Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een...

22
(Koraaljuffer Foto: Filip Van Boven) Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom Kalmthoutse Heide: RAPPORT: Ledegen Ignace, Libelleninventarisatie 2004-2012, in het kader van Grensparkmonitoring, Putsesteenweg 129, 2920 Kalmthout

Transcript of Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een...

Page 1: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

(Koraaljuffer Foto: Filip Van Boven)

Libelleninventarisatie

2004-2012

Grenspark De Zoom – Kalmthoutse Heide:

RAPPORT:

Ledegen Ignace, Libelleninventarisatie 2004-2012, in het kader van Grensparkmonitoring, Putsesteenweg

129, 2920 Kalmthout

Page 2: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

2

INHOUD:

1. Inleiding 3

2. Materiaal en methodes 3

3. Gegevens GEBIED 5

3.1. Boerenven 6

3.2. Bronven 7

3.3. Drielingvennen 8

3.4. Groote Meer 9

3.5. Kleine Meer 10

3.6. Muggepiske 11

3.7. Putse Moer 12

3.8. Stappersven 13

3.9. Verbindingsven 14

3.10. Wasven 15

3.11. Zwaluwmoer 16

4. Bespreking per soort 17

5. Bijlagen 21

6. Literatuurlijst 22

Page 3: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

3

1. Inleiding:

Vanaf 2004 werden in het Grenspark enkele libellenroutes gelopen door vrijwillige monitorders. Het zijn

met name de aandachtssoorten, zie materiaal en methodes, die geteld werden. Maar enkele monitorders

maakten er de gewoonte van om op hun route alle aanwezige soorten te inventariseren en te tellen.

In dit rapport geven we een overzicht per gebied van het voorkomen van de libellen en juffers in het

Grenspark. Hierbij merken we op dat niet alle waterrijke gebieden werden gemonitord.

Onze dank gaat in de eerste plaats uit naar alle inventariseerders met name; Marc Gerits, Frank Celen, Paul

Sels, Kristof Vlietinck, Joachim Teunen, Koen Verschoore, Stijn Vande Keybus, Wouter Van Wesenbeeck,

Jeffrey Samuels, Joris Elst, Bert Goyen, Hedwig Lauriks en Karel Molenberghs. Ook konden we beschikken

over oude waarnemingen van dhr. Luc Meuris.

2. Materiaal en methodes: 2.1. Het monitoringplan: Doelstelling:

1. De aantallen van 8 libellensoorten jaarlijks opvolgen langs 10 vaste monitoringroutes en aan 3 kleine

vennetjes.

2. Alle andere waterpartijen vijfjaarlijks opvolgen via een roulatiesysteem.

Jaarlijkse monitoring van vaste routes en kleine vennen:

Aan belgische zijde gaat het om Putse Moer, Bergeendenven, Verbindingsven, Drielingsvennen en

Stappersven en 3 kleine vennen volledig Boerenven, Muggepiske en Hangven.

Aan Nederlandse zijde Groote Meer, Kleine Meer, Zwaluwmoer, Vennen Kortenhoeff (Wasven en

Bronven)

Vijfjaarlijkse monitoring van de vennen per cluster:

Elk jaar onderzoekt men een cluster van vennen (zie bijlage handleiding). Voor deze vennen kan men het

aantal bezoeken beperken. Het minimum aantal bezoeken is 4 namelijk tweede helft mei, half juni, half juli

en half augustus. Als men tijd heeft voor bijkomende bezoeken zijn juni en augustus de beste maanden.

De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de

handleiding Monitoring Grenspark De Zoom-Kalmthoutse Heide (Lambrechts,J. De Coster, K. & M.

Indeherberg, 2003). Link: http://www.nationaalpark.org/docs/200704241353128511.pdf .

Page 4: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

4

2.2. De praktijk:

Jaarlijkse monitoring van vaste routes en kleine vennen:

Te lopen routes: Putse Moer, Bergeendenven, Verbindingsven, Drielingsvennen, Stappersven,

Groote Meer, Kleine Meer, Zwaluwmoer, Vennen Kortenhoeff (Wasven en Bronven) en 3 kleine

vennen volledig Boerenven, Muggepiske en Hangven

Huidige toestand:

Er konden voldoende vrijwilligers gevonden worden om alle routes en vennen te lopen met

uitzondering van:

Putse Moer: enkel gelopen in 2004 en 2007

Bergeendeven: enkel gelopen in 2004 en 2007 met de opmerking: droog in 2004 en gedeeltelijk

droog in 2007

Hangven: niet gelopen.

Vijfjaarlijkse monitoring van de vennen per cluster:

Gezien er te weinig vrijwilligers konden gemotiveerd worden, is deze monitoring niet opgestart. Wel is het

zo dat enkele vrijwilligers tijdens het lopen van hun route niet alleen de aandachtsoorten noteren maar alle

voorkomende soorten libellen en juffers. Hierdoor ontstaat er van bepaalde vennen een vrij volledig

overzicht van de voorkomende soorten.

