NUMMER 26 - JAARGANG 12 - ZOMER 2015

www.rllk.be

Beringen I Bocholt I Halen I Ham I Hamont-Achel I Hechtel-Eksel I Heusden-Zolder I Houthalen-Helchteren I Leopoldsburg I Lommel I Lummen I Neerpelt I Overpelt I Tessenderlo I Zonhoven

In Kelchterhoef springen wein retrostijl!

BLOEMETJES-BADMUTS VOORDE 5 LEUKSTE

RETRO-SPRINGERS

ZONDAG12 JULI13u30

BLOEMETJES-

GRATIS

HANDDOEK OF STRANDBAL VOOR DE EERSTE 100 SPRINGERS!

Vanop grote hoogte ziet het landschap er helemaal anders uit Dat weten ze ook in Zonhoven en in Lommel, waar je sinds kort de trappen van 2 nieuwe uitkijktorens kan bestijgen. Enmaal boven krijg je een adembenemend uitzicht over het Limburgse landschap. De 30 meter hoge uitkijktoren aan de Sahara in Lommel werd ontworpen door architectenbureau Ateliereen en Mamu architecten. Zij haalden hun inspiratie uit het glooiende lijnenspel van de zandduinen in de Sahara, met als resultaat een toren uit 3,5 kilometer touw.Ook in De Wijers, land van 1001 vijvers, is een toren geen overbodige luxe. Het indrukwekkende aantal vijvers is immers pas cht zichtbaar vanuit de lucht. Architectenbureau Delobelle koos ervoor om de toren in Zonhoven zovee mogelijk te integreren in de omgeving. En uiteraard diende de vis, als ht icoon van De Wijers, tot inspiratie. Als een naar lucht happende vis springt de toren 15 meter hoog uit het water.

Regionaal Landschap Lage Kempen investeert in een levend landschap: Een landschap waar er ruimte is voor natuur n mensen Een landschap waar cultuur en natuur samenkomen Een landschap waar tradities en nieuwe gebruiken elkaar aanvullen

Dit doen we door samen met verschillende partners kansen te benuttenen te creren. We verbinden inwoners en bezoekers met het landschap uit de Lage Kempen. We laten hen het landschap beleven en waarderen, zodat ze er mee zorg voor dragen. Het Regionaal Landschap Lage Kempen vind je in het noorden en westen van de provincie Limburg, uitgestrekt over 15 gemeenten. Het is een van de meest waardevolle natuur- en groengebieden in Vlaanderen!

COLOFON

Oplage 66.000 ex.Wettelijk depot: D2015/10.676/6Redactie: An Bloemen, RLLK. Fotos: tenzij anders vermeld RLLKVormgeving: www.seegersgombeer.be Druk: Moderna. Gedrukt op milieuvriendelijk papier met FSC-label.

Deze uitgave wordt twee maal per jaar breed verspreid. Volgende uitgave zomer 2015.V.U. Ludwig Vandenhove, Regionaal Landschap Lage Kempen vzwGrote Baan 176, 3530 Houthalen-HelchterenTel 011/78 52 59. E-mail: info@RLLK.be

Wil je 2x per jaar dit landschapsnieuws gratis in de brievenbus krijgen? Abonneer je dan nu door een mail met je gegevens te sturen naar info@rllk.be.

2 3

VOORWOORD

Beringen I Bocholt I Halen I Ham I Hamont-Achel I Hechtel-Eksel I Heusden-Zolder I Houthalen-Helchteren I Leopoldsburg I Lommel I Lummen I Neerpelt I Overpelt I Tessenderlo I Zonhoven

KORT

www.rllk.bewww.duizendjarigeeik.bewww.wandeleninlimburg.bewww.plantvanhier.bewww.twecom.euwww.facebook.com/lagekempen

Ludwig VandenhoveGedeputeerde voor leefmilieu, natuur en waterlopenvoorzitter Regionaal Landschap Lage Kempen vzw

Nieuw wandelgebied Grote Hof - Hobos (Overpelt)

