LDN 33 Vo lwending en tusse nhet ab sur de en de we rke ......2018/11/27 · va nD ries sen, die in...
1
LDN 33 DINSDAG 27 NOVEMBER 2018 Regionaal 13 Uit Maar gaandeweg wordt zonneklaar dat deze man symbool staat voor de wijze waarop overheid en be- drijfsleven omspringen met de bevolking van Groningen, als eco- nomisch- en eigenbelang het win- nen van rechtvaardigheid en men- selijkheid. In een slothoofdstuk vol donderende woede schetst Jan Mulder (1945) de nakende toekomst van Groningen: vrijwel alle men- sen vertrokken, op de schotsen tussen het ingezakte land alleen nog duizenden windmolens. In een onnavolgbare stijl vol sym- bolische verwijzingen en wonder- lijke invallen laat Mulder zijn vertelster Ocktje praten over de film die zij maakt over haar oom Wee. ’Muurvast in de echt verbon- den’ met de streng gelovige Alber- tine zoekt hij zijn weg door het leven in het fictieve dorp Huile. Geniet van Bach, kijkt met on- schuldig plezier naar ontluikende meisjes en takelt respectvol de vele zelfmoordenaars in het dorp uit putten en kolken. In soms kernach- tige, dan weer barokke taal laveert Mulder in een verhaal vol verras- sende wendingen tussen het absur- de en de werkelijkheid. Sonja de Jong Vol wendingen tussen het absurde en de werkelijkheid Fictie Jan Mulder: ’Liefde en aardbevingen’. Uitg. De Bezige Bij, €19,99. ✱✱✱✱ Het lijkt lange tijd een half iro- nisch, half melancholisch verhaal over een man die dapper tracht stand te houden in een wereld vol vooroordelen, kuiperijen en schijn- heiligheid. Aan Selbachs huidige bestaan op het eiland Sehil, zo’n drie kilome- ter ten zuiden van de Egyptische handelsstad Aswan, gaat een heel leven vooraf. Ze werkt in Neder- land jarenlang als verpleegkundi- ge, trouwt, scheidt van haar man en gaat werken bij het Groninger Museum. Tijdens een vakantie in Egypte in 1992 ontmoet ze Abdal- lah. In 1995 neemt ze een sabbatical en het stel trouwt in Egypte. Ver- volgens reist ze 23 jaar lang elke drie maanden naar Sehil. Ze ver- diept zich in de islam, helpt mee aan de ontwikkeling van hun stuk land, waakt over de gezondheid van haar man en ’staat haar man- netje’ als sterke vrouw in een isla- mitische cultuur. Abdallah komt ook wel eens naar Nederland. Als Josee een keer vol verwachting op Schiphol staat, wordt ze gespot door Joris Linssen van ’Hello Goodbye’ en komt haar romantische verhaal op tv, waar ze nog jarenlang reacties op zal krij- gen. Verhuizen In 2015 hakt ze de knoop door en besluit ze te verhuizen naar het eiland in de Nijl. Nu, drie jaar later, is er een boek waarin ze haar herinneringen van de afgelopen jaren deelt en de lezer een kijkje gunt in haar nieuwe leven. Selbach: „Ik wilde heel graag mijn ervarin- gen uit die twee totaal verschillen- de werelden delen. Het moest een leesbaar boek worden voor ieder- een: mensen die geïnteresseerd zijn in andere culturen, reizigers, en iedereen die houdt van een ont- spannen moment op de bank en een persoonlijk verhaal.” Het vrije maar ook gestructureerde leven dat ze op het eiland leidt, bevalt goed. „Ik geniet van het verzorgen van de vijf honden, het snijden van het gras voor de scha- pen, van Arabisch leren. Van het snoeien en schoonmaken van groenten en het koken voor genoeg mensen, omdat je nooit weet wie er allemaal mee-eet. Waar ik het meest van geniet? Bovenal van het samenzijn met Abdallah en het werken op het land. Het maakt eigenlijk niet uit waar ik mee bezig ben, de natuur geeft je alles wat goed is voor geest en lichaam.” Maaike Staffhorst Josee Selbach met haar Abdallah. FOTO SUHAILA SAHMARANI Ervaringen uit twee werelden Non-fictie Josee Selbach: ’Mijn eiland in de Nijl’. Uitg. Nobelman, €19,95. ’Wat een rijkdom om te kunnen leven in twee culturen’, schrijft Josee Selbach in haar persoonlijke boek ’Mijn eiland in de Nijl’. Hier- in vertelt ze over haar relatie met de Nubische Abdallah, met wie ze in 1995 trouwde maar pas sinds drie jaar echt samenwoont in Egypte. Haar verhaal speelt zich af in Vlaanderen begin twintigste eeuw en haar woordkeus is daar hele- maal op aangepast, met woorden als struwelen, elletuten en