Lagere grenswaarden voor blootstelling aan ...

© Drägerwerk AG & Co. KGaA 1

Lagere grenswaarden voor

blootstelling aan kankerverwekkende

stoffen – een groeiende uitdaging

Als grenswaarden voor blootstelling aan specifieke gevaarlijke stoffen worden verlaagd, heeft dit vaak verstrekkende gevolgen voor de industrie. Kankerverwekkende stoffen brengen speciale uitdagingen met zich mee voor de industrie. Bedrijven moeten bewijzen dat zij lage grenswaarden aanhouden, en op de lange duur de naleving ervan documenteren. Een innovatief concept helpt deze risico‚s te beheersen.


LAGERE GRENSWAARDEN VOOR BLOOTSTELLING AAN KANKERVERWEKKENDE STOFFEN – EEN GROEIENDE UITDAGING

Wat zijn de doelstellingen van grenswaarden voor blootstelling op de werkplek?Het aanhouden van grenswaarden voor beroepsmatige blootstelling (OEL‚s) vormt een belangrijke bedrijfsveiligheidstaak. Het doel is werknemers te beschermen tegen gezondheidsrisico‚s veroorzaakt door gevaarlijke stoffen op de werkplek. Het gaat ervan uit dat een gevaarlijke stof tijdens het risicobeoordelingsproces is vastgesteld en in bepaalde doses als gevaarlijk is geclassificeerd door de betreffende instanties voor bedrijfsveiligheid. De grenswaarde voor blootstelling op de werkplek specificeert gebruikelijk bij welke concentratie van een stof geen acute of chronische schadelijke gezondheidsgevolgen verwacht kunnen worden. Grenswaarden voor blootstelling op de werkplek zijn uitsluitend gebaseerd op bestaande ervaringen op het gebied van gezondheid op het werk en toxicologische kennis.

De OEL bepaalt de hoeveelheid van een gevaarlijke stof waaraan de werknemer gemiddeld tijdens een dienst mag worden blootgesteld - over het algemeen acht uur - vijf dagen per week gedurende zijn werkend leven zonder schade aan zijn gezondheid. Indien contact met de gevaarlijke stof niet vermeden kan worden door vervanging of organisatorische maatregelen zoals vroege ploegenwisseling, en als de werkelijke besmetting van de werkplekomgeving hoger is dan de grens, moeten persoonlijke beschermingsmiddelen zoals adembescherming de veiligheid van de werknemer garanderen.

BedrijfsverplichtingenDe daadwerkelijke concentratie van specifieke gevaarlijke materialen op de werkplek dient regelmatig gecontroleerd te worden conform wettelijke en andere regelgevende specificaties - inclusief interne voorschriften. De inspectiecyclus en -methode maken samen met de evaluatie en vastlegging van meetresultaten deel uit van de bedrijfsveiligheid. In Duitsland is het bepalen van de concentratie van gevaarlijke stoffen in de lucht op de werkplek de taak van de werkgever. De situatie is in veel landen op de wereld hetzelfde. De manager kan deze taak aan een geschikte persoon delegeren indien hij de inspectie vanwege technische of personeelsaangelegenheden niet zelf kan doorvoeren.

Een levenslange verantwoordelijkheidDe zorgplicht van een werkgever gaat in veel landen en gebieden op de wereld verder dan het daadwerkelijke dienstverband. De Zentrale Expositionsdatenbank (ZED) van het IFA (Institut für Arbeitsschutz der Deutsche Gesetzlichen Unfallversicherung) is in Duitsland bijvoorbeeld al vanaf 2015 beschikbaar. Dit is gebaseerd op EU-richtlijn 2004/37/EG. In dit geval moeten werkgevers waarvan de werknemers in contact komen met kankerverwekkende stoffen uit categorie 1 A en 1 B zoals benzeen, asbest, formaldehyde en door dieselmotoren uitgestoten deeltjes op de werkplek persoonlijke blootstellingsgegevens vastleggen. Daarmee voldoen zij aan de verplichting voortkomende uit de Duitse gevaarlijke stoffenverordening om contact tussen werknemers en kankerverwekkende, vruchtbaarheidsverminderende en geslachtscelveranderende stoffen te documenteren. Om retroactief en over vele jaren een causaal verband aan te kunnen tonen dienen bedrijven deze gegevens 40 jaar te bewaren. Arbeiders mogen aan het einde van hun carrière hun persoonlijke blootstellingsgeschiedenis bij de ZED opvragen.1



