Magazine Archipel in het Bijzonder

Editie juni 2016 o.a.: Archipel College Verder met hersenletsel

Welkom thuis bij Archipel Akkers Regie in eigen hand

Huntington Zelfsturing: minder hiërarchie, meer samenwerking

archipel het

bijzonderin

2 Archipel in het bijzonder Archipel in het bijzonder 3

4 Archipel College goes

‘leerling in regie’

6 Samenwerking

SWZ - Hersenz:

Écht verder met hersenletsel

9 Kort nieuws

12 Welkom thuis!

Bij Archipel Akkers

14 Ondersteuning bij regie in

eigen hand van de klant

16 Huntington:

de ‘Zwaard van Damocles’-

ziekte die ook de familie treft

19 Zelfsturing:

Minder hiërarchie,

meer samenwerking

22 VWS bij Archipel:

“ Ik hoor graag initiatieven

waar wij als ministerie een

duwtje aan kunnen geven”

Een magazine ‘Archipel in het bijzonder’ in nieuwe stijl. De onderwerpen van extra kanten en dieper belicht. Zo laten we u ook dit keer weer meekijken naar hoe we werken aan zorg, welzijn en

wonen achter de schermen in onze locaties in Eindhoven, Son en Breugel, Nuenen, Best en – tijdelijk – Bakel.

Zo vertellen we in dit magazine meer over de Ziekte van Huntington. Niet alleen voor de cliënt zelf is het een ingrijpende ziekte, ook voor de omgeving. De Secretaris-Generaal Erik Gerritsen van het Ministerie van VWS vereerde Archipel met een werkbezoek. Daarbij kwamen onder meer onderwerpen als PersoonsVolgend Budget en zelfsturing aan de orde. Onderwerpen die een eigen artikel waardig zijn, die vindt u dan ook terug in deze uitgave.

Wilt u reageren? We luisteren graag naar uw professionele ervaringen, persoonlijke verhalen, suggesties en opinie. Deel ze met ons!

[email protected]

Veel leespleziermet Archipel in het bijzonder

Inho

ud

Archipel in het bijzonder is het relatiemagazine van Archipel Zorggroep en verschijnt twee keer per jaar in een oplage van 1.250 exemplaren.

Hoofdredactie: Ilse van Leuken, Saskia van Nieuwland-Peters Interviews en teksten: Marie-José Dekkers en Dana Otten Fotografie: Freekje Groenemans, Joop de Haas Redactieraad: Hermine de Bonth, Marieke Habraken, Wilma Hartman Vormgeving: Wapenfeit Drukwerk: Drukkerij Snep

16 19 22

9 1412

64


De eerste leerlingen zijn afgezwaaid, mét hun landelijk erkende

diploma Verzorgende IG van Archipel College en onderwijspartner

ROC De Leijgraaf samen. Hoe gaat het nu en verder, na de eerste drie jaar?

BBL opleiding

Archipel College goes ‘leerling in regie’

Martijn vond de opleiding leerzaam in meerdere opzichten: “Je investeert in jezelf. Ik denk erover om verder te leren, vind het fijn om geprikkeld te worden. Mijn intentie is om door te groeien bij Archipel, een fijne organisatie en uit loyaliteit, omdat ze mij een kans gaven met deze opleiding.”

Leerling in regieOpleidingsadviseur voor locatie Dommelhoef en Archipel Thuis Astrid van Gastel is betrokken bij het opleiden van College-leerlingen in de praktijk. Ook zij zag het College de afgelopen jaren een heuse Archipel-

opleiding worden: “De gastdocenten zijn cliënten en behandelaren uit de praktijk die leerlingen dagelijks tegenkomen. Daardoor worden ze vanzelf leergierig.”

Leerlingen worden ook gekneed in de cultuur van Archipel: “We geven hen mee wat ‘zelfsturing’ en ‘cliënt in regie’ inhouden. Vanaf dag één leren we leerlingen de regie te nemen. Zij komen hun leervragen tegen in de praktijk: bij een cliënt, in een team, met familie. Het schoolse is maar 20%, de praktijk is 80% van het leerproces. Dat vergt veel van de werkbegeleiding maar je ziet ook dat leerlingen meer herkennen in de praktijk.”

Meer individueel lerenArchipel College wil verder innoveren. Astrid: “We willen ons meer gaan richten op maatwerk en individuele leerroutes, afstappen van het standaard curriculum. Een leerling op een PG-afdeling heeft nog niet veel ervaring maar kan dan wel aangeven eerder een blok dementie te willen doen. Dat is een grote verandering die we vanaf komend schooljaar invoeren.”

Uit de praktijk, voor de praktijkDocent in opleiding Maureen Rademakers en teamcoach en trainer DDG (Dreigend Destructief Gedrag) Jacqueline Nijnens zijn enthousiast over die ontwikkeling. Beiden geven gastlessen die nauw aansluiten op de praktijk, over omgaan

met agressie bijvoorbeeld. Jacqueline: “Je hoort ook terug dat leerlingen zo’n thema liever eerder willen behandelen. Ze kunnen het geleerde direct toepassen in de praktijk.”

Maureen vertelt over de eindopdracht die derdejaars nu uitvoeren: “Ze pakken een vraag, behoefte of wens op van een cliënt die zich nu nog niet gehoord of begrepen voelt. Daarmee kunnen ze laten zien dat ze de kritische collega zijn die je morgen in de praktijk wilt hebben. Ze werken hierbij samen met de cliënt en mantelzorgers, ook multidisciplinair. Ze zoeken die verbinding vanuit de vraag van de cliënt.”

Jacqueline stipt het onderwerp ‘zelfsturing’ aan: “Het merendeel heeft te maken met communicatie: in gesprek gaan, afspraken maken en naleven. Dat principe komt overal in terug tijdens de opleiding.” Astrid beaamt dat: “Leerlingen moeten steeds initiatief nemen, assertief zijn en onderhandelen. Daardoor zijn ze richting cliënten ook flexibeler, bewegen mee. Dat kan ook lastig voor hen zijn, om gehoord te worden door meer ervaren collega’s die gewend zijn aan hun eigen werkwijzen. Tegelijk geven collega’s aan dat ze door leerlingen zelf ook blijven leren.” ■

Martijn Sanders (34) is leerling van de eerste lichting en heeft sinds afgelopen zomer zijn mbo-

diploma op zak: “Sindsdien werk ik op de Huntingtonafdeling op locatie Landrijt. Het werk is soms pittig maar een uitdaging en elke dag anders. Dat heb ik ook nodig. Na de Kunstacademie heb ik tien jaar als kunstenaar gewerkt en geleefd. Ik had

allerlei bijbaantjes. Via schoonmaakwerk op Dommelhoef raakte ik in gesprek over de opleidingsmogelijkheden.”