kabber- doestje. In die zin is ’Kerkhofblom- menstraat’ van Lara Taveirne (1983) bijzonder knap geschreven. Maar toch dringt de vraag zich op: wie zit er dik honderd jaar later te wachten op een fel-realistische smartlappenroman à la 1900? En zou een rijk meisje van vijftien destijds van haar ouders zomaar twee maanden vrij hebben mogen nemen van het internaat, om die tijd te midden van de ongeschool- de, armetierige bloemenkweeksters op het chrysantenveld te helpen? Dat meisje is Arabella. Opgegroeid met een uiterst afstandelijke moe- der en een vader die haar in alles haar zin geeft, besluit zij opeens dat zij de maanden september en oktober wil gaan werken op het bloemenveld waar de chrysanten voor Allerheiligen worden opge- kweekt. Tussen de arbeidersvrou- wen ontdekt zij meer geheimen dan haar lief is. Taveirne schildert de kweeksters in felle kleuren: kijvend, maar ook als slachtoffer van rijke heren die hun bezwangeren. Voor Arabella gaat een wereld open. De schrijfster weet mooi de sfeer van rond 1900 op te roepen. Maar los daarvan reikt haar verhaal nauwelijks die- per dan het eerste het beste keu- kenmeidenromannetje. Sonja de Jong Fictie Lara Taveirne: ’Kerkhofblommenstraat’. Uitg. Prometheus, €19,99. ✱✱✱ Waarom het uit 1876 daterende verhaal ’Aquis Submersus’ van Theodor Storm (1817-1888) in deze bundel is opgenomen is niet dui- delijk. Oké, het is vertaald door Martin Michael Driessen (en bij- zonder goed ook), maar het typisch 19e-eeuwse verhaal vol noodlot en romantiek kan verhaaltechnisch niet tippen aan de overige verhalen in dit boek die Driessen (1954) zelf schreef. Een vreemde eend in de bijt. Gelukkig nemen de eigen verhalen van Driessen, die in 2017 de ECI Literatuurprijs won met ’Rivieren’, het leeuwendeel van de bundel in beslag. En het is wederom een puur genot om zijn teksten te lezen. Zijn taal is als altijd soepel en trefzeker, zonder een woord te veel en de opbouw van de verhalen is steeds boeiend en verrassend. Zoals ’Or- feus’ waarin een vrouw een zeil- tochtje maakt met een man die kort daarvoor gestorven is. Ook in ’Dodendansjes’, een serie van drie korte verhalen over de dood die mensen een loer draait, laat Driessen zien dat een goed kort verhaal meer inhoud kan hebben dan menige dikke roman. Driessen is een taalkunstenaar pur sang, die geen moeilijke zinscon- structies of woorden nodig heeft om indruk te maken. Zijn taal is zo glashelder, de beelden die hij op- roept zo raak, dat je bijna vergeet hoe weergaloos knap het is. Sonja de Jong Verhalen Martin Michael Driessen: ’Mijn eerste moord’. Uitg. Van Oorschot, €19,99. ✱✱✱✱ ’Ik ben geen betweter. Ik wéet dat ik het beter weet’, is een bekende uitspraak van de naar eigen zeggen beste culinaire journalist die ons land ooit gekend heeft. Johannes van Dam is dus zeker wel een bio- grafie waard. Maar of hij zo vrese- lijk blij zou zijn geweest met dit boek is de vraag. Jeroen Thijssen is zonder meer grondig te werk gegaan. Hij heeft talloze mensen gesproken en veel archieven geraadpleegd. Maar toch krijg je niet het gevoel dat je Van Dam heel goed leert kennen. Er moet meer achter deze ’beste culi- naire journalist ooit’ hebben geze- ten dan het beeld dat door dit boek naar voren komt. Het beeld van een eenzame, depressieve mopper- kont, die de waarheid naar zijn hand zette als het hem in een beter daglicht zette en die restaurants liet sidderen als hij binnenkwam voor een recensie. Buitengewoon irritant zijn de talloze herhalingen die Thijssen de revue laat passeren. Als op pagina 133 (!) voor de zoveelste keer wordt gemeld dat Joosje Noordhoek de hartsvriendin is van Van Dam, krijg je de neiging het boek boos weg te gooien. En dat is bepaald niet de enige herhaling. Denkt hij echt dat de lezer niets kan onthou- den? Toch is het wel een aardig tijdsdo- cument, dat je in ieder geval een klein kijkje in het leven van deze bijzondere man geeft. Hanneke van den Berg Biografie Jeroen Thijssen:’Johannes van Dam - De biografie’. Uitg. NwAdam, €24,99. ✱✱✱
Transcript of LDN 33 Vo lwending en tusse nhet ab sur de en de we rke ......2018/11/27 · va nD ries sen, die in...