* Nenonen N., Hämäläinen P., Takala J., et al. (2014) Global estimates of occupational accidents and fatal work-related diseases in 2014, Singapore, Workplace Safety & Health Institute. http://goo.gl/UlZorD

Het zijn vaak de laatste wetenschappelijke onderzoeken en ontdekkingen en retrospectieve causale analyses betreffende potentieel werkgerelateerde gevallen van ziekte en de dood die ons het soort en de omvang van het gevaar voor het menselijk lichaam doen begrijpen. Met de EU-brede REACH-verordening is een

belangrijke stap genomen bij het documenteren en bewaken van samenstelling, toepassingsgebied en eventuele werkingswijze van stoffen en mengsels gebruikt door de industrie.Deze kennis is noodzakelijk om grenswaarden op de werkplek continu af te stemmen op het daadwerkelijke gevaarpotentieel. Dit is normaal gesproken de taak van lokale wetgevers. In de VS verlaagde bijvoorbeeld de Occupational Safety and Health Administration

VS-OSHA voorbeeld: Grenswaarden meer dan 40 jaar oud

IN 1755 WAS BEROEPSKANKER AL BEKEND.

1755: Herkenning van teelbalkanker bij

schoorsteenvegers als beroepskanker

1895: Identificatie van 2-naftylamine

als oorzaak van blaaskanker bij medewerkers in verffabrieken

1974: Herkenning van vinylchloride

als de oorzaak van levertumoren in de

kunststoffenindustrie

2011: Classificatie van

formaldehyde als kankerverwekkende stof

Elk jaar zijn er wereldwijd 660.000 sterfgevallen als gevolg van werkgerelateerde kanker.*



(OSHA) in de lente van 2016 de grens op de werkplek voor inadembaar kristallijn silica met twee tot vijf keer tot 50 μg/m3 (afhankelijk van de vorige industrienorm) voor de eerste keer in 40 jaar.2 Het inademen van kristallijn silica veroorzaakt longschade inclusief kanker. Het duurt echter vaak 30 jaar of langer tussen de initiële blootstelling aan kristallijn silica en het optreden van een ziekte. Volgens een onderzoek door het National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) sterven rond de 100 mensen per jaar als gevolg van blootstelling aan kristallijn silica.3 Gebaseerd op schattingen van de OSHA kan de nieuwe grensspecificatie meer dan 600 levens redden en jaarlijks 900 nieuwe gevallen van silicosis voorkomen. De OSHA heeft aangekondigd dat zij veel grenswaarden die al 40 jaar niet zijn veranderd geleidelijk wil aanpassen.

De klok tikt doorMaar waarom is de impuls om de blootstellingsgrenzen te verlagen zo laat gekomen, als elke seconde van beperkte blootstelling een investering in een leven kan betekenen? Zoals beschreven treden veel werkgerelateerde ziektes met grote vertraging op, zodat ze pas later worden gediagnosticeerd. Ook zijn latere gevolgen vaak onvoorspelbaar voor recent gecreëerde stoffen, vooral in het geval van nanomaterialen. In dit geval dienen bijbehorend onderzoek en documentatie te worden geproduceerd. Tevens zijn er vaak ontbrekende of verkeerde controlemechanismes op nationaal of bedrijfsniveau. Dit maakt een neutrale beoordeling en begrip voor het gevaar van de stof moeilijker.

