Les 3 Bloed en Temperatuur Bloed, stolling, temperatuurregulatie, koude rilling ANZN 1e leerjaar -...

Les 3 Bloed en Temperatuur

Bloed, stolling, temperatuurregulatie, koude rilling

ANZN 1e leerjaar - Les 03 - © Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1


Scheikunde of chemie

• Na2 = Natrium = vast metaal, wat spontaan ontbrandt als het in aanraking komt met water

• HCl = Zoutzuur is een sterk zuur, wat behoorlijk brand als je ermee in aanraking komt

• Na+ + Cl- => NaCl (keukenzout)


Bloed en functies bloed 1

• Vloeibaar weefsel, behoort tot steunweefsels• Bloedvolume is 7,5% van het lichaamsgewicht, bij

vrouwen 6,5% (man 80 kg circa 6 liter, vrouw 60 kg, circa 4 liter) Gemiddeld 5 liter bloed.

• Tussenstof is plasma• hematocriet = percentage bloedcellen t.o.v. het

volume normaal 40%• onderscheid in plasma en cellen• Warmte regulerende en distribuerende functie


Bloed en functies bloed 2• transport• warmteregulatie >36,4 en < 37,5

• homeostase– constant houden pH

pH = Zuurgraad >7,35 en <7,45

(pH 7 = neutraal)

– constant houden osmolariteit

• bescherming tegen– ziektekiemen

– bloedverlies

1

2

3

4

1 fibrinedraad2 bloedplaatjes3 leukocyt4 erytrocyt


Bloed en functies bloed 3

bloedplasma

transport stoffen

voedingsstoffen,b.v. glucose

afvalstoffen,b.v. ureum

hormonen


Bloed en functies bloed 2• Homeostase oftewel constant houden inwendig

milieu (regulatieve functie)– Osmotische waarde (concentratie opgeloste stoffen)– Temperatuur >36,4 en < 37,5

• Beschermingsfunctie– Stolling– Infecties (niet-specifiek en specifiek)


Samenstelling van het bloed 1Samenstelling van het bloed 1bloed

bloedplasma bloedcellen

• Bloedplasma of bloedvloeistof– bloed zonder bloedlichaampjes of bloedcellen– niet stolbaar dus

• Bloedcellen of bloedlichaampjes – ery’s = erytrocyten =rode bloedlichaampjes– leuko’s = leukocyten = witte bloedlichaampjes– trombo’s = trombocyten = bloedplaatjes


Samenstelling van het bloed 2Samenstelling van het bloed 2• Serum = plasma zonder het stollingseiwit

fibrine


Samenstelling bloedplasmaSamenstelling bloedplasma

bloedplasma

watereiwitten

elektrolyten

gassen

transport stoffen


1 myelocyt2 normoblast3 metamyelocyt

4 eosinofiele myelocyt5 rijpe lymfocyt6 verder ontwikkelde normoblast7 segment- kernige granulocyt8 rijpe erytrocyt9 megakayocyt10myeloblast

11myelocyt

12 metamyelocyt13 bijna geheel ontwikkelde normoblast

Rode beenmerg


Geconcentreerde verzameling leukocyten E=eosinofiele granulocyt M=monocyt N=neutrofiele granulocyt L=lymfocyt


Bloedplasma eiwitten

bloedplasma

eiwitten

albumine globuline fibrinogeen


Plasma eiwitten

• Gemaakt en afgebroken in lever

• albumine = bepaald voornamelijk de colloid osmotische waarde van het bloed

• globulinen = transportfunctie van suikers, vetten, ijzer, vitaminen en hormonen. + antilichamen, verder antihemofilieglobuline en protrombinen

• fibrinogeen = bloedstolling

• voedselreserve


Bloedplasma elektrolytenBloedplasma elektrolyten

bloedplasma

elektrolyten

kationenNatrium, Kalium,

Calcium

anionenChloor, Bicarbonaat


BloedgassenBloedgassen

Bloed(plasma)

gassen

Zuurstof (O2)Koolstof-

dioxide (CO2)Stikstof (N2)


