MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke...

24
DE URGENTIE VAN INNOVATIE Operatietechnieken met behulp van 3D-printing Zwangerschapsdiabetes HOE KAN HET BETER STEEDS BETERE MEDICATIE NUMMER 1 | APRIL 2016 WETENS~ WAARDIG

Transcript of MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke...

Page 1: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

DE URGENTIE VAN INNOVATIEOperatietechnieken met behulp van 3D-printing

ZwangerschapsdiabetesHOE KAN HET BETER

STEEDS BETEREMEDICATIE

NUMMER 1 | APRIL 2016

WETENS~WAARDIG

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:07 Pagina 1

Page 2: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

Verwondering is het begin van alle wijsheid – Aristoteles. Is dat niet exact wat wedoen met wetenschappelijk onderzoek? Ons afvragen waarom we iets op eenbepaalde wijze doen en of dat niet beter kan? Met als doel de gezondheids-

zorg voor onze patiënten op een zo hoog mogelijk niveau te brengen. Dat einddoelhadden de voorlopers van het Maasstad Ziekenhuis, het Zuiderziekenhuis en Sint ClaraZiekenhuis, voor ogen toen zij rond het jaar 2000 de fusie aangingen. Zij wilden sameneen topklinisch nieuwbouwziekenhuis vestigen in Rotterdam-Zuid – of zoals echte Rotterdammers zeggen: op Zuid. Ruim zestien jaar later zijn we dankzij de inspannin-gen van alle medewerkers een topklinisch ziekenhuis dat volwaardig lid is van de ver-eniging Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ). Uit een studieblijkt dat het Maasstad Ziekenhuis met een aantal specialismen substantieel bijdraagtaan STZ onderzoeken.

Onderzoek doen zit van oudsher in ons bloed. In de voormalige fusieziekenhuizen werden zelf ontwikkelde onderzoeken gedaan én werd enthousiast bijgedragen aangrote studies van andere ziekenhuizen. Dit is nog steeds het geval. Maar de laatstejaren zijn er steeds meer activiteiten ontwikkeld. Zo is er door de Maasstad Academieeen Wetenschapsbureau opgericht dat al het onderzoek in huis coördineert en medisch specialisten en andere zorgprofessionals ondersteunt en begeleidt bij hun onderzoek. Daarnaast is in 2014 de ziekenhuisbrede Commissie Wetenschap MaasstadZiekenhuis (CWMZ) opgericht die zich inzet voor het optimaliseren van de randvoor-waarden rond onderzoek. De Maasstad Academie organiseert in nauwe samenwerkingmet de CWMZ o.a. wetenschapslunches. Ook overhandigt zij wetenschapsvouchersmet geldbedragen om onderzoek door medewerkers te stimuleren. Dankzij een fondsvan de BeterKeten kan de winnende aanvrager, te weten SchildklierNetwerk, met hetvoorstel ‘kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven’ een promotieonderzoek doen. De stichting BeterKeten is een netwerkverband tussen zorgaanbieders in de Rotterdamse regio.

Bij al deze ontwikkelingen mag een wetenschapsmagazine niet langer ontbreken. De raad van bestuur is dan ook trots op de uitgave van Wetenswaardig. Het geeft een goed beeld van de diversiteit aan onderzoeken die de verschillende specialismenen beroepsgroepen in het Maasstad Ziekenhuis uitvoeren. Dit delen we graag met u.

Johan Dorresteijn,Raad van bestuur

VOORWOORD

Johan Dorresteijn in gesprek met coassistentGynaecologie Fleur Blok.‘Een topklinisch ziekenhuisleidt jonge dokters op enbiedt de gelegenheid omonderzoek te doen’

Wetenswaardig 3

Prod

. Feb

201

6 N

L/U

CV

/003

2/15

(1)c

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:08 Pagina 3

Page 3: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

REDACTIEMevrouw dr. B.M. Boxma-de Klerk, Wetenschapscoördinator Maasstad Academie/ Vice-voorzitter Wetenschapscommissie Maasstad ZiekenhuisMevrouw dr. T. Bosch, ziekenhuisapotheker-klinisch farmacoloog, lid Wetenschapscommissie Maasstad Ziekenhuis

ADVISEURMevrouw drs. M.J. Snoeij, communicatieadviseur Maasstad Ziekenhuis

REDACTIEADRESWetenschapsbureau Maasstad Academie t.a.v. WetenschapsmagazineMaasstad ZiekenhuisPostbus 91003007 AC [email protected]

REALISATIEMultiplus BVStationsweg 219201 GG DrachtenT: 0512 204 100E: [email protected]

COMMERCIELE REDACTIE EN ADVERTENTIES:Monica Manhave en Jessica Jager/ Multiplus BV

GRAFISCHE VORMGEVINGMaurice de Jong / Multiplus BV

DRUKWERK@ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welkewijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming vande redactie. De redactie van het wetenschapsmagazine van hetMaasstad Ziekenhuis stelt zich niet verantwoordelijk voor de vak-inhoudelijke informatie in dit magazine. Bij ingezonden stukken behoudt de redactie zich het recht voor om, zonder opgaaf vanredenen, artikelen in te korten of te weigeren. Ingezonden artikelen zonder naam worden niet geplaatst.

Value Based Health Care........................................................6

Steeds betere medicatie ........................................................8

Zwangerschapsdiabetes: hoe kan het beter?......................12

Column Cees van Donselaar ................................................15

De urgentie van innovatie ....................................................16

De beste zorg in de laatste levensfase ................................18

Evidence Based Practice ......................................................22

Promotietraject stichting BeterKeten ..................................24

Nieuwe studies.....................................................................28

Publicatielijst Maasstad Ziekenhuis 2e helft 2015 ...............30

Kalender ...............................................................................39

INHOUDSOPGAVE

COLOFON

Wetenswaardig 5

Links Bianca Boxma-de Klerk en rechts Tessa Bosch

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:08 Pagina 5

Page 4: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

Wat is Value Based Health Care?“VBHC vertelt je welke waarde de door jou geleverdezorg heeft voor de patiënt en hoe deze waarde zich ver-houdt tot de gemaakte kosten. Misschien kom je wel totde conclusie dat je dure zorg biedt die nauwelijksbijdraagt aan betere levenskwaliteit of arbeidsparticipatie.Moet je die zorg dan nog geven? Maar het kan bijvoor-beeld ook blijken dat een bepaalde benadering door eencollega extra positief effect heeft op de levenskwaliteit.Wat zijn de kosten hiervan? En is het logisch dat collega’shiervan leren en ook deze zorg gaan leveren?”

Waarom is deze vernieuwing ontstaan?“Bóven de streep keken we naar kwaliteitsindicatoren. Diezijn tot dusver opgesteld door verzekeraars, zorgaanbie-

ders en de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Het gaatvooral om structuur- en procesindicatoren rondomthema’s. Pas later kwamen de uitkomst-indicatoren. Diezijn iets meer medisch inhoudelijk en mede opgestelddoor beroepsverenigingen van medisch specialisten.Onder de streep hebben we oog voor de zorgkosten. Indit hele verhaal ontbrak de waarde die de patiënt ervaart.Verbeteren dankzij de zorg zijn sociale deelname, arbeids-participatie en fysiek functioneren? Overlijden er door diezorg minder mensen? Met VBHC wordt de waarde bovende streep verbreed. Vergeet verder niet dat jarenlang deaandacht is uitgegaan naar zorgbezuinigingen. Kon metminder geld dezelfde kwaliteit worden geboden? VBHCkan je leren wanneer het punt is aangebroken dat kosten-daling negatief is voor de patiëntwaarde.”

Hoever is het Maasstad Ziekenhuis?“VBHC is bedacht door Michael Porter van de HarvardUniversity. In Nederland is het de laatste jaren een topicvoor onder andere de Santeon-ziekenhuizen: zes toon-aangevende topklinische ziekenhuizen. Het valt op dat inde praktijk helaas vaak alleen stukjes uit de theorie vanPorter worden geplukt. Men inventariseert voornamelijkalles bóven de streep - de kwaliteit - maar maken niet dekoppeling met de kosten. ”Wij streven daar wél naar: hoeverhouden kwaliteit en patiëntwaarde zich tot de kosten?Vorig jaar zijn vijf afdelingen of ziektebeelden aangewe-zen voor een pilot. Reumatologie, Cardiologie enNefrologie zijn het verst. Als VBHC hier blijkt te werken,kan het worden geïntroduceerd in het hele ziekenhuis.”

Hoe ga je aan de slag?“Binnen Reumatologie hebben we het volledige zorgpro-ces rondom reumatoïde artritis in kaart gebracht: watgebeurt er met een patiënt tussen het moment dat hijwordt verwezen door de huisarts tot het ogenblik dat hijhet ziekenhuis verlaat met een behandelplan? Wat doethet Maasstad Ziekenhuis allemaal op medisch-inhoudelijk,ondersteunend en bedrijfsmatig vlak? Hoeveel contactenheeft de patiënt bijvoorbeeld met de reumatoloog, ver-pleegkundigen en baliemedewerkers? Hoe vaak enwaarom benadert de afdeling Reumatologie de apotheek,de afdeling Radiologie en het Klinisch Chemisch Labora-torium? Met al die stappen en handelingen gaat tijdgemoeid. Dit alles kun je relateren aan de kosten.”

Nog meer?“Literatuuronderzoek en deelname aan de landelijke kwa-liteitscommissie leerde ons wat nationaal eninternationaal de belangrijkste kwaliteitsindicatoren zijnvoor reumatoïde artritis. Op basis hiervan hebben we vra-genlijsten voorgelegd aan twee patiënten-panels. Wanthet zijn straks uiteindelijk de patiënten die ons via digitalelijsten gaan voorzien van informatie over de door henervaren waarde van de zorg. Werkt iemand bijvoorbeeld

Het is nieuw, het is veelbelovend en het Maasstad Ziekenhuis loopt ermeevoorop in ons land. Reumatologie is een van de afdelingen die pionieren metValue Based Health Care (VBHC). Acht vragen aan afdelingshoofd AngeliqueWeel.

Zó begin je met Value Based Health Care

Pioniers patiëntwaarde

VALUE BASED HEALTH CARE / Gerben Stolk / PlumaTekst

VERBETERT DE GELEVERDE ZORG

DE LEVENSKWALITEIT EN WAT

ZIJN DE KOSTEN?