LDN 33 DINSDAG 27 NOVEMBER 2018
Regionaal13
Uit
Maar gaandeweg wordt zonneklaardat deze man symbool staat voorde wijze waarop overheid en be-drijfsleven omspringen met debevolking van Groningen, als eco-nomisch- en eigenbelang het win-
nen van rechtvaardigheid en men-selijkheid. In een slothoofdstuk voldonderende woede schetst JanMulder (1945) de nakende toekomst
van Groningen: vrijwel alle men-sen vertrokken, op de schotsentussen het ingezakte land alleennog duizenden windmolens.In een onnavolgbare stijl vol sym-bolische verwijzingen en wonder-lijke invallen laat Mulder zijnvertelster Ocktje praten over defilm die zij maakt over haar oomWee. ’Muurvast in de echt verbon-den’ met de streng gelovige Alber-tine zoekt hij zijn weg door het
leven in het fictieve dorp Huile.Geniet van Bach, kijkt met on-schuldig plezier naar ontluikendemeisjes en takelt respectvol de velezelfmoordenaars in het dorp uitputten en kolken. In soms kernach-tige, dan weer barokke taal laveertMulder in een verhaal vol verras-sende wendingen tussen het absur-de en de werkelijkheid.
Sonja de Jong
Vol wendingen tussen het absurde en de werkelijkheidFictie
Jan Mulder: ’Liefde enaardbevingen’. Uitg. DeBezige Bij, €19,99. ✱✱✱✱
Het lijkt lange tijd een half iro-nisch, half melancholisch verhaalover een man die dapper trachtstand te houden in een wereld volvooroordelen, kuiperijen en schijn-heiligheid.
Aan Selbachs huidige bestaan ophet eiland Sehil, zo’n drie kilome-ter ten zuiden van de Egyptischehandelsstad Aswan, gaat een heelleven vooraf. Ze werkt in Neder-land jarenlang als verpleegkundi-ge, trouwt, scheidt van haar manen gaat werken bij het GroningerMuseum. Tijdens een vakantie inEgypte in 1992 ontmoet ze Abdal-lah. In 1995 neemt ze een sabbaticalen het stel trouwt in Egypte. Ver-volgens reist ze 23 jaar lang elkedrie maanden naar Sehil. Ze ver-diept zich in de islam, helpt meeaan de ontwikkeling van hun stukland, waakt over de gezondheidvan haar man en ’staat haar man-netje’ als sterke vrouw in een isla-mitische cultuur.
Abdallah komt ook wel eens naarNederland. Als Josee een keer volverwachting op Schiphol staat,wordt ze gespot door Joris Linssenvan ’Hello Goodbye’ en komt haarromantische verhaal op tv, waar zenog jarenlang reacties op zal krij-gen.
VerhuizenIn 2015 hakt ze de knoop door enbesluit ze te verhuizen naar heteiland in de Nijl. Nu, drie jaarlater, is er een boek waarin ze haarherinneringen van de afgelopenjaren deelt en de lezer een kijkjegunt in haar nieuwe leven. Selbach:„Ik wilde heel graag mijn ervarin-gen uit die twee totaal verschillen-de werelden delen. Het moest eenleesbaar boek worden voor ieder-een: mensen die geïnteresseerd zijn
in andere culturen, reizigers, eniedereen die houdt van een ont-spannen moment op de bank eneen persoonlijk verhaal.”Het vrije maar ook gestructureerdeleven dat ze op het eiland leidt,bevalt goed. „Ik geniet van hetverzorgen van de vijf honden, hetsnijden van het gras voor de scha-pen, van Arabisch leren. Van hetsnoeien en schoonmaken vangroenten en het koken voor genoegmensen, omdat je nooit weet wie erallemaal mee-eet. Waar ik hetmeest van geniet? Bovenal van hetsamenzijn met Abdallah en hetwerken op het land. Het maakteigenlijk niet uit waar ik mee bezigben, de natuur geeft je alles watgoed is voor geest en lichaam.”
Maaike Staffhorst
Josee Selbach met haar Abdallah. FOTO SUHAILA SAHMARANI
Ervaringen uittwee werelden
Non-fictie
Josee Selbach: ’Mijn eiland in de Nijl’. Uitg. Nobelman,€19,95.
’Wat een rijkdom om te kunnenleven in twee culturen’, schrijftJosee Selbach in haar persoonlijkeboek ’Mijn eiland in de Nijl’. Hier-in vertelt ze over haar relatie metde Nubische Abdallah, met wie zein 1995 trouwde maar pas sindsdrie jaar echt samenwoont inEgypte.
