunenvandeoudersmeerkansenbiedtaandekinderenindetoekomst.

5

1.3. Watishetdoelvanhetonderzoek?Het doel van het onderzoek is een pilootproject uit te werken waarbij drie studentengedurende drie weken huiswerkondersteuning geven in een gezin. Dezehuiswerkondersteuning zorgt er niet alleen voor dat de kinderen hulp krijgen met hunhuiswerk,maarookdatdeoudersbetrokkenwordenbijhetheleleerproces.Doorditprojectnadien aan een grondige evaluatie te onderwerpen, wordt aan de stageorganisatie eenafgewerktprojectafgeleverdwaarmeezedekomendemaandenzelfaandeslagkunnen.

1.4. PlanvanaanpakIk begin met een literatuuronderzoek. In België zijn er namelijk al veel projecten rondhuiswerkondersteuning-en begeleiding opgezet en hun good practices zijn ook inzetbaarvoor dit project. Ook neem ik via e-mail contact op met een aantal organisaties, zoals deKatrolenUilenspel,omopdezemanierextrainformatietebekomen.Ikvoerookeenaantalgesprekkenmet studenten die in België als vrijwilliger actief zijn/waren bij één van dezetweeorganisaties. Ik leesverschillendeboekenoverhuiswerkondersteuning,decreatievaneenleeromgevingenookoverhetbelangvandesamenwerkingtussenoudersendeschool.Naasthetverwerkenvande theorie ishetbelangrijkdat ikde leer-en leefomgevingvandekinderenleerkennen.Hiervoorgaikgedurendedriewekenophuisbezoekbijverschillendegezinnen.Ikstelheneenaantalvragen,waaruitikonderanderekanafleideninwelkematezeinteressehebbeninhuiswerkondersteuning.Ookvoordekinderenstelikeenvragenlijstop ommeer informatie te verkrijgen over hun thuissituatie. Nadat ik twaalf gezinnen hebbezocht, maak ik een selectie van drie gezinnen waarmee ik het pilootproject start.Doorslaggevend hiervoor is de motivatie van de ouders, maar ook de meerwaarde diegebodenkanwordenvoorhetkind.Nadienzetikaldetheoretischverkregeninformatieomineenpersoonlijkproject.Ikbereideen presentatie voor in het Spaans en ga op zoek naar drie studenten. Wanneer ik dezegevondenheb,wiliknaongeveernegenwekenstagehetpilootprojectstarten.Ikbegeleiddestudentenvanheelnabijengameemetelkhuisbezoek.Ookbenikhuncontactpersoonalszevragenhebben,zorgikdatzeeducatief–ofleermateriaalkunnenlenenvandeorganisatieenondersteunikhenwaarnodig.Na drieweken evalueer ik het project en pas ik het aanwaar nodig.Hiervoor geef ik elkeweekeenvragenlijstmeemetdestudentendiezemenadien terugbezorgen.Aandehandvan deze vragenlijst wil ik weten wat hun ervaring is met het project en wat ze geleerdhebben. Verder bevraag ik ook de ouders en de kinderen en schrijf ik ook mijn eigenbevindingenneer.Opdezemanierstippelikdetoekomstvanhetprojectverderuit,alvorensikhetdefinitievegeëvalueerdeprojectaanmijnstageplaatsbezorg.

1.5. Hoeziethetvervolgvanmijnbachelorproeferuit?Indekomendehoofdstukkenkomteersttheorieaanbodalvorenshetpilootprojectgrondiguit te werken. Ik eindigmet een grondige evaluatie. Doorheen deze bachelorproef kan delezervolgenhoehetprojectzichgevormdheeft.Welkeproblematieken liggenaandebasisvanditpilootproject,hoewordtereenoplossinggeformuleerdopdezeproblematieken...zijnallemaalelementendieaanbodkomen.Beginnen doen we met een contextschets van Peru en de organisatie Añañau. Dezecontextschets is nodig om het onderwerp te kunnen kaderen. Nadien volgt er een kortliteratuuronderzoek naar verschillende theorieën en praktijken die werken rondouderparticipatieeneducatie.Watdanvolgt isdeconcreteuitwerkingvanhetproject.Hoebenikincontactgekomenmetdeoudersenwelkeopleidingkregendestudenten,zijnmaarenkelevandevragendieaanbodkomen.Eenhoofdstuklaterbekijkikhoehetprojectinzijn

6

werk gaat. Waar gaat het goed, wat zijn werkpunten? Eindigen doe ik met een grondigeevaluatievanhetheletraject.Hierschrijfikookaanbevelingenvoordestageorganisatiewaarhet project aangepast moet worden en wat er behouden moet blijven. Deze worden ookmeegenomeninmijneindbesluit.

7

2. ContextschetsAlvorens er meer ingezoomd wordt op het pilootproject, is het belangrijk om decontextwaarin het project plaats vindtweer te geven. In Peru heb je namelijk eenandere cultuur, andere gewoontes, een andere bevolkingssamenstelling... Ook ishet relevant om de levensomstandigheden van de gezinnen van het project tekennen,aangezienhetprojectindieomstandighedenuitgewerktwordt.

2.1. PeruPeru is een grotendeels rooms-katholiek land in Latijns-Amerika. In 1821 werd het landonafhankelijk, al vind je ernogveel invloeden terugvande Spaansekolonialisten. In2015woondenermeerdan31,1miljoenmensen indit uitgestrekte land.Meerdan30%vandemensenwerkenindelandbouw.Ditkomtvaakvoorindebergenofinanderestrekenwaardegrondvruchtbaaris.HetanderegroteinkomenvandePeruvianenistoerisme.(INEI,2015)Perubestaatuitdrie soorten landschappen:dekust,debergenende jungle. (INEI,2015)Inmijn bachelorproef ga ik alleen maar toespitsen op de mensen die leven in de bergen,aangezien mijn stageplaats zich daar bevindt. Hou echter in het achterhoofd dat delevensomstandighedenen-standaardenvanmensen inde jungleenaandekustnogtotaalanderszijn.HetpolitiekesysteemvanderepubliekPeruiseendemocratieenaanhethoofdvanhetlandstaat een president(e). Dezewordt om de vijf jaar verkozen. De huidige president (sedert2011) is Ollanta Humala Tasso van de Peruviaanse Nationalistische Partij. 2016 is eencruciaal jaar. Zondag 10 april 2016 vond de eerste ronde van de presidentsverkiezingenplaats.Op zaterdag4 juni2016nemende tweebestenhet tegenelkaarop.Deze twee zijnKeikoFujimori(FuerzaPopular)enPedroPabloKuczynski(PeruanosporelKambio).(RPP,2016)Ophetmomentdatdezebachelorproefwerdgeschreven,wasdeuitslagdusnognietbekend.Geografisch is het land onderverdeeld in 24 departementen,waarvanCusco er één is. Danhebjenog196provinciesen1854districten.(INEI,2015)IndegegevensvanhetPeruInstitutoNacionaldeEstadísticaeInformática(2015)staatertelezendat in2013maar liefst23,9%vandePeruviaansebevolking insituatiesvanextremearmoedemoestleven.Indejunglegaatditovermaarliefst43%.InderegiovanCuscois29%vandebevolkingextreemarm.Tochzijnerde laatste jaren reedseenaantal inspanningengeleverd,waardoor het armoedecijfer op 6 jaar tijdmet ongeveer de helft gedaald is. Noganderenationalegegevensdieonlinetevindenzijn,warendezeoverdeanalfabetisering inPeru.In2014warennog6,3%vandeinwonersouderdan15jaarnietinstaatomtelezenenschrijven. Ook had 31% van de inwoners datzelfde jaar geen enkele vorm van socialezekerheid.Uit al deze gegevens kan je dus afleiden dat Peru een land is dat de laatste jaren veelvorderingenmaaktenprobeertzoveelmogelijkproblementegelijkaantepakken.Hetlandisechter zo uitgestrekt en biedt een thuis aan zoveel verschillende soorten mensen metverschillendecultureleachtergronden,datde regeringzekernogniet iedereenbereikt.HetwordteenuitdagingvoordekomenderegeringomdezeongelijkheidverderteeffenenenomelkePeruviaandezelfdekansentebiedenoplangetermijn.

8

2.2. CuscoCuscoiseenstadinhetzuidoostenvanPeru,inhetmiddenvanhetAndesgebergte.Armoedeis sterkaanwezig indeze regio,onderandereomwillevanhetklimaat.Veelmensenuitdeomliggendeberggemeenschappenverhuizennaardestad,indehoopopeenbeteretoekomstvoor henzelf en hun (klein)kinderen. Toch blijkt dit in realiteit vaak harder dan gedacht.(Añañau,2015)

2.2.1. DemografischIn het departement Cusco wonen 1,3 miljoen inwoners. (INEI, 2015) De meesten van henwonenindestadCuscozelf.DemeerderheidvandebevolkingindezestreekzijnQuechua-indianen.Zelevenvoornamelijkvandelandbouw,maarditlooptdelaatstejarenregelmatigfoutdoordeopwarmingvandeaardeenhetbijhorendeveranderendeklimaat.Zoheefthetnatuurverschijnsel El Niño hier de laatste tijd voor veel problemen gezorgd, zoals hetuitblijvenvanhetregenseizoenenheelwarmetemperaturen.Velemensendieindebergenwonen,zijnechteranalfabeet,waardoorzemoeilijkeenanderejob dan landbouwer kunnen uitoefenen. Toch bestaat er een zichtbare tendenswaarbij demensenvanuit debergenmeer enmeernaarde stad trekken inhun zoektochtnaarwerk.AangezienCuscoeenstadisdievoornamelijkleeftvanhettoerisme,vindenvelenhierechtergeenjobomdatzeenkelQuechuaspreken.(Añañau,2015)Ookdittaalprobleemheeftduseenenormeinvloedophetlevenvandeze“bergbewoners”.

9

2.2.2. Welzijn

2.2.2.1. Onderwijs

Het onderwijssysteem in Peru ziet er hetzelfde uit als dat van Chili. In 2007 namen zeblindelingsditsysteemover,zonderditeerstaanhetnodigeonderzoekteonderwerpen.Oppapierwordtermisschienwelrekeninggehoudenmetiedereensindividuelebehoeften,indepraktijkblijktditnietwaartezijn.MedewerkersvanAñañauverschaftendezeinformatie.Omhetonderwijssysteembeter tebegrijpen,heb ikhetdocumentgeraadpleegdwaarindeEBR(EducaciónBásicaRegular)beschrevenstaat.InPeruisdeschoolonderverdeeldindriegrote delen, zoals je in Vlaanderen kleuterklas, lagere school en middelbaar hebt. Hetmiddelbaarbestaathieruitvijfjaarennaardekleuterklasgajetotenmetjevijfdelevensjaar.Kinderenzijnhierdusrondhunzestienjaarafgestudeerd.(Nadal,2005)Opvallend tijdens de huiswerkbegeleiding op Añañau, is het feit dat het meeste huiswerkbestaat uit het kopiëren van teksten en oefeningen, zonder dat het kind hiervoor moetnadenken.Zemoetenhethuiswerkooknietverderverwerken,dushetstoptbijhetkopiëren.Verder moeten de leerkrachten jaarlijks een bepaald percentage van de leerlingen latenslagen, andersbestaatdekansdat zehun jobverliezen.Hierdoor zittenveel kinderenmeteenleerachterstandinhetverkeerdejaar.

OpAñañauisereenmeisjevanzevenjaarouddatinhetbeginvanhetschooljaarineensvanheteersteleerjaarnaarhetderdeleerjaaroverging.Hetmeisjekanechternognietlezen of schrijven en ookmetwiskundeheeft ze een grote achterstand. Erwas echtergeenplaatsmeervoorhaarinhettweedeleerjaar.

In Peru heb je ook een onderscheid tussen privaat onderwijs en scholen van de staat. Hetniveau van de scholen van de staat is veel lager. Deze scholen zijn echter ‘gratis’, al is ditrelatiefwantoudersmoetenweljaarlijksuniformenaankopenenveelschoolmateriaalzoalsschriften, boeken en schrijfmateriaal. Voor arme ouders is dit een grote investering die zevaaknietkunnenmaken.Kinderengaanbovendienenkelnaarschoolindevoor-ofindenamiddag.Perweekhebbenzedus25uur les,watvaak tekort isomalle leerstofgezien tekrijgen.Daarommoetenzethuisveelzelfstandigdoenenhebbenzedusdagelijksgrotepakkettenhuiswerk.Ookdit isinformatiedieverkregenisdoortepratenmetouders,metervaringsdeskundigenenmetdemedewerkersophetproject.Graaghadikditnogbesprokenmetéénvandeleerkrachtenvandekinderen,maarwegensdekortetijdspannewaarinikmijnbachelorproefmoestuitwerkenwasdit niet haalbaar.Dit is namelijkwel te onderzoekenmaardat gaatdeopzet vanmijnbachelorproeftebuiten.

2.2.2.2. GezondheidZoals reeds eerder vermeld zijn er in heel Peru veel mensen die geen sociale zekerheidhebben om op terug te vallen wanneer ze ziek zijn. Ook in Cusco is dit een herkenbareproblematiek. Er bestaat ergenswel een vorm van sociale zekerheid, namelijk SIS (SeguroIntegraldeSalud).SISiseenoverheidssysteemonderhetMinisterievanVolksgezondheidomde gezondheid van de Peruanen te beschermen met prioritaire aandacht voor kwetsbarebevolkingsgroependiezichinextremearmoedebevinden.Menbeschouwthetalshetrechtvan iedere Peruaan of iedere inwoner van het land om (zonder leeftijdsgrens) eenziektekostenverzekering tehebben. SISwaarborgthet recht op gezondheidszorg in termenvan toegankelijkheid, tijdigheid, kwaliteit en financiering. Voor specifieke doelgroepen isdezeverzekeringgratis,maarditisweiniggekendbijdePeruvianenenzewetenniethoezehieropberoepkunnendoen.(SIS,2011)

10

2.2.2.3. SanJeronimoSan Jeronimo is één van de acht districten van de provincie Cusco. Volgens de laatstebeschikbarecijfergegevensvanhetINEIin2007woneninhetdistrict31687inwoners.Aande ene kant wonen hiermensen die een leven kunnen leiden zonder al te veel financiële,sociale en cultureleproblemen.Deovergrotemeerderheid leeft echterdichtbij of onderdearmoedegrens.(Eeckhout,2016)

2.3. AsociaciónONGAñañauDeorganisatiewaarbinnenikeenprojectzalopzettenis“AsociaciónONGAñañau”.Ditiseennon-profitenniet-gouvernementeleorganisatiediewerdgesticht indecember2014 inSanJeronimo(Cusco)doorEllenBoschenSadithPaezMontesinos.Añañauiseenuitdrukkingdiemoeders gebruiken in Quechua om te zeggen hoemooi en hoe lief hun kindjewel niet is.(Añañau,2015)

2.3.1. VisieenmissieAñañau gelooft in de kracht van goed onderwijs. Daarom is het in de eerste plaats eenonderwijsproject. Het wilt namelijk gelijke onderwijskansen creëren voor kinderen uitarmeremilieus.Ditwordtgedaanaandehandvanhuiswerkbegeleidingenspelendleren.Zowordt de ontwikkeling van deze kinderen gestimuleerd en tracht het nieuwe kansen tecreëren.Kinderenwordengestimuleerd inhetontplooienvanhun talentenenkrijgenhulpwaar ze dat nodig hebben. Men laat de kinderen geloven in hun eigen mogelijkheden envaardighedenenzowordenzeopweggeholpennaareenbeteretoekomsteneenzelfstandigleven.(Añañau,2015)Hiervoor zet de organisatie in op drie verschillende gebieden, namelijk onderwijs,gezondheidenalgemenesocio-cultureleontwikkeling.Onderonderwijskanjeondermeerdehuiswerkbegeleidingverstaan,maarookhetsensibiliserenvandegemeenschap inverbandmethetbelangvangoedonderwijsenookhetonderhouden/bewerkstelligenvaneengoedcontact met de verschillende scholen. Voor het deelproject rond hygiëne zijn er reedsverschillendeworkshopsopgezet rondhetpoetsenvan tanden,hetwassenvandehanden,het koken van gevarieerde maaltijden... De algemene socio-culturele ontwikkeling wordtbevorderddoorregelmatighuisbezoekentedoenen individuelegesprekkentehebbenmetdeverschillendekinderen.Wanneerhierproblemenwordengesignaleerd,gaatmensamenmetdebetrokkenpersonenopzoeknaareenoplossing.(Añañau,2015)

11

Gedurende mijn eerste stageweken organiseerde ik in samenwerking met mijnstageplaats een infomoment over de ‘ziekteverzekering’ of SIS (Seguro Integral deSalud) en gavenwe alle ouders de kans om hun SIS in orde temaken. Nu kunnen dekinderenvanhetprojectdusgratisnaardedokterendeoogarts,aangezienditallemaalonder deze verzekering valt. Het is een verzekering voor de allerarmste gezinnen inPeru, dus zo’n 23 procent van de Peruvianenmaakt er aanspraak op. Dit project vielonderdetweedepijlerentoontaandatdeorganisatieookinzetopdethuissituatiesvandegezinnen.

2.3.2. DoelgroepElke dag kunnen een dertigtal jongeren tussen de 4 en 18 jaar oud, die in situaties vanextremearmoede leven,bij deorganisatie terecht voorhuiswerkbegeleiding.Hetproject istoegankelijkvoorzoweljongensalsmeisjes.Omdaterhiervangeboorteplanningnauwelijkssprake is, komen de meeste kinderen uit heel grote gezinnen. Ze leven in erbarmelijkeomstandigheden,hebbentekampenmetvelefinanciëleproblemenenditallesheeftookeeninvloedopdegezondheidvandekinderen.Zezijnvaakondervoed,hebbennietvoldoendekleding...Een terugkomendprobleemzijnaandacht–enconcentratieproblementengevolgevanvoedingstekorten.(Añañau,2015)Verder werkt de organisatie ook samenmet de ouders van de kinderen, doormiddel vanbijvoorbeeld een oudervergadering of workshops. Ook al ligt de focus op de kinderen, deouderswordeneveneensbetrokken,netzoalsderestvandegemeenschap.(Añañau,2015)

2.3.3. WerkingHet is voornamelijk een onderwijsproject.Men probeert de kinderen te stimuleren tot hetontplooienvanhun talentenenmenwilookdeontwikkelingvandekinderenvlotter latenverlopen.(Añañau,2015)Erwordtzeergestructureerdgewerktindeorganisatie.Wanneerdekinderenbinnenkomen,moetenzeeersthunhandenwassen.Danwerkenzedekomendenegentigminutenaanhunhuiswerk.Nadienkrijgen ze evenvrije tijdom te spelenofworden ze individueel begeleidmet huiswerk/problemen thuis. Verder is er ook ruimte voor allerlei andere activiteiten,zoals knutselen, sporten, een verhaal voorlezen... Op het einde van de dag krijgen allekindereneenmaaltijdendrank,waarnazehuntandennogpoetsenennaarhuisgaan.Hiernaast heb je eenmaandelijkse oudervergadering enworden de ouders ook regelmatigbetrokkenbijinformatiemomentenofworkshops.De afgelopen maanden werden er verschillende medische onderzoeken uitgevoerd bij dekinderen van het project. Hieruit bleek dat velen van hen te kampen hadden metbloedarmoede, met vitamine –of ijzertekort... Dit komt doordat ze vaak geen gevarieerdevoedingkrijgenthuisenhierdoordusnietgenoegweerstandkunnenopbouwen.Ookmoestbijnadehelftvandekindereneenbrildragenenhebbenvelenvanhengaatjesinhuntandenomdat ze hun tanden niet (goed) poetsen. Deze problematieken kunnen veralgemeendwordennaardevolledigearmerebevolkingvanSanJeronimo.(Añañau,2015)De organisatie zet zich in op verschillende vlakken. Het pilootproject, opgezet voor dezebachelorproef, valt onder deze eerste pijler, onderwijs, maar ook onder de laatste pijler,algemene socio-culturele ontwikkeling.Het zal een aanvulling vormen op datgenewaar deorganisatiereedsmeebezigis.Ookzalhetprojectmeerparticipatievandeoudersenvandegemeenschap beogen, waardoor het ook een gemeenschapsvormende functie zal hebben.Bedoelingisdatdeorganisatiemeerenmeerverbondengeraaktmetdebuurtendatzezalevoluerentoteenbekendbegrip.

12

2.3.4. Waaropbouwtdezebachelorproefverder?Het is niet de eerste keer dat er een project rond ouderparticipatiewordt opgezet binnenAñañau.Erwarenreedstweesoortgelijkeprojectendevoorgaandejaren.Heteersteprojectbehandeldevoornamelijkhoejealsbrugfiguurgaathandelentussendeschool,deouders,dekinderen en het project. Het tweede project was een boekjesproject, dat ouders in staatprobeerdetestellenomthuisbijtedrageninhetbegeleidenvanhethuiswerkvanhetkind.Het is de bedoeling dat op lange termijn (lees: nadat dit pilootproject is uitgetest) beideprojectengeïntegreerdwordenindehuiswerkondersteuning.OokhaaldeikveelinformatieuithetonderzoekvanBertEeckhout.Hijdeedinhetkadervanzijnopleidingtotorthopedagoogeenonderzoeknaardekwaliteitvanlevenvandebewonersvan San Jeronimo. In dit onderzoek vond hij ook hoe de moeders nood hadden aan eenmanier om een bijdrage te kunnen leveren aan het huiswerk van hun kinderen. Ditanalfabetisme ervaren ze zelf namelijk als een probleem en hier moet zeker en vast eenoplossingvoorgevondenworden.(Eeckhout,2016)Meerhierover leestu inhoofdstuk2.4.1.OnderzoeknaardekwaliteitvanleveninSanJeronimo.

2.4. Woonomstandigheden

DekinderenzijnallemaalafkomstiguithetdistrictSanJeronimo.DitiseenarmebuitenwijkvanCusco, tenmiddenvandeAndes.Hethardebergklimaatheeft eengrote invloedopdebarre levensomstandigheden van de gezinnen. Verder is er een heel hoogarmoedepercentage.Erzijnnamelijkveelgezinnendienaarhierverhuizenindehoopopeenbeteretoekomst.Nietsisechterminderwaar,wantvelenoudersvindengeenwerkofmoetenhardwerkenvooreenheellaaginkomen.(Añañau,2015)De woningen waarin de meeste gezinnen wonen, kunnen nauwelijks woningen genoemdworden.Zehebbengeenstromendwater,geenWC,zelevenmethethelegezininéénkamer,hebbengeenvuren...Demeestehuizenzijnnogvanleemgemaaktenwordengeïsoleerdmetstukkenplastiek.Omdatmenhiernauwelijksaangeboortebeperkingdoet,bestaandemeestegezinnenuitvijfofmeerkinderen.Oudershebbenechterweinigtijdomzichintezettenvoordeopvoedingvanhunkinderenenlatendekinderenookalopjongeleeftijdwerken.Andersishetnamelijkfinancieelniethaalbaaromhetonderwijsvandekinderentebetalen.ZoblijktuithetjaardossiervanAñañau(2015)enuitdeervaringenvandevastewerknemers.

2.4.1. OnderzoeknaardeKwaliteitvanLeveninSanJeronimoBegin 2016 rondde orthopedagogiekstudent Bert Eeckhout, stagiair bij Añañau, zijnonderzoeknaarkwaliteitvanleveninSanJeronimoaf.(Eeckhout,2016)Hijprobeerdezichttekrijgen op de algemene situatie van de gezinnen, gekaderd binnen de hedendaagse enplaatselijke context, rekening houdend met lokale overtuigingen, tradities en opvattingen.(Eeckhout,2016)Het onderzoek verschafte mij veel voorkennis over zowel de leefomstandigheden van degezinnen,alswathenbezighoudt.Zokwamuitzijnonderzoekregelmatignaarvoordatdeouders een betere toekomst willen voor hun kinderen. Ook viel het op dat hun sociaalnetwerkwaarop ze kunnen terugvallen niet zo groot is. Dit zijn allemaal elementen die ikmeeverwerkthebinhetpilootproject,omdathetinformatiewasdiereedsbeschikbaarwasbinnen de organisatie. Om de context van de gezinnen beter te kunnen schetsen naar delezerstoe,beslootikdeinformatiedieikhebverkregenuitditonderzoekookneerschrijveninmijn bachelorproef zodat het later duidelijker iswaar ik sommige bevindingen vandaanhaalde.“KwaliteitvanLeven”houdt indatwelzijnbrederopgevatkanwordendanenkelenalleenwelvaart.Menjaagtdusgeenbezitna,maarwelhetspirituele,esthetischeenrelationele.Dit

13

evalueertmen op een subjectievemanier, aangezien elke persoon anders reageert op eenbepaaldesituatie.(Eeckhout,2016)Een aanvaardbare tot goede Kwaliteit van Leven is afhankelijk van vijf factoren volgensLigthart(1999).

1) Menmoetzoweinigmogelijkafhankelijkzijnvananderen.2) Eriseengevoelvanalgemeenwelbevindendatgezondheidwordtgenoemd.3) Menheefteengoedesociaaleconomischepositie.4) Mengenietmaatschappelijkaanzien.5) Menheefteenveiligewoonsituatie.

OmdeKwaliteitvanLeventekunnenonderzoeken,deeltmendezeopinachtverschillendedomeinen, die hieronder kort besproken worden samen met de bevindingen die gedaanwerdeninSanJeronimo.(Eeckhout,2016)

2.4.1.1. PersoonlijkeevolutieEnkele voorbeelden van indicatoren voor dit domein, zijn opleidingsniveau, persoonlijkevaardigheden en aanpassingsmogelijkheden. De negen moeders die deelnamen aan hetonderzoek, kregen hier de vraag voorgelegd of ze de mogelijkheid hebben om huncapaciteitentenvolletebenutten.Hetantwoordvandemoederswasdatzenietzoveelvrijetijdhadden,naasthethuishouden.Ze zagen hun huishoudelijke taken als hun enige capaciteiten. Na wat doorvragen bleekechter dat velen ook goed zijn in een bepaalde sport, maar hier gewoon geen tijd voorhebben. Soms hebben ze ook interesse in bepaalde zaken, zoals naaien of breien, maarhebbenzenietvoldoende(financiële)middelenomhierinverdertegaan.(Eeckhout,2016)

2.4.1.2. ZelfdeterminatieencommunicatieHiervoor gaat men kijken naar keuzes die mensen maken. Zijn ze autonoom genoeg ombeslissingentemakenenhebbenzehuneigenleveninhanden?Hiervoorkregendemoedersdevolgendevraag:‘Heeftuwensennaardetoekomsttoe?’.Hierhaddendeoudersmaaréénunaniemewens:dathunkindereneenmooiere toekomsttegemoetgaandanzijzelf.Zehopendathunkinderennaarhethogeronderwijskunnenennadieneengoedejobeneenvastinkomenhebben.Elkeouderhadgeenwensvoorzichzelf,maarleeftelkedagomeengoedetoekomstvoorzijnkindoptebouwen.(Eeckhout,2016)

2.4.1.3. Persoonlijkerelaties

Hier zijn sociale netwerken, relaties en sociale activiteiten van groot belang.DaaromwerdhierdoorBertEeckhoutdevraaggesteldofdeoudersbelangrijkevriendschappenhadden.Overhetalgemeenscoordenderespondentenzeer laagopdezevraag.Hetnetwerkvandeouders is vaak beperkt tot dichte familie. De weinige vrije tijd die er is, wordt altijd metfamiliedoorgebracht.Defamilies levendusdagindaguitsamen,metkinderenenwerkalscentralepunten.(Eeckhout,2016)

2.4.1.4. SocialeinclusieBijsocialeinclusiewordtergeletopdecommunityendeintegratieofparticipatieaandezegemeenschap. Verder kijkt men hier ook naar de sociale rollen die eenieder opneemt. Devraagdiewerdgesteldomdit teonderzoeken,wasofdemensenvaakgemeenschappelijkevoorzieningenindestadbezoeken.

14

Hier zeiden de ouders dat ze amper gebruik maken van de stedelijke en openbarevoorzieningen.Het levenvandegezinnenspeeltzichvoornamelijkafbinnendehuismurenenmenvoorzietzoveelmogelijkindeeigenbehoeften.Verplaatsingenwordenvoornamelijktevoetgedaan,waardoormensteedsindedichteomgevingblijft.(Eeckhout,2016)

2.4.1.5. MensenrechtenHier gaat men kijken naar respect, waardigheid en gelijkheid. Hoe worden de mensenbenaderddoorhunomgeving?Ookgaatmenkijkenofzekansmakenopeeneerlijkprocesals ze voor de rechter verschijnen, of ze overal evenveel toegang toe hebben... Moederskregenhierdevraagvoorgelegdofzezichgewaardeerdvoelen.VrouwenvoelenzichvaaknietgewaardeerddoorhunmaninSanJeronimo.Hijtoontnooiteens een teken van dankbaarheid of appreciatie en kijkt alleen naar de negatieve zaken.Aangeziendevrouwenheelhardwerkenoverdagenzich’savondsnogbezighoudenmethethuishouden,hebbenzemeernoodaandieappreciatie.Zekrijgenechtervaaktemakenmethuiselijkgeweldofdiscussieswanneererzich (financiële)problemenvoordoenbinnenhetgezin.(Eeckhout,2016)

2.4.1.6. EmotioneelwelzijnMen kijkt naar de veiligheid van de persoon, naar positieve ervaringen die hij al heeftmeegemaakt, naar dematewaarin hij stress heeft, naar zijn tevredenheid... Daarom steldemenhierdevraag:‘Bentugelukkiginhetleven?’De respondentenwaren vrij positief bij deze vraag, zeker vergelekenmet de erbarmelijkelevensomstandigheden. Er werd aangegeven dat ze vrede hadden genomen met hunlevenssituatie. Ze zijn dankbaar voor de mooie momenten die ze hebben meegemaakt entrekken zich telkens op aande positieve gebeurtenissen. Zoals reeds eerder aangegeven isook de aanwezigheid van kinderen en familie een lichtpunt voor deze mensen. (Eeckhout,2016)

2.4.1.7. FysischwelzijnVoorfysischwelzijnwordterrekeninggehoudenmetdegezondheidvandemensen,methunvoeding en de mate waarin ze vrije tijd hebben. Ook hier moesten de respondentenantwoordenopeenvraag,namelijkof zeaangepastemedischehulpkrijgenwanneerzeditnodighebben.Hierwerdgeantwoordinde lijnvanverwachtingen.Mensenhebbenvaakweinig financiëlemiddelenomnaareendokterof eenmedischcentrum tegaan. Indeplaatsproberenze terusten en lokale kruiden en producten in te nemen. Hierdoor komen de klachten echterregelmatigterugengenezendemensennooit100%.Hetimmuunsysteemisnamelijkzwak,waardoormensensnelterugbesmetgeraken.(Eeckhout,2016)

2.4.1.8. MaterieelwelzijnOmdezefactoruittespitten,bekijktmendefinanciëlestatus,dematewaarinmenwerkt,hoemen woont en welke bezittingen men heeft. Hier werd gewerkt rond de vraag: ‘Bezit ugenoeggeldomtesparen?’.Geen enkele bevraagde familie heeft de mogelijkheid om een financiële toekomst uit tebouwen.Somsiserzelfsteweiniggeldomtekunnenvoorzienindebasisbehoeften.Elkesolwordt dus meteen terug uitgegeven, aan gemaakte schulden of om eten op de tafel tevoorzien.(Eeckhout,2016)

15

2.4.2. EigenobservatiesAlvorenshetpilootprojectwerdaangevangen,werdenerverschillendegezinnenbezocht.Hetis namelijk onmogelijk om een project op te zetten, wanneer je zelf geen verbinding hebtgemaaktmetdecontextwaarinmensenleven.