Landschap vanuit de lucht

Beste lezer

Vele Vlaamse en Limburgse waterlopen zijn vervuild, onder andere met insecticiden en pesticiden. Dat is dodelijk voor insecten, waaronder de bijen. Zo wordt de biodiversiteit ernstig aangetast.Bijen hebben het al zo moeilijk om te overleven ondanks alle acties en inspanningen, die daar vanuit diverse hoeken rond gebeuren. Voor de bijen, maar ook voor andere dieren en voor ons als mensen is het belangrijk om te ijveren voor zuiver water. Willen we niet, zoals vroeger, terug in onze beken en vijvers kunnen plonsen?

Op zondag 12 juli 2015 is er weer de Big Jump in heel Europa.De abdijvijver in Kelchterhoef is n van de plaatsen in Limburg waar de Big Jump georganiseerd wordt. U springt toch ook mee?

Prettig verlof!

Hasselt

Regionaal Landschap Lage Kempen

ze ook in Zonhoven en in Lommel, waar je sinds kort de trappen van 2 nieuwe

van de zandduinen in de Sahara, met als resultaat een toren uit 3,5 kilometer

Regionaal Landsch ap in beeld

Vleermuizen: de ene vindt ze ronduit angstaanjagend, de andere geniet van de fl adderende duikvluchten van de beestjes. Het zijn dan ook intrigerende dieren: bij valavond komen ze plots tevoor-schijn in je tuin. Maar waar houden ze zich overdag schuil? Op die vraag en nog veel meer andere! krijg je het antwoord tijdens de Nacht van de vleermuis op 29 augustus. Vertrek aan kasteel Meylandt op vleermuizenwandeling met leuke opdrachten. Onderweg ontdek je hoe vleermuizen wonen en leer je wat je kan doen om jouw huis-vleermuis een handje te helpen. Zoals de zaadbommen gooien die je hier hebt gemaakt!

> Gratis toegang. ZATERDAG 29 AUGUSTUS VANAF 19u kasteel Meylandt, Meylandtlaan 20, 3550 Heusden-Zolder

Nacht van de vleermuis

AUG

29

> Uitkijktoren Sahara - Lommel: cordinaten:N 5115' 06.7 E 517' 40.9"

> Uitkijktoren Wijvenheide - Zonhoven: N 50 59 8.8 E 5 19 10.7

In 2015 organiseerde RLLK voor verenigingen een samenaankoop voor bloemrijke akkermengsels. Door dit mengsel in te zaaien geven we meer overlevingskansen aan insecten, vogels en zoogdieren. Bovendien brengen we vrolijke kleuren in het landschap. En het resultaat mag er zijn:

kg bloemen- en akkermengsel ingezaaid verschillende organisaties, landbouwers en verenigingen hectare biodiversiteitsakkers

Akkers vol leven

> Wil jouw school, vereniging of organisatie in 2016 ook een biodiversiteitsakker inzaaien? Laat het ons weten via info@rllk.be.

23755970

Uitkijktoren Sahara, Lommel Kob

e Van

Looveren

M

onique

Bog

aerts

Jo

s Van

zeir

Frans Van Bauwel

DOSSIER

Vliegend hert binnenkort op vakantie in Hengelhoef?

4

Natuur in je buurtBinnenkijken bij zeldzame dieren thuis!6

Limburg is the place to be voor heel wat Limburgse dieren en planten. Europa wil deze natuur nog beter beschermen, om die bijzondere soorten te helpen over-leven. Maar niet alleen topnatuur heeft bescherming nodig. Tussen de grote blokken natuur- en bosgebied zijn verbindingen of stapstenen nodig zodat dieren zich kunnen verplaatsen. Daarom is het belangrijk dat in ons landbouw-, industrie-, woon- of recreatiegebied ook ruimte is voor dieren en planten.