Hij kijkt terug op zijn leerproces: “De eerste dag liep ik mee op een PG-afdeling voor dementerende ouderen, een paar maanden later ben je dat werk zelfstandig aan het doen. Mijn eerste leerjaar was nog onder

de Summa-vlag, daarna werd het Archipel College. Dat vond ik fijner en compacter. Je hebt persoonlijker contact met docenten, je zit letterlijk dicht bij elkaar. Ik hou wel van een actieve werksfeer. Er was ruimte voor dingen waar we tegenaan liepen en aan wilden werken. Ik miste wel input van leerlingen uit andere organisaties, een andere kijk op zorgsituaties.”

Martijn Sanders

Maureen Rademakers en Jacqueline Nijnens

“ Leerlingen moeten steeds initiatief nemen”

Astrid van Gastel

Het nieuwe College

In september start Archipel College met nieuw onderwijs waarin de praktijk nog sterker de leidraad wordt. Astrid: “De route wordt afgestemd op de leervraag en capaciteiten van leerlingen. In een lesgroep zitten dan ook leerlingen uit verschillende jaren die gestimuleerd worden om van elkaar te leren.” Onveranderd blijft dat er Archipel College opleidt voor een landelijk erkend diploma, aldus Astrid: “Het kwalificatiedossier is de basis en omschrijft wat iemand leert. Maar door het individuele leren kunnen we wel afwijken van de standaard opleidingslengte van drie jaar.”

Archipel breidt het aantal opleidingsplaatsen uit, om voorbereid te zijn op de toekomst, meldt Astrid: “We hebben nu 85 BBL- leerlingen, dat worden er honderd.” Jacqueline: “Er komen veel reacties op vacatures voor leerling verzorgende IG. De waarde van de opleiding praat zich rond binnen de teams, zelfs binnen de regio.”

Archipel in het bijzonder 76 Archipel in het bijzonder

“NAH wordt vaak omschreven als een ‘breuk in de levenslijn’,” vertelt Franka van Haperen,

gezondheidszorgpsycholoog bij Archipel. De zichtbare maar veelal ook onzichtbare gevolgen, zoals veranderingen op emotioneel, gedragsmatig, cognitief en fysiek gebied, kunnen een grote impact hebben op het leven van de cliënt en diens omgeving. Gelukkig zijn er steeds meer onderzoeken en behandelingen op het gebied van NAH. Binnen Archipel Kenniscentrum hebben we onze kennis en jarenlange ervaring gebundeld in een aantal eigen zorgen functieprogramma’s, zoals het zorgprogramma NAH en het functieprogramma cognitieve revalidatie. Een multidisciplinair expertteam – bestaande uit onder anderen een gespecialiseerde arts, psycholoog, fysiotherapeut, ergo-therapeut en logopedist – werkt hierin samen met de cliënt en diens omgeving aan een zo goed mogelijk herstel. De doelen van cliënten vormen hierbij het uitgangspunt. Denk aan weer zelfstandig kunnen lopen, koken of boodschappen doen. Met deze werkwijze, ook wel ‘Cliënt in regie’ genaamd, leveren we zorg op maat en bereiken we mooie resultaten.

Zo zelfstandig mogelijk levenHet zorgaanbod NAH bestaat uit verschillende intra- en extramurale behandelingen. Franka: “Vaak start een cliënt, na een ziekenhuisopname, met een revalidatie-traject, bijvoorbeeld binnen een verpleeg-huisafdeling van Archipel Dommelhoef. Hierin krijgt de cliënt verschillende behandelingen, gericht op een zo goed mogelijk herstel van de emotionele, gedragsmatige, cognitieve en fysieke beperkingen. De omgeving wordt hierbij nauw betrokken. Daarnaast is er ook tussen de zorgverleners onderling

intensief contact, zodat zij elkaar kunnen aanvullen in de behandelingen en de voortgang van de cliënt nauwlettend in de gaten wordt houden. Omdat veel chronische beperkingen pas merkbaar zijn in de thuissituatie, kunnen verschillende behandelingen eventueel in de eigen woning plaatsvinden. Hierdoor leren cliënten in een vroeg stadium hoe zij hun leven met NAH zo zelfstandig mogelijk voort kunnen zetten. Wanneer nodig worden er, na het revalidatietraject, ook nog ambulante afspraken gepland voor behandelingen aan huis. Als blijkt dat naar huis gaan niet meer mogelijk is, kunnen cliënten permanente zorg ontvangen op onze gespecialiseerde woonafdelingen. Een ander bijzonder aspect aan de revalidatie binnen Archipel is de ‘24-uurs revalidatie’. Dit houdt in dat cliënten niet alleen revalideren tijdens de behandelingen, maar dat de gehele opname in het teken staat van herstellen. Het schillen van een appel bij de lunch wordt bijvoorbeeld aangegrepen als ‘oefenmoment’, waarbij de ergotherapeut of fysiotherapeut helpt met de juiste bewegingen. Hierdoor merken we dat cliënten veel sneller revalideren!

Geheugenproblemen, moeite met fysieke vaardigheden, weinig

energie en snel overprikkeld. Het zijn enkele voorbeelden van

gevolgen van niet-aangeboren hersenletsel (NAH). In Nederland

lopen jaarlijks ongeveer 130.000 mensen een vorm van NAH op,

door bijvoorbeeld een beroerte (CVA), ongeluk, hartfalen of

hersentumor.

Écht verdermet hersenletsel

“ Het (opnieuw) krijgen van regie over het leven”

Franka van Haperen

# In Nederland wonen naar schatting 650.000 mensen die beperkingen ervaren als gevolg van hersenletsel. Dat is 3,8% van de totale 17 miljoen inwoners.

# Gemiddeld heeft een huisarts 73 patiënten die kampen met beperkingen als gevolg van hersenletsel.

# 40.000 van de patiënten houdt aanzienlijke blijvende beperkingen over aan het hersenletsel.

# De meest voorkomende oorzaken van NAH zijn een beroerte (CVA), hersenkneuzing, hersentumor, hersen(vlies)ontsteking of hersenschade na bijvoorbeeld reanimatie.

# NAH is de belangrijkste doodsoorzaak bij kinderen en jongeren.

Samenwerking SWZ/Hersenz

8 Archipel in het bijzonder

Als aanvulling op de revalidatie bieden we tevens poliklinische behandelingen, waarbij de cliënt thuis dan wel op de polikliniek behandeld wordt, en dagbehandeling, waarin de cliënt voor enkele dag(delen) naar één van de locaties van Archipel komt. Het Afasiecentrum van Archipel biedt verder de mogelijkheid om in groepsverband te werken aan taalstoornissen, zoals spraak. Het werken in groepsverband wordt door veel cliënten als prettig ervaren en draagt daardoor vaak positief bij aan het herstel.”