“De meeste “huizen” of krotten gaan verschuild achter een grote poort. Hierachterbevindtzichmeestaleenopenkoertje,waarjevaakeenhoutstapelterugvindtwaaropgekooktwordt en daarnaast ook een emmer die als “wasbak”wordt gebruikt. Verderlopenhier regelmatig enkele dieren rond, zoals kippen of cavia’s, die vaak eenaantalwekenlaterterugtevindenzijnindekookpot.

Naastdezekoer,ziejeéénoftweeruimteswaarinvaakhethelegezin(moeder,vadereneenaantalkinderen) samen slaapt. Inallehuizenvind jewel éénofmeerderebeddenterug. Dit (éénpersoons)bed wordt echter bijna altijd gedeeld, waardoor veel van dekinderengeenvastenachtrusthebben.Zeliggennamelijkmethunbroertjesofzusjesinbed,waardoor ze elkaar vaakwakkerhouden. Er is dus zogoedalsgeen sprake vanprivacy.Ookophygiënischvlakzijnhiernietveelmogelijkheden.Aangeziengeenenkelvandehuizenwaarikbengeweesteenbadkamerheeftenhettoiletgewooneenputindegrondis,zijndezehuizenechteenbroedhaardvoorziektekiemen.

16

Slechts één van de huizen dat ik bezocht had een vloer. Voor de rest bestond devloerbedekkingoveraluitverhardzand.Vooralwanneerhetregent,veroorzaaktditveelproblemen. Gezien het regenseizoen loopt van december tot april, is het op dezemomentenheelmoeilijkvoordemensenomhunhuisstevigtehouden.Ookregenthetregelmatigbinnen,aangeziendemeestehuizengemaaktzijnvanleementakkenendusniet voorzien zijn op de lange regenbuien die hier soms overtrekken. Vele oudersbedekkendaaromhunhuislangsbinnenmetstukkenplastiek,omzohunhuisdroogtehoudenenhetvooreenstukteverwarmen.”

Ditwaren allemaal bevindingen die neergeschrevenwerden in een schriftje na alle twaalfhuisbezoeken.Deze informatiewasnodigomdeorganisatie tekunnenkaderenenookommeertewetenoverdeleefsituatiesvandekindereninhetproject.Tijdensdehuisbezoekenmaakteikookelkekeereenaantalfoto’s.Fotografieisnamelijkeenmethode die vaak wordt ingezet in het sociaal-cultureel werk. Dit kan het namelijkgemakkelijkermakenomeenproject tekaderenenommenseneenvisueelbeeld tegevenvan datgene wat er gebeurt in een gezin. Het is ook laagdrempeliger om mensen tefotograferen,danomeengesprekmethentevoeren.(Socius,2015)Eenlaatsteredenwaaromik foto’s inzet als extra ondersteuningbijmijnbachelorproef, is omdat een foto vaakmeerzegtdanduizendwoorden.ZelfleefdeikookviermaandenineengastgezininWanchaq(Cusco).Mijngastmoedermaaktdeeluit vandePeruviaansemiddenklasse. Inhaarappartementvind jedusalles terugvanbasiscomfort,zoalseendouche,toilet,apartekamers,eenliving,eenkeuken... Hetwerdmijdoor de observaties duidelijk dat de kinderen van Añañau (en hun ouders) in extremearmoede moeten leven en opgroeien. In hun huizen vond je de luxe niet terug van mijnPeruviaans gastgezin. Basisbehoeften zoals naar het toilet gaanworden hier op een totaalanderemanieringevulddaninmijngastgezin,waariknietstekortkwam.DehuisbezoekenhebbeneensterkeinvloedgehadophoeikderestvanmijnverblijfinPeruervaren heb. Het was namelijk de eerste keer dat ik geconfronteerd werd met extremearmoede,maarookmetderelatiefpositievemanierhoemensenermeeomgaan.Ikzaghoebelangrijk familie is in Peru, hoe dromen ervoor zorgen dat je elke dag de drive voelt omverdertedoen,hoeonderwijswordtgezienalseenuitweguitdieextremearmoede...Ditzijnallemaal dingen die ikmeeneemnaar de toekomst toe en die ikmee zal verwerken in hethuiswerkondersteuningsproject.

2.5. Belangvanonderwijs

Elkkindheeftrechtoponderwijs.Ditiséénvandebasisrechtenvanhetkind.Hiervoorwerdhet Internationaal Verdrag Inzake de Rechten van het Kind (1989) geraadpleegd, waartoeookPeruistoegetredenin1990.Artikel28luidt:

“Hetkindheeftrechtoponderwijs.Basisonderwijsisvooriederkindgratisenverplicht.Deoverheidzorgtervoordathetvoortgezet-enberoepsonderwijstoegankelijkisvooriederkind,inovereenstemmingmetzijnofhaarleerniveau.Deoverheidpaktvroegtijdigschooluitval aan. De handhaving van de discipline op school moet de menselijkewaardigheid en kinderrechten respecteren. Internationale samenwerking is nodig omanalfabetismetevoorkomen.”

Ookartikel29vandatzelfdeinternationaalverdragiseenbelangrijkekapstok,zowelvoordeorganisatiealsvoorhetpilootproject:

“Hetkindheeftrechtoponderwijsdatisgerichtop:deontplooiingvanhetkind;respectvoormensenrechtenenvoordeeigencultureleidentiteit,dewaardenvanheteigenland

17

en van andere landen; vrede en verdraagzaamheid; gelijkheid tussen geslachten;vriendschaptussenallevolkenengroepeneneerbiedvoorhetmilieu.Iedereenisvrijomeenschoolnaareigeninzichtopterichtenmetinachtnemingvandezebeginselenendedoordeoverheidvastgesteldeminimumnormenvoorallescholen.”

Onderwijs zorgt er namelijk voor dat kinderen zich verder kunnen ontwikkelen en kansmaken op een toekomst. Ze ontplooien zichzelf en dit alles is dus een meerwaarde voorhenzelf.Uitverschillendeonderzoekenisreedsgeblekendatereenrechtevenredigverbandbestaattussenouderbetrokkenheidenhetschoolsuccesvanhetkind.Eenkindleeftnamelijkin tweewerelden, namelijk school en thuis, die op elkaar dienen afgestemd zijn. Dit is tengunstevanhetkind,dathierdoorbeterkanontwikkelen.(Meijnen,1998;VanLoggem&Autar,2002)Hier kan sociaal(-cultureel) werk tussenbeide komen. Sociaal werkers kunnen de brugvormentussenoudersendeschool,tussendekinderenenhunoudersentussendeoudersen de organisatie, tussen de organisatie en de overheid. Hun sterkte zit niet per sé in hetinhoudelijktechnischleeraspect,maarwelinhetinterveniërenindethuissituatiesentussende diverse actoren. Het belang van de betrokkenheid van alle partijen bij hetonderwijsproject isprimordiaal.Wanneerniet iedereenzichinzetmethetzelfdedoelwordthetnamelijkheelmoeilijkomeentoekomstvoorhetkindtebereiken.Doorregelmatigdeeltenemenaanvergaderingenmetverschillendeorganisatiesenoverheidsinstellingenuitdebuurt, kan een sociaal werker op lange termijn ook mee veranderingen in hetonderwijssysteembekomen.

2.6. OudersDe ouders in dit project zijn allen ouders van kinderen die reeds deelnamen aan deprojectwerkingvanAsociaciónONGAñañau.Het isnamelijkbelangrijkdatdeoudersreedseenbandvertonenmetdeorganisatie,alvorenszeinhetdeelprojectstappen.De organisatie probeert de ouders zo nauwmogelijk bij haar werking te betrekken. Denkhierbij maar aan een maandelijkse oudervergadering, huisbezoeken en infoavonden overbijvoorbeelddesocialezekerheid.Erwordenvoordeoudersookworkshopsgeorganiseerdmet betrekking tot hygiëne, koken... Añañau staat open voor demening van de ouders enprobeerteenhechtebandmethentecreëren.Wanneerdeoudershiervooropenstaanishetnamelijkookgemakkelijkeromeventueleproblemensneller tekunnensignaleren. (Añañau,2015)

2.6.1. TaalDemeesteouders sprekenQuechuamethunkinderen.Deze taalwordtvoornamelijk indebergen gesproken. Verschillende ouders spreken nauwelijks Spaans. Daarom werkt deorganisatie samen met een persoon die ook Quechua spreekt en die dingen vertaalt bijhuisbezoekenendergelijke.DekinderensprekenwelallemaalSpaans,algaathetbijdeeneietsmoeizamerdanbijdeandere.HetonderwijsisimmerswelvollediginhetSpaans,maarvaak is demoedertaal Quechua,watmaar zeerweinig gelijkenissen heeftmet het Spaans.Regelmatig zijn er kinderen die naar de logopedistemoeten om hun Quechua-accent af teleren.(Añañau,2015)

2.6.2. OnderwijsniveauDemeeste ouders hebben enkel lager onderwijs genoten.Ook zijn er verschillende ouders(voornamelijkmoeders)dienooitnaarschoolzijngeweestendusanalfabeetzijn.Deouderswaren vaak al vanop jonge leeftijd aan het werk en hebben nooit toegang gekregen totfatsoenlijk onderwijs. Ook nu nog, lopen vele Peruviaanse jongeren de kans op goedonderwijsmis.Hetonderwijs inPeru isnamelijkzo ingerichtdatalleendebestestudenten

18

meekunnen en de rest wordt aan hun lot overgelaten. De nadruk ligt namelijk op dekwantiteitennietopdekwaliteitvandeleerstof.(Añañau,2015)

2.6.3. WerkDemeesteoudershebbenhetmoeilijkomwerktevinden.Zewerkenvan’smorgensvroegtot ’savonds laat.Gemiddeldverdienenze350à400solespermaand(minderdan€100).Het grootste deel van hun inkomen gaat naar de huur van hun pand, waardoor er maarweiniggeldoverisvoorkledingenvoeding.Velemoederswerkenopdemarktendevaderswerkenvaakindebouw.Hetgevolgisdusdatdekinderenhunoudersnietveelzienwanneerdezewerken,aangezienhethiergeen9-to-5jobszijn.(Añañau,2015)

2.6.4. GezinsproblematiekenInvelegezinnen iser sprakevanagressieenhuiselijkgeweld.Verscheidenevadersbinnenhet project hebben te kampen met een problematisch alcoholgebruik of eenafhankelijkheidsproblematiek.Ookkinderverwaarlozing isgeenuitzondering.Erwordtvandekinderenreedsop jonge leeftijdverwachtdatzevolwassenkunnenzijnenvoorzichzelfkunnen zorgen. Het zou dus zeker een meerwaarde zijn indien het projectopvoedingsondersteunendzouwerken.Vaakwetendeoudersnamelijknietbeter,omdathuneigenverledenerhetzelfdeuitzag.Enkeldoorhierovermetdeouderstecommunicerenkandezevicieuzecirkeldoorbrokenworden.(Añañau,2015)

2.7. BesluitVelePeruviaanse oudershebben als kindweinig kansen gekregen en gingenniet of ampernaarschool.Zekunnennietlezen,hebbennooitSpaanslerenspreken...Hierdoorishetvoorhenquasionmogelijkomhunkinderenbijtestaaninhunhuiswerk.Zijstartenhierdoormeteenachterstandopkinderenvanwiedeouderswelkunnenhelpen, aangezienzeeralleenvoorstaanindienzeietsnietbegrijpen.In demeeste huizen zijn geen faciliteiten om te studeren. De kinderen hebben geen eigenplekjeomtestuderen,hebbengeentafelomaanteschrijven...Ditalleszorgtervoordathetvoorhenheelmoeilijk is omzich thuis tekunnen concentreren.Hetproject vanAñañau isdaarvooreengoedeoplossing.Erwordthiernamelijkeenplaatsgebodenwaarkinderenhunhuiswerk in alle rust kunnenmaken.Hierdoor zijndeouders echternietbetrokkenbij hetschoolsegebeuren.Ditiseenbrugdiezekerenvastgelegdmoetworden.Toch merk je dat er sprake is van kans op beterschap. De meeste ouders hopen dat hunkinderen,mededankzijhetproject,kanskrijgenopeenbeteretoekomstdanzijzelf.Zehopendat hun kind zijn weg vindt naar de universiteit en op deze manier weggeraakt uit dearmoede.Ditisnietevident,maartochkanditprojecthopelijkhierinzijnsteentjebijdragen.Doorhetinzettenvanstudentenvandeuniversiteitkunnendekindereneensoortrolmodelkrijgenbinnenhuneigengemeenschap.

19

3. Hetbelangvan(huiswerk)ondersteuningbijdeoudersIn België zijn er reeds verschillende huiswerkondersteuningsprojecten aan de slag.Hun skills en knowledge kunnen zeker ook ingezetworden voor dit nieuwe project.Ook verschillende theorieën rond ouderparticipatie en educatie komen in dithoofdstukaanbod.

3.1. PauloFreireenzijn‘PedagogievandeOnderdrukten’HetwerkvanPauloFreireiséénvandebelangrijksteinspiratiebronnenomdathijooksterkwerkterondalfabetisering.Hijwaserheiligvanovertuigddatmensendienietkondenlezenofschrijvenonderdruktenwarenendatjehenalleenkonbevrijdendoorheneengraadvanalfabetiseringtebezorgen.(DeVriendt,2011)De manier waarop Freire het onderwijs inricht, is in de taal van het volk. Hij laat deleerkracht geenmoeilijkewoorden gebruikendie demensenniet verstaan,maar hijwerktintegendeel met begrijpbare taal en situaties voor degenen die les willen volgen. Op dezemanierstaathetonderwijsveeldichterbijdemensenzelf.(VanderLans,2009)Ditisookhetdoelvanditproject.Hetisnietdebedoelingeenafstandelijkesamenwerkingtebekomenmetde ouders, maar wel dat er gezocht wordt naar een haalbare manier voor de ouders eenstimulerendebijdrageteleverenbijhetlerenvanhunkinderen.Hetisnamelijkheelbelangrijkomeerstdesituatieteverkennenindialoogmetdeouderszelfen op deze manier een samenwerkingsrelatie op te bouwen. Dit deed Freire ook in zijntheorie.Nadienzochthijaandehandvaninterviewsenobservatienaarbelangrijkethema’svoordemensen.Dezethema’swerdennadiengeanalyseerdendaaroverginghijininteractiemet de mensen. Zo werd achterhaald waarom ze bepaalde handelingen stelden. En zobevrijddenmensenzichuithunonderdrukking.(Borelli,1972)

Dezemethodezalookinhetprojectwordentoegepast.Dialoogstaatnamelijkcentraalin de aanpakmet de ouders. Het is niet de bedoeling dat de vrijwilligers een volledigvoorgekauwd project aangeboden krijgen,maarwel dat ze zelf op zoek gaanmet deoudersnaardemeestgepastemethodeomhuiswerktemaken.Hetisdebedoelingdatde ouders op lange termijn zelf in staat zijn omoplossingsgericht tewerkennaarhethuiswerk van hun kinderen toe. Het is namelijk niet omdat ze niet kunnen lezen ofrekenen,datzegeeninteresseinhetschoolgebeurenvanhunkindkunnenbetonen,datze de leercondities kunnen verhogen. Gewoon al het tonen van interesse, kan ervoorzorgendathetkindmeermotivatieheeftomvoor school tewerkenennaar school tegaan.

‘Depedagogievandeonderdrukten’(1970)heefteenbelangrijkeinvloedopditproject.Dezetheorie erkent het belang van een persoonlijke aanpak en van individueel werkenmet demensen.Menmoetkijkennaardeindividuelecapaciteitvanelkeen.(Borelli,1972)Ditisookeen waarde die sterk leeft binnen de organisatie Añañau. Kinderen krijgen hier eenindividuele aanpak in het begeleiden van hun huiswerk. Er wordt ook gekeken naar hunindividueel schoolniveau, ook al loopt dit niet gelijk met het studiejaar waarin ze zitten.Bovendienwordthun individuele situatieopgevolgdenerwordt toegezienophunsociaal-emotioneelwelbevinden.PauloFreireheeftduidelijkinvloedbinnendezeorganisatie.

20

3.2. DetheorievanhethandelingsgerichtwerkenHandelingsgerichtwerkenhoudtindatdeschoolsamengaatwerkenmetdeoudersaandeschoolcarrièrevanhetkind.Ouderskennenhunkindnamelijkdoorendoor,terwijldeschoolhetbesteweetwathij/zijals studentaankan.Doorhierover inoverleg tegaan,kandithetleergedragvanhetkindtengoedekomen.Erwordteengemeenschappelijkkadergecreëerdopdiemanier,waarbinnenzowelschoolalsdeouderswetenwatervanhenverwachtwordt.Ditvereenvoudigtdecommunicatie.(Pameijer,2012)Deze theorie is gebaseerd op het feit dat de ouders primair verantwoordelijk zijn voor deopvoeding van het kind en de leraren voor het onderwijs van het kind. Doordat beidenhierovermetelkaarincommunicatietreden,kanditopelkaarwordenafgestemdenzomeerbereikt worden. Het kind gaat immers door beiden beïnvloed worden. Wanneer deverwachtingen van de school en van de oudersmijlenver uit elkaar liggen,wordt het heelmoeilijkvoorhetkindomgoedtepresteren.Hetkindervaartdannamelijknietgenoegsteunvandeoudersofvandeschoolengaatzichmeestalnietmeergemotiveerdvoelen.(Pameijer,2012)

DitiseensituatiedieheelherkenbaarisinPeru.Erisnauwelijkstotgeencommunicatietussendeoudersendeschool.Hierdraaitdeschoolomkwantiteitennietomkwaliteit.De leerkrachtenkrijgen inhet begin vanhet jaar eenpakket leerstof die ze tegenheteindevanhet jaargezienmoetenhebben.Deze leerstof istotaalnietafgestemdophetkennenenkunnenvandekinderen.Hierdoorervarendekindereneenenormedruk.Zekrijgenenormveel (moeilijk)huiswerkmeenaarhuis,datzemoetenverwerkentegende dag nadien. Vaak is het huiswerk dingen overschrijven of kopiëren uit een boek.Hierdoor leren zeniet echt iets enweten zeooknietwat ze schrijvenofwaar zemeebezigzijn.

Thuismoetenzeechterookregelmatighelpeninhethuishouden,hebbenzegeenechteplaats omhunhuiswerk temaken, kunnenhunoudershenniethelpenals ze ietsnietbegrijpen...Hierdoorhakenvele jongerenaf,zekeruitarmeremilieus.Deze informatiewerdallemaalverkregenuitdegesprekkenmetdeprofessionalsdiewerkenopAñañau.

Een grote hervorming van het Peruviaanse onderwijs is dus zeker noodzakelijk ombetereresultaten te bereiken bij de kinderen. Dit project tracht op lange termijn alvast teinterveniëren in het contact tussen leerkracht en ouders. Het tracht ervoor te zorgen datbeiden communiceren over de problemen van het kind, zowel op schools vlak als in zijnprivésituatie.Zowordtelkkindindividueelbenaderd,wathendanweergaatmotiverenomwelnaarschooltegaan.Zewordendannamelijkgezienalspersoonennietalseencijfertjeindestatistieken.Eén van de basisrechten van demens, is namelijk het recht op onderwijs. Zie hiervoor inhoofdstuk 2.5. Het Internationaal Verdrag Inzake de Rechten van het Kind. Recht oponderwijshoudt indat iedereengediversifieerdmoetwordenbehandeld.Menmoet kijkennaar eenieders onderwijsbehoeften en opdezemanier een aanpak formuleren. Zo zou eenleerkrachterbijvoorbeeldrekeningmeekunnenhoudendatdeoudersnietkunnenlezenenhetkinddusnietalstaakgevenomelkedageenhalfuurtjetelezenmetzijnouders.Bij deze theorie gaat demeeste aandachtnaarhet positieve inplaats vannaarwat er foutgaat.Alsjenamelijknaarallesnegatiefgaatkijken,danmisjediepgangennuance.Jezietdannamelijkalleenhetslechteaanbijvoorbeeldeenouderofdeschool,hoewelzijongetwijfeldookgoedekwaliteitenhebben.Dezemoetjemeerindespotlightszetten.Verdergajehogereverwachtingen creëren voor het kind,waardoor hetmeer kan bereiken in de toekomst. Jemerkt dusdat dezepositieve samenwerking kan zorgendat ouders en leerkrachten elkaarbeter begrijpen en samenwerken voor een betere toekomst voor het kind. En dat isuiteindelijktochhetbelangrijkste.(Pameijer,2012)

21

3.3. Hettheoretischontwerpenvaneeninteressanteleeromgeving

3.3.1. EducatiefontwerpersWat is een educatief ontwerper? Dit is een begeleider die anderen stimuleert om te leren,zoals te lezenvalt inhetboek “Inspireren tot leren”.Hijgaatopzoeknaar inspirerendeenuitdagende leeromgevingen voor zowel individuen als voor groepen. Educatie kanmensennamelijknietalleencompetentiesbijbrengen,maarkanooksocialeverbondenheidcreëren.(VanderVlerk,2005)Endezesocialeverbondenheidwordtéénvandepijlersvanditproject.Eeneducatiefontwerperzorgtechternietalleenvooreenuitdagendeleeromgeving,maarhijzorgtookvooreenburgerschapwaarbinneneenharmonieuzeenrespectvollerelatiemetdeomgevingwordtontwikkeld.Endaarwaarmensenzelfdingenkunnen, treedthij terug.Hijondersteunt dus enkel de mensen op de punten waar ze zelf tekortschieten. Hij legtverbindingen met groepen, personen en organisaties en kan zichzelf professioneelverantwoorden.(VanderVlerk,2005)Hierdoor kan je dus gerust stellen dat de vrijwilligers die in het project stappen, echteeducatief ontwerpers zijn binnen deze gemeenschap en binnen de verschillende gezinnen.Ookdesociaalwerkersdiebinnenhetprojecttewerkgesteldzijn,nemenzekerenvastdezetaak op als educatief ontwerper. Het is namelijk één van de voornaamste taken van eensociaalwerkeromvanuitgemeenschapsvormingmensenaannon-formeeleninformeellerentelatendoen.

3.3.2. Watiseenleeromgeving?Alleplaatsenkunneneenleeromgevingvormen.DitkanjewatverderooklezenindepraktijkvandeBredeSchool(hoofdstuk3.6.).Jekannamelijklerenopveleplaatsen,denkmaaraaneenbankjeinhetpark,opeenzolderkamertje,indebibliotheek.Watikechterindezecontextbedoel met een leeromgeving, is een plaats waar de leerling meer wordt uitgedaagd totstuderendannormaal.“Eenleeromgevingkunjeduszienalseentijdelijkenbewustgecreëerdsamenspel van maatregelen, materialen, mensen en begeleidingsvormen, waardoor eenoptimaleplekontstaatvoorhetleren.”(VanderVlerk,2005)

3.3.3. EenrijkeleeromgevingEen rijke leeromgevingwordt grotendeels door de ouders gecreëerd. Het is een omgevingwaaroudersvoorlezen,spelletjesdoen,liedjeszingen,pratenmethunkinderen,samenlezen,samentv-kijken,duidelijkegrenzenstellen(bijvoorbeeldaancomputergebruik)...Ookisheteenomgevingwaarbinnenhetkindwordtgeholpenmetzijnhuiswerkenwaarhijookeenrustigplekjevindtomdat tedoen.Verder zit er structuur inhet levensritmevanhetkind,zoalselkedagopdezelfdemomentgaanslapen...Oudersgevenhetkindhetgoedevoorbeeldengevenhetkindooktijdvoorvrijetijdindevormvanhobby’s.(Pameijer,2012)

Dekinderendiewordenbegeleidinditprojecthebbengeenrijkeleeromgeving.Inhunomgevingdraaithetvooralomoverleven.Boeken,spelletjesoflaatstaaneentvzijnnietaanweziginhunthuissituaties.Dit iséénvanderisico’svanditproject:zalhet lukkenom de kinderen in hun huis een plekje te geven waar ze bij kunnen leren. Ook hetbetrekken van de ouders hierin wordt cruciaal. Je ziet namelijk dat een rijkeleeromgeving voornamelijk gecreëerdwordt door de ouders,wat in deze Peruviaansecontextvaaknietevidentis.Hetgrootsteprobleemishetfeitdatdeoudersnietkunnenlezen.Voordezevanzelfsprekendheid(vandescholenuit)moeterdusinsamenwerkingmetdestudenteneenoplossinggezochtworden.

22

3.3.4. DetienuitdagingenvaneenleeromgevingVan der Vlerk (2005) schreef in zijn boek tien uitdagingen neer voor een leeromgevingwaarbinnenhet kind ervaringsgericht kan leren.De voornaamsteuitdagingdie ik voorhetpilootprojectzie,isdatervoldoenderuimtewordtvoorzienomopeenspeelsemaniernon-formeel te leren. Op deze manier worden zowel ouders als kinderen ertoe aangezet omzelfstandigkennisteverwerven,inplaatsvanenkelenalleenbinneneenschoolsecontext.

(VanderVlerk,2005)

3.4. VieraspectenvanonderwijsondersteunendgedragvanoudersVolgens Noelle Pameijer (2012) is de manier hoe je als ouder tegen school aankijkt vaninvloedopdemanierhoejeopvoedt.Erzijnvierfactorendiehiermeetemakenhebben.Deeersteisdebetrokkenheidbijhetonderwijsvanhetkind.Jelaatbijvoorbeeldaanjekindziendatjeinteressetoontvoorzijnschoolwerk,jevraagthoehetopschoolgingenjehelpthemregelmatigmetzijnhuiswerk.Hierdoormerkthetkinddatjijookgemotiveerdbentomhemtehelpenenweethetkinddatschoolbelangrijkis.Het tweede aspect is het stimuleren van de kinderen om thuis de aangeleerde skillsspelenderwijstoetepassen.Denkhierbijmaaraaneenbezoekjebrengenaaneenmuseumofdebibliotheek,eenspelletjespelenmetjekindwaarbijhetmoethoofdrekenen,hetkindindewinkelallereclamebordenlatenlezen...Ditstimuleerthetkindombuitenschoolbezigtezijnmetzijnschoolsevaardigheden,methulpvandeouders.

IkbenmijersterkvanbewustdathetindePeruviaansecontextnietgemakkelijkisomaanditaspect tevoldoen.Deoudershebbennamelijknietveel tijdenalhelemaalhetgeld niet om bijvoorbeeld naar een museum te gaan. Huiswerkbegeleiding – enondersteuningkanhieropweleenaanvullingbieden.

Een derde aspect waar je als ouder rekening mee moet houden, is dat je toezicht moethouden op je kinderen. Kinderen zijn namelijk enorm beïnvloedbaar door anderen via

23

bijvoorbeeld internet. Door hierop te controleren gaat een kind op een gezondere socialemanier contacten leggen met andere kinderen. Verder is het ook belangrijk om ervoor tezorgendathetkindopregelmatigetijdstippennaarbedgaat,dathij/zijgezondeetendatdeoudereenaangenamethuissituatievoorhetkindcreëert.Anderswordthetnamelijkmoeilijkvoorhetkindomzichteconcentrerenineenschoolcontext.

Weziendatvelenvandepuberendejongereneengameverslavingaanhetontwikkelenzijn.Naschoolgaanzemeteennaarhetdichtstbijzijndeinternetcaféengamendaardehelenamiddagonline(inplaatsvanaanhunschoolwerktewerkenofnaarhetprojecttekomen).Hetwordtdusbelangrijkdeoudershiervanbewusttemaken.Desituatievandeze jongerenwordtwel reedsopgevolgddoordeverantwoordelijkenvanhetproject.Zij controleren deze jongens extra op hun aanwezigheid. Indien de ouders ook meeinspringenindezecontrole,kunnenzesamendejongensop‘hetgoedepad’houden.

