LABO oplossing examenvragen 2013-2014 N. Poessaert · 2018-07-12 · LABO oplossing examenvragen...

LABO oplossing examenvragen 2013-2014 N. Poessaert

Laboratoriumgeneeskunde

Wat is CRP en wat kan je eruit leren? Wat doet het? Waarom wordt het in het labo gebruikt?

o Snelle en sensitieve merker voor inflammatie o Helpt bij het opruimen van beschadigde cellen (innate immunity) o bindt vreemde structuren (exo- en endogeen)

polysachariden van micro-organismen C polysacharide van celwand van S. pneumoniae fosfatidylcholine (vb membranen) polyanionen (vb DNA) potentieel toxische substanties vrijgezet uit beschadigd weefsel

o initïeert adhesie aan fagocyterende cellen o activeert het complement systeem (opsonizatie, fagocytose en lysis) o acute fase eiwit met snelle en sterke toename o kort half-leven, 1 dag (snelle daling na verdwijnen inflammatie) o enkele indicaties:

detectie (subklinische) inflammatie opvolgen activiteit van inflammatoire aandoeningen (RA) detectie (wanneer microbiologische diagnose moeilijk of te traag is) en

opvolgen van bacteriële infectie nadeel: niet specifiek normale waarden: < 5 mg/L opvolging van bindweefselziekten

RA, juveniele chronische polyarteritis, polymyalgia reumatica o uitzondering SLE

inflammatoire darmziekte

onderscheid tussen functionele en inflammatoire ziekte

geen duidelijke stijging bij colitis ulcerosa infecties

neonatale infecties

bij immuunsuppressie

infectie na chirurgie ischemie, maligniteit, nierrejectie

Geef drie biologische factoren die het ammoniakgehalte in het bloed beïnvloeden

o Renale excretie -> verminderde nierfunctie o Endogeen NH3 -> hoge proteïne inname o Leverproductie -> leverfalen

Bespreek het syndroom van Gilbert (max. 3 lijnen)

o 6 tot 10% van de bevolking o Conjugatie vertraagd, direct billi <30% van totaal o Neemt toe bij vasten en neemt af door barbituraten o Gevaar voor anti-virale middelen of chemotherapie die conjugatie dependent is o Bestaat er een verlaagd cardivasculair en oncologisch risico? (niet duidelijk) o IS GEEN ZIEKTE!!


Geef de mogelijke oorzaken van eosinofilie, monocytose, basofilie, neutrofilie o Monocytose (>0,8 109/L)

Bacteriële infectie, tbc, parasitaire infecties Chronische neutropenie (compensatoir) Hodgkin, maligne proces

o Eosinofilie (> 0,4 109/L) < 2 109/l: allergische reacties > 2 109/l: parasitaire infectie Hodgkin, maligne proces

o Basofilie (>0,1 109/L) Chronische myeloïde leukemie

o Neutrofilie (>7.5 109/L) Bacteriële infectie

Meestal matig: 15-20 109/L

Soms sterk: > 40 109/L

Toxische korreling, Döhle bodies

Verhoogde vrijgave uit beenmerg en marginale pool, later verhoogde aanmaak (linksverschuiving)

Ook bij andere ontstekingen, trauma, hartinfarct, tumoren, brandwonden

Wat bepaalt de pre-test probabiliteit? o Frequentie ziekte

Afh van prevalentie (#zieken/moment) Afh van incidentie (#nieuwe/periode)

o Individuele patient Symptomen (vb retrosternale pijn uitstralend naar hals en Li arm) Presentatie (Q-wave op ECG) Voorgeschiedenis (vroeger infarct, angor) RF (leeftijd, roken)

Welke principes voor celtelling?

o Buis in elektrolyten oplossing Als cel door opening -> wordt afgesloten -> effect op elektrolytenstroom =

impedantie Dit heeft een groter effect bij een grote cel Door naar de impedantie te kijken, krijg je een idee over de grootte van de

cel #impedatiesignalen = #cellen


o Lichtverstrooiing Bloedcellen passeren één voor één een lichtbron Dit zorgt voor lichtverstrooiing Dit kan loodrecht/hoek/verlengde liggen van de lichtbron

Geeft idee over complexiciteit en grootte van de cel Je kan de cellen ook tellen als ze één voor één passeren

Wat is het verschil tussen accuraatheid en precisie van een laboratoriumtest? o ACCURAATHEID