PPassassaageaire stogeaire stoffenffen

Passageaire stoffen

glucose vetzurenaminozuren,hormonen,vitaminen

mineralen


bloedplasma

transport stoffen

voedingsstoffen,b.v. glucose

afvalstoffen,b.v. ureum

hormonen

Het bloedplasmaHet bloedplasma


Erytrocyten (120 dagen)of rode bloedlichaampjes

• Zuurstof en koolstofdioxidetransport– gebonden aan het hemoglobineGlobine = eiwitHaem = component of onderdeel die ijzer bevatVitamine B12 = nodig voor bouw van hemoglobine

Oxyhemoglobine = geoxygeneerd hemoglobine (helderrood)

Hemoglobine = zuurstofarm hemoglobine = donkerrood, door de huid kleurt dat paars/blauw

Koolstofdioxidetransport– Voor het merendeel via bicarbonaat (HCO3

-)

H+ + HCO3- H2CO3 H2O + CO2


Leukocyten

Bloedcellen

Leukocytenafweer

Granulocytenfagocytose

Monocytenfagocytosecelresten

Lymfocytenproductie van

antistoffen


Capillairwand

Leukocyt

Bacteriën

Fagocytose = opnemen door insluiting

Leukocyten via diapedese met behulp van fagocytose opruimen bacteriën

Diapedese


Bloedcellen

Trombocytenstolling

BloedcellenBloedcellen

• Worden aangemaakt in het beenmerg• Levensduur 7-11 dagen•Afgebroken in de milt• Spelen centrale rol in bloedstolling

•Dekken vaatwand af, indien daar een laesie ontstaat en voorkomen daardoor bloedverlies•Definitieve reparatie vindt plaats met stollingsfactoren


Bloeding en bloedstelpingBloeding en bloedstelping• Capillaire bloeding

– schaafwond, snij wondje weinig, helderrood bloed

• stopt spontaan• Veneuze bloeding

– donkerrood, stromend bloed• stopt spontaan

• Arteriële bloeding– helderrood, pulserend, spuitend

bloed • stopt alleen door medisch

ingrijpen, shock gevaar!


Stollingsmechanisme• Complex systeem, waarbij vaatwand,

bloedplaatjes en stollingsfactoren betrokken zijn

• Trombo’s of bloedplaatjes– adhesie = bloedplaatjes kunnen vastplakken aan een

vreemd oppervlak

– aggregatie = bloedplaatjes aan elkaar hechten

– samentrekken (als een spier)– stoffen uitscheiden (invloed op vaatwand,

stollingsproces en wondgenezing)


Stollingsmechanisme• Stollingsfactoren zijn in bloed opgeloste

eiwitten, met onderling samenhangende functies– eiwitten voor fibrineaanmaak (vezels)– eiwitten die fibrineaanmaak remmen– eiwitten die fibrine oplossen

• Vaatwand – vasoconstrictie (vaatvernauwing) om gat te

verkleinen– vasodilatatie (vaatverwijding) van de vaten

omgeving wond (wondgenezing)

ANZN 1e leerjaar - Les 03 - © Matthieu Berenbroek, 2000-2011 25FHV 2009 / CXX53_3_4 / anatomie fysiologie circulatie

Bloedstelping, hemostaseBloedstelping, hemostase• Vaatvernauwing

– primair

– Secundair

• Propvorming– trombocyten hechten aan de

wondrand en aan elkaar o.i.v. het anti hemofilie globuline AHG

• Stolling


Bloedstolling

2. Vaatkramp, vasoconstrictie

3. trombocyten kleven vast aan beschadigde bloedvaten

4. bloedplaatjes gaan kapot

5. er ontstaat een stof trombokinase of tromboplastine

6. reageert met protrombine (aanwezig niet actief in bloed)

