leerlijnen - mondomijn.nl · Voorwoord Mondomijn is een innovatieve, integrale samenwerking tussen...

leerlijnenKunstzinnige oriëntatie

VoorwoordMondomijn is een innovatieve, integrale samenwerking tussen Qliq primair onderwijs en Korein Kinderplein. Samen bieden we een eigentijdse vorm van onderwijs en kinderopvang. Ons uitgangspunt? De kinderen en hun behoeftes.

Hoe we dat doen?Door ons onderwijs anders te organiseren. Het is onze ambitie om maatwerk te leveren voor ieder kind, zodat hij of zij zich optimaal kan ontwikkelen. De doelstellingen van de leer- en de ontwikkelingslijnenvormen de basis van ons onderwijs. Voor ieder kind maken we een individuele vertaling van deze doel-stellingen zodat ze aansluit bij zijn of haar leerstijl, leertempo en talenten.

In dit boekje…vindt u de leer-en ontwikkelingslijnen die de basis vormen om de individuele doelstellingen per kind vast te stellen. Elke leerlijn – Nederlands, Engels, Rekenen en Wiskunde, Oriëntatie op de wereld en jezelf, Kunstzinnige oriëntatie en Bewegingsonderwijs - is per leerjaar en per domijn weergegeven. De domijn-indeling is als volgt:

Domijn 1 0 tot 3 jaarDomijn 2 3 tot 6 jaarDomijn 3 6 tot 9 jaarDomijn 4 9 tot 12 jaar

Wij wensen u veel plezier en inzicht in het gebruik van de leerlijnen!Team Mondomijn

Joke TillemansOntwikkelleider- directeur Mondomijn

2 3

Bedankt!

Graag bedanken we iedereen die een bijdrage heeft geleverd aan dit document:

Kinderen en team MondomijnQliq Primair OnderwijsKorein Shared Services Tule leerlijnen

Onze visie in vogelvlucht

• Lerenvanuitdeontwikkelingslijnen,didactischeleerlijnenenkerndoelen.• Samenstellenwijhogedoelen.• Lerenvanuithetgrotegeheelnaarhetkleinedeel.Vanconcreetnaarabstract.• Eerstinzichten,danvaardigheden,vervolgensfeitenkennis.• Keuzevrijheidinleerstof,leertijd,leerstijlenleertempo.• Veelruimteomtebewegen;binnenenbuiten.• Keuzevanwerkplek:een(stille)alleenwerkplekofeensamenwerkplekwaaroverlegdkanworden. Verschillende ‘domijnen’ voor bewegen, creatieve vakken en kernconcepten.• Tweekeerperdageengezamenlijkevaluatiemomentmetdementorgroep.• Eeneigen‘kindontwikkelplan’meteenpersoonlijkeweekplanning.• Structuurdoorvoorspelbaarheid(derondgangenplanbord)enroutines(iederedagdezelfdeindeling).• Veiligheiddoorduidelijkegrondwaarden:hoegaanwijmetelkaarom?• Begeleidingdoormeerderemedewerkers,metiedereeneigenexpertise.• Voorbereidopdemaatschappijvandetoekomstmetveelaandachtvoortalentontwikkeling, ICT en Engels vanaf groep 1. • Samenwerkingmetouderswaarbijhetkindcentraalstaat.

Inhoudsopgave Kerndoel 54 6 beeldende vorming 8 muziek 12 taal en spel 16 beweging 18

Kerndoel 55 20 Kerndoel 56 24 leerlijn A Algemene leerlijn 26 leerlijn B Beeldende kunst als een 30 aspect van cultureel erfgoed

4 5

Kunstzinnige oriëntatie

Kerndoel 54De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.

•beeldende vorming •muziek •taal en spel •beweging

6 7

Domein 2 Domein 3 Domein 4

Groep 1 en 2 Groep 3 en 4 Groep 5 en 6 Groep 7 en 8

Kunstzinnige oriëntatie beeldende vorming




B E T E K E N I S V O L L E O N D E R W E R P E N E N T H E M A ‘ S•betekenisvolleonderwerpenvoorbeeldende werkstukken uit de directe belevingssfeer van de kinderen.Bijvoorbeeld: mensen, dieren, figuren uit verhalen, thuis, de natuur, feest, seizoenen, kleding, speelgoed, gebouwen, voertuigen, eten, gebruiksvoorwerpen, maskers

als groep 1/2 + •deonderwerpenuitgroep1en2komensoms weer aan de orde, maar dan op een ander niveau •ookwordtaandachtbesteedaan:

het verbeelden van de gerichte waar-neming

symbolen en logo’s decoraties en versieren van details

als groep 3/4 +•deonderwerpenuitdevorigegroepenkomen weer aan de orde, maar de kinde-ren komen ook in aanraking met nieuwe elementen waar beelden een specifieke rol hebben:

onderwerpen uit wereldoriëntatie als inspiratiebron voor beeldend werk

beeldende kunst cultureel erfgoed hedendaagse beeldcultuur interieurs mode vormgegeven omgeving

als groep 5/6 +•Deonderwerpenuitdevorigegroepenkomen weer opnieuw aan de orde, maar er zijn ook nieuwe beeldende thema’s als:

voorwerpen of voertuigen waarin beeldende vormgeving en techniek samenkomen

decors, kostuums en affiches de inrichting van een tentoonstelling design en industriële vormgeving de stijl van een kunstenaar

BEELDASPECTENkomenbinnendecontextvanbetekenisvolleonderwerpenaandeorde

Ruimte•ruimtelijkbouwen(voor,achter,in,tussen,onder,boven,op,enz.)

