onderredactievanmeestersinmuziek:Frans Haverkort

Rinze van der Lei

Lieuwe Noordam

met dank aan:Chrystal Cochius, Hans van Eerden, Thea Endedijk,

Pieter Jaap Idema, Frida de Koning, Marjanka van Maurik,

Christiane Nieuwmeijer, Susan Overmeer, Marjo Schilling,

Marinus Scholten, Theo Toenink, Ellen de Vugt, Hermien

Wiechers.

liedbundelvoor kinderen van4-12jaar

Bij dit boek hoort een cd-rom met daarop opnames van het eerste couplet en

eventueel het refrein van het lied. Via de website www.meestersinmuziek.nl zijn

complete versies van de liederen te downloaden. Ook meezingversies en aanvul-

lende cd’s zijn hier verkrijgbaar of te bestellen.

colofon

Tweede versie, tweede druk

Muzieknotatie: Hinke Noordam

ontwerp: Mariëtte Haverkort, Criterium, Arnhem

Eindredactie: Marianne van Rijsewijk

Illustraties: Heleen Brulot

Druk: Geers Offset

© 2010 Stichting ter bevordering van de Muzikale Vorming

Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door

middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder

voorafgaande schriftelijke toestemming van de Stichting ter bevordering van de

Muzikale Vorming

ISBN 9 789080 497160

besteladres

Bureau SMV, Postbus 71, 6120 AB Born,

info@muzikalevorming.nl of www.muzikalevorming.nl

Grafisch

tel./fax : 0031 (0)46 785 05 62,

voorwoord

Eigen-wijs is een bundel met liederen voor kinderen van 4 - 12 jaar. Dit

liedmateriaal is ook goed bruikbaar buiten het onderwijs. De bundel be-

vat ruim 250 liederen, verdeeld over alle groepen van het basisonder-

wijs. Bijna de helft hiervan is voorzien van didactische aanwijzingen en

tips die gebruikt kunnen worden om het materiaal op een muzikale en

aantrekkelijke manier aan te bieden. Wij hopen dat de gebruiker door

deze aanwijzingen op te volgen zelf voldoende vaardigheden ontwikkelt

om ook de andere liederen op een goede manier aan te bieden.

decd-romAchterin de bundel bevindt zich een cd-rom met mp3-bestanden

waarop het eerste couplet plus eventueel het refrein wordt voorgezon-

gen. Deze opnames zijn bedoeld als instructieversie en geven een goed

beeld van de manier van zingen en begeleiden.

groepsaanduidingenOm de hanteerbaarheid van het boek te bevorderen zijn de liederen

voorzien van de groepsaanduidingen 1-2, 3-4, 5-6 en 7-8. Deze inde-

ling is gemaakt op grond van de belangstellingswereld van de kinderen

en de natuurlijke mogelijkheden van de kinderstem. De aanduidingen

zijn bedoeld als advies. Sommige liederen zijn ook goed te gebruiken in

andere groepen.

hetrepertoireDe bundel bevat een breed samengesteld liedrepertoire. Er zijn tradi-

tionele en eigentijdse liederen opgenomen en liederen in verschillende

talen en uit verschillende culturen. Ook zijn liederen met verschillende

functies toegevoegd: liederen over seizoenen en feesten, liederen

die kunnen worden gebruikt bij het onderwijs vanaf groep 3-4 in de

Engelse taal en verschillende speel- en dansliederen. Een deel van de

liederen is thematisch geordend. Voor de jongste kinderen wordt ook

aandacht geschonken aan muziek en beweging en het gebruik van

materiaal. Meer liederen voor de jongste kinderen staan in de bundel

‘Kleuter-wijs’ van dezelfde uitgever.

De keuze van de liederen is bepaald door kwaliteit, aantrekkelijkheid

en bewezen waarde in de praktijk van de basisschool en is georiënteerd

op veel en uiteenlopende bronnen. Veel van het liedmateriaal komt uit

actuele liedbundels en methoden.

zingenDe in de bundel genoteerde toonhoogte is meestal ook de juiste toon-

hoogte om het lied met kinderen te zingen. Afhankelijk van de zang-

kwaliteit van de groep kan het nodig of zinvol zijn om het lied lager of

hoger te zingen. Bij het bepalen van de toonhoogte is ernaar gestreefd

om het aantal voortekens te beperken, zodat de liederen eenvoudig te

spelen zijn op melodie-instrumenten.

instrumentale begeleidingenBoven de liederen staan akkoordsymbolen om het de gebruiker gemak-

kelijk te maken als hij liederen wil begeleiden in de klas. Er is gekozen

voor eenvoudige akkoorden om de gebruikswaarde ervan te vergroten

voor bijvoorbeeld, gitaar, piano of keyboard.

