november 2008Leven met KanKer

Deze bijlage valt niet onDer De verantwoorDelijkheiD van De hoofDreDactie DagblaD De telegraaf.

StichtingDO SOME GOOD

kanker & werk

ALTAANwerk & psyche

www.altrecht.nl/altaan

Terugkeer naar WERK na KANKER? Kost terugkeer je meer energie dan het je oplevert?Heb je regelmatig het gevoel opnieuw te moeten strijden,maar nu voor vertrouwen, geduld en begrip?Is de combinatie kanker én terugkeren naar je werk je teveel?

Wil je graag terugkeren met meer balans,vertrouwen en plezier?

Zie www.dosomegood.nlOf bel: 030 - 225 40 03

Kanker: wat is het precies?

vrijwel iedereen krijgt vroeg of laat met deze ziekte te maken. maar liefst één op de drie mensen krijgt het zelf. maar wat is kanker precies? Hoe ontstaat het en wat doet het in het lichaam?

Pagina 4

Steun bij het verwerken

Horen dat je kanker hebt, is heel ingrijpend. Het zet het leven op zijn kop en maakt patiënten bang en onzeker. Gelukkig is er tegenwoordig veel aandacht voor deze psychosociale kant van de ziekte.

Pijn bij kanker

Kanker gaat vaak gepaard met pijn. Bij de ene patiënt veroorzaakt de tumor zelf pijn, bij de andere ontstaat pijn tijdens of na een behandeling. meestal kunnen specialisten iets doen om de pijn te verlichten.

bijzonder jubileum

“In september was het voor mij een bijzonder jubileum: toen was ik 25 jaar ex-kankerpatiënt. een wonder om toch even bij stil te staan. Want niet iedereen overleeft de ziekte zo lang”.

Pagina 9 Pagina 11 Pagina 11

Voor al deze zorgvragen en nog veel meer: kijk op ConsumentendeZorg.nl Voor 16 miljoen Nederlanders en hun zorg

> Meer weten over het EPD?

> Leven met medicijnen? Geef je mening

> Ervaring met een een zorgverlener?

> Op zoek naar recensies over zorgorganisaties?

MEDIAPLANET THEMABIJLAGE LEvEn MET kAnkEr2

Project manager: Marieke landman, Mediaplanet Publishing house b.v. +31 20 7077 006 Production manager: birte van ouwerkerk, Mediaplanet Publishing house b.v. +31 20 7077 003Design & repro: thomas rohlfs, thomas.rohlfs@mediaplanet.com, +31 20 7077 011 Tekst: kees vermeerCover: yazolinogirl / istockphoto.com

Mediaplanet is de leidinggevende europese uitgever van themakranten in pers, online en via broadcasting. als u zelf een idee heeft over een onderwerp, of misschien wel een heel thema, aarzelt u dan niet om contact met ons op te nemen.

Mediaplanet Publishing house, kristiina kansen, country Manager tel: +31 20 70 77001 www.mediaplanet.com

gedistribueerd met De telegraaf, november 2008

meDiaPlaneT ProDuCeerT, finanCierT en onTwiKKelT ThemaKranTen in PerS, online en via broaDCaSTing.www.mediaplanet.com

leven met kanker - publicatie Mediaplanet publishing house b.V.

Marieke landman

wetenschappelijk onderzoek is hoopDenkt u wel eens na over de risico’s

op kanker? Natuurlijk staat u er niet elke dag bij stil. Maar kanker is een

groot probleem. Het treft ruim één op de drie Nederlanders. Iedereen kent dus wel iemand die kanker heeft of heeft gehad. Het raakt ons allemaal. Door vergrijzing zal dat aantal alleen maar toenemen; terwijl nu ongeveer 80.000 mensen per jaar kanker krijgen, zullen dit er 90.000 zijn in 2015. Hoewel we kanker niet volledig kunnen voorkomen, zijn we wel steeds beter in staat om mensen met kanker te behandelen.

gezond en alertWe hebben namelijk wel degelijk invloed op het risico op kanker. Want uit onderzoek blijkt dat een gezonde leefstijl (niet roken, gezonde voeding, voldoende bewegen, een goed gewicht, verstandig zonnen en alcohol met mate) voor vijftig procent de sterfte aan kanker kan helpen voorkomen. Gezond leven is dus heel belangrijk. Daarnaast is het belang-rijk dat mensen alert zijn op signalen die het lichaam afgeeft. Deze kunnen mogelijk wijzen op kanker. Want hoe eerder kanker wordt ontdekt, hoe groter de kans is op een minder ingrijpende behandeling en een langer leven. Om mensen te helpen inschatten of ze met een klacht naar de huisarts zouden moeten gaan, heeft KWF Kankerbestrijding een website gemaakt: www.kwfklachtadvies.nl. Vooral mensen van 55 jaar of ouder moeten extra alert zijn. Op het moment dat kanker wordt vastge-steld, is tweederde van de patiënten namelijk zestig jaar of ouder.

wetenschappelijk onderzoekKWF Kankerbestrijding geeft voorlichting over preventie en vroege ontdekking van kanker. Daarnaast ondersteunen we patiënten zodat zij de beste keuzes kunnen maken. Door hen goede en betrouwbare voorlichting aan te reiken en door patiëntenorganisaties te financieren. De hoofdmoot (tachtig procent)

van onze inkomsten gaat naar wetenschap-pelijk onderzoek. KWF Kankerbestrijding financiert maar liefst de helft van alle onder-zoeksprojecten naar kanker in Nederland! Want wetenschappelijk onderzoek is hoop. Om de strijd tegen kanker succesvol aan te gaan is gedegen kennis van de ziekte nodig. Door onderzoek verbeteren de kans op vroege ontdekking en betere behandeling en daarmee de vooruitzichten van patiënten met kanker. En door onderzoek weten we beter hoe we het risico op kanker kunnen beperken.

Kwf KankerbestrijdingAl bijna zestig jaar maakt KWF Kankerbe-strijding een vuist tegen kanker door zich in te zetten voor betere voorlichting, behande-ling en kwaliteit van leven. En niet zonder resultaat: kanker betekent gelukkig lang niet altijd meer het einde. Sinds de oprichting in 1949 zijn de overlevingskansen van kankerpa-

tiënten ruim verdubbeld. Tegenwoordig is de kans dat iemand met kanker de eerste vijf jaar overleeft, gestegen tot ruim vijftig procent. Maar het aantal mensen dat jaarlijks kanker krijgt, neemt ook toe. Zoals u begrijpt is er nog veel te doen. KWF Kankerbestrijding gaat al bijna zestig jaar voorop in de strijd tegen kanker Die strijd voeren we niet alleen, maar samen met patiënten, artsen, wetenschappers, collectanten, donateurs, bedrijven en heel veel vrijwilligers. Samen bieden we hoop aan huidige en toekomstige patiënten.

Tom HanselaarAlgemeen Directeur KWF Kankerbestrijding

04 Kanker: wat is het precies?

05 Wat zijn de risico’s?

06 borstkanker steeds beter te behandelen

07 prostaatkanker: niet altijd gevaarlijk

09 op welke signalen moet ik letten?

09 steun bij het verwerken

11 de behandeling van kanker

11 pijn bij kanker vaak te verlichten

NOVEMBER 2008LEVEN MET KANKER

DEZE BIJLAGE VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE HOOFDREDACTIE DAGBLAD DE TELEGRAAF.

StichtingDO SOME GOOD

kanker & werk

ALTAAN

werk & psychewww.altrecht.nl/altaan

Terugkeer naar WERK na KANKER? Kost terugkeer je meer energie dan het je oplevert?Heb je regelmatig het gevoel opnieuw te moeten strijden,maar nu voor vertrouwen, geduld en begrip?Is de combinatie kanker én terugkeren naar je werk je teveel?

Wil je graag terugkeren met meer balans,vertrouwen en plezier?

Zie www.dosomegood.nlOf bel: 030 - 225 40 03

Kanker: wat is het precies?

Vrijwel iedereen krijgt vroeg of laat met deze ziekte te maken. Maar liefst één op de drie mensen krijgt het zelf. Maar wat is kanker precies? Hoe ontstaat het en wat doet het in het lichaam?

