VisieHoofdopgavenGebieden met concentratie van opgaven van nationaal belangOverige gebiedsopgavenMIRT OnderzoekenKaartenProject- en programmabladen

Limburg | 7

Visie

Het MIRT-gebied Limburg omvat de provincie Limburg. Limburg ligt tussen stedelijke agglomeraties als de Randstad, het Ruhrgebied en de Vlaamse Ruit. De provincie grenst voor het overgrote deel aan onze buurlanden en wijst als het ware richting Europa. Limburg is ook de thuisbasis voor meerdere topsectoren (chemie, tuinbouw en uitgangsmaterialen, life sciences & health and care, agro-food, logistiek en energie) en maakt deel uit van de brainport Zuidoost Nederland en de toptechnologische regio Eindhoven-Leuven-Aachen triangle (ELAt). De provincie heeft een hoge recreatieve aantrekkingskracht. Het langetermijnperspectief voor Limburg is behoud en versterking van het vestigingsklimaat voor bewoners en bedrijven, waarbij de kwaliteit van wonen en leven, het menselijk kapitaal, een sterk en duurzaam economisch profiel en goede verbindingen de vier kernambities vormen. Limburg wil de sterke economische sectoren verder versterken, in aansluiting op de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR), het topsectorenbe-leid en de Visie Brainport 2020.

Een samenwerkingvorm tussen overheden, onderwijs en markt-partijen die kiest voor een integrale benadering, is in Limburg het kompas. Dit is ook een benadering die past in de vernieuwing van het MIRT.

Hoofdopgaven

De ligging van Limburg biedt kansen. Limburg (m.n. Venlo en Maasroute) kan de toegevoegde waarde bij het grootschalige (inter)nationale goederenvervoer nog meer benutten ten dienste van de havens van Antwerpen en Rotterdam en de productie- of verzor-gingsgebieden in het buitenland. De kansen liggen ook in een betere grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van economie, kennis, cultuur, natuur en landschap en (multimodale) infrastructuur. De grens vormt letterlijk nog wel een barrière door de grote verschillen op sociaal en fiscaal gebied.

Internationale bereikbaarheidDe internationale bereikbaarheid van de toptechnologische regio en de corridor tussen mainports, brainport en Duitsland zijn, naast het behoud en ontwikkeling van de synchromodaliteit voor het goederenvervoer, cruciaal. De A67 en de A2/A76 zijn logistieke assen van de mainports tot Eindhoven/Venlo en van Amsterdam tot Maastricht en zijn van nationaal en internationaal belang. Een goede doorstroming op de trajecten is een basisvoorwaarde voor de verdere ontwikkeling van de brainport Zuidoost-Nederland en Greenport Venlo. Voor verbetering van grensoverschrijdend spoorvervoer zet het Rijk primair in op het handhaven, verbeteren of realiseren van (intercity)verbindingen met HSL-stations in Düsseldorf, Luik en Aken.

Daarnaast resulteren de modernisering van de Maasroute en de uitbreiding van de capaciteit van de sluis bij Ternaaien in een betere

MIRT Projectenboek 2013 | 233

doorstroom van goederenvervoer over de Maas richting België, waarmee de functie van de Maas als internationale corridor wordt versterkt.

Demografische omslag: slim inspelen op bevolkingsdalingDe daling van het aantal inwoners speelt al in Zuid-Limburg en gaat zich op termijn ook voordoen in Noord- en Midden-Limburg. Daarnaast speelt de vergrijzing van de bevolking. De verandering van de bevolkingssamenstelling heeft ingrijpende gevolgen voor woningbouw, arbeidsmarkt en lokale voorzieningen en daarmee mogelijk voor de ruimtelijke structuur en het vestigingsmilieu. Deze demografische ontwikkeling leidt tot een integrale opgave, waarin het sociale, fysieke en economische domein verweven zijn. De uitdaging is om op regionaal niveau te zorgen voor toekomstbe-stendig en kwalitatief hoogwaardig onderwijs, een vitale economie, een goed werkende woningmarkt en zorg op maat, vanuit de kracht die in Limburg aanwezig is. De veranderende bevolkingsopbouw biedt mogelijkheden voor de ‘silver economy’: dat wil zeggen zorg en wellness en is tegelijkertijd een uitdaging voor de economische ontwikkeling van Limburg.