Juistheid Mate waarin het gemiddelde van herhaalde metingen de juistheid benadert

o PRECISIE Mate van reproduceerbaarheid igv herhaalde metingen op eenzelfde

monster o Nauwkeurigheid

Mate waarin het resultaat van een enkelvoudige meting de juiste waarde benadert

Wat is de protrombinetijd? o Plasma wordt gemengd met weefselfactor en gerecalcifieerd. o Tijd tussen recalcificatie en stolsel is maat voor activiteit extrinsieke stolweg o Referentiewaarde is afh. van reagens en apparatuur (ca 12 sec) o Verlengd: tekort van een factor uit de extrinsieke weg o Controle van coumarine therapie o Verlengd door heparine, vit K tekort o International Normalized Ratio

INR = (PT patient / PT controle)ISI o ISI: international sensitivity index van gebruikte reagens


Wat is Geactiveerde partiële tromboplastinetijd (APTT) o Plasma wordt gemengd met cefaline (een fosfolipidenmengsel) en geïncubeerd in

een glazen buis (of met kaoline) o Na recalcificatie, stolling via intrinsieke weg. o Ref. waarden: ca 35 sec o Verlengd bij tekort één van de factoren

Heparine Fibrinesplitproducten anti-factor VIII

o Wordt gebruikt voor opvolgen heparine therapie.

Wat zijn mogelijke oorzaken van hypogammaglobulinemie? o fysiologisch bij pasgeborene o immuundeficiëntie

Bruton’s agammaglobulinemie common variable immunodeficiency

malabsorptie

autoimmuunziekten o nefrotisch syndroom, malabsorptie o maligne proliferatie van lymfocyen (CLL, MM)

urine eiwitelektroforese

Waaraan denk je bij verlengde APTT en verlengde PT? o PT verlengd

tekort van een factor uit de extrinsieke weg o APTT verlengd

tekort één van de factoren, heparine, fibrinesplitproducten, anti-factor VIII

hoe MGUS en polygammopathie uit elkaar halen?

APTT

Normaal

PT

Normaal

Geen afwijking

Verlengd

FVII tekort

Verlengd

PT

Normaal

Afwijking:

HMWK - FVIII:C

Verlengd

Afwijking:

FX - FG

MM/WM MGUSconcentratie M-piek > 20 g/L < 20 g/L

concentratie andere immuunglobulines afgenomen normaal

aanwezigheid Bence-Jones eiwitten 50 - 70 % < 20 %

anemie aanwezig afwezig

botletsels, hypercalcemie aanwezig (MM)

afwezig (WM)

afwezig

verandering in concn van M-piek toename geen


leg uit alfa 1 antitrypsine deficientie o alfa 1 antitrypsine

inhibitor van neutrofiele elastase enzyme maakt deel uit van de “serpins” (serine proteinase inhibitors) normale M-type AAT wordt aangemaakt in parenchymcellen van de lever en

uitgescheiden in het bloed abnormaal Z-type AAT wordt weerhouden in ER van levercellen. Dit leidt tot

opstapeling in de levercellen en verminderde bloedconcentratie o functie

AAT beschermt de longen tegen proteolytische activiteit van elastase bij deficiëntie: onevenwicht tussen protease en anti-protease activiteit is

verantwoordelijk voor longemfyseem intracellulaire opstapeling van Z-AAT leidt tot leveraandoening

neonatale cholestase

levercirrose en primaire leverkanker

hoe worden WBC in urine gevonden, leg principe uit en waar moet je op letten? o Via een teststrook

Ester – (esterase, zit in WBC) alcohol Alcohol + diazoniumzout geeft kleur

o Op juiste tijdstip aflezen!! Na 20 seconden, niet na 120 o positief indien >10-20 WBC/mm³

Wijst op infectie (prostaat, cervix, vagina, sigmoid) of infectie/inflammatie (blaas of nier)

o Vals -: bij proteïnurie, glucosurie, hyperbilirubinemie, aminoglycosiden en

ascorbinezuur

welke labowaarden zijn afwijkend bij hemolytische anemie? Hemolytische anemie komt door verhoogde afbraak

o Oorzaken: Auto-immuunhemolytische anemie Allo-immuunhemolytische anemie Mechanische oorzaken

Kunstmatige hartkleppen

Fragmentocyten

Intravasale stolling (fibrinenetwerk)

Fragmentocyten

Marshemoglobinurie (lange afstandlopers)

Geen fragmentocyten o Labowaarden:

Reticulocyten ↑ MCV ↑ Bilirubine ↑ Haptoglobine ↓


Zet in goede volgorde van afnemen: buis zonder toevoeging, hemocultuur, EDTA, heparine, citraat – of dmv kleuren: rood, geel, blauw, groen en paars, waarom in deze volgorde?