Pagina 4

Steun bij het verwerken

Horen dat je kanker hebt, is heel ingrijpend. Het zet het leven op zijn kop en maakt patiënten bang en onzeker. Gelukkig is er tegenwoordig veel aandacht voor deze psychosociale kant van de ziekte.

Pijn bij kanker

Kanker gaat vaak gepaard met pijn. Bij de ene patiënt veroorzaakt de tumor zelf pijn, bij de andere ontstaat pijn tijdens of na een behandeling. Meestal kunnen specialisten iets doen om de pijn te verlichten.

Bijzonder jubileum

“In september was het voor mij een bijzonder jubileum: toen was ik 25 jaar ex-kankerpatiënt. Een wonder om toch even bij stil te staan. Want niet iedereen overleeft de ziekte zo lang”.

Pagina 9 Pagina 11 Pagina 11

inhouD

in SamenwerKing meT:

Foto: KWF Kankerbestrijding

Triple AAA Care BeneluxTriple AAA Care Beneluxthuiszorg bemiddelingsbureau

Uw zorg thuis: onze zorg

Als u of één van uw familieleden door ziekte van zorg afhankelijk wordt, heeft u ineens uw handen vol om goede thuiszorg te regelen.

Wij van Triple AAA Care Benelux zien het als onze taak onze cliënten te begeleiden in dit traject en voor u -en in overleg met u- de zorg hiervoor al naar gelang uw wensen uit handen te nemen.

Zo adviseert Triple AAA Care Benelux u bij de keuze voor een Persoons Gebonden Budget (PGB) of Zorg in Natura.

De stap naar 24 uurszorg, nachtzorg of andere zorgmomenten nemen wij zorgvuldig met u door en daarop afgestemd, starten wij het zorgtraject voor u op.

Triple AAA Care Benelux beschikt hiervoor over een groot team aan gekwalificeerde, professio-nele en betrouwbare zorgverleners.

Helpenden, ziekenverzorgenden, verzorgenden-IG en verpleegkundigen.

Uit ons bestand stellen wij gericht op uw zorgvraag een persoonlijk team voor u samen. Professionals met als doel uw thuiszorg zo aan-genaam mogelijk uit te voeren.

Wij beschikken tevens over de mogelijkheden om voor u, indien u dit wenst, aanvragen te regelen, budgetbeheer en administratie te voeren.

Triple AAA Care Benelux || Lijndonk 4 || 4825 BG Breda || Tel. 076-571 45 44 || Mobiel 06-1012 10 67 || www.tripleaaacare.nl || agnes.dalm@planet.nl

Nog 91 dagen…en dan is kanker het gesprek van de dag. En niet alleen voor de 400.000 mensen in Nederland die het hebben.

Over 91 dagen verschijnt ZO!, het eerste positief geladen publieksblad over kanker. Over kanker hebben, overleven, een plek geven en achter je laten. Omdat kanker meer en meer een chronische ziekte is, die ons allemaal direct of in onze omgeving raakt. Kijk snel op www.zomagazine.nl voor een voorproe� e van het eerste nummer en neem direct een abonnement. Je betaalt dan slechts € 25,00 voor 6 nummers (i.p.v. € 29,95).

Geen schaamte, maar trots.

Niet dood, maar levend.

Niet verstoppen, maar blootgeven.

Niet zwijgen, maar praten.

Niet treuren, maar troosten.Geen angst, maar bezinning.

Niet gisteren, maar vandaag.

ZO! is een uitgave van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties. De 25 aangesloten organisaties bieden lotgenotencontact en informatie rond kanker. NFK behartigt de belangen van (ex-)kankerpatiënten in Nederland. Word ook lid van een patiëntenorganisatie: www.kankerpatient.nl. NFK ontvangt een subsidie van het KWF.

Vragen over kanker?Wat staat mij te wachten? Welke soort behandeling is voor mij het beste? Kan ik blijven werken?

Hoe vertel ik het mijn familie en kinderen?

Een kankerpatiënt moet veel keuzes maken. KWF Kankerbestrijding helpt hierbij.

Bel met de gratis KWF Kanker Infolijn: 0800 - 022 66 22. Bereikbaar van maandag t/m vrijdag

van 09.00 - 12.30 uur en van 13.30 -17.00 uur. Of ga naar www.kwfkankerbestrijding.nl

Adv. Vragen over kanker 260x127 11319308 14:08 Pagina 1

MEDIAPLANET THEMABIJLAGE LEvEn MET kAnkEr4

Kanker: wat is het precies?Vrijwel iedereen krijgt vroeg of laat met de ziekte te maken: kanker. Maar liefst één op de drie mensen krijgt het zelf. Maar wat is kanker precies? hoe ontstaat het? en wat doet het in het lichaam?

Er zijn meer dan honderd verschillende soorten kanker, met elk specifieke kenmerken

waaraan een specialist ze kan her-kennen. Maar één kenmerk hebben alle kankersoorten gemeenschap-pelijk: bepaalde lichaamscellen zijn ontspoord in hun groei en blijven zich ongeremd delen.

CellenCellen zijn de bouwstenen van ons lichaam. Ze ontstaan door zogehe-ten celdeling: een cel zich deelt in twee nieuwe cellen. Iedere lichaams-cel heeft een kern, met daarin het erfelijk materiaal: het DNA. Dat bepaalt wanneer een cel zich moet gaan delen en wanneer deze daar juist mee moet stoppen, bijvoorbeeld omdat de cel verouderd is en moet worden vervangen. Het DNA houdt dus normaal gesproken de groei en deling van lichaamscellen goed in de hand. Maar het kan ook fout gaan. Bijvoorbeeld als het DNA in de cel is beschadigd en de celdeling niet meer goed kan controleren. Er zijn

speciale stukjes DNA, de herstelge-nen, die de schade repareren. Maar als de DNA-schade te groot is, kan de deling en groei van cellen uit de hand lopen. Er is dan geen controle meer over de celdeling en een cel kan zich ongeremd gaan vermeerderen. Zo ontstaat al snel een klompje cellen: een gezwel, ook wel tumor genoemd.

agressiefEr zijn goedaardige en kwaadaardige tumoren. Een goedaardig gezwel groeit geen andere weefsels binnen en verspreidt zich niet in het lichaam. Bij kwaadaardige tumoren gedragen de tumorcellen zich agressief: ze kunnen andere organen binnendringen en daar gaan groeien. Er kunnen bo-vendien cellen loslaten van de tumor en elders in het lichaam uitgroeien tot nieuwe tumoren. De kanker is dan uitgezaaid. Doordat agressieve kankercellen in andere organen gaan groeien, kunnen die organen niet meer goed functioneren. Dat maakt kanker tot een levensbedreigende ziekte. Uiteindelijk slokken de snel-groeiende kankercellen zoveel energie op, dat het lichaam het niet meer vol-houdt en de patiënt kan overlijden.

lang procesKanker ontstaat niet van de ene op de andere dag. Het is een lang proces dat jaren kan duren. Kanker komt daardoor vaker op hogere leeftijd voor: de meeste patiënten zijn ouder dan zestig jaar. Het is nooit met zekerheid te voorspellen wie kanker zal krijgen. Vaak ontstaat de ziekte door een samenloop van omstandig-heden. Iemand kan er aanleg voor hebben, ongezond leven of door toeval kanker krijgen. Ook iemand die altijd gezond heeft geleefd, kan kankerpatiënt worden. En iemand die altijd heeft gerookt, kan oud worden zonder kanker te krijgen. Dat neemt niet weg dat gezond leven zéker zinvol is: dat kan maar liefst de helft van alle kanker voorkomen!

• www.kwfkankerbestrijding.nl • www.nki.nl www.wcrf.nl •

0

2500

5000

7500

10000

12500

vrouwenmannen

Baarm

oede

r

Leuk

emie

Blaas

Lymfom

en

Huid m

elano

om

Huid (o

verig

)

Prosta

atLo

ng

Bron: NKR van de Vereniging Integrale Kankercentra

Dikke d

arm/

Ende

ldarmBors

t

De meest voorkomende kankersoorten bij mannen en vrouwen gebaseerd op de meest recente cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie van de Vereniging Integrale Kankercentra.