De vennen (routes) die jaarlijks geteld worden zijn:

- Boerenven (VL)

- Stappersven (VL)

- Drielingvennen (VL)

- Muggepiske (VL)

- Verbindingsven (VL)

- Groote Meer (NL)

- Kleine Meer (NL)

- Zwaluwmoer (NL)

- Bronven (NL)

- Wasven (NL)

Toch vermeldenswaardig is dat na het schrijven van het monitoringrapport de website waarnemingen.be en

waarnemingen.nl bijzonder populair geworden is bij heel wat waarnemers. Dit maakt het mogelijk om

naaste de inventarisaties door de vrijwilligers ook nog waarnemingen toe te voegen van andere waarnemers

die het gebied bezoeken. Op deze manier is het mogelijk om een nog vollediger beeld te krijgen van het

voorkomen van bepaalde soorten verspreid over het gebied. Hierbij dient opgemerkt dat enkel de

goedgekeurde waarnemingen uit de website “waarnemingen.be” en “waarnemingen.nl” gebruikt worden.

Page 5: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

5

3. Bespreking per gebied:

3.0. Inleiding: De gegevens die gebruikt werden om de soorten te bepalen van het gebied, werden verzameld door de

vrijwillige monitorders van het gebied en aangevuld met gegevens verkregen vanuit de databank

“waarnemingen.be” en “waarnemingen.nl”.

Door beide gegevens te gebruiken krijgen we een vrij volledig beeld van het voorkomen ‘per gebied’ van de

libellen en juffers in het Grenspark.

Gevlekte witsnuit Foto: Steven De Saeger

In bijlage: overzichtskaart van de ligging van de vennen waar geteld werd.

Page 6: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

6

3.1. Boerenven (VL)

Manier waarop de gegevens verzameld werden:

- Libellenroute gelopen vanaf 2004 tot en met 2012.

- Goedgekeurde waarnemingen uit Waarnemingen.be vanaf januari 2004.

Soort/Jaartal 1998 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Totaal Gewone pantserjuffer (Lestes sponsa)

X X X X X X X X

Tangpantserjuffer

(Lestes dryas) X X

Tengere pantserjuffer

(Lestes virens) X X X X X X X

Houtpantserjuffer

(Lestes viridis) X X X X X X X X X X

Azuurwaterjuffer (Coenagrion puella)

X X X X X X X X X X

Kleine roodoogjuffer

(Erythromma viridulum) X X X

Vuurjuffer (Pyrrhosoma nymphula)

X X X X X X X X X X

Watersnuffel

(Enallagma cyathigerum) X X X X X X X X X X

Koraaljuffer (Ceriagrion tenellum)

X X X X X X X X X X

Blauwe glazenmaker

(Aeshna cyanea) X X X

Bruine glazenmaker (Aeshna grandis)

X X X

Venglazenmaker

(Aeshna juncea) X X X X X X X

Grote keizerlibel (Anax imperator)

X X X X X X X X X

Plasrombout

(Gomphus pulchellus) X

Viervlek (Libellula quadrimaculata)

X X X X X X X X X X

Gewone oeverlibel

(Orthetrum cancellatum) X X X

Zwarte heidelibel (Sympetrum danae)

X X X X X X X X X X

Bloedrode heidelibel

(Sympetrum sanguineum) X X X X

Bruinrode heidelibel (Sympetrum striolatum)

X X X X X X X

Venwitsnuitlibel

(Leucorrhinia dubia)

X X X X X X X X X

Noordse witsnuitlibel

(Leucorrhinia rubicunda) X X X X X X

TOTAAL AANTAL

SOORTEN

13 16 15 12 13 12 12 15 15 19

Page 7: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

7

3.2. Bronven (NL)

Manier waarop de gegevens verzameld werden:

- Libellenroute gelopen vanaf 2005 tot en met 2012.

- Goedgekeurde waarnemingen uit Waarnemingen.nl vanaf januari 2004.

Soort/Jaartal 1998 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Totaal Gewone pantserjuffer (Lestes sponsa)

X X X X X X X X X

Tengere pantserjuffer

(Lestes virens) X X X X X X X X

Houtpantserjuffer (Lestes viridis)

X X X X

Bruine winterjuffer

(Sympecma fusca) X X X

Azuurwaterjuffer (Coenagrion puella)

X X X X

Maanwaterjuffer

(Coenagrion lunulatum) X X X X X X X X

Kleine roodoogjuffer (Erythromma viridulum)

X X X X X X

Vuurjuffer

(Pyrrhosoma nymphula) X X X X X X X

Lantaarntje (Ischnura elegans)

X X X X X X X X

Watersnuffel

(Enallagma cyathigerum) X X X X X X X X X

Koraaljuffer (Ceriagrion tenellum)

X X X X X X X X X

Venglazenmaker

(Aeshna juncea) X X

Paardenbijter (Aeshna mixta)

