Maandblad van de

Evangelisch-Lutherse gemeente

te ’s-Gravenhage

132e jaargang

no. 1/2

Jan./feb. 2017

Lutherse Burgwal 7-9, 2512 CB Den Haag Tel: 070-363 66 10 www.luthersdenhaag.nl e-mail: info@luthersdenhaag.nl

Beste wensen Nieuwjaarsspeech

Pag. 3

Het Luthert in Den Haag

Pag. 7

Door de week heen: kerst voor het hele jaar

Pag. 8

Young Info: Kerst in het veld

Pag. 12

Kerst in het veld Op kerstmiddag vierden kinderen van de Lutherse en Lukaskerk samen met kinderen uit de buurt het kerstfeest. Vier herders gingen op pad en iedereen mocht meedoen met schilderen, gedichten voordragen, muziek luisteren en dansen. Zo kwamen we bij het kindje in de stal. Wat een prachtig feest was het weer!

2

Inhoudsopgave Pastoralia 2 Uit de gemeente 3 Rondom de zondag 6 Het Luthert in Den Haag 7 Door de week heen 8 In de stad en verder… 10 Young Info 12 Overzicht activiteiten 15 Overzicht diensten 16

Pastoralia

Beste mensen, De eerste besprekingen over Pasen zijn al weer in volle gang. In de kerkenraad is besloten dat we deze dagen niet met de Lukaskerk zullen vieren. Ik zelf ben in de Lukaskerk. Dat was zo de afspraak. Omdat er nog geen nieuwe predikant is en omdat we Witte donderdag, Goede vrijdag, Stille zaterdag en Paaszondag als één geheel wilden vieren en het niet gemakkelijk zou zijn een predikant voor alle dagen te vinden, hebben we contact gezocht met de protestantse universi-teit of zij een gevorderde student zouden hebben die met ons zou willen vieren. Dat is gelukt. Marie–Christine Hansen wil met ons vieren. Zij is nog niet geordineerd. Zij heeft wel preekbe-voegdheid. In goede samenspraak gaan we de diensten voorbereiden. Zelf zal ik trouwens in de Paaswake voorgaan. Marie–Christine is een enthousiaste jonge vrouw waarin wij alle vertrou-wen hebben. Op Stille zaterdag is er ’s middags een kinderpaasfeest. Thema wordt: Daniël in de leeuwenkuil, over trouw blijven aan Gods woord. Ook de veertigdagentijd zal dat thema dragen. Kerstfeest was een fijn feest. In de adventstijd hebben we met ouders en kinderen gewerkt aan kribben die mee naar huis gegaan zijn, gevuld met hoop: berichten van een betere wereld. Want ook kinderen lijden aan het gevoel dat er wel veel mis is in de wereld. De ouderen vierden hun feest op 22 december. Een schoolklas van de Jan van Nassauschool kwam zingen. Het was geweldig! Op de 24ste vierden we een fijn feest met de kinderen van de Lukaskerk en de Lutherse kerk samen. De herders die in de adventstijd hun hoofd om de hoek staken, kwamen voorbij en namen ons mee naar de stal. De os die zo gespannen was over zijn rol in het spel, sliep overmand door de emoties dwars door het hele spel heen. Op 8 januari namen we afscheid van Jeroen Rosier als ouderling. We zullen zijn bijdrage heel erg missen. Maar met zijn drukke werkkring en de studie was het voor hem niet mogelijk het ouderlingwerk erbij te blijven doen. In dezelfde

dienst begroetten we Margriet van Middelkoop als nieuwe ouderling. Ze heeft al enkele maanden ‘stage’ gelopen. We zijn blij met haar. Het zijn geen gemakkelijke tijden voor de kerkenraad. Het is makkelijker om de kerk te besturen als de financiën royaal aanwezig zijn. Kerkrentmeesters hebben zorgen om het gebouw. Er moest noodza-kelijk werk gebeuren aan de ramen. Uw belang-stellende meelevendheid wordt zeer op prijs gesteld. Februari is een rustige maand. In Rome ben ik bij een conferentie waar pastoor Ad van der Helm me op attent had gemaakt over Luther en de sacramenten: een rooms-katholiek herlezen van Luther in oecumenisch perspectief. Het lijkt me wel spannend om Luther te lezen te midden van rooms-katholieke theologen. Ik houd u op de hoogte.

Met een vriendelijke groet, Ds. Trinette Verhoeven

[foto: Ries de Weerd] Traditiegetrouw maakten de kinderen een koningskroon voor scheidende en komende kerkenraadsleden en ook Nienke Rosier, die afscheid nam als leiding van de kinderkerk, kreeg natuurlijk een kroon!

Bedankt Op zondag 4 december werden wij verrast met de bloemen uit de kerk. Dit ter bemoediging met name omdat wij veel zorgen hebben over onze (schoon-)vader. Heel veel jaren was hij een trouw lid van onze Lutherse kerk en heeft daar veel sporen liggen. Helaas wordt zijn gezondheid slechter en is een bezoek niet meer mogelijk. Het is fijn te merken dat onze gemeente zo met elkaar meeleeft. Hartelijke dank.

Fred en Joke Momberg-Krens

DE LUTHER HERAUT voor maart 2017 verschijnt op zaterdag 4 maart 2017. Uiterste inleverdatum van kopij: vrijdag 17 februari 2017. Inleveren kopij: digitaal via lutherheraut@gmail.com of via het adres van de kerk (onder vermelding van kopij LH). Bij digitale verzending ontvangt u altijd een ontvangstbevestiging Zo niet, neemt u dan contact op met Mascha de Haan (070-3689044).