Meer informatie:

naar schatting hebben •momenteel 400.000 mensen kanker. de meeste kankerpatiënten zijn ouder dan zestig jaar. in 2005 werd in neder- •land ruim 81.000 keer de diagnose kanker gesteld, 42.000 keer bij mannen en 39.000 keer bij vrouwen. ongeveer 73.000 van deze diagnoses waren ‘nieuwe’ patiënten, onder wie zo’n 400 kinderen (0 tot 15 jaar). het aantal nieuwe diag- •noses van kanker stijgt met gemiddeld 1,5 tot 2 procent per jaar, vooral ten gevolge van bevolkingsgroei en vergrijzing.

Ruwweg geneest •ongeveer de helft van alle kankerpatiënten. bij mannen komt long- •kanker het meeste voor, daarna prostaatkanker. bij vrouwen komt borst- •kanker het meeste voor, daarna darmkanker. bij kinderen en jongeren •komen leukemieën, lymfo-men en hersentumoren het meest voor. gemiddeld overleeft circa •de helft van alle kankerpa-tiënten de eerste vijf jaar na de diagnose. per jaar overlijden circa •40.000 mensen aan kanker.

Bronnen:www.kwfkankerbestrijding.nlwww.cbs.nl;

Kanker in nederland

Foto: sage78 / istockphoto

“Dit boek kan wel eens de beste investering

zijn voor jezelf en je nageslacht.

Van harte aanbevolen!”

Tom van der Wal, patiënt en voorzitter

Stichting Kanker Steunpunt

1 op de 3 mensen in zijn leven wordt geconfronteerd met een vorm van kanker. Dan zijn dat indrukwekkende cijfers. Maar gelukkig kun je zelf de kans op kanker met ruim 30% verminderen door gezonde voeding en leefstijl.

Daarvoor hoef je alleen het P-symbool te onthouden. Dat staat namelijk voor activiteiten waarvan wetenschappelijk is bewezen dat ze de kans op kanker verminderen. Wij van het Wereld Kanker Onderzoek Fonds noemen dit P-symbool dan ook ‘Preventie Inside’.

Want het Wereld Kanker Onderzoek Fonds heeft alles wat we op de wereld weten over de preventie van kanker bij elkaar gebracht. Gedocumenteerd, geïnterpreteerd en handzaam toepasbaar gemaakt in richtlijnen voor een gezonder leven met minder kans op kanker. Als je hier meer over wilt weten of ons werk wilt steunen, bezoek dan geefkankergeenkans.nl

Geef kanker geen kans

Als je zou weten dat…

5THEMABIJLAGE LEvEn MET kAnkEr MEDIAPLANET

wat zijnde risico’s?er zijn factoren bekend die het risico op verschillende vormen van kanker vergroten. Roken staat als slechte leefgewoonte onbetwist op nummer één, maar ook andere factoren spelen een rol.

Prof. Bart Kiemeney van de Radboud Universiteit Nijme-gen maakt nog eens duidelijk

hoe slecht roken is: “Alle andere risi-cofactoren vallen daarbij in het niet. Roken veroorzaakt kanker in het hele ademhalingssysteem. Maar het is ook de belangrijkste risicofactor voor blaaskanker en het verhoogt zelfs het risico op dikkedarmkan-ker. Ik denk dat er een derde minder kanker zou zijn als iedereen zou stoppen met roken.”

Kans verminderenNiemand kan kanker met zeker-heid voorkomen. Te meer omdat het feit dat we ouder worden in feite de grootste risicofactor is. Maar het is wel mogelijk om de kans op kanker te verminderen. Geschat wordt dat een gezonde manier van leven dertig tot vijftig procent van de sterfte door kanker kan voorkomen. Wat dat inhoudt? Blijf op gewicht, beweeg regel-matig, wees matig met alcohol en eet meer plantaardige producten. Prof. Ellen Kampman van de Wa-geningen Universiteit vertelt dat overgewicht, na roken, een andere belangrijke risicofactor is voor kanker. “Waarschijnlijk heeft het te maken met bepaalde hormonen in het lichaam. Vooral vet op de buik is een risico. Dat kan leiden tot chronische ontstekingsreacties die uiteindelijk het risico op kan-ker verhogen.”

overgewichtIemand die te zwaar is, beweegt meestal ook te weinig. Dat heeft misschien nog wel meer risico dan het overgewicht zelf, denkt prof. Kiemeney. “Ben je iets te dik, maar beweeg je veel, dan loop je waarschijnlijk minder risico dan wanneer je slank bent maar weinig beweegt. Bewegen heeft invloed op allerlei processen in het lichaam. Je darmen zijn bijvoorbeeld meer in beweging, waardoor je eten er snel-ler doorheen gaat. Slechte stoffen in het eten hebben dan minder kans om schade aan te richten.”

Nog lang niet alles is bekend over het verband tussen voeding en het ontstaan van kanker. Daarom vindt prof. Kampman het verontrustend dat veel mensen vitaminepillen en groente- en fruitdrankjes gebrui-ken. “Mensen denken: dan krijg ik alle goede stoffen binnen. Maar we weten nog nauwelijks welke stoffen goed zijn, hoeveel je ervan nodig hebt en hoe ze werken.”In kranten en op televisie zijn er vaak tegenstrijdige berichten over de effecten van voeding. Prof. Kie-meney adviseert daarom om vooral het gezonde verstand te gebruiken: “Eet gevarieerd, niet te veel en laat dingen zoals chips staan. En eet eens een keer geen vlees, maar bij-voorbeeld vis. Ach, we weten eigen-lijk allemaal wel wat een gezonde leefwijze is.”

ConsumentendeZorg.nl:voor 16 miljoen nederlanders

bekend is dat iedereen – patiënt of niet patiënt – geregeld te maken heeft met zorgkwesties. dat kan bijvoorbeeld zijn omdat iemand ziek is of in z’n naaste omgeving een persoon kent die ziek is. of omdat een ziekenhuisopname in het verschiet ligt. Maar het gaat ook heel vaak om ervaringen met artsen of een situatie in een verpleeg- of verzorgingstehuis. in al die gevallen is het van belang dat iedereen zijn vraag, mening of ervaring kan delen met anderen. Want met z’n allen weten we meer. per slot van rekening moet iedere patiënt of zorgconsument gehoord (kunnen) worden. Want met die informatie kunnen zorgorganisaties aan verbetering van de zorg wer-ken. sinds dit voorjaar bestaat daar een website voor:www.consumentendezorg.nl

op deze website vindt de bezoeker onder andere recensies van patiën-ten en voorbeelden van goede zorg. Maar er is veel meer te ontdekken op deze website: meldacties waarbij iedereen z’n mening kan geven over een bepaald zorgaspect, informatie over meer dan 3.000 zorginstellingen, knelpunten, etc.

hierbij roep ik u op om deze web-site te bezoeken en daarmee een bijdrage te leveren aan een betere zorg in ons land!

atie Schipaanboordadjunct-directeur nederlandse Patiënten Consumenten federatie

ingezonden mededeling

Van mobiele telefoons kan je kanker krijgen. Van zendmasten, van de magnetron, van deodorant, van stress, van de stoffen met e-nummers in onze voeding... er doen nogal wat geruchten de ronde over dingen die kanker zouden kunnen veroorzaken. “de meeste zijn flauwekul”, reageert prof. bart Kiemeney.

“Vaak pikken de media een spectaculair resultaat uit een we-tenschappelijke studie op, terwijl andere en vaak betere studies dat resultaat tegenspreken.” prof. ellen Kampman onderschrijft dat: “er wordt veel onderzoek gedaan, maar duidelijke verbanden tussen die factoren en kanker zijn nooit aangetoond.”