Behandelproduct HersenzSamenwerking en kennisdeling met andere zorgaanbieders en instituten, zijn ook een belangrijk onderdeel binnen het zorgaanbod NAH. Zo biedt Archipel consultatie en advies voor professionals buiten de organisatie en is zij aangesloten bij het Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen, het Netwerk voor NAH in Zuidoost-Brabant en de CVA Ketenzorg Eindhoven. Bovendien is Archipel aangesloten bij de landelijke scholing

van het kennisnetwerk CVA, dat als doel heeft vernieuwing in de eigen zorgpraktijk aan te jagen. De richtlijnen die hieruit voortkomen worden op verschillende afdelingen geïmplementeerd. Daarnaast is Archipel onlangs een samenwerking gestart met Samenwerkende Woon- en Zorgvoorzieningen (SWZ) rond Hersenz, een nieuw behandelprogramma voor mensen met NAH. Judith Zadoks, programmamanager Hersenz: “Hersenz is een landelijke initiatief, opgericht vanuit de overtuiging dat mensen met NAH ook na de revalidatiefase nog veel kunnen bereiken. De intensieve en multidisciplinaire behandelingen zijn erop gericht dat cliënten en hun naasten leren het leven met NAH zo prettig mogelijk vorm te geven. Net zoals bij het revalidatietraject van Archipel vormen de doelen van de cliënt het uitgangspunt van de behandeling, die in de meeste gevallen in groeps-verband plaatsvindt. Het groepsverband is tevens één van de meest waardevolle aspecten van het traject. Cliënten voelen

zich gehoord en erkend en vinden elkaar in wederzijds begrip. Ze worden niet beoordeeld op wat ze níet kunnen maar leren om te gaan met de veranderingen en nieuwe vaardigheden. Zodat ze écht verder kunnen met het hersenletsel en weer plezier krijgen in hun leven.” Franka: “De gedachte achter Hersenz sluit mooi aan op de visie van Archipel: het (opnieuw) krijgen van regie over het leven. Daarnaast zijn de onderzoeks-resultaten van het traject veelbelovend! In de toekomst hoop ik dan ook dat we de samenwerking met andere partijen, zoals Hersenz, verder kunnen vergroten, zodat er meer bekendheid komt over NAH en cliënten steeds beter geholpen worden.” ■

De eigenaar van De Toverspiegel prijst het initiatief om jong en oud te verbinden op deze manier. De

Eindhovense winkel verkoopt sinds 1 maart kruipschoentjes, gemaakt door cliënten van Archipel. De productie gebeurt op dagbestedinglocatie Campus Westerwind, waar het leer door cliënten, gesteund door vrijwilligers, wordt omgetoverd tot schattige kruipschoentjes. Het idee kwam van conceptueel adviseur ‘Huis van Eip’ in opdracht van Archipel. Het idee was om vanuit duurzaamheid te gaan werken naar een product dat ook echt op de markt kon

worden gebracht. De schoentjes worden gemaakt van restjes leer die aan Campus Westerwind worden geschonken door onder andere schoenfabriek Verhulst, Meubelstoffeerderij P. Swinkels en schoenmakerij Albert Boudewijns.

“Het is toch geweldig om te zien dat de schoentjes nu echt in de winkel staan en vooral leuk om de schoentjes aan de babyvoetjes te zien!” vertelt mevrouw Janssen, één van de schoenmakende cliënten. ■

“ Ik ben goed zoals ik ben”

Jeannette Heijting

Ervaringsverhaal

Zes jaar geleden kreeg Jeannette Heijting NAH, als gevolg van twee herseninfarcten. Hoewel ze

bijzonder goed revalideerde en haar leven grotendeels weer kon oppakken, bleef ze toch tegen allerlei muren oplopen, in haar werk, vrije tijd en sociale netwerk. “Ik was constant bezig om weer mijn ‘oude ik’ te worden en had veel moeite om de veranderingen door het leven met NAH te accepteren. Het omslagpunt kwam toen ik via een vriendin in contact kwam met Hersenz. Hier heb ik verschillende modules door- lopen. De behandelingen omschrijf ik als een soort rouwproces; ik kon afscheid nemen van wat er niet meer was en de nieuwe Jeannette omarmen. Daarnaast heb ik veel geleerd van de groep. Er was veel herkenning en gemeenschappelijk verdriet. Het traject was zeker een intensieve periode, maar ik ben ontzettend blij met wat het me heeft opgeleverd. Af en toe loop ik nog steeds tegen grenzen aan, maar ik heb ingezien dat ik er mag zijn en kan weer genieten van het leven. Ik ben goed zoals ik ben, ook mét NAH!’ ■

“ Geweldig dat de schoentjes nu echt in de winkel staan en om ze aan babyvoetjes te zien!”

Cliënten Westerwind maken babyschoentjes

Archipel in het bijzonder 9

Kort nieuws


Muziek is voor velen de taal van het leven. Met muziek kunnen dingen uitgedragen worden

die vaak niet in woorden zijn te vatten, muziek verbindt verschillende generaties. Daarom organiseerde Archipel dit jaar voor de derde keer het Archipel Muziekconcours. Dit jaar deden maar liefst 36 getalenteerde jonge musici mee, van wie de beste De cliënten van de dagbehandeling

in locatie Landrijt krijgen periodiek bezoek van bijzondere bezoekers:

enthousiaste viervoeters en hun baasjes van Kynologenclub KC de Kempen uit Geldrop. De honden behoren tot een speciale categorie, aaihonden genaamd, en zijn extra getraind voor dit doeleinde.

Een ‘aaiclub’ bestaat uit een aantal vrijwilligers die op aanvraag met hun honden de cliënten/bewoners van bijvoorbeeld een verpleeghuis bezoeken. Het Aaihonden-project is een landelijk project en bij Archipel was het contact-verzorgende Frank van Dongen die de honden heeft geïntroduceerd. Eerder al

in locatie Passaat en nu ook in Landrijt. Ondertussen is het al weer een jaar geleden dat hij hiermee is begonnen en de resultaten zijn positief. Frank: “Interactie met huisdieren is goed voor ouderen met dementie, ze komen vaak even uit hun ‘binnenwereld’. De cliënten genieten van de onvoorwaardelijke liefde en aandacht van de honden.” Dieren hebben een positieve invloed op mensen. Het ‘aaiwerk’ is niet alleen plezierig voor de cliënten van de dagbehandeling, het is ook leuk voor de vrijwilligers en hun honden. De honden vinden het fijn om aandacht te krijgen en het is een bevordering voor hun sociaal gedrag. ■

Cliënten van Archipel kregen een concrete opdracht van het Van Abbemuseum: “Bekijk de

kunstwerken in het museum en haal daar inspiratie uit voor je eigen kunst”. Cliënten werden hierbij geholpen door een workshop van een kunstenaar of een bezoekje aan het Van Abbemuseum met een rondleiding. Net als in 2015 was het een groot succes. De prachtigste kunstwerken stonden in december gereed voor de vakkundige, professionele jury. Voorzien van een toelichting heeft de jury uiteindelijk zeventien werken

geselecteerd die werden geëxposeerd in het Van Abbemuseum.