3

Uit de gemeente De kerkenraad vergaderde Op 12 december was er een gezamenlijke kerkenraadsvergadering met de Lukaskerk. Ook in 2017 zijn er gezamenlijke themadiensten die de ouderlingen, samen met gemeenteleden, voorbereiden. Hemelvaartsdag is een gezamenlij-ke dienst in de Lutherse kerk en we besluiten Pinksteren gezamenlijk te vieren in de Lukaskerk. Op 2 april is onze kerk gesloten in verband met verhuur en u bent van harte welkom voor de dienst in de Lukaskerk. Ook organiseren de ouderlingen dit jaar weer twee huisdiensten. De data worden na overleg met onze kosters vastge-steld. Margriet Quarles van Ufford is als waarne-mer voor Kerk in Actie voor drie maanden uitge-zonden naar Jeruzalem. Na haar terugkomst organiseren we een avond, zodat zij haar ervarin-gen met ons kan delen. We blikken kort terug op de gezamenlijke avondmaalsviering van 4 december 2016. Een mooie dienst met de Avond-maalsviering in een iets andere opzet dan Lutheranen zijn gewend. Om gemeenteleden de gelegenheid te geven na te praten over deze dienst wordt op 5 januari een nagesprek georga-niseerd in de Lukaskerk. Trinette Verhoeven zal professor Barnard vragen een keer te komen praten over het avondmaal. U hoort hier meer over, zodra bekend is wanneer hij kan komen. Op 14 januari wordt in onze kerk een Nieuwjaarsbij-eenkomst georganiseerd voor de nieuwe bewo-ners van het Wijnhavenkwartier. Deze bijeen-komst is een samenwerkingsverband tussen de ELG, Lukaskerk, Kloosterkerk, Christus Triumfa-torkerk, De Zinnen en de st. Jacobuskerk. Het vergaderschema voor de gezamenlijke ker-kenraadsvergaderingen in 2017 wordt vastge-steld. Na de pauze vergaderde de eigen kerkenraad verder. De werkgroep Beleidsplan, bestaande uit Mascha de Haan, Martin de Zeeuw, Ewald Grund, Ida Baaima, Hans Koopman en Loes Klijn, heeft een concept voor het nieuwe beleidsplan opge-steld. Mascha de Haan geeft ter vergadering een korte toelichting over hoe de werkgroep te werk is gegaan, wat de overwegingen zijn geweest om te kiezen voor een visuele voorstelling (mindmap) met in de bijlagen achtergrondinfor-matie, financiële informatie, een communicatie-plan en een toelichting. De kerkenraad stemt in met deze mindmap en bedankt Mascha de Haan en de werkgroep voor de inzet tot nu toe. Inhou-delijke bespreking van het concept beleidsplan is in de vergadering van 9 januari 2017. De begrotingen 2017 van Kerkrentmeesters en Diaconie worden vastgesteld. Helaas zijn er financiële tegenvallers: de stopverf van de ramen naast het orgel bevat asbest, en moet door een gespecialiseerd bedrijf worden verwijderd. Deze kosten vallen niet onder de onderhoudssubsidie. Naast extra hoge kosten, betekent dit ook een vertraging van de werkzaamheden. Ook is gecon-stateerd, dat er meer stenen in de achtergevel moeten worden vervangen en dat op het dak van het torentje enkele nieuwe pannen nodig zijn. Aan de voorkant boven de timpaan moet een deel van het lood vernieuwd worden.

De invulling van de diensten in de Paascyclus was nog even een puzzel. Trinette Verhoeven heeft dienst in de Lukaskerk en we weten nog niet wanneer onze gemeente een tweede predikant heeft. Via prof. Barnard heeft Trinette Verhoeven contact gelegd met een enthousiaste jonge studente, Marie-Christine Hansen, die de diensten rondom Pasen voor haar rekening gaat nemen, onder haar begeleiding. Marie-Christine Hansen heeft wel een preekbevoegdheid, maar mag nog geen sacramenten bedienen. Voor het Avondmaal op Witte Donderdag moet nog een oplossing gevonden worden. Op maandag 9 januari 2017 komt zij om 19.00 uur kennis maken met de Ouderlingen. Ineke Peereboom Voller en Ewald Grund hebben met de Stichting Cultuur en Muziek gesproken en er zijn afspraken gemaakt. In januari 2017 is er een vervolggesprek. Marianne Grund heeft ruim tien jaar het preekrooster verzorgd en heeft aangegeven, dat zij het stokje wil overdragen. De kerkenraad beraadt zich nog over een opvolger. Marianne Grund, bedankt dat je al die jaren zo zorgvuldig en plichtsgetrouw deze enorme klus hebt geklaard!

Loes Klijn, secretaris

Collectebonnen hier, collectebonnen daar …. In de Lukaskerk zijn er witte collec-tebonnen en in de Lutherse kerk zijn deze groen (of nog oranje). De waarde van deze bonnen is verschil-lend. De vraag werd gesteld: kan ik

mijn witte bonnen ook gebruiken in de Lutherse kerk? Wellicht heeft u zich ook wel eens afge-vraagd of onze collectebonnen bij de Lukaskerk op de collecteschaal mogen. Ik kan u geruststel-len: de bonnen zijn uitwisselbaar en in beide ker-ken geldig. Verrekening vindt achteraf plaats.

Loes Klijn, secretaris

Beste wensen [nieuwjaarstoespraak door Frank Everaarts, voorzitter kerkenraad op 8 januari] 2016 kan wat mij betreft de boeken in als het jaar waarin alles anders liep dan verwacht. Maar gelukkig was dat niet alleen maar kommer en kwel, en daarom blik ik graag met u terug op 2016, en ook een beetje vooruit naar 2017. Vorig jaar om deze tijd namen we afscheid van Marianne van der Meij als een van onze twee predikanten, en daarna zijn we rap gestart met de werving van een nieuwe predikant. Dat liep allemaal voorspoedig, totdat in september bleek dat we uiteindelijk toch te grote verschillen van inzicht hadden om samen verder te gaan. Dat was een verdrietig moment, want we hadden elkaar ook veel te bieden. We hebben daar in een gemeentevergadering al uitgebreid met elkaar over gesproken. Sinds toen hebben we de werving opnieuw gestart, en afgelopen week sloot de reactietermijn. Het mobiliteitsbureau van de landelijke kerk doet nu weer de eerste selectie op de binnengekomen reacties, en dan hebben we later deze maand hopelijk gesprekken.

