7170

”Als mensen zich laten screenen, kunnen we veel leed voorkomen”

GEZOND

1 op de 20 mensen krijgt darmkanker in België. Veel te veel, volgens dokter Luc Colemont. Door ze beter voor te lichten en systematisch te controleren, kan dat cijfer drastisch omlaag.

DOKTER LUC COLEMONT IJVERT VOOR EEN WERELD ZONDER DARMKANKER

”Zo’n darmonderzoek is onaangenaam. Maar door de lichte verdoving merk je er niets van. ’Was dat alles?’ zeggen veel patiënten achteraf”

Op borstkanker na is darmkanker de meest voorkomende kankersoort bij vrouwen. Bij mannen staat darmkanker op de derde plaats, na prostaat- en longkanker. Toch hoor je er veel minder over. Dokter Luc Colemont, maag- en darmspecialist van het Sint-Vincentiusziekenhuis in Antwerpen, heeft een vermoeden hoe dat komt. “Er is een bepaalde gêne omdat het over je darmen gaat, over je stoelgang en inwen-dige darmonderzoeken. Dat is geen flashy gespreksonderwerp. Jammer, want door darmkanker meer bespreekbaar te maken, kun je mensen veel onheil besparen.”

Hoe probeert u de darmkankercijfers omlaag te krijgen?”Vooral door mensen te informeren. En door vijftigplussers aan te sporen om aan hun huisarts de zogenoemde iFOB-test te vragen: je prikt een paar keer met een soort mascararoller in je ontlasting, stopt die in het bijgeleverde buisje en brengt het naar je huisarts. Zo kan in een laboratorium heel simpel worden gecheckt of er in je ont-lasting bloedspoortjes zitten die je met het blote oog niet ziet. Is dat het geval, dan kan er een coloscopie of inwendig darm-onderzoek gebeuren. Vooral als je tussen de zestig en zeventig bent, want in die groep zitten de meeste patiënten. Al stijgt het risico op darmkanker vanaf je vijftigste. Tien procent van de patiënten is zelfs nog jonger dan vijftig.”Wat gebeurt er precies bij een coloscopie? “We kijken in de dikke darm met een speciale, dunne buis met een cameraatje en

derd stadium. Omdat de gezwelletjes in de darm zitten, kun je ze aanvankelijk niet zien en voelen. Pas als ze groter worden en je bijvoorbeeld krampen, bloedarmoede of problemen met je ontlasting krijgt, ben je al ziek. Bovendien zijn dit klachten waarbij jij of je huisarts niet meteen aan darmkanker denken. Daarom is die iFOB-test zo belang-rijk. En daarom juich ik ook toe dat de Vlaamse overheid vanaf 2014 een bevol-kingsonderzoek naar darmkanker plant bij vijftigplussers, waarbij die test ook zal gebruikt worden.”

U voert een echte kruistocht tegen darm-kanker. Hoe is dat ontstaan?“Ik geef al jaren voordrachten aan artsen, verpleegkundigen en het brede publiek. Maar het viel me op een gegeven moment op dat er op grote schaal niets gebeurde en dat de maand maart, internationale maand tegen darmkanker, elk jaar geruisloos voor-bij ging. Tot ik begin 2010 in een Italiaans restaurant zat te lunchen met goede vriend en CEO van het Antwerp Business Center Theo Vaes. ‘En? Gaan we het zelf doen, actie ondernemen tegen darmkanker?!’ stelde hij voor toen onze pizza’s op tafel

werden gezet. Hij belde twee jonge gasten die in het laatste jaar van het middelbaar onderwijs zaten en verstand hadden van de social media en websites. Hij vroeg hen of ze interesse hadden om mee te werken. De motivatie van een van de twee was prachtig. ’Oké, want het kan ook onze ouders overkomen. En als wij straks vijftig zijn, is darmkanker misschien een zeldzame ziekte als wij ons er nu voor inzetten.’ De dag erna zaten we al samen te brainstormen.”Wat is daar allemaal uit voortgekomen?“Ons thema werd ‘een wereld zonder darmkanker’. In drie weken tijd was er een ‘Stop Darmkanker-logo’, een eigen website en later ons eerste boekje. We zaten op YouTube, Twitter, Facebook, LinkedIn en andere sociale netwerken. En dat terwijl we waren begonnen met een budget van nul euro! Inmiddels vonden we verschillende sponsors, hebben we enorm veel actie gevoerd in 2011 en 2012, kregen we aandacht van de pers en hebben we bijna 14.000 vol-gers op Facebook.”