X X X X X X

Grote keizerlibel

(Anax imperator) X X X X X X X X X

Viervlek (Libellula quadrimaculata)

X X X X X X X X X

Gewone oeverlibel

(Orthetrum cancellatum) X X X X X X X X X

Vuurlibel (Crocothemis erythraea)

X X X X X X X

Zwarte heidelibel

(Sympetrum danae) X X X X X X X X X

Geelvlekheidelibel (Sympetrum flaveolum)

X X

Bloedrode heidelibel

(Sympetrum sanguineum) X X X X X X X X

Bruinrode heidelibel

(Sympetrum striolatum)

X X X X X X

Steenrode heidelibel

(Sympetrum vulgatum) X X

Venwitsnuitlibel

(Leucorrhinia dubia) X X X X X X X X X

Noordse witsnuitlibel

(Leucorrhinia rubicunda) X X X X

TOTAAL AANTAL

SOORTEN

12 20 18 19 18 16 14 16 24

Page 8: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

8

3.3. Drielingvennen (VL)

Manier waarop de gegevens verzameld werden:

- Historische gegevens van 1998, dhr. L. Meuris.

- Libellenroute gelopen vanaf 2004 tot en met 2012.

- Goedgekeurde waarnemingen uit Waarnemingen.be vanaf januari 2004.

Soort/Jaartal 1998 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Totaal Gewone pantserjuffer (Lestes sponsa)

X X X X X X X X X X X

Houtpantserjuffer

(Lestes viridis)

X X

Maanwaterjuffer (Coenagrion lunulatum)

X X X

Vuurjuffer

(Pyrrhosoma nymphula) X X X X X X X X X X

Lantaarntje (Ischnura elegans)

X X X X

Watersnuffel

(Enallagma cyathigerum) X X X X X X X X X X X

Koraaljuffer (Ceriagrion tenellum)

X X X X X X X X

Vroege glazenmaker

(Aeshna isoceles) X? X

Venglazenmaker (Aeshna juncea)

X X X X X X X

Paardenbijter

(Aeshna mixta) X X

Grote keizerlibel

(Anax imperator) X X X

Glassnijder

(Brachytron pratense) X X

Smaragdlibel (Cordulia aenea)

X X X

Hoogveenglanslibel

(Somatochlora arctica) X? X

Viervlek (Libellula quadrimaculata)

X X X X X X X X X X X

Gewone oeverlibel

(Orthetrum cancellatum) X X X X X X X

Vuurlibel (Crocothemis erythraea)

X X X

Zwarte heidelibel

(Sympetrum danae) X X X X X X X X X X

Geelvlekheidelibel (Sympetrum flaveolum)

X X

Bloedrode heidelibel

(Sympetrum sanguineum) X X X

Bruinrode heidelibel

(Sympetrum striolatum) X X X X

Steenrode heidelibel

(Sympetrum vulgatum) X X

Venwitsnuitlibel

(Leucorrhinia dubia) X X X X X X X

Noordse witsnuitlibel

(Leucorrhinia rubicunda) X X X X X

TOTAAL AANTAL

SOORTEN

9 10 7 10 11 12 10 12 9 10 24

Page 9: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

9

3.4. Groote Meer (NL)

Manier waarop de gegevens verzameld werden:

- Libellenroute gelopen vanaf 2004 tot en met 2012 (met uitzondering van 2005).

- Goedgekeurde waarnemingen uit Waarnemingen.nl vanaf januari 2004.

Soort/Jaartal 1998 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Totaal Gewone pantserjuffer (Lestes sponsa)

X X X X X X X X

Tangpantserjuffer

(Lestes dryas) X X X X X

Zwervende pantserjuffer (Lestes barbarus)

X X X X X X

Tengere pantserjuffer

(Lestes virens) X X X X X X

Houtpantserjuffer (Lestes viridis)

X X X X X X

Bruine winterjuffer

(Sympecma fusca) X X X X X X X

Variabele winterjuffer (Coenagrion pulchellum)

X X X

Azuurwaterjuffer

(Coenagrion puella) X X X X X X

Vuurjuffer (Pyrrhosoma nymphula)

X X X X X

Lantaarntje

(Ischnura elegans) X X X X X X X

Tengere grasjuffer (Ischnura pumilio)

X X X

Watersnuffel

(Enallagma cyathigerum) X X X X X X X X X

Koraaljuffer (Ceriagrion tenellum)

X X X X

Blauwe glazenmaker

(Aeshna cyanea) X X

Venglazenmaker (Aeshna juncea)

X X

Paardenbijter

(Aeshna mixta) X X X X X X X

Grote keizerlibel (Anax imperator)

X X X X X X X

Platbuik

(Libellula depressa) X X X

Viervlek (Libellula quadrimaculata)

X X X X X X X

Gewone oeverlibel

(Orthetrum cancellatum) X X X X X X X X X

Vuurlibel

(Crocothemis erythraea)