TelefoonsMobiele telefoons zijn regelmatig in opspraak. ten onrechte, vindt prof. Kiemeney. “de elektromagnetische straling van een telefoon heeft zo’n lage energie dat die geen directe

dna-schade kan veroorzaken. de lichte temperatuurverhoging die optreedt in het hoofd door de straling is ook minimaal. Veel te weinig om schade te veroorzaken. het gebruik van mobiele telefoons is immens toegenomen. Maar er is geen toename van hersentumoren geconstateerd. ook dat spreekt het risico tegen.”

voedingWat betreft de e-nummers in voedingsmiddelen: dat zijn stof-fen waarop juist extra zorgvuldig wordt gecontroleerd, weet prof. Kampman. “soms wordt er wel een kankerverwekkende stof in voeding gevonden. daar schrikt iedereen van, maar de Voedsel en Waren au-toriteit zit er dan meteen bovenop. onze voeding is over het algemeen veilig. het risico zit niet zozeer in de stoffen in onze voedingsmiddelen, maar meer in de hoeveelheid die we eten en in de balans tussen plantaardige en dierlijke voedings-stoffen.”

Fabels

Foto: maodesign / istockphoto

Steun Stichting Pink Ribbon en strijd mee tegen borstkanker.

Stort op giro 1234 t.n.v. Stichting Pink Ribbon te Bussum

Word vriendin van Stichting Pink Ribbon en blijf op de hoogte van al onze activiteiten, kijk op www.pinkribbon.nl

Stichting Pink Ribbon is een fondsenwervende

organisatie, die aandacht vraagt voor borst-

kanker. Zij heeft als doel het aantal gevallen

van borstkanker te verminderen, vroege

diagnose te bevorderen en de zorg voor

patiënten en hun omgeving te verbeteren.

Met uw geld � nancieren wij wetenschappelijk

onderzoek gericht op preventie en vroege

opsporing van borstkanker en projecten die

de kwaliteit van leven van de borstkanker-

patiënten en hun omgeving verbeteren.

MEDIAPLANET THEMABIJLAGE LEvEn MET kAnkEr6

borstkanker steeds beter te behandelenborstkanker is bij vrouwen de meest voorkomende vorm van kanker. per jaar wordt de ziekte bij circa 12.000 vrouwen vastgesteld, met name bij vrouwen boven de vijftig jaar. gelukkig kunnen vrouwen steeds beter worden behandeld.

Dr. Marian Menke-Pluij-mers opereert vrouwen met borstkanker in het

Erasmus MC in Rotterdam. Zij vertelt wat de eerste symptomen zijn van borstkanker. “Meestal is dat een knobbeltje in de borst. Vrouwen

voelen dat bijvoorbeeld tijdens het douchen. Het knobbeltje kan ook in de oksel zitten. Verder kan een borst roodheid vertonen, de huid kan er anders uitzien of er kan vocht uit de tepel komen dat rood kan zijn van bloed.”

risicofactorenVrouwen die vroeg beginnen met menstrueren, een late overgang hebben of langdurig hormoon-preparaten gebruiken tegen over-gangsklachten, lopen extra risico op borstkanker. Andere risicofactoren

zijn het krijgen van kinderen op latere leeftijd, weinig borstvoeding geven, overgewicht, te weinig beweging en te veel alcohol. Meer bewegen is een manier om het risico op borstkanker te verminderen. Vrouwen die voldoende lichamelijk actief zijn, hebben maar liefst twin-tig tot veertig procent minder kans op borstkanker.

Vrouwen met borstklachten kun-nen in veel ziekenhuizen terecht bij de zogeheten mammapoli (mamma is het Latijnse woord voor borst). Daar horen zij meestal binnen een dag of er sprake is van borstkanker, en volgt meteen een voorstel voor behandeling. Als de ziekte nog in een vroeg stadium is, dan is een operatie mogelijk waarbij alleen het aangedane gebied wordt wegge-haald. De patiënte kan zelf kiezen of zij zo’n borstsparende operatie wil of een amputatie van de gehele borst. Als de ziekte al verder is gevorderd, wordt geadviseerd om de borst ge-heel weg te halen. Bovendien wordt dan een belangrijke lymfeklier in de oksel verwijderd. De patholoog-anatoom kan in deze zogenoemde schildwachtklier onderzoeken of de borstkanker is uitgezaaid. Als dat zo is, dan moeten ook de andere lymfeklieren in de oksel worden verwijderd. Als de schildwachtklier schoon is, is geen verdere operatie nodig. “Deze methode bestaat nu bijna tien jaar”, vertelt dr. Menke. “Het is een hele verbetering omdat veel vrouwen hun okselklieren kun-nen behouden. Zonder die klieren kan de arm dik worden van vocht.”

SuccesvolNa de operatie volgt meestal een vervolgbehandeling. Die hangt af van kenmerken van de tumorcellen.

In het laboratorium kan bijvoor-beeld worden nagegaan of de cellen gevoelig zijn voor bepaalde hormo-nen. Als dat zo is, kan de vrouw hormoontherapie krijgen. Andere mogelijkheden zijn chemotherapie, immunotherapie en bestraling. De combinaties van behandelingen die tegenwoordig mogelijk zijn, zijn bij veel vrouwen succesvol. De sterfte door borstkanker is sinds medio jaren negentig duidelijk afgenomen. Als de kanker beperkt is tot de borst, is de overleving na vijf jaar zelfs meer dan negentig procent.

Sommige families zijn erfelijk belast voor borstkanker. Als een vrouw een ‘borstkankergen’ heeft, kan zij wel tachtig procent kans hebben om de ziekte te krijgen. Vanwege de angst- en onzekerheidgevoelens die dat veroorzaakt, nemen sommige vrouwen een drastische beslissing: zij laten hun borsten weghalen vóór-dat die ziek worden. “Die vrouwen hebben de ziekte vaak gezien bij hun moeder, zussen of oma. Ze willen dat niet zelf meemaken. De vrou-wen krijgen bij hun beslissing goede psychologische begeleiding en wij werken intensief samen met een plastisch chirurg”, zegt dr. Menke. “Toch valt het op dat er nauwelijks psychische problemen zijn over de keuze zelf. Het is een bewuste keus, en de vrouwen zijn daarna opgelucht dat zij niet meer zo’n hoge kans heb-ben op borstkanker.”

betere begeleidingDe psychische begeleiding van vrouwen met borstkanker is de laatste jaren steeds beter geworden. In het ziekenhuis wordt de vrouw begeleid door een ‘mammateam’ van deskundigen en gespecialiseerde verpleegkundigen. Ook patiën-tenverenigingen en websites geven voorlichting en ondersteuning. De stichting Pink Ribbon investeert onder meer in onderzoek naar verbetering van psychosociale zorg. Een goede ontwikkeling, vindt dr. Menke. “Vroeger draaide de behan-deling van borstkanker vooral om het bestrijden van de ziekte. Tegen-woordig is kwaliteit van leven voor borstkankerpatiënten minstens zo belangrijk.”

De combinaties van behandelingen dienu mogelijk zijn,zijn bij veel vrouwensuccesvol

Foto: asiseeit / istockphoto

Je denkt er waarschijnlijk niet dagelijks aan.Laat staan dat je er met anderen over praat.

JE PROSTAAT

Toch is het verstandig voor mannen boven de 45 jaarer eens met de huisarts over te praten.

In Nederland krijgen namelijk ieder jaar ruim 9000 mannende diagnose prostaatkanker te horen.

De Stichting Blue Ribbon wil dat u op tijd de signalen begrijpt.Voorkomen is immers beter dan genezen.

Kijk daarom ook op www.blueribbon.nl

De Stichting Contactgroep Prostaatkanker (SCP) is de patiënten-organisatie die de belangen behartigt van prostaatkankerpatiënten.Vanuit het perspectief van de patiënt richt zij zich op de inhoud ende kwaliteit van de zorg.Zij is een wegwijzer voor prostaatkankerpatiënten en hun partners, organiseert bijeenkomsten voor lotgenoten en geeft voorlichtingover medische ontwikkelingen.