Gebieden met concentratie van opgaven van nationaal belang

In de gebiedsagenda Limburg zijn diverse integrale gebiedsopgaven benoemd. In de SVIR zijn opgaven van nationaal belang scherper

benoemd en keuzes gemaakt, zoals hieronder is beschreven. Dit zal een doorwerking moeten krijgen in de actualisatie van de gebiedsagenda.

Brainport Zuidoost-Nederland en Greenport VenloVenlo ligt in het hart van een regio waarin binnen een straal van honderd kilometer ruim dertig miljoen consumenten wonen. Gecombineerd met de tuinbouw in de Duitse regio Niederrhein ligt hier één van de grootste tuinbouwgebieden van Europa. Hier bevindt zich onder de noemer Greenport Venlo een (inter)nationaal centrum van bedrijvigheid in de logistiek, agrofoodsector en tuinbouw. Dit is bovendien een van de belangrijkste logistieke knooppunten van Nederland door de multimodale overslagfacili-teiten en ligging aan (inter)nationale transportroutes over weg, water en spoor. Versterking van de ruimtelijk economische structuur voor de aanwezige topsectoren biedt hier een grote ontwikkelingskans. De fysiek ruimtelijke opgave is nog niet duidelijk en wordt onderzocht in een MIRT Onderzoek. De regio is trekker van het onderzoek, waaraan de ministeries van EL&I en IenM meewerken.

Zuid-LimburgZuid-Limburg is een stedelijke regio met vier belangrijke sectoren: chemie, life sciences (medisch), energie en logistiek. Brandpunt vormt de campus ontwikkeling rondom Chemelot in Sittard-Geleen en het medisch cluster in Maastricht, met verbindingen naar Brainport Eindhoven en Parkstad. Het inzetten op de economische potenties van Limburg vergt onder meer een internationaal

| Ministerie van IenM - EL&I - BZK234

georiënteerd kennisklimaat, met een voldoende omvangrijk en gekwalificeerd arbeidspotentieel en een aantrekkelijke woon-, werk- en leefomgeving. Daarmee worden tevens de krimppro-blemen aangepakt. Belangrijke regionale opgave daarbij is de bundeling van krachten tussen Maastricht-Heuvelland, Parkstad en de Westelijke Mijnstreek en het daarbij in samenhang met Aken-Luik-Hasselt gezamenlijk bieden van een breed en aantrekke-lijk aanbod aan wonen, werken en voorzieningen. Het voortouw voor deze opgave ligt bij de regio.

Overige gebiedsopgaven

Waterveiligheid Maasvallei / Ooijen-Wanssum / Gebiedsontwikkeling Maasplassen inclusief DeltaprogrammaDe opgave is om de hoogwaterbescherming in de Maasvallei op orde te brengen en te houden. Dit wordt aangepakt in drie trajecten:1. Het afronden van het project Maaswerken: het realiseren van de

al geplande rivierverruiming en de prioritaire kademaatregelen. 2. De aanvullende werkzaamheden om het overeengekomen

beschermingsniveau van 1/250 per jaar in het Maasdal te bereiken. Deze worden in beeld gebracht op basis van het resultaat uit de derde ronde toetsen op waterveiligheid, waarin de Limburgse waterkeringen voor de eerste maal zijn getoetst.

3. De langetermijnopgave voor het Maasdal. Dit wordt uitgewerkt in het Deltaprogramma; het deelprogramma Rivieren komt hierover in 2014 met een advies. Rijk en regio willen de proble-

matiek integraal benaderen. De oplossing van de Grensmaasproblematiek heeft voor het Rijk de hoogste prioriteit. Gelijktijdig met deze werkzaamheden zal de binnenhaven van Wanssum voor zowel container- als bulkoverslag aanzienlijk worden uitgebreid, waardoor de logistieke hotspot Venlo/Wanssum aanzienlijk wordt versterkt.

Het gebiedsontwikkelingsproject Ooijen-Wanssum realiseert de 1/250 per jaar opgave in het plangebied en draagt bij aan de langetermijnopgave in het Maasdal. De gebiedsontwikkeling Maasplassen in samenhang met de N280 verkeert in de startfase.