•omslotenruimte(potjes,tenten,huizen,kastelen)

•ruimtedoorstekendevormen(constructies)•ruimteinrichten(rekeninghoudenmetmaat)

•relatieinterieur-exterieur(binnenkanthuis-buitenkanthuis)

Ruimtesuggestie op het vlak•plaatsingvanfigurenophetvlak •grondlijn •overlappingvanobjectenenfiguren

•deplaatsvanobjecteninhetgrondvlak•grootteverschilvanfigurenenobjecten(vooraangroot,achteraanklein)

•ruimtelijkbouwen(voor,achter,in,tussen,onder,boven,op,enz.)

Kleur•kleurennamen•soortenkleuren(bonte,lichte,donkere)•hetmengenvankleuren

•kleurnuancesenkleurcontrasten•gevoelswaardevankleuren(vrolijke,sombere,koele,warme)

•relatietussenkleurenlicht•signaal-encamouflagekleuren•kleurenfamilies

•betekenisvankleuren(symboliek,signaal)•systematiek(kleurencirkel)•kleurensfeer

Vorm•vormsoorten(rond,vierkant,driehoek,bol,enz.)•vormkenmerken(spits,hoekig,lang,dun,groot,klein,enz.)•lijnalscontour

•vormsoorten(kubus,cilinder,piramide,kegel,enz.)•lichaamsvormenvanmensenendieren•ruimtelijk weergegeven •lijnenalstextuur,decoratieenarcering

•vormsoorten(open,gesloten,vorm,restvorm,enz.)•lichaamsvormenvanmensenendierenin verhouding weergeven •lijnenomietsuittedrukken(geluid,beweging,explosie)

•vormsoorten(geometrischeenorganischevormen)•karakteristiekehoudingvanmensenendieren •lijnenomdiepteaantegeven

Textuur•verschillenintextuur(ruw,glad,zacht)

•texturenalsafdruk •texturentekenenophetplattevlak•inplastischemateriaaltextuuraanbrengen

•mettextuurdiepteaangevenophetplatte vlak

Compositie•groeperenopvorm,kleur,textuur •ritme,herhalingvanvormen •motievenvoordecoratie

•patronen(spiegelen,herhalen,roteren)

•opbouw,ordening,evenwichtenbetekenis

8 9







MATERIAAL / TECHNIEK de mogelijkheden van materiaal en techniek komen binnen de context van betekenisvolle onderwerpen aan de orde

en hierbij is aandacht voor goed en veilig gebruik van materiaal en gereedschapTekenen

•tekenenmetpotlood,kleurpotlood,viltstift, waskrijt en bordkrijt

•tekenenmetpenenOost-Indischeinkt •tekenenmetcontéenhoutskool•tekenprogramma’sopdecomputergebruiken

•tekenenmetpotloodengrafietstiftvanverschillende hardheid

Schilderen•schilderenmetvingerverf,plakkaatverfen gekleurde inkt

•beschilderenenversierenvanwerk-stukken

•gebruikmakenvanheteffectvanver-dunde en onverdunde verf

•gebruikmakenvanheteffectvandekwast en penseelstreek

Drukken•stempelenmetaardappels,kurkenenwerken met sjablonen

•eenvoudigedruktechniekentextiel-enkartondruk

•monoprintensjabloondruk •meerkleurendruk,lino-enzeefdrukoppapier en op stof

Collages maken•knippen,scheurenenplakkenmetverschillende soorten papier, waaronder zijdevloei en sitspapier

•collagesvanverschillendesoortenpa-pier, waaronder ook bedrukt papier

•collagesvanverschillendesoortenpa-pier, waaronder ook bedrukt papier

•incollagesgebruikmakenvanverschil-lende materialen

Werkenmettextiel•repenknippenvantextiel•rijgenmetnaaldendraad(rietjesenkralen)

•vormenknippenvantextiel•weven,vlechten,omwikkelenenknopenmetdradenenstrokenvantextiel

•lapjesvastrijgenopeenondergrond •(toneel)kledingmakenenanderetoegepaste vormgeving •appliceren,bordurenenhaken

Ruimtelijk construeren•werkenmetkosteloosmateriaal•bouwenmetblokken•werkenmetconstructiemateriaal

•constructie-enverbindingstechniekenmet papier en kosteloos materiaal(lijmenmetgebruikvanplakranden,in-knippen en inschuiven,splitpennenentapegebruiken)•bewegendeobjectenvanconstructie-materiaal

•snijdenenritsenvanpapierenkarton•houtbewerking(spijkeren,zagenenschuren)•bouwenvanmaquettes

•verbindenvanhout,metaalenkunststof(lijmen,schroeven,solderen)•constructiesalsscharnieren,schuivenen draaien

Werken met plastisch materiaal•boetserenmetplastischematerialen,plasticine, natuurklei en brooddeeg •spelenmetzandenwater

•boetserenuitéénstuk(lichaamsvormenvanmensendier,voorwerpenalspotjesenvaasjes)

•textuuraanbrengeninklei•werkenmetplatenenringenvanklei•werkenmetpapier-maché

•metkleidekarakteristiekehoudingvanmensen en dieren aangeven door buiging van romp en ledematen

Werken met digitale media•(digitale)foto’smaken•opdecomputerwerkenmeteenvoudigetekenprogramma’s

•(digitale)foto’smaken•opdecomputerwerkenmeteenvoudigetekenprogramma’s

•eengebeurtenisvastleggenmetfoto’sofvideo

•eenmultimediapresentatiemaken

10 11



Kunstzinnige oriëntatie muziek




B E T E K E N I S V O L L E O N D E R W E R P E N E N T H E M A ‘ S•muzikaleverkenningvanonderwerpenuit de directe omgeving van de kleuters.Bijvoorbeeld:deomgeving(indeklas,inhethuis),knuffels,beren,optocht,muziek in de straat, het weer, kabouters en reuzen, sprookjes, feesten, het verkeer, Sinterklaas en Kerst, dieren, seizoenen. Deze onderwerpen worden zingend, spelend, bewegend en luisterend verkend.