Wordt nu donateur !

www.kankerpatient.nl/prostaatkanker

Telefoon: 088 00 29 768

E-mail: secretariaat@scp.nfkpv.nl

7THEMABIJLAGE LEvEn MET kAnkEr MEDIAPLANET

Prostaatkanker: niet altijd gevaarlijkongeveer negenduizend mannen, veelal ouderen, krij-gen jaarlijks te horen dat zij prostaatkanker hebben. prostaatkanker gedraagt zich meestal niet agressief en is vaak niet levensbedreigend. behandeling is daarom niet altijd nodig.

unieke prostaatkankerbehandeling

Mannen met prostaatkanker kun-nen sinds kort bij Roos Medische dienstverlening terecht voor een snelle behandeling in duitsland. Roos biedt hulp bij medische diensten en advies die in nederland moeilijk verkrijgbaar zijn, of behan-delingen waar een lange wachttijd voor is, waaronder de behandeling van prostaatkanker. tevens heeft Roos intensief contact met zorgverzekeraars, huisartsen en patiëntenorganisaties.

unieke behandelmethodeVia Roos kunt u in geval van prostaatkanker behandeld worden door middel van een nieuwe toonaangevende operatietech-nologie waarbij gebruik gemaakt wordt van een hoogontwikkelde, moderne medische techniek; de daVinci-methode. in de Vs behoort de daVinci prostatectomie al tot de standaardmethodes. de operatie wordt uitgevoerd in het prostata Zentrum nordWest, in duitsland, onder leiding van chef-arts dr. Witt. die inmiddels meer dan 700 daVinci operaties heeft uitgevoerd. voordelen?de daVinci-technologie biedt de ope-rerend arts voordelen ten opzichte van open operaties en de gebruike-lijke minimaal-invasieve methoden.

de kans op impotentie en inconti-nentie is vele malen kleiner door:

beeldvergroting van 10 tot •20 maal voor een exactere herkenning van zenuwen en weefsellagen; kleinere en fijnere ‘hand’ be- •wegingen en opheffing van de trilbewegingen van menselijke handen minder pijn en bloedverlies •

Meer informatie vindt u opwww.roosmed.nl of via telefoon-nummer 0800-222 000 5.

ingezonden mededeling

Uroloog dr. Bart Schrier van het Jeroen Bosch Zieken-huis in ’s-Hertogenbosch

omschrijft het als volgt: “Als je als man oud genoeg wordt, krijg je zéker prostaatkanker. Zo’n tachtig procent van alle tachtigjarige man-nen heeft deze vorm van kanker. Maar niet iedereen weet het, omdat je er vaak geen last van krijgt. Als een man wél klachten heeft, is het helaas meestal te laat.”Om die laatste reden zet de Stichting Blue Ribbon zich, aldus voorzitter Bob Bartelds, in om het aantal gevallen van prostaatkan-ker te verminderen. “Wij willen aandacht vragen voor de risico’s van prostaatkanker en de vroege diagnose bevorderen.”

bij toeval ontdektDe prostaat is een klier bij mannen die onder de blaas ligt, ongeveer ter grootte van een kastanje. Pros-taatkanker ontwikkelt zich meestal aan de buitenkant van de prostaat. Daar veroorzaakt de tumor geen problemen. Als tumorcellen loslaten, verspreiden ze zich via het bloed meestal eerst naar de bot-ten. Dat veroorzaakt botpijn. De patiënt kan ook moeite krijgen met plassen: de plasbuis loopt door de prostaat, en de prostaattumor kan op den duur de plasbuis dichtdruk-ken.Vaak wordt prostaatkanker bij toeval ontdekt, bijvoorbeeld bij een lichamelijk onderzoek. Er zijn dan verschillende mogelijkheden, ver-telt dr. Schrier. “Als alleen de pros-taat is aangedaan én als de patiënt in een goede conditie is en naar verwachting nog meer dan tien jaar leeft, dan is behandeling zinvol.

Bij deze mensen doen we meestal een operatie waarbij we de prostaat helemaal weghalen. Een andere be-handelmethode is het bestralen van de prostaat. Als de prostaatkanker niet agressief is, kunnen we ervoor kiezen om de patiënt alleen goed in de gaten te houden en te volgen hoe de kanker zich ontwikkelt. Alle mogelijkheden worden met de patiënt besproken.”

gevolgenEr zijn ook mannen die de kanker vóór willen zijn. Zij laten hun bloed jaarlijks testen op het stofje PSA, dat staat voor prostaatspecifiek an-tigeen. Als er meer PSA in het bloed komt, kan dat een aanwijzing zijn voor prostaatkanker. De uroloog kan dat dan met lichamelijk on-derzoek nagaan. Maar PSA is niet specifiek voor prostaatkanker. Eén test heeft dus een beperkte waarde. Toch stimuleert Blue Ribbon het doen van testen. Bob Bartelds: “Een reeks van testen kan wél iets zeggen. Als de PSA-waarde een aantal keren achter elkaar is verhoogd, kan er iets aan de hand zijn.”Het behandelen van prostaat-kanker kan gevolgen hebben voor enkele lichaamsfuncties. Vlak bij de prostaat lopen namelijk zenuwen die betrokken zijn bij seksuele functies. Als die worden beschadigd, kan de man impotent worden. Net onder de prostaat ligt de sluitspier die zorgt voor de continentie. Beschadiging daarvan leidt tot incontinentie. “Dat geeft vaak sociale beperkingen”, zegt dr. Schrier. “Mannen durven de deur niet meer uit. Urineverlies kan het leven sterk beheersen. Dat geldt natuurlijk ook voor impotentie.”

open over pratenHet lijkt een open deur dat man-nen het moeilijk vinden om over deze zaken te praten. Onderling zal het zeker nog een taboe zijn, maar in zijn spreekkamer merkt dr. Schrier daar weinig van. “Met de mannen die ik zie, kan ik er meestal open over praten. Maar bij mij zijn ze natuurlijk de eerste drempel al over. Eventueel kan een man, na een vervolggesprek met een gespecialiseerd verpleegkun-dige, er ook met een psycholoog

over praten. Maar ik maak niet vaak mee dat dat nodig is. En de vrouwen van de mannen vinden het verlies van erectie een minder groot probleem dan de mannen vooraf denken. Die zijn vooral blij dat hun man er nog is.”

opereren met robot

voor het opereren van prostaatkanker hebben de urologen van het Jeroen bosch Ziekenhuis tegenwoordig een operatierobot tot hun beschikking. De operatie gebeurt door kleine gaatjes in de buikwand, waardoorheen de instrumenten en een kleine camera worden ingebracht. De operateur bestuurt de instrumenten op afstand. Die kunnen heel precies bewegingen maken. hoe meer ervaring de chirurg ermee heeft, hoe kleiner de kans op bescha-diging van zenuwen en de sluitspier. bovendien wordt er geen grote wond gemaakt, waardoor de man minder pijn heeft, sneller herstelt en eerder naar huis en weer aan het werk kan.

www.prostaatkankercentrum.nl • www.prostaatkanker.nl • www.kwfkankerbestrijding. •

Meer informatie:

Foto: amph / istockphoto

www.korrelatie.nl

Gezondheid

Neem contact op met de professionelehulpverleners van Korrelatie

Bel0900-1450 (15 CPM)(ma t/m vr 9:00 - 18:00)

Chatwww.korrelatie.nl(ma t/m vr 9:00 - 17:30)

Mailvraag@korrelatie.nl(7 X 24 uur)

Vragen over leven met kanker

Korrelatie

Onze naam is u vast bekend. We geven al sinds 1965 hulp en advies aan mensen die een vraag hebben. Of het nu om dilemma’s, twijfels en onzekerheden gaat of om psychologische en/of sociale problemen. Iedereen kan bij ons terecht. Zowel telefonisch als online.

Aan onze psychologen, maatschappelijk werkers en pedagogen kunt u alles in vertrouwen voorleggen. Onze dienstverlening is gratis, anoniem en toegespitst op uw situatie. De meeste mensen hebben hier merkbaar baat bij.

Antwoord op uw vraag

Ziet u op tegen medische behandelingen? Of vindt u het moeilijk een beslissing te nemen? Maakt u zich zorgen over uw familie? Of zij juist over u?

‘Leven met kanker’ brengt veel heftige gevoelens en onzekerheden met zich mee. Durf hierover te praten, u staat er dan minder alleen voor. Korrelatie staat voor u klaar.

‘Leven met kanker’ brengt veel heftige gevoelens en onzekerheden met zich mee.