Familie en partnerWaar komt uw gedrevenheid vandaan?“Ik zie te veel leed dat door darmkanker veroorzaakt wordt. Ik hoop met mijn inzet iets bij te dragen, mensen aan te sporen om zich te laten onderzoeken. Maar het is niet altijd gemakkelijk. Soms voel ik me een een-zame ridder op een wit paard die een kruis-tocht voert tegen darmkanker. Maar als het werkt, al is het maar voor één persoon, heb ik het ervoor over. Laatst kreeg ik via Face-book een bericht van een man van 44. Hij schreef dat hij mede dankzij de info op onze website op tijd naar zijn arts was gegaan met klachten die hij niet ver-trouwde. Hij bleek darmkanker te hebben en werd behandeld. Dit jaar rijdt hij de Cape Epic in Zuid-Afrika: de zwaarste mountainbikekoers ter wereld. Dát is waar-voor ik het doe. Vergeet niet dat wij artsen dagelijks met darmkanker worden gecon-fronteerd en meerdere keren per week een slechtnieuwsgesprek moeten voeren.”Hoe gaat u om met zulke gesprekken?“Ik breng zo’n gesprek heel rustig, in kleine stapjes en met veel empathie. En met hoop op genezing, als het kan... Maar wennen doet het niet. Je ziet toch telkens een nieuw gezicht voor je, met een eigen verhaal en een eigen leven. Laatst had ik hier een jongeman van 28 op het spreekuur. Hui-lend. ‘Ik ben mijn mama verloren aan darm-kanker’, vertelde hij. Hij wilde weten hoe hij darmkanker vóór kon zijn. Dat wordt weleens vergeten: het leed dat darmkanker veroorzaakt bij partners en families.”Wat kun je doen als je darmkanker wilt voorkomen?“Niet zo heel veel, helaas. Er een gezonde levensstijl op nahouden is ook voor darm-

Misverstanden de wereld uit

halen meteen eventuele darmpoliepjes weg. Dit zijn kleine darmgezwelletjes waar-van de meeste goedaardig zijn. Van de 1000 poliepen worden er zo’n 100 groter dan één centimeter en 25 daarvan ontwik-kelen zich kwaadaardig. Maar omdat we nooit weten welke poliepen kwaadaardig zijn, halen we ze allemaal weg. Zo geef je ze geen kans om kwaadaardig te worden.”Nogal wat mensen zijn bang voor die coloscopie.“Je moet vooraf een vloeistof drinken om de darmen te reinigen. En de coloscopie

zelf kan een beetje onaangenaam zijn, dat is zo. Daarom zorgen wij altijd voor een lichte verdoving zodat je er niets van merkt. Een halfuurtje later word je wakker. Heel wat patiënten vragen dan: ‘Was dat alles?’ Of zelfs: ‘Dokter, wanneer begint u eraan?’”

Sluipende ziekte Van welke klachten heb je last als je darm-kanker hebt?“Dat is het verraderlijke: darmkanker is een ’silent killer’. Tegen de tijd dat je klachten hebt, is de ziekte vaak al in een vergevor-

4 februari WERELD

KANKERDAG

Stichting tegen Kanker vraagt op 4 februari, wereldkankerdag, aandacht voor alle misverstanden rondom de ziekte. Zo denken we nog te vaak dat kanker een doodvonnis betekent en weten we onvoldoende wat we zelf kunnen doen om het risico op kanker

te verkleinen. Op dit moment onder-zoekt Stichting tegen Kanker nog wat we weten over kanker en welke foute veronderstellingen er zoal bestaan. De onderzoeksresultaten zijn vanaf 4 februari te lezen op www.kanker.be

Luc Colemont

V

72

Hoe vroeger je erbij bent, hoe beter

Interview: Manon Kluten.

Meer lezen of weten?Websites

Boeken

Gerda Persoons, Roularta books.