•muzikaleverkenningvanonderwerpenuit de ruimere omgeving van de kinderen.Onderwerpen uit groep 1 en 2 komen soms weer aan de orde op een hoger niveau.Nieuwe onderwerpen zijn bijvoorbeeld: onze wijk of in het dorp, de fanfare, heksen en tovenaars, fantasie, dieren, op reis met de trein, avonturen, drummen. Deze onderwerpen worden zingend, spelend, bewegend, noterend en luisterend verkend.

•muzikaleverkenningvanonderwerpenuit de veranderende belangstellingswereld van de kinderen.Onderwerpen uit de vorige groepen komen weer aan de orde, maar de kinderen erva-ren veel nieuwe elementen waar muziek een specifieke rol vervult: verre landen, feesten, muziek uit verre landen, kleding, cowboys, kermis, ridders en jonkvrouwen, varen, insecten, ruzie, markt. Deze onderwerpen worden zingend, spelend, bewegend, noterend en luisterend verkend.

•muziekisvoorkinderenalomtegen-woordig. Via de media komen ze met veel verschillende soorten muziek in aanraking. Muziek op school sluit daarbij aan, maar geeft ook een verdieping in de muzikale beleving van de kinderen.Onderwerpen uit de lagere groepen komen vaak weer aan de orde, maar ook nieuwe muziekthema’s als carnaval, de eind-musical, filmmuziek, ringtones, rap en liefde, oorlog en vrede, morgen en avond, verdriet, muziek op de computer, sms-en /ringtones, natuur en milieu, liefde.Deze onderwerpen worden zingend, spelend, bewegend, noterend en luisterend verkend.

ZINGEN•eenstemmige,korteenritmischeen-voudige liedjes, verbonden met het thema of onderwerp •liedjesinhettoongebiedd’-b’•eenvoudigestructurenmetveelherhalingen in de tekst en de melodie

•eenstemmige,korteenritmischeenvou-dige liedjes, verbonden met het thema of onderwerp •liedjesinhettoongebiedc-c’•verschillendemaatsoorten•eenvoudigestructurenmetherhalingenen afwisselingen in de tekst en de melodie •gezongenmetbegeleidingvaneen‘meezing cd’ •aandachtvoorarticulatieenzuiverheid

•eenstemmigeenmeerstemmigeliederen(canons),couplet-refreinliederendie verbonden worden met het thema of onderwerp •liedjesinhettoongebiedc’-d’’•afkomstiguitdeeigenenandereculturen •ritmischgecompliceerderenmuzikaaluitdagender •complexerestructurenmetherhalingen,contrasten en variaties in tekst en melodie •gezongenmetbegeleidingvaneen‘mee-zing Cd’ •aandachtvoorarticulatieenzuiverheid

•eenstemmigeenmeerstemmigeliederen(canons),couplet-refreinliederen,liederendie om een langere adem vragen en die ver-bonden worden met het thema of onderwerp •liedjesinhettoongebieda-f’’•afkomstiguitdeeigenmaarookuitandereculturen, taalgebieden en muzikale stijlen •ritmischgecompliceerderenmuzikaaluitdagender •langere,complexestructurenmetherha-lingen, contrasten en variaties in tekst en melodie •gezongenmetbegeleidingvaneen‘mee-zing Cd’ •aandachtvoorarticulatie,dynamischeverschillen, zuiverheid en voordracht

L U I S T E R E N•muziekafkomstiguitverschillendestijl-perioden en culturen •demuziekiseenduidigenduidelijkvankarakter •demuziekisheldereneenvoudigvanstructuur

•muziek,afkomstiguitverschillendestijlperioden en culturen, in wisselende fragmenten(tottweeminuten),verbondenmet het thema of onderwerp •demuziekiseenduidigenduidelijkvankarakter •demuziekdraagtmeerderebetekenissen•demuziekisheldereneenvoudigvanstructuur •demuziekkentmeerdereherhalingenenafwisselingen

•muziek,afkomstiguitverschillendestijl-perioden en culturen, in korte maar ook langerefragmenten(tweeádrieminuten),verbonden met het thema of onderwerp •demuziekkentmeerderebetekenissenof ontwikkelingen •naastvormprincipes(herhaling,contrastenvariatie)komenookvormeenheden(motief,thema,muzikalezinnen)aandeorde

•muziek,afkomstiguitverschillendestijl-periodenenculturen;inlangerefragmen-ten(totcircavierminuten),verbondenmethet thema of onderwerp •demuziekdraagtmeerderebetekenis-sen en/of ontwikkelingen in zich •naastvormprincipes(herhaling,contrastenvariatie)komenookvormeenheden(motief,thema,muzikalezinnen)encompositievormen(zoalscanon,rondoenvariatievormen)aandeorde