a. Cultuurafname Bijbesmetting voorkomen

b. serumtube, droog (rood) contaminatie met een anticoagulantia te voorkomen

c. serumtube, met gelseparator (okergeel) contaminatie met een anticoagulantia te voorkomen

d. citraat-tube (blauw) (tube volledig vullen!!) i. cheleert calcium reversibel

contaminatie met heparine of EDTA vermijden nooit als eerste afnemen -> door te prikken is bloed gecontamineerd met weefselvocht -> dit activeert stolling

e. Heparine-tube (groen) i. Inhibeert trombine (omzetting fibrinogeen naar fibrine geblokkeerd)

f. EDTA-tube (paars) i. Cheleert calcium irreversibel (stollingscascade geblokkeerd)

g. Oxalaat-tube (grijs) i. Cheleert calcium irreversibel

Wat zijn de 2 voordelen van gehepariniseerd plasma tov serum in het labo-onderzoek in het ziekenhuis?

o Voordelen van heparinebuizen in het ziekenhuis: Je moet niet wachten tot bloed stolt Bij heel wat patienten is er contaminatie van het staal met heparine owv

openhouden van catheters met heparine De stolling is ook vertraagd bij patienten met leverinsufficientie door een

tekort aan stollingsfactoren

- Deze kleine hoeveelheden heparine in het bloed, samen met verminderde stollingsfactoren vertragen het stollingsproces in belangrijke mate. Er moet veel langer gecentrifugeerd worden

- In huisartsenpraktijk zijn deze problemen niet relevant, daar kan je dus zonder problemen met serum ipv heparine werken

Welke scheikundige onderzoeken kunnen gestoord zijn indien heparine verwisselt wordt met K-EDTA?


Eiwit testen bij gezonde mensen? o Totaal EW is nl <150mg/24u o Dipstick

Meet ALBUMINE (géén Bence-Jones EW) Vals + bij alkalische pH Waardeloos voor micro-albuminerie Oorzaken:

Beninge: orthostatische, inspanning, stress

Nt-renaal: hart insuff, infectie of koorts

Renaal: alle vormen o 24uur urinecollectie

Noodzakelijk voor Bence-Jones EW bij monoclonale gammapathieën

Wat is de definitie van PPV? o = positief predictieve waarde o Kans dat patient de ziekte heeft als hij positief test o Is afhankelijk van de prevalentie (wordt berekend in ganse groep) o = TP/(TP+FP)

Hoe kan haptoglobine dalen?

o acute fase eiwit o normaalwaarden (1 g/L - 3 g/L)

verschillen naargelang fenotype lage concn bij kinderen

o bindt vrij hemoglobine (voorkomt ijzerverlies in urine) o hemoglobine-haptoglobine complex wordt verwijderd door reticulo-endotheliaal

systeem o verlaagde waarden

steeds bij - hemolyse (extravasculair of intravasculair) - inefficiënte erythropoïese (B12 en FZ def.)

mogelijk bij: megaloblastische anemie, hepatocellulaire pathologie, mononucleosis

o verhoogde waarden acute fase reactie

Welk recipient moet de huisarts gebruiken om de glucose te meten? Verklaar

o Urine Teststrook Enkel glucose, geen andere suikers Indien bloedsuiker > 160-180 mg/dl => glucosurie !! Bij DM

o Oxalaat-tube (grijs) Cheleert calcium irreversibel Het fluoride inhibeert enolase (=enzyme in glycolyse) Afbraak glucose vertraagd


Hoe hemoglobine bepalen in labo? o Internat. ref. methode

Lyse van RBC (detergent) Oxidatie tot metHb Cyanide binding aan ijzer: methemoglobinecyanide met hoge molaire

absorptiecöëfficient (540 nm)

Nu minder toxische stoffen dan cyanide Vb? Natriumlaurylsulfaat-complex-Fe3+

o referentiewaarden 14-18 g/dL mannen 12-16 g/dL vrouwen

Hoe ziet serumeiwit elektroforese eruit bij nefrotisch syndroom?

o Alfa-2-macroglobuline: verhoogd selectieve retentie veranderingen in plasma volume

o gamma-globulines: verlaagd malabsorpte

o hypoalbuminerie EW verlies via urine

Wat is osmolaliteit? Wat is de eenheid daarvan?

Pathogenese veneuze thrombose + welke labo tests?