Wetenswaardig6

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:08 Pagina 6

Page 5: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

weer volledig? Op aanraden van patiënten hebben wesoms de vraagstelling vereenvoudigd.”

Wat zijn jullie doelen?“We willen dat medio dit jaar de elf reumatologen en depatiënten kunnen werken met het nieuwe registratiesys-teem. Daarin zijn de kwaliteitsindicatoren en vragenlijstenverwerkt. Hiervoor trekken we op met onze afdeling Infor-matie, Medische Technologie & Services (IMTS), want deindicatoren en lijsten moeten worden ingebouwd in hetelektronisch patiëntendossier. Zodra dit gereed is, kunnenwe een nulmeting houden: een basis om later nieuweinformatie tegen af te zetten, maar ook om nu al resulta-ten van specialisten onderling te vergelijken. Het tweededoel is dat we over een jaar de eerste veranderingen inhet proces hebben gerealiseerd en kunnen bekijken ofdie invloed hebben op kosten en kwaliteit.”

Wat is nodig om VBHC succesvol in te voeren?“Alle specialisten op een afdeling moeten er achterstaan,want zij dienen te registreren. Bovendien moeten zebereid zijn hun zorgresultaten en -kosten met elkaar tevergelijken. Alleen als je inzicht hebt in ieders uitkomsten,kun je kijken wat het best scoort en eventueel navolgingverdient. Reumatoloog en mede-initiatiefnemer Marc Koken ik hebben tijd geïnvesteerd om de collega’s voorVBHC te winnen, mede omdat de ontwikkeling ervan iets

is wat de reumatologen náást hun werk doen. Verdermoeten ondersteunende diensten intensief willen samen-werken. Ik noemde IMTS, maar denk bijvoorbeeld ookaan Finance & Control. Die collega’s moeten transparantiein de kosten geven.”

Wat adviseer je zorgprofessionals die willenbeginnen met VBHC?“Begin klein. Wij hebben één ziektebeeld afgebakend.Als je het bijbehorende proces goed hebt beschreven enVBHC in de vingers hebt, kun je het protocol grotendeelsovernemen voor een ander ziektebeeld.”

Geïnteresseerd?Lees het artikel ‘What is value in healthcare?’ van Michael E. Porter. Je vindt het onder meer op internetin The New England Journal of Medicine, 363:26, december 2010.

Angelique Weel

Wetenswaardig 7

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:08 Pagina 7

Page 6: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

Elk onderzoek in een ziekenhuis waarbij genees-middelen zijn betrokken, vereist de medewerkingen deskundigheid van apotheekmedewerkers.

Tessa: “Het merendeel van de medicijnonderzoeken inons ziekenhuis is in gang gezet door de farmaceutischeindustrie. Er lopen nu ruim twintig onderzoeken. Een farmaceut verzoekt in dat geval een arts een genees-middel van zijn bedrijf te testen bij patiënten. Onze trial-apotheker, de verantwoordelijke apotheker vooronderzoeken, bespreekt met de farmaceut wat allemaalnodig is. Wij zien daarna onder meer toe op uitgifte, ont-vangst en temperatuur van de middelen die de farmaceutheeft geleverd. Samen met apothekersassistenten zorgtde trial-apotheker er ook voor dat de ene patiënt hetgeneesmiddel krijgt en de andere een placebo. De afde-ling Cardiologie is bijvoorbeeld betrokken bij veelonderzoeken die worden gesponsord door de farma-ceutische industrie.”

Productie medicijnen Maar de ambities van de apotheek in het Maasstad Ziekenhuis reiken verder dan alléén deelname aan studiesvan farmaceutische bedrijven. Zo kunnen apothekers opverzoek van artsen medicijnen - én placebo’s - producerenvoor wetenschappelijk onderzoek waartoe het ziekenhuiszelf het initiatief heeft genomen. Een boeiend voorbeeldis het onderzoek naar pijnstilling.

Tessa: “Collega’s van de afdeling Anesthesiologie gebrui-ken voor postoperatieve pijnstilling traditiegetrouw eenPCA-pomp, ofwel Patient Controlled Analgesia-pomp. Deziekenhuisapotheek heeft nu spuiten met morfine enbupivacaïne gemaakt, omdat de verwachting is dat opdeze manier een effectievere pijnbehandeling ontstaat.De medicijnen worden ingebracht in het ruggenmerg,spinaal dus. We onderzoeken of dit leidt tot eerder ont-slag uit het ziekenhuis dan wanneer je een PCA-pompgebruikt.”

Bijwerking voorkomenTessa kondigt een studie aan die binnenkort begint. Hetidee hiervoor is geboren in het Maasstad Ziekenhuis enAntes Delta Psychiatrisch Centrum. “Patiënten met eenmanische depressie gebruiken chronisch lithium. Een bij-werking is dat zij veel moeten drinken en plassen. Hetvermogen van hun nieren om urine te concentreren, isverstoord. Er zijn aanwijzingen dat het middel amiloridedeze bijwerking voorkomt. De ziekenhuisapotheek gaatzelf amiloride- en placebocapsules maken om dit te tes-ten bij patiënten. Verder ondersteunen we bij hetopzetten van de studie, borgen de kwaliteit en begelei-

“Het Maasstad Ziekenhuis wil niet achteroverleunen en louter geregistreerdegeneesmiddelen toedienen. We onderzoeken of nieuwe medicijnen en behan-delingen leiden tot verbetering.” Een inspirerend gesprek met Tessa Bosch,ziekenhuisapotheker, klinisch farmacoloog en lid van de wetenschaps- commissie.

Geneesmiddelenonderzoek ziekenhuisapotheek

Steeds betere medicatie

Drug in speekselEen voorbeeld van eigen geneesmiddelenonderzoekdoor de ziekenhuisapotheek? Beantwoording van devraag of drugsgebruik kan worden vastgesteld inspeeksel. De apotheek speurt naar een betrouwbaaralternatief voor urineonderzoek.

Tessa Bosch: “Dit doen we op verzoek van klanten.Denk aan rederijen die verplicht zijn jaarlijks twee keeronverwacht personeel te testen en waarvoor wij dedrugsscreening verzorgen. De medewerker mag danniet alleen zijn en moet onder toezicht urineren. Datkan natuurlijk gênant zijn. Speeksel zou een mooi al-ternatief zijn.”

AFDELING IN BEELD / Tekst: Gerben Stolk / PlumaTekst

LEIDEN INJECTIES MET MORFINE

EN BUPIVACAÏNE TOT EERDER

ZIEKENHUISONTSLAG?Tessa Bosch

Wetenswaardig8

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:08 Pagina 8

Page 7: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

den zo nodig de partijen waarmee we hier samenwerken:Antes en de afdeling Nefrologie.”

Pijnlijke prikkelingenSommige onderzoeken overstijgen de muren van hetMaasstad Ziekenhuis. Tessa belicht: “Bij chemotherapievoor darmkankerpatiënten gebruikt onze afdeling Onco-logie oxaliplatin. Bijwerkingen daarvan zijn pijnlijkeprikkelingen in de handen en voeten. Het vermoeden isdat het antidepressivum venlafaxine onder meer als effectheeft dat deze zogeheten neuropathie wordt tegenge-gaan. Ziekenhuisapotheker Liesbeth Ruijgrok, onder meerverantwoordelijk voor de geneesmiddelenproductie oponze afdeling, heeft een protocol opgesteld voor eenonderzoek hiernaar dat binnenkort begint in alle vier loca-ties van de coöperatie. In het Maasstad Ziekenhuis, IkaziaZiekenhuis, Van Weel-Bethesda Ziekenhuis en SpijkenisseMedisch Centrum krijgen patiënten dan venlafaxine ofplacebocapsules toegediend.”

Effectiviteit metenDe ziekenhuisapotheek houdt zich ook bezig met farmacokinetiek. Dit is belangrijk om de effectiviteit vanmedicatie te meten. Tessa: “Wat doet een lichaam meteen geneesmiddel? Hoe snel wordt het bijvoorbeeldgeabsorbeerd en naar de weefsels vervoerd? Hoe ver-loopt later de uitscheiding? Dit zijn vragen die hierworden beantwoord.”Tessa geeft een voorbeeld. “Het behandelteam Baria-trische chirurgie en wij zijn nieuwsgierig naar de werkingvan medicatie bij patiënten na een maagverkleining. Som-migen zijn depressief en gebruiken daarom citalopram.Verandert de maagverkleining de farmacokinetiek van ditmiddel? Wordt het geneesmiddel minder opgenomennadat de maag en darm zijn verkleind? Op gezette tijdengedurende de dag gaan we de concentratie citalopram in

het bloed meten. Dit moet uitwijzen of de dosering vanhet medicijn eventueel moet worden aangepast na eenmaagverkleining.”

WensenTessa’s verhaal maakt duidelijk dat het Maasstad Zieken-huis aan de weg timmert met geneesmiddelenonderzoek.Wat hebben zij en Liesbeth - van de twaalf ziekenhuisapo-thekers zijn zij degenen die het meest bezig zijn met ditthema - nog te wensen? “Het doel van dit soort onder-zoeken is betere zorg, maar ze maken geen deel uit vande standaardbegroting. We doen daarom veel in onzevrije tijd. Het is daarom belangrijk dat ons ziekenhuis opeen hoog niveau kan blijven presteren, zeker ook omdatwe STZ-ziekenhuis zijn. De eisen voor onderzoek en regi-stratie van medicijnen worden steeds strenger en er is dusnog meer tijd voor nodig.”

EthiekOnderzoek dat valt onder de wet Medisch-weten-schappelijk onderzoek met mensen, is alleen moge-lijk onder strikte voorwaarden. In een ziekenhuis istoestemming nodig van een ethische commissie. Al-leen als daarin een klinisch farmacoloog zitting heeft,mag de commissie geneesmiddelenonderzoek toet-sen. In het Maasstad Ziekenhuis heet de commissieToetsing Wetenschappelijk Onderzoek Rotterdam enOmgeving (TWOR) en is Tessa Bosch de klinisch far-macoloog. De commissie beoordeelt onder meer ofde belasting van de patiënt in redelijke verhoudingstaat tot de beoogde uitkomst.