Een laatste punt waar je als ouder rekening mee moet houden, is om realistischeverwachtingen te stellen aan het kind. Een kind onder druk zetten, leidt namelijk vaak totfaalangstwaardoorhet kindheel onzekerwordt.Te lage verwachtingen zorgenervoordathetkindnietgemotiveerd isomdingenbij te lerenofomzichgoedtegedragen.Zekrijgenhier namelijk toch geen voldoening voor van hun ouders. Vooral dit laatste is in sommigegezinnenhetgeval,aangeziendeoudersnietthuiszijnendusnietveelinteressetoneninhetonderwijsvanhetkind.(Pameijer,2012)In een ander boek, ‘ouders tussen opvoeding en onderwijs’ stonden vier andere aspectenbeschreven, voornamelijk voor ouders die zelf de taal niet spreken waarin het onderwijsgegeven wordt. Dit onderzoek werd gevoerd bij Vietnamese bootvluchtelingen, wienskinderenonderwijsgenoteninAmerika.(VanLoggem&Autar,2002)Indeeersteplaatsishetheelbelangrijkdatdeoudershunkinderenmotiverenomhuiswerkte maken. Hierbij worden ze vaak geholpen door oudere broers en zussen, omdat ze erzonderdezehulpnietkomen.Daarbovenmoetendeoudersookhunbetrokkenheidtoneninhetschoolgaanvandekinderen.Zetonenzelfinteresseentonenaandatlerenontspannendenleukkanzijn.Eenderdebelangrijkelementisdehoudingvandeouderstenaanzienvansekserollen. De resultaten van kinderen zijn namelijk hoger wanneer vader en zonenmeehelpeninhethuishouden.Hetlaatstewaarmeeoudersrekeningmoetenhoudenzijndeculturele waarden en tradities. In gezinnen waar minder waarde wordt gehecht aanmaterieelbezitenwaarpleziercentraalstaat,presterenkinderenoverhetalgemeenbeter.(VanLoggem&Autar,2002)Het is heel belangrijk deze aspecten in het achterhoofd te houden bij het opzetten van deouderbegeleiding. Het is namelijk belangrijk dat de ouders doormiddel van het project instaat zijn om (op lange termijn) zelfstandig aan deze punten te werken, samen met hunkinderen.Hiervoormoetenzenognietkunnenhelpenmethethuiswerkzelf.Alleenerzijnvoorhunkindeninteressetonen,kanervoorzorgendathunkindeenpakbeterpresteertopschool.

3.5. Praktijkvoorbeeld:KatrolErzijnveelgelijkenissentussendegezinnendiedeelnemenaanhetprojectvan“DeKatrol”en tussen de gezinnen die deelnemen aan het project van “Añañau”. Beide projecten zijnnamelijk gericht op kwetsbare en kansarme gezinnen, waar in vele gevallenNederlands/Spaansnietdemoedertaal is.Añañauwerktmetgezinnenuitdederdewereld,Katrolmet gezinnen uit de vierdewereld. Het doel van beide projecten is het bieden vanstudie-en opvoedingsondersteuning, in nauw contactmet de ouders. (Markey,2009;Añañau,2015)

24

DeKatrolondersteunthetgezinenprobeertdegezinnenomdezemaniergehoortegeven.Zewerken dus anders dan andere organisaties die huiswerkbegeleiding geven, want zeproberenhetgezinnietaantevullen,maareerderteondersteunen.Degezinnenvindenbijhetproject gehooromzich verder te kunnenontwikkelen.Het is namelijkniet evidentomvanuiteenarmoedesituatietoekomstperspectieventebiedenaankinderen.Ditisalgeblekenuitverschillendeonderzoeken.(Markey,2009)

3.5.1. Waaromstudenteninschakelen?VoordewerkingvandeKatrol spelende studentenvanverschillende studierichtingeneenheelgroterol.Zezijnernamelijkvanovertuigddatdestudentenindethuissituatieskenniskunnenopdoendiezelaterkunneninzetteninhetwerkveld.Zobeseffenzedathetnietaltijdaangewezen is om kinderen buitenshuis te plaatsen, maar dat het soms beter is omaangepaste thuishulp te bieden. Zo kan je samen met het gezin verder geraken en eenoplossing zoeken voor de bestaande problemen. De toekomstige welzijnswerkers enleerkrachten bouwen een band opmet het gezinwaarmee ze samenwerken en kunnen opdezemaniernieuweinzichtenkrijgen.(Markey,2009)

Daaromwordt er eveneens binnen dit pilootproject gewerkt met studenten. Ook hierkennen de studenten namelijk niet altijd de leefsituaties van mensen in extremearmoede.Mensen in extreme armoede vinden namelijk heelmoeilijk deweg naar hethogeronderwijs.Verderkunnendestudenteneenechtevoorbeeldfunctieopnemen.Eenaantal maanden geleden kwamen er namelijk al een aantal studenten van deuniversiteit op bezoek bij de organisatie. Toen waren de kinderen van het projectallemaal onder de indruk van deze studenten enmochten ze allemaal vragen stellenover verder studeren. Vooral op de grote kinderen heeft dit een diepe indrukachtergelaten,wantsindsdienkoesterenvelenvanhendedroomomverdertestuderen.

3.5.2. Studieondersteuning

HetheleopzetvandeKatroldraaitomstudieondersteuning.Hetisdusnietdebedoelingdatvandeouders ‘super’ouderswordengemaaktdiehunkindmetalleskunnenondersteunenen dat ze hiervoor tools aangeleerd krijgen.Het is echterwel de bedoeling dat de studentnaastdeoudersgaatstaan(inplaatsvanerboven)endusmeeondersteuninggaatbiedenaanhetkind.Zokandestudentdevragenvanhetkindoverzijnhuiswerkbeantwoorden,kanhijspelletjesspelenmetdefamiliedieontleendzijnindeSpelotheekenkaneropdezemaniereenonderwijscultuurgeïnstalleerdwordenbinnenhetgezin.(Markey,2009)

3.5.3. Doelstellingen

3.5.3.1. KansarmekinderenrijkermakenZewillendeleer-enontwikkelingskansenvooralleleerlingenoptimaalverhogen.Ditdoenzevooraldoor in tegrijpenbij kinderenuitdederdekleuterklasenhet eersteenhet tweedeleerjaar.Opdezemanier lopendezekinderenminderrisicoomop jonge leeftijd temoetenblijvenzitten.(Markey,2009)

InPeruisdeleersituatietotaalandersenblijfjenietmeteenzittenwanneerjenietmeebentmetdeleerstof.Hierheeftdeleerkrachtnamelijkeenbepaaldaantalstudentendatzeelkjaarmoetenlatenslageneniszittenblijveneerderuitzonderlijk.Tochzijnerheelvaakkinderendie inhet verkeerde studiejaar zittenquaniveauendiedus totaalnietkunnen volgen tijdens de lessen. Daarom lijkt het de verantwoordelijken van Añañauinteressanter om ondersteuning te bieden aan verschillende leeftijden, omdat bijnaiedereen die extra hulpwel kan gebruiken. Ook hebben de ouders vaak kinderen vanuiteenlopendeleeftijden,waardoorervoorelkeleeftijdapartgezochtkanwordennaareenmanierommethensamentewerken.

25

3.5.3.2. Zelfredzaamheid vande ouders verhogen en onderwijscultuur in hetgezininstalleren

Jan Vranken (2005) zei in zijn onderzoek naar armoede dat het investeren in scholing eenzinvolle strategie is om armoede en sociale uitsluiting preventief aan te pakken. Depreventieve bescherming van scholing tegen armoede heeft namelijk aanzienlijke enlangdurigeeffecten.Vanuitdezeovertuiginggaat‘empowerment’eengroterolspelenbinnendeKatrol,zowelopindividueelniveau(deouders)alsoporganisatieniveau(toegankelijkheidvan maatschappelijk kwetsbare groepen tot organisaties) en als op gemeenschapsniveau(waarjesamenwerkingsverbandengaatkrijgenbinneneengemeenschap).(Markey,2009)

Veleoudersbinnenhetproject inSan Jeronimohebbenzelfgeenopleidinggenotenenweten totaal niet wat hun rechten en plichten zijn. (Añañau, 2015) Hierbij kan eenuniversiteitsstudent eventueel ook helpen. Hij kan namelijk de ouders informatieverschaffenzodatzezichopdezemanierzekerdervoelenoverhunrolalsoudersenalspersoonopzich.DenkhierbijbijvoorbeeldaandeoudershelpenmethetzoekenvaneendokterofoogartsdiewerktvoordeSIS(SeguroIntegraldeSalud,socialezekerheidinPeru).HiervoorishetdusheelbelangrijkdatdestudentzelfookinformatiekanvragenbijdevastemedewerkersvanAñañau.Hetisnamelijkgoedmogelijkdatdestudentzelfdezeinformatienietweet.

3.5.3.3. Toekomstigeleerkrachtenenhulpverlenersdekansbiedenomzichtte

krijgenopgezinnendieinarmoedelevenHeel vaak hebben leerkrachten geen ervaring met kansarmoede, aangezien ze zelf uit demiddenklasse komen. Hierdoor weten ze niet hoe het is om op te groeien in armoede enkampen ze met vooroordelen. Deze vooroordelen werken in het nadeel van de kinderen.Daarom zou het interessant zijn als ermeer leerkrachten tijdens hun studententijd in eenprojectvrijwilligerswerkdoenzoalsdeKatrol,zodatzemeerpraktijkervaringopdoenenmeteenbrederekijknaarkansarmoedekijken.(Markey,2009)

Ook in Peru kunnen armere mensen vaak niet verder studeren. Hoger onderwijs isnamelijktéduur.Ondankshetfeitdatjeookopuniversiteitsniveaueenschoolhebtvandestaateneenduurdereprivé-universiteit.Daaromzouhetookhiereenmeerwaardezijn voor toekomstige leerkrachten om in contact te komen met maatschappelijkkwetsbaregezinnen,waaraanze inde toekomst les zullengeven.Misschienkrijgenzehierdoorhetinzichtdatzealsleerkrachtkinderenindividueelmoetenbenaderen.Hetisechter ook interessant voor studenten uit andere afstudeerrichtingen om kennis temakenmet de armoedeproblematiek in hun land. De kans is namelijk reëel dat velenzichhiernietbewustvanzijndoordatzeernietrechtstreeksmeeincontactkomen.

3.5.4. DepresentietheorieDeKatrolwerktvolgensdepresentietheorie,waarbijmengewoonpresentisindegezinnen.Het isdusnietdebedoelingdatmendaaralleproblemengaatoplossen,maarweldatmenzichfocustopzowelhetgoedealshetslechte.Opdiemanierwordtmenechteendeelvanhetgezinengaatmenalsvrijwilligerliefenleeddelenmetdezemensen.Omdieredengevenzijnooit informatie overde gezinnenmee,wanneerde vrijwilliger er een eerste keernaartoegaat.Menmoetnamelijkwerkenmetwatdeoudersendekinderenzelf aanbrengenenopdezemanierontstaanermindervooroordelen.Menleertdusdemensenechtkennen,wantvaak isdathetgenewaardeoudersechtnoodaanhebben.Doorte luisterennaarzoweldeoudersalsnaardekinderenkanmenuitdekleineinformelegesprekkenookmeerinformatieverkrijgenoverdesocialecontext.(Markey,2009)Hetisbijdepresentietheorieduszekernietdebedoelingdatmenzichgaatinmengeninhetleven van de mensen. Integendeel, men stelt zich als hulpverlener open voor hun eigen

26

inbreng, waarden en normen. Men werkt samen met een gezin op hun eigen tempo ennaargelang hun eigen sterktes en zwaktes. Dit is heel belangrijk om het project te doenslagen,datdevrijwilligersdemensenbenaderenvanuithuneigenwaardigheid.Ditwordtdelaatstetijdnamelijkvaakvergetenindehulpverlening.Mensenhebbeneeneigengezichtengevoelensenhetisheelbelangrijkomhierrekeningmeetehouden.(Baart,2001)

Ook tijdensdehuisbezoekenhad ik reedsde indrukdatdeoudershiermeernoodhebbenaaneenluisterendooreniemanddieeensnaarhenomkijkt,danaaniemanddiehenzegtwatzemoetendoen.Deouderszijnzichnamelijkbewustvanhunproblemenengaanhierinverschillende gevallen iets aan willen doen. Het is echter niet altijd even evident om eenoplossing te vinden. Gewoon al ‘er zijn’ voor het gezin kan soms echt een meerwaardebetekenenvoordezemensen.IkvindhetookietsheelmooidatdeKatrolopvoorhandnietveelinformatieprijsgeeftoverhuncliënten.InmijnpilootprojectwilikdituittestenbinnendePeruviaansecontext.Hetisnamelijkwaardatikopvoorhandalbepaaldevooroordelenhadoverbepaaldeouders,doordatikinhunfichesopmijnstageplaatshadgelezen:datzeredelijk geslotenwaren, dat ze een alcoholprobleemhadden... Dit zorgde ervoor datmijnbeeldoverdatgezinalbeïnvloedwas,alvorensikerzelfgeweestwas.

3.6. Eenanderpraktijkvoorbeeld:deBredeSchoolDe Brede School is een project dat de behoeften en talenten van kinderen en jongeren inkaart wil brengen. Door samen te werken met de ouders, de buurt en de scholen, willenBredeScholenervoorzorgendatkinderenmaximaleontwikkelingskansenkrijgen.Erwordtnamelijkniet alleen gewerkt aande leerstof,maarook aan een leerrijke en fijneomgevingvoor de kinderen, waar ze dus ook goed aan hun huiswerk kunnen werken. (SteunpuntDiversiteitenLeren,2014)Het is wenselijk om de theorie van de Brede School toe te passen in hethuiswerkondersteuningsproject van Añañau. De Brede School doorloopt eerst een aantalfases voor het project doorgevoerd wordt. De eerste fase is ‘verkennen’. Hierbij wordt debeginsituatie in kaart gebracht. Nadien volgt het ‘plannen’, waarbij alle doelstellingen enactiesinkaartwordengebracht.Vervolgenswordthet‘uitgevoerd’omhetdanuiteindelijktekunnen‘evalueren’entekijkenofdedoelstellingenbereiktkunnenwordenmethetproject.(Vervaecke,2012)Opdezemanierkanmendegevolgenvaneennieuwproject schetsenenweetmenofhetprojectopdejuistemaniervormheeftgekregen. Menkannamelijkopeengestructureerdemanierkijkenwaarerfoutenzijngemaaktinhetprojectenwaardesterkteszitten.Zohebjeeenduidelijkevaluatie,waarnajedenodigeaanpassingenkandoen.De Brede School werkt aan een multifunctionele accommodatie, waar verschillendeorganisatiesenmenseneenbijdragekunnen leverenaanhet leergedragvanhetkind.Dooreen samenwerking te bekomen met de verschillende scholen, de organisatie, deuniversiteitenendestudentenenuiteindelijkookdeouders,wordthetkindbeterbegeleidinhetschoolsegebeurenenzalditdusoptermijneen invloedhebbenopdeschoolresultatenvanhetkind.Ookzorgteenbeterecommunicatieensamenwerkingerookvoordatbinnendegemeenschap meer plaats is voor dialoog over onderwijs en kunnen er eventueel kleineveranderingenbekomenworden.(Vervaecke,2012)De reden waarom het project ‘Brede School’ heet, is doordat er wordt gekeken naar hetbrederebegripvanschool.Menzietschoolnietalleenalseenplaatswaarjedingenkanleren,maarookalseenplaatswaarjeplezierkanmakenenjekanontspannen.Omdittebekomenwordterookgewerktmetdebredeleefomgevingronddeschool.Dezeleefomgevingmaaktdatde jongeremeerenanderecompetentieskanontwikkelen.Het isheelbelangrijkomdeleefomgevingtebetrekkenbijhetonderwijs.(SteunpuntDiversiteitenLeren,2014)

27

Datisdanookwatikwilbekomenmetmijneigenproject.Doordeoudersendestudentenuitdebuurttebetrekken,ziendekinderenhopelijkmeerhetpleziervanlereninenwordenzegemotiveerdomhardtewerken.Ditallesmoetwelopeenleukeenontspannenmaniergebeuren,zodatzowelhetkindalsdeoudersnietteveeldrukopgelegdkrijgen.

3.7. Eenlaatsteinspirerendpraktijkvoorbeeld:UilenspelEen andere organisatie die zich bezighoudt met opvoedings-en huiswerkondersteuning isactief inhetGentse.HetbelangrijkstevandeorganisatieUilenspel, isdatergewerktwordtmetmensenuitdebuurt.Dezebuurtbewonersgaanéénuurperweeklangsbijhetgezinenproberen gedurende een jaar een band op te bouwen met de kinderen. Dezevertrouwensband is heel belangrijk en zorgt ervoordat de buurt naar elkaar toegroeit.Opdezemanierkanhetwerkenmetindividuendusbuurtwerkversterken.(Uilenspel,2015)Uilenspeliseenredelijkjongeorganisatie,noggeentienjaaroud.Delaatstejarenhebbenzehun activiteiten uitgebreid naar verschillende wijken in Gent. Elke wijk heeft een eigenwerking enwordt door andere organisaties en scholen ondersteund. Hierdoor groeit dezeorganisatieaancapaciteitenbereikenzejaarlijksmeermensen.Zeslagenerelkjaaropnieuwin meer vrijwillige gezinnen te ondersteunen en laten op deze manier ook de buurt meeevoluerenenfloreren.(Uilenspel,2015)Zowel bij deze organisatie als bij de Katrol is het belang van een vertrouwenspersooncruciaal.Beidenwerkenmeteenpersoondie tussendeorganisatieendevrijwilliger/gezinstaat. Je kan hem alles vragen en hij ondersteunt waar nodig. Het belang van devertrouwenspersoon is groot, aangezienergewerktwordtmetvrijwilligers.Dezezijngeenprofessionals en hebben dus nood aan ondersteuning op moeilijke momenten. (Uilenspel,2015;deKatrol,2014)Het allerbelangrijkste van het project, naast het groeien van de buurtsolidariteit, is hetspelenderwijsleren.Hetdoeliseennieuweleercultuurbinnenhetgezinteinstalleren,waarzoweloudersalskindbijbetrokkenzijn.Hetisnamelijkbelangrijkerdatiedereenzichtijdenshetuurtje‘huiswerk’geamuseerdheeftenspelenderwijsdingenheeftbijgeleerd,dandatallehuiswerkisafgerond.(Uilenspel,2015)

3.8. BesluitTijdenshetlezenvanalleinformatie,kwamerhetbesefdatnietallesevenbruikbaarisindePeruviaansecontext.ZoalsreedsbeschreveninhetvorigehoofdstukhebbendegezinnenvanAñañaunamelijkheelweinigmiddelen.Zowordthetcreërenvaneengepasteleeromgevingvoor hen een grotere uitdaging. Er zijn namelijk niet altijd financiële middelen ombijvoorbeeld een tafel te kopen. De theorie die hier werd neergeschreven, moet dus nogverdergenuanceerdwordenindekomendehoofdstukkenomhembruikbaartemakenindePeruviaansecontext.Waarechterwelveelbelangaangehechtwordt,isaandecommunicatietussendeschoolendegezinnen.Dezetweemoetennamelijkgoedopelkaarafgestemdzijn,zodatdeleerlingzichtenvollekanontwikkelen.Dithoofdstukbehandeldehetonderscheidtussendetheorieendeverschillendepraktijkendieeralbestaan.Hetisnamelijkbelangrijkomdezepraktijkentebekijken,omdatzereedsdenodige expertise hebben om samen te werken met maatschappelijk kwetsbare gezinnen.Doordeondersteuningdiezebiedenendevertrouwensfiguurwaarmeezewerken,latenzejongeren zich ten volle ontplooien. Het is echter ook belangrijk om te kijken naar detheorievormingdieerschuiltachterelkproject,aangezienditmeedevisieendemissievanmijnprojectgaanbepalen.

28

Ikneemdanookverschillendedingenmeeuitdeveletekstendieikhebgelezen.Denkhierbijmaaraandepresentietheorie:jemoetnietnaareengezingaanenerzeggenwatzemoetendoen, maar je moet er zijn voor hen en naar de verschillende gezinsleden luisteren. Paswanneerjeopdezemaniereenbandkweekt,kanjesamenwerkenaaneenbeteretoekomst.Ookdetheorieënrondhetmotiverenenbetrekkenvandeouderszulleneengroterolspelenbinnenhethuiswerkondersteuningsproject.

29

4. ProjectficheHet pilootproject kan niet tot stand komen als er geen duidelijk projectfichebestaat.Daaromvindtu indithoofdstukdetheoretischeuitwerkingvanhetprojectterug,namelijkdedoelstellingen,demissieendevisie,maarookhoedekeuzevandeverschillendedeelnemersgebeurdeenhoezewerdenopgeleid.

4.1. ProgrammatieficheDevolledigeprogrammatieficheistevindeninbijlage9.1.Watvolgtiseensamenvattingvanwaterindezeprogrammatiefichevermeldstaat.Demissievanhetprojectisdatheteenkanswilbiedenaanalleoudersenkinderen,ongeachthun socio-economische achtergrond, omgoedonderwijs te genieten.Hiervoor ondersteuntmen de gezinnen daar waar ze zelf tekorten ervaren, op een losse en spontane manier.Iedereen die in het project stapt, doet dit uit vrije wil. Hierbij gaat het zowel over devrijwilligeralsoverdegezinnen.Opdezemanierwilmendegezinnenmeerslagkrachtgevenendeoudersempowerenomhunkindteondersteunenindeontwikkeling.De visie die achter dit project schuilt, is dat men ouders op deze manier nauwer bij deprojectwerking van Añañau kan betrekken. Onderwijs en educatie zijn twee belangrijkefactorenomveranderingtebekomenineenmaatschappij.Wanneermensenonderrichtzijn,makenzemeerkansomhogerop tegerakeneneenbetere toekomst teverkrijgenmeteenbetaaldejob.De beginsituatie ziet er als volgt uit: er wordt gewerkt met drie gezinnen die reedsaangeslotenzijnbijAñañau.Intweevandedriegezinnenwordtergewerktmeteenpuber,inhetderdegezingaathetomjongerekinderen.Drievrijwilligeuniversiteitsstudentenvan18,19 en 20 jaar gaan wekelijks op bezoek in hetzelfde gezin. Geen van hen heeft reedssoortgelijkeervaringenopgedaan.ZekomenalledrieuiteenmiddenklassegezinuitCusco.BinnendeorganisatieAñañauwaservanafhetbeginveelruimteomeennieuwprojectuittewerken.Erwasreedsinformatiebeschikbaaroverhetthemaouderparticipatie.Ookwerkenvanvoorgaandestudentenzorgdenervoordateraleenbasiswasbinnendeorganisatieomrondouderparticipatietewerken.ErwerddekansgebodenomeeninfoavondteorganiserenoverdeSeguroIntegraldeSalud(SIS)omopdezemanierdeoudersbeterte lerenkennen.NadienorganiseerdeAñañaueenaantalhuisbezoekenomeenbandtekunnenscheppenmetde ouders, waarbij er telkens ondersteuning voorzien was door één van de vastemedewerkers.Hethuiswerkprojectheeftviergrotedoelstellingen:

1. Deeerstedoelstellingishetvindenvaneengepasteleeromgeving.Ditmoeteenplaatszijn die voldoet aan een aantal kenmerken, zoals voldoende licht, een plaats om teschrijven...

2. Devolgendedoelstelling isdateropeen individuelemanierwordtgewerktaanhethuiswerk en aan een studeerklimaat.Het is niet de bedoelingdat elk kinddezelfdeaanpak krijgt, maar wel dat er op leuke manieren dingen worden aangeleerd. Zokunnenzeeenssameneenspelspelen,eenboeklezenofgewooneengezelligebabbeldoen.

30

3. Vervolgensishetheelbelangrijkdatdestudentzoweldeoudersalsdekinderengaatmotiveren dat educatie en aanwezigheid van de ouders heel belangrijk is. Het gaatheel moeilijk worden voor de kinderen om uit de vicieuze cirkel van armoede tegeraken indien ze niet voldoende ondersteund worden. Dit is dus iets waar destudenten een bijdrage aan kunnen leveren door middel van motivatie enempowerment.Communicatiewordthiervoorhunkrachtigste‘wapen’.

4. Inspelen op de capaciteiten van de ouders is de laatste doelstelling. Oorspronkelijkbestonddezedoelstellinguithetbereikenvanalfabetiseringbijdeouders.Indeloopvanhetpilootprojectwerdditechteralaangepast.Hetisnamelijknietdebedoelingom te kijken naar de tekorten van de ouders, danwel om echt te kijken naar hunsterktes.Hiermeemoetdevrijwilligeraandeslaggaan.

Ditprojectkentverschillendeleerinhouden.Langsdeenekantzalhetkindfeitenleren,maarhetzalookbeter instaatzijnomverbandente leggen,omnieuweinzichtenteverwerven...Hetisvangrootbelangdatdekinderensamenwerkenmetdevolwassenenendestudentenendatopdezemanieriedereendingenbijkanlerenuithetproject.Pasdankanmensprekenvaneengeslaagdproject.De eerstewerkvorm diewordt gebruikt in het project is een presentatie (zie bijlage 9.3.).Tijdensdezepresentatiewordendevrijwilligersvoorbereidopwathentewachtenstaat.Ookwordt sterk de focus gelegd op de doelen van het project en krijgen ze veel tips. Dezepresentatie is ook een kennismakingsmoment. De gezinnen zien voor de eerste keer devrijwilligerdiebijhenthuiszalkomen.Detweedewerkvormisdatermetelkevrijwilligerdrie huisbezoeken van één uur plaats vinden bij hetzelfde gezin. Er gaat telkens eenverantwoordelijkemeevanAñañaudiedesamenwerkingobserveert.Hetiseenbewustekeuzegeweestomtewerkenmetdrietotaalverschillendegezinnen.Ookdestudentenzijngedifferentieerd.Elkestudierichtingkannamelijkeenmeerwaardebiedenvoorhetproject.Elkestudentkenteenandereschoolloopbaanenbenadertdekinderenopzijn/haareigenmanier.Hetiszekerenvastbelangrijkinhetprojectdatdestudentzichzelfkan zijn en zich goed voelt bij wat hij moet doen. Zijn eigen inbreng bepaalt deels deslaagkansvandesessies.Hetprojectwordtgeëvalueerdaandehandvaneengesprekmethetgezineneenvragenlijstnaelkesessiebijdestudenten(ziebijlage9.4.voordevragenlijst).Ookwordtdestudentelkekeerbevraagdwanneerhetgezinverlatenwordt.Erzijnzoweltussentijdseevaluatiesalseeneindevaluatie. Deze eindevaluatie is vooral belangrijk om de verdere toekomst van hetprojecttebepalen.

4.2. OpzetpoulegroepstudentenDe studentenzijndé cruciale factorvanditproject.Wanneer zijniet gemotiveerdzijn,dankomt er van huiswerkondersteuning niets in huis (dit mag je letterlijk nemen). In deaanvangsfasevanhetprojectwaserveeloverlegmetEllen,maarookmetSadithenKely.Zijzijn twee Peruviaanse medewerksters van het project, die veel kennis hebben over hetPeruviaanse gebeuren rond vrijwilligerswerk en over de werking van de universiteiten.AangezienKelyzelfopdeuniversiteitwerkt,hooptenweviahaarconnectiesvrijwilligerstevinden.Alsnelstuittenweechteropeenaantalproblemen.TeneerstezijnstudentenhierveellosserinhunschoolgebeurendaninBelgië.Zewordenhierredelijkvrijgelatenaandeuniversiteiten krijgen niet vaak dingen van bovenaf opgelegd. Dat weet ik uit een gesprek met eenmedewerkster van de universiteit.Wanneerwe ze zouden inschakelen in het project, danbeaamdendedriemedewerkersdatzebinnendetweewekennietmeerzoudenopdagen.Hetwas dus alvast geen idee om gewoon studenten te gaan ronselen aan de

31

universiteitsgebouwen. Een tweede moeilijkheid is dat vrijwilligerswerk hier iets heelongewoonis.Velestudentenwerkentijdenshunvrijetijdomhununiversiteitsstudiesenhethuishouden van hun ouders mee te bekostigen. Hierdoor hebben ze geen tijd en geenmotivatieomaanvrijwilligerswerktedoen.Daarombeslotenwehetandersaantepakken.Viaeengesprekmetdedecaanvandecampus“Onderwijs” van de beide universiteiten in Cusco, wilden we een aantal studenten warmmaken voor het pilootproject. Ook hier hadden we echter weer tegenslag. Doordat deuniversiteittweewekengeslotenwas,bleekdezeinsteekdoorhetkortetijdsbestekvoorhetpilootproject namelijk niet haalbaar. Voor een samenwerking op lange termijn kan ereventueel in de toekomst nog een gesprek plaatsvindenmet de decaan,maar op de kortetijdspannedieerwasomhetpilootprojecttelatenstarten,wasditniethaalbaar.Via de connecties van de vaste medewerkers van Añañau vonden we uiteindelijk drieuniversiteitsstudentendiebereidwarenomdriewekenmeetewerkenaanhetpilootproject.Elkvanhennamvolledigvrijwilligdeelenwistdathij/zijomophetevenwelkmomentuithetprojectkonstappen.