3 oorzaken van biologische variatie? o Intra-individueel (controleerbaar: belang pre-analytische fase)

Dag/nachtritme Seizoen Houding, immobilisatie (chronisch neerliggen -> lagere hematocriet) Inspanning, voeding

o Inter-individueel (niet-controleerbaar: belang goede referentiewaarde) Leeftijd Geslacht Ras

Geven de aandoeningen hyper of hypo osmolair plasma volume?

o Diabetes insipidus o Diabetes mellitus o (tono)manie (=overdreven water inname)


Welke laboratoriumtests zijn afwijkend bij ijzergebreksanemie? o Labo:

↓heme Hb ↓ MCHC ↓ Microcytair, hypochroom Verlaagd ferritine (tenzij tevens acute fase reactie) Verlaagd serum ijzer Verhoogd transferrine verhoogde ijzerbindingscapaciteit verlaagde verzadiging Geen ijzer aantoonbaar in beenmerg

o Ontstaat meestal door bloedverlies

Maag-darm bloeding

Menstruatie Verhoogde behoefte

Zwangerschap

Malabsorptie o Behandeling

Ijzerpreparaten Transfusie (let wel dimorfe populatie erytrocyten)

Welke laboratoriumtests zijn afwijkend bij hemofilie?

o Vormen van hemofilie Hemofilie A:

tekort factor VIII Hemofilie B:

factor IX deficiëntie X-gebonden

o Labo APTT verlengd PT normaal Factor VIII / IX stollingsactiviteit Factor VIII / IX antigeen

Welke functies vervult albumine?

o colloïd osmotische druk o transport

medicamenten (penicilline, cefalosporine) hormonen (thyroxine, steroïdhormonen) metabolieten (bilirubine) Cu++, Ni++, Ca++

o Bron van aminozuren o Buffercapaciteit


Wanneer kan je een hypoalbuminemie vinden? o verminderde eiwitopname

malnutritie, malabsorptie syndromen o verminderde synthese

leverpathologie, intoxicatie o verhoogd katabolisme

weefselbeschadiging, inflammatie o eiwitverlies

urine (nefrotisch syndroom, glomerulonefritis) faeces (protein-losing enteropathy) huid (brandwonden)

o gewijzigde distributie (in ascites) o hyperalbuminemie?

dehydratie albumineperfusie

Wat is HbCO?

o Hemoglobuline waaraan CO is gebonden o CO heeft veel hogere affiniteit dan O2 o Oorzaken: Rokers, uitlaatgassen, geiser

Bespreek reticulocyten

= onrijpe mature RBC o bevat veel RNA, maar geen kern o perifeer verlies RBC (b.v. bloeding, hemolyse)

toename aantal reticulocyten

gestoorde RBC aanmaak o bekijk het absolute aantal, niet het percentage

Welke afwijkingen kan je in bloedbeeld vinden bij loodintoxicatie?

o Lood inactiveert verschillende enzymen in de heemsynthese (stapeling van porfyrines)

o Lood remt enzymen betrokken bij afbraak van RNA neerslag van gedenatureerd RNA in erytrocyten: basofiele stippeling

o Hypochroom beeld o Basofiele stippeling

Neergeslagen resten ribosomen, mitochondriën Acute loodvergiftiging, verschillende vormen van anemie

Wat is toxische korreling, Döhle bodies?

o Bij neutrofilie o Toxische korreling

Activatie lysosomen Bacteriële infectie – sepsis

o Lichaampjes van Döhle Lichtblauwe insluitsels Bacteriële infecties

o


Vrouw van 21 jaar klaagt over dysurie en heeft een lichte temperatuursstijging tot 37.5°C

Teststrook screening pH 7.5 WBC esterasen positief 3+ Nitriet

positief

Eiwit spoor

Glucose negatief

Ketonen negatief

Heem positief 1+

Bilirubine negatief => Blaasinfectie (geen hoge koorts, dysurie) Mogelijke oorzaken

- pH o licht alkalisch (7-8): urineweginfectie

- WBC o Infectie/inflammatie blaas of niet o Infectie prostaat, cervix, vagina, sigmoid

- Nitriet o Bacteriën met nitraatreductase (mens kan zelf geen nitriet maken)

- Heem o Menes! o Glomerulonefritis o Pyelonefritis, UWI (urineweg infectie)


Vrouw van 21 jaar komt op jaarlijkse controle bij IDEWE, klachtenvrij Teststrook screening

pH 6.0

WBC esterasen negatief

Nitriet negatief

Eiwit spoor

Glucose negatief

Ketonen negatief

Heem positief 2+

Bilirubine negatief => menses, te controleren buiten menses Oorzaken

- Heem o Menes !!!