M U Z I E K M A K E N•korteklankbeeldenspelenvanbeteke-nisvolle situaties •demaatspelenbijliedjes•spelenvantegenstellingen:hard-zacht, hoog-laag, snel-langzaam •experimenterenmetverschillendeklank-kleuren en bespeelmogelijkheden •kortespeelstukjesmakenmetherhalingen

•klankbeeldenontwerpenenspelenvanbetekenisvolle situaties met stiltemomen-ten •demaatenhetritmespelenbijliedjes•spelenvantegenstellingen:hard-zacht, hoog-laag, snel-langzaam •experimenterenmetverschillendeklank-kleuren en bespeelmogelijkheden •speelstukjesmetherhalingenencon-trasten uitvoeren

•klankbeeldenontwerpenenspelenvanbetekenisvolle situaties met stiltemomen-ten en een bepaalde ontwikkeling •demaat,hetritmeeneenvoudigeritmische patronen spelen bij liedjes •spelenvantegenstellingen:hard-zacht, hoog-laag, snel-langzaam •experimenterenmetverschillendeklank-kleuren en bespeelmogelijkheden die pas-sen bij het instrument •speelstukjesontwerpenenspelenmet:vormprincipes(herhalingen,contrasten)vormeenheden(motieven,thema’s,muzikalezinnen)vormtechnieken(echo,imitatie,ostinaat)

•klankbeeldenvanbetekenisvollesitu-aties met stiltemomenten, een bepaalde ontwikkeling en herhalingen •demaat,hetritmeeneenvoudigeritmi-sche patronen spelen bij liedjes ook als voorspel, naspel en begeleiding •spelenvantegenstellingenenovergangen: hard-zacht, hoog-laag, snel-langzaam •experimenterenmetverschillendeklankkleuren en bespeelmogelijkheden die passen bij het instrument •speelstukjesontwerpenenspelenwaarin centraal staan: vormprincipes(herhalingen,contrasten,

variaties)vormeenheden(motieven,thema’s,

muzikalezinnen)vormtechnieken(echo,imitatie,ostinaat)

→







→•eenvoudigegrafischoftraditioneelgeno-teerde speelstukjes •begeleidingenmakenbijrapteksten

MUZIEK VASTLEGGEN•hetonderwijsspeeltzichaltijdafbin-nen situaties die betekenis hebben voor de kinderen •degeluiden/klankenvanverschillendeklankbronnen(bijvoorbeeldklankstaaf,triangel,fluit)grafisch noteren en spelen

•hetonderwijsspeeltzichaltijdafbinnen situaties die betekenis hebben voor de kinderen •degeluiden/klankenvanverschillendeklankbronnen(bijvoorbeeldklankstaaf,triangel,fluit)grafisch noteren en spelen •korte-lange,hoge-lage,harde-zachtegeluiden grafisch vastleggen en spelen •grafischvastleggenvanherhalingenencontrasten •klankstukjesontwerpenvancircaeenminuut

•hetonderwijsspeeltzichaltijdafbin-nen situaties die betekenis hebben voor de kinderen •grafischvastleggenenspelenvankorte-lange, hoge-lage, harde-zachte geluiden •klankstukjesontwerpenwaarineenbepaalde ontwikkeling plaats vindt van circa een minuut •kennismakenmetdebasisprincipesvantraditionele notatie •spelenvaneenvoudigeritmesmetkwart,halve en hele noten

•hetonderwijsspeeltzichaltijdafbinnen situaties die betekenis hebben voor de kinderen •grafischvastleggenenspelenvankorte-lange, hoge-lage, harde-zachte geluiden met hun verschillende overgangen en combinaties(bijvoorbeeldeenlang,hoog,zachtgeluiddatlangzaamzachterwordt)•klankstukjesontwerpenwaarineenbepaalde ontwikkeling plaatsvindt van circa anderhalve minuut •kennismakenmetdebasisprincipesvandetraditionelenotatie(vijflijnigenoten-balk, vorm van de noten, plaats van de noten,vioolsleutel,meerstemmigheid)•spelenvaneenvoudigeritmesmetkwart,halve en hele noten en de daarbij beho-rende rusten

BEWEGEN•bewegenbij-ofnaaraanleidingvan(dans-enspeel)liederen•metbewegingenuitbeeldenvandemuzi-kale aspecten van betekenisvolle situaties bij het luisteren naar muziek

•bewegenbij-ofnaaraanleidingvan(dans-enspeel)liederen•metbewegingenuitbeeldenvandemuzi-kale aspecten van betekenisvolle situaties bij het luisteren naar muziek •metbewegingendevormvanliederenofmuziekfragmenten weergeven

•bewegenbij-ofnaaraanleidingvan(dans-)liederen•metbewegingenuitbeeldenvandemuzi-kale aspecten van betekenisvolle situaties bij het luisteren naar muziek •bewegenop:

vormprincipes(herhalingen,contrasten)

vormeenheden(motieven,thema’s,muzikalezinnen)

vormtechnieken(echo,imitatie,ostinaat)inliederenofmu-ziekfragmenten

•bewegenbij-ofnaaraanleidingvan(dans-)liederen•metbewegingenuitbeeldenvandemuzi-kale aspecten van betekenisvolle situaties bij het luisteren naar muziek •bewegenop:

vormprincipes(herhalingen,contrasten,variaties)

vormeenheden(motieven,thema’s,muzikalezinnen)

vormtechnieken(echo,imitatie,ostinaat)inliederenofmuziekfragmenten

14 15



Kunstzinnige oriëntatie taal en spel



Kunstzinnige oriëntatie taal en spel

B E T E K E N I S V O L L E O N D E R W E R P E N E N T H E M A ‘ S•betekenisvolleonderwerpenenthema’suit de verschillende leergebieden en de directe belevingssfeer van de kinderen.Bijvoorbeeld:

mensen en dierenseizoenen en het weerfeestverhalen en sprookjes, prentenboeken en

gedichtjestelevisieprogramma’sdagelijkse handelingen en specifieke

locaties als winkel, dierentuin, paleis, enz.