4

Wat natuurlijk ook niet goed is gelopen is het afscheid van onze organist Aart Bergwerff. Ook daarover spraken we eerder al. We betreuren dat het zo gelopen is, maar ook hier moeten we verder. Voor de vacature van organist sluit de reactietermijn op 10 januari. We zoeken iemand van hetzelfde niveau en dezelfde klasse als Aart, en dat zal nog niet meevallen. Voor de selectie hebben we ons verzekerd van de bijstand van drie gerenommeerde organisten, en we hopen samen met hen een goede keuze te kunnen maken in de komende tijd. Dat waren twee grote tegenslagen, maar we zijn als kerkenraad en gemeente weer op weg voor-waarts, en dat kenmerkt wat mij betreft toch ook het jaar dat achter ons ligt. Want ondanks dat we beperkte predikantscapaciteit hadden is er veel gebeurd. Soms voor, soms achter de schermen. Ik wil proberen u een beeld te schetsen van de breedte van het werk dat gebeurt. Voordat u hier op zondagmorgen samenkomt, is er al heel wat gebeurd. De kosters hebben gezorgd dat het gebouw klaar is. Regelmatig zingt de cantorij of het Pajama-koor. Er zijn kerkenraadsleden van dienst, collectanten en een deurwacht. Maar er is ook een predikant en een organist geregeld, mensen voor de crèche en de kinderkerk, en die hebben zich allemaal voorbe-reid. Er is een zondagsbrief gemaakt. Er is een liturgische bloemschikking gemaakt. Dat waren bij elkaar al weer negen roosters die gemaakt moesten worden. En u weet wie er voorgaat omdat er een Luther Heraut is gemaakt of omdat u op de website heeft gekeken. In de kerk is gerouwd, getrouwd, gedoopt en er is belijdenis gedaan. Er zijn huisdiensten geweest (dat zijn middagdiensten, in eerste instantie voor ouderen). En het Citykwartier heeft zijn 12 ½ ja-rig jubileum gevierd. En elke week is er ook een dienst in hetzij Swaenesteyn, hetzij Swaenehove. Ook daarbij is een aantal van u als vrijwilliger betrokken. Veel mensen zijn het afgelopen jaar bezocht. De diaconie heeft Rien Sprong aangesteld om de ouderen in de gemeente te bezoeken en waar nodig te helpen met procedures of formulieren. Er zijn wekelijks bloemen als groet en vaak als bemoediging rondgebracht. Met kerst zijn de 80-plussers bezocht door een heel netwerk van vrijwilligers, die ook buiten die periode vaak bij mensen op bezoek gaan. Er zijn acties gevoerd om geld binnen te halen voor de kerk. De bazaar vanzelfsprekend (opbrengst ruim €5.000), een enorm gezellige avond meet and eat in juni (€ 450), er worden nog steeds engeltjes gemaakt en verkocht, boeken verkocht, enzovoorts. Dat geld is hard nodig. Bijvoorbeeld voor restauratie van de ramen en de buitenmuur aan de orgelzijde. U heeft al wekenlang de ramen ingepakt gezien. Dat is omdat er lekkage was. Omdat er in 2016 meer subsidie beschikbaar was dan in 2017 is dat werk een paar maanden naar voren gehaald. Maar helaas is bij de uitvoering asbest aangetrof-fen in de oude stopverf. Zo ging dat vroeger, nu wordt daar anders mee omgegaan.

Het werk ligt daarom deels stil, omdat aanvullen-de offertes gevraagd worden voor de verwijde-ring. De raming is dat de extra kosten tussen de € 15.000 en de € 20.000 lopen. Overigens is onderhoud een permanente taak en zorg waar u misschien niet altijd even veel van merkt. Zo krijgt bijvoorbeeld ook de rolstoelopgang een opknapbeurt, zodat het ook daar veilig blijft. Er wordt ook op andere manieren gekeken om geld te werven. KRM heeft uitgebreid met een deskundige overlegd om ons gebouw meer aan cateraars te verhuren voor recepties e.d. Later deze maand is er een borrel voor die doelgroep om hen met het gebouw kennis te laten maken. Eind maart is er een grote meerdaagse vis in de verhuur, waarvoor we op 2 april voor een keer bij wijze van hoge uitzondering geen dienst in deze kerk hebben. En natuurlijk blijven we ook afhan-kelijk van de kerkelijke bijdragen. De kerkenraad wil u graag bedanken voor uw doorgaande finan-ciële steun. Dat is heel belangrijk. En er is natuurlijk een keur aan activiteiten geweest: • de tweewekelijkse seniorenbijeenkomsten,

met in juli een uitje naar Avifauna; • de Jour der Senioren; • de kinderkerk heeft een zomeruitstapje

naar een kinderboerderij gemaakt, en twee weken geleden een fantastisch kerstspel opgevoerd;

• het kamp is met ruim 60 kinderen weg ge-weest;

• de Stichting Cultuur en Muziek organiseerde concerten, zoals de Reger-cyclus in okto-ber;

• in februari hadden we hier de Vredeswand; • de kerk was open met Koningsdag en Open

Monumentendag; • er zijn gespreksgroepen geweest; • er is een Amnesty International groep; • een communicatie-werkgroep; • een groep Externe Contacten, die o.a. het

contact met onze zustergemeente in Kusu Kusu Sereh onderhoudt;

• er zijn gemeentevergaderingen geweest en een bijeenkomst om vrijwilligers te bedan-ken;

• we worden elke maand getrakteerd op een stukje Haagse historie in de Luther Heraut;

• er is een groep die zich op het schrijven van een nieuw beleidsplan heeft gestort;

• de kerk is in vier lange dagen met vereende krachten schoon gemaakt;

• we hadden de paascyclus, met een slot-dienst in de Grote Kerk. Voor sommigen had dat niet gehoeven, voor anderen was het een van de hoogtepunten van het jaar. Het geeft de rijke schakering van onze ge-meente aan, net als de gesprekken in de cyclus over het Heilig Avondmaal, die hier uit voort kwam.