4.3. Selectiestartgezinnen

4.3.1. EerstekennismakingsgesprekmetdeoudersAlvorenstestartenmethetproject,werdeenintakebezoekgebrachtaantwaalfgezinnen.Hetdoelhiervanwasdeoudersenhunthuissituatiesbetertelerenkennen.OpAñañauwordtervoornamelijk gewerkt met de kinderen. Hierdoor is het contact van de stagiaires met deoudersbeperkttotdeworkshopsofdeouderavonden.Vaak was enkel de moeder thuis en was de vader gaan werken wanneer we de gezinnenbezochten. Regelmatig kunnen de moeders niet werken omwille van een recentezwangerschap of een ziekte. De meeste moeders spraken enkel Quechua. Een tolk zorgdevooreengoedecommunicatie.Omwatmeertewetentekomenoverdemanierwaaropoudersinstaatzijnommomenteelmethethuiswerkvanhunkindtehelpen,kregenzeonderstaandevragenlijst:

1. Helpjesomsmethethuiswerkvanjekind?2. Opwelkemanierhelpjejekind?3. Ondervindjemoeilijkhedenomjekindtehelpenmetzijnhuiswerk?Zoja,hoekomt

hetdatjeditmoeilijkvindt?4. Zijnstudereneneducatiebelangrijkvooru?Zoja,waarom?5. Waarmaaktjekindzijnhuiswerk?6. Als we een project zouden opstarten waarbij een universiteitsstudent jullie thuis

komthelpenmethethuiswerk,zouudaninteressehebben?De redenwaarom voor deze vragenwerd gekozen,was om een aantal gezinnen te vindenwaarbijhetprojectzoukunnenaanslaan.Voorhetpilootprojectishetnamelijkbelangrijkdatde moeders zelf willen helpen, maar hier zonder hulp van buitenaf niet toe in staat zijn.Verdermoetdezevragenlijsteenideegevenwaardefocusvandehuiswerkondersteuningopkomtteliggenoplangetermijn.Erwordennamelijkeenaantalproblematiekenblootgelegdaandehandvandezevragenwaarde(huiswerk)ondersteuningeenaanvullingofoplossingkanbieden.Deantwoordenwarenoverdegrotelijngelijk.Demeestenwildenhunkindwelhelpenmethet huiswerk,maar konden het niet. Zewaren namelijk zelf nooit naar school geweest enkunnenduslezennochschrijven.Vaakzijnhetouderebroersofzussendiethuisdejongerekinderen helpen met hun huiswerk. Enige kinderen of de oudsten zijn op zichzelf

32

aangewezen.DeoudersvoelenzichhiernietgoedbijenzijndaaromheelblijdathunkindhulpkrijgtophetprojectvanAñañau.Somskunnendevaderswelhelpen,aangezienzevaaklangernaarschoolzijngeweestdandemoeders.Tochdoethetmerendeeldatniet,aangezienze tot ’s avonds laatwerken. In een aantal gezinnen is het ook zo dat het voornamelijk demoederisdiezichbezighoudtmetdeopvoedingvandekinderenendevadersminder.Doordit klassieke rollenpatroon ondersteunt het merendeel van de vaders hun kinderen danminder.Elkemoeder zei dat ze het héél belangrijk vond dat haar kind(eren) naar school gaan. Zehopen dat hun kinderen op dezemanier uit de cirkel van armoede geraken en een beteretoekomst tegemoet gaat dan zijzelf. Daarom reageerden de meesten ook positief op hetvoorstel van het huiswerkondersteuningsproject. Ze hopen dat een student van deuniversiteithunkindecht individueeldehulpkanbiedendiehetnodigheeftendatzijhierook iets van kunnen opsteken. In de geselecteerde gezinnen voor het pilootproject is demoederenormgemotiveerdomhaarkind(eren)tehelpen.

4.3.2. GesprekkenmetdekinderenOokdekinderenwerdenbevraagdvoordeaanvangvanhetpilootproject.Voornamelijkdeoudere kinderen (vanaf 9 jaar) werden bevraagd. Zij kregen quasi dezelfde vragenvoorgelegd als hun ouders. Bij hen lag echter ook een grote focus op hun motivatie omverdertestuderenenopwaarzezichzelfzagenindetoekomst.Ookwerdhengevraagdofzehetpilootprojectinteressantvondenenofzehieraanmeewildenwerken.Velekinderengevenaan‘ingenierocivil’(burgerlijkingenieur)tewillenworden.Zebeseffendatzehiervoorheelhardmoetenwerkenengoedmoetenstuderen.Dezekinderenbeseffenechtwaarvoorzewerken.Zewetendatzehetdoenomeenbeteretoekomsttehebben,omlatereengoedberoeptekunnenuitoefenen.Individuelethuisondersteuningkanhenhelpenom zich nog beter te ontwikkelen. Ze krijgen één uur per week persoonlijke aandacht,gefocustophunindividueleproblemen.Eenanderprobleemdatechterwerdaangehaalddoordekinderen,isdatzethuisgeenplekhebbenomtestuderen.Zedoenditvaakgewoonophunbed,ineenruimtediezedelenmetanderemensen.Hierdoorishetmoeilijkomzichteconcentreren.Daaromzeideneenaantalvan de kinderen dat ze liever gewoon huiswerkbegeleiding op het project zouden hebben,omdatzehierbeterkondendoorwerken.Ookwerdhetthemaeenzaamheideenaantalkeeraangehaaldtijdensdeindividuelegesprekken.Vaakzittendekinderen’savondsofoverdagalleen thuis, tot hun ouders terugkomen van hetwerk. Zemoeten hun huiswerk helemaalalleenmaken, ietswat ze echtniet leukvinden. Ze voelennamelijk sterk aandathetwerkveelvlottergaatwanneeréénofbeideouders(ofanderefamilieleden)henhelpen.

4.3.3. Effectieveselectie

Deeffectieveselectievandedriepilootgezinnengebeurdeopbasisvandebehoeftenvanhetkindendemotivatievandemoeder.Ditwarennamelijk tweedoorslaggevende factoren inhet vooronderzoek. Wat volgt is een beschrijving van de drie gezinnen. In mijn volledigeonderzoekwordtnergensdeechtenaamvandekinderenvermeldomwillevandeprivacy.HeteerstevolggezinishetgezinvanMaria.Mariaiseenmeisjevan12jaardatinheteerstemiddelbaar zit. Aangezien ze les heeft in de namiddag, kan ze niet meer naar hethuiswerkproject van Añañau komen. Ze is echter enorm gemotiveerd om elke dag haarhuiswerk temaken en om binnen een aantal jaar naar de universiteit te kunnen gaan. Zewoontineenhuismethaaroudersenhaartweebroers.Haarzusvan20jaarwoontnogindebergen,aangezienzedoofisenhaaroudersbangwarendatzenietaanvaardzouwordeninde stad. De moeder van Maria spreekt alleen maar Quechua en het zal dan ook eenmoeilijkheidworden in dit gezin omdemoeder te betrekkenbij het project.De vader van

33

Mariaisheelhardbezigmethetonderwijsvanzijnkinderen.Zospaardehijvooreenbureauvoorelkvanzijnkinderenenhebbenzeookelkeeneigenkamer.Hiervoormoethijechterdagelijksveleurenwerken.HettweedegezinwaarmeewordtsamengewerktisdatvanPedro.Pedrois13jaar,zitinhettweedemiddelbaarenissterkaanhetpuberen.Daaromishetvoorzijnmamaheelmoeilijkom toenadering te zoeken tot Pedro, aangezien hij heel gesloten is. Ook hij heeft les in denamiddag,waardoorhijnietmeernaarhetprojectvanAñañaukankomen.Daaromverzochtzijnmamaonsomtemogendeelnemenaanhetproject,omdatzeopdezemanierterugmeergripophaarzoonwilkrijgen.Pedrostudeertgraag,maarvindthetsomsheelmoeilijkomzijnhuiswerkalleentemaken.Hierdoorverliesthijsomszijnmotivatieomverdertestuderen.InhetgezinvanPedroteltvierkinderen.Hijheeftéénzusdieouderis,zijnanderebroerenzuszijn jonger. De jongste is één jaar oud. Aangezien alle kinderen en de ouders in dezelfderuimte slapen, eten enwonen, is het niet altijd even gemakkelijk om er geconcentreerd tekunnenwerkenofomervasttekunnenslapen.Het laatstegezin isdatvanRuthenFlavia.Dezeactievemeisjesvan6en7 jaaroudwonensamenmethunmamaenpapaineenkamertje.Deoudersdoenerallesaanomhunkinderenelkedagetenvoor te schotelenenhoudenzich sterkbezigmethetonderwijsvande tweemeisjes.Erwordenveelextraoefeningengemaaktindithuis,zodatdemeisjeszekermeezijnopschoolvlak.Tochishetvoordemamanietaltijdevengemakkelijkomdemeisjestehelpen,aangezienzezelfmaartweejaarnaarschoolisgegaan.Ookzijwonenmetz’nallensameninéénkamer,waarookgekooktengegetenwordtenhethuiswerkwordtgemaakt.

4.4. Voorbereidenstudenten

4.4.1. TipsdiezeaandeouderskunnengevenDemeesteouderskunnen,zoalsreedseerdervermeld,lezennochschrijven.Hetisvoorhendusheelmoeilijkomtehelpenmethethuiswerkvanhetkind.Wat de ouders echter wel zelfstandig kunnen doen, is aan de hand van kleine gesprekjesinteressetonenvoorhetschoolgaanvandekinderen.Devrijwilligerswordenonderstaandetipsaangereiktomdezemetdeouderstedelen.

1. Vraagaanjekindwatergoed/slechtgingopschool.2. Vraagwatjekindvandaagopschoolgeleerdheeft.3. Breekbijeenslechteervaringvanjekinddeschoolnietaf,maarblijflangsdeandere

kantookaltijdachterjekindstaan.4. Zoeksamenmetjekindnaareenoplossingvoorproblemen.5. Wanneer het kind een rapport krijgt, bespreek dit danmet hem.Hoe komt het dat

hij/zijgoede/slechteresultatenheeft?6. Zorgdateraltijdeendoelvasthangtaanjegesprek.

Ook wordt aangeraden om veel met de ouders te praten over educatie, maar ook overvoeding en hygiëne. Vaak is een tekort aan voedingsmiddelen namelijk de oorzaak dat hetkindzichnietkanconcentrerenopschool.DaaromwordtophetprojectvanAñañaudagelijkseenmaaltijduitgedeeldaanallekinderen.Verdermoetendestudentenvooralzichzelfblijveninhetheleproject.Zezijnnamelijkgeenleerkrachten, maar wel de vertrouwensfiguren van de gezinnen op lange termijn. Hetbelangrijkste is dat ze communiceren met alle familieleden en niet dat ze alleen maarhuiswerkbegeleidinggeven.Danwordtnamelijkhetdoelvanhetprojectnietbereikt.Dekansisgrootdatditnietluktopdriewekentijd,maarnaardetoekomstvanhetprojecttoeisditweldebedoeling.

34

4.4.2. PresentatieVoor de studenten in de gezinnen van start gingen, moesten ze deelnemen aan eeninfomoment.

Tijdens dit infomoment werd er gefocust op de doelstellingen van het project en wat destudentenkunnendoenomdiedoelstellingentebereiken.Metdezeaandachtspunteninhetachterhoofdwerdendestudentennaardegezinnengestuurd.Devierdoelstellingenvanhetprojectzijndevolgende:

4.4.2.1. HelpenmethethuiswerkHeteerstedoelvanhetprojectisdatdestudenthetkindkanhelpenmetzijnhuiswerk.Hierishetechterdevraaginwelkematediteendoelisofeenmiddel.Hetdoelisnamelijkdathetkind en de ouder op lange termijn in staat zijn om zelf te voorzien in hetmaken van hethuiswerk. Het grootste belang bij het maken van het huiswerk is dat de ouders sterkbetrokkenworden.Ookmoet dit alles op een speelsemanier gebeuren, zodat het kindhetpleziervanstudereninzietenditnietzietalseenverplichting.Daaromwordterookbelanggehecht aan ontspanning tijdens dit huiswerkmoment. Zo kunnen er spelletjes gespeeldworden,kanersamengezongenworden...

4.4.2.2. EengeschikteleeromgevingcreërenInverschillendeboekendieopvoorhandwerdengeraadpleegdvoordeliteratuurstudie(ziehoofdstuk 3) stond er informatie over een geschikte leeromgeving. Het is echter ookbelangrijk om te kijken naar de contextwaarin deze boeken geschreven zijn. De huizen inBelgië en Nederland zijn op een andere manier ingericht dan deze van de Peruviaansekansarmen. Soms hebben de ouders niet voldoendemiddelen om een tafel te kopen en ishuiswerkmakenaaneentafelgeenoptie.Danishetaandestudentomuittekijkennaareenplekwaarhetkindzichgoedvoelt,waardeoudersindebuurtzijnenwaarervoldoendelichtis.Ookishetbelangrijkdathetkindkanschrijvenopdezeplekendateraanzijnzithoudingwordtgedacht.

4.4.2.3. CommunicerennaaroudersenkinderendateducatiebelangrijkisDeslaagkansvanhetprojecthangtvooreengrootdeelafvanditderdepunt.Demotivatievandestudentgaatnamelijkvooreengrootdeelbepalenofhijdingenkanverandereninhetgezin. Het is namelijk van cruciaal belang dat de student voldoende communiceertmet deoudersendekinderen.Doormiddelvankleinegesprekkenzaldestudenthopelijkeenband

35

kunnenopbouwenmetdeverschillendegezinsleden.Hijkanzoopeeninformelemaniertipsgevenaandeoudersoverhoe zehunkindkunnenondersteunen,maarookkanhij zo eenlossesfeercreëren.Dezelossesfeerzorgtervoordatiedereenzichopzijngemakvoeltendathuiswerkmakenietsleukwordt.Ookgaatdesocialekringvandeoudersuitgebreidwordenwanneerdezeregelmatigincontactkomenmetdestudent.Oplangetermijnkandestudentde ouders en kinderenmeenemen naar openbare plaatsen, zodat ze uit de sociale isolatiewordengehaald.Hunsociaalkapitaalwordtopdezemanierookvergroot.

4.4.2.4. InspelenopdecapaciteitenvandeoudersOorspronkelijkbestonddezedoelstellinguithetbereikenvanalfabetiseringbijdeouders.Indeloopvanhetpilootprojectwerdditechteralaangepast.Hetisnamelijknietdebedoelingomtekijkennaardetekortenvandeouders,danwelomtekijkennaarhunsterktes.Wantdezemensenzijnsterkemensendiealleenhetbestewillenvoorhunkinderen.Hiermeemoetde vrijwilliger aan de slag gaan. Dat de ouders niet kunnen lezen, hoeft niet meteen eenprobleem te zijn. Ze kunnen namelijk ook op andere manieren bijdrage doen aan de(onderwijs)ontwikkelingvanhunkind.Hetisdebedoelingdatdestudentopzoekgaatnaardezemanierenenhieroverinoverleggaatmetdeouders.Opdezemanierwordendeoudersempowereden(nog)meerbetrokkenindeopvoedingvanhunkind.

4.5. SamenwerkingmetdeschoolDesamenwerkingmetdeschoolzalinditpilootprojectnietbehandeldworden.Detijdspannewaarinhetvolledigeprojectmoetopgezetworden,isnamelijktekortomeengoedcontactoptebouwenmetdeschool.HierzalAñañauachterafzelfmoetenproberencontactenteleggenmet de verschillende colleges van de kinderen, wanneer het project effectief in gang isgetreden.Hierbijishetbelangrijkdatdeleerkrachtkennisheeftoverdecapaciteitenvanhetkindendatditduseenmeerwaardekanbetekenenvoorhetproject.Hetvaltechteraftewachteninwelkematedescholengeïnteresseerdzijnommeetestappeninditproject.Leerkrachtenhebbenhiereenzwarewerkdruk.Zestaanvaakvoorklassenvan30 tot 40kinderen.Ophet einde vanhet jaarmoeten ze eenbepaaldpercentagekinderenlatenslagenomhunjobtebehouden.Bovendienisdeleerstofnietgemaaktopmaatvandeleeftijd van de kinderen. Er wordt niet gekeken naar bijvoorbeeld hun cognitieveontwikkeling,maartochmoetendeleerkrachtenhunleerplanelkjaarmethetgrootstedeelvan de klas behalen. Deze onderwerpen kwamen regelmatig aan bod tijdens deteamvergaderingenbijAñañauoftijdensdehuisbezoeken.Tochishetvoordetoekomstvanhet project enorm belangrijk dat de scholen mee betrokken worden. Goedeleeromstandigheden zijn er pas als de school, de ouders en de leerlingen op dezelfde lijnzittenenallemaalwetenwatervanhenverwachtwordt.Het pilootproject zou ookdewerkdruk voor de leerkracht voor eendeel kunnen verlagen.Veelvandekinderenuitmaatschappelijkkwetsbaregezinnenkunnennamelijknietmee indeklas.Doorhen individuelehulptegevennadeschooluren,wordende leerkrachtenmeegeholpen.Zijmoetenzichnamelijkindeklasminderbezighoudenmetdeindividuen(aliserhiernauwelijkssprakevaneenindividueleaanpakindeklas)engaanopheteindevanhetjaarmeergeslaagdestudentenhebbeninhunklas.Dit alles is echter nog niet intensief onderzocht en berust op veronderstellingen.Het is debedoeling dat er in de toekomst onderzoek wordt gedaan vanuit de organisatie naar desamenwerkingmetdezescholenendatopbasisdaarvaneenconcreterbeeldbekomenwordtvanwatdemogelijkhedenzijn.

36

4.6. BesluitTijdensdeuitwerkingvanhetpilootprojectwerderrekeninggehoudenmetdebelangenvandeverschillendebetrokkenen.Erwerdgekekennaardeouders,destudenten,dekinderenenooknaardeschool.Ookwerdendeverschillendedoelenvanhetprojectbehandeld,netzoalsdemissieendevisie.Hieruit kunnen we besluiten dat het project werkt op verschillende domeinen en metverschillende mensen. Het is heel belangrijk dat elk van deze aspecten in de verdereuitwerkingvanhetprojectopgevolgdwordenensterkondersteundworden.Ookconstanteevaluatieisbelangrijkomhetpilootprojectoptijdtekunnenbijsturenenhettoteensuccestemaken.

37

5. VerloopvandehuiswerkondersteuningEr vonden drie sessies plaats van huiswerkondersteuning bij elk gezin. Elke weekwerderophetzelfde tijdstipafgesprokendoordevrijwillige student,deouder(s),het/de kind(eren) en de verantwoordelijke van het project. Elke sessie werdnauwkeuriggeobserveerddoordeverantwoordelijke.Naelkesessiewerddoordestudenten een evaluatieformulier ingevuld. Hierdoor kan de evolutie van deverschillendegezinnenookbeteropgevolgdworden.

5.1. Sessie1Vooraf wordt gezegd dat deze eerste sessie de focus voornamelijk zal liggen opkennismaking. Ook wordt tijdens deze sessie gezocht naar een geschikte leeromgeving enwordt er geluisterd naar de ouders. Erworden aan hen vragen gesteld in verbandmet deopvoedingvanhunkindendemoeilijkhedendiezijnervaren.Ookwordtvoordeeerstekeergekekennaardeschriftenvanhetkindennaarwatermoeilijkisvoorhem/haar.

5.1.1. GezinMariaOpmaandag18april2016bezochtenHarnerendeverantwoordelijkevanhetprojectvoordeeerstekeerMariaenhaarmama.

5.1.1.1. ObservatiesVolgendeobservatienotitieswerdengemaakttijdensdezesessie:

‘Maria neemt ons meteen mee naar haar eigen kamer. In tegenstelling tot bij hetvoorgaande huisbezoek heeftMaria nu een bureau staan op haar eigen kamer. Haarkamer is eenvoudig ingericht, maar ze is één van de enige kinderen van Añañau dieüberhaupteeneigenkamerheeft.Opdevraagwaarhaarmamais,komthetantwoorddatdezelaterkomt.

MariaenHarnerpratenmeteenoverhetschoolwerk.Watzijndemoeilijkhedenenwatdoet ze graag? Helpen haar ouders soms? Aangezien haar ouders zelf niet lang naarschoolzijngeweest,kunnenzehaarniethelpenmethaarhuiswerk.Haarouderebroer,Jhon,dieooknaarhetprojectkomt,helpthaarwelafentoealshijzelfnietteveelwerkheeft. Ze heeft echter een achterstand opgelopen voor wiskunde, communicatie enEngels.

Wanneerdetweeeentijdjebezigzijnmetwiskundeoefeningen,steltMariazelfvragenoverdeuniversiteit.Zowerkenzeheelsnelaanhetderdedoel,namelijkhetmotiverendat verder studeren belangrijk is. Jemerkt dat dewil om verder te gaan studeren bijMaria sterk aanwezig is. Harner antwoordt eerlijk op de vragen van Maria over deexamensaandeuniversiteit.Zebeginnendaaropeengesprekoverandereaspectendieeen invloedhebbenopstuderen,zoalsvoeding, lawaaiomthuis te studeren... Jemerktsterk dat Harner goed heeft opgelet tijdens de infosessie. Hij grijpt terug naar veelvoorbeeldvragen die hij er aangereikt kreeg. Je ziet dat hij niet alleen focust op hethuiswerkvanMaria,maarookophaaralgemeneontwikkeling.

Wanneer de mama binnenkomt in de kamer, grijpt Harner de kans om met haar tepratenoverhet feit dathetbelangrijk is datMaria elkedaghaarhuiswerkmaakt entelkens haar bord leegeet wanneer ze eten krijgt. Hij praat met haar ook over detoekomstvanMaria,datwanneerzezoblijftverderstuderen,datzezekerenvastnaardeuniversiteitkan.Danligtdeheletoekomstvoorhaaropenenkanzealleswordenwat

38

ze maar wilt. Harner geeft haar ook de tip om haar dochter af en toe te belonenwanneerzehaarhuiswerkgoedheeftgemaakt.Ikmerkechterenigonbegripopbijdemoeder.AchterafbesefikdatdemamazogoedalsgeenSpaansverstaatenalleenmaarQuechuaspreekt.Demamavertrektdanooksnelweernaarbenedenomhetetenklaartemaken.Hetisdusnietvollediggeluktomdemamabijdezesessietebetrekken.

Tijdens de rest van de sessie isMaria geïnteresseerd, gemotiveerdmaar ookwel snelafgeleid.Haarbureaustaataanhetraam,metalsgevolgdatzeelkekeerbuitenkijktwanneerzeietsopstraathoortgebeuren.Wanneerzeopeenbepaaldmomentevenbuitengaat,draaitHarnerzichomenvraagtwathijnogmeerkanvragenaanhaarofdoenmethaar.Hijvraagtombijsturingendattoont ook zijn motivatie voor het project aan. Ik raad hem aan om deze sessie af terondenmet nog een klein gesprekje over hoe ze zich voelt thuis en op school. Tijdensdeze babbel merk je dat Maria zich op haar gemak voelt bij Harner. Ze antwoordtnamelijkheeleerlijkdatzeopschoolgepestwordt.Eénvanderedenenhiervoor,ishetfeitdatzegeenEngelskan.HarnerspeelthiermeteenopinensteltvooromvolgendeweekaanhaarEngelstewerken.Ookpratenzeeenbeetjeoverhobby’s.HiermerkjedathetnietalleenHarner isdie vragen stelt,maarookMaria. Zijwil duidelijkookgraagwetenwaar hij zichmee bezig houdt. De twee zijn dus duidelijk al een band aan hetopbouwen.’

5.1.1.2. VragenlijstvandestudentUitdevragenlijstkomtduidelijknaarvoordatdestudentdezeeerstesessievooralwenstetebesteden aan het maken van het huiswerk en elkaar leren kennen. Hierin is hij dan ookgeslaagdendathaalthijzelfookaan.Ookvertelthijuitgebreidoverhetcontactdathijheeftgehadmetdemama.Hijzegtdatzegoedluisterdenaardetipsdiehijgafomhaarkinderenteondersteunenendatzevoorhaarkindereneenveiligethuisbiedt.Zehelptookwaarzekan,alishetmaardoorbijvoorbeeldeenbureautekopen.Hijvindthetwelspijtigdatdemamanietzoveeltegenhemzegtenheefthierdoorhetgevoeldatdecommunicatiewatmoeizamer loopt.HijheeftechterwelhetgevoeldatMaria inditgezinveelwaarderingengenegenheidkrijgt.ZehangennaarhetgevoelvanHarnerookheelsterksamenenzijneenecht‘team’.

39

5.1.1.3. SterktesvandezesessieDe sterkte van dit huisbezoek zit hem in het feit dat de twee al sterk communiceren. Zepratennietenkeloverschool,maarookoverandereaspectendiedeontwikkelingvanMariabepalen.Erwerderaleenaanzetgegevennaarhetderdedoel,namelijkhetmotiverenvanzowelouderalskinddatonderwijsbelangrijkis.VerderheeftMariaaleenduidelijkplekjewaarzehaarhuiswerkkanmaken.Zekanhierinstiltewerken,aangezienhethaareigenkameris.Ookiservoldoendelichtaanhaarbureau,aangezienhijnaasthetraamstaat.Bovendienheeftzeookeenstoelaanhaarbureaustaan,watervoorzorgtdatzeeengoedezithoudingheeft.Hetisnietevidentindegezinnendatereen bureau aanwezig is, laat staan een individuele bureau per kind. Hiervoor werden deouderssterkgewaardeerd,doorzoweldevrijwilligeralsdeobservator.

5.1.1.4. AanpassingenvoordetoekomstvanhetprojectVolgendekeergaanwemetdemamapratendathetvancruciaalbelangisvoorhetprojectdatzegedurendedehelesessieaanwezigis(indienditmogelijkisvoorhaar).Jemerktweldat de mama trots is dat haar dochter alles alleen doet qua huiswerk, maar het zou eenmeerwaardebetekenenvoorMariaindiendemamameeraanwezigwaswanneerzebezigismethaarschooltaken.Zewordtnamelijknietvaakaangemoedigddatzegoedbezigisendatvindtzepersoonlijkheelspijtig.Verdermag er ookmeer ruimte zijn voor ontspanning. Dit is echter een zwak punt in hetprojectdatnadeeerstesessiesreedsisopgemerkt.DekinderendieindenamiddagnietnaarhethuiswerkprojectvanAñañaukunnenkomen,hebbeneengrotereachterstandopgelopenop schools vlak. Het uurtje per week dat ze individuele hulp kunnen krijgen binnen ditpilootproject,isvoorhennoodzakelijkomdezeachterstandwegtewerken.Hierdoorligtbijhenalsnellerde focusophethuiswerkenminderopalleserrond.ZehebbennamelijknogveelmeervragenoverhuncursussendandekinderendiedezevragenkunnenstellenindenamiddagophetprojectvanAñañau.Op lange termijn zou het misschien een optie kunnen zijn dat Añañau zowel in devoormiddag als in de namiddag huiswerkondersteuning geeft, maar dit is momenteel nietmogelijk omwille van te weinig middelen en te weinig medewerkers die hier tijd voorhebben.EriséénandereorganisatieindebuurtdiehetzelfdedoetalsAñañau,maarookhunwerkinglooptalleenindenamiddagomdatzedanhetmeestekinderenbereiken.

5.1.2. GezinPedroOpvrijdag15april2016werdenPedroenzijnmamavoordeeerstekeerbezocht.Zijntweeoudste zussen zijn die ochtend (zoals elke vrijdagochtend) naar school, dus de focus ligttelkensvolledigopPedro.

5.1.2.1. Observaties

‘Wanneerwebinnenkomen,isermeteeneenopmerkelijkverschilmethetvoorgaandehuisbezoek.Demamaheeftervoorgezorgddatereentafelaanwezigisinderuimtedieook dient als slaap-en eetkamer. Dit was bij het voorgaande huisbezoek nog niet hetgeval.Aandetafelstaatookaleenkrukjeklaar,waaropMariokanplaatsnemen.Pedrozitzelfopdehoekvanhetbed.

Hetbeginloopteenbeetjestroef.Pedroiseenredelijkgeslotenenverlegenjongen.ZijnmamazethemaanomzijnhuiswerktetonenaanMario,enverdwijntdanzelf.Zewiltdetweedekansgevenomelkaarbetertelerenkennen.BeetjebijbeetjekomtPedrowat

40

losserenbeginthijuitteleggenwathijmoeilijkengemakkelijkvindtinzijnvakken.Hetgesprekgaatechternietverderdanhetschoolwerk.

Naeentijdkomeneenneefjeennichtje,dieophetzelfdeerfwonen,eenkijkjenemeninderuimte.Zemakenechterredelijkveel lawaai.Demamakomtopdatmomentterugbinnenenmaanthenmeteenaantotstilte.Zezegtdatditnueenstudeerruimteis,dusdatzebuitenmoetenspelenenbinnenmoetenzwijgen.Detweeblijveninstilteopéénvandebeddenzitten,zodatPedroenMariogeconcentreerdkunnendoorwerken.JezietgaandewegdathetrespectvanPedrovoorMarioaanhetgroeienis.HijlachtsomsomdemopjesdieMariomaaktenluistertheeldetijdgeïnteresseerd.

Eenbedenkingdieikmewelmaaktijdensdezesessieisdatdenadrukvoornamelijkopdewiskunde ligt en teweinigop samenwerkingmetdemamaofopeen leukemanierleren leren. Het zorgt er echter wel voor dat Pedro regelmatig woorden wisselt metMarioenerbeetjebijbeetjemeercommunicatieplaatsvindttussenbeiden.HetisvoorPedrowel een goedemanier om elkaar beter te leren kennen door te praten over dewiskunde.

Na twintig minuten komt de mama terug binnen en blijft ze verder de hele tijdaanwezig.Terwijlzeluistertnaardetweejongensbegintzereedsaanheteten.Jemerktwel dat ze echt aanhet opletten is engeïnteresseerd is in het project. Je ziet ookaanhaar gezicht dat ze trots is wanneer Pedro een paar keer op rij zijn oefeningen juistmaakt.WanneerMariohaarvraagtofzijsomshelptmethethuiswerk,zegtzedathettemoeilijkisvoorhaar.HetvaltopdatwanneerMariometdemamapraat,Pedrorustigdoorblijftwerkenengeeninteressetoontinwaterbesprokenwordt.Hijkijktnamelijknietopenwanneerhemachterafeenvraaggesteldwordt,lijkthijeerstniettereageren.

Tijdens deze eerste sessie werden de eerste twee doelen dus sterk nagestreefd. Mariolegde alles heel duidelijk uit aan Pedro. Ook was er een duidelijke leeromgevinggecreëerd.Ditwasmedemethulpvandemoederdiedeanderekinderenaanmaandetotstilte en een tafel voorzag in de ruimte. Ook hier zie je weer dat de ouders proberenhelpen waar ze kunnen, iets waar ik alleen maar grote bewondering voor heb. Deinteressevandemamawasookopmerkelijkaanheteindevandesessie,wanneerzekonzeggenwelkhuiswerkhaarzoonnogmoestmakenvoorhijnaarschoolvertrok.’