Wat als er bij u prostaatkanker wordt ontdekt? Er zijn wel honderd vragen die bij u opkomen. Maar het belangrijkste is dat u goed geholpen wordt. Alleen de beste artsen en beste behandelingsmethoden zijn goed genoeg. U krijgt immers maar één kans…

Alleen de beste behandeling is goed genoeg bij de diagnose prostaatkanker.Het ProstataZentrum Nord-West (www.pznw.nl) in Gronau (net over de grens bij Enschede) staat onder leiding van Chef-arts dr. J.H. Witt en is de absolute nummer één in Europa op het gebied van urologie en de daVinci Prostatectomie. Deze daVinci methode is een robot-

dit jaar alleen al werden ongeveer 75% van alle prostaatkankeroperaties op deze manier uitgevoerd. Complicaties zoals incontinentie en impotentie zijn tot een minimum beperkt. De totale verwijdering van de prostaat door middel van een operatie geeft over het algemeen een goede kans op volledige genezing. Bij de daVinci methode bedient de urologisch chirurg een paar mechanische robotarmen die met extreme precisie hun werk doen in een zeer klein operatiegebied op een minimaal invasieve manier. De specialist maakt eerst een paar kleine incisies (sneetjes) in de buik waar doorheen de instrumenten worden ingebracht. Voordeel is dat er geen grote buikoperatie meer plaats hoeft te vinden. Hierdoor is er een kortere ziekenhuisopname en ook voelt de patiënt minder pijn na de ingreep. Bovendien is er minder bloedverlies en is de kans op complicaties zoals incontinentie en impotentie vele malen kleiner. De daVinci operatietechniek wordt ook toegepast bij blaas- en niertumoren.

Vergoeding

In de meeste gevallen worden de kosten volledig vergoed door de zorgverzekeraar en zorgt ROOS ervoor dat u binnen een week geholpen kunt worden. Verder handelt ROOS alle zaken af met uw zorgverzekeraar zodat u zich volledig kunt richten op een snel herstel!

Meer informatie?Bij ROOS Medische dienstverlening kunt u terecht voor medisch advies en medische diensten die in Nederland moeilijk verkrijgbaar zijn of voor behandelingen waar een lange wachttijd voor is. Daarnaast is ROOS het Nederlandse callcenter van PZNW en kunt u via ROOS bij het PZNW terecht voor een uitgebreide prostaatkanker screening.

Voor meer informatie over ROOS Medische dienstverlening en de behan-deling met betrekking tot o.a. prostaat-kanker, of voor het maken van een afspraak kunt u bellen met 0800 222 000 5of de website bezoeken www.roosmed.nl.

Prostaatkanker. Hoe nu verder?Prostaatkanker is de meest voorkomende kankeraandoening bij mannen. Jaarlijks wordt deze vorm van kanker in Nederland vastgesteld bij meer dan 10.000 mannen. Ongeveer 75% van hen is ouder dan 65 jaar, hoewel het steeds vaker ook op jongere leeftijd voorkomt. Als prostaatkanker vroegtijdig wordt ontdekt, is de kans op genezing het grootst. Om te onderzoeken of men prostaatkanker heeft, wordt het bloed onderzocht op de zogenoemde PSA-waarde. Zonodig wordt aanvullend een echo van de prostaat gemaakt. Ook een biopsie (het wegnemen van kleine stukjes weefsel) of een MRI-scan kan worden toegepast.

ondersteunde operatietechniek en is de meest geavanceerde techniek van dit moment op het gebied van prostaatkanker. Patiënten uit heel Duitsland en aangrenzende landen komen inmiddels naar Gronau om zich daar te laten opereren. Door de zeer precieze daVinci operatietechniek is de mogelijke schade bij een operatie tot een minimum beperkt.

In de VS behoort de daVinci Prostatec-tomie al tot de standaardmethode: In

( advertorial )

9THEMABIJLAGE LEvEn MET kAnkEr MEDIAPLANET

Steun bij het verwerkenhoren dat je kanker hebt, is heel ingrijpend. het zet het leven op z’n kop en maakt patiënten bang en onzeker. heb ik nog een toekomst? hoe moet het straks met m’n gezin? hoe vertel ik het op m’n werk? gelukkig is er tegenwoordig veel aandacht voor deze psychosociale kant van de ziekte.

Maatschappelijk werker Annette Stutterheim van het Nederlands Kanker

Instituut/Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis begeleidt mensen in alle fases van het z iek zijn. Het valt haar op hoe veerkrachtig patiënten zijn. “Mensen hebben een groot aanpas-singsvermogen. Zij verwerken de ziekte veelal samen met hun naasten en met steun van de arts.”

hoe?Patiënten kunnen ook terecht bij een maatschappelijk werker voor begeleiding en ondersteuning. An-nette vertelt: “Na een behandeling horen patiënten vaak van anderen: ‘Je moet blij en dankbaar zijn. Nu kun je de draad weer oppakken’. Maar hoe doe je dat? Hoe houd je het hoofd boven water? De patiënt is vaak nog niet zo ver en nog bezig met de verwerking. Wij kunnen dan uitleggen dat het normaal is dat je nog bang bent of in de war.”

adviezenSamen met de patiënt maakt An-nette een plan om weer structuur te brengen in het dagelijkse leven. Ze geeft ook adviezen over onder meer de situatie in het gezin. “Soms weten patiënten niet of ze over hun ziekte met de kinderen moeten praten. Ik raad meestal aan om het ‘gedoseerd’ te vertellen, niet alles in één keer. Kinderen kunnen tegen de waarheid. En ze voelen toch wel dat er iets aan de hand is.”

Patiënten kunnen ook twijfelen of en hoe ze hun ziekte op hun werk ter sprake moeten brengen. Dat ver-schilt per situatie, weet Annet. “Het hangt onder meer van de werkgever af. De ene staat er meer voor open dan de andere. Mijn advies is meestal om rustig uit te leggen wat er aan de hand is. Belangrijk is wel dat je op je werk goed op je grenzen let en voor jezelf opkomt als je merkt dat het te veel wordt.”

veel steunPatiënten hebben veel steun aan de adviezen van Annet. Meestal heb-ben zij aan twee of drie gesprekken genoeg. “Dan zeggen ze tegen mij: ‘Ik zie weer beter hoe ik verder kan komen.’ Gelukkig zijn ook veel patiëntenverenigingen actief bezig met psychosociale begeleiding. Er zijn inloophuizen en nazorgpro-gramma’s. Patiënten kunnen tegen-woordig op veel plaatsen terecht.”

tom van der Wal, 56 jaar

‘Blijf alert’“een deel van mijn familie heeft een zeldzame fout in het dna. dat kan leiden tot verschillende vormen van kanker, het zogeheten li-Fraumeni syndroom. ik ben er drie broers en een zus aan verloren. tien jaar geleden kreeg ik zelf een uitzaaiing van huidkanker te verwerken. ik ben daarna allerlei informatie op inter-net gaan zetten om kankerpatiënten en hun naasten te ondersteunen. tevens heb ik de stichting diagnose Kanker opgericht. Via www.diagnose-kanker.nl willen we men-sen onder meer attent maken op risicofactoren. ik zal niet zeggen dat ik zelf voorbeeldig leef, maar ik houd wel rekening met wat ik eet en doe. We adviseren ook altijd om alert te zijn op dingen waarmee je omgaat. bijvoorbeeld geïmpregneerd hout. speelplaatsen en tuinen staan daar nog steeds vol mee, terwijl er zeer giftige stoffen in zitten. Vraag jezelf altijd af wat er om je heen is. op je werk kun je aan je werkgever vragen met welke spullen of stoffen je werkt. op internet kun je over deze stoffen verdere informatie vinden. blijf ook alert op je lichaam. Kijk niet naar cijfers over kanker, dat zijn altijd gemiddelden die niets zeggen over jouw eigen situatie. ik ken mensen die ooit nog drie maanden te leven hadden volgens de artsen. en ze zijn

op welke signalen moet ik letten?Kanker ontstaat niet van de ene op de andere dag. dat duurt meestal een hele tijd, soms wel tientallen jaren. het lichaam gaat in de loop van die tijd signalen geven dat er iets niet in orde is. het is belangrijk om op deze signalen te letten. als de kanker nog niet zo ver is gegroeid, is im-mers nog behandeling en wellicht genezing mogelijk.

