Bruggen en sluizen Bruggen en sluizen op afstand bedienen

MAGAZINE VOOR MEDEWERKERS

VAN RIJKSWATERSTAATDECEMBER 2015

01-KRACHT_Cover.indd 1 23-11-15 11:35

Buiten timmert de aannemer aan het nieuwe districts gebouw. Binnen is de bediencentrale Tilburg bijna volledig in gebruik. De uitgebreide en gemoderniseerde centrale beschikt over geavanceerde technieken om bruggen en sluizen op de Brabantse en Midden-Limburgse kanalen op afstand te bedienen. En dat is nog niet alles …

REPORTAGE

8 KRACHT DECEMBER 2015

Blauwe golf door ritsend

bedienen

08-KRACHT_Reportage.indd 8 23-11-15 11:42

Feiten en cijfers

Op de Brabantse en Midden-Limburgse kanalen worden

20 sluizen en

31 bruggen op afstand bediend

Jaarlijks passeren ongeveer

6.000 vaartuigen

sluis I Wilhelminakanaal

Jaarlijks passeren ongeveer

13.000 vaartuigen sluis Schijndel

KRACHT DECEMBER 2015 9

08-KRACHT_Reportage.indd 9 23-11-15 11:42

11.00 uur

Uitbreiding van de ruimteBedienen op afstand is niet nieuw. In Brabant gebeurt dat al sinds 1995. ‘Alleen was ons systeem aan vervanging toe’, zegt Anneke Dam, omgevingsmanager bij Rijkswaterstaat Zuid­Nederland. Ze opent de deur van de tijdelijke bouwkeet. ‘Overdag bedienen we vanuit vier bediencentrales 51 bruggen en sluizen op de Brabantse en Midden­Limburgse kanalen. In de toekomst willen we dat alleen nog vanuit Tilburg doen.’ Een uitbreiding van de ruimte van de oude bediencentrale Tilburg kon daarom niet uitblijven. Intussen zijn 21 bruggen gemoderniseerd en op het nieuwe bediensysteem aangesloten. ‘We bereiden nu de contracten voor om de overige objecten aan te pakken. Op den duur verhuist alles naar Tilburg en sluiten de bediencentrales in Oosterhout, Helmond en Schijndel.’

11.35 uur

Eén systeem eigen makenNederland gaat de bediening steeds meer centraliseren. ‘Landelijke kaders schrijven daarom voor hoe we centra­les uniform kunnen bedienen’, vertelt Paul Bruinsma, adviseur techniek bij Rijkswaterstaat Zuid­Nederland. Hij loopt naar de technische ruimte waar kasten vol apparatuur staan. ‘Deze apparatuur is identiek aan die in Maasbracht, de andere bediencentrale in Zuid­Nederland. De markt hoeft zich hierdoor maar één systeem eigen te maken en we kunnen één marktvisie uitdragen. Ook de bediendesks en de bedienschermen

van de operators zijn gelijk, waardoor we capaciteit kunnen uitwisselen tussen de centrales. Er is technisch geen verschil tussen het bedienen van een brug over het Wilhelminakanaal of de Van Brienenoordbrug over de drukbevaren Maas.’

12.10 uur

Ecologie gaat voor de economie In de splinternieuwe bediencentrale zijn de operators druk bezig de scheepvaart snel doorgang te verlenen. Patrick den Braven, senior­operator van de centrale in Tilburg, wijst naar de vaarwegen op het computer­scherm. ‘Ons areaal is groot. Het is de kunst om de scheepvaart vlot en veilig door ons gebied te loodsen, zonder lange wachtt ijden of opstoppingen. Door zogenoemd ‘ritsend’ te bedienen ontstaat een blauwe golf en hoeven schepen minder vaak te stoppen. Hoe effi ciënt is dat. In drukke perioden organiseren we corridorvaarten en laten we groepen schepen in een keer door. We overzien het geheel en handelen daarnaar.’ Toch is het openen van bruggen en schutt en van sluizen niet het enige dat de sluismeesters doen. Hun belangrijk­ste taak is het op peil houden van de waterhuishouding. Zo mag bijvoorbeeld Nationaal Park de Groote Peel volgens de waterakkoorden met gemeenten, water­schappen en provincie, niet zonder water komen te staan. ‘Bij laag water laten we het water daarom stromen, maar kan de scheepvaart stil komen te liggen. De ecologie gaat dan voor de economie.’