41

5.1.2.2. VragenlijstvandestudentOmdezeeerstesessietestarten,wildeMariovoornamelijkpratenmetPedroenkijkenwatdemoeilijkhedenjuistzijnopschoolvlak,maarookoppersoonlijkvlak.Hijvonddatdeeerstesessiehiervoorzekerlanggenoegduurde.Hijwasheelblijdatdemamagedurendedeheletijdaanwezigwasinderuimte.OokhetfeitdatzePedroelkedagbevraagtoverzijnhuiswerkenzijnschriftennakijktiseenzeersterkpuntvandezemoeder.DemanierdieMariozietomdemamameertebetrekkenbijPedro,isdoorverschillendeactiviteiten tedoenmet zowel Pedroals zijnmama,waardoor zemeereeneenheidsgevoelontwikkelendoorheendekomendeweken.OpdezemaniergaatPedrohopelijkgemakkelijkerpratentegenzijnmama,wantdatisopditmomentniethetgeval.Ook merkt Mario op dat er momenteel nog niet zoveel contact is tussen hemzelf en deverschillendefamilieleden.Hijzegtdatditwaarschijnlijkligtaanhetfeitdathijeen‘vreemde’isdiedezefamiliebinnenkomt.Zemoetenelkaareerstbeterlerenkennenalvorenszemeergaanpraten.

5.1.2.3. SterktesvandezesessiePedroiseenheelgeslotenjongendieinhetmiddenvanzijnpubertijdzit.Hetisheelmoeilijkomtothemdoortedringen.Ookmisthijeenvaderfiguurinzijnopvoeding,omdatdezevan’smorgens tot ’s avonds werkt. Daarom is het goed om te zien dat Mario hem op een heelrustigemanierbenadert.Hijsteltregelmatigvragen,maarprobeerdeditvoornamelijkoverhetschoolsegebeurentedoen.OpdezemaniervoeltPedrozichnietdirect ‘aangevallen’enwordtereersteenvertrouwensbandopgebouwd.BijPedrozouopeendirectemaniervragenstellennamelijknietwerken.Ookdeinteressevandemoederisopmerkelijkinditgezin.Zeisenormgemotiveerdomhaarkindereneengoedetoekomsttebezorgenendoetdanookalhetmogelijkeomeenbijdragetekunnenleveren.Ondankshetfeitdatzezelfnietlangnaarschoolisgeweest,doetzeerwelallesaanomhaarkinderenopdeschoolbankentehouden.

5.1.2.4. AanpassingenvoordetoekomstvanhetprojectNetzoalsbijMariamoethierdezelfdeopmerkinggemaaktwordendaterteweinigtijdwordtgemaaktvoor‘leuke’dingen.OokPedrokannamelijkindenamiddagnietnaarschoolgaan.Daaromzalervanafvolgendesessieeenspelletjeschaakgespeeldwordennadateraanhethuiswerk is gewerkt. Op dezemanier hopenwe ook demama van Pedromeer te kunnenbetrekkenbij de volgende sessie, doorhaar te leren schaken.De grote jongens (ouderdantwaalf jaar) hebben namelijk tijdens de grote vakantie leren schaken op het project. Dit isvoor hen de ideale manier om zich te ontspannen, dus ook zeker iets wat we tijdens dehuiswerkondersteuningkunnengebruiken.

5.1.3. GezinRuthenFlaviaOpvrijdag15april2016gingenwevoordeeerstekeernaarhetgezinvanRuthenFlavia.Demamawachtteonsendekinderenopaanhetprojectenwandeldenadienhethelestukmeenaarhaarhuis(ongeveervijfentwintigminuten).

5.1.3.1. Observaties

‘Binnengekomen in hun huis(/kamer), begon Flavia meteen alles te tonen aanAntoinette.Waarzehaarhuiswerkmaakt,welkeboekenzeallemaalheeft,waarzijenRuthslapen...Ookhiervalthetopdaternueentafeltjestaatwaaraandekinderenhun

42

huiswerkkunnenmaken.Tijdenshetvorigehuisbezoekwasditnogniethetgeval,wanttoenmaaktendekinderenhunhuiswerknogophetbed.

Daarna beginnen de kinderen aan hun dagelijks ritueel. Beiden halen hun huiswerkbovenentonendataandemama.Demoederlegtuitdatzedatelkedagaanhenvraagt.Hetprobleemisechterdatzenietkanhelpenwanneerdeoudstevragenheeft.Zijzelfisnamelijkmaaréénjaarnaarschoolgeweest.Dekinderenmoetenwachtenophulptothunpapanaarhuiskomt,watmeestalpas laat indeavond isnadathij gedaanheeftmetwerken.

AlvorensAntoinettehethuiswerkvandemeisjesbekijkt,spreektzemetdemamaendekinderen over de zithouding. De kinderen hebben namelijk geen stoel waarachter zekunnen zitten aanhet bureautje. Ze zitten op het bed,waardoor ze gemakkelijk naarvoorschuiven.Hiervalthetophoedemamadeheletijdbijhetgesprekbetrokkenis.Zezitzelfaandeeettafelenneemtalleswatergezegdwordtgrondigop.

Nadien merkt Antoinette een boek op dat op de eettafel ligt. Het boek gaat over deleerinhoudenopschoolenhoeoudershunkinderenkunnenondersteunenomtevoldoenaande leerdoelen.Elkeoudermoetdit boek verplicht lezen tegendeweeknadien.Demamazegtechterdathetmoeilijkisvoorhaaromhetboektelezen,aangezienzezelfnietzolangnaarschool isgeweest.DaaropneemtAntoinetteeenkijkje inhetboekengeeftzeenkeletipsdieerinstaan.Veletipswerdenookreedsaandestudentengegeventijdensdeinfosessiedievoorafgingaanditpilootproject.Hetisdusgoedomteziendatdeoudershierookzo’ntipskrijgenvanuitdeschool.Hetisalleenheelspijtigdatergeenrekeningwordtgehoudenmethet feitdateendeelvandeoudersanalfabetenzijn.Zijkrijgendezeinformatienamelijknietmee,aangezienzehetboekzelfnietkunnenlezen.

Demeestegesprekkenverlopengoedtussendevieraanwezigen:Flavia,Ruth,demamaenAntoinette.Jemerktsterkopdatdeinteressevanallekantenkomt.Demamawilthetgraaggoeddoenvoorhaarkinderen,AntoinettewilhetgezingraagbeterlerenkennenendekinderenzijnvanafhetbeginzichzelfbijAntoinette.Erwordtheelveelgelacheninditgezinenerhangteenaangenameenlossesfeer.

Wanneerermeergefocustwordtophethuiswerkvandekinderen,haaltdemamaeennieuwe schrift uit de kast. Ze legt uit dat ze na het huiswerk van de kinderen extraoefeningenmaken,zoalshetschrijvenvanhunnaamofhetextraoefenenvandemaal-ofdeeltafels. Meestal is het de papa die de kinderen hiermee helpt en de oefeningenverbetert,maardemamaprobeertweldeoefeningenopteschrijven.Dittoontaanhoebelangrijkzedetoekomstvanhunkinderenvinden.

Er bestaat eenmooie afwisseling tussen het helpen van de jongste en de oudste. Aanallebeiwordt ongeveer evenveel tijd besteed.Ophet eindewordt er nog even gepraatover de examens van Flavia die eraan komen. De mama vertelt dat ze nooitschoolresultaten te zien krijgt. Het is namelijk zo dat ze geen contact heeft met deschool, omdat de school hier geen ruimte voor voorziet. De kinderen komen gewoonnaarhuismetdemededelingdatzegeslaagdzijn,maarmeerweetdemoederdaarookniet van. Hierop reageert Antoinette dat de mama moet proberen om in contact tekomenmetde leerkracht. Indienhethaarnietalleen lukt,dangaatAntoinettehierbijhelpen.

Dedankbaarheidvandemamauitzichookophetmomentdatwewillenvertrekken.Zeschoteltonsbeideneentasmelkenbroodvoor,dathoewelzezelfamperrondkomen.Zestaaterookopomonsnaardebushaltetebrengen,omdatzehetopstraattegevaarlijkvindtvoortweejongemeisjesalleeninhetdonker.’

43

5.1.3.2. VragenlijstvandestudentOok deze studente wou de eerste sessie vooral focussen op communicatie en het lerenkennenvandeverschillendefamilieleden.Doordevlotteconversatiesheeftzehetgevoeldatdezeeerstekeerduszekerenvastgeslaagdwas.Zehadnamelijkvlottecontactenmetzoweldekinderenalsdemama.Ze voelt sterk aandat de kinderen in een veilige thuiswonen,waar ze veel ondersteuningkrijgen.Ditisduszekerenvasteensterktevoorhetbegeleidenvanhethuiswerk.Ookgeeftdemamaveelvertrouwenaanhaarkinderen.DeenigetipdieAntoinetteheeftvoordemama,isdatzehaarkinderenmisschiensomsnogwatmeermagaanmoedigenomdoortewerken.Hetisnamelijkeenhelelievemamadiehaarkinderengemakkelijklaatdoen.Datisietswaarzedekomendewekenaanwiltwerken.

5.1.3.3. SterktesvandezesessieHet contact indit gezinverlooptheel vlot.Demama isdehele tijdbetrokken,dekinderenvertellen honderduit... OokAntoinette neemt eenmooie positie in. Ze laat voornamelijk demamaendekinderenvertellenenhoudtzichzelfmeeropdeachtergrond.Hierdoormerkjedatiedereengerustwordtgesteldenzevoelenzichveiligbijdezestudente.Erisalheelveelinformatiebekomenoverditgezinopéénuur tijd.Hierzie jeduidelijkdathetverdergaatdan enkel huiswerkondersteuning en dat er vanuit de gezinnen ook vraag is naar eenvertrouwensfiguur.

5.1.3.4. AanpassingenvoordetoekomstvanhetprojectHetisnietgemakkelijkommettweekinderentegelijkertijdtewerken.Jemerktookdathetvooral de oudste is die hulp nodig heeft met haar huiswerk. Zij kan namelijk niet altijdgeholpenwordendoordemama,waardatbijdejongstewelmogelijkis.Daaromgaatindekomende sessies de focus iets meer op Flavia liggen. Verder is het belangrijk dat allebetrokkenengoedblijvenpratenendatersteedsruimteblijftbestaanvoorontspanning.Ookhet probleem dat er geen communicatie bestaat tussen de school en de ouders, moetopgevolgd worden. Dit is een duidelijk teken dat er in de toekomst werk moet gemaaktwordenvaneensamenwerkingtussendeschool,deoudersendevrijwilligers.

44

5.2. Sessie2De tweedesessiewordtvooreenstukvoorbereiddoordestudenten.Aanheteindevandevoorgaandesessiewerdmeestalalbeslotenwatertijdensdezesessiegedaangingworden.Ookwordenaanhetbeginvandezesessienogeenaantalaandachtspuntenherhaalddoordeverantwoordelijkevanhetproject.Ookishetdebedoelingdatdebandtussendeouders,dekinderenendevrijwilligertijdensdezesessiegroeit.

5.2.1. GezinMariaMaandag25april2016werkteMariavoordetweedekeersamenmetHarner.

5.2.1.1. Observaties

‘Aangekomen in het gezin, waren alleen de mama en Maria thuis. Het was al eengeruststelling dat demama deze keer vanaf het begin in het huis aanwezig was.WewerdenverwelkomdengingendannaarbovennaardekamervanMaria.Hierwerdermeteengekekennaarhethuiswerkdatzenogmoestmaken.Anderhalfuurnadestartvandesessiemoetzenamelijknaarschoolenmoetalhaarhuiswerkafzijn.

Zoals vorigeweekafgesprokenbegonnenwedusaandeoefeningen vanEngels die zenogmoestmaken.Hiervalthetopdatzeechteenenormeachterstandheeft.Zekendegeen enkel woord in het Engels, maar moest wel in staat zijn om tegengestelden ensynoniementezeggen.HetprobleemwasechterdatHarnerooknietgoedEngelskan.Daaromvroegenzebeidenofikkonhelpen,aangezienhetniveauvanEngelsvoorhentehoogwas. Ik hielp in demate dat ik kon,maar liet hen toch zelf naar een oplossingzoeken. Zo kwamHarner ophet idee omeenwoordenboek te gebruiken.Hij legdeuithoeMariadezemoestgebruikenensamensteldenzeeenhelewoordenlijstop(ookalwas dit niet het huiswerk van Maria). Zo zie je dat er verder wordt nagedacht overoplossingen,ietswaardoorMariaoptermijnoplossingsgerichtleertwerken.

NaeentijdbeginnendetweewattepratenoverdemamavanMaria.MariaverteltdatzenietkanlezenofschrijvenenookgeenSpaansspreekt,waardoorzelievernietbijhenkomtzittenwanneerzeaanhethuiswerkwerken.Hierdoormerkikdateendeelvanhetprojectinditgezinverlorengaat.Doordatdemoederzelfgeenopleidinggenoot,zietzezichzelfnietinstaatomhaardochtertehelpen.IndeplaatsneemtdegrotebroervanMariadietaakover.Regelmatigverwijstzenamelijknaarhaarbroer:hijhelpthaar,hijluistert vaaknaarmuziek, hij kanhaar somsplagen... Jemerkt uit de gesprekkendathaargrotebroerveelvoorhaarbetekent.

Wanneer er samen huiswerk wordt gemaakt, zie je dat ze beiden zoeken naar deantwoorden.HetEngelsisvoorHarnernamelijkooknietevident.HierdoormerkjedatMaria zich wat geruster voelde. Ze is namelijk niet de enige voor wie Engels eenprobleemisendatschepteenbandtussenbeiden.Tijdenshetmakenvandeoefeningenvalt nogmaals op hoe de leerstof van de verschillende vakken niet is afgestemd opelkaar.Mariamoet namelijk klok lezen in het Engels,maar heeft dit nog nooit in hetSpaansgeleerd.Opzo’nmomenten ishethandigdater iemandnaasthaarzitdiehetallemaalkanuitleggen.‘

45

5.2.1.2. VragenlijstvandestudentHarnerwoudezekeergraagopeendynamischemaniersamenwerkenmetMaria.Hijishierechterinzijnogennietingeslaagd,omdathijnietgenoegtijdhadomtekunnenhelpen.EenuurisnamelijkteweinigzegthijomalhethuiswerkvanMariatekunnenmaken.Aangezienzenadiennaarschoolmoetvertrekken,kunnenzeooknietlangerwerkenenmagdesessienietuitlopen.Over de samenwerking met de mama schrijft hij dat hij merkt dat ze vooral moreelondersteuningbiedtaanMaria.Hijprobeerdedemamahiernogmeerbewustvantemakendoor met haar te praten over hoe belangrijk het is om te communiceren met Maria overschoolenoverhetfeitdatlerengoedis.Dezekeerschrijfthijookneerdathijbeseftdatdecommunicatiestroefverloopt,doordatdemamageenSpaanskanenenkelenalleenQuechuaspreekt.DesterktevanMaria isvolgenshemzekerenvastdatzeheelgemotiveerd isomdingentelerenendatzeookechthaarbestdoetomdedingengoedtedoen.HijmerktookdatMariahemalmeervertrouwtdanafgelopenweekenmeerdingenbeginttevertellen.Somsvraagthijzichwelafwathetopzetvanhetheleprojectis.

5.2.1.3. SterktesvandezesessieHarner leert Maria oplossingsgericht werken. Hij leert haar bijvoorbeeld werken met eenwoordenboek.WanneerMaria in de toekomst oefeningen van Engelsmoetmaken, kan zeteruggrijpennaardezemethodediehaarhelptomdewoordenteverstaan.Zoiserechtwelaan huiswerkondersteuning gedaan, in plaats van puur het huiswerk te maken. Ook decommunicatie tussenbeiden verloopt heel vlot. Zewijken regelmatig af omover dingen tepraten die Maria bezig houden, zodat het om meer draait dan enkel en alleen maarschoolwerk.

5.2.1.4. AanpassingenvoordetoekomstvanhetprojectHet isenormmoeilijkomdemoeder inditgezin tebetrekkenbijhetproject.Aangezienzezelfnooitnaar school is geweest, zegt zedat zehaardochter en zonenniet kanhelpen. Zeweetdathaarkinderenopzichzelfhunhuiswerkmaken,maarlaathenvoorderestmetrustopschoolvlak.Hetwordtenormbelangrijkdatdemamanogmeerinzietdatzehaarkinderenmoet motiveren om naar school te blijven gaan en te blijven studeren. Via de

46

verantwoordelijke van Añañau hoorden we namelijk dat Maria schoolmoe is en echt nietmeerzograagnaarschoolgaat.Alsdemamaofdepapasomsnietophaar inpraten,zalzebinnendekortstekerenlessenbeginnenskippen.Hetisnamelijkeenfeitdathetonderwijsnietisafgestemdopdeinteressesendenodenvandekinderen,maarMariamoetzichertochdoorslaanom inhethogeronderwijs te geraken.Endit zal eens zo gemakkelijk zijn als zevoeltdathaaroudershaarextrasteunen.Daaromwordtervolgendeweekeenlaatstepoginggedaanomdemamatebetrekkenbijhethelegebeuren.DezekeergaatMariaoptredenals tolk inhetQuechua, aangeziendemamaanders niets verstaat. Er wordt ook meer gewerkt rond plezier maken, met een spel eneventueelmuziek.Harnerisnamelijkzelfheelmuzikaalenwildezekwaliteitgraaginzetteninhetproject.Ditzouzekerenvaststerkzijn,aangezienjedanzietdatelkestudentzijneigenkwaliteiteneninteressesookkangebruikenomtoenaderingtezoekentotdekinderen.

5.2.2. GezinPedroOpvrijdag22april2016ishettijdvoorhettweedebezoekaanhetgezinvanPedro.

5.2.2.1. Observaties

‘WanneerMario de kamer binnen komt, voel jemeteen aan Pedro dat hij open staatvoorhem.Hijwandeltnamelijkmeteennaarhemtoeenvraagtwatzevandaaggaandoen. Die openheid die Pedro in het begin heeft, verdwijnt echter naarmate de sessievordert.Pedrowordtteruggeslotener,voornamelijkwanneerzijnmamaenzijnzusinderuimtezijn.Hetlijktalsofhijdannietmeerdurftteantwoorden.

Mario doet een paar keermoeite om vragen te stellen aan zowel de jongere zus vannegenjaar(dievandaaggeenschoolheeft)endemama.Hetluktechtervoordetweedekeeroprijnietomhentebetrekkenbijdeeffectievehuiswerkondersteuning.Demamamoet zichookbezighoudenmethetkleinebroertje vanéén jaardathongerheeft. Zegeeft het eten en probeert het stil te houden zodat de andere twee zich kunnenconcentreren. En concentratie is er weer meer dan genoeg bij Pedro. Hij is echtgeïnteresseerd als Mario iets uitlegt. De leerstof die ze behandelen is echter veel temoeilijkvoordemama.Pedrozitnamelijkalinhettweedemiddelbaar,vertelthij, ietswaardemamanooitgeraaktis.

Gedurendedehele sessiewordt er enkelgepraatoverhethuiswerk vanPedro en laatPedroniettoedaterandereonderwerpenaanbodkomen.Danklapthijnamelijktoeenzegtnietsmeer.Het isdusnietevidentommethemsamentewerken.WanneerMarioechtervoorsteltomalsbeloningvoorhetmakenvanzijnhuiswerkeenpartijtjeschaaktespelen,ziejehemheelhardlachen.TijdenshetspelziejeookdatPedrozichwelopzijngemakvoelt,maardathijgeengroteprateris.DemamaisookblijomteziendatPedro zich ergens in kan smijten. Er gaat hier echter een kans verloren omdemamaeventueel ook te leren schaken zodat ze dat regelmatiger kunnen doen. De mama isnamelijknogsterkbezigmethetkleinebroertje.

OoknuweerhoudtPedrozichopheteindeafzijdigwanneerernogwatgepraatwordtmet de mama en de zus. Hij toont geen behoefte aan een gesprek met de anderegezinsleden.Wanneer hemgevraagdwordtwat hij volgendeweekwilt doen, komt ernietechteenantwoord.Hijzegtdathijhetnietweet.Wanneerwedezelfdevraagaandemamastellen,vraagtdezeomeensietssamentekunnendoenmetPedro.Webesluitenhierop een spel mee te nemen volgende week en hen op dezemanier samen te latenwerken.’

47

5.2.2.2. VragenlijstvandestudentDezesessiewilMariograagmeergesprekkenvoerenmetPedro.Hijwilditdoendoorschaaktespelen,aangezienhijtijdensdevorigesessietewetenisgekomendatPedroditgraagdoet.Hijheefthetgevoeldatdezemethodewelaansloeg, aangezienPedroopenernaarhem toewasdandevorigekeer.Hetcontactmetdemamagaatsteedsbeternaarzijngevoel.ZeisweerheeldetijdaanweziginderuimteenletaandachtigopwathethuiswerkisvanPedro.Waarzekan,probeertzetehelpen ook al is dit niet altijd even gemakkelijk. Zo zorgt zij er bijvoorbeeld voor dat zijnschriften en zijn huiswerk altijd op orde liggen. Ook neemt Percy deze structuur overwanneerhij zijnhuiswerkmaakt.Hijdoetdit telkensheelnetjes,waar zijnmamahem toeaanspoort.DitiseenheelbelangrijkpuntvindtMariowaardemamaeengoedebijdragetoelevert.Somskandemamawelproberennogmeereengesprekaanteknopenmethaarzoon,vindtMario.De aanwezigheid van de jongere zusmerktMario op als een negatief punt. De zus is veelextraverteralsPedro.Hierdoortrektzealsnelalleaandachtnaarzichtoe,waardoorPedroopdeachtergrondverdwijnt.Wanneerdezusinderuimteis,durftPedronietsmeerzeggenenklapthijhelemaaltoe.HijisdantotaalnietmeerzozelfzekeralswanneerhijalleenismetMario.Toch voeltMario dat er al veel verschillen zijn ten opzichte van vorigeweek. Pedro praatmeer,steltzichopeneropendemamavraagtafentoeofzeergensmeekanhelpenalszezietdathetnodigis.

5.2.2.3. SterktesvandezesessieHetlijkteropdatMariohetmeestetoenaderingkanmakentotPedro.Hijvoeltzichmeeropzijngemakbijhem,danbijvoorbeeldbijdemamaofzus.Hijtoontinteressenaardestudenttoe, stelt vragen als hij iets niet begrijpt... Ook is de mama het grootste deel van de tijdaanwezig in de ruimte enmerk je dat ze veel interesse toont voor het huiswerk van haarzoon.Demamadoet haar best om altijd zo goedmogelijk op de vragen te antwoorden enhelptdaarwaarzekan.Tijdensdezesessiekwamerookontspanningaantepas,indevormvanschaak.HierdoormoetPedrozijnhersenengebruikenengefocustzijn.Daaromisdithetidealetijdverdrijf.

48

5.2.2.4. AanpassingenvoordetoekomstvanhetprojectHetwordtsteedsduidelijkerdathetschoolniveauvanPedrotehoogligtomdemamaechtbijhethuiswerk tekunnenbetrekken.Demamastaatopenvoornieuwe informatie,maarkannietmeehelpenmethethuiswerk.Ditwordteenbelangrijkaandachtspuntvoorderestvanhet project. Gaat hetmogelijk zijn ommama’s van kinderen in hetmiddelbaar de kans tegevenomecht teparticiperenof is het beter om te startenmetde kinderenvande lagereschoolendekleuterklasenzoverderopteklimmennaarmatedekinderenouderworden?Verder isPedroeenheelgesloten jongen.Hijmaaktmoeilijkcontactmetzijnmamaenzijnzussen. Daarom is het belangrijk om volgende week aan dit punt te werken, doorbijvoorbeeldeenspeltespelenmetzoweldemamaalsPedro.Hetisnamelijkbelangrijkdathijbeseftdatzijnmamaerisvoorhemendatzehemgraagwilthelpen.Momenteellaathijdezehulpnamelijkniettoe.

5.2.3. GezinRuthenFlaviaOp 22 april 2016werd ook het gezin van Flavia en Ruth bezocht. Hierwas het hele gezinaanwezig,zowelmoeder,vaderalsdekinderen.

5.2.3.1. Observaties

‘Binnengekomen in de kamer, vertelt demamameteen aan Antoinette dat zemet deleerkrachtvanFlaviaisgaanpratendezeweek.ZeisgaanvragenwaaromFlaviahaarresultatenvoorcommunicatienietzogoedwaren.Blijkbaarletzenietopleestekensenaccenten,waardoorze tekstenverkeerd interpreteert.HetwasgoedomteziendatdemamaderaadvanAntoinetteopgevolgdheeft.Hopelijkzietdemamanuindatzehaarkindbeterkanondersteunenwanneerzeweetwatdeproblemenzijnvanuithetschool.

Ditishetdeeerstekeerdatereenpapaaanwezigisinderuimte.Depapagaatmeteenmetdejongsteaandeslag,dienogwathuiswerkmoetmaken.Hijwerktheelrustigengeduldigmethaaren legt elkeopdrachtgoeduit.Hij kijktookde schriftennavandeoudsteomtezienwatzeditweekendallemaalmoetenmakenvanhuiswerk.

Ookwordtervoordeeerstekeerechtsamengewerkttusseneenmoederenhaarkind.Antoinette steltnamelijkvoordatFlaviaalleswatzevandaagopschoolheeftgeleerduitlegtaanhaarmama,zodatzijdatookineenskanleren.Demamasteltveelbijvragenwanneer Flavia het aanhet uitleggen is en laat ook duidelijkmerkenwanneer ze hetniet snapt. Flavia reageerthierheel fier op engedraagt zichals een echte leerkracht.Nadien wordt aan de mama een samenvatting gevraagd van wat er juist verteld is,zodatgetestwordtoferechtopgeletis.ZozietFlaviadathetbelangrijkisdatjeoveralmoetoplettenomdingenbijteleren.

NadezeconcentratieoefeningzingtFlaviaeenliedjevoorhaarmamadatinhaarcursusstaat.Nadriekeermoetdemamahetookvanbuitenkennen.Voorwehetweten,zingtiedereen vanhetgezinhet liedjemee enwordt er veel gelachen. Je voelt dat iedereenhieropeenlossemaniermetelkaaromgaatendaterveelliefdeaanwezigisbinnenditgezin.Ookderelatie tussendemamaenpapazitduidelijkgoed.Detweegaanopeenrespectvollemaniermetelkaaromenbrengenditookovernaarhunkinderen.

GedurendedehelesessiewerktAntoinettemetdeoudstedochterendemamasamen,enwerktdepapaondertussenmetdejongste.Hijdoetditmetveelconcentratie.Wanneerzegeenzinmeerheeft,probeerthijhaarteblijvenmotiveren.Hijzegthaardatalszenuallesmaakt, zenadiennietsmeermoetdoen.Daarnakanzede rest vanhetweekendspelen. Hierdoor wordt ze aangezet om verder te werken en zet ze zich ook nog eenhalfuurin.

49

OndertussenbeginnenAntoinette,demamaenFlaviaaaneennieuweoefening:zelezensamen een verhaal. Telkens leest eerst Flavia een stukje en daarna de mama. Flaviamoet hierbij extra op de leestekens letten (omdat de leerkracht dit aangaf als eenaandachtspunt) en dus pauzes laten op de gepaste momenten. De mama wordt ookregelmatig verbeterd door Antoinette. Op dezemanier leren beiden samen bij op eenleukemanier.Ditwaszekerenvastdeopzetvanhetheleproject. Inditgezinmerk jedat de ouders ook sterk aangezet worden tot leren. Doordat de mama zelf eeninspanningmoetdoenomdeteksttekunnenleren,isFlaviaextrageïnteresseerdinwater gebeurt. Het is ook heel goed dat er niet enkel gewerkt wordt rond het huiswerk,maarwelronddeleerstofenlereninhetalgemeen.Zomerkjedatlerenechtleukkanzijn!

NadatRuthhaarhuiswerkheeftafgemaaktgaatdepapanogevenmeeluisterenbijhetlezenvanzijnvrouwenzijnoudstedochter.Jezietaanzijnogendathijdetekstzelfookaanhetmeelezenis.Nadathetverhaalgedaanis,vraagtAntoinetteaandeoudersofzezelf regelmatig lezen. Ze zeggen dat ze hiervoor te weinig tijd hebben. Antoinettemotiveerthenomvanafnuelkeweekzondagtelezen,zodatzehunlezenonderhoudenopdedagdatzenietwerken.Hetisnamelijkheelbelangrijkomtekunnenlezenenhierookechtmeebezigtezijn.Doorditnogeensspecifiektezeggentegendeoudersgaandezehierhopelijkdekomendetijdrekeningmeehouden.Nadezeboodschapkrijgenwebeidennogeenwarmemaaltijd.’

5.2.3.2. VragenlijstvandestudentDezekeerwerkteAntoinettemetbeideoudersverderrondhetmakenvanhethuiswerkopeen interactievemanier en focuste zemeer op het ondersteunen van de ouders. Ook dezesessie ging ze weer met een goed gevoel naar huis, aangezien ze datgene heeft kunnenrealiserenwatzewoubereiken.De ouders waren sterk betrokken in deze sessie. De vader hielp namelijk de hele tijd dejongstedochter,waardemoederlasmetdeoudste.Destudentevoeltdussterkaandatdezeouders hun kinderen hard ondersteunen en hen helpen waar ze kunnen. Ook decommunicatiemetdeoudersverlooptheelvlot.Zeisblijdatzeheneenaantaltipskangevenvanhoezehundochtersnogmeerkunnenondersteunenendatzehiervooropenstaan.Ookheeft zehetgevoeldatdezesessienogvlotter liepdandezevanafgelopenweek.Zoweldeoudersalsdekinderenkennenhaarbeter,waardoorzemeervertrouwentonenenovernogmeerverschillendezakencommuniceren.

50

5.2.3.3. Sterktesvandezesessie

Dezesessiekomtalheelsterkindebuurtvandatgenewaarhetprojectnaartoemoetgaan:een samenwerking tussen de ouders en de kinderen,met het huiswerk als bindmiddel. Erwerddezesessienietenkelgewerktrondhethuiswerk,maarookrondlerenenontwikkelinginhetalgemeen.Verderwashetgoeddatelkeouderzichbezighieldmetéénkind,waardoorbeidekinderenindividueleondersteuningenmotivatiekregen.Jevoeltsterkaaninditgezindatermotivatieisomtelerenendatdeouderszelfooktijdwillenmakenombijtelerenindematevanhetmogelijke.Verderhangtereenheelopensfeerinhetgezin.Antoinettekrijgtechteenplaatsbinnendezefamilie.Zekanookvrijvragenstellenenkrijgttelkenseeneerlijkantwoord.Devragengaannietaltijdover schoolofhuiswerk,maarwordenooksteedspersoonlijker.Er iseensterkevertrouwensband aanwezig tussen alle gezinsleden onderling. Verder is Antoinette heelrustig in haar omgangmet de ouders en zorgt ze er ten allen tijde voor dat de ouders, dekinderenenhunverhalencentraalstaan.