Iedereen heeft het wel eens: iets in het lichaam dat er eerst niet was. Een aanhoudend kuchje, een

knobbeltje, een plekje op de huid... Aanvankelijk valt het misschien niet op, en soms gaat het vanzelf weer weg. Maar bij een blijvende klacht kan er iets aan de hand zijn. Dan is het goed als de dokter ernaar kijkt. Het kan iets onschuldigs zijn, bijvoorbeeld opgezette klieren door een ontsteking. Maar mogelijk is het een eerste waarschuwingssignaal voor kanker.

niet wachtenKWF Kankerbestrijding heeft in totaal negen van zulke signalen op een rijtje gezet die kunnen wijzen op kanker. De meest voorkomende klachten zijn: blijvende heesheid of hoest, slikklachten, moedervlekken die veranderen, klachten bij het plas-sen of ongewoon gewichtsverlies. “Het is belangrijk dat mensen deze signalen herkennen en ermee naar de huisarts gaan”, vertelt Marsja Meijer van KWF Kankerbestrijding. “We adviseren mensen om daar niet mee te wachten. Want hoe eerder kanker wordt ontdekt, hoe groter

de kans op genezing. Bovendien is de behandeling dan meestal minder ingrijpend.”

grote stapUit onderzoek is gebleken dat negen van de tien personen inderdaad hun lichaam in de gaten houden. Toch doet ongeveer twee derde van de mensen niets als zij iets ontdekken. Het zal wel weer over gaan, is vaak het idee. Maar daarachter schuilt vaak angst om met de klacht naar de dokter te gaan. Want stél dat het inderdaad kanker is. “De stap naar de huisarts is vaak groot”, weet mevrouw Meijer. “Toch is het belangrijk om die stap te zetten. Want sommige klachten kunnen niet wachten. Bij kanker is het heel belangrijk om de ziekte vroegtijdig te ontdekken. Wij adviseren om naar de dokter te gaan als de klacht na vier weken nog niet weg is.”

Meer informatie over de signalen staat op www.klachtadvies.nl. Daar kunt u vragen over uw lichamelijke klacht invullen, waarna u advies krijgt wat u kunt doen.

1. blijvende heesheid of hoest, eventueel met bloed in opgehoest slijm. 2. slikklachten: als slikken pijn doet, het eten slecht zakt of blijft steken. 3. Moedervlekken die nieuw groeien, veranderen of gaan jeuken of bloeden. 4. een schilferend plekje of bobbeltje op uw huid. 5. een verdikking of bobbel(tje) ergens in uw lichaam. 6. Rouw: ongewoon vaginaal bloedverlies of abnormale afscheiding buiten de menstruatie om. man: Zaadbalklachten 7. blijvende verandering in de stoelgang of bloed en/of slijm bij de ontlasting. 8. problemen bij het plassen (moeilijker/vaker plassen, pijn, of bloed in uw plas).9. gewichtsverlies zonder aanleiding.

Steun en troost voor iedereen die met kanker te maken krijgt

elke dag krijgen ruim 300 mensen in nederland te horen dat ze kanker hebben. dat zijn er 80.000 per jaar. Voor al die mensen is het boek Mor-gen is nu een bron van herkenning en erkenning, steun en troost.

Wat gebeurt er met je als een arts je vertelt dat je kanker hebt? ineens staar je in het zwarte niets. Je voelt angst en verdriet. Je bent eenzaam. of toch niet? in Morgen is nu ver-tellen mensen die kanker hebben of hebben gehad openhartig over de schok van het bericht, de medische behandelingen en de onzekerheid daarna.

ook partners en nabestaanden komen aan het woord. sommige van de geïnterviewden zijn ‘gene-zen’, anderen leven al langdurig met de ‘vijand binnen de muren’, weer anderen tellen de dagen af. het zijn verhalen over hoop en wanhoop, over afscheid nemen en loslaten. een aantal geïnterviewden vond daarbij steun bij het helen dowling instituut (hdi) in utrecht.

www.hdi.nlwww.awbruna.nl

ingezonden mededeling

negen signalen die kunnen wijzen op kanker

“we kunnen kanker niet genezen, wel de kwaliteitvan leven verbeteren”.

Citaat dr. bram Kuiper, directeur helen Dowling instituut te utrecht, www.hdi.nl of ga naar de website van iPSo (instellingen Psychosociale oncologie; steun en toeverlaat bij de verwerking van kanker in nederland) www.ipso.nl.

Foto: itsskin / istockphoto

Foto: shanekato / istockphoto

Nycomed gaat de behandeling van pijn bij kankerdoorbreken.

Pijn is voor mensen met kanker zeer heftig. Nog teveel

mensen worden hiermee dagelijks geconfronteerd.

Nycomed richt zich daarom ook op geneesmiddelen

die speciaal voor de behandeling van deze pijn zijn

ontwikkeld.

Nycomed is een wereldwijd farmaceutisch bedrijf. In ruim

50 landen werken 12.000 mensen aan de ontwikkeling en

het beschikbaar maken van innovatieve geneesmiddelen.

Pijnbestrijding voor mensen met kanker neemt daarbij een

belangrijke plaats in. Zo staan we op het punt hierin een

doorbraak te verwezenlijken.

www.nycomed.nl

De specialistisch verpleegkundige oncologie

van ViVa! Zorggroep is dé verpleegkundige die

thuis ondersteuning biedt.

Een cliënt ( sinds 2005 bekend met borstkanker)

‘De oncologieverpleegkundige van ViVa! Zorggroep is voor mij en mijn gezin onontbeerlijk. Zij geeft zinvolle adviezen, opent deuren van hulpverlenende instanties en regelt hulpmiddelen zoals mijn rolstoel.’

Een oncologieverpleegkundige

‘Ik heb een prachtige uitdagende functie, geen dag is hetzelfde. Geen cliënt is hetzelfde. Ik mag cliënten (en naasten) ondersteunen in alle fasen van hun ziekzijn; ik geef advies over bijvoorbeeld de verschillende behandelingen, bijhorende bijwerkingen en bied een luisterend oor. Kwaliteit van zorg, professionaliteit, effi ciëntie en het creëren van een zo veilig mogelijke omgeving voor de patiënt is voor mij van groot belang.’

Waaruit bestaat deze ondersteuning?

• Rond de diagnose

In deze fase van diagnose en behandeling is de schok van de diagnose groot. De interventies van de oncologieverpleegkundige zijn dan gericht op ondersteuning. Men komt daarmee vrij snel bij het eigen gevoel van strijdbaarheid; herstel heeft hierbij prioriteit.

• Tijdens de medische behandelingen

Mensen hebben in deze fase soms de begeleiding nodig om de chemokuur en/of bestraling en bijhorende bijwerkingen aan te kunnen. Ze hebben ook eventueel begeleiding nodig bij opnieuw structuur aanbrengen in hun veranderd leven. Dit geldt zeker voor mensen met angsten of onzekerheden.

• Na afl oop van de behandelingen

Het komt voor dat de cliënt die zich meer terugtrekt in het spreekwoordelijke zwarte gat terechtkomt. Dan blijkt vaak dat de verwerking nog moet beginnen.

Als behandeling geen optie meer is, dan kan de oncologieverpleeg kundige een begeleidende en praktische rol spelen in de palliatieve zorg en zingeving. De cliënt ontvangt de praktische en emotionele steun waar hij/zij na thuiskomst uit het ziekenhuis behoefte aan heeft. Behoud van de kwaliteit van leven staat hierbij centraal.

Persoonlijke aandacht voor de cliënt staat

bij ons voorop

Bij ViVa! Zorggroep vindt u een breed pakket aan zorgdiensten. Zorg die is toegespitst op uw vraag en situatie. Zorg aan huis, wonen met zorg en allerlei producten en diensten op het gebied van gezond zijn en blijven. Respect, passie, kwaliteit en professionaliteit zijn de kenmerken van onze organisatie.

Telefoon 088 99 580 00www.vivazorggroep.nl

ViVa! ZorggroepKwaliteit van leven

ViVa! Zorggroep Leven met kanker, hoe gaat dat thuis?

Naast oncologieverpleegkundigen heeft ViVa! Zorggroep ook verpleegkundigen in dienst voor longaandoeningen, CVA, diabetes, wondverzorging en decubituspreventie.