X X X X X

Zwarte heidelibel

(Sympetrum danae) X X X X X X X X X

Geelvlekheidelibel

(Sympetrum flaveolum) X X

Zwervende heidelibel

(Sympetrum fonscolombii) X X

Bloedrode heidelibel

(Sympetrum sanguineum) X X X X X X X X

Bruinrode heidelibel

(Sympetrum striolatum) X X X X X X X

Venwitsnuitlibel

(Leucorrhinia dubia) X X X X X X

Gevlekte witsnuitlibel

(Leucorrhinia pectoralis) X X

Noordse witsnuitlibel

(Leucorrhinia rubicunda) X X

TOTAAL AANTAL

SOORTEN

4 10 20 22 13 17 18 22 29

Page 10: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

10

3.5. Kleine Meer (NL)

Manier waarop de gegevens verzameld werden:

- Libellenroute gelopen vanaf 2006 tot en met 2012.

- Goedgekeurde waarnemingen uit Waarnemingen.nl vanaf januari 2004.

Soort/Jaartal 1998 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Totaal Gewone pantserjuffer (Lestes sponsa)

X X X X X X X X

Tangpantserjuffer

(Lestes dryas) X X X X

Zwervende pantserjuffer

(Lestes barbarus) X X X X X X

Tengere pantserjuffer

(Lestes virens) X X X X X X

Houtpantserjuffer (Lestes viridis)

X X X X X

Bruine winterjuffer

(Sympecma fusca) X X X X X

Azuurwaterjuffer (Coenagrion puella)

X X X X X X

Vuurjuffer

(Pyrrhosoma nymphula) X X X X X X

Lantaarntje (Ischnura elegans)

X X X X X

Tengere grasjuffer

(Ischnura pumilio) X X X

Watersnuffel (Enallagma cyathigerum)

X X X X X X X X

Koraaljuffer

(Ceriagrion tenellum) X X X X X

Blauwe glazenmaker (Aeshna cyanea)

X X X X

Venglazenmaker

(Aeshna juncea) X X

Paardenbijter (Aeshna mixta)

X X X X X X X X

Grote keizerlibel

(Anax imperator) X X X X X X X X

Platbuik (Libellula depressa)

X X

Viervlek

(Libellula quadrimaculata) X X X X X X X X

Gewone oeverlibel (Orthetrum cancellatum)

X X X X X X X X

Vuurlibel

(Crocothemis erythraea)

X X X

Zwarte heidelibel

(Sympetrum danae) X X X X X X X X

Geelvlekheidelibel

(Sympetrum flaveolum) X X X

Bloedrode heidelibel

(Sympetrum sanguineum) X X X X X X X X

Bruinrode heidelibel

(Sympetrum striolatum) X X X X X

Steenrode heidelibel

(Sympetrum vulgatum) X X X

Venwitsnuitlibel

(Leucorrhinia dubia) X X X X

Gevlekte witsnuitlibel

(Leucorrhinia pectoralis) X X

Noordse witsnuitlibel

(Leucorrhinia rubicunda) X X

TOTAAL AANTAL

SOORTEN

14 19 20 10 14 18 22 28

Page 11: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

11

3.6. Muggepiske (VL)

Manier waarop de gegevens verzameld werden:

- Historische gegevens van 1998, dhr. L. Meuris.

- Libellenroute gelopen vanaf 2004 tot en met 2012 (met uitzondering van 2005).

- Goedgekeurde waarnemingen uit Waarnemingen.be vanaf januari 2004.

Soort/Jaartal 1998 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Totaal Gewone pantserjuffer (Lestes sponsa)

X X X X

Tengere pantserjuffer

(Lestes virens)

X X

Maanwaterjuffer (Coenagrion lunulatum)

X X X X

Vuurjuffer

(Pyrrhosoma nymphula) X X X X X

Watersnuffel (Enallagma cyathigerum)

X X X X X

Koraaljuffer

(Ceriagrion tenellum) X X X X X X X X X X

Blauwe glazenmaker (Aeshna cyanea)

X X

Venglazenmaker

(Aeshna juncea) X X X X X X

Grote keizerlibel (Anax imperator)

X X X X

Viervlek

(Libellula quadrimaculata) X X X X X X X X X X

Zwarte heidelibel

(Sympetrum danae) X X X X X X X X X X

Bruinrode heidelibel

(Sympetrum striolatum) X X

Steenrode heidelibel (Sympetrum vulgatum)

X X

Venwitsnuitlibel

(Leucorrhinia dubia) X X X X X X X X X

Noordse witsnuitlibel (Leucorrhinia rubicunda)

X X X X X X X X

TOTAAL AANTAL

SOORTEN

11 9 10 8 5 8 5 6 6 16

Page 12: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

12

3.7. Putse Moer (VL)

Manier waarop de gegevens verzameld werden:

- Historische gegevens van 1998, dhr. L. Meuris.

- Libellenroute gelopen in 2004 en 2007.

- Goedgekeurde waarnemingen uit Waarnemingen.be vanaf januari 2004.