GESELECTEERDE KANKERS EN GERELATEERDE BLOOTSTELLING OP DE WERKPLEK

Longen

Asbest, kristallijn silica, uitlaatgassen, arsenicum, chroom, nikkel

Lever en galwegen

Trichloorethyleen, vinylchloride

Blaas

Aromatische amines

Huid

Minerale olie, polycyclische aromatische koolwaterstoffen

Neus-keelholte

Formaldehyde

Strottenhoofd

Zuurnevels, asbest

Mesothelioom

Asbest

EierstokkenAsbest

Leukemie

Benzeen, formaldehyde

Non-Hodgkinlymfoom

Trichloorethyleen

Aangepast conform Siemiatycki, J, et al. Lijst werkgerelateerde kankerverwekkende stoffen. Environmental Health Perspectives, deel 112, nr. 15 (2004). blz. 1447-1459



VERLAGEN VAN BLOOTSTELLINGSWAARDEN: EEN UITDAGING VOOR BEDRIJVEN

Elke verlaging van grenswaarden voor blootstelling op de werkplek zorgt bij bedrijven voor nieuwe besluiten en acties, bijvoorbeeld:– herzien van gevaarbeoordelingen, werkinstructies en

toestemmingsscertificaten,– overstappen naar minder gevaarlijke stoffen,– reorganisatie van werkplekken,– controleren van arbeidsmedische preventieprogramma‚s,– herverdeling van ploegenduur en -planning en– afstemming van controlemechanismen en -routines op

de werkplek.

Om nieuwe grenswaarden met controlemetingen te kunnen illustreren zijn er niet alleen vaak nieuwe meetstrategieën nodig, maar is ook vaak een grotere investering in de uitrusting vereist. De vorige meetmethoden en -apparatuur zijn niet altijd geschikt vanwege hun beperkte meetbereik, bijvoorbeeld in gevallen waarbij een blootstellingsgrens tienvoudig is verlaagd. Buiten de tijd die nodig is om een product te kiezen dat de nieuwe meettaak kan verrichten, kan er bij dit proces natuurlijk ook sprake zijn van kosten. Er kunnen door regelgevende bedrijfsveiligheidsorganisaties ook strengere straffen worden opgelegd bij toekomstige overtredingen van grenswaarden. Conclusie: het verlagen van de grenswaarden heeft altijd economische gevolgen voor werkgevers.

OEL-specificaties: bijvoorbeeld benzeenIn Duitsland wordt gebruikelijk een verschil gemaakt tussen de gezondheidsgebaseerde OEL, die wordt aangegeven in mg/m3 of ppm4, en de risicogebaseerde waarde. De laatste is van toepassing op kankerverwekkende stoffen: in dit geval is het mogelijk dat de stof in een concentratie als volledig onschuldig wordt beschouwd. Indien activiteiten in de aanwezigheid van een dergelijke stof niet kunnen worden vermeden, dan is een bijzonder strikt concept beschermende maatregelen van toepassing, evenals speciale, risicogerelateerde blootstellingslimieten gebaseerd op de Technische Regeln für Gefahrstoffe (TRGS) 910 uitgebracht door de Duitse Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin (BAuA).5

In geval van benzeen6 betreft het een categorie 1 A kankerverwekkende stof. Het model gerelateerd aan het blootstellingsrisico is op deze stof van toepassing. Het beschrijft de relatie tussen de concentratie van de stof (tijdens inademing) en de vorm van kanker. Hierdoor kan de statistische waarschijnlijkheid van kanker worden vastgesteld voor een dagelijkse blootstelling aan benzeen, acht uur per dag (een werkdag) over een periode van 40 jaar dienstverband.

Benzeen - een belangrijk basismateriaal in de chemische industrieHet aromatische koolwaterstofbenzeen is een kleurloze vloeistof die voorkomt in fossiele brandstoffen zoals ruwe olie en petroleum. De stof is een component van benzine en petroleum. De chemische industrie gebruikt benzeen als basisproduct voor andere verbindingen, en deze stromen op hun beurt door in de productie van verbruiksgoederen. Benzeen wordt gebruikt voor het synthetiseren van vele verbindingen, bijvoorbeeld aniline, styreen, nylon, synthetisch rubber, kunststof, wasmiddelen, insecticides, verf, enz. Bovendien wordt benzeen gebruikt in de productie van belangrijke basismaterialen in de chemische industrie, zoals fenol, nitrobenzeen, aniline, chloorbenzeen, hydrochinon en picrinezuur. Benzeen wordt tevens gebruikt als extractiemiddel en oplosmiddel, als chemische stof in laboratoria en als additief in benzine.