5.2.3.4. AanpassingenvoordetoekomstvanhetprojectDewandelingvanhetprojectnaarhethuisvanhetgeziniseenkleinhalfuurtje.Tijdensdezewandelingishetmeestalredelijkstil.Volgendekeerzalergeprobeerdwordendithalfuurtjetegebruikenomdegezinsledenwatbetertelerenkennen.Hetisnamelijkextratijddieeenmeerwaardevoorhetprojectkanbetekenen.Verder is het belangrijk dat de volgende sessie in dezelfde lijn doorgezet wordt. Het zounamelijk kunnen,doordat erweer eenweek tussen zit, datwat ernuopgebouwd is, tegenvolgendeweekweerwatverwatert.DaarommoetAntoinettede laatstekeermetevenveelcreativiteitenenergieterugkomenomzohetpilootprojecttoteengoedeindetebrengen.

5.3. Sessie3Deallerlaatstesessiewordtergewerktrondeenaantalaandachtspuntendiedevorigekerenzijnaangehaald.Erzalmeerbelanggehechtwordeninhetalgemeenaanhetplezieraspectende ontspanning dan aan puur het leren zelf. Verder is het belangrijk dat er terug veelcommunicatieplaatsvindtendateropheteindeeenkleinevaluatiegesprekplaatsvindt.Om de gezinnen en de vrijwilligers te bedanken krijgen ze ook allemaal een aantalkoffiekoeken. Zij hebben namelijkwekelijks een uurtje vrijgemaakt voor dit project en datmagbeloondworden.

5.3.1. GezinMariaDezesessievondnormaalgezienplaatsopmaandag2mei2016.Aangekomenbijhetgezinbleekechterdaterniemandthuiswas.Naeenaantaltelefoontjeskwamenwetewetendatzein de bergen zatenbij de rest vande familie.Wijwarenhier echter niet van opde hoogtegebracht,waardoordesessieverplaatstmoestwordennaareenanderedatum.Ditbleekdanuiteindelijkvoorallepartijentepassenopdinsdag3mei2016.Doordatergeenrechtstreeksecommunicatie plaatsvond tussen alle betrokken partijen, was het echter niet helemaalduidelijkomwelkuurhetprojectaanving.

5.3.1.1. Observaties

‘Ookvandaagbegonhetprojectwatchaotisch.Dooreenmiscommunicatiewasikeerderinhethuisdandevrijwilliger.HierdoorkondenwenietmeteenstartenenpraatteikzelfwatmetMaria.Ikvroeghaarofzealveelhuiswerkhadgemaakt.Zeverteldetrotsdat

51

haarmamahaarhadgeholpenmethaarhuiswerkvanQuechua.AangeziendemamaalleenQuechuapraat,ziejedusdatzewelhelptdaarwaarzekan.Ditvondikheelgoedomtehoren.BijhetbinnenkomeninhethuisvroegdemamaookmeteenwaarHarnerwas.ZewasalevenongerustdathijnietgingkomenomMariatehelpen.

TwintigminuutjeslaterkomtHarneraan.Mariakeekalheeldetijdongeduldiguithetraam.Zewouduidelijkhetmomentnietmissenwaarophijaanklopte.ZestormdesnelnaarbenedenenbegroetteHarnerheelhartelijk.Zezeidatzeblijwasdathijgekomenwasenboodhaarexcusesaanvoordedagervoordatzeernietwas.WanneerHarnerhaarvraagthoehetmethaargaat,zegtzenietzogoed.Zeisdonderdaghardgepestopschool en durft dus nietmeer te gaan. Haar papa is namelijk vrijdag boos gewordentegen de directeur omdat ze steeds meer gepest wordt en niemand er iets aan doet.Daarom gaat ze een van de weken waarschijnlijk van school veranderen. HarnerreageerthierheelbegripvolopeniseenluisterendoorvoorMaria.Hijlaathaarrustighaarverhaaldoenzonderhaarteonderbreken.NadienzegtMariadatzeindenamiddagexamenheeftvanEngels.HiervoormoetzehetalfabetinhetEngelskunnenopzeggen.AangezienzegeenbasisheeftvanEngels,konzeditvolledigniet.OokHarnerzagindathijhetopeenanderemaniermoestaanbrengen.DaarombegonhijhaareenliedjeaantelereninhetEngels,waarinallelettersvanhetalfabet verwerkt worden. Maria zegt dat ze op school alleen maar de letters en denummers snel achtereen opzeggen en dat ze het daarom echt niet kan. Nadat ze hetliedjezo’n50keerachtereenzingen,lijkendelettersteblijvenhangenbijMaria.Harnergaatookopeenheelrustigemanierommethetfeitdatzeveel foutenmaakt.Hij geeft haar rustig de kans om elke keer opnieuw te beginnen en zingt het lied ookaltijd mee zodat ze hoort hoe het moet. Hij corrigeert haar soms wanneer ze hetverkeerdzegt.Ookblijfthijhaarmotiverenwanneerzehetnietmeerzietzitten.Zezegtnamelijkdat zehetnooit gaat kunnen,maarHarner leerthaarhierop trucjes omhetnog gemakkelijker te kunnen onthouden. OokMaria zoekt zelf naarQuechuawoordenwaarvan de klanken lijken op het alfabet om op deze manier het rijtje te kunnenonthouden.Zemakenerookeenspelvanomomtersnelstehetalfabetoptezeggen.Enzogezegd,zogedaan,naeenhalfuurzegtMariahetalfabetfoutloosop.Zedraaitzichomenzegtblij:“TIAIKKANHET!”tegenmij.NadatzemeeralseenhalfuurhetalfabethebbengeoefendzegtMariaineensdatzeechtgeenzinheeftomnaarschooltegaan,omdatiedereenhaarweergaatpesten.Harnervraagtofzenietsleukvindtvanschool.HieropzegtMariadatzewelheelgraagnaardekunstlessen gaat, waar ze mag tekenen. Hierop haalt ze een schrift boven die voltekeningen staat. Een paar van de tekeningenmoest zemaken tijdens de les, de restmaaktezezelf thuis.Bij elke tekeninggeeftzeookeenbeetjeuitleg.Zo tekentzeheelvaakhaargrotebroer,omdatdiebelangrijkisvoorhaar.Ookneemtzevaakprentenoffoto’suithaarschoolboekenalsvoorbeeldomnatetekenen.HieropvraagtHarnerhaarwatzegraagwiltworden.Mariazegtdatzenoggeenideeheeft,maarmisschienweldokterwiltworden.HieropzegtHarnerdatzemisschieneensmoetkijkenwateenarchitectdoet,wantdateenarchitectgoedmoetkunnentekenenendatzeveeltalentheeft.Mariakriktduidelijkopvanditcompliment.Zonder dat Harner veel moet vragen, blijft Maria maar vertellen. Ze vertelt zowelalgemene dingen als heel persoonlijke dingen. Regelmatig vertelt ze meer over hetpesten.ZozegtzedatzelanggepestwerdomdatzegeenGSMhad.Kinderennoemdenhaararmenvolgdenhaarnaschoolnaarhuisomtekijkeninhoeeenarmewoningzewoont. Daarop kochten haar ouders haar een GSM, die nadien gestolen werd doordezelfdepestkoppen.HarnergaattelkensmooiinopdatgenewatMariazegt,maarlaat

52

haarvooralhaarhart luchtenenallesop een rustigemanier vertellen. Zo zegtMariaookdatzegraagietsvansportzoudoen,zoalskarate,maardatergeengeldvooris.Gedurendedehelesessieisdemamaookthuis.Zijmaaktondertussenetenbeneden.Jemerktdatzedetwee inallerustwil latenwerken.Opheteindevandesessiekomtdemamaweernaarbovenomtevragenhoehetgeweestis.ZeweetdusgoeddatHarnerereenuurtje isomtehelpenmethethuiswerk.Wanneer ikhaarvraagwatzevindtvanhetpilootproject,zegtzedatzeheelblijisdatiemandMariakanhelpenmetEngelsenwiskunde,omdatzijalsmoederdathelemaalnietkan.Ze isblij om te ziendatMariagelukkigisalsHarnerkomtendatzeterugzinheeftomteleren.Wanneerikhaarverteldatvandaagdelaatstesessiewas,vraagtzeteleurgesteldofwevolgendeweekooknietkunnenkomen. Zewilt namelijkheel graagdatMariagoedepuntenhaalt ennaardeuniversiteitkan.OokMariazelfisteleurgestelddathetprojecteropzit.Zezegtdatzetijdenshetprojectdingenbijkanleren,zonderdatzegepestwordt.Zesnaptdedingenooksnellerdanopschool en vindt het leuker om van Harner nieuwe dingen te leren dan van haarleerkrachtendieallessaaiuitleggen.Uiteindelijkzegtzeooknogdatzeblijwasdatzemet iemandkonpratenovervanallesennogwatenvraagtzeaanHarnerofhij snelnogeenslangskomtomsamenietstedoen.HieropzegtHarnervolmondigjaenmakenzenogeenfotosamen.’

5.3.1.2. Vragenlijstvandestudent

HetdoeldatdoorHarnervooropgesteldwerdindezesessie,wasdaterveelgepraatwerdovervanallesennogwat.HijhadhetgevoeldathijmeertewetenisgekomenoverMariaendatdesessiedusgeslaagdis.Demeestedingendiehijneerschrijft,gaanoverdemama.OokalcommuniceertzenietzoveelmetHarner,tochvoelthijsterkaandatzeemotioneelsterkbetrokkenisbijhetschoolgaanvanhaarkinderen.Zecreëerteenechte thuiswaarindekinderenonderlingookeensterkebandvertonen.HijvindtdatditopvaltuitdemanierwaaropMariaoverhaarfamiliepraat.Hoedemamahaarkindnogmeerkanondersteunen,isdoornogregelmatigermetMariatepratenoverschoolenhaarhetgevoeltegevendatzehaarsterksteunt.OpdezemanierzalerelkeweeknogmeerverschiltezienzijnenisMariaoptermijnmisschienteruggemotiveerdomnaarschooltegaanomdatzezichgesteundvoeltdoorhaargezin.

53

5.3.1.3. Sterktesvandezesessie

De grote sterkte van deze sessie zit hem in het feit dat Harner heel snel eenvertrouwensfiguur is geworden voor Maria. Ze vertelt heel persoonlijke dingen aan hem,waar ze duidelijk mee zit. Hij gaat hier op een heel rustige manier mee om en is eenluisterendoorvoorhaar.Erwordtookechtaanspelendlerengedaan.Erwordtgezochtnaartrucjesomhetalfabetteleren, worden liedjes gezongen over de leerstof, worden wedstrijdjes om ter snelste hetalfabetopzeggengedaan...OpheteindevanderitkentMariahetalfabet,zonderdatzehetgewoonhonderdkeer saaihebbenopgezegd.Ze leertopdezemanierookecht leren,wantlerendraaitvaakommeerdangewoonvanbuitenleren.Demamageeftdetweeookderuimteomrustigsamentewerken,maarkomtwelzelfvragenwatzegedaanhebbenenofzenuallesbegrijpt.Hierintoontzezekerenvasthaarinteressevoordeleerstofvanhaardochterendoetzeophaarmaniereenbijdrageaanhetleerklimaatvanhaarkinderen.Ookhetfeitdathaarvadernaarschoolisgegaanomdedirecteuraantepakkenoverhetfeitdatzijndochtergepestwordt,toontdatzebezigzijnmethetwelzijnvanhundochterendatzeeronderlingovercommuniceren.

5.3.1.4. AanpassingenvoordetoekomstvanhetprojectVoorHarnerwashetmoeilijkomzelfEngelshuiswerktebegeleiden,aangezienhijzelfnietzoveelEngelskent.Hierdoorwerdregelmatigopmijteruggevallenomtehelpen.Opzichwasdit tijdens het pilootproject totaal geen probleem,maar voor de toekomst van het projectwordthetmoeilijkeromtelkensmettweenaareengezintegaan,aangezienerdantelkenseenmedewerkervanAñañaumeezoumoeten.Erisechterveelwerkopdeorganisatiezelf,dus het zou beter zijn indien de vrijwilligers na een tijdje alleen naar de gezinnen kunnengaaneneenvertrouwensfiguurhebbenbinnendeorganisatieaanwiezewelvragenkunnenstellen,maardieniettelkensmeegaat.

5.3.2. GezinPedroDezederdesessievondplaatsopvrijdag29april2016.OpnieuwwarenzoweldemamaalsPedroalsMarioaanwezig.

5.3.2.1. Observaties

‘DezekeerstonddemamavanPedroonsweeroptewachteninhunkamer.Detanteenhetkleinenichtjewarenaanwezigopdepatio.BinnengekomenindekamerwasPedroheelverlegen.ToenhijMariozag,namhijmeteenzijnboekenklaar.Hijhadalleeneenaantal vragen over wiskunde en stelde deze meteen. Hij heeft duidelijk door hoe hetprojectwerkt,datziejeaanzijnhoudingnaarMariotoe.

Ookdemamablijftweereventoekijkenwanneerdejongensbeginnenaanhethuiswerk.Nadiengaatzeevenmeehelpenopdepatiomethetmiddageten.OndertussenwerkenMario en Pedro rustig door aan de tafel. Pedro steltmeer vragen dan de voorgaandekeren.NaeentijdbegintMarioookwatdingenoverzichzelftevertellen,zoalswathijstudeert en waar hij vroeger naar school ging (ze gingen naar dezelfde middelbareschool). Ook al vertelt Pedro zelf niet zoveel, toch kan je van zijn lichaamshoudingafleiden dat hij geïnteresseerd is in watMario vertelt. Soms stelt hij zelfs een aantalbijvragenenhijdurftsomsoogcontacttemakenmetMario.Ditdeedhijdevoorgaandetweesessiesnooit.

Pedro vertelt dat hij geen huiswerkmeer heeft.Hierop vraagtMario of hij graag eenspelzouspelen.Hijhaalteenboekkaartenbovenenbeginteenspeluitteleggen.Nadat

54

Pedrohetspelbegrijpt,vraagtMarioofhijzijnmamanietkanvragenommeetespelen.HieroplooptPedronaarbuitenengaatdemamahalen.Zijkomtallachendbinnenenzegtdatzenietzovaakspelletjesspeelt.Mariozegtdathetgeenprobleemisendathijhetwelzaluitleggen.Ookikwordgevraagdommeetespelen.Eentijdjespelenwehetkaartspelmetonsvieren.Erwordtveelgelachen.Ookisdedrempelvoordemamaommeetespelenniettehoog.Zemoetnamelijkalleendegetallenkennen.Pedrowordtveellosserenookdemamalijktervantegenietendatzeeensietssamendoen.Danwordtechterdebabywakkerenmoetdemamazichdaarmeebezighouden.

Wespelennogeentijdjeverdermetdrie.WanneerwetijdenshetspelvragenstellenaanPedro, antwoordt hij er veel eerlijker op. Hij lijkt echt open te bloeien en is minderverlegen.Ookzijnmamablijftmethetkleintjeophaar schoot toekijken. Ze lacht veelmee,netzoalsPedro.Wanneerdemamauitderuimteis,bevraagikPedrooverwathijvanhetpilootproject vond.Hij zegthet volgende: “Ik vondhetprojectheel leuk,wanteindelijkhelptiemandnogeenswanneerikietsnietsnap.Ookhebbenweveelspelletjesgespeeld,watikheelleukvind.Daaromzouikwillendathetprojectlangerduurde.”

Nadienstelikdezelfdevraagaandemama.Ookzijverteltdatzeheelblijwasmethetpilootproject. Ze vond het namelijk heel erg dat ze Pedro niet kon helpen, omdat hethuiswerktemoeilijkwas.Nuwordtzeergelukkigvanomteziendatiemandhemweldingenbijleert.Wanneerwehaarvragenhoehetprojectervoorzoukunnenzorgendatzijhaarkinderennogmeerkanhelpen,antwoordtzedatzehethuiswerkvandeoudstenooit zal kunnenondersteunen. Ze is namelijk zelf nooit zo langnaar school geweest.Toch zeg ik haar dat ze heel veel doet voor haar kinderen, door hen al telkens tebevragenhoehetopschoolwaseninteressetetonenvoorhetonderwijs.HieropverteltzedatzePedrovanschoolgaatveranderen,zodathijnetalszijnzussenlesheeftindevoormiddag.DankanhijindenamiddagnaarhethuiswerkprojectvanAñañaugaanenzal hij terugmeer ondersteuning krijgen. Zemerkt namelijk dat dit sterk nodig is bijPedro.

NadithelegesprekvraagtdemamaaanMarioofhijdekomendevrijdagenooknietnogwilkomen.Mariozegtdathijbinneneenaantalwekenzelfexamensheeftendusnietveeltijdheeft.IkstelhieropvooromalvasteenfototemakenvanPedroenMario,zodatze een aandenken hebben aan elkaar en aan hun leuke tijd samen. Beiden beginnenhieropspontaantelachenenzeggendatzedateenheelleukideevinden.Enmetdezeleukefotonemenweafscheidvanditgezin.’

55

5.3.2.2. VragenlijstvandestudentHetdoeldatMariovandaagvooropstelde,wasmeerinteractiebekomenmetdehelefamilie.Demama,babybroerenhetkleinenichtjevanPedrowarengedurendebijnaheeldesessieinderuimte.Hijhadsterkhetgevoeldatdemamaervoorzorgdedaterruimtewerdgebodenomtecommunicerenendatzijerooksterkvoorzorgdedatereenvlottecommunicatiekonplaatsvinden.De enige tip die Mario nog kan geven aan de mama is dat ze haar zoon moet blijvenaansporenomzijnhuiswerktemakenenomteblijvenstuderen.Danzalhijerzekerenvastwel komen. Ook nu ziet hij namelijk weer een evolutie tegenover vorige week in desamenwerkingtussenPedroenzijnmama.Erwordtsteedsmeergepraatenhijvoeltdatertussen hen onderling ook steeds meer vertrouwen komt. Ze spelen namelijk samen eengezelschapsspelenpratengedurendedit spelopeenheelontspannenmanier.Zohoopthijdatooknazijnvertrekditgezinalleennognaarelkaartoeblijftgroeien.

5.3.2.3. Sterktesvandezesessie

Deze sessie werd er nog meer gewerkt rond spelend leren. Na de inspanning kwam erontspanning.Eerstwerktenzeernstigaanhethuiswerk,nadienspeeldenzesameneenspel.Viadit spelwerdookdemamabetrokken.Hetwasechtermoeilijkvoordemamaomhaaraandachtteverdelenoverhaaroudsteenjongstezoon.Dejongstewasnamelijknetwakkerenmoestmelkdrinken...Hierdoornamzezelfnietmeerdeelaanhetspel,maarbleefzeweltoekijken.Jemerktsterkaandezemamadatzeenormbegaanismetdeopvoedingvanhaarkinderen.Ze wil alleen maar het beste voor hen en zal er ook alles aan doen om hen een mooietoekomst te geven. Wanneer ze praat, merk je dat ze leeft voor haar kinderen. Ze is ookenormdankbaardathaarkinderennaarAñañaukunnengaanenhierextrahulpkrijgen.Ookwanneer we het huis verlieten, zei ze meer dan tien keer dankjewel. Alleen al uit haardankbaarheidkanjeafleidendathetprojectoplangetermijninditgezinnogmeerresultaathadkunnenhebben.

5.3.2.4. Aanpassingenvoordetoekomstvanhetproject

JezagdatzowelPedroalszijnmamahetmoeilijkvondendathetprojectnualgedaanwas.Driewekenwarenmisschien tekort voorhetpilootproject,maargezienmijn stageperiodewaseenlangerprojectnietmogelijk.Het is en blijft ook heel moeilijk voor de mama om Pedro te helpen met zijn huiswerk,aangezienhetniveauvanhethuiswerkheelhoog is.Daaromlijkthetmijvoordetoekomstvan het projectmisschien interessanter om te beginnenwerken in de gezinnenmet jongekinderen, aangezien het daar haalbaarder is voor de ouders om te helpen (maar hierovermeerinhoofdstukzes).Verderwashetookduidelijkzichtbaardatineengezinmetmeerderekinderen het vaak moeilijk is om iedereen evenveel aandacht te schenken, zeker als deoudstenhunplankunnentrekkenendejongstennogbaby’szijn.

5.3.3. GezinRuthenFlaviaTweedagenvoordesessieplaatsvond, lietAntoinettewetendatzegeentijdmeerhadomdeeltenemenaanhetproject.Zeheeftbinneneenaantalwekenzelfexamensenzaghetdusnietmeerzittenomnog tijd te steken inditproject.Daarombesloot ikdatergeenandereoptiewasdandat ikde laatstesessiezelfgaf.Erzijnnamelijkgeenanderevrijwilligersdiekunneninspringen,aangezienzegeenvanallendefamiliekennenendusgeenbandmethenhebben. Doordat ik er alwekelijks ben geweest, ben ik geen volstrekt vreemde en zal hethopelijkgemakkelijkerzijnomsamentewerken.

56

5.3.3.1. Observaties

Inhetbeginvandezelaatstesessiewasalleendemamaaanwezigindekamer.ZezagmeteendatRuthzichnietgoedvoeldeenvroeghaarofzewougaanslapen.Ruthwouechter eerst haar huiswerk nog maken, zodat ze de rest van het weekend niks meermoestdoen.Zebegondusziekenvolgoedemoedaanhaarhuiswerk.OndertussenlietFlaviahaarhuiswerkaanhaarmamazien.Toenwetienminuutjesbezigwaren,kwamdepapaookbinnen.Hij gingautomatischde jongsteweerhelpen,net zoalsde vorigekeer.

Flavia moest leren wat karaktereigenschappen waren en hoe je iemand moetbeschrijven. Hierop liet ik haar iedereen van het gezin beschrijven en de familieledenmoesten nadien zeggenwat er allemaal wel/niet klopte. Uit haar beschrijving kon jeafleidendatditeenrelatiefgelukkiggezinis.Iedereenwerdnamelijkmetwoordenzoalsleuk,lief,behulpzaamengelukkigbeschreven.Ookdemamaleerdeopdezemaniereenaantalnieuwewoordenbijompersoonseigenschappentegeven,diezevoorafnognietkende.

Wat sterk opvalt bij Flavia is dat ze heel leergierig is. Ze legt gemakkelijk verbandentussen de verschillende vakken en probeert haar leerstof ook uit te leggen aan haarmamaenpapa.OokzijzijnduidelijkbereidommeertelerenwantzestellenveelvragenaanzowelFlaviaalsmijensprekenhuninteresseombijtelerenookuit.ErgensinhetmiddenvandesessielaatdepapaookvallendathijheelgraagEngelszoulerensprekenenofikhemdaareventueelbijkanhelpen.

OndertussenwerdRuthtochinhaarbedgestokenomdatzesteedsziekerwerd.IkvroegwatFlavia enhaaroudersnogwildendoen. Flavia vroegof ikmisschien een spelletjemee had. Inmijn rugzak had ik UNO gestoken, zodat de ouders de getallen nog eenskondenoefenen.Metonsvierenbegonnenweaanhetspelletje.Ondertussenbabbeldeiknog wat met de familie. Zo kwam ik erachter dat dit de eerste keer was dat ze eenspelletjespeeldenmetallemaal,aangezienzegeengezelschapsspelletjesinhuishebben.Jemerkte dan ook heel hard dat het gezin er enorm van genoot om eens een spel tespelen. Op dezemanier hadden ze namelijk allemaal samen contact, kon iedereen degetallenoefenenenleertFlaviaopeengemakkelijkemanieromregelsnateleven.Ookklonkergedurendehethele spelgelachenvroegendeoudersofzehet spelmisschieneensvooreenweekendmochtenlenenomdatzehetzoleukvonden.

Na een halfuurtje spelen, praten en lachen was het tijd voor de eindevaluatie. EerstbevroegikFlaviawatzevanhetpilootprojectvondennadiendeouders.Flaviazeidatzeheelgraagdebestepuntenvandeklaswouhebbenendatzehetdaaromheel leukvonddatiemandhaarthuisnogmeerkonlerendandatzeopschoolleert.Ookvondzehet goed dat iemand haar extra helpt met lezen, omdat ze graag beter wilt kunnenlezen.Hetlaatstedatzegoedvondaanhetprojectisdatzemeerkonspelenmethaarmamaenpapa,omdatdienormaalnietveeltijdhebben.

Ookde ouderswarenunaniemoverhetproject:ditmoetverdergaan.Watzijpositiefvonden aan het project is dat ze zelf bijleerden van de vrijwilliger die kwam helpen.Doorsamentewerkenmetdevrijwilligerwarenzeinstaatomhunkinderenmaximaalteondersteunen.OokvondenzehetpositiefdatAntoinettehenaanspoordeommetdeschool te gaan praten, aangezien ze hierdoormeer informatie verkregen over Flavia.Verdermerktenzedathundochtersverantwoordelijkermethunhuiswerkomgingen.Zevondenhetheelleukdatzemochtendeelnemenaanzo’nuniekproject,wantzehaddennognooitvanietssoortgelijksgehoord.

57

5.3.3.2. VragenlijstvandestudentDezevragenlijstwerddoormijingevuld,aangezienikdesessiezelfhebgegeven.Ik hooptenog verder tewerken rond spelend leren. Ik namdus eenboekmeeomvoor telezen en een spelletje om de nummers te oefenen. Het boek hebben we niet gelezen, hetspelletjehebbenwewelgespeeld.Erwasnamelijknietgenoegtijdmeeromhetboektelezen(eenuurtjeissnelvoorbij).Deouderswaren gedurendehet volledigeuurbeidenbetrokken. Ze speeldenmeemethetspel,hielpenhundochtersmethethuiswerk...Ditisdesterktevandezeouders.Zezijnhardbezigmet de opvoeding van hun kinderen en doen al hetmogelijke omhen te helpen. Ditmerkjeaandemanierhoezemetdemeisjespraten,hunnon-verbaletaalenhunmotivatiedieregelmatignaarvorenkomt.Erwasgeencontactmetandere familieleden.Ditgezinhangt sterkaanelkaar, zonderveelhulpvananderefamilieleden.Dekinderenhebbennogeengrootmoeder,maarderestvandefamiliezienzenietveel.Deouderspratenveelmetmijenvertellenookpersoonlijkedingen.Ook de knuffel die ik krijg bij het afscheid is er één die heel veel zegt. Je voelt dedankbaarheidvandezemensenheelsterk.Beideouderskunneneenbeetjelezenenschrijven.Hierdoorhebbenzemeerkansenomhunkinderen te helpen met hun huiswerk dan sommige andere ouders. Ze zijn ook heelgemotiveerdenwillenechthetbestevoorhunkinderen.Ditzie jeelkeweekmeergroeien.Hun zelfvertrouwen om de kinderen te helpen is er ook op vooruit gegaan tegenover devorigetweeweken.

5.3.3.3. SterktesvandezesessieInditgezinvoeljesterkdewilaanvandeoudersomietsbijtedrageninhetlevenvanhunkinderen.Zewillenechthetbestevoorhenenhelpenwaarzekunnen.Jevoeldedoorheendedriesessiesdatzijookalletipsdiezekregenoverhetbegeleidenvanhuiswerk,pratenmetschool... serieus namen en er iets mee deden. Er was tijdens deze sessie plaats voor alleaspecten van het project, namelijk huiswerkbegeleiding, motiveren en spelend leren. Deouderswarengedurendehetvolledigeanderhalfuurbetrokkenenwerktenook goedmee.Het was ook gemakkelijker om één kind te begeleiden dan om twee kinderen tegelijk tebegeleiden.Hierdoor kan je namelijk intensiever samenwerken en gaat het kindhiermeeraanhebben.

58

5.3.3.4. AanpassingenvoordetoekomstvanhetprojectHet was veel moeilijker om tijdens deze sessie goed te observeren, aangezien ik zelf deeluitmaaktevanhetproject.Hierdoorwashetmoeilijkomtussendoorveelopteschrijvenenomopveeltegelijkteletten.Bovendien merkte ik dat het soms moeilijker is om mijzelf uit te drukken in het Spaans,aangezien dit niet mijnmoedertaal is. Het is dus zeker en vast eenmeerwaarde voor hetprojectom tewerkenmetmoedertaalsprekers inplaatsvanmet studentenenvrijwilligersuithetbuitenland.

5.4. BesluitGedurendedriewekenwerderindrietotaalverschillendegezinnenmetdrieuiteenlopendestudenten gewerkt. Door een combinatie van telkens een onafhankelijke observatie, eenvragenlijstbijdestudenteneneenkleinebevragingbijdeoudersenkinderenkondentelkensdesterktesendezwaktesvanhetprojectwordenblootgelegd.Ditgebeurdenaelkesessie,zodathetprojecteventueelbijgestuurdkonwordennaardevolgendekeertoe.Ookwerdditalles neergeschreven om de lezer een duidelijk beeld te geven van hoe het projectgeëvolueerdisenhoezo’nsessieeruitzag.Aanvullendbijelkesessiewerdookeenfotogeplaatst,diemoetduideninwelkesettingde(huiswerk)ondersteuning plaatsvond, hoe de deelnemers van het pilootproject zichverhoudentenopzichtevanelkaarofwatertijdensdesessiejuistcentraalstond.

59

6. EindevaluatieprojectenverdereverloopNa de negen verschillende sessies is het tijd om te evalueren waar het projectgeslaagd is en waar het nog beter kan. Een pilootproject is er namelijk omaanpassingen te kunnen doen naar de toekomst toe en het project groeimarge tegeven.Ditkanalleendoorzoweldesterktesalsdezwaktes tebekijkenenhieropintespelen.