7. met behulp van Ca+ en AHF wordt trombine gemaakt

8. Trombine reageert met fibrinogeen (aanwezig niet actief in bloed) tot fibrine

9. Fibrine is een vezelstof die de wond dicht

http://www.bioplek.org/animaties/bloed/stolling.html#start

http://www.bioplek.org/animaties/bloed/stolling.html


Bloedstolling (bloedstelping)1 wond 2 vaatwand constrictie

3 bloedplaatjes blijven hangen4 gaan kapot

5 tromboplastinekomt vrij

6 pro-trombine

7 trombine

8 fibrinogeen 9 fibrine draden

vitamine K Marcoumar ® remt= coumarinederivaat

Ca+AHF

AHF = anti-hemofilie factor

heparine remt


BloedstollingBloedstolling

• Trombine en Ca++ zorgen voor de omzetting van fibrinogeen (bloedeiwit) in fibrine

• Fibrine bestaat uit vezels, die samen met bloedcellen het stolsel vormen

• Deze draden trekken samen, waardoor vocht uitgestoten wordt; het stolsel wordt een korst


BloedstollingBloedstolling

• Stolling treedt op bij– weefselbeschadiging

• operatie

– vaatwandbeschadiging• Complicatie dotteren

– vertraging van de bloedstroom• stil liggende patiënt

– verandering in de samenstelling van het bloed• zwangeren


Temperatuur

• Koude zintuigen, liggen in de bolvormige lichaampjes van Krause, in de lederhuid.

• Warmte zintuigen, liggen in de spoelvormige lichaampjes van Ruffini, in het onderhuids bindweefsel.

• Alleen waarneming van verandering van temperatuur!

• Pijnervaring bij > 45º of < 0º Celsius


Kerntemperatuur

• Inwendige of kerntemperatuur. Is normaal 37 º C.

• Dag-en-nachtritme. Ochtend laag en de

vooravond hoog (1 tot max. 2 º C verschil)

• Menstruele cyclus, tijdens ovulatie ca. 0,5 º C verschil hoger

• Lichamelijke inspanning, kerntemperatuur evenredig met de mate van inspanning. (1 - 2 º C)


Fysische versus chemische warmteregulatie

• Fysisch = regulering huidvaten en zweetklieren (longen warmte afgifte redelijk constant) <=> Chemisch = stofwisselingsproces met name van de spieren

• Omgevingstemperatuur (koud -heet)straling , vochtigheid (verdamping), kleding (straling verdamping)

• O.i.v. temperatuursregulatiecentrum in de tussenhersenen


Thermosensorische functie

• De waarneming van de kerntemperatuur

oftewel lichaamstemperatuur, is gelegen in de

hypothalamus (in diëncephalon)

• Hyperthermie > 41 º C

• Hypothermie < 35 º C (pas op, overlevingskans!)

• Normale temperatuur > 36,5 º en < 37,5 º C


Koude rilling• Een snelle stijging van de

lichaamstemperatuur, door pyrogene stoffen, (eiwitten die de temp verhogen ook wel koortsopwekkende stoffen genoemd)

• 3 stadia– snelle temp stijging, met rillen van de kou

(extra dekens, kruik, elektrische deken)– hoge koorts stabiele temperatuur (zweet

afvegen, geen extra dekens meer) – daling temp met heftig zweten (lauwe doeken)


Verloop koude rilling


Stellingen• Bloedplasma heeft dezelfde samenstelling als het

intercellulair vocht.

• Bloedcellen hebben een verschillende levensduur.

– Onder normale omstandigheden leven witte bloedcellen korter dan rode bloedcellen

• De verhouding bloedcellen – plasma is ongeveer 45 % cellen en 55 % plasma

• De stolling van het bloed is een trapsgewijs verlopend proces.

– In de laatste fase wordt fibrine omgezet in fibrinogeen

• Onder immuniteit verstaat men het geheel van niet-specifieke en specifieke afweermechanismen.

Les 3 Bloed en Temperatuur Bloed, stolling, temperatuurregulatie, koude rilling ANZN 1e leerjaar -...

Documents

Transcript of Les 3 Bloed en Temperatuur Bloed, stolling, temperatuurregulatie, koude rilling ANZN 1e leerjaar -...