Apotheekmedewerkers aan het werk

Wetenswaardig 9

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:08 Pagina 9

Page 8: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

Onderzoeker is Huguette Brink, anios InterneGeneeskunde, in samenwerking met internist-endocrinoloog Joke van der Linden en

diabetes-/researchverpleegkundige Marije Alkemade.Huguette benadrukt: “Samen vormen we een team, dat isecht van waarde.”

Risicofactoren“Ik vind het heel bijzonder dat vanuit een klinischprobleem een multicenter trial is opgezet. Aanvankelijkging het alleen om een Randomized Controlled Trial,maar inmiddels zijn we een jaar verder en lopen er meer-dere onderzoeken”, vermeldt Huguette. “De uitkomstendaarvan zijn maatschappelijk relevant, er is een directevertaalslag naar de kliniek. Zo kunnen we een concretebijdrage leveren aan de optimalisatie van de zorg voorvrouwen met zwangerschapsdiabetes. We kennen de risi-cofactoren: o.a. etniciteit, een BMI boven 30 en diabetesmellitus in eerstegraad-familie. Helaas heeft een grootgedeelte van de zwangere dames in Rotterdam-Zuid eenvan deze risicofactoren.”

Vier aspectenHet wetenschappelijk onderzoek richt zich op vier aspec-ten: • de evaluatie van de huidige behandeling;• identificatie van hoogrisico-patiënten;• het voorspellen welke vrouwen waarschijnlijk diabetes

gravidarum krijgen;• preventie: het voorkomen dat vrouwen

zwangerschapsdiabetes ontwikkelen.

Diabetes gravidarum (zwangerschapsdiabetes) komt bij patiënten vanhet Maasstad Ziekenhuis opvallend veel voor. De prevalentie is bedui-dend hoger dan het landelijk gemiddelde. Internist-endocrinoloog Jokevan der Linden zag het aantal patiënten jaar na jaar toenemen. Redenvoor haar om een wetenschappelijk onderzoek op te zetten.

Zwangerschapsdiabetes: hoe kan het beter?

ONDERZOEKER IN BEELD / Tekst: Gerda van Beek – Taal & Teken

Overzicht van de onderzoekenLopende en reeds afgeronde onderzoeken zijn cur-sief vermeld. De andere zijn nog in de opzetfase.

• Identificatie hoogrisico patiënten:Titel: The role of biomarkers in the prediction ofgestational diabetes mellitus. Titel: Ghrelin concentrations in gestational diabetes.

• Preventie:Titel: Metformin vs. Control to prevent gestationaldiabetes mellitus (GDM) in women with a high risk forGDM, an open-label, multicenter, randomized-con-trolled trial. The Medico-GDM trial

• Uitkomsten diabetes gravidarum:Titel: Maternal and neonatal outcomes of gestationaldiabetes mellitus. The MOM-DIAB trial.

• Socio-economic status of patients with gestationaldiabetes mellitus in Rotterdam, the Netherlands.(Retrospective)

• Behandeling:Continuous glucose monitoring versus self-monito-ring of blood glucose in women with gestationaldiabetes mellitus. The SensoCap trial (Prospective)

• Follow-up:Titel: The risk of type 2 diabetes in women with ahistory of gestational diabetes mellitus.

Wetenswaardig12

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:09 Pagina 12

Page 9: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

Huguette vervolgt: “Maar we kijken ook naar de followup. Diabetes gravidarum is namelijk een risicofactor voorhet ontwikkelen van diabetes mellitus type 2. Jaarlijksescreening in de huisartsenpraktijk is dus van belang. Uitons onderzoek blijkt dat naar aanleiding van een remin-der aan de huisarts het screeningspercentage bijna isverdubbeld.”

MultidisciplinairEnthousiast: “Het multidisciplinaire karakter maakt hetonderzoek extra interessant. Het vereist zeer bredesamenwerking: met internisten, diabetesverpleegkundi-gen, gynaecologen, kinderartsen, eerste- entweedelijnsverloskundigen, arts-assistenten en huisartsen.Het is heel uitdagend om alle partijen te betrekken bin-nen het wetenschappelijke kader.” Eerlijk: “Maar het vergtook doorzettingsvermogen en een lange adem.”

Toekomst“Mijn doel is om na mijn promotie in opleiding te komentot internist”, zegt ze gedreven. “Het liefst in het Maas-stad Ziekenhuis. Daarnaast wil ik wel onderzoek blijvendoen, vooral in dit onderwerp, want dat is nooit af. Ikdenk dat je met wetenschappelijk onderzoek naast jeloopbaan een betere dokter wordt.”

SymposiumOp 19 januari dit jaar heeft het Maasstad Ziekenhuiseen symposium georganiseerd in De Kuip. Met alstitel ‘Diabetes Gravidarum; who cares?’ Er waren ruim100 zorgverleners uit Rotterdam en wijde omtrek. Inhet programma zijn o.a. de eerste wetenschappelijkeonderzoeksresultaten gepresenteerd.

Met de klok mee: Joke van der Linden, internist-endocrinoloog, Marije Alkemade, diabetes-/researchverpleegkundige,Huguette Brink, anios Interne Geneeskunde,

Wetenswaardig 13

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:09 Pagina 13

Page 10: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

Promoties behoren tot de geslaagde univer-sitaire rituelen die de eeuwen en alleuniversitaire hervormingen overleefd heb-

ben. Voor de promovendus een feestelijke dagwaarvan de uitkomst vaststaat en waar hij/zijonmiskenbaar in het middelpunt staat. Vaak eenafsluiting van een lang en soms moeizaam tra-ject. Wel spannend om te zien en te voelen watvoor sfeer er ontstaat. Redt hij/zij zich er goeduit of volgen er benauwde momenten? De rolvan de paranimfen blijft traditiegetrouw watvaag. Voor de familie vaak een vrij onbegrij-pelijk gebeuren waarbij de inhoud van dediscussie vaak volledig langs hen heengaat. Niet geheel onbevooroordeeld vol-gen zij het gebeuren meer op hun gevoelmet soms verontwaardiging over het vuurdat hun promovendus aan de schenenwordt gelegd. Voor de promotor ofcopromotor toch wel spannend om tezien hoe hun “leerling” zich houdt enof het onderzoek waar ze tenslottemede verantwoordelijk voor zijn, dekritiek doorstaat. De leukste rol lijktdie van de hoog- of zeergeleerdeopponent te zijn. Van achter de tafelgezeten, kijkt hij/zij het allemaal eensaan en mag dan frank en vrij zijnvraag stellen en met de promoven-dus in discussie gaan.

Maar hoe kom je nu aan een goedevraag? Een proefschrift krijg jemeestal een aantal weken van tevoren toegezonden. Je hebt ietsmet het onderwerp en vaak ken jede promovendus tenminste zijde-lings en de (co-)promotorenmeestal beter. Je pikt ertwee hoofdstukken uitwaarvan je voor jegevoel echt iets afweet en die lees je eensgrondig door. Ik doe dat de eerstekeer bij voorkeur in bad omdat dat me dwingt alles eerst

maar eens rustig door te lezen. “Ik vraag mij af of erniet een fout staat in tabel 3.1?” is geen fijne.“Waarom heeft u mijn artikel van 5 jaar geleden

over dit onderwerp niet geciteerd?” klinktgefrustreerd. “Wat is nu de betekenis van

uw onderzoek voor de patiëntenzorg?” iseen beetje gemakkelijk evenals “Wat zouu nu anders doen wanneer u het onder-zoek over mocht doen?” “Hoe moetenwe uw bevindingen nu interpreterenterwijl er vorige week in de NEJM eenpublicatie verscheen die uw onderzoekvolledig onderuit haalt” is academischwel een goede vraag maar bederft desfeer. Dan loop je ook nog het risico datvragen overlappen, zodat je soms op hetlaatste moment moet uitwijken. Eenvraag stel je meestal op eenwelwillende toon, hij moet echt welhout snijden, moet ook weer niet tezeurderig zijn, je wilt iemand ook weerniet helemaal afbranden, het moet een

discussie openen en geen dooddoenerzijn, de promovendus moet ook weer

niet dicht slaan of geen kant met jevraag uitkunnen, maar het is ook de

bedoeling dat de discussie echt ergensover gaat.

Niet alleen voor de promovendus is heteen spannende middag.

Vanaf de volgende Wetenswaardig staatde column in het teken van het winnendepromotieonderzoek van de Stichting

BeterKeten. Voor het Maasstad Ziekenhuisis dit het project vanuit het SchildklierNet-

werk ‘kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven’,ingediend door dr. Charlotte van Noord, inter-

nist-endocrinoloog in het Maasstad Ziekenhuis,prof. dr. Robin Peeters, internist-endocrinoloog

Erasmus MC en anderen. Lees vanaf oktober meeover het wel en wee van promoveren in het Maas-

stad. Meer over dit onderzoek leest u op pagina 24.

Cees van Donselaar, medisch manager Maasstad Academie

WAT IS DE GOEDEVRAAG?

COLUMN CEES VAN DONSELAAR

Wetenswaardig 15

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:09 Pagina 15

Page 11: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

“De wereld om ons heen verandert: qua tech-nologische mogelijkheden,communicatiewijzen en de eisen die de

patiënt stelt aan onze patiëntgerichtheid. Als onze organi-satie niet mee-verandert, zijn we straks overbodig.Waarom zou de patiënt bijvoorbeeld nog naar het Maas-stad Ziekenhuis komen als hij het gevoel heeft hier nietcentraal te worden gesteld? Of als hij van een andereorganisatie betere fysieke of virtuele zorg kan krijgen enzelfs lekker thuis kan blijven?”Stilstand is achteruitgang. Dat is de kern van Iris Verberksbetoog. De medisch informatiemanager stelt daarom datiedereen in het Maasstad Ziekenhuis nog dieper door-drongen moet raken van de urgentie van innovatie.Tegelijkertijd vergeet ze niet melding te maken van reedsbehaalde resultaten en nieuwe ambitieuze projecten.