V.L.N.R: PAUL BRUINSMA, ANNEKE DAM, MARTIJN MULLER EN PATRICK DEN BRAVEN

PAUL BRUINSMA

10 KRACHT DECEMBER 2015

REPORTAGE

08-KRACHT_Reportage.indd 10 23-11-15 11:43

12.45 uur

Kans op fouten verminderenDe centrale is uitgerust met geavanceerde technieken. Patrick laat zien dat kwaliteit, betrouwbaarheid en veilig­heid hierdoor flink zijn verbeterd. Hij drukt op een knop om de brug omhoog te halen, maar deze reageert niet omdat de slagbomen niet naar beneden zijn. ‘De slag­bomen gaan op hun beurt niet naar beneden als de landverkeersseinen niet op rood staan. Deze ingebouwde veiligheidsfuncties helpen menselijke fouten tot een minimum te beperken. Bedienen op afstand kun je vergelijken met remote desktop. In de centrale kijken we met een ‘verrekijker’ naar een brug of sluis, maar de aansturing gebeurt nog steeds op de plek zelf. Valt de bediencentrale uit, dan kunnen we altijd teruggrijpen naar lokaal bedienen. Schippers merken dat de bediening vlotter gaat, de wachttijd kort is en dat we indien nodig alternatieve routes aanbieden. Wel heeft de hoofdvaar­weg voorrang op de overige vaarwegen.’

13.15 uur

Grote omschakeling Als senior­operator bedient Patrick de knoppen niet. Hij bewaakt het overzicht en zorgt dat de dagelijkse gang van zaken op de werkvloer goed verloopt. Operator Marcel Mutsaers kijkt op als Patrick hem vraagt of zijn werk hem bevalt. ‘Het is een grote omschakeling. Voorheen had ik alleen met mezelf te maken. Nu werk ik samen met diverse collega’s in een centrale. Toch bevalt het goed en is dit voor mij een uitdaging. Het werk buiten en het persoonlijke contact met de schippers mis ik wel. Contact op afstand is veel zakelijker. De technische

systemen vind ik boeiend. Indrukwekkend om te zien wat er allemaal mogelijk is.’ Patrick knikt bevestigend. ‘Het is belangrijk iedereen te blijven uitdagen en prikkelen, zodat de bediening niet op de automatische piloot gaat.’

14.00 uur

Technisch gecompliceerdDe overgang van het oude naar het nieuwe bedien­systeem verliep gefaseerd. Paul: ‘De techniek van de Trappistenbrug is als eerste aangepast en grondig getest voordat de andere bruggen werden aangepakt, wat een enorme tijdwinst opleverde.’ Anneke loopt de brug Oisterwijkse baan op, die net is opgeknapt. ‘Bij het moderniseren van de bediensystemen en de techniek hielden we rekening met de buitenwereld. Zo informeer­de onze aannemer Istimewa de omgeving goed en tijdig over stremmingen. En bleef de hinder beperkt door werkzaamheden te combineren met andere activiteiten. Sommige zaken waren vooraf niet goed ingeschat. Bewoners bij een sluis bleken bijvoorbeeld meer last te hebben van de nieuwe geluidssignalen dan gedacht. Deze klonken vaker en harder dan eerst. Samen met de burgemeester is dat besproken en aangepast. Een les voor de volgende keer. Dit technisch gecompliceerde project van bedienen op afstand is binnen tijd en budget afgerond. Er is goed samengewerkt met onder meer ZN, PPO, VWM, WVL, CIV en CD. De volgende stap is samen met de bediencentrale Maasbracht als één projectteam optrekken en onze ervaring en expertise over beheer en onderhoud bundelen. Een mooi voorbeeld voor anderen die op afstand gaan bedienen.’

ANNEKE DAM

MARCEL MUTSAERS

KRACHT DECEMBER 2015 11

08-KRACHT_Reportage.indd 11 23-11-15 11:43