Tijdens de opening op 21 januari waren de reacties ronduit enthousiast. Eén van de exposanten vertelde al eerder: “Ik heb altijd graag kleur gebruikt in mijn werken. Vroeger al bij het borduren, en nu bij schilderen”. Cliënten zelf en hun familie- leden vinden het een bijzondere gebeurtenis. Een prachtige selectie schilderijen die tien dagen in het museum hangen, daar mag je wel trots op zijn! ■

Kunstwerken krijgen een plek in het Van Abbemuseum

Muziek als verbindende factor

“ Interactie met huisdieren is goed voor ouderen met dementie”

“ De mensen vinden de muziek heel mooi en daar word ik blij van”

zes uiteindelijk op het podium van het Muziekgebouw Eindhoven mochten staan. Hier verblijdden ze de toeschouwers, onder wie veel Archipelcliënten, met hun talent en prachtige muziek.

De jonge musici maken niet alleen de toeschouwers blij met hun muziek, maar zijn zelf ook erg blij met de reacties die ze krijgen van de bezoekers. “De mensen vinden de muziek heel mooi en daar word ik blij van,” zei Arron, de elfjarige trompettist tijdens een interview vlak voor de finale. De finale werd uiteindelijk gewonnen door zeventienjarige pianist Ruben Plazier. ■

Kort nieuws

Onvoorwaardelijke liefde van aaihonden

Samen sterk

Eén van de partijen die vanaf het begin af aan betrokken is geweest bij de totstand-koming van de woonvisie, is de cliëntenraad. Thea Alting, lid cliëntenraad: “Als belangenbehartiger van de cliënten van Archipel hebben wij onder andere meegedacht over allerlei praktische zaken, zoals de tijdelijke verhuizing van de bewoners tijdens de renovatie, maar ook over het ontwerp, de inrichting en sfeer van het nieuwe gebouw. In alle stappen hebben we nauwlettend gekeken of het welzijn van de cliënten voorop is gezet. Het is mooi om te zien hoe door samen te werken met verschillende partijen, een woonvisie is ontstaan waarin de gedachte achter ‘Cliënt in regie’ van Archipel vertaald wordt in een nieuw, innovatief woonzorgcentrum.”

De plannen voor de renovatie van woonzorgcentrum Akkers in het centrum van Nuenen ontstonden

enkele jaren geleden, toen bleek dat het gebouw op allerlei vlakken toe was aan vernieuwing. “We wilden echter niet zomaar een vernieuwd woonzorgcentrum neerzetten, maar een plek creëren waar de bewoners echt centraal staan en zij, samen met familie, medewerkers, vrijwilligers, buurtgenoten en andere betrokkenen op een prettige manier tijd kunnen doorbrengen,” vertelt facilitair coördinator Annelieke Seuntjens.

Hoe kunnen we ons gebouw zo inrichten, dat bewoners zo veel mogelijk

de regie behouden over hun leven en een harmonieus samenspel ontstaat

tussen de familie van bewoners, de eigen medewerkers, buurtgenoten

en andere betrokkenen? Deze vraag vormde het vertrekpunt voor de nieuwe

woonvisie van Archipel Akkers. Het woonzorgcentrum voor psychogeriatrie

startte in april met een ingrijpende renovatie, waarvoor Archipel samen

met de verschillende betrokken partijen zocht naar een nieuwe manier

van wonen, werken en leven.

Welkom thuis! Bij Archipel Akkers

Bijzonder Archipel Akkers

De nieuwe Akkers wordt sfeervol ingericht en heeft een aantal bijzondere ruimtes en faciliteiten.

Het middengebied van de begane grond wordt ingericht als een dorpsplein, met daaraan:■ Een atelierzone voor de

dementerende bewoners met twee woon-leefkeukens, een serre, een salon, een prachtige bibliotheek en een atelier

■ De Gasterij, een sfeervol muziekcafé, een wellnessruimte, de kapsalon en het gezond-heidscentrum. Deze ruimtes zijn ook bedoeld voor bewoners van de omringende senioren-woningen en bezoekers

De buitenruimte bestaat onder andere uit: ■ Een bloeiende boomgaard en

een kruiden-bloementuin ■ Twee patio’s: een patio als

rustplek en een patio voor activiteiten zoals jeu de boules

■ Een sfeervol terras

Verschillende ruimtes en faciliteiten zijn ook opengesteld voor mensen buiten Akkers.

Momenteel is de renovatie in volle gang. De bewoners zijn hiervoor tijdelijk verhuisd naar een woonzorgcentrum in Bakel. Het streven is dat de renovatie over een jaar af is en de bewoners terug kunnen verhuizen naar het nieuwe gebouw.

Ron van Wees, Lisette Burnett en Annelieke Seuntjens


“Deze gedachte vormde het uitgangspunt voor een nieuwe woonvisie, die samen met de familie van bewoners, medewerkers, vrijwilligers, de cliëntenraad en andere betrokkenen verder door is ontwikkeld.”

Van ‘huis’ naar ‘thuis’Belangrijkste pijler binnen de nieuwe woonvisie is het creëren van een toegankelijke, gastvrije sfeer, waarin iedereen zich welkom voelt. “Oftewel: de transformatie van ‘huis’ naar ‘thuis’,” vertelt regiodirecteur Lisette Burnett. “Dit vertaalt zich onder andere in het ontwerp en de inrichting van Akkers. Net zoals bij een gewoon woonhuis slapen de bewoners op de verdiepingen – waar ruime slaapsuites gecreëerd worden – en leven ze op de begane grond, waar verschillende leefruimtes komen, zoals een woonkeuken, bibliotheek en muziekcafé. Sfeervolle ‘straatjes’ creëren verbinding tussen de verschillende ruimtes, zodat het woonzorgcentrum een gezellig, dorps karakter krijgt. Daarnaast wilden we ook de naaste omgeving en buurtgenoten actiever betrekken bij Akkers. Vandaar dat we er bewust voor hebben gekozen om de voorzieningen van het woonzorg-centrum meer open te stellen. We hopen hierdoor meer verbondenheid te creëren tussen de verschillende doelgroepen en een mooie functie te vervullen binnen de Nuenense samenleving.”

Integraal werkenMet de nieuwe woonvisie wordt ook een nieuwe manier van werken geïntroduceerd. Ron van Wees, manager zorg: “Binnen deze werkwijze staat het levensverhaal van de bewoner centraal, waarbij geprobeerd wordt de eigenheid en regie over het leven zo veel mogelijk te behouden. Dit komt tot uiting in een integrale manier van samenwerking – ook wel ‘ontschotten’ genaamd –

waarbij medewerkers, vrijwilligers en mantelzorgers worden uitgedaagd om verder te kijken dan de eigen taken en in iedere activiteit het welzijn van de bewoner voorop te zetten. Op deze manier kunnen we als zorg-verleners veel beter inspelen op de behoeftes van bewoners.” Lisette: “Deze woonvisie vergt natuurlijk een behoorlijke omslag in het denken en handelen van alle betrokkenen. Vandaar dat we de verschillende doelgroepen nauw hebben betrokken bij elke stap van de totstandkoming en uitvoering van de woonvisie. Akkers wordt op deze manier echt samen gebouwd. Ik hoop dan ook dat we met Akkers niet alleen uitgroeien tot een fijne plek om te wonen en te werken, maar ook uitnodigend te zijn en blijven voor familie, mantelzorgers, vrijwilligers en buurtgenoten. Zodat het woonzorgcentrum voor alle betrokkenen een ‘thuis’ wordt.” ■

Vastgoed

van het persoonsvolgend budget-project (PVB) in Berkenstaete en de Archipel-klantondersteuner die daarbij betrokken is. We kijken samen met Archipel naar de overeenkomsten en verschillen in onze manieren van werken, zodat we de cliëntondersteuning Wlz ook voor de doelgroep ouderen in kunnen zetten. Onze ondersteuning kan onderdeel worden van wat Archipel aanbiedt, vanuit een nieuwsgierige interesse in elkaar. Daarmee zijn we net gestart.”