3D-printing“Sommige afdelingen lopen voorop met technologische

innovaties. De afdeling Cardiologie doet mee aan onder-zoek naar oplosbare stents. De afdelingen Orthopedie enChirurgie gebruiken 3D-printing (zie voorkant) om opmaat protheses te maken en te plaatsen. En een aantaljaren geleden waren we de eerste in de regio met een DaVinci Robot. Patiënten van de afdelingen Urologie,Gynaecologie en Chirurgie hebben minder complicaties,minder grote littekens en herstellen sneller. Inmiddelsbezitten veel meer ziekenhuizen de robot, maar bijzonderis nog altijd dat ons Robot Expertisecentrum internatio-naal is erkend als opleidingscentrum voor urologen dierobot-geassisteerde operaties willen uitvoeren.”

Iris vervolgt: “Verder zijn we trots op onze Joint Commis-sion International-accreditatie. Vorig jaar werden we heteerste niet-academische Nederlandse ziekenhuis met ditinternationale keurmerk voor zorgkwaliteit en -veiligheid.”

ToekomstbestendigWelke innovaties staan op stapel? Iris: “Met value basedhealthcare (zie pagina 6) gaan we de patiënt écht centraalstellen en realiseren we toekomstbestendigegezondheidszorg. Een andere omvangrijke innovatie is deintroductie van één regionaal elektronisch patiëntendos-sier voor vier ziekenhuizen in 2017. Dat is nog nooit

Ze vindt het leuk, krijgt er energie van en noemt het ook hoogstnood-zakelijk voor het voortbestaan van een ziekenhuis. ‘Ze’ is Iris Verberk en‘het’ is innovatie. De nefroloog, medisch informatiemanager en voorzit-ter commissie informatiemanagement vertelt over primeurs van hetMaasstad Ziekenhuis.

Uniek: regionaal EPD voor ziekenhuizen

De urgentie vaninnovatie

Stap voorwaartsPatiënten die online in hun dossier kunnen kijken, afspraken maken, herhaalrecepten aanvragen en hunarts raadplegen. Het Zorgportaal biedt die kansen.Later dit jaar is het zover. “Een stap voorwaarts vooronze patiënten”, zegt Iris Verberk. “Ze kunnen straksvrijwel altijd in contact zijn met het Maasstad Zieken-huis.”

INNOVATIE EN ONDERZOEK / Tekst: Gerben Stolk / PlumaTekst

“ZORGORGANISATIES DIE NIET

MEE-VERANDEREN, ZIJN

STRAKS OVERBODIG”

Wetenswaardig16

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:09 Pagina 16

Page 12: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

vertoond in ons land. De vier ziekenhuizen binnen onzecoöperatie (het Maasstad Ziekenhuis, Ikazia Ziekenhuis,Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis en SpijkenisseMedisch Centrum, red.) hebben straks één dossier en éénplanning, maar wel gescheiden financiële stromen. Stel,een patiënt is geopereerd op locatie 1 en krijgt nazorg oplocatie 3. Dan hoeft hij maar één keer zijn gegevens telaten noteren. Daarna kunnen zorgprofessionals altijd enoveral snel de informatie bekijken, althans als de patiënttoestemming geeft. De naam van dit EPD is HIX: HealthInformation Exchange, van de leverancier ChipSoft.”

Consult op afstandDit jaar al worden stappen gezet met een andere innova-tie: consultvoering op afstand, zowel tussen patiënt enspecialist als tussen huisarts en specialist. Iris: “Afgelopenjaar zijn we vanuit het dialysecentrum in Hellevoetsluisgestart met een proef voor web-consulten tussen patiënten specialist. Deze succesvolle pilot wordt uitgebreid naarandere poliklinische patiënten. Daarna volgt organisatie-

brede implementatie.”Bij tele-consultatie raadpleegt een huisarts via het webmet concrete patiëntdata een medisch specialist. Iris: “Integenstelling tot een telefonisch advies kan dit wordengedaan wanneer het de specialist uitkomt, uiterlijk binnendrie dagen. Goed advies aan de huisarts voorkomt zie-kenhuisbezoek van de patiënt - en daarmee ook duurderezorg. Onze afdelingen Oogheelkunde, Dermatologie,Cardiologie en Nefrologie doen al mee.”

ObstakelsWat zijn volgens Iris mogelijke obstakels op weg naar ver-nieuwing? “Enerzijds de talloze keuzemogelijkheden. Diekunnen het risico impliceren dat je té veel gaat vragen vande professionals. Anderzijds is er geen oneindig budget.Daarom moeten we focussen. Richt je op innovaties diebijdragen aan patiëntveiligheid, zorgkwaliteit enlaagdrempelig toegankelijke zorg.”

Iris Verberk

Wetenswaardig 17

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:09 Pagina 17

Page 13: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

Het onderzoek ‘Effecten vanimplementatie van het Zorgpad Palli-atieve Zorg (ZPZ) in het Maasstad

Ziekenhuis’ heeft als primaire vraagstelling:leidt het gebruik van het ZPZ tot een stijgingvan het percentage patiënten met kanker datbuiten het ziekenhuis overlijdt? Als secun-daire vraagstellingen wordt onderzocht of hetgebruik van het Zorgpad leidt tot minderziekenhuis-opnamedagen en minder onder-zoeken/behandelingen in de laatste driemaanden van het leven, betere verslagleg-ging in het medisch dossier, beterecommunicatie naar de eerste lijn en eenbetere kwaliteit van leven van de patiënten,bezien vanuit het oogpunt van de naasten.

Annemieke: “In de zorg voor patiënten metkanker vindt de markering van de palliatievefase meestal in het ziekenhuis plaats. Maar inde terminale fase willen de meeste patiëntenzo veel mogelijk thuis zijn. Tijdens een retro-spectieve survey in het Maasstad Ziekenhuisbleek echter dat de meerderheid van patiën-ten met opname in de terminale fase van hetziektebeloop ook in het ziekenhuis overleed.”

Markeren en vastleggen“Het ZPZ is een instrument om de palliatievefase voor patiënten met een ongeneeslijkeaandoening te markeren. Het ondersteuntzorgverleners in de zorg voor patiënten meteen levensbedreigende aandoening en sti-muleert hen om tijdig onderwerpen alsbeslissingen rondom het levenseinde en hetmedisch handelen in de (pre-)terminale fasete bespreken. Dit wordt in het ZPZ vastge-legd. Mogelijk leidt deze inzet tot een hogerpercentage patiënten met kanker dat buitenhet ziekenhuis overlijdt. Het ZPZ is een separaat tabblad in het elek-tronisch patiëntendossier, dat ‘bovenop’ hetvoorblad ligt. Alle andere zorgverleners inons ziekenhuis kunnen dit inzien, wat vooralvan belang kan zijn voor een dienstdoendearts bij acute opname. Tevens kan een briefworden gegenereerd voor de huisarts of ver-pleeghuisarts.”

PromotieonderzoekHet betreft een interventie-onderzoek van deinvoering van het ZPZ, met een voor- en eennameting. Het ZPZ is 1 februari 2015 inge-

voerd in het Maasstad Ziekenhuis. Annemiekeheeft het protocol opgesteld, de voormeting(dossieronderzoek en vragenlijst) gedaan, enmet Coen van Leijen, verpleegkundige Con-sultatief Palliatief Team (CPT) gewerkt aan deinvoering.

Hoezeer we ons best ook doen, genezen is helaas niet altijd mogelijk. Het Maasstad Ziekenhuis heeft veel aandacht voor palliatieve zorg. Begin 2015 is het Zorgpad Palliatieve Zorg ingevoerd. Het promotieonderzoek van internist-hemato-oncoloog Annemieke van der Padt-Pruijsten heeft als doel na te gaan of dit leidt tot verbeteringvan de kwaliteit van de palliatieve zorg voor patiënten met kanker.

ZORGPAD PALLIATIEVEZORG: DE BESTE ZORG INDE LAATSTE LEVENSFASE

PALLIATIEVE ZORG ONDERZOEK / Gerda van Beek - Taal & Teken

Palliatieve zorgDe laatste jaren groeit de bewustwordingdat naast curatieve zorg ook palliatievezorg een belangrijk onderdeel is van degezondheidszorg. Palliatieve zorg beoogtde kwaliteit van leven van patiënten dieworden geconfronteerd met een levens-bedreigende ziekte en hun naasten teverbeteren via een multidimensionalebenadering. Essentiële voorwaarden hier-voor zijn markering van de palliatieve fasevan het ziektebeloop, communicatie enattitude. Zorgverleners ondersteunenpatiënten en hun naasten bij het nemenvan beslissingen rond de zorg in de laat-ste fase van het leven.

Wetenswaardig18

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:09 Pagina 18

Page 14: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

“Recent is begonnen met de nameting. Hetonderzoek vindt plaats op de afdelingenOncologie en Longziekten. Dataverzamelinggebeurt vanuit dossieronderzoek en middelseen vragenlijst naar kwaliteit van leven, inge-vuld door nabestaanden van patiënten diezijn overleden nadat ze eerder voor hunoncologische aandoening door deze afdelin-gen zijn behandeld”, vermeldt Annemieke.Enthousiast: ‘Voor dit onderzoek heb ik ééndag per week. Dat biedt een prettige combi-natie van inzet voor de dagelijksepatiëntenzorg, het kwaliteitsproces en weten-schappelijk onderzoek.”

Goed beslagen ten ijs‘Mijn collega internist-hematoloog RinekeLeys is zeer betrokken bij het onderzoek enco-promotor, hoewel ze niet in het Erasmuswerkt. Bij de opzet van het onderzoek heb ikhulp gehad van mijn promotoren: professorKarin van der Rijt , bijzonder hoogleraar palli-atieve oncologische zorg en Agnes van der

Heide, bijzonder hoogleraar besluitvormingen zorg rondom het levenseinde, ErasmusMC en van andere onderzoekers palliatievezorg in het Erasmus MC.’ Daarnaast had zebaat bij de ondersteuning van het platformvan het Wetenschapsbureau van het Maas-stad Ziekenhuis. “Het is van belang om je zobreed mogelijk te informeren, zodat je voor-afgaand aan het onderzoek al goed beslagenten ijs komt.”

Verdere ontwikkelingAnnemieke besluit: ‘Het is geweldig dat hetZPZ is ingebouwd in ons EPD. Andere zieken-huizen hebben hier ook interesse in. Wewillen het nog verder ontwikkelen tot eentransmuraal zorgpad, zodat ook huisartsen enhuisartsposten inzage hebben. Het uiteinde-lijk streven is het ZPZ in te zetten voor allemensen die ongeneeslijk ziek zijn. Zo wordtde palliatieve zorg ingebed en geborgd in deorganisatie.’