Soort/Jaartal 1998 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Totaal Gewone pantserjuffer (Lestes sponsa)

X X X X

Tengere pantserjuffer

(Lestes virens)

X X

Houtpantserjuffer (Lestes viridis)

X X X

Azuurwaterjuffer

(Coenagrion puella) X X

Maanwaterjuffer (Coenagrion lunulatum)

X X

Kleine roodoogjuffer

(Erythromma viridulum) X X X

Vuurjuffer (Pyrrhosoma nymphula)

X X X X

Lantaarntje

(Ischnura elegans) X X

Watersnuffel (Enallagma cyathigerum)

X X X X X X X

Koraaljuffer

(Ceriagrion tenellum) X X

Blauwe glazenmaker

(Aeshna cyanea) X X

Bruine glazenmaker

(Aeshna grandis) X X

Venglazenmaker (Aeshna juncea)

X X X

Paardenbijter

(Aeshna mixta) X X

Grote keizerlibel (Anax imperator)

X X X X X X

Smaragdlibel

(Cordulia aenea) X X

Viervlek (Libellula quadrimaculata)

X X X X X

Gewone oeverlibel

(Orthetrum cancellatum) X X X X X

Zwarte heidelibel (Sympetrum danae)

X X X X X

Zwervende heidelibel

(Sympetrum fonscolombii) X X

Bloedrode heidelibel

(Sympetrum sanguineum) X X X

Bruinrode heidelibel

(Sympetrum striolatum) X X X

Steenrode heidelibel

(Sympetrum vulgatum) X X

Venwitsnuitlibel

(Leucorrhinia dubia) X X X

Noordse witsnuitlibel

(Leucorrhinia rubicunda) X X X X

TOTAAL AANTAL

SOORTEN

19 11 9 3 2 3 8 25

Page 13: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

13

3.8. Stappersven (VL)

Manier waarop de gegevens verzameld werden:

- Historische gegevens van 1998, dhr. L. Meuris.

- Libellenroute gelopen vanaf 2004 tot en met 2012.

- Goedgekeurde waarnemingen uit Waarnemingen.be vanaf januari 2004.

Soort/Jaartal 1998 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Totaal Gewone pantserjuffer (Lestes sponsa)

X X X X X X X X X X X

Tangpantserjuffer

(Lestes dryas)

X X

Zwervende pantserjuffer (Lestes barbarus)

X X X

Tengere pantserjuffer

(Lestes virens) X X X

Houtpantserjuffer (Lestes viridis)

X X X X X

Maanwaterjuffer

(Coenagrion lunulatum) X X

Vuurjuffer (Pyrrhosoma nymphula)

X X X X X X X X X X

Watersnuffel

(Enallagma cyathigerum) X X X X X X X X X X X

Koraaljuffer (Ceriagrion tenellum)

X X X X X X X X

Bruine glazenmaker

(Aeshna grandis) X X

Venglazenmaker

(Aeshna juncea) X X X X X

Paardenbijter

(Aeshna mixta) X X X

Grote keizerlibel (Anax imperator)

X X X X

Smaragdlibel

(Cordulia aenea) X X X

Viervlek (Libellula quadrimaculata)

X X X X X X X X X X

Gewone oeverlibel

(Orthetrum cancellatum) X X

Vuurlibel (Crocothemis erythraea)

X X

Zwarte heidelibel

(Sympetrum danae) X X X X X X X X X X X

Zwervende heidelibel (Sympetrum fonscolombii)

X X

Bruinrode heidelibel

(Sympetrum striolatum) X X

Steenrode heidelibel

(Sympetrum vulgatum) X X

Venwitsnuitlibel

(Leucorrhinia dubia) X X

Noordse witsnuitlibel

(Leucorrhinia rubicunda) X X X

TOTAAL AANTAL

SOORTEN

7 8 9 9 7 9 6 9 10 11 22

Page 14: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

14

3.9. Verbindingsven (VL)

Manier waarop de gegevens verzameld werden:

- Historische gegevens van 1998, dhr. L. Meuris.

- Libellenroute gelopen vanaf 2004 tot en met 2012 (met uitzondering van 2005).

- Goedgekeurde waarnemingen uit Waarnemingen.be vanaf januari 2004.