04062 Adv Viva 260x192.indd 1 14-11-2008 12:21:03

( advertorial )

11THEMABIJLAGE LEvEn MET kAnkEr MEDIAPLANET

Lucia Hogervorst, 49 jaar

Bijzonderjubileum“in september was het voor mij een bijzonder jubileum: toen was ik 25 jaar ex-kankerpatiënt. een wonder om toch even bij stil te staan. Want niet iedereen overleeft de ziekte zo lang. een kwart eeuw geleden kreeg ik de ziekte van hodgkin, oftewel kanker in de lymfeklieren. ik werd behandeld met een nieuw soort chemotherapie plus bestralingen, een zeer intensieve behandeling. ik weet zelfs nu nog de namen van

de medicijnen. Zelfs de geur zou ik zo weer herkennen. ik werd er erg ziek van. daarmee vergeleken leek de bestraling een eitje. Maar achteraf gezien heeft die veel meer schade toegebracht. de bestraling heeft de weefsels in mijn nek, schouders en achterhoofd aangetast, waardoor ik nu nog elke dag pijn heb. ik heb er een branderig gevoel in mijn mond aan overgehouden en mijn schildklier gaat steeds slechter werken. ik vind het daarom belangrijk dat behandelingen zich blijven ontwikkelen en beter worden. Zelf was ik allang blij dat er een behandeling was. tegenwoordig kunnen behandelingen beter op de patiënt persoonlijk worden afgestemd en is er ook veel meer aandacht voor de psychische nazorg. overigens kunnen ook de artsen gelukkig niet alle bijwerkingen voorspellen. Ze zeiden destijds dat ik onvruchtbaar kon worden. Maar we hebben twee prachtige kinderen gekregen!”

De behandelingvan kankerhoe kanker wordt behandeld, hangt af van de soort kanker en hoe ver de ziekte zich in het lichaam heeft verspreid. dat is voor iedere patiënt weer anders.

“Het beste is meestal om in eerste instantie het gezwel helemaal te verwijderen

met een operatie”, zegt prof. Sjoerd Rodenhuis van het Nederlands Kan-ker Instituut in Amsterdam. “Maar vaak weet je niet of je daarmee alle kankercellen te pakken hebt. Dan kun je de operatie aanvullen met een bestraling van het gebied waar de tumor zat. Na die combinatie is de tumor vaak helemaal weg.”

medicijnenMaar als de tumor al is uitgezaaid in het lichaam, is een andere aanpak nodig. Want het is dan meestal niet mogelijk om alle uitzaaiingen met een operatie weg te halen. Dan worden medicijnen ingezet, die alle tumorcellen in het hele lichaam moeten aanpakken. Dat gebeurt met chemotherapie, immunothera-pie of hormoonbehandelingen, soms gecombineerd met bestralingen. Er zijn ook vormen van kanker waarbij bestralen de eerste keus is. Bijvoorbeeld bepaalde huidtumoren of stembandkanker. Het principe van bestralen is dat de stralen direct de kwaadaardige cellen beschadi-gen, waardoor die stoppen met delen en vervolgens doodgaan. Maar ook gezonde cellen kunnen worden be-schadigd. “Door de behandeling te verdelen over meerdere keren, pro-

beren we dat te beperken”, verklaart prof. Ed Noordijk van het Leids Universitair Medisch Centrum. “En tegenwoordig kunnen we de stralen heel precies richten. Tot op de millimeter nauwkeurig. We doen dat met meerdere stralenbundeltjes van verschillende kanten. Zo kun-nen we bijvoorbeeld een tumor in de prostaat of in de hersenen toch een hoge dosis straling geven, waarbij we zo veel mogelijk gezonde cellen ontzien.”

beste behandelplanSommige tumoren zijn niet gevoelig voor bestralen. Bijvoorbeeld in het bot of kraakbeen. Daarom heeft bestralen bij die tumoren geen zin. De behandeling wordt ook lastig als er gevoelige organen in de buurt liggen, zegt prof. Noordijk. “Maar het komt maar zelden voor dat we helemaal niet kunnen bestralen.”Voor iedere patiënt wordt het beste behandelplan vastgesteld, vertelt prof. Rodenhuis. “Dat doen we met een team van gespecialiseerde mensen. Door er samen goed naar te kijken, kun je de patiënt individueel behandelen. Je moet vooraf goed be-denken welke operatie je doet, hoe je gaat bestralen en of en hoe lang je me-dicijnen geeft. De hele behandeling moet goed worden gepland. Want je hebt meestal maar één kans.”

Pijn bij kankerKanker gaat vaak gepaard met pijn. bij de ene patiënt veroorzaakt de tumor zelf pijn, bij de andere ontstaat pijn tijdens of na een behandeling.

Pijnklachten zijn voor ruim een derde van de patiënten het eerste signaal dat er iets aan de hand is en waarmee zij naar de huisarts gaan.

De pijn wordt veroorzaakt doordat een gezwel in het lichaam een orgaan aantast. Een tumor in een spier geeft spierpijn, in een bot botpijn. Het kan ook gebeuren dat een gezwel tegen een zenuw drukt.

waar komt pijn vandaan?Is een patiënt eenmaal onder behandeling, dan kan ook dat pijn veroorzaken, legt prof. Wouter Zuurmond uit. Hij is hoogleraar Pijnbestrijding & Palliatieve Zorg in het VU Medisch Centrum en medisch directeur van het hospes Curia in Amster-dam. “Na een operatie heeft de patiënt een wond die pijn kan doen. En bestraling kan leiden tot zenuwpijn. Ongeveer een vijfde van de kankerpa-tiënten krijgt pijn als gevolg van de behandeling.”Bij het behandelen van de pijn is het belangrijk om goed uit te zoeken waar de pijn vandaan komt, be-nadrukt prof. Zuurmond. “We moeten niet alleen maar zeggen: ‘alstublieft, hier heeft u een pil.’ Want pijn heeft niet alleen een lichamelijke kant, maar ook psychosociale factoren spelen een rol. Iemand die eenzaam is, kan meer pijn ervaren dan iemand met naasten die hem steunen. We moeten kijken

naar de mens als geheel. Dat kan alleen als verschil-lende specialisten daarin samenwerken.”

behandelingDe pijn kan in de loop van de tijd erger worden. Dat gebeurt vooral als de kanker, ondanks behandeling, verder groeit. Zo’n tachtig procent van de patiënten met een vergevorderde ziekte heeft pijn, en vaak ver-schillende soorten pijn. “In die fase kan de patiënt misschien niet meer genezen, maar kunnen we wel proberen de pijn te verlichten”, stelt prof. Zuurmond. “Als we bijvoorbeeld een gezwel in een bot bestralen, kan die tumor kleiner worden. Dan wordt de druk op het bot minder, en daarmee de pijn.”

Het behandelen van zenuwpijn is niet altijd eenvou-dig. Een van de mogelijkheden is om zenuwen uit te schakelen door middel van verhitting of bevriezing van zenuwweefsel. De patiënt voelt de pijn dan niet meer. Prof. Zuurmond geeft een voorbeeld: “Iemand kan een gezwel op de ribben hebben en daardoor pijn hebben bij het liggen. Dan kunnen we in het lichaam pijnbanen uitschakelen, waarna die persoon wél kan liggen en weer beter kan slapen. Zo worden steeds nieuwe wegen gezocht om pijn te behandelen.”

Foto: istockphoto

Foto: drliwa / istockphoto

www.pggm.nl

PGGM biedt iedereen in zorg en welzijn fi nanciële zekerheid. En als je lid wordt van PGGM

kunnen we nog veel meer voor je betekenen. Met bijvoorbeeld een aantrekkelijke spaar-

rekening en een goede arbeidsongeschiktheidsverzekering. Voor onze leden en hun gezin

hebben we ook leuke aanbiedingen, acties en kortingen. Word nu lid en profi teer net als

350.000 van je collega’s van de voordelen. PGGM Weet wat je waard bent.

Word nu lid van PGGM via www.pggm.nl en ontvang gratis inkomensadvies

68501.045 PGGM 260x390.indd 1 13-11-2008 12:57:32