PRETTIGE COMBINATIE

VAN WETENSCHAPPE-

LIJK ONDERZOEK,

PATIËNTENZORG EN

HET KWALITEITS-

PROCES

Annemieke van der Padt-Pruijsten

Wetenswaardig 19

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:09 Pagina 19

Page 15: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

INNOVATIE EN ONDERZOEK / Gerda van Beek - Taal & Teken

“Evidence BasedPractice trekt hetverpleegkundigdomein naar eenhoger niveau”

Links Maaike Kleistra, rechts Marjolijn LandmanWetenswaardig22

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:10 Pagina 22

Page 16: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

“Artsen zijn al vele tientallen jarengewend evidence based te wer-ken. Maar in de opleiding voor

verpleegkundigen is evidence based hande-len nog niet zo lang een aandachtspunt”,geeft Maaike Kleistra aan. Zij is wetenschaps-functionaris bij het Wetenschapsbureau vande Maasstad Academie en direct betrokkenbij de invoering van Evidence Based Practice(EBP) in het Maasstad Ziekenhuis. Dit doet zijo.a. samen met Marjolijn Landman, verpleeg-kundig specialist kindergeneeskunde en lidvan de wetenschapscommissie.

Kritische reflectieMaaike licht toe: “Bij EBP gaat het om hetbest beschikbare bewijs, de expertise van deprofessional en de zorgvoorkeuren van depatiënt. Een kritische reflectie op het eigenhandelen is daarbij essentieel.” Marjolijn vulthaar aan. “Verpleegkundigen werken veelalvanuit ervaring. Ze zetten zich in voor goedepatiëntenzorg, maar zijn niet gewend om hunhandelen te toetsen. De zorg ontwikkelt zichsnel, wetenschappelijk onderzoek leidt totnieuwe kennis en daarin moeten verpleeg-kundigen meegaan. De verpleegkunde heeftzich ontwikkeld tot een zelfstandige functie;dat vereist ook een kritische blik. Een bena-dering die niet uitgaat van vaste patronen ofomdat dat zo in het verleden is geleerd, maarjuist uitgaan van het beste wetenschappelijkebewijs. Dat vergt wel een cultuuromslag.”

Pilot met PICO’s Maaike heeft samen met collega Otto van de Breevaart een projectplan opgesteld, Marjolijn heeft hierbij in de zijlijnmeegewerkt. Nu rollen ze samen de invoe-ring van EBP uit in het Maasstad Ziekenhuis”.Op vier afdelingen loopt er een pilot: hetBrandwondencentrum, de Kindergenees-kunde, Chirurgie kort verblijf en

verpleegafdeling 10 (MDL/Nefrologie/Reumatologie). “We zijn gestart met eennulmeting. Elke afdeling formuleert twee vra-gen, de zogeheten PICO. PICO staat voorProbleem, Interventie, Control, Outcome.Zo’n vraag kan bijvoorbeeld zijn: is inbakerenbij huilbaby’s zinvol?”, aldus Marjolijn. “Hetantwoord moet komen vanuit het bestebewijsmateriaal, uit de literatuur of best prac-tice. Als er een ander resultaat uitkomt danhet bestaande handelen, dan worden debevindingen teruggekoppeld aan het teamen moeten protocollen of richtlijnen wordenaangepast.’”

“Soms is er geen antwoord”, vervolgt Marjolijn glimlachend. “Zo ging het Brand-wondencentrum op zoek naar het effect vaneusol op de necrotiserende wond. Dan blijktdaarover geen literatuur te bestaan. Dezeontdekking kan leiden tot een nieuw onder-zoek. EBP is op zichzelf dus geenwetenschappelijk onderzoek, maar kan daarvoor wel de basis vormen.”

Breed draagvlak“Werken volgens het EBP-principe vraagt eenbreed draagvlak”, stelt Maaike nuchter vast.“Dat is echt een proces van jaren. Er moetenmensen worden vrijgemaakt en je moet ver-pleegkundigen meekrijgen in hetgedachtegoed. De jongeren hebben hetdeels meegekregen in hun opleiding, maarvoor verpleegkundigen die langer meelopen,is dit nieuw. De hoge werkdruk vormt daarbijeen obstakel, de dagelijkse patiëntenzorgslokt vaak alle aandacht en tijd op. Kortom:het is belangrijk om mensen te motiveren. Alsenkele verpleegkundigen enthousiast hier-mee aan de slag gaan, brengt dat eenolievlek-effect teweeg. Je merkt al verande-ring: er is toenemende aandacht vooronderzoek, ook bij verpleegkundigen, ver-

pleegkundig specialisten en gespecialiseerdeverpleegkundigen. Het wetenschapsbureaukrijgt steeds meer nieuwe studies aangemeld.”

NieuwsgierigheidMarjolijn is een van de verpleegkundig specialisten die onderzoek doet, onder anderenaar de richtlijn van coeliakie. “Niet ieder kindhoeft een dunne darm-biopt, als je de richtlijngoed volgt. Maar hoe interpreteer je de richt-lijn en hoeveel minder biopten worden ergedaan? Deze simpele vragen hebben ertoegeleid dat ik een multicenter studie heb opge-zet en nu een artikel schrijf. Daar gaat het duskennelijk om: nieuwsgierigheid en logischevraagstelling. Dat heeft uiteraard niet altijdzulke ingrijpende gevolgen, maar die nieuws-gierigheid is van belang. Wat doen we,waarom doen we het en is het goed wat wedoen? In feite is dat de grondhouding voorEBP. Bij EBP gaat het om de vraag hoe genees-kunde en de gezondheidszorg het bestekunnen worden bedreven. Dat trekt het ver-pleegkundig domein naar een hoger niveau.Het gaat tenslotte altijd om veilige zorg voorde patiënt, met de beste behandelmethode.”

Kwalitatief goede zorg leveren vereist een alerte houding. Elke disciplinemoet zich steeds bewust afvragen: ‘doen we het goed?’, ‘waarom doenwe de dingen zoals we doen?’ en ‘kan het beter?’ Daarom werkt hetMaasstad Ziekenhuis hard aan de invoering van Evidence Based Practicebij de verpleegkundige beroepsgroep.

EVIDENCE BASED PRACTICEGAAT UIT VAN BEST BESCHIKBARE BEWIJS

STZ Ziekenhuizen stimuleren EBPHet uitvoeren van onderzoek door ver-pleegkundigen is een taak die past in devisie en rol van STZ ziekenhuizen (vereni-ging Samenwerkende TopklinischeopleidingsZiekenhuizen). Om verpleeg-kundigen te enthousiasmeren vooronderzoek is het invoeren van EvidenceBased Practice een goede stap. Doordatde onderzoeksvragen vaak praktisch vanaard zijn, kunnen deze goed en snel wor-den geïmplementeerd in de dagelijkseklinische praktijk.

Wetenswaardig 23

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:10 Pagina 23

Page 17: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

De stichting BeterKeten is eennetwerkverband tussen zorgaanbie-ders in de Rotterdamse regio. In de

BeterKeten werken de partners samen omervoor te zorgen dat de patiënt de beste zorgop de beste plek in de keten krijgt. En datbetekent: zorg die patiëntgericht, kwalitatiefhoogwaardig en doelmatig is én die naadloosaansluit tussen de zorgaanbieders. De part-ners nemen het voortouw om middels deBeterKeten de kwaliteit en doelmatigheid vande zorg in de regio op een hoger niveau tetillen. Samen bereik je immers meer voor depatiënt.

De BeterKeten heeft de leden van het net-werk de gelegenheid geboden voorstellenvoor promotietrajecten in te dienen. Het win-nende project wordt door de BeterKetengefinancierd. En de winnaar is geworden:Charlotte van Noord, internist-endocrinoloogMaasstad Ziekenhuis en Robin Peeters, inter-nist-endocrinoloog Erasmus MC, namens hetSchildklierNetwerk met het onderzoeksvoor-stel ‘kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven’.Het is een gezamenlijk traject van het Maas-

stad Ziekenhuis, het Erasmus MC en het Fran-ciscus Gasthuis.

Ongeveer 8% (1,36 miljoen personen inNederland) van de volwassenen heeft eenpalpabele schildkliermodus, waarvan bij 5%een schildkliercarcinoom wordt gevonden.Binnen het SchildklierNetwerk, opgestartvanuit de Stichting BeterKeten, werken artsenvan verschillende specialismen en uit verschil-lende ziekenhuizen nauw met elkaar samenvanuit dezelfde gestandaardiseerde transmu-rale zorgpaden.

Verbeteren kwaliteit van zorgHet promotietraject zal zich richten op hetverbeteren van de kwaliteit van zorg voorpatiënten met verdenking op schildklierkan-ker. Zo zal worden onderzocht hoe het aantalbloedafnames na een operatie veilig vermin-derd kan worden. Wat voorspelt welkepatiënten onvoldoende restfunctie van deschildklier zullen ontwikkelen, en wat zijnvroege voorspellers in het bloed die voor-spellen of een patiënt genezen is of dat deschildklierkanker terugkomt?

Het doel van dit promotietraject is doorhoogwaardig wetenschappelijk onderzoek dezorg voor patiënten met verdenking opschildklierkanker te verbeteren. Het promo-tietraject zal bestaan uit vier studies, tweegericht op het verbeteren van de zorg entwee gericht op het verbeteren van de kwali-teit van leven.

De eerste studie die gericht is op verbeteringvan de kwaliteit van zorg is het ontwikkelenvan een evidence-based protocol t.a.v. post-operatieve calcium controles (frequent versuslaag-frequente controles). In deze studie zul-len patiënten na een totale thyreoïdectomiegerandomiseerd worden in twee groepen.Een groep met frequente bloedcontroles(conform de huidige praktijk) en een groepmet minder frequente controle volgens eenvast algoritme. Doel van deze non-inferioritystudie is aan te tonen dat het veilig is minderfrequente controles uit te voeren.De tweede studie in het kader van verbete-ring van kwaliteit van zorg is de predictie vanhypothyreoïdie na hemithyreoïdectomie. Bijalle patiënten die een indicatie hebben voor

Winnende aanvrager: dr. Charlotte van Noord, internist-endocrinoloog MaasstadZiekenhuis en prof. dr. Robin Peeters, internist-endocrinoloog Erasmus MC, namens het SchildklierNetwerk met ‘kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven’.