FEITEN EN CIJFERS

Benzeen

Formule: C6H6

Identificatie: CAS 71-43-2 Etikettering vereist: Ontvlambare vloeistofExplosiegrenzen in vol.%: LEL: 1,2; UEL: 8,6Gezondheidscijfer (NFPA): 3 (gevaarlijk)Grenswaarde geur: 0,78 ppmGezondheidseffecten: Irritatie van ogen, neus, luchtwegen, leidende tot hoofdpijn, duizeligheid, stuiptrekkingen en coma. Chronisch: Kanker (leukemie)



Volgens een recent marktonderzoek wordt wereldwijd een continu toenemende vraag naar benzeen verwacht: tot 2021 neemt het verbruik toe met meer dan 7 miljoen ton; benzeenopbrengsten overstijgen waarschijnlijk de 69 miljard USD. Enorme upgrades in de productiecapaciteit van benzeen zijn relevant voor de ontwikkeling van de globale benzeenmarkt, net als de afgeleide producten gelokaliseerd in het Midden-Oosten/Afrika en de regio Azië/Pacific.7

Al in de jaren 20 van de vorige eeuw was bekend dat benzeen diverse bloedziektes veroorzaakte. Sinds 1950 zijn er beschrijvingen van medische gevallen die een duidelijke statement hebben gemaakt: benzeen veroorzaakt leukemie. Sinds de jaren ‘70 van de vorige eeuw is benzeen gekwalificeerd als een kankerverwekkende stof die ook in verband werd gebracht met kwaadaardige veranderingen in de lymfeklieren. Daarom publiceerde de International Labour Organization (ILO) in 1971 “Agreement 136 concerning protection against poisoning hazards caused by benzene”. Twee jaar eerder bepaalde de OSHA in de VS een 8-urige blootstellingsgrens op de werkplek (tijdgewogen gemiddelde = Time Weighted Average - TWA) van 10 ppm. Tegenwoordig is de TWA voor benzeen door de VS OSHA ingesteld op 1 ppm TWA. De American Conference of Governmental Industrial Hygienists (ACGHI®) stelde een grenswaarde voor benzeen vast van slechts 0,5 ppm (drempelgrenswaarde = Treshold Limid Value – TLV®). Deze waarde wordt bij veel industriële bedrijven gebruikt als interne maatstaf.

Een voorbeeldconcept voor risicobeperking in geval van blootstelling aan benzeenVoor kankerverwekkende stoffen zoals benzeen zijn er normaal gesproken geen definieerbare bovengrenzen die totaal geen gezondheidsproblemen zouden opleveren als zij niet overschreden worden. Helemaal geen contact zou in dit geval de beste optie zijn; kanker vertegenwoordigt 53% van de meest voorkomende werkgerelateerde oorzaken van sterfgevallen in de EU.10 Omdat activiteiten waarbij benzeen betrokken is vaak echter niet vermeden kunnen worden (vooral in de chemische industrie), zijn in de gehele EU beschermende maatregelen van toepassing. Duitsland is koploper bij de implementatie van deze bijzonder strikte richtlijn inzake kankerverwekkende stoffen en mutagenen (2004/37/EG). Het veiligheidsconcept voor werkplekken met benzeen is afgeleid van het zogenaamde ‘concept risico-acceptatie‚, dat een verkeerslichtmodel is: er wordt verschil gemaakt tussen een groot (rood), gemiddeld (geel) en laag risico (groen). De grens tussen het grote risico en gemiddelde risico wordt aangeduid met tolerantierisico. Het tolerantierisico komt overeen met een statistisch extra kankerrisico van 4:1.000. Dit risico betekent een statistische waarschijnlijkheid dat vier mensen van 1.000 in de loop van hun beroepsleven kanker zullen ontwikkelen.

Rood: Stop!Gezondheidsrisico kan niet langer worden getolereerd - verbod op gebruik, indien geen aanzienlijke vermindering van de blootstelling volgt.