1

In het vakantiepark in Hengelhoef wonen al zou jehet niet meteen zeggen Europees beschermde dieren: de lederboktor is er zo eentje. Maar het bos heeft meer in haar mars. Met enkele ingrepen lokken we misschien ook wel het vliegend hert naar Hengelhoef, de grootste Vlaamse kever, bekend van zijn indrukwekkende kaken. Limburgs Landschap, Regionaal Landschap Lage Kempen en de provincie Limburg sloegen de handen in elkaar om een ideaal plekje te creren voor deze kevers.

Daarnaast is natuur dichtbij huis even belangrijk. Want ook hier vinden we waardevolle soorten n kan je er zelf volop van genieten. In al deze gebieden werkt het Regionaal Landschap samen met partners aan verbetering van natuur en landschap. En dat geeft kansen aan heel wat soorten. Wij gingen alvast stie-kem even binnenkijken bij de (toekomstige) thuis van enkele toppertjes.

Hengelhoef, Houthalen-Helchteren

Levendbarende hagedis: zonneklopper in de duinen2

Vliege nd hert

Aaah, de duinen - iedereen die af en toe aan de Belgische kust vertoeft -, weet dat dit de beste plekjes zijn om te zonneba-den. De levendbarende hagedis weet dat ook. Hij zoekt de warme zanderige duinen op om zijn lichaamstemperatuur weer op peil te krijgen. In het Nolimpark in Overpelt hebben onze parkrangers (met fi nancile middelen van de gemeente Overpelt en de provincie Limburg) voor een stevige duin en zandvlakte gezorgd. Die houden we ook vrij van bomen, zodat de levendbarende hagedis zich hier prima in zijn vel voelt.

Adellijke vleermuizen in het Domherenpark3

Het Domherenhuis en bijhorende park in Heus-den-Zolder was ooit in adellijke handen, maar vandaag zetelt hier Limburgs Landschap vzw. In het park huizen ook heel wat dieren, waaronder verschillende vleermuizen. En hun woonplaats kon een opfrissing gebruiken. Daarom gingen de parkrangers er aan de slag om terug lijnen in het park te brengen. Vleermuizen gebruiken immers lijnen om zich te orinteren. De statische eikendreef is een voor-beeld van zon lijn: hier werd dood hout verwijderd en meer ruimte gecreerd. Tegelijk werd de oude hoogstamboomgaard hersteld en werden nieuwe fruitbomen geplant: insecten komen smullen van het rijpe fruit en vormen zelf een

lekker hapje voor de vleermuizen. Als je bij valavond door het park

wandelt, kom je deze mysterieuze fl adderaars zeker tegen!

5

Vleermuis

Nolimpark, Overpelt

Domherenhuis Heusden-Zolder

Levendbarende hage dis

DOSSIER

We maakten open plekken in het bos en dode en zieke boomstammen bleven staan. Het vliegend hert en de lederboktor houden immers van dode en zieke bomen, ze zorgen voor voedsel voor de larven. Tegelijk legden we broedhopen aan: dikke boomstammen werden een halve meter in de grond gestopt. Zij vormen een gezellige thuis voor de larven van het vliegend hert.

Fr

ans V

an Bau

wel

Dreamstime

6DOSSIER

Kommavlinder op bedrijfsbezoek4 De kommavlinder, die haar naam dankt aan de kommavormige vlek op haar lichaam, houdt van schrale graslanden waar grassoorten als schapengras en buntgras goed gedijen. Op deze planten zet de vlinder immers haar eitjes af. In het Lommelse industriegebied Meysterbergen vind je nog zon arme zandgrond met grassen en heide. Geen wonder dat de kommavlinder zich hier gevestigd heeft! Hij trekt zich trouwens niet al te veel aan van de bedrijvigheid op het park. Het is wel belangrijk om verbossing tegen te gaan: vliegdennen schieten op en maken al snel een nieuw naaldbos, wat de komma-vlinders zou wegjagen. Daarom houden we de vlaktes open en zorgen we er zo voor dat ook heide kan terug-komen.