PROMOTIETRAJECTSTICHTING BETERKETEN

STICHTING BETERKETEN

Wetenswaardig24

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:10 Pagina 24

Page 18: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

hemithyreoïdectomie wordt bloed afgeno-men voor analyse. Daarnaast zullengestandaardiseerd gegevens zoals leeftijd,geslacht, de afmeting van de schildkliermo-dus, BMI, aanwezigheid van andereschildkliermodi en de familieanamnese wor-den vastgelegd. Doel is patiënten vroegtijdigte identificeren en zo nodig te behandelen.

Verbetering kwaliteit van levenBij de eerste studie die gericht is op verbete-ring van kwaliteit van leven wordt eeninnovatief schildklierhormoonmetaboliet-pro-fiel bepaald op drie verschillende tijdstippentijdens de behandeling van patiënten meteen schildkliercarcinoom, dit wordt vergele-

ken met de kwaliteit van leven (personalizedmedicine). Daarnaast is er een studie naar individuelebiomarkers voor een vroeg recidief vanschildkliercarcinoom (personalized medicine).Bij alle patiënten die een vroeg recidief ont-wikkelen, zullen micro-RNAs-arraysgegenereerd worden vanuit het tumorweef-sel. Dit zal vergeleken worden met weefselsvan patiënten die geen recidief ontwikkelenom zo een specifieke set van micro-RNAs teidentificeren. De studie heeft als doel ombiomarkers in serum aan te tonen die eenvroeg recidief (<18 maanden) kunnen voor-spellen.

Vrnl: Peter de Rooij (oncologisch chirurg) en Internist-endocrinologen Joke van der Linden, Charlotte van Noord, Lodewijk Schelfhout.

Wetenswaardig 25

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:10 Pagina 25

Page 19: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

STUDIES

Nieuwe studiesStudienummerL2015108L201598L201537L201516L2015111L2015109L201588L201533L2015115L2015101L201560L201557L201551L201544L201540L201526L201520L201517L2015118L201590L201575L201574L201571L201570L201568L201567L201563L201552L201546L201545L201542L201524L201519L2015133L2015125L2015122L2015115L2015112L2015134L201581L201578L201503L201593L201547L201515L201584L201556L2015126L2015123L201555L201529L2015127L2015103L201580L201573L201572L2015138L2015137L2015129L2015121

Study abbreviationSALMON-RARPPreoperative Anemia in Vascular SurgeryIMPACT studieNeurotoxiciteit en oxaliplatinDoelmatigheid, uitkomsten en orale oncolyticaVENLOX VIB-2HydrosurgeryCorrective osteotomy studyLaminar-studieCOMPARE ABSORBAdaptResponseCARATABSORB BVS registryCOACTRijnmond Hartfalen RegistryGlagov OleDo-It studiePioneerNon-fatal outcome after traumaRADARVIPARRAMBO-trialRisk factors for SSI after appendectomyPancreasfistulsa-studySnapshot study rectumcarcinoomTA usage in bariatric surgerysarcopenie CRC studieIBD studieBypass studyWifi-trialHUGO pilotESCPProConPsyQ studiePANCBANKCorrective osteotomy studyLevel of Trauma Care for Polytrauma PatientsMucoid cystsShuntsimulatiestudie (3S)Voyager PADOptica trialEndometrial Scratching Stop or GoUlipristal vs. GnRHaCytoSorb-RegistryDoes interhospital transport matter?MASBEXPATInstepMOM-DIAB studyOPTIN-DThe SensoCap trial MUNROS project: the questionnaire surveysHOVON 119 MCL R2 ElderlyVerkrijgen biopt vergevorderde kankermridialysePijnmanagementFN & FEC-DA national myc screening study

Lokale hoofdonderzoekerKoningKoopmanTheunissenRuijgrokRuijgrokRuijgrokvan BaarBaarCleffkenCleffkenSmitsDijkmanSmitsSmitsVlachojannisYilmazSmitsSmitsSmitsvan der VliesSchepSchepSchepKlaassenHarst van derHarst van derKlaassenHarst van derJongsmaJongsmaSchepContantCoeneSchepKlaassenHarst van derSchepRoukemaJaquetde Smetde SmetMeursVerhoeffMolenaarAktasunknownDijkstraDijkstraDijkstraVan der Lindenvan der LindenVan der LindenVan der LindenLeysLeysLeysvan de Dorpelvan der Padt - Pruijstenvan der Padt - PruijstenLeys

AfdelingAnesthesiologieAnesthesiologie ApotheekApotheekApotheekApotheekBrandwonden CentrumBrandwonden CentrumBrandwonden CentrumBrandwonden CentrumCardiologieCardiologieCardiologieCardiologieCardiologieCardiologieCardiologieCardiologieCardiologieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgieChirurgie Chirurgie Chirurgie DermatologieGynaecologieGynaecologieGynaecologieIntensive CareIntensive CareIntensive CareIntensive CareInterne geneeskundeInterne geneeskundeInterne geneeskundeInterne geneeskundeInterne geneeskundeInterne geneeskundeInterne geneeskundeInterne geneeskundeInterne geneeskundeInterne geneeskundeInterne geneeskunde

Jaartal: 2015, totaal 138 nieuwe studies aangemeld.

Wetenswaardig28

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:10 Pagina 28

Page 20: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

L201597L201576L201506L201511L201513L201512L201582L201539L201538L2015132L2015131L201587L201583L201553L201550L201548L201532L201523L2015136L2015104L2015102L2015100L201596L201561L201527L201522L2015130L2015128L2015120L2015116L2015106L201530L201585L201577L201566L201565L201564L201586L201559L201579L201558L201549L201525L2015119L2015105L201509L201502L201589L201592L201591L201541L201569L201599L201595L201594L201562L201554L201536L201528L201521L201514L2015135L2015124L2015117L2015113L2015107L201510L201508L201543L201534L201501

SOLAR-1CAIRO5Cairo4MDS studieA qualitative study about the integration of Routinedata als sturingsmechanismeAI444259DRIVE AHEADSWORD-13DUTCHZorgpad COPDStizon Onderzoek maagzuurremmersSAG/0211PFC-11S1ADHD AMCSHIVERTISKidsCoeliakie onderzoekSTRAPKinkhoest- en Hib statusonderzoekRIVARSlimmer zwangerDiagnostics of underlying disorders Secure-trialFLUYT-trialPointerSCAPURA-studyPACYFICGiant polypsMATILDALUXProBar2Vergelijking LipidenpanelUTI PCRVergelijking chloride in zweetPROTON IIFROSTEDATTACHPseudomonas aeruginosaMDR E.coli typingEfficiëntie en betrouwbaarheid TIA analyseLemtrada Pregnancy registryLemtrada Pass ACESglimpsSOMNIADystonieNetonderzoek fysiotherapie bij cervicTruth-studiePACIFICPARP inhibotir DNA damage breast cancerETOP fixation effectCA2014NL FBSSCoBaGIOptimisePre-SpAT-cell migration from the skin to the joint.HCQ and bone metabolismCAIN457F2342 / FUTURE 5Verbetering van patiëntgerichtheidIntentAppSpaGolimumab in PsA (Gomet)BMS-986142 in subjects with RA (IM006-016)M13-542M13-536PAVLOPRAEsperanceImmunologische profielen in A en PsAMeasure IVKwetsbare ouderen op de zorgboulevardOncoActiefRalp

HaberkornHaberkornHaberkornHoutenPadt-PruijstenPadt-PruijstenHollanderHollanderHollanderHollanderVerhoevenBezemerGroenewegGroenewegSmitGroenewegGroenewegSmitBezemerStasVersendaalvan den TweelKubbenHadithiHadithiHadithiKubbenBackesHadithiKubbenHadithiSchellingsvan der ZeeIJsselstijnWeerkampWeerkampWeerkampvan der Zeevan der ZeeKaalMollSamijnDonselaarWesterinkSamijnSamijnSaxenaNoordzijden Bakkerden BakkerBrounsVroegindeweijKokWeelBisoendialWeelKokBasoskiWeelWeelKokKokKokKokKokKokZirkzeeKokJongenottervan den OudenKlaver

Interne geneeskundeInterne geneeskundeInterne geneeskundeInterne geneeskundeInterne geneeskundeInterne geneeskundeInterne geneeskunde - infectieziektenInterne geneeskunde - infectieziektenInterne geneeskunde - infectieziektenInterne geneeskunde - infectieziektenInterne geneeskunde - longziektenKindergeneeskundeKindergeneeskundeKindergeneeskundeKindergeneeskundeKindergeneeskundeKindergeneeskundeKindergeneeskundeKindergeneeskundeKindergeneeskundeKindergeneeskundeKindergeneeskundeMaag-Darm-LeverMaag-Darm-LeverMaag-Darm-LeverMaag-Darm-LeverMaag-Darm-LeverMaag-Darm-LeverMaag-Darm-LeverMaag-Darm-LeverMaag-Darm-LeverMaasstad labMaasstad labMaasstad lab Maasstad lab Maasstad lab Maasstad lab Maasstad lab Maasstad lab NeurologieNeurologieNeurologieNeurologieNeurologieNeurologieNeurologieNeurologieOogheelkundePathologiePathologiePijngeneeskundeRadiologie / Nucleaire GeneeskundeReumatologieReumatologieReumatologieReumatologieReumatologieReumatologieReumatologieReumatologieReumatologieReumatologieReumatologieReumatologieReumatologieReumatologieReumatologieReumatologieRevalidatie / NeurologieUrologieUrologie Wetenswaardig 29

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:10 Pagina 29

Page 21: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

PUBLICATIES

Wetenswaardig30

Publicatielijst MaasstadZiekenhuis 2e helft 2015

Brandwondencentrum

Hop MJ, Dokter J, van Baar ME, et al.; DutchBurn Repository group. Economic burden ofburn injuries in the Netherlands: A 3 monthsfollow-up study. Injury. 2016 Jan;47(1):203-10.