GevaarzoneRisico > 4:1.000

Geel: Waarschuwing!Gezondheidsrisico is onaanvaardbaar - communiceren via actief risicomanagement

Reden voor bezorgdheidszone:

Groen: Gaan!Gezondheidsrisico is aanvaardbaar - zorgplicht blijft van kracht.BasisvoorzieningszoneRisico < 4:10.000

Toenemend gezondheidsrisico

CONCEPT RISICOACCEPTATIE



De grens tussen het gemiddelde risico en het lage risico wordt aangeduid met acceptatierisico. Werkgevers dienen binnen deze zone maatregelen te nemen om het restrisico tot de waarde van het acceptatierisico te beperken. Volgens de TRGS11 910 voor benzeen, gepubliceerd door de BAuA, blijft een acceptatierisico van 4:10.000/beroepsleven tot 2018 geldig.12 Deze waarde beschrijft de theoretische acceptatie van vier kankerziektes in 10.000 permanent blootgestelde arbeiders. Deze risico-acceptatie, die geldt tot 2018, komt overeen met een acceptatiegrens van 0,06 mg/m3 benzeen. Vanaf 2018 wordt het acceptatierisico verlaagd tot 4:100.000 – de acceptatiegrens voor benzeen daalt hiermee dus naar 0,006 mg/m of 0,02 mg/m3. De richtlijnwaarde voor het tolerantierisico (4:1.000/beroepsleven) blijft eveneens van kracht, net als de tolerantiegrens (0,6 ppm).

Met de duidelijke verlaging van het acceptatieniveau in 2018 (aanvankelijk in Duitsland en vervolgens potentieel in andere landen) dienen activiteiten en werkplekken opnieuw te worden geëvalueerd volgens de risicobeoordeling en als gebieden met gemiddeld risico te worden beschouwd. Dit zou er bijvoorbeeld toe kunnen leiden dat de huidige benzeenconcentratie in bepaalde werkgebieden niet langer slechts door intervalmetingen wordt gecontroleerd, maar door permanente bewaking van de werkplek. Er zullen hoge eisen worden gesteld aan het meetproces: het meetsysteem moet gevoelig genoeg zijn om concentraties in het bereik onder 1 ppm ook met zekerheid te kunnen detecteren. De meetresultaten moeten zo snel mogelijk beschikbaar zijn - over het algemeen binnen enkele minuten. Bovendien moet het meetsysteem nagenoeg vrij blijven van kruisgevoeligheden. Dit betekent dat andere stoffen die in het werkgebied voorkomen, zoals koolwaterstoffen of aromatische verbindingen, de meetresultaten niet mogen beïnvloeden. Daarom is de betrouwbare detectie van benzeenconcentraties onder 0,5 ppm over het algemeen een taak voor specialisten en voor bijzonder nauwkeurige meettechnologie. Aan de ene kant hangt de meetprestatie af van de gevoeligheid van het meetinstrument, en aan de andere kant is dit afhankelijk van de kwaliteit van het slangmateriaal dat gebruikt wordt om monsters te nemen met behulp van een pomp. Als het materiaal dat gebruikt wordt voor de pompslang bijvoorbeeld benzeen aantrekt, kan dit tot de verkeerde meetresultaten leiden. Hetzelfde is van toepassing op onjuiste kalibratie van het meetinstrument voor de daadwerkelijke meting.

Om bedrijven de kans te geven om aan de nieuwe, strengere grenswaarden te voldoen, heeft Dräger het nieuwe Drägerbuisje® Benzeen 0,25/a ontwikkeld. Deze kan dit lage bereik weergegeven, terwijl de hij tegelijkertijd eenvoudiger te gebruiken is dan zijn voorganger (een dubbel meetbuisje).

Bron: Gestis,17 Dräger VOICE®18

BENZEEN - EEN VERGELIJKING VAN ACTUELE INTERNATIONALE GRENSWAARDEN VOOR BEROEPSMATIGE BLOOTSTELLING

Grenswaarde voor beroepsmatige blootstelling (acht uur) ppm mg/m3

Australië 1 3,2 Oostenrijk 1 3,2 België 1 3,25 Canada – Ontario 0,5 Canada – Québec 1 3 China 6 Denemarken 0,5 1,6 Europese Unie 1 3,25 Finland 1 3,25 Frankrijk 1 3,25 Duitsland 0,613 1,914 0,0615 0,216 Groot-Brittannië 1 Ierland 1 3 Italië 1 3,25 Japan 10 Litouwen 1 3,25 Nederland 0,22 0,7 Nieuw-Zeeland 1 Noorwegen 1 3 Polen 1,6 Singapore 1 3,18 Zuid-Korea 1 3 Spanje 1 3,25 Zweden 0,5 1,5 Zwitserland 0,5 1,6 VS – NIOSH 0,1 0,32 VS – OSHA 1 VS – TLV® 0,5