Haar verhaal speelt zich af inVlaanderen begin twintigste eeuwen haar woordkeus is daar hele-maal op aangepast, met woordenals struwelen, elletuten en kabber-doestje. In die zin is ’Kerkhofblom-menstraat’ van Lara Taveirne (1983)bijzonder knap geschreven. Maartoch dringt de vraag zich op: wiezit er dik honderd jaar later tewachten op een fel-realistischesmartlappenroman à la 1900? Enzou een rijk meisje van vijftiendestijds van haar ouders zomaartwee maanden vrij hebben mogennemen van het internaat, om dietijd te midden van de ongeschool-de, armetierige bloemenkweekstersop het chrysantenveld te helpen?Dat meisje is Arabella. Opgegroeidmet een uiterst afstandelijke moe-
der en een vader die haar in alleshaar zin geeft, besluit zij opeensdat zij de maanden september enoktober wil gaan werken op hetbloemenveld waar de chrysantenvoor Allerheiligen worden opge-kweekt. Tussen de arbeidersvrou-wen ontdekt zij meer geheimendan haar lief is.Taveirne schildert de kweeksters infelle kleuren: kijvend, maar ook alsslachtoffer van rijke heren die hunbezwangeren. Voor Arabella gaateen wereld open. De schrijfsterweet mooi de sfeer van rond 1900op te roepen. Maar los daarvanreikt haar verhaal nauwelijks die-per dan het eerste het beste keu-kenmeidenromannetje.
Sonja de Jong
Fictie
Lara Taveirne: ’Kerkhofblommenstraat’.Uitg. Prometheus, €19,99. ✱✱✱
Waarom het uit 1876 daterendeverhaal ’Aquis Submersus’ vanTheodor Storm (1817-1888) in dezebundel is opgenomen is niet dui-delijk. Oké, het is vertaald doorMartin Michael Driessen (en bij-zonder goed ook), maar het typisch19e-eeuwse verhaal vol noodlot enromantiek kan verhaaltechnischniet tippen aan de overige verhalenin dit boek die Driessen (1954) zelfschreef. Een vreemde eend in debijt.Gelukkig nemen de eigen verhalenvan Driessen, die in 2017 de ECILiteratuurprijs won met ’Rivieren’,het leeuwendeel van de bundel inbeslag.En het is wederom een puur genotom zijn teksten te lezen. Zijn taalis als altijd soepel en trefzeker,
zonder een woord te veel en deopbouw van de verhalen is steedsboeiend en verrassend. Zoals ’Or-feus’ waarin een vrouw een zeil-tochtje maakt met een man diekort daarvoor gestorven is.Ook in ’Dodendansjes’, een serievan drie korte verhalen over dedood die mensen een loer draait,laat Driessen zien dat een goedkort verhaal meer inhoud kanhebben dan menige dikke roman.Driessen is een taalkunstenaar pursang, die geen moeilijke zinscon-structies of woorden nodig heeftom indruk te maken. Zijn taal is zoglashelder, de beelden die hij op-roept zo raak, dat je bijna vergeethoe weergaloos knap het is.
Sonja de Jong
Verhalen
Martin Michael Driessen: ’Mijn eerste moord’. Uitg.Van Oorschot, €19,99. ✱✱✱✱
’Ik ben geen betweter. Ik wéet datik het beter weet’, is een bekendeuitspraak van de naar eigen zeggenbeste culinaire journalist die onsland ooit gekend heeft. Johannesvan Dam is dus zeker wel een bio-grafie waard. Maar of hij zo vrese-lijk blij zou zijn geweest met ditboek is de vraag.Jeroen Thijssen is zonder meergrondig te werk gegaan. Hij heefttalloze mensen gesproken en veelarchieven geraadpleegd. Maar tochkrijg je niet het gevoel dat je VanDam heel goed leert kennen. Ermoet meer achter deze ’beste culi-naire journalist ooit’ hebben geze-ten dan het beeld dat door dit boeknaar voren komt. Het beeld vaneen eenzame, depressieve mopper-kont, die de waarheid naar zijn
hand zette als het hem in een beterdaglicht zette en die restaurantsliet sidderen als hij binnenkwamvoor een recensie.Buitengewoon irritant zijn detalloze herhalingen die Thijssen derevue laat passeren. Als op pagina133 (!) voor de zoveelste keer wordtgemeld dat Joosje Noordhoek dehartsvriendin is van Van Dam,krijg je de neiging het boek boosweg te gooien. En dat is bepaaldniet de enige herhaling. Denkt hijecht dat de lezer niets kan onthou-den?Toch is het wel een aardig tijdsdo-cument, dat je in ieder geval eenklein kijkje in het leven van dezebijzondere man geeft.
Hanneke van den Berg
Biografie
Jeroen Thijssen: ’Johannes van Dam - De biografie’.Uitg. NwAdam, €24,99. ✱✱✱