Oen IM, van der Vlies CH, Dokter J, Hop MJ,van Baar ME, et al. Epidemiology and costs of patients with toxic epidermal necrolysis: a 27-year retrospective study. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2015 Dec;29(12):2444-50.

M. Ulrich, T. Rose, N. E. E. van Loey, M. Vlig,W. Talhout, R. H. J. Beelen, H. Hofland, E.Vandermeulen . Are pain and Psychologicalstress reflected in the inflammatory cytokineprofile of burn patients?  Wound Repair andRegeneration 23(4):A32-A32 July 2015.

Gardien KL, Marck RE, Bloemen MC, Waaij-man T, Gibbs S, Ulrich MM, Middelkoop E,Group DO. Outcome of Burns Treated withAutologous Cultured Proliferating EpidermalCells: A Prospective Randomized MulticenterIntra-Patient Comparative Trial. Cell Trans-plant. 2015 Sep 28.

Cardiologie

Costa F, van Leeuwen MA, Kauer F, et al. TheRotterdam Radial Access Research:Ultrasound-Based Radial Artery Evaluation forDiagnostic and Therapeutic Coronary Proce-dures. Circ Cardiovasc Interv. 2016Feb;9(2):e003129.

Giustino G, Baber U, Vlachojannis GJ, et al.One-year results of the ICON (ionic versusnon-ionic contrast to obviate worseningnephropathy after angioplasty in chronic renalfailure patients) Study. Catheter CardiovascInterv. 2015 Oct 20.

Puricel S, Kallinikou Z, et al. Comparison ofendothelium-dependent and -independentvasomotor response after abluminal biode-gradable polymer biolimus-eluting stent andpersistent polymer everolimus-eluting stentimplantation (COMPARE-IT). Int J Cardiol.2016 Jan 1;202:525-31.

Kauer F, Geleijnse ML, et al. Role of left ven-tricular twist mechanics in cardiomyopathies,dance of the helices. World J Cardiol. 2015Aug 26;7(8):476-82.

Zhang BC, Karanasos A, Royaards KJ, LigthartJ, Regar E. An Unusual Complication AfterBioresorbable Scaffold Implantation: Visuali-zation of Intramural Hematoma by OpticalCoherence Tomography. JACC CardiovascInterv. 2015 Aug 17;8(9):e143-5.

Smits PC, Vlachojannis GJ, et al. Final 5-YearFollow-Up of a Randomized Controlled Trialof Everolimus- and Paclitaxel-Eluting Stentsfor Coronary Revascularization in Daily Prac-tice: The COMPARE Trial (A Trial ofEverolimus-Eluting Stents and PaclitaxelStents for Coronary Revascularization in DailyPractice). JACC Cardiovasc Interv. 2015 Aug17;8(9):1157-65.

Vlachojannis GJ, Smits PC, et al. Long-termclinical outcomes of biodegradable polymerbiolimus-eluting stents versus durable poly-mer everolimus-eluting stents in patients withcoronary artery disease: three-year follow-upof the COMPARE II (Abluminal biodegradablepolymer biolimus-eluting stent versus durablepolymer everolimus-eluting stent) trial. Euro-Intervention. 2015 Jul;11(3):272-9.

Giustino G, Baber U, Smits PC, et al. Impactof Clinical Presentation (Stable Angina Pecto-ris vs Unstable Angina Pectoris orNon-ST-Elevation Myocardial Infarction vs ST-Elevation Myocardial Infarction) onLong-Term Outcomes in Women UndergoingPercutaneous Coronary Intervention WithDrug-Eluting Stents. Am J Cardiol. 2015 Sep15;116(6):845-52.

Saito S, Maehara A, Vlachojannis GJ, et al.;RESOLUTE Japan Investigators. Clinical andangiographic evaluation of the resolute zota-rolimus-eluting coronary stent in Japanesepatients – long-term outcome in the RESO-LUTE Japan and RESOLUTE Japan smallvessel study. Circ J. 2015;79(1):96-103.

Chirurgie

Slaar A, Schep NW, et al. Adherence to theguidelines of paediatric cervical spine clea-rance in a level I trauma centre: A singlecentre experience. Eur J Radiol. 2016Jan;85(1):55-60.

Deijen CL, Poelman MM, et al. State of the artin rectal cancer surgery: Historical overviewand new perspectives after the COLOR II trial.Cir Esp. 2016 Jan;94(1):1-3.

Walenkamp MM, Schep NW, et al. TheAmsterdam wrist rules: the multicenter pros-pective derivation and external validation of aclinical decision rule for the use of radiogra-phy in acute wrist trauma. BMCMusculoskelet Disord. 2015 Dec 18;16:389.

Walenkamp MM, Schep NW, et al. The Unsta-ble Distal Radius Fracture-How Do We DefineIt? A Systematic Review. J Wrist Surg. 2015Nov;4(4):307-16.

Heidsieck DS, Schep NW, et al. Factors Asso-ciated with Patient Delay in ScaphoidNonunions. J Hand Microsurg. 2015Dec;7(2):300-5.

de Rooij T, van der Harst E, et al; Dutch Pan-creatic Cancer Group. Outcomes of DistalPancreatectomy for Pancreatic Ductal Adeno-carcinoma in the Netherlands: A NationwideRetrospective Analysis. Ann Surg Oncol. 2016Feb;23(2):585-91.

Jongsma H, Bekken JA, Fioole B, et al.Secondary interventions in patients with auto-logous infrainguinal bypass grafts stronglyimprove patency rates. J Vasc Surg. 2016Feb;63(2):385-90.

Walenkamp MM, Schep NW, et al. Predictorsof unstable distal radius fractures: a systema-tic review and meta-analysis. J Hand Surg EurVol. 2015 Sep 29.

Dingemans SA, de Rooij PD, Budel LM, Con-tant CM, et al. Validation of Six Nomogramsfor Predicting Non-sentinel Lymph Node

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:10 Pagina 30

Page 22: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

Wetenswaardig 31

Metastases in a Dutch Breast Cancer Popula-tion. Ann Surg Oncol. 2016 Feb;23(2):477-81.

Walenkamp MM, Schep NW, et al. Computer-assisted 3D planned correctiveosteotomies in eight malunited radius fractu-res. Strategies Trauma Limb Reconstr. 2015Aug;10(2):109-16.

Coene PP, van der Harst E, et al; Dutch Surgi-cal Colorectal Audit Group. Impact ofNeoadjuvant Radiotherapy on ComplicationsAfter Hartmann Procedure for Rectal Cancer.Dis Colon Rectum. 2015 Oct;58(10):931-7.

Kubben FJ, van der Harst E, et al. Metal orplastic stents for preoperative biliary drainagein resectable pancreatic cancer. Gut. 2015Aug 25. pii: gutjnl-2014-308762.

Slaar A, Schep NW, et al. A clinical decisionrule for the use of plain radiography in chil-dren after acute wrist injury: developmentand external validation of the AmsterdamPediatric Wrist Rules. Pediatr Radiol. 2016Jan;46(1):50-60.

van't Sant HP, Contant CM, et al. The influ-ence of mechanical bowel preparation onlong-term survival in patients surgically trea-ted for colorectal cancer. Am J Surg. 2015Jul;210(1):106-10.

de Rooij T, van der Harst E, et al.; Dutch Pan-creatic Cancer Group. A nationwidecomparison of laparoscopic and open distalpancreatectomy for benign and malignantdisease. J Am Coll Surg. 2015 Mar;220(3):263-270.e1.

Bongers PJ, Diederick van Hove P, et al. Anew virtual-reality training module for lapa-roscopic surgical skills and equipmenthandling: can multitasking be trained? A ran-domized controlled trial. J Surg Educ. 2015Mar-Apr;72(2):184-91.

Dermatologie

de Vries K, Munte K, et al. Recurrence rate oflentigo maligna after micrographically con-trolled staged surgical excision. Br JDermatol. 2015 Nov 30.

Janmohamed SR, Oranje AP, et al. Scoringthe therapeutic effects of oral propranolol forinfantile hemangioma: A prospective studycomparing the Hemangioma Activity Score(HAS) with the Hemangioma Severity Scale(HSS). J Am Acad Dermatol. 2015Aug;73(2):258-63.

Interne geneeskunde

Rokx C, Gras L, van de Vijver D, den Hollan-der JG, et al; ATHENA NationalObservational Cohort Study. Virological res-ponses to lamivudine or emtricitabine when combined with tenofovir and a proteaseinhibitor in treatment-naïveHIV-1-infected patients in the Dutch AIDSTherapy Evaluation in the Netherlands(ATHENA) cohort. HIV Med. 2016 Feb 4.

de Roij van Zuijdewijn CL, van den DorpelMA, et al. Serum Magnesium and SuddenDeath in European Hemodialysis Patients.PLoS One. 2015 Nov 3;10(11):e0143104.

de Roij van Zuijdewijn CL, van den DorpelMA, et al. Comparing Tests Assessing Pro-tein-Energy Wasting: Relation With Quality ofLife. J Ren Nutr. 2016 Mar;26(2):111-7.

Bezemer D, Cori A, Ratmann O, van SighemA, den Hollander J, et al; ATHENA observa-tional cohort. Dispersion of the HIV-1Epidemic in Men Who Have Seks with Men inthe Netherlands: A Combined MathematicalModel and Phylogenetic Analysis. PLoS Med.2015 Nov 3;12(11):e1001898; discussione1001898. eCollection 2015 Nov.

Haverkate MR, den Hollander JG, et al. Wit-hin-Host and Population Transmission ofblaOXA-48 in K. pneumoniae and E. coli.PLoS One. 2015 Oct 20;10(10):e0140960.eCollection 2015.

Lodi S, Phillips A, Logan R, den Hollander JG,et al.; HIV-CAUSAL Collaboration. Compara-tive effectiveness of immediate antiretroviraltherapy versus CD4-based initiation in HIV-positive individuals in high-income countries:observational cohort study. Lancet HIV. 2015Aug;2(8):e335-43.

de Beus E, Bots ML, van de Ven PJ, et al.;MASTERPLAN Study Group. Prevalence ofApparent Therapy-Resistant Hypertensionand Its Effect on Outcome in Patients WithChronic Kidney Disease. Hypertension. 2015Nov;66(5):998-1005.