Soort/Jaartal 1998 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Totaal Gewone pantserjuffer (Lestes sponsa)

X X X X X X

Tengere pantserjuffer

(Lestes virens)

X X X X

Houtpantserjuffer (Lestes viridis)

X X X

Azuurwaterjuffer

(Coenagrion puella) X X

Maanwaterjuffer (Coenagrion lunulatum)

X X X X X X X X X X

Vuurjuffer

(Pyrrhosoma nymphula) X X X X X X X

Lantaarntje (Ischnura elegans)

X X X

Watersnuffel

(Enallagma cyathigerum) X X X X X X X

Koraaljuffer (Ceriagrion tenellum)

X X X X X X X X X

Blauwe glazenmaker

(Aeshna cyanea) X X

Venglazenmaker

(Aeshna juncea) X X X X X X X

Paardenbijter

(Aeshna mixta) X X

Grote keizerlibel (Anax imperator)

X X X X X

Zadellibel

(Hemianax ephippiger) X X

Smaragdlibel (Cordulia aenea)

X X X

Viervlek

(Libellula quadrimaculata) X X X X X X X X X X

Gewone oeverlibel (Orthetrum cancellatum)

X X X X

Vuurlibel

(Crocothemis erythraea) X X X X

Zwarte heidelibel (Sympetrum danae)

X X X X X X X X X X

Bruinrode heidelibel

(Sympetrum striolatum) X X X

Steenrode heidelibel

(Sympetrum vulgatum) X X

Venwitsnuitlibel

(Leucorrhinia dubia) X X X X X X

Noordse witsnuitlibel

(Leucorrhinia rubicunda) X X X X X X X X

TOTAAL AANTAL

SOORTEN

15 11 10 9 9 11 9 11 9 23

Page 15: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

15

3.10. Wasven (NL)

Manier waarop de gegevens verzameld werden:

- Libellenroute gelopen vanaf 2006 tot en met 2012.

- Goedgekeurde waarnemingen uit Waarnemingen.nl vanaf januari 2004.

Soort/Jaartal 1998 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Totaal Gewone pantserjuffer (Lestes sponsa)

X X X X X X X X

Zwervende pantserjuffer

(Lestes barbarus) X X X

Tengere pantserjuffer

(Lestes virens) X X X X X X X X

Houtpantserjuffer

(Lestes viridis) X X X

Bruine winterjuffer (Sympecma fusca)

X X

Azuurwaterjuffer

(Coenagrion puella) X X

Maanwaterjuffer (Coenagrion lunulatum)

X X X X X

Kleine roodoogjuffer

(Erythromma viridulum) X X X

Vuurjuffer (Pyrrhosoma nymphula)

X X X X X X X

Lantaarntje

(Ischnura elegans) X X X X X X X X

Tengere grasjuffer (Ischnura pumilio)

X X X

Watersnuffel

(Enallagma cyathigerum) X X X X X X X X

Koraaljuffer (Ceriagrion tenellum)

X X X X X X X X

Venglazenmaker

(Aeshna juncea) X X X X X

Paardenbijter (Aeshna mixta)

X X X X X X

Grote keizerlibel

(Anax imperator) X X X X X X X X

Viervlek (Libellula quadrimaculata)

X X X X X X X X

Gewone oeverlibel

(Orthetrum cancellatum) X X X X X X X X

Vuurlibel (Crocothemis erythraea)

X X X X X X

Zwarte heidelibel

(Sympetrum danae)

X X X X X X X X

Kempische heidelibel

(Sympetrum depressiusculum) X X

Geelvlekheidelibel

(Sympetrum flaveolum) X X

Bloedrode heidelibel

(Sympetrum sanguineum) X X X X X X X X

Bruinrode heidelibel

(Sympetrum striolatum) X X X X X X X

Steenrode heidelibel

(Sympetrum vulgatum) X X

Venwitsnuitlibel

(Leucorrhinia dubia) X X X X X X X X

Gevlekte witsnuitlibel

(Leucorrhinia pectoralis) X X

Noordse witsnuitlibel

(Leucorrhinia rubicunda) X X X

TOTAAL AANTAL

SOORTEN

22 16 16 16 18 16 19 28

Page 16: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

16

3.11. Zwaluwmoer (NL)

Manier waarop de gegevens verzameld werden:

- Libellenroute gelopen vanaf 2004 tot en met 2012.

- Goedgekeurde waarnemingen uit Waarnemingen.nl vanaf januari 2004.

Soort/Jaartal 1998 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Totaal Gewone pantserjuffer (Lestes sponsa)

X X X X X X X X X

Tangpantserjuffer

(Lestes dryas) X X

Zwervende pantserjuffer

(Lestes barbarus) X X X

Tengere pantserjuffer

(Lestes virens) X X X X X X X

Houtpantserjuffer (Lestes viridis)

X X X X X X X X X

Azuurwaterjuffer

(Coenagrion puella) X X

Kleine roodoogjuffer (Erythromma viridulum)

X X

Vuurjuffer

(Pyrrhosoma nymphula) X X X X X X X X X

Watersnuffel (Enallagma cyathigerum)

X X X X X X X X X X

Koraaljuffer

(Ceriagrion tenellum) X X X X X X X X X

Blauwe glazenmaker (Aeshna cyanea)

X X X X X X

Venglazenmaker

(Aeshna juncea) X X X X X X

Paardenbijter (Aeshna mixta)

X X X X X X

Grote keizerlibel

(Anax imperator) X X X X X X X X X X

Viervlek (Libellula quadrimaculata)

X X X X X X X X X X

Gewone oeverlibel

(Orthetrum cancellatum) X X X X X X X X X X

Vuurlibel (Crocothemis erythraea)