5

Het is nogal wat, en het leek me goed het eens over het voetlicht te brengen. Temeer daar het nog niet eens alles is. Denk ook maar eens aan de start van het Reformatiejaar, met de lezing van Margot Kässmann, het bezoek aan de synagoge, onze Lutherbierbrouwers, op 29 januari kunnen we naar onze eigen privévoorstelling van de film Storm in de bioscoop Spuimarkt en op 18 januari zingen we Lutherliederen met de cantorij. En er komt dit jaar nog veel meer. Op 14 januari organiseren we in deze kerk een nieuwjaarsbijeenkomst voor de nieuwe bewoners in het Wijnhavenkwartier. Dat is de nieuwbouw rond Binnenlandse Zaken en Justitie. De bijeen-komst is een samenwerkingsverband van de centrumkerken: de ELG, Lukaskerk, Kloosterkerk, Christus Triumfatorkerk, De Zinnen en de st. Jacobuskerk en we hopen mensen zo een prettige kennismaking met de kerken in de omgeving te bieden. Het is een heel verhaal. Maar gelukkig komt dat omdat we in deze gemeente genoeg te melden hebben. Ik noemde de belijdenissen al een keer. Op dit moment is er één kandidaat voor belijdenis-catechisatie – dat is Mansjowie Ap, en in overleg met hem, kerkenraad en de kosters is besloten om geen gewone catechisatie te doen, maar een stage van een paar maanden om kennis te maken met de vele facetten van gemeente-zijn, en aan het eind is er dan het gebruikelijke gesprek met een delegatie van de kerkenraad voordat er belijdenis kan worden gedaan. Wij als kerkenraad vinden het leuk dat Mansjowie dit zo doet, en we wensen hem veel plezier bij zijn stage! Het thema van het seizoen 2015/2016 was levens-kunst, en nu is het Kunst in de Kerk. Ik denk dat we heel wat levenskunst hebben laten zien samen. Ik wens ons als gemeente en u persoonlijk veel heil en zegen toe in het nieuwe jaar. Ik wil u allen bedanken voor het werk dat u in en voor de kerk doet.

Uit de diaconie We kijken terug op de ouderendienst van 13 november. We gaan binnenkort de twee diensten voor 2017 plannen. De voorbereidingen voor de kerstbezoeken zijn afgerond. Alle vrijwilligers hebben de pakjes opge-haald om ze rond te brengen. Met deze actie is er contact met alle gemeenteleden boven de 80 jaar. Er wordt een aantal mensen financieel ondersteund in deze tijd rond de feestdagen. Ook delen we 15 pakketten uit, die we vanuit de centrale diaconie hebben gekregen. Er gaat weer een aantal gasten mee met de vakan-tieweek. Van 5 tot 12 augustus gaan ze naar Nieuw Hydepark. We bespreken de begroting voor 2017.

Ineke Peereboom Voller

Contactadressen en activiteiten Alle activiteiten vinden plaats in de kosterij, Lutherse Burgwal 7, tenzij anders aangegeven. Kosters: H. Baaima en N. Lamb, tel. 070-3636610, e-mail: kosterij@luthersekerk-denhaag.nl De kerkenraad Voorzitter: F.W. Everaarts, tel. 070-3250220 Secretaris: mw. L. Klijn, tel. 070-3107999 info@luthersdenhaag.nl; Ouderlingen: mw. J. Dekker, mw. M. Middelkoop; Kerkrentmeesters: mw. J. Valstar-Vos, A.E. Grund; Diaconie: mw. I. van der Kam, mw. I. Peereboom Voller-Lelieveld, Chr. Minderhoud, mw. A. Sapioper. Predikant Ds. W.T.V. Verhoeven, tel. 070-3470873, wtv.verhoeven@hetnet.nl, meestal bereikbaar van 9.00 uur tot 9.30 uur, vrije dag: dinsdag. Swaenesteyn en Swaenehove Saffier de Residentiegroep, die de verzorgingshui-zen van voormalige Lutherse signatuur beheert, heeft als geestelijk verzorger Ds. A.Hommens-van de Steeg voor WoonZorgPark Swaenehove (Heiloostraat 296, 2547 KX Den Haag, telefoon-nummer: 070-3084830) en voor WoonZorgPark Swaenesteyn Ds. Y. Schoonhoven (Nieuwendamlaan 1, 2547 JG Den Haag, telefoon-nummer: 070-4487000). Seniorenbijeenkomst Mw. E. Pellen, tel. 079-3423963 en mw. J. Momberg, tel. 079-3516094. Stichting Cultuur en Muziek in de Lutherse Kerk / Orgelcommissie Contactpersoon: dhr. K. van der Meij, tel. 06-14214001. Kerkkoor Maarten Luther Cantor: mw. M.Y. Schendelaar Contact: mw. I. van der Veen, secr., tel. 070-3464953, e-mail: inekevanderveen@caiway.nl Elke dinsdagavond van 20:00 – 22:00 uur. Stichting Wees– en Oudeliedenhuis Dhr. F.W. Everaarts, tel. 070-3250220. Jour der Senioren Mw. E. Gaemers, tel. 070-3200972. Coördinatie auto– en taxivervoer Kun u door omstandigheden niet op uw gebruikelij-ke manier naar de zondagse eredienst komen, dan kunt u in overleg treden met mw. Th. Jager (tel. 06-44300971) voor vervoer per taxi. U kunt van deze mogelijkheid 12 keer per jaar gebruik maken, tegen betaling uwerzijds van de kosten van het openbaar vervoer. Schroom niet om hiervan ge-bruik te maken. Diaconale hulp Mw. I. Peereboom Voller-Lelieveld, 070-3695444. Heeft u behoefte aan maatschappelijk werk, wendt u zich dan tot het algemeen maatschappelijk werk in uw woonplaats (telefoonboek onder de A of de M ). Buiten kantooruren kunt u spoedhulp bellen: 070-3795748.