Massey EK, Gregoor PJ, van den Dorpel MA,et al.; Early home-based group education tosupport informed decision-making amongpatients with end-stage renal disease: a multi-centre randomized controlled trial. NephrolDial Transplant. 2015 Aug 31. pii: gfv322.

den Hoedt CH, Grooteman MP, van den Dor-pel MA, et al.; CONTRAST investigators. TheEffect of Online Hemodiafiltration on Infecti-

ons: Results from the CONvective TRAnsportSTudy. PLoS One. 2015 Aug19;10(8):e0135908. eCollection 2015.

Schoffelen AF, Smit C, den Hollander JG, etal.; ATHENA National Observational HIVCohort. Diminished impact of ethnicity as arisk factor for chronic kidney disease in thecurrent HIV treatment era. J Infect Dis. 2015Jul 15;212(2):264-74.

Kindergeneeskunde

van Veen M, Nijman RG, Smit FJ, et al.; Neu-trophil CD64 expression is not a usefulbiomarker for detecting serious bacterialinfections in febrile children at the emergencydepartment. Infect Dis (Lond). 2016May;48(5):331-7.

van Barreveld M, Rutten J, Groeneweg M, etal. Cost-Effectiveness and Cost-Utility ofHome-Based Hypnotherapy Using CompactDisc Versus Individual Hypnotherapy By ATherapist for Pediatric Irritable Bowel Syn-drome and Functional Abdominal Pain(Syndrome). Value Health. 2015Nov;18(7):A628.

Landman M, Groeneweg M. OP-10 EFFICACYAND SAFETY OF ENEMAS ADMINISTEREDHIGH IN THE RECTUM FOR FECAL DISIM-PACTION IN CHILDREN. J PediatrGastroenterol Nutr. 2015 Oct;61(4):513.

de Goede B, Baartmans MG, Langeveld HR,et al. Very low birth weight is an independentrisk factor for emergency surgery in prema-ture infants with inguinal hernia. J Am CollSurg. 2015 Mar;220(3):347-52.

Klinische chemie

van Veen M, Nijman RG, Neele M, Smit FJ, etal. Neutrophil CD64 expression is not a usefulbiomarker for detecting serious bacterialinfections in febrile children at the emergencydepartment. Infect Dis (Lond). 2016May;48(5):331-7.

Klinische Fysica

Kortekaas MC, Niehof SP, et al. Pathophysio-logical Mechanisms Involved in VasomotorDisturbances in Complex Regional Pain Syn-drome and Implications for Therapy: AReview. Pain Pract. 2015 Nov 7.

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:10 Pagina 31

Page 23: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

PUBLICATIES

MDL

Tol JA, van Hooft JE, Kubben FJ, van derHarst E,et al. Metal or plastic stents for preo-perative biliary drainage in resectablepancreatic cancer. Gut. 2015 Aug 25. pii:gutjnl-2014-308762.

Microbiologie

van der Zee A, Schellekens JF, et al. Labora-tory Diagnosis of Pertussis.Clin Microbiol Rev. 2015 Oct;28(4):1005-26.

Haverkate MR, Ossewaarde TJM, van der ZeeA, den Hollander JG, et al. (2015) Within-Hostand Population Transmission of blaOXA-48 inK. pneumoniae and E. coli. PLoS ONE 10(10):e0140960.

Neurologie

van den Dries LW, Gruters RA, Hövels-van derBorden SB, et al. von Willebrand Factor iselevated in HIV patients with a history ofthrombosis. Front Microbiol. 2015 Mar11;6:180. eCollection 2015.

Pathologie

De Marchi T, Kliffen M, et al. Annexin-A1 andcaldesmon are associated with resistance totamoxifen in estrogen receptor positive recur-rent breast cancer. Oncotarget. 2016 Jan19;7(3):3098-110.

Rekers NV, Bajema IM, Goemaere N, et al.Beneficial immune effects of myeloid-relatedproteins in kidney transplant rejection. Am JTransplant. 2015 Nov 26.

Dingemans SA, de Rooij PD, Budel LM, Con-tant CM, et al. Validation of Six Nomogramsfor Predicting Non-sentinel Lymph NodeMetastases in a Dutch Breast Cancer Popula-tion. Ann Surg Oncol. 2016 Feb;23(2):477-81.

den Bakker MA, Marx A, et al. Mesenchymaltumours of the mediastinum part II. VirchowsArch. 2015 Nov;467(5):501-17.

den Bakker MA, Marx A, et al. Mesenchymaltumours of the mediastinum part I. VirchowsArch. 2015 Nov;467(5):487-500.

De Marchi T, Kliffen M, Luider TM, et al. 4-protein signature predicting tamoxifentreatment outcome in recurrent breast cancer.Mol Oncol. 2016 Jan;10(1):24-39.

van Broekhoven DL, den Bakker MA, vanDalen T, et al. Time trends in the incidenceand treatment of extra-abdominal and abdo-minal aggressive fibromatosis: apopulation-based study. Ann Surg Oncol.2015 Sep;22(9):2817-23.

van Broekhoven DL, Verhoef C, den BakkerMA, et al. Prognostic value of CTNNB1 genemutation in primary sporadic aggressive fibro-matosis. Ann Surg Oncol. 2015May;22(5):1464-70.

Brinkman JN, Hajder E, Den Bakker MA, et al.The Effect of Differentiation Grade of Cutane-ous Squamous Cell Carcinoma on ExcisionMargins, Local Recurrence, Metastasis, andPatient Survival: A Retrospective Follow-UpStudy. Ann Plast Surg. 2015 Sep;75(3):323-6.

Radiologie

Landsmeer ML, Runhaar J, Vroegindeweij D,et al. Reducing progression of knee OA featu-res assessed by MRI in overweight and obesewomen: secondary outcomes of a preventiveRCT. Osteoarthritis Cartilage. 2015 Dec 31.pii: S1063-4584(15)01439-9.

Landsmeer ML, Runhaar J, Vroegindeweij D,et al. Association of urinary biomarkerCOLL2-1NO₂ with incident clinical and radio-graphic knee OA in overweight and obesewomen. Osteoarthritis Cartilage. 2015Aug;23(8):1398-404.

Runhaar J, van Middelkoop M, VroegindeweijD, et al. Prevention of knee osteoarthritis inoverweight females: the first preventive ran-domized controlled trial in osteoarthritis. AmJ Med. 2015 Aug;128(8):888-895.e4.

Reumatologie

Bergstra SA, Markusse IM, Han KH, et al. Ero-sions in the foot at baseline are predictive oforthopaedic shoe use after 10 years of treatto target therapy in patients with recent onsetrheumatoid arthritis. Clin Rheumatol. 2015Dec 22.

Karreman MC, Weel AE, van der Ven M, et al.Prevalence of Psoriatic Arthritis in PrimaryCare Patients with Psoriasis. Arthritis Rheuma-tol. 2015 Dec 4.

van der Ven M, Alves C, Barendregt PJ, et al.Do we need to lower the cut point of the2010 ACR/EULAR classification criteria fordiagnosing rheumatoid arthritis? Rheumato-

logy (Oxford). 2015 Nov 4. pii: kev383. van Hoeven L, Koes BW, Weel AE, et al; Eva-luating the ASAS recommendations for earlyreferral of axial spondyloarthritis in patientswith chronic low back pain; is one parameterpresent sufficient for primary care practice?Ann Rheum Dis. 2015 Dec;74(12):e68.

Bisoendial R, Tabet F, et al. Apolipoprotein A-I Limits the Negative Effect of Tumor NecrosisFactor on Lymphangiogenesis. ArteriosclerThromb Vasc Biol. 2015 Nov;35(11):2443-50.

Markusse IM, Dirven L, Han KH et al. Evalua-ting adherence to a treat-to-target protocol inrecent-onset rheumatoid arthritis: Reasons forcompliance and hesitation.Arthritis Care Res(Hoboken). 2015 Aug 3.

van Hoeven L, Vergouwe Y, Weel AE, et al.External Validation of a Referral Rule for AxialSpondyloarthritis in Primary Care Patientswith Chronic Low Back Pain. PLoS One. 2015Jul 22;10(7):e0131963.

Cochran BJ, Bisoendial RJ, Hou L, et al. Apo-lipoprotein A-I increases insulin secretion andproduction from pancreatic β-cells via a G-protein-cAMP-PKA-FoxO1-dependentmechanism. Arterioscler Thromb Vasc Biol.2014 Oct;34(10):2261-7.

de Rotte MC, den Boer E, Weel AE, et al.Methotrexate polyglutamates in erythrocytesare associated with lower disease activity inpatients with rheumatoid arthritis. Ann RheumDis. 2015 Feb;74(2):408-14.

Urologie

Oderda M, Audenet F, Gan M, et al. Re: Ales-sandro Volpe, Kamran Ahmed, ProkarDasgupta, et al. Pilot Validation Study of theEuropean Association of Urology RoboticTraining Curriculum. Eur Urol 2015;68:292-9.Eur Urol. 2015 Aug;68(2):e29-30.

Wetenswaardig 33

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:10 Pagina 33

Page 24: MAASSTAD Opmaak 1€¦ · DRUKWERK @ Niets uit dit magazine mag openbaargemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie

ICH-GCP scholingen

10 maart

26 mei

9 juni

6 oktober

7 november

8 december

EMWO GCP-WMO examen

17 maart

16 juni

13 oktober

14 november

15 december

Wetenschapslunches

16 februari: Jong STZ

19 mei: Zorgpad ontwikkeling

15 september: Wat te verwachten als de inspectie komt?

14 december: Recruteren kan je leren

Wetenschapssymposium

20 oktober

Wetenschapsmagazine

Uitgave 2 in oktober 2016

TWOR (METC) vergaderingen

(NB. indieningsdeadline is 2 weken eerder)

17 februari

23 maart

20 april

25 mei

22 juni

20 juli

24 augustus

28 september

26 oktober

23 november

21 december

Wetenschapscommissievergaderingen

14 januari

18 februari

22 maart

20 mei

23 augustus

25 oktober

22 december

GEPLAND IN HET MAASSTAD ZIEKENHUIS IN 2016

KALENDER

Wetenswaardig 39

MAASSTAD_Opmaak 1 13-04-16 11:11 Pagina 39