Doorontwikkelen en vermarkten van duurzame ontwikkeling / Cradle-to-CradleHet besef groeit dat de economische groei zoals die de afgelopen decennia heeft plaatsgevonden, tegen de beperkingen van milieu en ruimte aanloopt. De transitie naar duurzame economische groei krijgt steeds meer vorm. Limburg wil koploper zijn in deze transitie, in de vorm van innovatieve duurzaamheidconcepten als cradle-to-cradle (C2C) of ‘slimme kringlopen’. Het gaat hierbij om de transitie van de maakindustrie, die ook toepasbaar is bij gebiedsontwikke-ling en zelfs positief kan uitwerken op de bereikbaarheid. Een principe als ‘local-for-local’ komt neer op een grotere zelfvoorzie-nendheid van een gebied, hetgeen leidt tot afname van transport en dus tot meer ruimte op de wegen, waardoor minder congestie optreedt en de bereikbaarheid toeneemt. Het is een vorm van Beter Benutten, maar dan voor de langere termijn.

Limburg | 7

MIRT Projectenboek 2013 | 235

MIRT Onderzoeken

Naam Aanleiding en doel Planning Betrokkenen

Greenport Venlo Onderzoek is afgesproken in bestuurlijk overleg MIRT voorjaar 2011. Momenteel is de integrale gebiedsopgave voor greenport Venlo (topsectoren in combinatie met multimodale logistieke draaischijf) onvoldoende duidelijk. Het MIRT Onderzoek moet hier meer duidelijkheid over verschaffen.

Najaar 2012 onder-zoeksrapportage gereed.

IenM, EL&I, gemeente Venlo, provincie Limburg.De regio is trekker.

| Ministerie van IenM - EL&I - BZK236

Algemeen

Gebieden met concentratie van opgaven van nationaal belang /

Stedelijke regio met een concentratie van topsectoren

Gebieden met concentratie van opgaven van nationaal belang

Overige gebiedsopgaven

Economie

Topsectoren

Logistiek

Agro & Food

Tuinbouw en Uitgangsmaterialen

Life Sciences & Health

Chemie

Greenport

Burgerluchthaven van nationale betekenis

Multimodaal knooppunt

Bereikbaarheid

Hoofdwegennet

Onderliggend wegennet

Hoofdspoorwegennet

Hoofdvaarwegennet

Aansluting op bestaand HSL-station buitenland

Goederenverbinding buitenland

Natuur, Landschap & Erfgoed

Nationale herijkte Ecologische Hoofdstructuur op land

Water

Waterveiligheid: waarborgen primaire veiligheid

Energie

(Mogelijke) vestigingsplaats elektriciteitsproductie ≥ 500MW

Hoogspanningsverbinding ≥ 220kV

Nieuwe hoogspanningsverbinding (indicatief)

Buisleidingenstrook

Woningbouw

Stedelijke vernieuwing

Extensivering / herstructurering

MIRT Projectenboek 2013 | 237

Opgaven Limburg | 7

Stedelijke Regio Zuid-Limburg

Maasplassen

Maasvallei

Ooijen-Wanssum

Greenport Venlo

VERKENNING PAG1) Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum 240

PLANUITWERKING PAG2) Maasroute, modernisering fase 2 (verbreding Julianakanaal (aanvulling III) 2493) Quickscan Decentraal Spoor Nijmegen-Roermond 2474) Ruimtelijk mobiliteitspakket Maastricht-Noord 248

REALISATIE PAG5) A2 Maasbracht-Geleen 2446) A2 Passage Maastricht 2457) A2/A76 Maatregelenpakket Limburg 2468) Bouw vierde sluiskolk Ternaaien 2509) Greenport Venlo (Klavertje 4) 25310) Grensmaas 24211) Maasroute, modernisering fase 2 25112) Zandmaas 243

BEhEER & ONdERhOUd PAG13) Maas (baggeren en kunstwerken) 252

1

0 20 km

| Ministerie van IenM - EL&I - BZK238

wegen

spoor / OV

vaarwegen

sluis

integrale / multimodale ontwikkelingen

waterbeheer / na�e natuur

1

0 20 km

Projecten Limburg | 7

MIRT Projectenboek 2013 | 239