•deonderwerpenvangroep1en2komenweer aan de orde, maar dan op een ander niveau •nieuweonderwerpen/thema‘szijnbijvoorbeeld:

beroepen, vervoermiddelen, op vakantie, circus

op de foto, spelen met de vertelstoel, telefoneren, gebarentaal

spelen vanuit voorwerpen of decor

•onderwerpenenthema’suitwereld-oriëntatie en kunst.Bijvoorbeeld:

sport, reizen, avonturen, vriendschap, andere landen, andere tijden

media: de krant, tv programma’s, reclame, journaal, internet

kinderliteratuur en kinderpoëzieverschillende theaterstijlen in de eigen

enandereculturen(zoalskomedie,slap-stick, cabaret, opera, poppen- en masker-theater,mime)

•onderwerpenenthema’suitvorigegroepen worden uitgediept. •nieuweonderwerpenzijnbijvoorbeeld:

gevoelens en beroemd zijnsubcultuur, mode en kledingfilm en helden van het witte doek theater als kunstvorm en theatervorm-

gevingde geschiedenis van het theater en

thema’s uit de klassieke oudheid en van Shakespeare

S P E L - E L E M E N T E N

•spelopbasisvanbetekenisvolleeenvou-dige situaties, rollen en verhalen met het accent op beweging •spelenderwijskennismakenmet:

spel-elementen: wie, wat, waar rekening houden met elkaar in spel,

aangestuurd door de leerkracht

als groep 1/2 +•spelopbasisvanbetekenisvolleeenvou-dige situaties en verhalen. Met aandacht voor rolopbouw, beweging, houding, stem en taal •bewusthanterenvan:

spel-elementen: wie, wat, waar begin en einde van een scène samenspel: rekening houden met elkaar

in spel

als groep 3/4 +•spelopbasisvanbetekenisvollesituatiesen verhalen. Met aandacht voor rolopbouw: combinaties van beweging, houding, ge-baar, emotie, stem, taal en mimiek •bewusthanterenvan:

spel-elementen: wie, wat, waar, wanneer begin, midden, einde van een scène samenspel: inspelen en reageren op

elkaar in spel

als groep 5/6 +•spelopbasisvantheatervoorstellingen.Met aandacht voor: verschillende rollen/ rolopbouw, samenspel, regie en vormgeving met gebruik van kostuums, attributen, decor, licht en geluid •bewusthanterenvan:

spel-elementen: wie, wat, waar, wanneer, waarom hoe(vormgeving)opbouw van een toneelstuk in scènes samenspel(rekeninghoudenmetmeer-

dererollen)regie(reagerenophetspelvananderen)spelen voor publiek

S P E L V O R M E N

•incombinatiemetspel-elementen,bijvoorbeeld:

rollenspel (vertel)pantomimetableau vivant teacher in role spel met materialen associatiespel, klankspel en zintuig-

spelletjes toneelspel

als groep 1/2 +•incombinatiemetspel-elementen,bijvoorbeeld:

pantomime/tableau vivant spiegelspel dialoogspel improvisatiespel afspreekspel poppen- en schimmenspel toneelspel


inspringspel hoorspel toneelspel


voordracht toneelspel

16 17



Kunstzinnige oriëntatie beweging

BETEKENISVOLLE ONDERWERPEN EN THEMA‘S•betekenisvolleonderwerpenenthema’suit de verschillende leergebieden en de directe belevingssfeer van de kinderen.Bijvoorbeeld: je eigen lijf, mensen, die-ren, seizoenen, het weer, water, de zee, speelgoed, feest, sprookjes en verhalen, gedichten, prentenboeken, materiaal als inspiratiebron.De actuele belangstelling van kinderen voor specifieke spelletjes, tv programma’s, enzovoort

•deonderwerpenvangroep1en2komenweer aan de orde, maar dan op een ander niveau •nieuweonderwerpen/thema‘szijnbijvoorbeeld: beroepen, vervoermiddelen, op vakantie, verhalen, gedichten, liedtek-sten, oude dansspelletjes

•onderwerpenenthema’suitwereld-oriëntatie en kunst.Bijvoorbeeld: het menselijk lichaam, zintuigen, sport, reizen, machines, de krant, tijd, geschiedenis, kinderliteratuur, poëzie, verschillende dansstijlen uit heden, verleden en andere culturen, dans als beroep en danstheater

•onderwerpenenthema’suitvorigegroe-pen worden uitgediept. •Nieuweonderwerpenzijnbijvoorbeeld:danstrends, subcultuur, gevoelens, mode, kleding, dans als kunstvorm, dans en theatervormgeving, muziekstijlen in relatie tot dans, de geschiedenis van dans

GEBRUIK VAN DANSELEMENTEN

•gebruikvandedanselemententijd,kracht, ruimte en bewegingskwaliteiten in dansexpressieenkinderdans:

je verplaatsen in de ruimte dansen op de plaats dansen met het hele lichaam dansen met afzonderlijke lichaamsdelen dansen op verschillende soorten muziek dansen en zingen dansen als groep ieder voor zich dansen in tweetallen dansen in verschillende opstellingen