X X

Zwarte heidelibel

(Sympetrum danae) X X X X X X X X X X

Bloedrode heidelibel (Sympetrum sanguineum)

X X X X X X X X X

Bruinrode heidelibel

(Sympetrum striolatum)

X X X X X X

Venwitsnuitlibel

(Leucorrhinia dubia) X X X X X X X X X X

Noordse witsnuitlibel

(Leucorrhinia rubicunda) X X X X X X

TOTAAL AANTAL

SOORTEN

14 8 9 13 17 18 17 17 18 22

Page 17: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

17

4. Bespreking per soort:

Het totaal aantal waargenomen soorten voor het ganse Grenspark uit de verschillende databanken

(monitoring en waarnemingen.be en waarnemingen.nl) bedraagt 40 soorten.

Bij de soorten die in het vet gedrukt zijn, werd door de monitorder reeds aanwijzingen tot voortplanting

genoteerd zoals tandem, eileg of pas uitgeslopen exemplaren.

De soorten die in het rood gedrukt zijn, werden slechts enkele malen vastgesteld.

1.Gewone pantserjuffer (Lestes sponsa):

- NL en VL algemeen alle bovengenoemde vennen.

2.Tangpantserjuffer (Lestes dryas):

- VL enkel gekend van één waarneming in 2012 Boerenven en van 2004 Stappersven.

- NL niet jaarlijks aanwezig Kleine als Groote Meer.

3.Zwervende pantserjuffer (Lestes barbarus):

- VL in 2 respectievelijke jaren enkel Stappersven.

- NL bijna jaarlijks aanwezig Kleine en Groote Meer en sporadisch Zwaluwmoer en Wasven.

4.Tengere pantserjuffer (Lestes virens):

- VL bijna jaarlijks Boerenven, 1 jaar Muggenpiske en Putse Moer, enkele jaren Stappersven en

Verbindingsven.

- NL bijna jaarlijks Bronven, Groote Meer, Kleine Meer, Wasven en Zwaluwmoer.

5.Houtpantserjuffer (Lestes viridis):

- VL jaarlijks Boerenven, 1 jaar Muggenpiske, enkele jaren Stappersven, Putse Moer en

Verbindingsven.

- NL bijna jaarlijks Bronven, Groote Meer, Kleine Meer, Wasven en Zwaluwmoer.

6.Bruine winterjuffer (Sympecma fusca):

- NL bijna jaarlijks aanwezig Kleine- en Groote Meer en in mindere mate Wasven en Bronven.

7.Variabele waterjuffer (Coenagrion pulchellum):

- NL 6 exemplaren in 2008 en 2009 Groote Meer.

8.Azuurwaterjuffer (Coenagrion puella):

- VL jaarlijks Boerenven, 1 jaar Putse Moer en het Verbindingsven.

- NL bijna jaarlijks aanwezig Kleine en Groote Meer en sporadisch Bronven. Slechts van 1 jaar

gekend van Zwaluwmoer en Wasven.

9.Maanwaterjuffer (Coenagrion lunulatum):

- VL 2008 en 2009 Drielingvennen, tot 2007 Muggepiske, 1998 Putse Moer, 2010 Stappersven ,

Verbindingsven jaarlijks met uitzondering van 2011 en 2012. Laatste 2 jaar geen waarnemingen!

- NL vanaf 2005 jaarlijks aan Bronven met uitzondering van 2007 en in 2006-2008-2009 en 2010

Wasven.

Page 18: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

18

10.Kleine roodoogjuffer (Erythromma viridulum):

- VL 2004 en 2012 Boerenven, 1998 en 2012 Putse Moer.

- NL 2006 tot 2010 Bronven, 2006 en 2012 Wasven en 2004 Zwaluwmoer.

11.Vuurjuffer (Pyrrhosoma nymphula):

- NL en VL algemeen alle bovengenoemde vennen.

12. Lantaarntje (Ischnura elegans):

- VL sporadisch Drielingvennen tot 2010, enkele waarnemingen Putse Moer en Verbindingsven.

- NL algemeen aan alle vennen met uitzondering van Zwaluwmoer.

13. Tengere grasjuffer (Ischnura pumilio):

- NL 2008 en 2012 met maxima tot 21 exemplaren Kleine- en Groote Meer en Wasven.

14.Watersnuffel (Enallagma cyathigerum):

- NL en VL algemeen alle bovengenoemde vennen.

15.Koraaljuffer (Ceriagrion tenellum):

- NL en VL algemeen alle bovengenoemde vennen.

16.Blauwe glazenmaker (Aeshna cyanea):

- VL 2010 en 2011 Boerenven, 1998 Muggepiske en Putse Moer, 1998 en 2012 Verbindingsven.

- NL 2007 Groote Meer, 2007-2010 en 2011 Kleine Meer en vanaf 2008 jaarlijks Zwaluwmoer.