Honden en nachtzwaluw welkom! 5 Hondenliefhebbers laten hun viervoeters graag lekker rondhossen in het bos. Gelijk hebben ze. Maar voor bos-bewoners die op de grond leven, is zon hond een angst-aanjagende ervaring. De nachtzwaluw is zon vogel, die niet graag honden in de buurt heeft. Hij broedt immers op de grond en wil dan liever met rust gelaten worden hoe zou je zelf zijn. Dus is er in In den Brand in Hechtel-Eksel voor gekozen om aan de wensen van beide beesten tegemoet te komen. Door een hondenlosloopzone te ma-ken kunnen de honden in een afgebakend stuk ravotten en vrij rondlopen. Tegelijk werd op andere plaatsen het bos meer open gemaakt, met hier en daar wat struik-gewas: ideaal voor de kersverse moeder-nachtzwaluw om haar jongen in alle rust groot te brengen.

Nach tzwaluw

DOSSIER

Boomkikker: wat ruist er door het struikgewas?6 Kommavlinder Van Toon Hermans liedje weten we nog steeds de

oplossing niet, maar in Zonhoven hebben we, dank-zij het Life+ 3Waterproject, ervoor gezorgd dat je wl weet wat er door het struikgewas ruist. De bestaande kijkhutten aan de vijvers in Wijvenheide (Zonhoven) en de Platwijers (Hasselt) hebben we ingericht met kleurrijke infopanelen waarop je in n oogopslag kan zien welke dieren je in, op en rond de vijvers in De Wijers kan tegenkomen. Aangevuld met leuke weetjes over de meest bijzondere dieren ben je met-een een tijdje zoet aan de kijkhut. Sla zeker eens een babbeltje met de natuurfotografen, zij kennen de dieren op hun duimpje! Aan camping Heidestrand en aan de Mosselweg kan je aan de hand van een gol-vende infowand op vijversafari gaan en ontdek je de dieren die je aan hun woonplaats langs het water kan tegenkomen. Boomkikker

Vijversafari-infowand aan het Heidestrand, Zonhoven

Biodiversiteit: de verscheidenheid aan levensvormen in een be-paald gebied. Dat wil zeggen, alle verschillende soorten dieren en planten, maar ook de verscheidenheid aan genen binnen n be-paalde soort.

Habitat: de plaats waar een dier of plant kan voorkomen. Alle om-standigheden die voor die bepaalde soort nodig zijn om te overle-ven (bijv. voedsel, nestplaats, beschutting, ) zijn aanwezig in de habitat.

SBZ: Speciale Beschermingszone. Een gebied dat behoort tot het Natura 2000-netwerk. In deze gebieden worden de in Europa be-dreigde soorten of habitats beschermd.

Natuurdoelen: Dit zijn de specifi eke doelen die voor de SBZ opgesteld zijn. Ze bepalen het ambitieniveau van beheerplannen en worden geraadpleegd bij het verle-nen van vergunningen in SBZ.

Natuurverbinding: topnatuur is belangrijk, maar die-ren en planten moeten ook de weg vinden van het ene gebied naar het andere. Daarom zijn de natuurverbin-dingen tussen deze gebieden, absoluut noodzakelijk. In deze gebieden is natuur niet het hoofddoel, maar we kijken hoe dieren met kleinere stapstenen de oversteek kunnen maken.

Wulp

VAKTAAL

7

Meysterbergen, Lommel

Hondenlosloopzone In den Brand, Hechtel-Eksel

Sander van der Molen

Razzi

Natura 2000: Europese topsoorten bij ons in Limburg?