6

Rekeningnummers

♦ Evangelisch-Lutherse Gemeente 's-Gravenhage te Nootdorp NL09FVLB0226115682

♦ Evangelisch-Lutherse Gemeente 's-Gravenhage inz. Verhuur NL33FVLB0225390272

♦ Diaconie ELG ’s-Gravenhage te Den Haag NL91INGB0000037958

♦ Orgelfonds ELG ’s-Gravenhage te Leidschendam NL29INGB0000614866

♦ Evang.-Lutherse Jeugdraad te Den Haag NL96 FVLB 0227010590

♦ Kampcommissie ELJR ’s-Gravenhage te Delft NL17INGB0000124553

♦ Penningm. Kerkkoor Maarten Luther te Delft NL70INGB0001917129

♦ Stichting Cultuur en Muziek in de Lutherse Kerk te Leidschendam NL73INGB0006817612

Rondom de zondag Opbrengsten van de collecten Vanaf 27 november 2016 t/m 8 januari 2017 Orgelfonds € 323,00 Stek-Kinderwinkel € 192,50 Voedselbank - kinderen € 115,00 KIA - kinderen in de knel € 97,35 Kinderkerk € 97,84 Kerstcollecte Diaconie € 279,50 Onderhoud Gebouwen € 596,19 Kerk € 531,87 U kunt een collecte ondersteunen door een bijdrage over te maken aan: ◊ Ev. Luth. Gem. ’s-Gravenhage te Nootdorp,

IBAN: NL09FVLB0226115682, onder vermelding van het doel: kerk, onderhoud gebouwen en Orgelfonds

◊ Diaconie ELG ’s-Gravenhage te Den Haag, IBAN: NL91INGB0000037958, onder vermelding van het doel: Stek-kinderwinkel, Voedselbank-kinderen, KIA-kinderen in de knel, Kinderkerk, Kerstcollecte Diaconie.

Alle gevers hartelijk dank. Collecten Diaconie

Zondag 22 januari – Straatpastoraat De medewerkers van het Straatpastoraat onder-steunen daklozen bij het leven op straat. Zij verzorgen maaltijden en hebben een luisterend oor. Er is een kookboek in de maak, Cooking for crowds. Als de crondfunding rond is, wordt het boek gedrukt. Zondag 29 januari – Wereldlepradag Vandaag is het Wereldlepradag. Lepra is een oude ziekte, die nog steeds honderdduizend slachtoffers maakt. Helaas is er nog geen afdoende medicijn gevonden. Zondag 5 februari – Aandachtscentrum Het Oecumenisch Aandachtscentrum is een open huis in het hartje van Den Haag. Het is open voor hen die een moment van rust en stilte zoeken in het leven van alledag. Er is ruimte voor activiteiten en een gesprek. Daarnaast zijn er regelmatig exposities. Zondag 12 februari – Mens zijn voor de Mensen De leden van de Stichting Mens zijn voor de Mensen organiseren allerlei activiteiten om geld in te zamelen. Dit om de projecten in Roemenië en Oost Java te blijven ondersteunen. Uw bijdrage helpt hier ook bij. Zondag 19 februari – Micro Hydra Project Het waterproject vraagt nog steeds onze steun. Er wordt nog steeds hard gewerkt aan de reconstruc-tie van de dam. Het doel is het aanleggen van een pijplijn om het water naar de nabij gelegen dor-pen te vervoeren. De Heer P.F. Sapioper, die het project begeleidt, houdt ons regelmatig op de hoogte over de voortgang. Zondag 26 februari – Orgelfonds Het orgelfonds is mede verantwoordelijk voor het onderhoud van het orgel. Het onderhoud van ons mooie orgel is kostbaar. Zondag 5 maart – KIA – Kinderen en jongeren In De Glind wonen ongeveer 120 uit huis geplaatste kinderen en jongeren die niet meer thuis kunnen wonen. Kinderen en jongeren zijn kwetsbaar. Door moeilijke omstandigheden en aanleg kunnen ze gemakkelijk in de knel raken. In Nederland zijn ongeveer 45.000 kinderen uit huis geplaatst. De Rudolphstichting ontwikkelt vernieu-wende zorgprojecten en gezinshuizen in Jeugddorp De Glind en in de rest van Nederland. Daardoor krijgen deze kinderen de kans die ze verdienen.

7

29 januari: themadienst genade Samen met de Lukaskerk spraken we af een aantal themadiensten door het jaar heen te organiseren. Het Lutherjaar en de thema’s die

toen aangesneden werden, waren leidend. De reformatie zou een aantal slogans voeren. Eén van die slogans was: alleen het woord. Tegen-over natuurlijk de traditie die steeds dikker en trager werd en meer te doen had met dogmatiek dan met Schriftuitleg. Mensen uit beide gemeen-ten, Luthers en Lukas zijn daarbij betrokken. In november 2016 was het thema: ‘woord van God wat wil dat zeggen’. En we zeiden tegen elkaar dat de evangeliën door hele gewone mensen geschreven zijn: Jan, Matthijs, Mark en Luuk. Allemaal op hun eigen manier getroffen door het verhaal van Jezus. En we vroegen ons af wat wij door wilden geven. In de dienst daagden we u uit het woord op te schrijven dat het meest in uw evangelie voor zou komen. Het evangelie volgens de mensen van de Lutherse gemeente heeft in de kerk gehangen. Liefde kwam vaak voor, vrede, samen, ontmoeting, Jezus. 29 januari is de volgende themadienst en wel over genade. We vieren deze dienst samen met de Duitse kerk. 29 januari: filmbezoek Storm Storm speelt zich af in de middeleeuwse Lage Landen, waar de 12-jarige Storm (Davy Go-mez) ziet hoe zijn vader Klaas (Yorick van Wage-ningen) wordt gearresteerd. Klaas is door de In-quisitie betrapt tijdens het drukken van een be-langrijke, maar verboden brief van Maarten Lu-ther. Storm weet te ontkomen met de originele drukletters en wordt zo ongewild het middelpunt van de jacht op de brief. Bedreigd door de Inqui-sitie maar geholpen door Marieke (Juna de Leeuw), een weesmeisje dat in de ondergrondse tunnels woont, moet Storm in een race tegen de klok zijn vader zien te redden van de doodstraf. Wat begint als een spannend avontuur, ontaardt in een gevecht voor ieders vrijheid. Storm wordt aangemerkt als familiefilm, dat wil zeggen, geschikt voor zowel kinderen als volwas-senen. Op zondagmiddag 29 januari 2017 heb-ben we een besloten voorstelling kunnen regelen in Pathé Spuimarkt. Inloop om 12.45 uur, aan-vang film 13.00 uur. Op een ander moment orga-niseren we een nagesprek. Kosten voor de film bedragen € 8,- per kaartje (groepskorting). Aanmelden kan via LutherHeraut@gmail.com. Graag naam, emailadres en aantal plaatsen aan-geven, dan kunnen we een inschatting maken op hoeveel mensen we kunnen rekenen.