Persoonsvolgend budget (PVB)Een andere functie binnen Archipel is die van de klantondersteuners. Zij werken nu nog alleen binnen locatie Berkenstaete maar binnenkort door heel Archipel wanneer overal het PVB wordt ingevoerd. Met dit PVB – niet te verwarren met het PersoonsGebonden Budget waarmee mensen zorg inkopen – kiezen cliënten zelf hun dagelijkse activiteiten en diensten. Zij beheren het budget, met hun familie, daarbij geadviseerd door de klantondersteuners van Archipel. Berkenstaete experimenteert al enkele jaren met het PVB vanuit de gedachte ‘wie betaalt, bepaalt’. De succesvolle pilot is opgenomen in het vernieuwingsprogramma Waardigheid en Trots, waarin overheid, zorg en branche-organisaties zoals Actiz samenwerken.

BenieuwdEr is veel belangstelling voor het budget- experiment in Berkenstaete. Zo besteedde het Financieele Dagblad bijvoorbeeld er al uitgebreid aandacht aan en eind april kwam secretaris-generaal Gerritsen van het ministerie van VWS poolshoogte nemen (zie pagina 22 in dit nummer). In maart reisde de nieuwe Actiz-directeur Jan de Vries al af naar het zuiden om zich te laten bijpraten over ontwikkelingen die Archipel in gang zet. De Vries was acht jaar

Tweede Kamerlid en woordvoerder zorg voor het CDA, en de afgelopen vijf jaar directeur van branchevereniging MEE Nederland. Samen met zijn Actiz-collega’s Henny Mulders (senior beleidsmedewerker Cliënt, Kwaliteit en Innovatie) en Henriëtte Neuteboom (directie-adviseur) wisselde hij uitgebreid van gedachten met de Archipel medewerkers uit de praktijk.

PositiefNa afloop van het gesprek reageerde De Vries positief: “Persoonsvolgende bekostiging staat op de landelijke beleids- en politieke agenda. Daarom ben ik blij dat ik hier ben. Er zijn maar weinig Actizleden die al zo ver zijn in het toepassen daarvan in de praktijk. Mooi om te horen hoe dat al binnen het bestaande systeem vorm kan krijgen, door zélf principekeuzes te maken. Hier wordt gekeken naar wat mogelijk is.”

Die veranderslag ziet hij overal in het land sterker worden: “Het kan mooi bedacht worden achter een bureau maar de omslag vraagt ontwikkelen leertijd. Anderen kunnen leren van het pionieren van Archipel. En ik waardeer ook dat jullie investeren in cliëntondersteuning, naast andere werkwijzen van organisatie en de professionals. Zo faciliteert Archipel het goede gesprek over wat iemand wil en kan.” ■


Cliënten die daadwerkelijk de regie over hun leven, wonen, welzijn en

zorg voeren, hebben daarbij ondersteuning nodig, zodat ze weloverwogen

keuzes kunnen maken.

Cliënten kunnen verschillende vormen van ondersteuning krijgen. Wilma Hartman van Archipel

Servicepunt legt uit: “Onze negen cliëntadviseurs helpen cliënten bij de keuze voor een locatie en begeleiden hen in het hele proces tot zij verhuizen naar het nieuwe thuis. Ze adviseren dus bij welke omgeving een cliënt baat heeft, benoemen verschillen, gaan mee op oriënterend locatiebezoek en betrekken mantelzorgers en familie erbij.”

MEESinds kort werkt Archipel samen met onafhankelijke cliëntondersteuners Wet langdurige zorg van MEE Zuidoost Brabant. Wilma: “Deze consulenten begeleiden cliënten voor, tijdens én na de opname. Dat is vooral prettig voor cliënten die weinig of geen sociaal netwerk om zich heen hebben; zij krijgen toch hulp en advies.” Geertje Ernest, projectleider Wlz legt uit hoe MEE de ondersteuning invult: “Breed, dus voor iedereen die hulp nodig

heeft om de eigen wensen kenbaar te maken. Die rol kan ook bemiddelend zijn.” Karin Heemskerk, cliëntondersteuner Wlz bij MEE, vult aan: “Zodra een cliënt de indicatie van Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) heeft, kan er iemand naast gaan staan. Dat doen wij. Wij helpen mensen om alle mogelijkheden te overzien, geven ondersteuning en advies, gaan mee op locatiebezoek en naar gesprekken. Vaak hebben we daarvoor ook contacten met mantelzorgers. We kijken dus mee bij Archipel of waar dan ook, naar het aanbod en het zorgleefplan. Ook evaluaties volgen we. Onze inzet is afhankelijk van de vraag van de klant. We ondersteunen ook tijdens en na de plaatsing. Bijvoorbeeld wanneer klant en zorgaanbieder het niet eens worden of wanneer iemand tegen onduidelijkheden aanloopt.”

Voor MEE is samenwerken met verpleeg- en verzorgingshuizen nieuw, aldus Karin: “We werken al langer voor mensen met een beperking. Mensen kunnen rechtstreeks contact met ons zoeken, dat hoeft niet per se via een zorgaanbieder. De staats- secretaris noemt de Wlz ook een mensenwet. Je hebt het recht om ondersteuning te vragen in het vormgeven van jouw leven binnen de zorg.”

Geertje: “Vorig jaar zijn we in gesprek gegaan met Archipel, naar aanleiding Karin Heemskerk en Geertje Ernest

Ondersteuning bij regie in eigen

hand van de klant

Jan de Vries

Klantondersteuning

“ Je hebt het recht om ondersteuning te vragen in het vormgeven van jouw leven binnen de zorg”


Gesteund door maatschappelijk werker Inge Bogers van de Archipel Huntington-polikliniek doet Lisette

(46) haar verhaal: “Toen bleek dat mijn schoonvader Huntington had, was ik hoog- zwanger van ons eerste kind. Mijn man wist eigenlijk niet of hij wilde weten of hij het ook zou krijgen. Pas toen ik zes maanden zwanger was van onze tweede dochter was hij zover. Binnen een paar weken wisten we dat rond zijn 44e de ziekte de kop op zou steken. We waren midden dertig en dachten dat het ver van ons bed was.”