(bijvoorbeeldkring,rij,slinger)

als groep 1/2 +•gebruikvandedanselemententijd,kracht, ruimte en bewegingskwaliteiten in dansexpressieenkinderdans:

variatie in manieren van je verplaatsen in de ruimte

tegenstellingen tussen dansen en stil staan inlagendansen(hoog/laag) in verschillende richtingen dansen verschillende vloerpatronen dansen dansen in tweetallen en kleine groepjes samen een kleine eigen dans maken

als groep 3/4 +•bewustgebruikvandedanselemententijd, kracht, ruimte en bewegings-kwaliteitenindansexpressieenkinder-dans: experimenterenmetgeïsoleerdeen

totaalbewegingen experimenterenmettegenstellingenin

tijd ruimte en kracht experimenterenmetbewegings-

kwaliteiten tijdens het bewegen van laag veranderen (vanhoognaarlaag)

evenwicht en balans houden dansen met bestaande en zelfbedachte

passen samen een kleine dans ontwerpen en

presenteren in tweetallen of groepjes

als groep 5/6 +•bewustgebruikvandedanselemententijd,kracht, ruimte en bewegingskwaliteiten in dansexpressieenkinderdans:

leiden en volgen in tweetallen/groepjes gelijktijdig dezelfde bewegingen dansen dans opbouwen: begin, kern en einde aandacht voor vormgevingselementen passen en dansfiguren ontdekken,

imiteren, herhalen bestaande dansen gebruiken als inspira-

tiebron voor eigen dans samen een eigen dansvoorstelling

ontwerpen en presenteren

19


Kerndoel 55De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.

20 21




REFLECTEREN

•kijken/luisterennaarenpratenovereigen werk en dat van hun groeps-genootjes

als groep 1/2 +•kijken/luisterennaarenpratenovereigen werk en dat van hun groepsgenoten met aandacht voor verschillen in ontwerp, vormgeving en presentatie

als groep 3/4 +•besprekingvandeplannen:watgajemaken en hoe ga je dat maken? •besprekingvanheteigenproductenwerkproces en dat van groepsgenoten •besprekingvaneigenwerkinrelatietotdat van kunstenaars •respectenwaarderingtonenvoorhetwerk en de zienswijze van anderen

als groep 5/6 +•besprekingvanideeën,plannenenkeuzemogelijkheden voor het maken van een eigenpresentatie(tentoonstelling,mode-show, toneelstuk, hoorspel, instrumentaal spel, uitvoering schoolorkest of school-koor, musical, dansvoorstelling, voordracht vaneigenverhalenofgedichten)•meninggevenovereigenproductenwerkproces en over dat van groepsgenoten •meninggevenoverhetwerkvankunstenaars •eigenmeningmetargumentenonder-bouwen

22 23


Kerndoel 56De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed.

•leerlijn A Algemene leerlijn •leerlijn B Beeldende kunst als een aspect van cultureel erfgoed

24 25



Kunstzinnige oriëntatie Leerlijn A: Algemene leerlijn




Cultureel erfgoed is gerelateerd aan verschillende vakgebieden. In groep 1/2 worden vooral onderwerpen uit de directe en nabije omgeving van de kinderen onder de aandacht gebracht.

Cultureel erfgoed is gerelateerd aan verschillende vakgebieden. In groep 3/4 komen onder meer onderwerpen uit oriën-tatie op jezelf en de wereld, taal en kunst aan de orde.

Cultureel erfgoed is gerelateerd aan verschillende vakgebieden. In groep 5/6 komen onder meer onderwerpen uit oriën-tatieopjezelfendewereld(meerspeci-fiek:aardrijkskunde,geschiedenis),taalenkunst aan de orde.

Cultureel erfgoed is gerelateerd aan verschillende vakgebieden. In groep 7/8 kunnen vanuit alle vakken relaties gelegd worden met cultureel erfgoed.

OBJECTEN UIT HET VERLEDEN(voorwerpen, monumenten, gebouwen)

•(gebruiks)voorwerpenuitdeeigengeschiedenis van kinderen(bijv.kleding,speelgoed,foto’s)•gebouwen,monumentenenobjectenuithet verleden in de wijk van de school(bijv.huizen,boerderijen,torens,bruggen,oudebomen)

als groep 1/2 +•(gebruiks)voorwerpenvanvroeger;van ouders en grootouders, huisraad •gebouwen,monumentenenobjectenuithet verleden in de eigen woonplaats(bijv.kerken,molens,winkels,schepen,spinnewiel)•ambachten(bijv.wolspinnen,handwerkenenijzersme-den)•oudeschilderijenenbeelden

als groep 3/4 +•oudekunsten(gebruiks)voorwerpenuithet dagelijks leven met kenmerken, eigen-schappen en gebruik(bijv.antiekemeubels,gereedschappen,muntenenpostzegels)•gebouwen,monumentenenobjecteninde omgeving die naar het verleden verwij-zen(bijv.straatnaambordjes,uithangborden,gevelstenen, namen van huizen, wapen-schilden)•hetdagelijkseleveninoudeschilderijenen beelden •oudekaarten,afbeeldingenenfoto’svanvroeger •verschillendehistorischebronnen(bijv.objecten,literatuurenafbeeldingen)•verschillenenovereenkomstentussenheden en verleden(watnemenwemee,watniet?)