Europa wil diersoorten die op Europese schaal erg zeldzaam zijn, extra beschermen. Omdat het verdwijnen van de soorten samenhangt met het verdwijnen van hun leefgebied, is het zaak om eerst een goede thuis te creren. Die bij-zondere woonplaatsen heeft Europa verzameld onder denaam Natura 2000. Ook in Limburg zijn er Natura 2000-gebieden, met chte topnatuur: onder meer delen van De Wijers in Zonhoven, de Maten in Genk, de Vallei van de Zwarte Beek in Beringen of het Hageven in Neerpelt. In, maar ook buiten deze gebieden, wordt hard gewerkt aanideale leefomstandigheden voor sterk bedreigde diersoorten. Soorten als de roerdomp, de kamsalamander en de grauwe klauwier krijgen zo een betere thuis n dus meer kansen om te overleven.

zijn, extra beschermen. Omdat het verdwijnen van de soorten

Erik Man

dre

An De W

ildee

Frans V

an Bau

wel

8 5x VERRASSINGSPAKKET BOSLAND

Spring mee voor proper water in RETRO-STIJL! Kom in (retro)badpak naar de vijver achter de abdijhoeve in Kelchterhoef (Houthalen) en beleef waterpret zoals in de goede oude tijd. Doe mee met de les aquagym, maak bootjes, blaas bellen of vang kriebelende waterdiertjes. Wij geven je een retro-makeover mt fotoshoot en zorgen voor smoothies en ander lekkers. De 5 leukst geklede retro-springers winnen een vintage bloemetjesbadmuts!

5x VERRASSINGSPAKKET BOSLANDWIN

Big JUMP Kelchterhoef

oude tijd. Doe mee met de les aquagym, maak bootjes, blaas bellen

JULI

12

Veel succes!

De Wijers, land van 1001 vijvers, is d waterstreek bij uitstek. De abdijvijver in Kelchterhoef - waarin we springen - wordt gevoed met proper water uit de Laambeek. Stroomafwaarts echter, geraakt deze beek meer vervuild door rioolwater. Er is dus nog werk aan de winkel om de waterkwaliteit van de beken in De Wijers te verbeteren. Kom dus mee springen voor proper water - samen met duizenden anderen - in hl Europa!

PROGRAMMA:13u30-17u: doorlopend retrofeest met make-over, photobooth, knutselen met elpees en houten bootjes, waterdiertjes zoeken, aquagym, fi etsmixer-smoothiebar ...

14u45: Toespraak door gedeputeerde voor leefmilieu Ludwig Vandenhove en burgemeester Alain Yzermans. Verkiezing van de leukste retro-springer.

15u: Big Jump in de vijver met gratis handdoek of strandbal voor de eerste 100 springers. Het water in de vijver is niet zo diep, dus ook kinderen zijn welkom om mee te springen (onder begeleiding van hun ouders n met waterschoenen). Aquagymsessie in de vijver!

Gratis toegang! Kinderen hl welkom!

www.rllk.be/bigjump

Voorzie waterschoenen! Douche en omkleedruimte is voorzien.

mt fotoshoot en zorgen voor smoothies en ander lekkers. De 5 leukst geklede retro-springers winnen een vintage

: doorlopend retrofeest met make-

houten bootjes, waterdiertjes zoeken, aquagym,

Los de puzzel op, bezorg ons de juiste oplossing en maak kans op n van de 5 Bosland-verrassingspakketten (wandelbox, kinder-doeboekje Zeno Zandloopkever en tal van leuke Boslandgadgets). Bezorg ons de oplossing vr 30 juli 2015 op info@rllk.be of RLLK-wedstrijd, Grote Baan 176, 3530 Houthalen-Helchteren.

Welk evenement vindt plaats op 12 juli in Kelchterhoef?

Aan welke camping in Zonhoven kan je op vijversafari gaan?

Waar in Lommel staat een uitkijktoren met touwen?

Op 29 augustus is het in heel Europa Nacht van de .

Welk indrukwekkend insect houdt van dood hout in Hengelhoef?

Welke vlinder fl addert rond in Meysterbergen?

Wie zong Wat ruist er door het struikgewas?

Welke vogel broedt op de grond in Hechtel-Eksel?

1

2

3

4

5

6

7

8

ANTWOORD:

1

2

3

4

5

6

7

8

Tip voor de puzzel

M

auric

e Deken

s

ZONDAG12 JULI13u30

GRATIS HANDDOEK

OF STRANDBAL VOOR DE EERSTE 100 SPRINGERS!