Omdat de Duitse en EU-brede bedrijfsveiligheidsnormen normaal gesproken internationaal gezien als progressief worden beschouwd, wordt verwacht dat veel landen hun grenswaarden voor benzeen eveneens verlagen. De VS-NIOSH heeft al gereageerd op het bijzonder toxische effect van benzeen en de grenswaarde verlaagd tot 0,1 ppm. Deze ligt daarom op dit moment zelfs lager dan de huidige Duitse specificatie.

Over het algemeen vertegenwoordigt het preventieprincipe een internationale trend op het gebied van bedrijfsveiligheid. De doelstelling is de blootstelling aan kankerverwekkende stoffen op de werkplek en de hiermee samenhangende bewezen gevaren voor het menselijk lichaam tot nul te verlagen. Hiervoor moeten alle productiesystemen, risicobeoordelingen en te nemen tegenmaatregelen verbeterd worden, zodat zij de best mogelijke technologie gebruiken. Geschikte meetstrategieën, continue bewaking en goede documentatie van de aanwezige concentraties gevaarlijke stoffen dragen bij aan het bereiken van deze doelstelling.



BRONNEN:

1 http://www.dguv.de/ifa/GESTIS/Zentrale-Expositionsdatenbank-(ZED)/index.jsp; geraadpleegd: 2016/06/16

2 https://www.osha.gov/silica/; geraadpleegd: 2016/06/16

3 http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm6405a1.htm; geraadpleegd: 2016/06/16

4 ppm – deeltjes per miljoen

5 http://www.baua.de/en/Topics-from-A-to-Z/Hazardous-Substances/TRGS/pdf/TRGS-910.pdf?__blob=publicationFile&v=6; geraadpleegd: 2016/06/17

6 Ga voor meer informatie over de potentiele risico‚s van benzeen en de veilige omgang met benzeen naar http://gestis-en.itrust.de/nxt/gateway.

dll?f=templates$fn=default.htm$vid=gestiseng:sdbeng; geraadpleegd: 2016/06/17

7 http://www.ceresana.com/en/market-studies/chemicals/benzene/ceresana-market-study-benzene.html; geraadpleegd: 2016/06/21

8 http://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO::P12100_ILO_CODE:C136; geraadpleegd: 2016/06/17

9 http://www.acgih.org/forms/store/ProductFormPublic/2016-guide-to-occupational-exposure-values; Geraadpleegd: 2016/10/30. TLV® is een geregistreerd handelsmerk van ACGHI®.

10 http://europa.eu/rapid/press-release_IP-16-1656_en.htm; accessed: 2016/10/10

11 Technische regels voor gevaarlijke stoffen

12 http://www.baua.de/de/Themen-von-A-Z/Gefahrstoffe/TRGS/pdf/TRGS-910.pdf?__blob=publicationFile&v=17; geraadpleegd: 2016/06/17

13 Actueel tolerantierisico; versie: juni 2016

14 Actueel tolerantierisico; versie: juni 2016

15 Huidig geaccepteerd risico; versie: juni 2016; vanaf 2018: 0,006 ppm

16 Huidig geaccepteerd risico; versie: juni 2016; vanaf 2018: 0,02 mg/mw

17 http://limitvalue.ifa.dguv.de; geraadpleegd: 2016/06/20

18 http://www.draeger.net/voice/getSubstanceDetails.do?substanceId=50; geraadpleegd: 2016/10/11

IMPRINTDUITSLANDDräger Safety AG & Co. KGaARevalstraße 123560 Lübeck Duitsland

www.draeger.com

DG

T-10

60-2

018

Lagere grenswaarden voor blootstelling aan ...

Documents

Transcript of Lagere grenswaarden voor blootstelling aan ...