Luc Colemont, uitg. Luster. Dit boek kun je gratis lezen op de homepage van www.stopdarmkanker.be

door Marc Peeters, uitg. Lannoo.

kanker belangrijk: overgewicht voorkomen, niet roken en zuinig zijn met alcohol. Verder eet je het best vezelrijke voeding, vermijd je rood vlees en beweeg je minstens tweemaal een halfuur per week. Dan verlaag je je kans om ziek te worden van 1 op 20 naar 1 op 25. Maar uitsluiten kun je het niet.”Als een ouder of familielid het heeft gehad, heb je dan meer kans het ook te krijgen?“Dan kun je inderdaad familiaal belast zijn. In dat geval laat je het best tien jaar voor de leeftijd waarop je familielid ziek werd, een coloscopie doen. Was je vader 55, dan laat je je best onderzoeken op je 45ste.”

De signalen Op welke alarmsignalen moet je letten?“Moe zijn in combinatie met je niet goed voelen, bloedarmoede mét een ijzertekort, onverklaarbaar gewichtsverlies... Maar ook een plots veranderde stoelgang qua consi-stentie, het aantal keren dat je je moet ont-

lasten en aanslepende buikpijn. Bloed bij de stoelgang, en dan vooral donker bloed, kan ook een indicatie zijn. Neem dan altijd con-tact op met je huisarts.”Welke onderzoeken worden er nog meer ingezet bij het darmonderzoek, buiten een coloscopie?“Met een CT-scan kan een duidelijk beeld van de darmen worden gemaakt, net zoals met de videocapsule of ‘pilcam’ die zelf zijn weg zoekt in de darmen. Maar die wordt voor de dikke darm nog niet standaard ingezet. Daarnaast zijn er ook nog een aantal nieuwe onderzoeksmethodes op komst. Zoals een speciaal bloedonderzoek dat bepaalde genetische afwijkingen van poliepen kan opsporen. Ook bestaat er in Amerika al een test die afwijkend DNA van poliepen of kanker in de ontlasting kan detecteren. Rond die test loopt nu een

pilootproject aan de KU Leuven. En Italiaanse artsen werken aan een ademtest waarmee in uitgeademde lucht darmkanker opgespoord kan worden.” Zijn er ook nieuwe behandeltechnieken?“In tegenstelling tot vroeger wordt er nu veel meer op maat behandeld. Geen stan-daard chemo, maar chemo die gericht is tegen bepaalde kankerreceptoren. Door die aanpak houden we zieke mensen ook langer in leven. Qua behandeling geldt in ieder geval: hoe vroeger je erbij bent, hoe

beter. Zit darmkanker in het beginstadium, dan heb je zo’n 95 procent kans om te over-leven. Is er uitzaaiing, dan daalt dat percen-tage helaas tot 10 procent.”

Controle en screeningEr wordt gezegd dat als je kanker vijf jaar hebt overleefd, je net zoveel kans hebt als ieder ander om het te krijgen. Klopt dat?”Die vijf jaar-termijn is eerder een ijkpunt voor studies. Het best bespreek je de prog-noses met je eigen arts of specialist. Het-zelfde geldt voor de opvolgmomenten. Die zijn voor elke kankersoort gebaseerd op internationale richtlijnen en ervaringen met behandelingen uit het verleden. In het begin krijg je controles om de drie of zes maanden, daarna mag er meer tijd tussen zitten. Die controlemomenten zijn cruciaal:

wordt er herval geconstateerd, dan kan er ook snel een behandeling worden opge-start en is de kans op genezing groter. Ver-trouwen in je oncoloog, die altijd voor jou de beste oplossing zoekt, is belangrijk.”Denkt u dat kanker straks een chronische maar te behandelen ziekte wordt?“We kunnen kanker nu al veel beter behan-delen dan vroeger. Vergelijk het met aids: nu kun je met de juiste medicijnen nog heel lang leven. Daarom is wereldwijde kanker-research zo belangrijk. In Amerika zie je dat darmkanker al veel minder voorkomt dank-zij meer sensibilisering, screening en cam-pagnes. Eigenlijk zou niemand zich mogen schamen voor een darmonderzoek. Just do it! Alleen zo kunnen we ervoor zorgen dat darmkanker in de toekomst een zeldzame aandoening wordt.”

”Er wordt tegenwoordig veel meer op maat behandeld. Zit darmkanker in het beginstadium, dan heb je zo’n 95% kans om te overleven”

Een positief geluidDe kans dat je kanker overleeft, is in Vlaanderen de afgelopen tien jaar gestegen. Vijf jaar na de diagnose zijn meer dan 60 procent van de mannen en de vrouwen nog in leven door een snellere ontdekking en een betere behandeling.