Deelden ze dat met hun omgeving? “De psycholoog gaf aan dat we echt zelf moesten weten of we het naar buiten wilde brengen: ,mensen gaan toch anders naar je kijken’. We kozen ervoor het niet te vertellen. Op den duur moet je, want je gaat ’t zien. Ik had er vooral last van. We liepen overal met een boog omheen. Ik wilde dat niet meer, wilde mijn verhaal ook kwijt, kon het niet meer alleen. Nu durven mensen ook te vragen hoe het gaat.” Hun kinderen zijn nu 11 en 14 jaar. Inge: “Getest worden kan pas als ze 18 zijn. Onder meer de vereniging van Huntington

ondersteunt daarin; wat zijn de voors en tegens? Het is toch een proces waar mensen zelf doorheen moeten, je kunt er alleen in adviseren.” Lisette knikt: “Op een gegeven moment vond ik dat we het de kinderen moesten vertellen, anders zouden ze het van een ander gaan horen. Toen we tegen de meiden vertelden dat papa dezelfde ziekte heeft als opa, reageerden ze met ‘dat wisten we allang, dat zien wij toch ook, mam’. Heb ik me daar nou druk over gemaakt?” Na het eerste contact met de Huntington-polikliniek van Archipel volgden een huisbezoek door Inge, een intensieve screeningsdag, een uitslaggesprek en evaluatie. “Archipel biedt onder andere multidisciplinaire screening en behandeling, door een fysio-, ergo-therapeut, logopedist, psycholoog, specialist ouderengeneeskunde, maatschappelijk werker en eventueel een diëtist. Je probeert mensen handvaten te geven om zo goed als het gaat met bepaalde dingen om te gaan. Daar stond Lisette voor open. In het beginstadium zijn mensen nog

in staat bepaalde vaardigheden te trainen, bijvoorbeeld slikken en mobiliteit. Daar kunnen ze op een later moment in de ziekte nog profijt van hebben.” Lisette: “In de poli proberen we afspraken zoveel mogelijk te combineren. Mijn man heeft er onderzoeken en vervolgafspraken, ik praat vaak met Inge. Ik ben niet zo’n hulpvrager. Maar als het me hoog zit, dan klim ik in de telefoon. Dan ben ik mijn verhaal kwijt en kan ik er weer even tegen.” Aan lotgenotencontact is ze nog niet toe: “Aan de ene kant heb ik al ellende genoeg. Aan de andere kant: misschien hebben ze ook wel tips. Ik ga het overwegen.”

Eigen dingen doenLisette: “Ik probeer mijn eigen ding te doen, zoals met vriendinnen afspreken en gezellig iets met de meiden ondernemen. Het is net of mijn man snapt dat ik dat nodig heb, hij vindt het ook altijd goed. Maar het voelt voor mij niet altijd goed, ik wil dan toch weer naar huis. Ik probeer twee keer per week met vriendinnen te wandelen; gezellig even bijkletsen en lekker buiten in beweging zijn.”

De ziekte van Huntington heb je niet alleen.

Daar kan Lisette van Zoggel helaas over meepraten.

“Fijn om te weten dat ik er

niet alleen voor sta”

Dit is Huntington

GZ-psycholoog Hanneke Nijsten leidt het zorgprogramma en expert-team Huntington van Archipel: “Momenteel zijn er in Nederland rond de 1.700 mensen met de ziekte. De schatting is dat tussen de 6.000 en 9.000 mensen het gen dragen. Heeft één van de ouders de ziekte, dan is de kans 50% dat hun kind ook Huntington krijgt. Heb je het afwijkende gen, dan word je per definitie ziek, al weet je niet wanneer. Je draagt altijd het ‘Zwaard van Damocles’ boven je hoofd met je mee.”

“De eerste verschijnselen doen zich meestal tussen het 35e en 45e levensjaar voor, beginnend met subtiele cognitieve veranderingen: problemen met geheugen, overzicht, planning en organisatie. Vaak werken mensen dan nog; daar lopen ze vast en je ziet vaak een burn-out. Later komen de karakteristieke, onwillekeurige bewegingen. Altijd komen er ergens in de loop van de ziekte psychiatrische problemen, van depressie tot psychoses en agressie. Vanaf het moment dat de ziekte zich openbaart, is de prognose gemiddeld zestien jaar.”

Inge Bogers en Lisette van Zoggel

Huntington

Huntington: de ‘Zwaard van Damocles’-ziekte die ook de familie treft


Zelfsturing – het zelf verantwoordelijk maken van teams binnen de organisatie, met als doel een cliëntgerichtere zorg en hogere medewerkers-tevredenheid – is een steeds vaker voorkomend begrip binnen de zorg. Veel zorgorganisaties in Nederland hebben met de implementatie van zelfsturing in de extramurale zorgverlening (thuiszorg en wijkverpleging) een eerste stap gezet naar een zelfsturende organisatie. Vanwege de positieve ervaringen heeft dat in verschillende gevallen al geleid tot het doorvoeren van zelfsturing in de intramurale zorgverlening (zorg in een woonzorgcentrum). Zoals bij Archipel, Beweging 3.0 en ZorgAccent. Onlangs kwamen de bestuurders van de drie organisaties samen om hun kennis en ervaringen op het gebied van zelfsturing met elkaar te delen.

Minder hiërarchie, meer samenwerking

Irma Harmelink, Marlijn Lenselink en Anton Metske

Sinds juni 2015 is haar man arbeids-ongeschikt thuis. Lisette is heel blij met haar baan: “Administratie en HR bij een reclamebureau. Sinds februari werk ik meer, nu dertig uur. Mijn werkgever vroeg dat en ik hoefde er niet lang over na te denken; ik moest ook aan mezelf gaan denken. Als ik op mijn werk ben, kan ik loslaten. Dan zit ik met plezier te werken, heb lol, fijne collega’s. Da’s gewoon mijn uitje. Mijn baas en collega’s zijn ook op de hoogte van mijn thuissituatie. Ze snappen het als ik niet zo spraakzaam ben. Ik ben er in zo’n warm bad terecht gekomen.”Tegen de vakantie zag ze aanvankelijk op:

“Ik wilde niet met ‘drie kinderen’ op vakantie. Een goede vriendin van me bood ons aan: ‘Ga gezellig met ons op vakantie, we hebben er echt goed over nagedacht. Wat vinden jullie ervan om een busje te huren en met ons mee te gaan naar Italië? Zo kunnen we iets voor jullie doen.’ Wow, zo lief. Heerlijk, iets om naar uit te kijken komende zomer, de meiden hebben er ook superveel zin in. En fijn om te weten dat ik er niet alleen voor sta, dat ik op hen kan terugvallen.” ■

Bekijk de totale Huntingtonfilm op het YouTube-kanaal van Archipel

Wetenschap werkt aan oplossingen

Ondanks onderzoek is Huntington nog niet uit te bannen. Neuroloog dr. Mayke Oosterloo is verbonden aan het Expertisecentrum Huntington van het Universitair Medisch Centrum Maastricht waarmee Archipel samenwerkt in ketenzorg: “Er is nog geen behandeling die de ziekte stopt of remt, of de leefkwaliteit verbetert.” In het MUMC heeft ze te maken met jonge stellen die een kinderwens hebben: “We werken daarvoor samen met klinische genetica, voor diagnostiek en begeleiding.” Er zijn mogelijkheden: “Via PGD, preïmplantatie genetische diagnostiek. Dat doen we in Maastricht als enige. Gendragers kunnen een IVF-behandeling krijgen, waarbij embryo’s worden getest en geselecteerd.” Dr. Oosterloo volgt onderzoeken op de voet: “Er wordt internationaal gewerkt aan DNA-achtige stoffen die de ziekte mogelijk kunnen remmen, zogenaamde Antisense Oligonucleotiden. Dat is een klein stapje richting eventuele behandeling. Daarnaast loopt er een grote wereldwijde studie naar de ziekte. Gegevens daaruit zijn weer van belang voor verder onderzoek naar bijvoorbeeld medicatie.”