6.1. Sterktes

6.1.1. MotivatieEénvandegrootste sterktesdiebijditpilootprojectnaarvorenkwam, isdemotivatievanallebetrokkenpartijen.Bijalledriedepartijenuittezichditopeenanderemanier,maardecombinatievandedriezorgdeervoordathetprojecteensucceswerd.Bijdevrijwilligestudentenvandeuniversiteitvoelde jeaandatzeenormgemotiveerdzijnomhetproject toteengoedeinde tebrengen.Zehebbenhetengagementaangegaanom inhet project te stappen en willen dit dan ook zo goed mogelijk doen. Dit engagement wasvolledigvrijblijvend.Ookdemotivatieomdekinderenenhunouderstelerenkennenisheelgrootbijhen.Zoals reeds eerder een aantal keer aangehaald is demotivatie bij de ouders zeer hoog. Zehopen allemaal op een betere toekomst voor hun kinderen dan ze zelf gehad hebben. Zehopen dat hun kind(eren) kan/kunnen voortstuderen, een diploma kunnen behalen, eengoedejobkunnenkrijgenenzouiteindelijkuitdearmoedegeraken.Zezienditprojectdanookals eenechtekansvoorhunkind,waarbij dit individueel extrahulpkrijgt ommeer tebereikenopschoolsvlak.Hierdoorwarenze(meestaldemoeders)elkesessieaanwezigengingenzehelpenwaarzekonden.Ten slotte is er ook nog demotivatie van de kinderen.Deze kinderen koesteren stuk voorstukeengrotedroom,namelijkkunnen studerenwat zewillen. Zehebbenechter vaakhetprobleem dat ze minder kansen hebben binnen het Peruviaanse schoolsysteem. Elk kindkomtdaaromheelgraagindenamiddagnaarhethuiswerkprojectvanAñañau.Hetfeitdaternueensindividueelnaarhenwerdgekekenendatzedevolleaandachtkregenvanzoweldevrijwilliger als hun ouder(s), zorgde ervoor dat ze extra gemotiveerd waren om hard tewerkentijdensdeurendathetpilootprojectplaatsvond.Zezettenzichtenvolleinenlietenhetwerkvandevrijwilligernietvoornietszijn.

6.1.2. OpenheidvandegezinnenEen tweede factor die een grote slaagkans bewerkstelligt van hethuiswerkondersteuningsproject, is de openheid van de gezinnen. Al vanaf het eerstehuisbezoekgavenzoweldeoudersalsdekindereneenheelwelkomgevoel.Zegevenjeoverhetalgemeenniethetgevoeldatjeeenvreemdebentdiehunhuisbetreedt,maarweldatzejedankbaarzijnvoorjehulp.Degesprekkenmetdevrijwilligerskondendaaromopeenheellosseenontspannenmaniergebeuren.Reedsinsessietweewerderinsommigegezinnenaleenbandopgebouwdtussende vrijwilliger en de verschillende familieleden die aanwezig waren. De familie begonpersoonlijkeredingentevertellen,steldeveelvragenenzagdeaanwezigheidvandestudentechtalseenmeerwaarde.

60

Vanaf het begin werden openheid en communicatie gezien als twee van de belangrijkstecomponentenvanhetproject.Indienergeenopenheidisvandegezinnenuitvoordestudent,zou er geen huiswerkondersteuning plaats kunnen vinden. Dan zou het namelijk puurtheoretischwordenenzouerbuitendehuiswerkhulpnietsandersbereiktkunnenwordenvan de vier doelstellingen. Daarom wordt de openheid van de gezinnen als apart puntaangehaald,omdatditeengroteinvloedheeftgehadophetverloopvanhetproject.

6.1.3. ProfessionaliteitvandevrijwilligersEenheelopvallendpuntbinnenhetpilootprojectzijndedrievrijwilligerswaarmeegewerktwerd.Geenvanhenhadreedssoortgelijkeervaringenopgedaanof zat ineenopleiding totleerkracht. Toch toonden ze vanaf het begin een zekere professionaliteit, waardoor degezinnenookzagendatzeerwarenvoorhen.Wanneerzeietsnietwisten,steldenzeoptijdvragenaandeverantwoordelijkevanAñañau.Wanneerzewerktenmetdegezinnenhieldenzerekeningmetdatgenewatze indestartpresentatiehaddengezien.Zenamenhetprojectduszekerenvastserieusenbegonnenelkeweekgoedvoorbereidaandesessie.OokwanneerAntoinettemijlietwetendatzenietmeerdeelkonnemenaanhetproject,deedzeditzeerprofessioneel.ZekwamnaarAñañauomditpersoonlijktemeldenenzochtsamenmet mij naar een oplossing. Ze bood ook een aantal keer haar excuses aan en nam ookafscheidvandetweemeisjesdiezeondersteunde.Het is ook zeker en vast een sterkte dat er gewerktwordtmet Peruviaanse studenten. Zekunnen vlotter communiceren met de ouders en de kinderen, kunnen zich gemakkelijkerinleveninhunleefwereld,hebbenmeergemeenschappelijk(hebbenbijvoorbeeldopdezelfdeschoolgezeten)enkunnenooklangdurigervoorhetprojectwordeningezet.Verdermerkikdatdekinderengeïnteresseerdzijn indeuniversiteitenopdezemanierkunnenzevragenstellenaandestudenten.Zowordenzeextragetriggerdomhardtestuderenomuiteindelijkzelfopdeuniversiteittegeraken.

6.1.4. Opleidingtot(huiswerk)ondersteunerAlvorens de studenten aan het traject begonnen, kregen ze eerst een opleiding tot(huiswerk)ondersteuner.Dezeopleidingwas zeker en vast eennoodzakelijk aspect binnenhettraject.Zowordendestudentennamelijknietonvoorbereidnaardegezinnengestuurd,maarkrijgenzereedseenzekerebasis.Erwerdbewustvoorgekozenomdezeopleidingzovrijenlosmogelijktehouden,zodatelkvandestudentenhetpilootprojectopeenindividuelemanierkoninvullen.Ditwasopvoorhandeenkeuzewaarvaniknietwistofhetdebestewas.Achterafbekekenhebikhierveelpositievefeedbackovergekregenvandeverschillendestudenten.Zijwarenop voorhand een beetje bang dat het een streng georganiseerd project zou zijnwaarbij zeverschillende regelsmoesten naleven.Hetwas nu echter het tegenovergestelde. Ze kregeneenaantalnuttigetips,maarkondenzelfkiezenwatzeermeededen.Hetwasdusechthuneigen project, wat hen een gevoel van voldoening gaf omdat ze de resultaten zelf bereikthebben.

6.1.5. VrijwilligekaraktervandedeelnameElkvandegezinnengafreedsindevoorselectietekennendatzegraagaanhetpilootprojectwilden deelnemen. Zowel de ouders als de kinderen waren het hier over eens. Ook destudentenzijnallemaalvrijwilliginhetprojectgestaptenwerdenhierniettoeverplicht.Vanafhetbeginkregenzeookduidelijkmeegedeeldineeninformedconsent(ziebijlage9.5)dat ze ten allen tijde uit het project konden stappen, zonder dat ze hiervoor een grondigeredenmoestengeven.Hierdoorwerdhetprojectongedwongenenlagerminderdrukopdedeelnemers. Ook hoopte ik hierdoor een opener klimaat de bewerkstelligen, waarbinnen

61

iedereenzichzelfkanzijnenzichgoedvoeltbinnenhetproject.Ditmoetnaarde toekomsttoe zeker behouden blijven. Het mag namelijk niet zo zijn dat gezinnen verplichtehuiswerkondersteuning krijgen, want dan gaat een deel van de kracht van het projectverloren.

6.2. Zwaktes

6.2.1. TaalkloofSlechtsinéénvandegezinnensprakendeoudersgeenSpaans.DoordatdevrijwilligergeenQuechuasprak,washetveelmoeilijkerommetdezemamatecommuniceren.Hierdoorleekhet soms alsof de mama misschien niet gemotiveerd was, naar de observator en devrijwilliger toe, hoewel dit op lange termijn niet zo bleek. De mama is namelijk zeergemotiveerdomietstedoenaandetoekomstvanhaarkinderen,maarhetisvoorhaarzeermoeilijk om dit over te brengen naar de vrijwilliger toe aangezien ze de taal niet spreekt.Deze taalkloof zorgde ervoor dat een intensieve samenwerking met de mama nauwelijksmogelijkwas.Daaromzouheteenideezijnnaardetoekomsttoedatervoornamelijkgewerktwordtmetvrijwilligersdietweetaligzijn(namelijkQuechuaenSpaans)ofdaterbijhetmakenvandematchesrekeningwordtgehoudenmethetfeitofmensendetaalwel/nietspreken.Zokandesamenwerking in het Spaans verlopen en kan er wanneer er iets niet duidelijk isovergeschakeldwordennaarhetQuechua,zodatbeidepartijenelkaartochgoedbegrijpen

6.2.2. GebrekaanopleidingbijdeoudersVeel vande ouders genoten geenofmaar eenheel korte opleiding toen ze jongwaren.Demeestenwerdennamelijk geboren in hetAndesgebergte,waarminder scholen zijn en ookminderbelangwordtgehechtaaneducatiedanindestad.Demoeilijkheid van dit aspect heb ik zeker en vast onderschat. Doordat wewerktenmettweekinderendiereedsinhetmiddelbaarzaten,werddeklooftussenhetopleidingsniveauvandekinderenenvandeouderseenszogrootervaren.Deoudersbegrepennamelijknietsvan de leerstof van hun kinderen en het was dan ook zeer moeilijk om hen hierbij tebetrekken.Daarommaghetbelangvanhetprojectnietalleenuitgaannaarhet feitdatdeouders (optermijn)kunnenhelpenmethethuiswerk,danweldat ze eenveilige leeromgevingbiedenwaarbinnenhetkindallekansenkrijgtomtestuderenenwaarinhetkindzichookgesteundvoeltdoorzijnouders.Ditzijnnamelijkallemaalpuntenwaardemoedersenvaderswelaankunnenwerken,zonderdatzemisschienzelfnaarschoolzijngeweest.

6.2.3. TijdOnderhetaspecttijdverstaiktweeverschillendedingen.In de eerste plaats heb ik het hier over de periode waaraan ik aan het pilootproject konwerken.Mijnstageperiodebedroegdertienweken.AlvorensiknaarPerukwam,hadiknoggeenpreciesideewatikkondoen.Ikhadnamelijknoggeenbeeldvandecontextwaarinikterechtgingkomen,wistnietwaardebehoeftenvandeorganisatielagen...Pasnaeenaantalwekenkwamikophetideevanhuiswerkondersteuning.Naarmatedetijdverderging,beslootikdatikmaardriewekenhadomhetpilootprojecttetesten,andersgingikdestageperiodeoverschrijden. Drieweken is achteraf gezien heel kort om een dergelijk project grondig tekunnen evalueren. De eerste sessies dienen namelijk om een band te creëren tussen devrijwilligerenhetgezin.Nadienkanpasverdergewerktwordenaandedoelstellingenvanhetpilootproject. Inditgevalprobeerdendevrijwilligershierreedsvroegeraantewerken,zodatermeerresultatenbekomenkondenwordenopkortetermijn.Wanneerheteffectieve

62

project inwerking treedt, ishetbelangrijkdatdevrijwilligermeerzijn tijdneemtvoorhetopbouwenvandeband.Hettweedeaspectvantijddatikwilaanhalen,ishetuurtjeperweekwaarindevrijwilligermet het gezinwerkt.Dit uurtjewerd in twee vande drie gezinnen als te kort ervaren.Ditwarendegezinnenwaarvandekinderen indenamiddag leshaddenendusnietmeernaarhethuiswerkprojectvanAñañaukondenkomen.Hiermoestmeerhulpwordengebodenvoorhethuiswerk,waardoorervaakmindertijdwasomaanspelendlerentedoenofomeensteontspannen.Destudentenprobeerdenditweltedoen,maardangeraaktevaakhethuiswerkniet af. Het is dusmoeilijk om een juiste tijdslimiet te vindenwaarbinnen er gewerkt kanworden.Hetisnamelijkooknietevidentvoordeouders,dieeenaantaluurnietkunnengaanwerkenalsdevrijwilligerkomtendusgeen inkomenhebbenvoordiedag. Inde toekomstzouheteventueeleenmogelijkheidzijndatoudersenvrijwilligersonderlingovereenkomenhoeveel uur er gewerkt zal worden per week, naargelang de tijd die ze hebben voor hetproject.

6.2.4. MoeilijkheidvanleerstofvoordevrijwilligersOpsommigemomentenwasdeleerstofvandekinderentemoeilijkvoordevrijwilliger.Hierwerddanvaakwelgezochtnaaroplossingen,maar somswarenergeenoplossingen.DenkhierbijbijvoorbeeldaanHarnerdieEngelsmoestgevenaanMaria,maarzelfamperEngelsheeft gehadop school.Ook al is het geenprobleemdatde vrijwilligerniet allesweet, tochgingdezenaarhuismeteenslechtgevoelomdathijniet100%konhelpen.Ditkannatuurlijknietdebedoelingzijnvanhetproject.Hetisdebedoelingdatallepartijenzichgoedvoelennaeen sessie enhet gevoelhebbendat er ietsbereikt is.Andersgaatdemotivatieop termijnverlorengaanengaatjarenlangengagementverloren.

6.2.5. CommunicatieoverafsprakenBijaanvangvanhetprojectgafikaanelkevrijwilligermijnPeruviaansegsm-nummerenmijnemailadres,zodatzemijaltijdkondenbereiken indiener iets tussenkwam.Opditmomenthad ik ook het nummer van de studenten moeten vragen, aangezien er regelmatigcommunicatieproblemenvoorkwamentijdenshetproject.Zowerdereenaantalkeergemistvanuur,waséénvandegezinnennietaanwezigopdeafgesprokendag...Opdezemanierwasersomseenchaotischesamenwerking,diebeterzoukunnenzijnverlopenindienweelkaarallemaalkondenbereiken.

6.3. AanbevelingenvoordetoekomstvanhetprojectNahetnalezenvanallesessiesenvandeverschillendesterktesenzwaktes,besluitikdathetpilootproject veel slaagcapaciteiten heeft en gewaardeerdwerd door de deelnemers,maarooknoginzijnkinderschoenenstaat.Ermoetenzekereenaantaldingenveranderdworden,alvorenshetprojectgeïmplementeerdwordtindeorganisatie.

6.3.1. Leeftijdsafbakening

Eén van de grootste aanpassingen van het project naar de toekomst toe, is deleeftijdscategoriewaarmeeergewerktzalworden.Momenteelstondhetpilootprojectopenvooralle leeftijden.Naardetoekomst toezouhierinde filosofievanDeKatrolenUilenspelgevolgdworden.Erzoumeergefocustwordenopwerkenmetkinderenuitdekleuterklasenuitheteersteentweedeleerjaar.Hetisnamelijkgemakkelijkeromdeouderstebetrekkenbijdeze leeftijdscategorie. Ook is het niveau van het huiswerk hier zeker haalbaar voor devrijwilligers,waardoor zemeerkunnenbereikenenopeen creatieveremanieraande slagkunnengaanomspelend lerentepromoten. Indiendegezinnenondersteuningkrijgen,zouhet eventueel wel een mogelijkheid zijn dat de vrijwilligers jarenlang dezelfde kinderenblijvenbegeleidenendatzezoondersteuningkrijgentotinhetmiddelbaar.

63

6.3.2. VrijwilligersVrijwilligerswerk in Peru is nog niet zo bekend als in België. Vele studenten gaan reedswerkenomhunstudiestebetalen,omdathetinkomenvandegezinnenhiervoorgemiddeldtelaagis.Hierdoorhebbenzenaasthunstudiesenhetwerkvaakweinigvrijetijdomnogietsvoorhetgoededoeltedoenofomteontspannen.Daaromishetheelmoeilijkomstudententebereiken.Tijdens één van de laatste stageweken had Añañau een standje op een grotevrijwilligersmarkt inhetcentrumvanCusco.Hierkreeg ikdekansommijnprojectvoor testellenophetpodiumen flyerde iknadiennogverder (ziebijlage9.2). Ikpraattehiermetredelijk wat mensen en uit verschillende van deze gesprekken bleek dat ook veel ouderemensen,dievroegergestudeerdhaddenaandeuniversiteit, zichwelalsvrijwilligerwildeninzetten voor het project. Zij hebben namelijk meer vrije tijd en waren soms oprechtgeïnteresseerdinhetpilootproject.Aangezienikenkelgewerkthebmetstudententijdenshetpilootprojectweetiknietinwelkemate dit zal aanslaan bij de gezinnen,maar ik denk dat dit zeker en vast een piste is diebekekenkanworden.Opdezemanierwordternamelijkverderaangemeenschapsvorminggedaan en gaanmeermensen elkaar leren kennen.Het belangrijkste is dat de vrijwilligersgemotiveerdzijn,dushetlijktmenietechtnodighierdaneenleeftijdopteplakken.Verdermoetookgeïnventariseerdwordenwelketalendevrijwilligerkanspreken.Opdezemanier kunnen er matches gemaakt worden van gezinnen waar enkel Quechua wordtgesprokenmeteenvrijwilligerdiezichookinhetQuechuakanuitdrukken.Zokaneropeenintensieveremaniergecommuniceerdwordenenhoeft taalnietdirecteenprobleemtezijnwaardoordehuiswerkondersteuningaanzijndoelvoorbijzougaan.Tijdensdezematchingkanmenookrekeninghoudenmetdevakkenwaarvoorhulpnodigisbijhetkindenwaardecapaciteiten liggen van de student. Op deze manier kan de huiswerkondersteuning nogvlotterverlopen,aangezienvraagenaanbodelkaardanechtaanvullen.

6.3.3. FocusvanhetprojectDefocusvanhetprojectmagnietenkelenalleenblijvenhangenbijdehuiswerkbegeleiding.Hetisheelbelangrijkdatalledoelstellingenvanhetpilootprojectoptermijnbereiktkunnenworden.Hierbijzijncommunicatieenspelendlerendecrucialewoorden.Zoweldekinderenals hunoudersmoetendoorhet project gemotiveerd en empoweredwordenomverder testuderen,omtecommuniceren,omelkaaraantevullen.Hierspeeltzichdegrootstetaakvandevrijwilligerafennietperseinhethelpenmethethuiswerk.Indetoekomstmagditnogduidelijkergecommuniceerdwordennaardevrijwilligerstoevanuitdeorganisatie.Hiervoormoetdestartpresentatievanhet infomomentnogeenbeetjeaangepastworden,zodatdezeboodschapnogduidelijkernaarvorenkomt.Indetoekomstmageenstudentookenkelenalleenaandeslaggaanineengezin,wanneerminimum één van de ouders aanwezig is. Het is namelijk belangrijk dat het project zichvoortzetmetdedrieactoren(kind,ouderenvrijwilliger)endathiergeenuitzonderingenopwordengemaakt.Ookditmagvanuitdeorganisatienogduidelijkerovergebrachtwordenindestartpresentatieendoordevertrouwenspersoon.

6.3.4. SelectievandegezinnenTijdens de selectie van de gezinnen voor het pilootproject werd sterk gekeken naar demotivatievoorendenoodzakelijkheidvandeondersteuning.Naardetoekomsttoemoetengezinnen echter zelf de kans krijgen om deel te nemen aan het project. Er mag dan geenselectiemeerplaatsvinden (buitendanopbasis van leeftijd vandekinderen)opbasis vanmotivatie.Ditisnamelijkietswatjenietaltijdevengoedkantoetsenenjegeeftdusnietelk

64

gezindezelfdekansen.Ditiswelbelangrijkvoordetoekomstvoorvanhetproject.Elkgezindatvrijwilligwildeelnemenaanhetproject,moethierdekansvoorkrijgen.Opdezemanierwordt het recht op gelijk onderwijs voor iedereen verder uitgedragen, een grote waardebinnendeorganisatieAñañau.

6.3.5. AanwezigheidvaneenvertrouwenspersoonGedurende alle sessies van het pilootproject was ik aanwezig als observator envertrouwenspersoon.Regelmatigwerdertijdenshetprojectnaarmijgekekenwanneeréénvandepartijenmetvragenzat.Ookdeedikregelmatigeenkortgesprekjemetdeoudersofdekinderenomhennogmeerophungemaktelatenvoelen.Hetwordtechtermoeilijkindetoekomst om de vertrouwenspersoon aanwezig te laten zijn bij elke sessie, zeker als hetprojectoptermijninmeerderegezinnentegelijkloopt.Het is echterwel belangrijk dat dezepersoon erde eerste sessie bij is omhet gezin endevrijwilliger kennis te laten maken. Ook gedurende de loop van het project moet decontactpersoon gemakkelijk bereikbaar zijn bij eventuele problemen en moeten devrijwilligers duidelijk geïnformeerd zijn dat ze ten allen tijden bij deze persoon terechtkunnen.Om de drie sessies moet er ongeveer een evaluatiegesprek plaatsvinden met devertrouwenspersoonendevrijwilliger,zodatdezeinnauwcontactblijvenstaanenzodaterookgeweteniswatdeervaringenvandevrijwilligerzijn.Ookkaneropdezemanieroptijdbijsturingvoorzienworden indienditnodigzouzijn.Devertrouwenspersoondievanuitdeorganisatie Añañau komt, heeft dus een grote rol binnen dit project en datmoet naar detoekomsttoebehoudenblijven.

6.3.6. UitwisselingvancontactgegevensbijdestartvanhetprojectEen zwaktedie sterknaar voorkwam tijdensde evaluatie,washet feit dat ikniet overdecontactgegevens van de gezinnen beschikte en ook niet van de studenten. Op dezemanierliepdecommunicatieeenaantalkeermisengingengemaakteafsprakennietdoorofwaséénvandebetrokkenpartijentelaat.Hetisdusvangrootbelangdatdecontact–envertrouwenspersoonvanAñañauopvoorhandoverallegegevensbeschiktvandedeelnemers,alvorenshetprojectvanstartgaat.Opdezemanier kunnen eventuele wijzigingen in de planning doorgegeven worden en kan ergemakkelijk een nieuw moment worden afgesproken. Ook naar de toekomst toe is hetinteressantomeendatabank te startenmetdegegevensvandeverschillendevrijwilligers,zodatzeregelmatiggecontacteerdkunnenwordenenzodathiereenduidelijkoverzichtvanbestaat.

6.3.7. GroepsmomentenIn zowel de werking van De Katrol als van Uilenspel, las ik dat ze regelmatig infosessievoorzagen voor de studenten, net zoals terugkommomenten. Zo kunnen de studentenervaringen uitwisselen en kunnen ze bijleren van elkaar. In het pilootproject deden devrijwilligersbuitenhetstartmomentnietssamen.Zewetennietsoverdatwaardeanderenmeebezigwaren,maarvroegenhierwelregelmatignaarviamij.Ernamenookeenbroereneen zus deel aan het project en zij overlegden wel regelmatig wat ze de volgende sessiezoudendoen.Daarom is het belangrijk voor het toekomstige project dat er ook regelmatig zo’ngroepsmomentenwordengeorganiseerd.Daarkunnendevrijwilligersnamelijkopeennon-formelemanierbijlerenvanelkaarenkunnenze tipsgevendiehetprojectnogmeer latengroeien.Ookkunnenerverschillende infosessiesgeorganiseerdworden, zoalsbijvoorbeeld

65

over het omgaan met armoede, het begeleiden van ouders, manieren om leren leuk temaken...Aldezetheoriekunnenzedanlaterophuneigenmanieromzettennaardepraktijk.

6.3.8. SamenwerkingmetdescholenDitgeheleaspectkwamgedurendeditpilootprojectvoorlopignognietaanbod.Hiervoorwasdetijdspannewaarinergewerktwerdnamelijktekort.Hetisechterweleennoodzaakdateroplangetermijneensamenwerkingmetdescholenontstaat.Deleerkrachtenwetennamelijkhetbestewaarde tekortenvande leerlingen liggen.Doornauwcontactmetde leerkracht,kunneneroplossingengevondenwordenvoordetekortenbijdeleerlingdoordevrijwilligerendeoudersbinnenhethuiswerkondersteuningsproject.Ookhoorjeregelmatigindegezinnendatdecommunicatiemetdescholenminiemis.Doorhetproject zoudendeoudersmeerkansenkrijgenom inzicht tekrijgen inbijvoorbeelddeexamenresultatenvanhunkind.Ookzoueenbeterecommunicatieervoorkunnenzorgendatde leerkracht rekening kan houdenmet de thuissituatie van het kind,wat demotivatie enslaagkansenvanhetkindopschoolsvlakalleenmaartengoedekomt.

6.4. BesluitIndithoofdstukevalueerdeikdesterktesendezwaktesvanhetpilootproject.Zowelvanuitde tussentijdse evaluaties als de eindevaluatie nam ik elementen mee, die de verderetoekomstvanhetprojectzullenbepalen.Daterpotentieel isvooreen(huiswerk)ondersteuningsprojectbinnendezeorganisatiemetdezegezinnen,datiszeker.Ermoetenweleenaantalaanpassingengedaanwordenaanhetpilootproject,maareensdezeaanpassingen ingevoerdzijn zouditprojectop lange termijnzekerkunnenblijvenbestaan.

66

7. TotslotDit hele onderzoekwerdgevoerdnaaraanleiding vande vraag:“Kande organisatieAñañauPeruviaanseoudersmeermogelijkhedenbiedenomde(onderwijs)ontwikkelingvanhunkinderenteondersteunenviasociaal-cultureleinterventies?” Inditbesluitkanulezeninwelkematedezebachelorproefeenantwoordheeftgegevenopdevraag.

7.1. Eindbesluiten Om een antwoord te bekomen op de onderzoeksvraag, doorliep ik in elk hoofdstuk eenaantalstappen.Inheteerstehoofdstukwerkte ikmijnonderzoeksvraagendeprobleemstellingverderuit.Hierwerdreedsbeslotendatereenprojectzouuitgewerktwordendatdezelfredzaamheiden de participatie van de ouders kan vergroten. Ook de keuze om te werken rond(huiswerk)ondersteuningindegezinnen,werdhierverderverduidelijkt.In het tweede hoofdstuk werd er ingezoomd op de context waarbinnen het pilootprojectplaatsvond. We begonnen op macroniveau, namelijk Peru, en eindigden op microniveau,namelijkindegezinnenzelf.Verschillendeproblematiekenwerdenhierblootgelegd,dielaternogeenaantalkeeraanbodzoudenkomen.Denkhierbijbijvoorbeeldaandeongeletterdheidvan de ouders, de financiële en sociale problemen waarmee ze kampen... Deze hebbennamelijk allemaal invloed op hoe de ouders op termijn ondersteund kunnen worden enwaarindemogelijkhedenliggenomhetprojectoptezetten.Inhoofdstukdriegingikopzoeknaareenaantalreedsbestaandetheorieënenpraktijkendiehetpilootprojectmeevormkondengevenenondersteunen.Erbestaanimmerssoortgelijkeprojecten.EerstenvooralhaaldeikhierdetheorieaanvanPauloFreire.Hijgaatkijkennaarde individuele capaciteit van elkeen, iets waaraan groot belang werd gehecht in hetpilootproject. Ook de theorie van het handelingsgericht werken werd opgenomen in dithoofdstuk. Deze theorie stelt dat het uiterst belangrijk is dat school, kinderen en ouderssamenwerkenendezelfdedoelennastrevenendatditopeenpositievemaniergebeurt.Verderinhethoofdstukbeschreefiktheoretischhoeeeninteressanteleeromgevingeruitzieten hoe ouders onderwijsondersteunend gedrag kunnen tonen. Het hoofdstuk eindigdeuiteindelijkmetdriepraktijkvoorbeelden,namelijkdewerkingenvandeKatrolenUilenspelenhetprincipevandeBredeSchool.Inelkvandezedrieprojectenneemtspelendlereneenheel belangrijke plaats in en wordt de leefwereld van het kind sterk betrokken bij deeducatie.Zowordtergewerktaaneenbrederbegripvanlerenenwordtertegelijkertijdookaangemeenschapsvorminggedaan.Inhethoofdstukvierkreeghetpilootproject steedsmeervorm indeprojectfiche.Erwerdmeer onderzoek gedaan naar de leefsituaties van de gezinnen en de opleiding voor devrijwilligerskreegvorm.Ookdeselectiemethodenvoorzoweldegezinnenalsdevrijwilligerswerdenhieruitgebreidbeschreven.Erwerden tijdenseenaantalhuisbezoekenookvragengesteld, om tewetenwaardeoudershetmoeilijkmeehebben,maarookwathun sterkteszijn. De antwoorden op deze vragen werden verwerkt tot bruikbare informatie voor hetpilootproject en kregen dan ook een belangrijke rol in het zoeken naar methodes om deoudersteondersteunen.Enoverhetpilootprojectzelfkonjeuiteindelijkalleslezeninhoofdstukvijf.Elkesessiewerdhiernauwkeurigbeschreven, zowel vanuithet standpuntvanmij alsobservator, als vanuitdatvandestudent.Ookmetdeervaringenvandefamilieswerdhierrekeninggehouden.De

67

sociaal-cultureleinterventieisinditgevaldusduidelijkdehuiswerkondersteuning.HetheleprojectwerdopgezetvanuitdeorganisatieAñañauenhaarconnecties. Inhetprojectwerdnauwsamengewerktmetdeoudersenwerdendekindereneffectiefdoorhenbegeleid,maarookdoordevrijwilligerdiebijhenthuiskwam.Dit alles leiddeuiteindelijk tothet laatstehoofdstuk (zes),namelijkdeeindevaluatie. Indithoofdstuk werd alles uit het voorgaande hoofdstuk nog eens grondig op een rijtje gezet.Zowel de sterktes als de zwaktes van het project werden hier aangehaald, net zoalsaanbevelingennaardetoekomsttoe.Uitdezeevaluatiewerddanuiteindelijkbeslotendathetpilootprojecteffectiefkanstotslagenheeft,mitseenaantalaanpassingennaardetoekomsttoe.Dit allesheb ik voorunogeensopeen rijtje gezet, zodatuduidelijkkan zienwatde rodedraad was doorheen dit traject. Eerst werd alles vanuit de theorie en good practices vanandereorganisatiesbekeken, alvorensereenpilootprojectwerdopgezet.Erwerdgekekennaardeverschillendenodenvandedeelnemerseneveneensooknaardemanierenwaaroperkansengebodenkunnenworden.Dit hele project draait namelijk om kansen geven en kansen grijpen. Als een familie eenvrijwilliger de kans geeft om hen beter te leren kennen, danmoet de vrijwilliger de kansgrijpenomdateffectief tedoen.Alsdevrijwilligerdeouderseenkansgeeftomeenspel tespelenmet hun kind, danmoetende ouders zelf beslissen of ze de kans grijpen omdat tedoen.Allesligtbijhenzelfenditongedwongenezorgtervoordatdeouderszichnergenstoeverplichtvoelen.Endannuhet antwoordopmijn effectieve onderzoeksvraag:KandeorganisatieAñañauPeruviaanseoudersmeermogelijkhedenbiedenomde(onderwijs)ontwikkelingvanhunkinderenteondersteunenviasociaal-cultureleinterventies?Het antwoord op deze vraag is volmondig ja. Via het pilootproject van dehuiswerkondersteuningisereenmaniergevondenwaaropopeenintensievemanierwordtsamengewerktmetzoweldePeruviaanseoudersalshunkinderen.Daaromzijnerzekerenvastslaagkansenvoorditprojectnaardetoekomsttoe.Alledoelenzijnmisschien nog niet bereikt in het pilootproject,maar daarvoorwas de termijn dat ditproject liep te kort. Indien de organisatie rekening houdt met de opmerkingen die in hetvorigehoofdstukwerdenvermeldendezetoepast,danmaaktditprojectzekerenvastkansop slagen en kunnen de ouders effectief via deze sociaal-culturele praktijk meermogelijkhedenverkrijgenomde(onderwijs)ontwikkelingvanhunkinderenteondersteunen.