als groep 5/6 +•oude(kunst-engebruiks)voorwerpeninhistorischecontext(bijv.oudeatlassen,historischekaarten,plattegronden, klokken, zonnewijzers, oude schilderijenenbeelden)•karaktervanstedenendorpen:

monumenten en andere oude gebouwen(bijv.pakhuizen,fabrieken,stadspoorten,kerkenenboerderijen)

gedenktekens, standbeelden, geveltekens, straatmeubilair, straatnamen

havens, grachten, kanalen, oude schepen •karaktervanlandschappen:

stuwwallen, duinen, terpen, dijken, pol-ders, gemalen, molens, wegen, rivieren, kanalen, bossen •werelderfgoedlijst•archievenenmusea(verzamelen,bewaren,exposeren)•gebondenheidvanobjectenaaneenbepaalde tijd, plaats en situatie

RITUELEN EN GEBRUIKEN•ouderijmpjes,(aftel)versjes,(speel)lied-jesenspelletjes(metoudevoorwerpenalseenhoepel,tol)•feesten

als groep 1/2 +•gewoontenengebruiken(bijv.bijfeesten)•eetcultuur(bijv.bijspecialegelegenheden,zoalsge-boorte,verjaardag)•omgangsvormen(bijv.groeten,voorstellen)

als groep 3/4 +•gewoontenengebruiken(bijv.bijfeesten,familiegebeurtenissen)•eetcultuur(bijv.dagelijksemaaltijdeninverschillendeculturen,traditionelegerechten)•waardenennormen(vanjezelf,degroepenomgeving,ieder-een)•omgangsvormenvroegerennu

als groep 5/6 +•doorgevenvanenveranderingeninge-bruiken, gewoonten en rituelen(bijv.binnengezin,religie,samenleving)•gebruiken,gewoontenenritueleninverschillende tijdsperiodes en in verschil-lende culturen •waardenennormen(vanjezelf,degroepenomgeving,maat-schappij,iedereen)

VERHALEN•sprookjes•verhalenvanvroegervandeleraar,ouders en grootouders bij voorwerpen en monumenten

als groep 1/2 +•prenten-enverhalenboekenovervroeger•verhalenvankinderenbijoudevoorwerpen en monumenten •verhalenbijvoorwerpenenmonumenten, gebruiken, gebeurtenissen van vroeger(bijv.vaneenwinkelier,architect,schipper,machinist,boer)

als groep 3/4 +•jeugdliteratuur(historischeverhalen,mythenensagen,verhalenuitverschillendeculturen)•informatievetekstenoverhetverleden•spreekwoordenengezegden•verhalenvankinderenbijvoorwerpenen monumenten aan de hand van gerichte vragen •verhalenbijvoorwerpen,gebruiken,gebeurtenissen van vroeger(bijv.van:buurtbewoners,migranten,mu-seummedewerkers)

als groep 5/6 +•herkomstvanspreekwoordenentekstenvan oude liedjes •verhalenbijvoorwerpenenmonumentenaan de hand van zelfstandig bronnen-onderzoek •verhalenbijvoorwerpen,gebruiken,gebeurtenissen van vroeger(bijv.vaneenarchivaris,archeoloog,(land-schaps)architect,oudheidkundige)•filosofischgedachtegoeduitverschil-lende beschavingen(Grieks,Romeins,Byzantijns)

26 27




KUNSTZINNIGE DISCIPLINES

•beeldcultuurvankinderen(bijv.kleding,speelgoed,kindertelevisie)•prentenboekillustratie•kunstwerkenindeklas(bijv.tekeningen,schilderijen,beelden)(traditionele)kinderliedjes,dansentoneel•poppenspel•betekenisgeven:associatiesvankinderen bij beelden, muziek en geluiden, spel en beweging en gebruiksvoorwerpen

als groep 1/2 +•beeldcultuurvankinderen(bijv.tassen,strips,computerspelletjes)•fotografie,keramiek,schilderijenenbeelden in de directe omgeving •poppentheater,danstheater•kunstenaarsenambachtsliedenuitver-schillende disciplines(bijv.zilversmeden,dichters,muzikanten,schilders,beeldhouwers,architecten)

als groep 3/4 +•beeld-enmuziekcultuurvankinderen(bijv.internet,merk-ensportkleding,mode,tophits)•grafiek,modevormgeving,decorsentheaterkostuums •architectuur,omgevingsvormgeving(bijv.straatmeubilair,etalagevormgeving)•autonomeentoegepastekunst•relatiestussenvormgeving,functieendebeoogde doelgroep •stijlkenmerken(bijv.eenzelfdeonderwerpvanfiguratieftotabstract(portret,dier,bloem))•kunstwerkenvooreenspeciaalgebouwof omgeving •choreograaf,componist,ontwerpervanmode, sieraden, decor of theaterkostuums, architect:

verschillen in werkomgeving en werk-wijze

inspiratiebronnen en creatieve processen kunstenaar als beroep in heden en

verleden tentoonstellenen(ver)kopenvankunst

als groep 5/6 +•beeld-enmuziekcultuurvankinderen(bijv.tijdschriften,reclame,computerani-maties,kunstfilmpjes,muziekstijlen)•computer-envideokunst,videoclips,filmen theatervormgeving •architectuur/omgevingsvormgeving(bijv.interieur,exterieurvanhuizenengebouwen)•duidingvaneenkunstwerkvanuitver-schillende perspectieven: vanhetkind(debeschouwer)vandekunstenaar(demaker)

•debetekenisvaneenkunstwerkofge-bruiksvoorwerp in relatie tot de tijd en de (sub)cultuurwaarinhetisontstaan•toepassingvantechnologieinmuziek,theater, beeldende kunst en gebruiksvoor-werpen •computer-ofvideokunstenaar,ontwer-per van meubels en interieurs, reclame, theater:


inspiratiebronnen en creatieve processen kunstenaar als beroep in verschillende

culturen persoonlijke- en marktwaarde van

kunstwerken

28 29



Kunstzinnige oriëntatie Leerlijn B: Beeldende kunst als een aspect van cultureel erfgoed



Kunstzinnige oriëntatie Leerlijn B: Beeldende kunst als een aspect van cultureel erfgoed

BETEKENISVOLLE ONDERWERPEN EN THEMA‘SIn groep 1/2 is vooral aandacht voor beelden en beeldende kunst uit de directe omgeving van kinderen.