Zelfsturing

Vereniging van Huntington spreekt uit ervaring

Directeur Jacqueline van Blitterswijk: “Vaak hebben partner en gezin even veel of meer begeleiding nodig. De Huntingtonpatiënt zelf heeft door de ziekte verminderd initiatief, het empathisch vermogen neemt af. Vaak hoor je: “het gaat prima, hoor” terwijl hij of zij minder inzicht heeft in het eigen ziekteproces én hoe de ander erin staat. Daar loopt de partner tegenaan.” De vereniging heeft door het hele land regiovertegenwoordigers: “Ervaringsdeskundigen die laagdrempelig praktische handvaten bieden en huiskamerbijeenkomsten organiseren. Zij zijn vaak de derde partij die zegt “je moet af en toe voor jezelf kiezen. Een ‘vreemd’ oog kan wat dwingender zijn om het kwartje te laten vallen.”


Hoe kunnen we onze organisatie toekomstgerichter maken en de tevredenheid van zowel de cliënt

als de medewerker vergroten? Deze vraag vormde voor Archipel, Beweging 3.0 (regio Eemland) en ZorgAccent (regio Twente/Salland) het uitgangspunt om op zoek te gaan naar een nieuwe vorm van organiseren.

Hogere tevredenheid “Enkele jaren geleden liepen wij als zorg-organisatie tegen een aantal knelpunten aan,” vertelt Irma Harmelink, bestuurder van ZorgAccent. “Cliënten gaven hierbij aan te veel verschillende gezichten te zien, terwijl medewerkers te weinig vak-

inhoudelijk bezig konden zijn. Deze signalen waren voor ons het teken om op zoek te gaan naar een nieuwe vorm van organiseren, waarin zowel de cliënt als de medewerker meer tot zijn recht komt. Als gevolg hierop startten we in 2011 met zelfsturing in de wijkverpleging, waarbij medewerkers zelf verantwoordelijk werden voor de doelen, taken en activiteiten van een

team. Al gauw bleek deze manier van werken voor zowel de cliënt als de medewerker te leiden tot positievere ervaringen.” Anton Metske, bestuurder van Archipel, vult hierop aan: “Binnen Archipel werken we al geruime tijd vanuit de visie ‘Cliënt in regie’, waarbij de cliënt zo veel mogelijk de eigen regie behoudt. Enkele jaren geleden kwamen we tot de conclusie dat – willen we de cliënt écht de regie laten behouden – we ook de medewerker eigen regie en handelingsvrijheid moeten geven. In 2014 zijn we vanuit die gedachte gestart met zelfsturing bij Archipel Thuis en een proeftuin, waarbij één van onze locaties zelfsturend werd. Vanwege de

positieve ervaringen hebben meer teams gekozen om zelfsturend te worden.”Marlijn Lenselink, bestuurder Beweging 3.0: “Ook wij zijn een aantal jaren geleden gestart met wat wij ‘zelforganiserende teams’ noemen in de extramurale zorg, vanuit het idee een betere samenwerking te creëren tussen de medewerkers, cliënten en hun naaste omgeving.

Hoewel dit in het begin erg wennen was, merken we inmiddels dat zowel de cliënt als de medewerker er in welzijn en tevredenheid een stuk op vooruit zijn gegaan.”

Goede ondersteuning Door de positieve ervaringen van cliënten, de naaste omgeving en medewerkers in de extramurale setting, besloten alle drie de organisatie om zelfsturing ook binnen de intramurale zorg te implementeren, waarbij uiteindelijk één bestuurslaag overblijft. “We merkten meteen dat zelfsturing binnen de intramurale setting een veel lastiger proces is, vanwege het groter aantal betrokken medewerkers die erg moeten wennen aan een grotere mate van verantwoordelijkheid en verminderde hiërarchie,” vertelt Irma. “Extramuraal waren medewerkers min of meer gewend om in teams met veel verantwoordelijkheid te werken. Intramuraal is dit nog vrij nieuw. In het begin hebben we daarom te maken gehad met weerstand en onzekerheid vanuit medewerkers, die moeilijk de omschakeling konden maken naar een nieuw takenpakket. Om die reden hebben we verschillende coaches en twee service centers in het leven geroepen. Hierdoor worden processen veel meer gestroomlijnd.” Marlijn: “Ook wij merkten dat het proces van meer verantwoordelijkheiden regelruimte in de teams stroef verliep. Vooral de combinatie van leren en ontwikkelen en de druk die eigen verantwoordelijkheid met zich meebrengt, zorgde geregeld voor een spanningsveld bij medewerkers. Hierdoor zag je dat ze soms terugvielen in een oud patroon. Vandaar dat we een ondersteunend team hebben opgericht dat medewerkers faciliteert bij allerlei vraagstukken op het gebied van zelfsturing.” Anton: “Van een organisatie met veel hiërarchie naar een organisatie met uiteindelijk één bestuurslaag, is nogal een omschakeling. Ik denk dat een goede ondersteuning daarom voorwaarde is om zelfsturing te laten slagen. Medewerkers zijn in het begin erg zoekende naar hun rol binnen het team en vinden het lastig

om te bepalen wie nu hun aanspreekpunt is. Daarnaast is het voor veel managers, artsen en therapeuten moeilijk om hun functie aan te passen en onderdeel te worden van een team. Ook zij moeten daarom goed ondersteund worden in het proces.”