17.Bruine glazenmaker (Aeshna grandis):

- VL 2005 en 201 Boerenven, 1998 Putse Moer en 2012 Stappersven.

18.Vroege glazenmaker (Aeshna funcea):

-VL 2006 Drielingvennen

19.Venglazenmaker (Aeshna juncea):

- VL niet jaarlijks maar regelmatig aan alle vennen.

- NL niet jaarlijks Wasven en Zwaluwmoer, en sporadisch Kleine en Groote Meer en Bronven.

20.Paardenbijter (Aeshna mixta):

- VL in 2 respectievelijke jaren enkel Stappersven.

- NL bijna jaarlijks aanwezig Kleine en Groote Meer en sporadisch Zwaluwmoer en Wasven.

21.Grote keizerlibel (Anax imperator):

- VL jaarlijks Boerenven, andere vennen sporadisch aanwezig.

- NL jaarlijks aanwezig alle vennen (tekenen van voortplanting Bronven – Zwaluwmoer).

22.Zadellibel (Hemianax ephippiger):

- VL 2011 Verbindingsven.

23.Glassnijder (Brachytron pratense):

- VL 2012 Drielingvennen.

24.Plasrombout (Gomphus pulchellus):

- VL 2005 aan Boerenven.

Page 19: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

19

25.Smaragdlibel (Cordulia aenea):

- VL sporadisch met 13 waarnemingen Drielingvennen, Putse Moer, Stappersven en Verbindingsven.

26.Hoogveenglanslibel (Somatochlora metallica):

- VL 2008 1 exemplaar Drielingvennen.

27.Platbuik (Libellula depressa):

- VL 2008 Drielingvennen.

- NL 2008 en 2011 Groote Meer en 2012 Kleine Meer.

28.Viervlek (Libellula quadrimaculata):

- NL en VL algemeen alle bovengenoemde vennen.

29.Vuurlibel (Crocothemis erythraea):

- VL sporadisch Drielingven, Stappersven en Verbindingsven.

- NL bijna jaarlijks aan alle vennen met uitzondering Zwaluwmoer (tekenen van voortplanting

enkel gekend van Groote Meer).

30.Gewone oeverlibel (Orthetrum cancellatum):

- VL sporadisch aan alle vennen.

- NL algemeen aan alle vennen.

31.Zwarte heidelibel (Sympetrum danae):

- NL en VL algemeen alle bovengenoemde vennen.

32.Kempische heidelibel(Sympetrum depressiusculum):

- NL 2006 1exemplaar Wasven.

33.Geelvlekheidelibel(Sympetrum flaveolum):

- VL 2010 Drielingvennen.

- NL 2006 Bronven, Wasven en tot 30 exemplaren tegelijkertijd Groote Meer.

34.Zwervende heidelibel(Sympetrum fonscolombii):

- VL 1998 telkens 1 exemplaar Putse Moer en 2011 Stappersven

- NL 2011 1 exemplaar Groote Meer

35.Bloedrode heidelibel (Sympetrum sanguineum):

- VL sporadisch Boerenven, Putse Moer, Drielingvennen.

- NL algemeen aan alle vennen.

36.Bruinrode heidelibel (Sympetrum striolatum):

- VL regelmatig Boerenven, sporadisch andere vennen.

- NL algemeen aan alle vennen.

37.Steenrodeheidelibel (Sympetrum vulgatum):

- VL aan alle vennen in 1998, nadien geen waarnemingen

- NL 2006 Bronven en Wasven, 2006 en 2009 Kleine Meer.

38.Venwitsnuitlibel (Leucorrhinia dubia):

- NL en VL algemeen alle bovengenoemde vennen. (tekenen van voortplanting enkel Boerenven,

Muggepiske, Bronven, Wasven en Zwaluwmoer)

Page 20: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

20

39.Gevlekte witsnuitlibel (Leucorrhinia pectoralis):

- VL tot 8 exemplaren via waarnemingen.be.

- NL tot 8 exemplaren Kleine- en Groote Meer en Wasven, het betrof allen mannetjes.

40.Noordse witsnuitlibel (Leucorrhinia rubicunda):

- VL algemeen op de meeste vennen, tekenen van voortplanting Muggepiske en Boerenven

- NL jaarlijks Zwaluwmoer en sporadisch aan andere vennen (tekenen van voortplanting Wasven en

Bronven).

Venwitsnuitlibel Maarten Jacobs

Page 21: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

21

5. Bijlage:

Page 22: Libelleninventarisatie 2004-2012 Grenspark De Zoom ... · De 8 aandachtssoorten en een gedetailleerd overzicht van de libellenmonitoring wordt beschreven in de handleiding Monitoring

22

6. Literatuurlijst:

www.libellennet.nl/

www.odonata.be/

www.libellen.org/veldgids/

http://nl.wikipedia.org/wiki/Libellen

http://nl.wikipedia.org/wiki/Echte_libellen

http://nl.wikipedia.org/wiki/Juffers