17 februari: Maken of breken. 500 jaar Reformatie Het is vijfhonderd jaar geleden dat Luther zijn 95 stellingen publiceerde over misstanden in de rooms-katholieke kerk. Hiermee ontketende hij een revolutie in het religieuze denken binnen Europa. Luther was niet de enige en ook niet de eerste die kritisch was: grote denkers als Jan Hus, Huldrych Zwingli, Johannes Calvijn en Desiderius Erasmus stelden eveneens hun ideeën op schrift. Zij hebben met hun pamfletten, geschriften en boeken geschiedenis geschreven. Over de mannen achter de Reformatie én over hun antagonist Erasmus gaat deze middag. Waar waren deze denkers op uit? Waarom waren zij kritisch over de katholieke kerk en de paus? Wat waren de gevolgen van hun ideeën voor de samenleving van toen? En hoe beïnvloeden ze de geloofsbeleving van nu? Wilt u meer weten over deze critici van de heersende kerk in de zestien-de eeuw? Tijdens de studiemiddag ‘Maken of breken. 500 jaar Reformatie’ belichten vijf deskundigen deze reformatoren, onder leiding van programmamaker Annemiek Schrijver. Originele werken van deze denkers zijn tijdens de studiemiddag te zien. Locatie: Aula, Koninklijke Bibliotheek Tijd: 13.00 u – 17.30 uur. Inclusief borrel, inloop vanaf 12:30 uur. Aanmelden en volledig programma via www.kb.nl/studiemiddag Deelname is gratis, maar wel graag even aanmelden i.v.m. catering. LutherBier Het LutherBier waar Henk Baaima en Mascha de Haan al een aantal maanden druk mee zijn, doet het nog steeds erg goed. Inmiddels is de derde (en tevens laatste) 1000 liter gebotteld. Ook hiervan is alweer een deel verkocht. Mocht u nog of weer LutherBier willen proeven, bestel dan gerust een doosje van 12 flesjes voor € 25,-. Bestellen kan via LutherBier@gmail.com

Het Luthert in Den Haag In iedere Luther Heraut houden we u op de hoogte van de eerstvolgende activiteiten in het Lutherjaar, die we - al dan niet in samenwerking met de Duitse kerk en de Lukaskerk - organiseren. Maar ook andere evenementen in onze stad zul-len we noemen. Zo hoeft u niets te missen!

8

Vrijwilligersbijeenkomst

Alle vrijwilligers worden op zaterdag

8 april van 11.00 tot 15.30 uur uit-

genodigd voor een lunch en de voorstel-

ling “Kom naar voren” van Kees

Posthumus. Dit om hen te bedanken

voor hun inzet in het afgelopen jaar.

Zet de datum vast in uw agenda.

Meer informatie volgt later.

Door de week heen Kerst voor het hele jaar Kerst is altijd een bijzonder moment. Ieder jaar denk ik weer: nu heb ik alles gezegd. Over kerst is werkelijk niets nieuws meer te zeggen. En dan toch lijkt alles weer nieuw. Op kerstochtend is de lezing volgens rooster die uit Johannes 1. Het licht was in de duisternis. En de duisternis heeft het licht niet overmeesterd. En het ligt voor de hand daarbij Genesis 1 te lezen over God die het licht tevoorschijn roept. God sprak: er zij licht en er was licht. Johannes 1 zegt dat de schepping doorgaat. Jezus is het licht dat God uitroept. En dat bete-kent dat onze gedachten over de schepping iets bij gesteld moeten worden. Schepping is iets van lang geleden. Dat was ooit. Een tijd lang leek dat de religieuze opvatting. Ik heb daar nooit wat mee gekund. Deze opvatting bracht ons boven-dien in de problemen toen wetenschappers de evolutie bloot legden. Een tijd lang leek de discussie te gaan tussen creationisten en gelovi-gen en atheïsten aan de andere kant. Gelovigen die kozen voor de evolutie tegen het atheïsme, hadden het moeilijk. Op dit moment is er van alles aan het kantelen. Genesis is allang ontmas-kerd als een boek dat niet over de ontstaans-geschiedenis gaat, maar een loflied wil zijn op de samenwerking van God en mens in de wereld. De schepping eindigt niet voor niets met de schepping van de mens als Gods beeld en gelijke-nis. Er wordt wat van ons verwacht. En dan gaat het bij mij kriebelen. Het geloof is voor mij een aansporing om aan het werk te gaan. De schepping gaat door en ik mag daar een rol in spelen. Maar niet alleen dat. Er is altijd meer te zeggen. De lezing van de kerstnacht begint met de regering van keizer Augustus. Het is niet zo gemakkelijk om aan het werk te gaan. Chaos is nooit ver weg. Op advies van de politie werden tijdens de kerstnachtdienst bij binnenkomst de tassen van alle bezoekers bekeken. De duisternis in onze wereld is groot. En het is niet eenvoudig daar een weg in te vinden. Angst gaat een rol spelen: angst en wantrouwen. In onze maat-schappij word je al snel weggezet als naïef als je niet gelooft dat moslims potentieel gevaarlijk zijn. En ik zal niet ontkennen dat we problemen hebben. Maar ik geloof niet in ‘wij’ – ‘zij’ denken, waar wij de ‘goeden’ en zij de ‘slechten’ zijn. Ik geloof in Gods droom van de mens die Zijn beeld en gelijkenis is en in Jezus die alle mensen rond zich verzamelde: herders en koningen, mannen en vrouwen. God dacht bij Zijn schepping niet in ‘wij’ en ‘zij’ maar in samen. Kerst is bij uitstek het feest waar hij de wereld - en wel de hele wereld - nog eens rond de kribbe verzamelt, opdat wij ons samen zouden bezinnen op Zijn bedoeling met deze wereld: licht in de duisternis te zijn. En dat mag best een boodschap voor het hele jaar zijn.