Man van 21 jaar komt op jaarlijkse controle bij IDEWE, klachtenvrij Teststrook screening

pH 6


Nitriet negatief

Eiwit positief 1+

Glucose negatief

Ketonen negatief

Heem positief 2+

Bilirubine negatief => Glomerulonefritis dient te worden uitgesloten Oorzaken

- Eiwit o Beingne: orthostatisch, inspanning, stress o Niet renaal: hartinsufficiëntie, infectie, koorts o Renaal: alle vormen van nieraantasting

Bij nierschade: EW (albumine) in urine omdat ze dan kunnen doorfilteren - Heem

o Glomerulonefritis o Pyelonefritis, UWI o Eventueel mechanisch wrijven: marathon gelopen?


Man van 61 jaar komt klaagt over nycturie, polyurie en deshydratatie. Teststrook screening

pH 6


Nitriet negatief

Eiwit negatief

Glucose positief 3+

Ketonen positief 1+

Heem negatief

Bilirubine negatief => Diabetes mellitus Oorzaken:

- Glucose o Diabetes mellitus

- Ketonen o Ontregelde diabetes en uithongering


Vrouw van 61 jaar presenteert zich met pijnloze icterus. Teststrook screening

pH 6


Nitriet negatief

Eiwit negatief

Glucose negatief

Ketonen negatief

Heem negatief

Bilirubine positief 3+ => Stijging geconjugeerd bilirubine in bloed Oorzaken:

- Bilirubine o Gestegen bij lever en galwegenziekten o hemolyse


Vrouw van 61 jaar presenteert zich met pijnloze icterus. Teststrook screening

pH 6


Nitriet negatief

Eiwit negatief

Glucose negatief

Ketonen negatief

Heem negatief

Bilirubine negatief => Stijging niet-geconjugeerd bilirubine in bloed Oorzaken:

- urine is normaal - enkel geconjugeerd bilirubine wordt gefilterd - hier dus stijging van niet-geconjugeerd bilirubine


Baby van 18 maand heeft hoge koorts (40°C) zonder duidelijke focus Teststrook screening pH 8.0 WBC esterasen positief 3+

Nitriet positief

Eiwit positief 3+

Glucose negatief

Ketonen negatief

Heem positief 3+

Bilirubine negatief => pyelonefritis (hoge koorts) Oorzaken:

- pH o urineweginfectie

- WBC o Infectie/inflammatie blaas-nier o Infectie prostaat, cervix, vagina, sigmoid

- Nitriet o bacteriën

- EW o Renaal: alle vormen van nieraantasting

- Heem o Glomerulonefritis o Pyelonefritis, UWI

Baby met koorts van ongekende oorsprong -> denk altijd aan pyelonefritis! + WBC en +nitriet = urineweginfectie + heem en + koorts = pyelonefritis


Jongen van 15 jaar gaat op 2-jaarlijks medisch onderzoek met de school. Hij is klachtenvrij. Teststrook screening

pH 5.0


Nitriet negatief

Eiwit positief 1+

Glucose negatief

Ketonen negatief

Heem negatief

Bilirubine negatief => Vermoedelijk orthostatisch, te controleren bij huisarts Oorzaken

- pH o normaal tussen 4,5 en 8 o zure urine: metabole acidose

- EW o Beingne

Orthostatisch Inspanning Stress

Proteïnurie kan ook nierprobleem zijn, maar hier geen heel, dus waarschijnlijk niets ernstig. Toch controleren!


Vrouw van 21 jaar klaagt over dysurie en heeft een lichte temperatuursstijging tot 37.5°C Teststrook screening pH 7.5 WBC esterasen positief 3+

Nitriet negatief

Eiwit spoor

Glucose negatief

Ketonen negatief

Heem positief 1+

Bilirubine negatief => Blaasinfectie (met nitraat-reductase neg kiem) Oorzaken:

- WBC o Infectie/inflammatie

- Heem o Glomerulonefritis o Pyelonefritis, UWI

Infectie kan nitraat toch nog negatief zijn Er zijn bacteriën zonder nitraat reductase (vb E.coli) Of als urine niet lang in blaas heeft gezeten


Een marathonloper valt neer tijdens een wedstrijd en wordt bij u gebracht. Teststrook screening

pH 5.0


Nitriet negatief

Eiwit positief 2+

Glucose negatief

Ketonen negatief

Heem positief 2+

Bilirubine negatief

Microscopie geen afwijkingen Inspanningsgebonden proteïnurie

Oorzaken

- EW o Beninge: inspanning, stress

- Heem o Mechanisch wrijven: marathon

LABO oplossing examenvragen 2013-2014 N. Poessaert · 2018-07-12 · LABO oplossing examenvragen...

Documents

Transcript of LABO oplossing examenvragen 2013-2014 N. Poessaert · 2018-07-12 · LABO oplossing examenvragen...