Zwolle, januari 2009

Meesters in muziek (samenstelling en redactie)

Frans Haverkort, Rinze van der Lei en Lieuwe Noordam.

Frans Haverkort is hoofdvakdocent opleiding docent muziek aan het ArtEZ

Conservatorium te Zwolle.

opleidingen basisonderwijs van de

te Doetinchem .

Rinze van der Lei heeft een coördinatorfunctie aan de lerarenopleiding basison-

derwijs van de hogeschool Windesheim te Zwolle. Daarvoor was hij leerplanont-

wikkelaar/ projectleider bij de SLO en docent muziek aan de hogeschool Windes-

heim te Zwolle.

Lieuwe Noordam is docent muziek aan de lerarenopleiding basisonderwijs van

de hogeschool Windesheim te Zwolle en hoofdvakdocent opleiding docent muziek

aan het Prins Claus Conservatorium te Groningen.

De auteurs vormen met z’n drieën de ‘Meesters in muziek’. Naast Eigen-wijs en

Kleuter-wijs ontwikkelden zij o.a. Muziek Meester 1 en 2 (handboek voor muziek

voor de pabo, 2005), Moet je doen – muziek voor de basisschool (2007) en diverse

cd’s met liedmateriaal bij Eigen-wijs en Kleuter-wijs.

en vakspecialist muziek in het ba isonderwijss

Daarvoor was hij docent muziek aan de leraren-

hogescholen Windesheim te Zwolle en Iselinge

21

Eigen-wijsmetkleuters

context

Plaats de liederen altijd in een betekenisvolle context. Zo spelen de

kinderen bijvoorbeeld in een liedje over de herfst een rol in een herfst-

verhaal. Doe daarbij een beroep op de fantasie en verzin er eventueel

zelf activiteiten bij. Gaat het liedje over een bakker, dan zijn de kinderen

de bakker die iets gaat beleven. Bij kleuters gaat het altijd om meer dan

alleen een liedje aanleren.

beweging

Er is geen muziekles aan jonge kinderen waarin niet wordt bewogen! Ook

bij het aanleren van een nieuw lied neemt de beweging een belangrijke

plaats in. Bij het lied ‘Keteltje’ bewegen de kinderen met de tekst van

het lied mee, bij ‘ Ik ben een indiaan’ sluipen en stampen ze rond de

totempaal.

materiaal

Gebruik tijdens de (spel-/muziek)les met kleuters materiaal zoals hoe-

pels en stokken. Dit materiaal kan een enorme stimulans zijn voor de

bewegingsdrang van kinderen. Er vindt bovendien tegelijk een muzikale

en sensomotorische ontwikkeling plaats. Zorg daarbij ook voor aanschou-

welijk materiaal. Bij de meeste liedjes past een voorwerp, tekening of

plaatje. Of het nu om de post van de postbode gaat, (Brievenbusblues),

de voorwerpen bij ‘Wat ligt daar voor een ding’ of takken en herfstblaad-

jes bij ‘Herfst is weer gekomen’.

Eriseengrootverschiltussenhetaanlerenvaneenliedaankleutersenhetaanlerenvan

eenliedaanouderekinderen.Dezeverschillenhebbentemakenmetdecontextwaarin

hetliedklinkt,decentraleplaatsvoorondersteunendebewegingen,hetmateriaalge-

bruik,hetmeezingendoordeleerkrachtenhetaantalherhalingenvanhetlied.

wakker worden!tekst en muziek: Geeske Nijdam

ssppelelgroep 1 2

ssppelelgroep 1 2

24

track 1

ikloopmijneigenweggetjetekstenmuziek:PetraPolmanTuin

aanlerenspelmetpittenzakkenVerspreid op de vloer van het speellokaal ligt een aantal pittenzakken.

Zing het lied voor of gebruik de opname.

• Loop tussen de pittenzakken door en zing het lied voor of laat de

opname horen. Ga precies op het woord ‘zitten’ op een pittenzak

zitten.

• Herhaal het lied. Eén kind volgt het voorbeeld maar kiest een ‘eigen

weggetje’.

• Het lied klinktnetzo vaaktotalle kinderen op een pittenzak zitten.

• Als iedereen op een pittenzak zit, zingen alle kinderen het lied.

zingenenlopenDe kinderen starten allemaal tegelijkertijd en lopen al zingend tussen

de pittenzakken door. Aan het eind van het lied zoeken ze hun eigen

pittenzak weer op en gaan op het juiste moment zitten.

(Naar een idee van Petra Polman Tuin, uit: De taal van muziek en mate-

riaal.)

spelgroep 1 2

25

track2

singasongtekstenmuziek:KeesvanDamme

groep 7 8

trtracack250k250

367