Weerbaarder en flexibelerNa een periode die vooral werd geken-merkt door een grote omschakeling, kunnen Archipel, Beweging 3.0 en ZorgAccent spreken van de eerste positieve resultaten van zelfsturing in de intramurale zorgverlening. Anton: “Elk half jaar houden we een evaluatie met cliënten, hun naasten en medewerkers. Hieruit blijkt dat zowel de cliënten als hun familie tevredener zijn over de zorg. Ook medewerkers ervaren steeds meer plezier in hun werk, hoewel ze het nog wel lastig vinden om elkaar aan te spreken op taken binnen een team.” Irma: “Ook wij merken dat zowel cliënten als medewerkers

baat hebben bij zelfsturing. Door de zelfstandigheid van het team kunnen zaken veel effectiever opgepakt worden en meer maatwerk geleverd worden aan de cliënt. De verminderde hiërarchie zorgt daarnaast voor meer samenwerking tussen alle partijen.” “Wat wij verder veel horen, is dat de familie een betere band krijgt met de medewerkers en medewerkers zelf ook niet meer terug willen naar de oude situatie,” vult Marlijn aan. “Daarnaast merk ik dat we, door los te komen van oude patronen, als organisatie veel weerbaarder worden en veerkracht ontwikkelen voor veranderingen. Flexibeler en dus toekomstgerichter! En hierdoor ook in staat zijn veel beter te focussen op ons primaire doel: goede zorg verlenen.” “Ik hoop dat over vijf jaar, zowel de cliënt – ondanks de beperking – als medewerker ‘ja’ antwoordt op de vraag of hij of zij tevreden is,” vult Anton aan. “Als we dat bereiken, is voor mij de missie van zelfsturing geslaagd!” ■

Op weg naar meer zelfsturing

In de transitie van hiërarchische organisatie naar een organisatie met meer zelfsturing, heeft Archipel

een kwartiermaker zelfsturing aangesteld, die ondersteund wordt door het Instituut voor Samen-werkingsvraagstukken (IvS). Dit instituut begeleidt ook ZorgAccent tijdens het proces. “De gedachte achter zelfsturing is dat er meer kwaliteit geleverd wordt wanneer er een directere vorm van communicatie plaatsvindt binnen het team en tussen de teamleden en cliënten,” vertelt Ben Wenting, mede-eigenaar van IvS. “Als gevolg hierop kan er effectiever gehandeld worden binnen de zorg. Het werken binnen een ‘zelforganisatie’ vraagt echter een hele nieuwe denkwijze, van zowel het management, de leidinggevenden als de eigen medewerkers.

Medewerkers krijgen meer zeggenschap en worden meer aangesproken op hun verant-woordelijkheidsgevoel. Met name zelfsturing in de intramurale setting is een uitdaging. Hierbij heeft een organisatie veelal te maken met behandelaars en leidinggevenden die in een zelfsturend team een andere functie krijgen, maar ook met medewerkers die het lastig vinden om hun manier van werken aan te passen. Hierdoor ontstaat soms weerstand. Vandaar dat het belangrijk is dat de teams worden ondersteund door een coach en trainingen krijgen om te werken binnen een zelforganisatie. Daarnaast wordt zelfsturing altijd gefaseerd ingezet, zodat de organisatie langzaam kan wennen aan de nieuwe manier van werken.

Een manier die uiteindelijk niet alleen zorgt voor meer kwaliteits- ontwikkeling en oplossings-gerichtheid, maar ook voor een grotere tevredenheid onder zowel medewerkers als cliënten! En dat is natuurlijk waar het uiteindelijk allemaal om draait!’ ■

“ Wij merken dat zowel cliënten als medewerkers baat hebben bij zelfsturing”

“ We willen de cliënt écht de regie laten behouden”

Irma Harmelink

Marlijn Lenselink


De hoogste ambtenaar van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, secretaris-generaal Erik Gerritsen, was op 19 april te gast bij Archipel.Tijdens zijn werkbezoek deed hij Berkenstaete en Landrijt aan en nam samen met VWS-collega Manon Koster (beleidsmedewerker directie Langdurige zorg) uitgebreid de tijd om met cliënten en medewerkers in gesprek te gaan.

Op Berkenstaete zette Anton Metske kort Archipel’s visie en missie uiteen. Hij besteedde speciaal

aandacht aan het experiment met het Persoons Volgend Budget dat nu bijna vier jaar loopt.

Directeur Monique Hertogs presenteerde natuurlijk ‘haar’ Kenniscentrumlocatie Landrijt

en de zorg die er wordt verleend aan bijzondere doelgroepen, met nadruk op de zorgen functieprogramma’s en de multidisciplinaire poliklinieken. Gerritsen: “Ik hoor graag initiatieven waar wij als ministerie een duwtje aan kunnen geven.” Bij haar verhaal over de landelijke trainingen die Archipel geeft over omgaan met agressie en sociotherapeutische leefmilieus spitste Gerritsen met name even de oren: “Ik ben van het leren, trainen en opleiden in de praktijk, voorstander van casuïstiek. Je wordt professional voor 70% door te doen en daarop te reflecteren. Je leert er meer van dan van vergaderen.”

Cliënt mevrouw Brugmans lichtte het PVB vanuit haar eigen praktijk toe, samen met zorgprofessionals

Sylvia van de Ven (dagbestedingscoach) en Nancy Bogers (contactverzorgende). Zij gaven als positieve ambassadeurs antwoord op Gerritsen’s vragen die daardoor een goed beeld kreeg: “We maken wetten en beleid en dan denken we dat de wereld is veranderd. Maar hier moet het gebeuren. We zijn steeds meer bezig te kijken of wetten en beleid in de praktijk ook echt zo uitpakken als we bedoelden. Mensen moeten baas worden over hun eigen leven, ook als ze in de verzorging komen.”

Aansluitend bezocht hij de arbeidsmatige dagbesteding in de Verbinding. Op de

Huntingtonafdeling ging hij uitgebreid in gesprek met cliënt Diny Verstappen, die begeleid door verzorgende Daniëlle trots haar appartement liet zien en met een grote lach vertelde over de door haar aangeschafte duo-fiets.

Juist door de persoonlijke gesprekken met cliënten veranderde het werkbezoek in een onderdompeling in de Archipelwereld waar Gerritsen diep van onder de indruk was: “Ik word er soms wel een beetje verdrietig van en toch, respect, mooi werk. Goed om te zien hoe gemotiveerd iedereen is, zulke bevlogen professionals. Ik word er even stil van. Sinds deze functie een jaar geleden gaat er een wereld voor me open. Weet je wat ik niet snap? Waarom Nederland niet gewoon weet wat voor geweldige dingen hier gebeuren.

Ik ga heel ongegeneerd twitteren dat het heel mooi is wat ik hier heb gezien.”Hij voegde de daad bij het woord, vrij naar Archipel’s missie:

Zijn boodschap via hetzelfde medium: “dank voor de leerzame gesprekken met jullie professionals en bewoners. In het bijzonder heeft ziekte van Huntington nu gezicht gekregen”. ■

Het betrokken verhaal van GZ-psycholoog Hanneke Nijsten over de zeldzame ziekte van Huntington

had daarna zeker zijn aandacht: “Ik ben een politicoloog die ooit is uitgeloot voor medicijnen. Jullie zijn eigenlijk een levend laboratorium.”

Ik hoor graag initiatieven waar wij als ministerie een duwtje aan kunnen geven

VWS bij Archipel

het gevoel van samen

Uw eigen leven blijven leven. Oók als u zorg nodig hebt. Daar zorgen wij voor. Of het

nu gaat om zorg in een verpleeghuis of thuis, dagbesteding of specialistische zorg.

Met elkaar kijken we naar uw wensen en mogelijkheden. Zodat alles zo veel mogelijk

vertrouwd en bij het oude blijft.

T (040) 264 64 64 www.archipelzorggroep.nl

Uw eigen leven blijven leiden?Dat vinden wij bijzonder normaal

Magazine Archipel in het Bijzonder

Documents

Transcript of Magazine Archipel in het Bijzonder