Trinette Verhoeven

Seniorenkring in januari en februari 2017 Allereerst wensen de vrijwilligers van de seniorenkring u allen een voorspoedig en gezond 2017. We kunnen terugkijken op een gezellige decem-bermaand voor de seniorenkring, waarbij wij veel mensen mochten ontvangen bij onze sfeervolle kerstviering. De seniorenkring komt weer bijeen op dinsdag 17 januari, dinsdag 31 januari en dinsdag 14 februa-ri. Dit zijn spelletjesmiddagen (Rummicub, Trio-minos, Scrabble, Klaverjassen etc.). Op dinsdag 28 februari gaat Jowien, samen met Corrie (van de Lukaskerk) met ons bloemschikken. De eerste Jour van het nieuwe jaar is op woens-dag 25 januari. Rien Sprong praat dan met ons over het thema “Bewaar(de) herinneringen”. U bent van harte welkom van 13.30 tot 15.30 uur op de Lutherse Burgwal 7 in Den Haag.

Met een hartelijke groet, namens de vrijwilligers,

Els Pellen

9

[Foto’s van Marianne Grund] Het was een prachtige kerstviering!

10

ABC van het geloof - over de schepping: Om met de kinderen over te praten: Wat is het mooiste cadeau dat je ooit gekregen hebt? Luister. Er zijn verschillende cadeaus. Een poesje is niet hetzelfde als een fiets. Een poesje leeft. Weet je wel dat er cadeaus zijn die zo groot zijn dat ze door niemand gezien worden? Ze zijn zo geweldig dat ze moeilijk te zien zijn. Om ze te kunnen zien moeten we terug naar het begin, of misschien wel nog een beetje voor dat begin. In het begin .. in het begin was er. Nou, in het begin was er niet veel. In het begin was er niets. Alleen misschien en geweldige glimlach .. maar er was niemand om die te zien. Daarom moesten er mensen komen. Als cadeau voor God en voor elkaar. Wij geloven dat God ons deze wereld cadeau heeft gegeven: het licht, de maan, de sterren. Bomen, planten, dieren. En mensen. Maar jij bent ons grootste cadeau. Om samen te lezen:

Hoe het begon Er zijn veel verhalen Over hoe het begon Soms dachten mensen God als een zon Of ze zeiden dat goden de mensen niet mochten en uit jaloersheid met elkaar vochten maar in onze verhalen gaat het zo niet die vertellen dat God de mensen graag ziet het begint met licht en met God die jou roept en mij en je broer en je zus hij roept alle mensen. [bewerkt naar: Het begon met licht, Gerrie Huiberts]

In de stad en verder… Kookboek uit de daklozenkeuken Al jaren kookt een enthousiaste internationale groep vrijwilligers uit diverse kerken een gratis maaltijd voor de daklozen van het Straatpasto-raat Den Haag. Het plan is om een kookboek uit te geven met recepten uit deze keuken – gezonde driegangen budget-maaltijden voor 100 mensen. Steun dit initiatief en maak kans op een kookboek, zie: www.geloofinjeproject.nl/campaigns/cookingforcrowds en volg de keuken en het Straatpastoraat op Facebook (cooking-for-Crowds).

Kusu Kusu Sereh (KKS) Paulien stuurde ons via Facebook veel foto's vanuit KKS-Beth Fage gemeente uit de kerstperi-ode en van het Oud & Nieuw vuurwerk op Ambon. Ik maakte als commissielid een kleine selectie als groet vanuit KKS aan onze gemeente. Ook ontvingen we een kerstgroet, deze ziet u op de volgende pagina. De foto's die ik selecteerde, betreffen de kerstviering met alle schoolkinderen van KKS in de Beth Fage kerk en de kinderkerst-viering in de Beth-Fage wijk 'Bethel'. Op Tweede Kerstdag werd er natuurlijk weer gedoopt. Paulien stuurde geen foto's van de doopdienst, wel een paar van het doopfeest bij de mensen thuis. Hierbij een foto van de twee dopelingen Ruben en Sean Seipala. Zegt ons natuurlijk niets, maar gaat om de sfeer die Paulien wilde over-brengen. De Beth Fage vrouwenvereniging zorg-de dit jaar voor voedselpakketten, Paulien stuur-de daarover een speciale foto. Ze vertelde er niet bij voor wie, maar er zullen ongetwijfeld veel mensen zijn die het nodig hebben. De laatste foto is bijzonder. Dit jaar kwam de grote brug over de baai van Ambon gereed, één van de grootste bruggen in Indonesië. Wij zagen in 2013 de aan-bouw. Voor het eerst nu met Oud & Nieuw een spetterend vuurwerk bij de nieuwe Jembatan Merah Putih (Brug Rood Wit naar de kleuren van de Indonesische vlag).

Sara de Weerd-Walakutty

11

12

Kinderkerk Op 8 januari hebben we afscheid genomen van Nienke als kinderkerkleiding. Haar opleiding aan de Pabo en de kinderkerk gingen niet goed samen. We wensen haar veel succes met de studie. Vorig jaar hebben we de materialen horend bij de verhalen van Godly Play gekocht. Ze staan in de vitrinekast in de kinderkerk. De komende weken gaan we de verhalen, die horen bij de gelijkenis-sen vertellen. Maar eerst hebben we op 15 januari over de brui-loft in Kana verteld. En we hoorden hoe het feest van Kees gered wordt. Op 22 januari staat de Barmhartige Samaritaan centraal. Naast de doos in de kerk is er ook een gouden doos met het verhaal.