In groep 3/4 wordt aandacht besteed aan de verschillende werkomgevingen van kunstenaars en aan de verschillende manieren van werken. Ook de relatie tussen vorm en functie van het kunstwerk komt aan de orde.

In groep 5/6 wordt aandacht besteed aan hetberoepvankunstenaar;verschiltussenvroeger en nu. In dit verband komt ook het verschil tussen autonoom en toegepast werkaandeorde.Leerlingenbesprekenderelatie van een kunstwerk met de omgeving en er is aandacht voor stijl-kenmerken.

In groep 7/8 wordt het verhaal van het kunstwerk bekeken vanuit de kijker, maar ook vanuit de kunstenaar zelf. Hierbij kan ook kunst in andere culturen belicht worden. Er is aandacht voor het toepassenvan nieuwe media in de beeldende kunst en het combineren van verschillende kunstdisciplines in een totaalproduct: bijvoorbeeld muziek en beeldend.

BEELDENDE KUNST, ARCHITECTUUR EN VORMGEVING IN DE DIRECTE OMGEVING

•schilderkunst,beeldhouwkunst

•architectuur,omgevingsvormgeving,bijvoorbeeld huizen, torens, bruggen, plein, park

•kunstenaarsuitverschillendedisciplines,bijvoorbeeld schilder, beeldhouwer, architect:en de verschillen in werkwijze van deze kunstenaars

•beeldcultuurvankinderen,bijvoorbeeld televisie, kleding, speelgoed, prentenboekillustraties

als 1/2 +

•fotografie,keramiek,vormgevingbijvoorbeeld poppentheater

•architectuur,omgevingsvormgeving,bijzondere gebouwen, vervoermiddelen

•kunstenaarsuitverschillendedisciplines,bijvoorbeeldillustrator,fotograaf;kera-mist, vormgever:verschilleninwerkomgeving(ateliers)werkwijze, inspiratiebronnen, creatieve

processen kunstenaar als beroep beeld

•cultuurvankinderen,bijvoorbeeld computerspelletjes, internet, strips

als 3/4 +

•modegrafiek,decorsentheater-kostuums

•architectuur,omgevingsvormgeving,bijvoorbeeld straatmeubilair, landschaps-architectuur

•kunstenaarsuitverschillendedisciplines,bijvoorbeeld graficus, ontwerper van mode, architect:


inspiratiebronnen en creatieve processen kunstenaar als beroep in heden en

verleden tentoonstellenen(ver)kopenvankunst.

•beeldcultuurvankinderen,computer/internet;gadgets

als 5/6 +

•computerenvideokunstentheater-vormgeving

•architectuur,omgevingsvormgeving,bijvoorbeeldinterieurenexterieurvanhuizen

•kunstenaarsuitverschillendediscipli-nes,bijvoorbeeld computer- of videokunste-naar, ontwerper van meubels en interieurs


inspiratiebronnen en creatieve proces-sen

kunstenaar als beroep in andere cultu-ren

persoonlijke- en marktwaarde van kunstwerken •beeldcultuurvankinderen,bijvoorbeeldtijdschriften,reclame,(computer)animaties

HIERBIJ IS AANDACHT VOOR DE BETEKENIS•associatiesvankinderenbijbeeldendekunstwerken en gebruiksvoorwerpen •speelsverkennenvanbeeldaspecten,materialen en technieken

•verhalenvankinderenbijbeeldendekunstwerken/gebruiksvoorwerpen •relatiestussenbetekenisenvormgevingvan een kunstwerk •relatiestussenvormgevingenfunctievangebruiksvoorwerpen •relatiestussenkunstwerkenvandezelfdekunstenaar of kunstwerken met hetzelfde thema

•hetverhaalvanhetkunstwerkvanuithetperspectiefvanhetkind(debeschouwer)•autonomeentoegepastekunst•relatiestussendevormgeving,functieende beoogde doelgroep •stijlkenmerken:eenzelfdeonderwerpvanfiguratieftotabstract(portret,dier,bloem)•kunstwerkenvooreenspeciaalgebouwof omgeving

•hetverhaalvanhetkunstwerkvanuithetperspectiefvanhetkind(debeschouwer)en vanuit het perspectief van de kunste-naar(demaker)•debetekenisvaneenkunstwerkofgebruiksvoorwerp in relatie tot de tijd en de(sub)cultuurwaarinhetisontstaan•toepassingvantechnologieinbeeldendekunst en gebruiksvoorwerpen

31

LaandoordeVeste10005708 ZZ Helmond0492 [email protected]

leerlijnen - mondomijn.nl · Voorwoord Mondomijn is een innovatieve, integrale samenwerking tussen...

Documents

Transcript of leerlijnen - mondomijn.nl · Voorwoord Mondomijn is een innovatieve, integrale samenwerking tussen...