Overhoeksche Waard

Lola landscape architects / BVR / WSA stedelijke ontwikkeling

1. Werken aan de waterstad

Eiland IJsselmonde is versnipperd en verdeeld, zowel landschappelijk als bestuurlijk. In ‘Overhoeksche Waard’ wordt van het eiland weer één geheel gesmeed, door niet uit te gaan van wat het verdeelt, maar van wat het verbindt. Lange tijd heeft de Deltapoort mee kunnen liften op de werkgelegenheid die Rotterdam te bieden had, maar nu is de tijd aangebroken om op eigen benen te staan. We geloven dat Eiland IJsselmonde tot veel in staat is, en niet alleen voor zichzelf kan zorgen, maar ook voor de regio van betekenis kan zijn.

Neem de economie. De wegtrekkende haven, richting de eerste en tweede Maasvlakte, laat ruimte, kennis en kunde op het eiland achter. Daar gebeurt nu veel te weinig mee. We stellen voor om aan de oude werven, de havens en de dijken nieuwe, kleinschalige Maakeconomieën te initiëren, voor het ontwikkelen van de watersteden van de toekomst. Met de juiste combinatie van ambacht, arbeid en innovatie, kunnen deze Doedoks het kenniscentrum worden van de waterbouw, zoals het Westland dat ook is voor de glastuinbouw. Het eiland krijgt zo een zelfstandige economische basis, maar kan ook op grotere schaal een rol spelen, en de Randstad ondersteunen. Het begin kan heel klein zijn, zoals ooit de machtige werven ook begonnen bij een enkele bevlogen ondernemer.

Naast ondernemerschap, is goede bereikbaarheid essentieel. De Deltapoort ligt aan alle belangrijke vervoersassen van Nederland, maar de benutting van deze assen is vooralsnog beperkt. Hoe haak je daarop aan? Wij stellen in de Overhoeksche Waard een aantal Schakelaars voor op de belangrijkste knooppunten. Logistieke en fysieke verbindingen tussen langzaam en snel, tussen binnen en buiten. Hier zijn op één plek de internationale, nationale en regionale netwerken aan elkaar gekoppeld en is de Maakeconomie met de Randstedelijke en mondiale economie verbonden.

2. Tussen de dijkenDe 40 Deltasteden van de toekomst zullen wereldwijd te maken krijgen met water aan hun lippen. In dat licht is een grote opgave voor de Deltametropool de berging van (overtollig) water. In ‘Overhoeksche Waard’ neemt Eiland IJsselmonde daarom op bovenregionaal niveau de hoofdrol op zich.

Door de hoofdwaterkering terug te leggen, ontstaat er een groot ‘buitendijks’ of ‘tussendijks’ landschap, dat uit compartimenten bestaat die naar behoefte water opnemen, vasthouden en weer loslaten. In dit landschap worden de compartimenten bewaakt door Vlechtdijken: een nieuw stelsel van dijken die de oude linten beschermen, en waartussen naar hartenlust gewoond en ontspannen kan worden, als op een oeverwal in de Betuwe. De Vlechtdijken worden omgeven door open waarden, waar de zilte landbouw floreert; en die een waar mekka zijn voor alles wat met watersport te maken heeft.

En dat op fietsafstand van de Deltametropool: een aaneengesloten Overhoeksche waard, fietsen over dijken vanuit de stad, varen met kano vanuit je achtertuin. Waarom zou je nog naar Zeeland karren met je auto als je deze kwaliteit om de hoek hebt? Deze opgave, en dit doel verenigd Eiland IJsselmonde, en zorgt dat de regio zich kan meten met concurrerende regio’s in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Holland.

3. Het Metropolitane Park

Maar wát is de Overhoeksche Waard? Het is onze zienswijze op het Metropolitane Park, dat op het Eiland IJsselmonde in het specifiek, en die in de Randstad in het algemeen. Het zijn parken met een groot oplossend vermogen voor regionale opgaven, die uitgaan van de mogelijkheden van de plek zelf, en van grote waarde zijn voor de directe omgeving.

Om het Metropolitane Park te realiseren volgen we twee routes. De eerste is de route van de sterke ingrepen: dit vraagt om investeringen en om daadkracht, maar komt alle inwoners, ondernemers en bezoekers ten goede en zal de hoekstenen vormen waar de transformatie van Eiland IJsselmonde op rust. De tweede route biedt mogelijkheden. Iedereen met een talent en ondernemingszin krijgt op eiland IJsselmonde de kans en de faciliteiten om dit om te zetten in bedrijvigheid.

Bovendien, de Overhoeksche Waard is project en strategie. Het is in drie gebiedsontwikkelingen verdeeld. Iedere gebied heeft zijn eigen tempo, dynamiek en strategie en zijn eigen alliantie van bedenkers en uitvoerders. Partijen die oog hebben voor ontwikkeling en de waardevermeerdering op de langere termijn. Die bouwen aan het nieuwe deltalandschap en de maakeconomie.

Deze opzet in strategische combinaties maakt het mogelijk concrete ingrepen en partijen met elkaar te verbinden. De Overhoeksche Waard vermijdt de hardnekkige stroperigheid van een totale integrale gebiedsontwikkeling en wint zo aan slagkracht. De resultaten: nieuw landschap, meervoudig rendement, gouden tijden. Dit is in de traditie van het eilandleven, van de strijd tegen het water: met een groter doel en een gezamenlijk wensbeeld voor ogen, je eigen droom kunnen verwezenlijken.