29 januari gaat het over de Gelijkenis van de Parel. 5 februari over het kleine dat veel kan. 12 februari vertellen we over de werksters van half 5. Wat is eerlijk? 19 februari zit het verhaal van de Zaaier in de gouden doos. 26 februari staat de Gelijkenis van de Goede Herder centraal. Het is fijn als jullie naar al die mooie verhalen komen luisteren.

Groeten van de leiding van de kinderkerk

46e jaargang

no. 1/2

Jan./feb. 2017

NL96 FVLB 0227010590

13

Kinderkerstfeest 2016: Kerst in het veld Graag laten we wat foto’s zien van ons kerstfeest. Jolien als verteller (en schrijver van het hele stuk), de herders, alle kinderen die mee hielpen om het schilderij van herder Andika mooi te maken, de enge-len, die het goede nieuws vertelden, een spontaan binnengelopen koning (stond niet in ons script, maar hoorde er net zo goed bij), een in slaap gevallen os en een oplettende os, ons nieuwe decor. Het was geweldig!

14

15

Overzicht activiteiten ook op www.luthersdenhaag.nl en in de zondagsbrief

dinsdag 31 januari 2017 Seniorenkring, 13.30 uur (pag. 8) woensdag 25 januari 2017 Jour der Senioren, 13.30 uur (pag. 8)

dinsdag 14 februari 2017 Seniorenkring, 13.30 uur (pag. 8) dinsdag 28 februari 2017 Seniorenkring, 13.30 uur (pag. 8)

Wilt u actuele informatie vanuit de onze gemeente lezen: ⇒ WEBSITE Kijk op www.luthersdenhaag.nl ⇒ LAATSTE NIEUWS Abonneer u op de emailservice voor extra aankondigingen. U

kunt zich aanmelden door een emailbericht te sturen naar lutherheraut@gmail.com ⇒ FACEBOOK Ga naar luthersdenhaag. Geen lid van Facebook? Geen nood: u kunt de

pagina ook bekijken op internetpagina www.facebook.com/elgdenhaag ⇒ LUTHER HERAUT Lees het maandblad Luther Heraut. U kunt het per post ontvan-

gen voor €25 per jaar, maar ook gratis via de email. Via lutherheraut@gmail.com kunt u uw voorkeur aangeven. Voor onze gasten liggen er meeneem-exemplaren op de leestafel bij de uitgang.

16

Citykwartier: elke woensdagmiddag van 12.00 tot 13.30 uur. Liturgisch moment van 12.45 tot 13.00 uur.

Kerkdiensten Evangelisch-Lutherse kerk Lutherse Burgwal 9, aanvang 10.15 uur Wekelijks crèche (0 t/m 4 jaar) en kinderkerk (basisschool) Swaenehove (16.15 uur) / Swaenesteyn (14.30 uur)

Lezingen Collecten (pag. 6)

Zondag 22 januari Derde zondag na Epifaniën de heer H. Steinvoort (Den Haag) Swaenesteyn: ds. L. Smit

Jes 49:1-7 1 Kor 1:1-9

Mat 4:12-22

Straatpastoraat Onderhoud gebouwen

Kleur: wit

Zondag 29 januari Vierde zondag na Epifaniën Ds. W.T.V. Verhoeven Gezamenlijke dienst met Duitse Kerk Viering Heilig Avondmaal Swaenehove: ds. A. Cuperus

Sef 2: 3; 3:9-13 1 Kor 1:18-31

Mat 5:1-12

Wereld Lepradag Kerk

Kleur: wit

Zondag 5 februari Laatste zondag na Epifaniën Ds. R. van Essen (Den Haag) Swaenesteyn: ds. Y. Schoonhoven

Jes 43:9-12 1 Kor 2:1-5

Mat 5:13-16

Aandachtscentrum Onderhoud gebouwen

Kleur: wit

Zondag 12 februari Septuagesima Ds. M.M.B. van der Meij-Seinstra (Den Haag) Swaenehove: ds. K. Wigboldus

Deut 30:15-20 1 Kor 2:6-11 Mat 5:17-26

Mens zijn voor de mensen

Kerk

Kleur: groen

Zondag 19 februari Sexagesima Ds. W.T.V. Verhoeven Swaenesteyn: Ds. H. Vliem

Ex 22:20-26 1 Kor 3:16-23

Mat 5:33-48

Micro Hydra Project Onderhoud gebouwen

Kleur: groen

Zondag 26 februari Quinquagesima Ds. F. Fennema (Den Haag) Swaenehove: ds. J. Zuur

Jes 49:13-18 1 Kor 4:1-5 (6-8) 9-16

Mat 6:24-34

Orgelfonds Kerk

Kleur: groen

Woensdag 1 maart Aswoensdag Gezamenlijke dienst in de Lukaskerk (18.00 uur maaltijd, 19.30 uur viering)

Joël 2:12-19 2 Kor 5:20-6:10

Mat 6:1-6, 16-21

Zondag 5 maart Invocabit Ds. W.T.V. Verhoeven m.m.v. cantorij ‘Maarten Luther’ Viering Heilig Avondmaal Swaenesteyn: ds. Y. Schoonhoven

Gen 2:15-3:9 Rom 5:12-21

Mat 4:1-11

KIA 40 dagentijd Onderhoud gebouwen

Kleur: paars

Colofon Administratie: Kosterij, Lutherse Burgwal 7,

2512 CB Den Haag, 070-3636610

Internet: www.luthersdenhaag.nl Abonnement: gratis voor gemeenteleden

indien digitaal, per post € 25,- per jaar middels overschrijving

Redactie: Jolien Dekker Eindredactie: Loes Klijn Opmaak: Mascha de Haan