7.2. EindreflectiesGedurendede loopvanhetonderzoek liependedingennietaltijdzoalsgewenst.Zohaakteéén van de studenten vroegtijdig af, was één van de gezinnen niet thuis tijdens hethuiswerkmoment en was er niet altijd genoeg tijd om alles te kunnen bewerkstellingenbinnenhetbeperkteuurtje.Hetwasooknietevidentomineenanderecultuurtewerkenmeteenanderetaal.GedurendedestartmomentenvanhetprojecthebikervarendatmijnSpaansnogbeperktwas,waardooriknietallesevengoedkonverstaan.Hetisnamelijknietevidentommensenteondersteunenenprofessioneelovertekomenalsjezelfnogmaarpashunmoedertaalspreekt.Indedaaropvolgendewekenisditwelverbeterd.Ookdenkiknogsteedsdatdeperiodewaarinhetpilootprojectwerduitgevoerd,tekortwas.Het isheelmoeilijkomopdrieweken tot eenband tekomen tussendevrijwilligersendegezinnen. Hierdoor is het moeilijk om op drie weken een echt verschil te maken, een

68

duidelijkemethodevanwerkentevinden...Ikbenerdusnietzekervanofdeconclusiesdieiknadiedriewekenhebgetrokkendezelfdezoudenzijnoplangetermijn.Hetfeitdatechterinallegezinnenzoweldeouders,alshetkindéndevrijwilligeraangavente willen verder werken aan het project, toont aan dat het project aanslaat en er eenduidelijkenoodisaandergelijkevormvanhuiswerkondersteuning.OokvanuitdestageorganisatieAñañauiserheelpositiefgereageerdophetpilootproject.Zewillendit zeker implementeren inhunwerking,mitsdenodigeaanpassingen,zodathetoptermijn een duurzaam project kan worden. Het project kan namelijk degemeenschapsvorming in San Jeronimo bevorderen en draagt ook het belang van educatieuit.Dit zijn tweebelangrijkepijlers voorAñañau,waardoor zehelemaal achter het projectstaan.Zijkunnendetoekomstvanhetprojectmeeuitstippelen,doormeetezoekennaardeverschillende contacten en de verschillende gezinnen warm te maken voor dehuiswerkondersteuning. Ze kunnen dit echter nog niet alleen verderzetten, aangezien hetprojectnogniethelemaaloppuntstaat.Daaromhoop ik dat in de komende jaren een andere sociaalwerk student zich verderwilinzettenomditprojectverdertelatengroeien.Hetheeftnamelijknogenormveelpotentieel.Zomoeterzekernoggewerktwordenaaneensamenwerkingtussendescholen,degezinnenen het project. De sociaal werker wordt dan naast een vertrouwenspersoon ook eenbrugfiguur.Ookvoorhetopzettenvaneenvrijwilligerspouleiseriemandnodigdiehiernogveel energie in wil steken en veel wil netwerken bij omringende organisaties en bij debuurtbewoners. Deze vrijwilligers moeten ook ondersteund worden door een vastevertrouwenspersoon,diehierookveelwerk aan zal hebben.Alleenopdezemanier zal ditproject een lange toekomst tegemoet gaan en zal het een vastewaardeworden binnen deorganisatieenbinnenSanJeronimo.

69

8. Bibliografie

§ Añañau(2015).Geraadpleegdop8mei2016viahttp://www.ananau.org

§ Añañau(2015).JaarwerkplanAsociaciónONGAñañau.[jaarwerkplan].Cusco:Añañau

§ Borelli,K.(1972).ReviewedWork:PedagogyoftheOppressed.SocialServiceReview,46,nr.4,p630-632.Geraadpleegdop23april2016viahttp://www.jstor.org/stable/30020749?seq=1#page_scan_tab_contents

§ BredeSchool(2014).Geraadpleegdop14april2016viahttp://www.bredeschool.org

§ DeKatrolOostende(2015).Geraadpleegdop25april2016viahttp://www.dekatrol.org/werkwijze.html

§ Eeckhout,B.(2016).Stageproject:FocusopdeKwaliteitvanLeveninSanJeronimo.

[masterthesis].UniversiteitGent,PedagogischeWetenschappen

§ Fotografie(2010).Geraadpleegdop6mei2016viahttp://www.archief.socius.be/Fotografie

§ INEI(2015).�DíaMundialdelaPoblación-11dejulio.[pdf-document].Peru:INEI.Geraadpleegdop27april2016viahttps://www.inei.gob.pe/media/MenuRecursivo/publicaciones_digitales/Est/Lib1251/Libro.pdf

§ Kinderrechtencollectief(2016).InternationaalVerdraginzakedeRechtenvanhetKind.

[pdf-document].Nederland:Kinderrechtencollectief.Geraadpleegdop17april2016viahttp://www.kinderrechten.nl/images/13/194.pdf

§ Ligthart,G.J.(1999).InleidingGerontologieenGeriatrie.BohnStafleuVanLoghum

§ MapadelPeruyciudadesimportantes(2012).Geraadpleegdop12april2016via

http://cuscoperu.com.pe/espanol/qosqo/imagenes/mp3g_peru.gif

§ Markey,J-P.(2013).Vankansarmnaarkansrijk.(2edruk).Antwerpen:GarantUitgevers

§ Meijnen,G.W.(1998).Opvoeding,onderwijsensocialeintegratie.(1edruk).Groningen:NoordhoffUitgeversB.V.

§ MinisteriodeEducacióndelPerú(2016).Geraadpleegdop28maart2016viahttp://www.minedu.gob.pe

§ Nadal,J.S.(2005).DiseñoCurricularNacionaldeEducaciónBásicaRegular.(1edruk).

Lima:Dineip-Dinesst.

§ Pameijer,N.(2012).Samensterk–Ouders&School!.(2edruk).Leuven:Acco.

§ PauloFreire–1970(2009).Geraadpleegdop23april2016viahttp://www.canonsociaalwerk.eu/int/details.php?cps=21

§ PauloFreire–PedagogieDerOnderdrukten(2011).Geraadpleegdop23april2016viahttp://www.archief.socius.be/Paulo+Freire+-+pedagogie+der+onderdrukten

70

§ Presentie(2001).Geraadpleegdop17april2016via

http://www.andriesbaart.nl/presentie/

§ RPPNoticias(2016).Geraadpleegdop4mei2016viahttp://rpp.pe/elecciones-peru-2016

§ Ryckaert,L.(2005).Omgaanmetouders-eenpraktischehandleidingingespreks-en

communicatietechniekenvoorleerkrachten.(1edruk).Leuven:Lannoo.

§ SeguroIntegraldeSalud–SIS(2016).Geraadpleegdop6mei2016viahttp://www.sis.gob.pe/nuevoPortal/index.html

§ StichtingDeKatrol(2015).BeleidsplanstichtingDeKatrol2015-2018.[pdf-document].

Rotterdam:StichtingDeKatrol.Geraadpleegdop25april2016viahttp://www.dekatrol.nl/Documents/stichtingDeKatrolbeleidsplan2015-2018.pdf

§ Uilenspel(2015).Geraadpleegdop28april2016viahttp://uilenspel.be

§ vanderVlerk,D.(2005).Inspirerentotleren:hetontwerpenvaneenuitdagende

leeromgeving.(2edruk).Bussum:UitgeverijCoutinho.

§ vanLoggem,D.,Autar,K.(2002).Ouderstussenopvoedingenonderwijs.(1edruk).Amsterdam:UitgeverijSWP.

§ Vervaecke,P.(2012).BredeSchoolinBrussel-1+1ismeerdan2.[pdf-document].

Brussel:OnderwijscentrumBrussel.Geraadpleegdop14april2016viahttp://www.vgc.be/sites/www.vgc.be/files/download/ocbbrochurebredeschoolinbrussel.pdf

§ Vranken,J.,Goossens,L.(2005).Armoedeensocialeuitsluiting–Jaarboek2005.[pdf-

document].Antwerpen:UniversiteitAntwerpen.Geraadpleegdop6mei2016viahttps://www.uantwerpen.be/images/uantwerpen/container2456/files/Projecten/Jaarboek/2005%20Jaarboek.pdf

Verder waren er ook verschillende mondelinge bronnen, namelijk de medewerkers vanAñañau,devrijwilligersenmedewerkersvandeKatrolenUilenspelendegezinnenwaarmeeergewerktis.

71

9. Bijlagen9.1. Programmatiefiche

9.1.1. AchtergrondgegevensNaamstageplaats+adres:Añañau–Urb.SantaTheresaB-14WanchaqCuscoContactpersoonorganisatie:EllenBoschThema:OnderwijsDoelgroep:KinderenvanhetprojectenhunoudersGegevensbegeleider:HanneMaenhout+hanne.maenhout.s1162@student.hogent.be

9.1.2. MissieenvisieDemissieenvisievandeorganisatiewerdreedseerderindezebachelorproefaangehaald.Ikwijdhierdusverderuitoverdemissieendevisieachterhethuiswerkondersteuningsproject.Demissievanhetprojectisdatheteenkanswilbiedenaanalleoudersenkinderen,ongeachthun socio-economische achtergrond, omgoedonderwijs te genieten.Hiervoor ondersteuntmen de gezinnen daar waar ze zelf tekorten ervaren, op een losse en spontane manier.Iedereen die in het project stapt, doet dit uit vrije wil. Hierbij gaat het zowel over devrijwilligeralsoverdegezinnen.Opdezemanierwilmendegezinnenmeerslagkrachtgevenendeoudersempowerenomhunkindteondersteuneninzijnontwikkeling.De visie die achter dit project schuilt, is dat men ouders op deze manier nauwer bij deprojectwerking van Añañau kan betrekken. In het beste geval volgen de ouders op langetermijn een alfabetiseringscursus.Onderwijs en educatie zijn tweebelangrijke factorenomverandering te bekomen in eenmaatschappij.Wanneermensen onderricht zijn, maken zemeer kans om hogerop te geraken en een betere toekomst te verkrijgen dan hun ouders.Kinderenmoetendezelfdekansenkrijgenomnaarschooltegaan,netzoalsoudersdezelfdekansenmoetenkrijgenomhunkinderenteondersteunen.

9.1.3. BeginsituatieDebeginsituatie vandedrie gezinnenwaarmeehetpilootproject van start is gegaan, is alsvolgt: in tweevandedriegezinnen leeftmenmethethelegezin inéénkleinekamer.Hierwordtgegeten,geslapenenwordthethuiswerkookgemaakt.Zoweldemoederalsdevaderzijnvan ’smorgens tot ’s avondsgaanwerken.Erwordt samengewerktmetééngezinmettweekinderenen tweegezinnenmetvierkinderen.Demoederszijndegenendieelkekeeraanwezig gaan zijnbij deondersteuningsmomenten. Slechts in ééngezin gaandekinderendagelijksnaarhethuiswerkproject.DeanderetweekinderenhebbenlesindenamiddagenkunnendusgeenhuiswerkbegeleidingkrijgenopAñañau.Er wordt gewerkt met drie vrijwillige studenten. Het meisje van 18 jaar studeert voorkleuteropvoedster,dejongensvan19en20jaarstuderenallebeivooringenieur.Zezijnalledrieenthousiastomineennieuwavontuurtespringenenwillenerzekerenvasthetbestevanmaken. Ze zijnheel opennaarde families toe, ook al hebben zenognooit soortgelijkeervaringenopgedaan.Alledriedestudentenstuderenaandeuniversiteit.Tweestuderenaaneenprivateuniversiteit,éénjongenstudeertaandepubliekeuniversiteit.ZekomenalledrieuitmiddenklassengezinnenenwonendichterbijhetcentrumvanCusco.BinnendeorganisatieAñañauwaservanafhetbeginveelruimteomeennieuwprojectuittewerken.Erwasreedsinformatiebeschikbaaroverhetthemaouderparticipatie.Ookwerkenvanvoorgaandestudentenzorgdenervoordateraleenbasiswasbinnendeorganisatieom

72

rondouderparticipatietewerken.ErwerddekansgebodenomeeninfoavondteorganiserenoverdeSeguroIntegraldeSaludomopdezemanierdeoudersbetertelerenkennen.Nadienorganiseerde Añañau een aantal huisbezoeken om een band te kunnen scheppen met deouders,waarbijerondersteuningvoorzienwasdooréénvandevastemedewerkers.

9.1.4. DoelstellingenHethuiswerkprojectheeftviergrotedoelstellingen:

1. Deeerstedoelstellingishetvindenvaneengepasteleeromgeving.Ditmoeteenplaatszijn die voldoet aan een aantal kenmerken, zoals voldoende licht, een plaats om teschrijven...Ditzijnelementendieindebachelorproefnogverderuitgewerktworden.

2. De tweede doelstelling is dat er op een individuelemanierwordt gewerkt aan hethuiswerk en aan een studeerklimaat.Het is niet de bedoelingdat elk kinddezelfdeaanpak krijgt, maar wel dat er op leuke manieren dingen worden aangeleerd. Zokunnenzeeenssameneenspelspelen,eenboeklezenofgewooneengezelligebabbeldoen.

3. Tenderdeishetheelbelangrijkdatdestudentzoweldeoudersalsdekinderengaat

motiverendateducatieenaanwezigheidvandeoudersheelbelangrijkzijn.Hetgaatheel moeilijk worden voor de kinderen om uit de vicieuze cirkel van armoede tegeraken indien ze niet voldoende ondersteund worden. Dit is dus iets waar destudenten echt een bijdrage aan kunnen leveren door middel van motivatie enempowerment.Communicatiewordthiervoorhunkrachtigste‘wapen’.

4. Inspelen op de capaciteiten van de ouders is de vierde en laatste doelstelling.

Oorspronkelijk bestond deze doelstelling uit het bereiken van alfabetisering bij deouders.Indeloopvanhetpilootprojectwerdditechteralaangepast.Hetisnamelijknietdebedoelingom tekijkennaarde tekortenvandeouders,danwelomecht tekijkennaarhunsterktes.Ditishetgenewaarmeedevrijwilligeraandeslagmoetgaan

9.1.5. LeerinhoudDitprojectkentverschillendeleerinhouden.Langsdeenekantzalhetkindfeitenleren,maarhetzalookbeter instaatzijnomverbandente leggen,omnieuweinzichtenteverwerven...Hetisvangrootbelangdatdekinderensamenwerkenmetdevolwassenenendestudentenendatopdezemanieriedereendingenbijkanlerenuithetproject.Pasdankanmensprekenvaneengeslaagdproject.Voor het opzetten van dit pilootproject, wordt er gebruik gemaakt van de verschillendestappenomtoteenresultaattekomen,diewereedskondenzienbijdeBredeSchool.Dezevierstappenwaren:verkennen,plannen,uitvoerenenevalueren.(Vervaecke,2012)Voorhetverkennen van de doelgroep en de context zullen er in de eerste plaats huisbezoekenplaatsvinden enworden er ook individuele gesprekken gevoerdmetde kinderen.Opbasishiervan kan het plannen beginnen. Onder dit plannen hoort het selecteren van depilootgezinnen, het zoeken van studenten, het inplannen van een infomoment en hetafsprekenwelkedagdehuiswerkondersteuningzalplaatsvinden.Hieropvolgtdeuitvoeringvandehuiswerkondersteuningdiedriewekenzalplaatsvindengedurendeéénuurperweek.Hetevaluerenvindtwekelijksplaatsnaelkesessieenookopheteindevanhetproject(zieHoofdstuk6.Evaluatie).

9.1.6. WerkvormenDe eerste werkvorm die wordt gebruikt in het project is een presentatie (zie bijlage 9.3).Tijdensdezepresentatiewordendevrijwilligersvoorbereidopwathentewachtenstaat.Ookwordt sterk de focus gelegd op de doelen van het project en krijgen ze veel tips. Deze

73

presentatie is ook een kennismakingsmoment. De gezinnen zien voor de eerste keer devrijwilliger die bij hen thuis zal komen. Alle partijen stellen ook vragen tijdens ditinfomoment, zodat iedereen met een duidelijk beeld naar huis gaat over wat er van henverwachtwordt.Nadien vinden er met elke vrijwilliger drie huisbezoeken van één uur plaats bij hetzelfdegezin. Er gaat telkens een verantwoordelijke mee van Añañau die de samenwerkingobserveert. Na elk huisbezoek vindt er een gesprek plaats overwat de vrijwilliger en hetgezinvondenvandezesessie.Ookmoetdestudentelkekeereenvragenlijstinvullenomzomeertewetenhoehij/zijhetbezoekervarenheeft(ziebijlage9.4.).

9.1.7. DifferentiatieHetiseenbewustekeuzegeweestomtewerkenmetdrietotaalverschillendegezinnen.Eéngezinbestaatuittweemeisjes,vanvijfennegenjaaroud.Deanderetweekinderenzittenalinhetmiddelbaarenkunnennietmeernaarhetprojectkomenomdat ze leshebben indenamiddag.Ook de studenten zijn gedifferentieerd. Elke studierichting kan namelijk een meerwaardebieden voor het project. Elke student kent een andere schoolloopbaan en benadert dekinderen op zijn/haar eigen manier. Het is zeker en vast belangrijk in het project dat destudentzichzelfkanzijnenzichgoedvoeltbijwathijmoetdoen.

9.1.8. EvaluatieHetprojectwordtgeëvalueerdaandehandvaneengesprekmethetgezineneenvragenlijstnaelkesessiebijdestudenten.Ookwordtdestudentelkekeerbevraagdwanneerhetgezinverlatenwordt.Erzijnzoweltussentijdseevaluatiesalseeneindevaluatie.Dezeeindevaluatieis vooral belangrijk om de verdere toekomst van het project te bepalen.

74

9.2. Folderinfomoment

Mamá,puedesayudarmeconmistareas?

PREPARACIÓNDELOSVOLUNTARIOSDEAÑAÑAUQUÉESAÑAÑAU?LaAsociacióncivilAñañauCuscoesunaorganizaciónnogubernamentalsinfinesdelucroquefuefundadaendiciembredel2014enCusco,Perú.Laasociacióntrabajaconniñosyjóvenesde4y18añosquevivenenextremapobrezayfamiliasensituacionesinestableseneldistritodeSanJerónimo,unsuburbiodeCusco.Desdeenerodel 2015 laorganizaciónes reconocidaoficialmente comounaAsociaciónCivil Sin FinesDeLucroenPerú.Dadoquenosotroscreemosenelpoderdeunabuenaeducaciónparaconseguirunfuturomejor.Añañaues en primer lugar un proyecto educativo que trabaja a través del apoyo con la tarea haciendo queaprendanmientras juegan,enAñañauestimulamoseldesarrollodesus facultadesyofrecemosayudaentodoaquelloenloquenecesitan.Hacemosquelosniñoscreanensuspropiascapacidadesyhabilidades,atravésdeestoqueremosguiarloshaciaunfuturomejoryaunavidaindependiente.Deestamanera,Añañauofreceapoyoentresprincipalesáreas:EDUCACIÓN!,SALUD!YDESARROLLOSOCIOCULTURALGENERAL!También consideramos que es importante el trabajar junto con los padres y la comunidad, a través deactividadestratamosdeinvolucraryampliarlaparticipación.ELPROYECTODEAYUDAENLACASACONLOSTAREASAhoravamosaempezarconelproyectopiloto.Elobjetivodeesteproyectopilotoesquecadafamiliatengaunestudiantedelauniversidadparaayudarcon los tareas. Esteestudiantevienecada semanaa la casade la familiabrindandoayuda solamenteunhora, peroesmuy importanteque se trabaje conmuchamotivacióndurante la horade trabajo. Porqueestahorapuedeserunagrandiferenciaparatodolafamiliayelfuturodelniño(s).Lomásimportantedelproyectonoessolamenteincluiraloschicos,tambiénesincluiralospadres.Paraesose tienequehablarcon lospadresy losniñosparavercuáles lamejormanerapara trabajaryparadescubrir losproblemas.Noes la intención solamentehacer las tareas, tambiénesbuscar unamaneradivertidaparaestudiaryhacerlastareasyayudar,deestamanera,tupuedesmotivaralospadresyaloschicos!

75

DIFICULTADESTodosloschicosvienendeunafamiliaconvariosproblemas.Lascondicionesdevidasonmuycrudas,ellos no tienenmucho dinero y el nivel de educación de los padres esmuy bajo. Lamayoría de lospadresnosabenleerniescribir.Porestoesmuydifícilparaellos ayudarasushijosconsustareas.También, hay un problema con el idioma.Muchos padres hablan solamente Quechua y no puedencomunicarse en Español. Cuando tu no puedes hablar enQuechua, tu puedes preguntar a los niñosparapoderayudaratraducir.Cuandotuvasalacasadeunadelasfamilias,tuvasaverqueloscasassonmuypobres.Muchagentesvive en un cuarto y los chicos no tienen un lugar donde pueden hacer las tareas. Pero es muyimportante que tú puedas ayudar a buscar este lugar, porque es un lugar importante paraconcentrarse. Ellos tienen demasiadas tareas y a veces no pueden hacer todos las tareas porque esdemasiado. La idea es buscar una solución junto con el niño o la familia y qué tareas son masimportantes.Otroproblemaqueloschicosvanadeciresquenohaycomidatodoslosdías.Esmuydifícilparaunchicoconcentrarsecuandoéltienehambre.Esmuyimportantehablardeestoconlospadres.Aveces,ellosnosabenqueesteeselproblemaparaquesuhijoestecansado.CÓMOPUEDESAYUDAR?Primero,puedesprobaryhablarenEspañoltodoeltiempo,tambiénconlospadres.Deestamanera,lospadres estaran motivadosparahablarmás enEspañol. Cuando ellosnopuedenhablarnada enEspañolytúnopuedeshablarQuechua,preguntasaloschicosparaquetraduzcanparalospadres.EsmuyimportantequeellossepanhablarEspañolesmasfácilparacomunicarse.Estambiénimportantecomunicarse bien con los padres. No tienes que decir todo lo que ellos deben hacer, pero esimportante trabajar juntosydeverquesonlosposibilidades. Intentatambiéndehablarmuchoconlosniños,parasabercuálessonsusdeseos.Otraideaesutilizarotrasmanerasdeestudiar,comojuegosylibros.Túpuedesprestartetodoestodela organización, cada semana. Para esto está bien prepararse un poco cada vez y de saber qué túquiereshacer.Cuando tuno sabes como vas ahacer alguna cosa,no tienesquedudarparavenir apreguntaralresponsabledelproyecto.Esnormalquetunosepastodo!Despuéstupuedesmotivaralospadresyloschicosquelaeducaciónesmuyimportante.Conesto,enelfindelproyectoesunaposibilidadquelospadresvanaalfabetizarse.Tupuedeshablardeestoconlospadreseindicarloimportanciadelestudio.Yotracosaquetúpuedeshaceresbuscarunlugarfijodondeloschicospuedenhacersustareas.Esoes muy importante para concentrarse y para crear un ambiente donde poder estudiar. Lo másimportantedeestelugaresqueseafácilparaelchicodeescribiraquí,quelospadresesténcerca(porlospreguntas)yquehaysuficienteluz.Estambiénunlugardondeelchicoesfelizysesientebien.TIPSANDTRICKSTúnoeresunprofesor,túereslapersonadeconfianzadelafamilia.Cuandonosabescómohacerlastareas, tú puedesdecirle a la familia. Juntos ustedespueden ver comovan a hacerlo. Pero recuerdatodoeltiempoquelacomunicaciónesmuyimportante.Eselpuntomásimportantedeesteproyecto.Cuandotunohablasconloschicosysuspadres,tunopuedescambiaralgunacosa.Tomatetambiéntutiempoparaconoceralasfamilias.Cuando tu tienes preguntas, tu puedes preguntar al responsable de Añañau, por e-mail, numero deteléfonoopersonalmente.Paraelproyectopilotosetendráunpersonalqueteacompañetodaslastressemanas. Tu no estrás solo. Yo estaré aquí para observar, pero cuando hay un problema, nosotrosvamos a resolver esto juntos. No va a ser fácil ayudar, pero es una experiencia por todos losinteresados.Pero lomás importantedeestoesquetútediviertas también!Esteproyectoesunaoportunidaddeconoceraotrasproblemáticasynuevasexperienciasyagentesinteresantes…Perocuandounasesiónno es un éxito, no es un problema. Vamos a ver juntos en estemomento que se puede hacer para

76

solucionar. Y cuando tú te diviertas, es más fácil de motivar a los padres y a los chicos. En estemomento,esperemosqueelproyectosepuedaaprobar.CÓMOVANAHACERLO?Despuésdeestapresentaciónlasfamiliasvanavenir.Ustedespuedenhablarunpocoypuedenquedarundíayhoraqueustedespuedenreunirsecadasemana.Esmuyimportantequecadavezunodelospadres este en su casa y un hijo/hija también. Di esto a los padres que esMUY IMPORTANTE. Sinpadreselproyectopilotonovaafuncionar.Cada vez que tu vas a la casa, escribe qué hiciste con los chicos y los padres y escribe tambiéninformaciónquéesinteresanteparalaorganización.Paraesto,yotengounalistaconpreguntasquetutienesquerellenarcadasemanadespuésdelasesión.Tu puedes prestarte muchas cosas de Añañau, como juegos educativos, libros… Para esto, esinteresante si tú hablas con los padres y los chicos al fin de la sesión qué ellos querrían hacer lapróximavez.Después,tupuedesveniraAñañauparaprestarcosasyparaentregartuformularioconpreguntas.RESUMEQuésonloscuatrocosasmásimportantes?

1. Ayudarconlastareas2. Buscarunlugardondepuedenhacerlastareas3. Motivaraloschicosyalospadresparaqueestudienyesmuyimportante,comunicaresto4. Alfabetizaralospadres(peroestonoesparaelproyectopiloto,serámásadelante)

77

9.3. PresentatieinfomomentDepresentatieisonlinetebekijkenviadevolgendelink:https://prezi.com/ck2y4c4_qrfy/mama-puedes-ayudarme-con-mis-tareas/

78

79

80

9.4. Vragendiedestudentenelkekeermoeteninvullennaeensessie

ListadepreguntasNombredelestudiante Nombre(s)delchico(s) Datos Miembros de la familia que están en lacasa

1. Quéquisierashacerhoydía?

2. Tuhaciatodoquetuquerría?Porqueno/si?

3. Lospadresestánincluido?Comosi/no?

4. Comopuedesayudaralospadresconlaformacióndeloschicos?

5. Hatenidocontactoconpersonasdelmediodeloschicos,comofamilia,vecinos…?Comofueelcontacto?

6. Tupiensesqueloschicosestánsegurosensufamilia?Porqueno/si?

7. Comoeslacomunicacióndelospadrescontigo?

8. Quéaspectosvabienenestefamiliaconlostareas?Cuálessonlasfortalezas?

9. Tuhasvistounaevoluciónenlafamiliafrentealasemanapasada?

10. TútienespreguntasparaelresponsabledeAñañau?

81

9.5. InformedConsentEstimadospadresdefamiliayvoluntarios, YosoyHanneMaenhout,estudiantedetrabajosocial-culturalalaHogeschoolGent.Paramithesisyotengounproyectopilotodeayudaenlacasaconlastareas.Comoesto, lospadrespuedenayudartambienconlostareasdesushijos,porqueunestudiantevienealacasaparaayudarlescadasemana.Este proyecto piloto commienca en la semana de 11/04/2016 y termina en la semana de02/05/2016.¿Quésignificalaparticipación?Ustedparticipavoluntariamenteenelproyecto.Sepuededetenerencualquiermomento,sintenerquedarexplicación.ConfidencialCosas que se dijo durante la entrevista sólo se utilizarán para mi thesis. Solomente losnombres de los chicos y de los voluntarios son en mi thesis. Los appelidos no se dicen,tampocolosnombresde lospadres.Enlosphotosqueseutilisanenelproyectonohanloscaritasdelosgentes.ResultadosLos resultados se recogen en un documento. Puede consultar este documento cuando hayterminado.PreguntasCuando algo no es claro, no dude en hacer preguntas. Usted puede contactarse con mipersonaolaorganizaciónAñañau.Graciasporsuconfianza,HanneMaenhoutINFORMEDCONSENTPADRES:Declaroque

1) herecibidounaexplicaciónsobreelproyectopiloto,yséquepuedopedirmásinformación.

2) participovoluntariamente.3) puedoutilisarlosphotos4) tienesconfienciaenlainvestigadoryelproyectopiloto.5) séquepuedointerrumpirlaentrevistaencualquiermomento.6) puedosolicitarunacopiadeldocumento.

Heleídoyaprobadoestedocumento.Nombre:……………………………………………………….Fecha:…………………………Firma: