Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan 2011 (KVU)...In het registratiesysteem van de politie wordt namelijk...

Veiligheidsanalyse Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan ’s-Hertogenbosch 1-meting

O&S December 2011

3

Samenvatting

Juni 2009 is ’s-Hertogenbosch gestart met het project Veilig Uitgaan. Om er voor te zorgen dat uitgaan in ’s-Hertogenbosch veilig is en veilig blijft hebben partners gekozen voor samenwerking om problemen als geweld en overlast tijdens het uitgaan aan te pakken. Het project Veilig Uitgaan wordt vormgegeven door de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan (KVU). De KVU voorziet in de behoefte om door middel van een samenwerkingsstructuur te komen tot een gestructureerde aanpak. Koninklijke Horeca Nederland, politie, gemeente en Openbaar Ministerie hebben afspraken gemaakt die veilig uitgaan moeten waarborgen. Na twee jaar wordt het project Veilig Uitgaan nu voor het eerst geëvalueerd. Veiligheidsbeleving De veiligheidsbeleving van zowel het uitgaanspubliek, centrumbewoners en horecaondernemers in het centrum van ‘s-Hertogenbosch is tussen 2008 en 2011 verbeterd. Een kleiner wordend deel van het uitgaanspubliek en horecaondernemers voelt zich wel eens onveilig tijdens de uitgaansavonden. Ook geeft het uitgaanspubliek een hoger rapportcijfer voor de veiligheid op straat en in uitgaansgelegenheden. De inwoners van het centrum van ’s-Hertogenbosch beoordelen de veiligheid op straat eveneens beter.

Geweld Sinds 2007 is het aantal geregistreerde geweldsincidenten tijdens de uitgaansavonden met ongeveer zeventig procent toegenomen. De politie geeft aan dat zij geweldsincidenten sinds 2009 vroegtijdig en daadkrachtig aanpakken. Dit voorkomt dat incidenten escaleren. De incidenten hebben daardoor een kleinere impact en dit heeft invloed op de beleving van geweldsincidenten en de veiligheid tijdens het uitgaan. Dit intensieve optreden van de politie heeft invloed op het hoge aantal geregistreerde geweldsincidenten de afgelopen twee jaar. Door het tijdig ingrijpen worden nu waarschijnlijk meer ‘eenvoudige’ incidenten geregistreerd, die voorheen niet werden geregistreerd. Daarnaast heeft de politie het idee dat burgers en portiers nu eerder melding maken van een geweldsincident. Het huidige optreden van de politie en portiers voldoet meer aan het verwachtingspatroon van het publiek. Dit beïnvloedt misschien ook de (positievere) beleving van veiligheid en geweld door het uitgaanspubliek, centrumbewoners en horecaondernemers. Ongeregeldheden aan de deur Bij de aanpak van geweld speelt het deurbeleid een belangrijke rol. Portiers, politie en brandweer hebben daarvoor trainingen gevolgd zodat ze gezamenlijk kunnen optreden bij calamiteiten tijdens het uitgaan. Er is een lijst met huisregels aanwezig in elke horecaonderneming in de Binnenstad, zodat klanten weten wat wel en wat niet mag. Openbare orde en veiligheid Het aantal incidenten van overlast tijdens de uitgaansavonden neemt sinds 2007 licht af. De meest voorkomende variant van overlast is geluidsoverlast. Het aantal incidenten van geluidsoverlast lag in 2009 en 2010 hoger dan voorheen. Volgens gemeente, politie en horeca kan de geluidsoverlast verklaart worden door de invoering van het landelijke rookverbod in juli 2008. Hierdoor is er meer geluidsoverlast van mensen op straat, deuren van horecagelegenheden die open blijven staan, of deuren van horecagelegenheden die telkens open en dicht gaan (het bonken van deuren). Daarnaast geeft de horeca aan dat zij van de bewonersvereniging signalen ontvangen dat inwoners vooral geluidsoverlast ervaren van evenementen.

5

Inhoudsopgave

1. Inleiding .................................................................................................................................... 7

1.1 Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan ................................................................................................. 7

1.2 Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan ’s-Hertogenbosch .................................................................... 7

1.3 Veiligheidsanalyse ................................................................................................................... 8

1.4 Uitgaansavonden ..................................................................................................................... 8

1.5 Afbakening van het gebied ...................................................................................................... 8

1.6 Bronnen ................................................................................................................................... 8

2. Veiligheidssituatie Binnenstad ............................................................................................... 12

2.1 De veiligheidsindex ................................................................................................................ 12

2.2 Geregistreerde incidenten politie ........................................................................................... 13

2.3 Geregistreerde incidenten politie tijdens de uitgaansuren..................................................... 14

3. Veiligheidsbeleving ................................................................................................................ 15

3.1 Beoordeling veiligheid Binnenstad ......................................................................................... 15

3.2 Onveiligheidsgevoelens binnenstadbewoners ...................................................................... 15

3.3 Veiligheidsbeleving uitgaanspubliek ...................................................................................... 16

3.4 Beoordeling veiligheid op de uitgaansavonden ..................................................................... 16

3.5 Veiligheidsbeleving horecaondernemers ............................................................................... 17

4. Geweld ................................................................................................................................... 18

4.1 Geweldsincidenten ................................................................................................................. 18

4.2 Beleving geweldsincidenten .................................................................................................. 23

4.3 Maatregelen tegen geweldsincidenten .................................................................................. 26

5. Ongeregeldheden aan de deur .............................................................................................. 27

5.1 Huis- en gedragsregels .......................................................................................................... 27

5.2 Verdediging en beveiliging ..................................................................................................... 27

5.3 Hulpverlening bij ongevallen en onveilige situaties ............................................................... 27

5.4 Inzet portiers .......................................................................................................................... 28

5.5 Toelating en ontzegging ........................................................................................................ 28

5.6 Discriminatie in de horeca ..................................................................................................... 29

5.7 Samenwerking horeca en politie ............................................................................................ 30

5.8 Samenwerking horeca en gemeente ..................................................................................... 30

6

6. Openbare orde en veiligheid .................................................................................................. 31

6.1 Incidenten van overlast .......................................................................................................... 31

6.2 Beleving openbare orde en veiligheid.................................................................................... 32

6.3 Maatregelen ter bevordering openbare orde en veiligheid .................................................... 35

7. Alcohol- en drugsgebruik ....................................................................................................... 38

7.1 Alcoholgebruik ....................................................................................................................... 38

7.2 Drugsgebruik .......................................................................................................................... 38

8. Handhaving weten regelgeving ........................................................................................... 39

8.1 Integrale handhaving ............................................................................................................. 39

8.2 Exploitatievergunning............................................................................................................. 39

9. Communicatie ........................................................................................................................ 40

Bijlage A: Bronnen ................................................................................................................................. 41

Bijlage B: KVU-indicatoren en bijbehorende waarde ............................................................................ 42

7

1. Inleiding

1.1 Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan

Voor het tegengaan van criminaliteit en onveiligheid is één element van bijzonder belang: samenwerking tussen veiligheidspartners. Door samen te werken, kunnen veiligheidsproblemen effectiever worden aangepakt en eenvoudiger opgelost. Samenwerking vormt dan ook de basis van de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan (KVU). De KVU is een hulpmiddel op het gebied van veilig uitgaan. Het doel van de KVU is om betrokken partijen samen te brengen, de problemen in kaart te brengen en deze gezamenlijk aan te pakken. Het uiteindelijke doel is de veiligheid in het uitgaansgebied te verhogen. Veilig uitgaan is een item dat niet meer is weg te denken uit het gemeentelijk veiligheidsbeleid. In veel gemeenten wordt al gewerkt met een convenant veilig uitgaan. Ook ’s-Hertogenbosch werkt met het convenant veilig uitgaan. 1.2 Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan ’s-Hertogenbosch

’s-Hertogenbosch staat bekend als een gezellige en bruisende stad, waar je goed kunt uitgaan. En dat willen we graag zo houden. Dat is niet alleen een opdracht voor politie en justitie, maar ook van de horeca en het publiek. ‘Doe gewoon gezellig’ is in ’s-Hertogenbosch dan ook een veelgehoorde uitspraak. In ’s-Hertogenbosch zijn met Koninklijke Horeca Nederland, politie, gemeente en Openbaar Ministerie afspraken gemaakt die veilig uitgaan moeten waarborgen. Om er voor te zorgen dat uitgaan in ’s-Hertogenbosch veilig is en veilig blijft hebben partners gekozen voor samenwerking om problemen als geweld en overlast tijdens het uitgaan aan te pakken. In dit kader is het project Veilig Uitgaan opgestart. Het project Veilig Uitgaan wordt vormgegeven door de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan (KVU). De KVU voorziet in de behoefte om door middel van een samenwerkingsstructuur te komen tot een gestructureerde aanpak. De KVU beschrijft zes stappen:

- Intentieverklaring - Veiligheidsanalyse (0-meting) - Plan van aanpak - Samenwerkingsconvenant - Uitvoering plan van aanpak - Evaluatie (1-meting)

Inmiddels zijn we aangekomen bij de laatste stap van de KVU. In deze rapportage wordt het project Veilig Uitgaan geëvalueerd. Evaluatie is geen eindpunt. Het achterliggende doel is verbetering: wat ging er goed en wat is voor verbetering vatbaar. De resultaten zijn input voor een nieuw plan van aanpak voor een volgende KVU-periode.

8

1.3 Veiligheidsanalyse

In 2008 is de nulmeting ‘Veiligheidsanalyse KVU ’s-Hertogenbosch’ uitgevoerd. In de nulmeting is de veiligheidssituatie voor de invoering van de KVU in beeld gebracht. Dit is gedaan met onder andere registraties van de politie, het Digipanel Veilig Uitgaan onder het uitgaanspubliek en centrumbewoners en de schriftelijke enquête Veilig Uitgaan onder horecaondernemers. Naar aanleiding van deze eerste veiligheidsanalyse (0-meting) is juni 2009 een plan van aanpak opgesteld. Het plan van aanpak beschrijft de veiligheidssituatie, de problemen, de doelstellingen, maatregelen en activiteiten. Ook is een samenwerkingsconvenant opgesteld met alle betrokken partijen. Na twee jaar wordt de KVU nu voor het eerst geëvalueerd. Hiervoor is deze 1-meting uitgevoerd. Door de veiligheid in het centrum opnieuw te analyseren, wordt nagegaan of er daadwerkelijk een verbetering van de veiligheid heeft plaatsgevonden. Tegelijkertijd wordt nagegaan of de KVU-doelstellingen zijn gehaald. 1.4 Uitgaansavonden

Het Bossche uitgaansleven is veelzijdig en bruisend. Het uitgaansleven groeit nog steeds. Zowel overdag als ’s avonds zijn er tal van cultuur- en horecagelegenheden die kunnen voorzien in een aangename tijdsbesteding. In de avonduren is het uitgaansleven sterk gericht op jongeren en jong volwassenen. Dat is op donderdag-, vrijdag- en zaterdagavond en –nacht extra het geval. Op deze avonden ( 21.00-07.00 uur) worden de analyses in deze rapportage toegespitst. 1.5 Afbakening van het gebied

De Binnenstad is te verdelen in een drietal horeca-hotspots waar de meeste bedrijvigheid van ‘harde’ horeca (cafés en discotheken) plaatsvindt en het overgrote deel van het publiek trekt. De horeca-hotspots van ’s-Hertogenbosch zijn de Parade/Torenstraat, de Markt en Karrenstraat/Uilenburg (zie afbeelding 1). De drie horeca-hotspots liggen in de twee buurten ‘Binnenstad centrum’ en ‘Binnenstad oost’. Deze twee buurten rekenen we in deze rapportage tot het centrum van ’s-Hertogenbosch. In het centrum van Rosmalen is tevens een (vierde) horeca-hotspot waar tijdens de uitgaansuren veel jonge mensen aanwezig zijn. Deze horeca-hotspot ligt in de buurt ‘Rosmalen centrum’ (zie afbeelding 2). In de rapportage zullen we spreken over het centrum van Rosmalen. Naast de horecagelegenheden in de hotspots zijn nog andere horecagelegenheden door de projectgroep KVU aangewezen die tot het onderzoeksgebied behoren. Deze horecagelegenheden vallen buiten de hotspots, maar zijn wel gevestigd in het centrum van ’s-Hertogenbosch. 1.6 Bronnen

In deze 1-meting wordt gebruik gemaakt van diverse bronnen. Bijvoorbeeld van politiecijfers, het Digipanel Veilig Uitgaan onder het uitgaanspubliek en centrumbewoners en een schriftelijke enquête Veilig Uitgaan onder horecaondernemers. In de tekst wordt met eindnoten aangegeven van welke bronnen de resultaten afkomstig zijn. Ook wordt bij elk figuur vermeld van welke bron de informatie afkomstig is. In bijlage a is een overzicht van de gebruikte bronnen opgenomen. In de volgende paragrafen volgt een beschrijving van de gebruikte bronnen.

9

Afbeelding 1: Centrum ’s-Hertogenbosch met horeca-hotspots

Afbeelding 2: Centrum Rosmalen met horeca-hotspot

10

1.6.1 Politiecijfers

De politiecijfers beschrijven de incidenten die plaatsvinden in het centrum van ’s-Hertogenbosch (Binnenstad centrum en Binnenstad oost) en het centrum van Rosmalen (Rosmalen centrum). Hierbij wordt ingezoomd op de incidenten die plaatsvinden tijdens de uitgaansuren (donderdag-, vrijdag- en zaterdagavond/-nacht van 21.00 tot 07.00 uur). Dark number Bij de beeldvorming naar aard, omvang en ontwikkelingen van uitgaansproblematiek in het centrum van ’s-Hertogenbosch en Rosmalen dient rekening te worden gehouden met een verschil in meldings- en aangiftebereidheid van slachtoffers en getuigen. Niet alle slachtoffers doen aangifte bij de politie. Dit houdt in dat een deel van de gepleegde feiten niet bekend is bij de politie. De meldings- en aangiftebereidheid verschilt per incident. Bij geweldsdelicten is de meldings- en aangiftebereidheid doorgaans hoger, terwijl de bereidheid bij overlastincidenten (bv. wildplassen en luidruchtigheid) doorgaans lager zal zijn. ‘Vervuiling’ van politiecijfers Bij de interpretatie van de politiecijfers dient rekening te worden gehouden met de mate waarin incidenten gerelateerd kunnen worden met uitgaan. Met andere woorden hoeft een incident tijdens uitgaansuren in het centrum niet direct het gevolg te zijn van uitgaan. Een geweldsincident op zaterdagnacht zou in plaats van uitgaansgeweld ook een incident in de relationele sfeer kunnen zijn. In het registratiesysteem van de politie wordt namelijk niet geregistreerd of een incident gerelateerd is met uitgaan. Om toch een representatief beeld te krijgen van de uitgaansproblematiek is gekozen om de gewelds- en overlastincidenten te filteren op uitgaanstijdstippen in het centrum. Het kan echter zijn dat niet alle incidenten gerelateerd zijn aan uitgaan. Daar staat tegenover dat er redelijkerwijs ook incidenten buiten uitgaansuren en uitgaansgebied plaatsvinden die wel te relateren zijn aan uitgaan, bijvoorbeeld incidenten op de terugreis naar huis, of ’s middags op het terras. Er wordt aangenomen dat deze nuance elkaar opheft en daardoor een representatief beeld van de politiecijfers overblijft. 1.6.2 Discriminatiecijfers

Meldingen en klachten van discriminatie werden tot en met 2010 geregistreerd door stichting Basta!. Dit was het meldpunt voor discriminatie in de regio Brabant Noord. Zij hielden bij op welke grond (bijvoorbeeld nationaliteit, leeftijd, seksuele gerichtheid) en op welk maatschappelijk terrein (bijvoorbeeld arbeidsmarkt, politie en horeca) meldingen en klachten van discriminatie behelsden. In dit onderzoek worden de meldingen en klachten van discriminatie per maatschappelijk terrein – waaronder horeca – gepresenteerd. Per 1 januari 2011 zijn de werkzaamheden van Basta! stopgezet. Sinds 1 april 2011 kunnen mensen met meldingen en klachten van discriminatie terecht bij RADAR. RADAR is een bureau voor gelijke behandeling en tegen discriminatie. 1.6.3 Digipanel Veilig Uitgaan

Via het Digipanel van de afdeling Onderzoek & Statistiek zijn leden benaderd om een vragenlijst over veilig uitgaan in te vullen. Ongeveer 5.600 digipanelleden zijn benaderd voor deelname aan het onderzoek; 56% heeft de vragenlijst ingevuld. Er wordt onderscheid gemaakt tussen vijf groepen: Tabel 1: Respons Digipanel per groep 2008 2011 • Uitgaanders die (het vaakst) uitgaan in het centrum van ’s-Hertogenbosch 937 1.791 • Uitgaanders die (het vaakst) uitgaan in het centrum van Rosmalen 38 98 • Niet-uitgaanders die wonen in het centrum van ’s-Hertogenbosch 58 122 • Niet-uitgaanders die wonen in het centrum van Rosmalen 81 140 • Niet-uitgaanders die niet wonen in het centrum van ’s-Hertogenbosch of Rosmalen 494 780 • Totaal 1.608 2.931

11

Aan bewoners van het centrum van ’s-Hertogenbosch en Rosmalen zijn vragen voorgelegd over onveiligheidsgevoelens en gebeurtenissen. Aan uitgaanders zijn daarnaast ook vragen voorgelegd over middelengebruik, deurbeleid en het weekendarrangement. De resultaten worden in de rapportage per groep gepresenteerd. In 2008 vond de 0-meting van het Digipanel Veilig Uitgaan plaats. De omvang van het Digipanel was destijds kleiner. In het onderzoek doen we uitspraken voor verschillende groepen. De omvang van sommige groepen is soms erg klein. Dit geldt met name voor de resultaten van het uitgaanspubliek in Rosmalen in 2008. Hoe minder mensen een vraag hebben beantwoord, hoe voorzichtiger uitkomsten geïnterpreteerd dienen te worden. Kleine verschillen in percentages hoeven niet te betekenen dat er ook daadwerkelijk verschuivingen in bijvoorbeeld veiligheidsgevoelens bestaan. 1.6.4 Enquête Veilig Uitgaan – horecaondernemers

Aan de horecaondernemers in het centrum van ’s-Hertogenbosch is een vragenlijst gestuurd over de veiligheid in het uitgaansleven. De vragenlijst gaat onder andere in op de onderwerpen onveiligheidsgevoelens, onveilige situaties, huisregels en beveiliging. De vragenlijst is naar 50 horecaondernemers in het centrum van ’s-Hertogenbosch verzonden. Na circa drie weken zijn de horecaondernemers die nog niet hadden gereageerd telefonisch benaderd met het verzoek de vragenlijst alsnog in te vullen. In totaal zijn er 22 ingevulde vragenlijsten retour ontvangen. Dit komt neer op een respons van 44%. De behaalde respons is vergelijkbaar met de 0-meting in 2008. Ook al is de respons op de enquête redelijk hoog, de omvang van de groep horecaondernemers is klein. Hoe minder horecaondernemers een vraag hebben beantwoord, hoe voorzichtiger uitkomsten geïnterpreteerd dienen te worden. Kleine verschillen in percentages hoeven niet te betekenen dat er ook daadwerkelijk verschuivingen in bijvoorbeeld veiligheidsgevoelens bestaan. Aard en omvang van de ondernemingen De meerderheid van de respondenten heeft een café of eetcafé. Ongeveer een vijfde heeft een discotheek. Op maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en zondag is het merendeel van de gelegenheden open tot 2.00 uur ’s nachts. Op vrijdag en zaterdag blijven de meeste gelegenheden open tot 4.00 uur ’s nachts. Het vloeroppervlak in deze ondernemingen loopt uiteen van 43 m² tot 210 m². Het gemiddelde vloeroppervlak van de responderende bedrijven is ongeveer 100 m². De maximum capaciteit van de gelegenheden loopt uiteen van 50 tot 380 bezoekers tegelijkertijd. De maximum capaciteit is gemiddeld 176 personen. De donderdagavond is de rustigste uitgaansavond met gemiddeld 78 bezoekers tegelijkertijd in een gelegenheid. Op de vrijdagavond zijn er gemiddeld 122 bezoekers tegelijkertijd in een gelegenheid aanwezig. De zaterdagavond is de drukste avond met gemiddeld 151 bezoekers tegelijk in een uitgaansgelegenheid. 86% van de horecagelegenheden is lid van de horecabelangenvereniging KHN. 1.6.5 Bijeenkomsten met veiligheidspartners

Om de resultaten te verklaren zijn twee afzonderlijke bijeenkomsten georganiseerd met politie en KHN afdeling ’s-Hertogenbosch. Het doel van de bijeenkomsten was “het verhaal achter de cijfers” boven water te krijgen. De resultaten zijn met de veiligheidspartners besproken en er is gezocht naar verklaringen en achtergronden voor de resultaten. Deze input is verwerkt in de rapportage. Dit is een nieuw onderdeel in de veiligheidsmetingen van de KVU. 1.6.6 Veiligheidsmonitor 2011

Als laatste zijn ook resultaten uit de veiligheidsmonitor 2011 in deze veiligheidsanalyse opgenomen. Dit wordt gedaan aan de hand van de gemeentelijke veiligheidsindex en het oordeel van de binnenstadbewoners over de veiligheid in de Binnenstad. Dit is een nieuw onderdeel in de veiligheidsmetingen van de KVU.

12

2. Veiligheidssituatie Binnenstad

In dit hoofdstuk wordt een algemeen beeld geschetst van de veiligheidssituatie in de Binnenstad. Dit wordt gedaan aan de hand van de veiligheidsindex en de geregistreerde incidenten bij de politie. 2.1 De veiligheidsindex

De gemeentelijke veiligheidsindex is een soort veiligheidsthermometer. Het geeft volgens een vaste methodiek van objectieve en subjectieve gegevens weer hoe het met de veiligheidssituatie in de gemeente gesteld is. De objectieve indicatoren zijn afkomstig van de incidentenregistraties van de politie. De subjectieve indicatoren zijn de resultaten van de tweejaarlijkse enquête Leefbaarheid en Veiligheid (L&V). Een score van 25 is het maximum en ‘zeer veilig’, een score van 1 is het minimum en ‘zeer onveilig’. De Binnenstad heeft een indexcijfer van 16,9. De Binnenstad behoort tot de minst veilige wijken van ’s-Hertogenbosch. Dit heeft te maken met de centrumfunctie van de Binnenstad. De concentratie van veel mensen in een relatief klein gebied met uiteenlopende functies zorgt voor een hoger incidentpatroon als het gaat om overlast en criminaliteit. Zo zijn er in de Binnenstad relatief de meeste incidenten van drugsoverlast, geweld, auto-inbraken, fietsendiefstal, winkeldiefstal, bedrijfsdiefstal, vernieling en vervuiling. De veiligheidssituatie is de afgelopen jaren gestaag verbeterd. De verbetering in 2010 is te danken aan een afname van het aandeel winkeldiefstallen en bedrijfsinbraken, auto-inbraken, drugsoverlast, geweld, vernielingen, verloedering en jeugdoverlastg. Figuur 1: Veiligheidsindex Binnenstad

Bron: Veiligheidsmonitor 2011

13

2.2 Geregistreerde incidenten politie

De politiecijfers geven inzicht in de geregistreerde criminaliteit en overlast. De geregistreerde criminaliteit betreft strafbaar gestelde handelingen. Met overlast worden ‘kleine ergernissen’ in de openbare ruimte aangeduid, zoals geluidsoverlast en overlast van groepen jongeren. De incidenten zijn geclusterd naar de indicatoren diefstal, geweld, overlast, verkeer, vernieling, inbraak, drugsmisdrijven en overig. In bijlage b is een specificatie opgenomen van de incidenten behorend tot de indicatoren. In het centrum van ’s-Hertogenbosch is het totaal aantal geregistreerde incidenten op KVU-indicatoren tussen 2007 en 2011 afgenomen1 van 3.924 naar 3.371 incidenten per jaar (-14%). In het centrum van Rosmalen is het totaal aantal geregistreerde incidenten op KVU-indicatoren in dezelfde periode afgenomen van 671 naar 452 incidenten per jaar (-33%)b. Figuur 2: Geregistreerde incidenten KVU-indicatoren in het centrum van ’s-Hertogenbosch totaal (24/7)1

Bron: BVH Politie Figuur 3: Geregistreerde incidenten KVU-indicatoren in het centrum van Rosmalen totaal (24/7)1

Bron: BVH Politie

1 Het cijfer VSI 2011 is gebaseerd op voortschrijdend inzicht (VSI). Hiervoor zijn de cijfers tot en met september 2011 gebruikt. Op basis van voortschrijdend inzicht in het voorkomen van incidenten in het verleden is een prognose gemaakt van het totaal aantal incidenten in 2011.

14

2.3 Geregistreerde incidenten politie tijdens de uitgaansuren

Op basis van de twee vorige figuren kan niet worden opgemaakt in hoeverre incidenten uitgaansgerelateerd zijn. Daarom is een selectie gemaakt van de incidenten op de KVU-indicatoren tijdens de uitgaansuren (donderdag-, vrijdag, zaterdagavond/-nacht van 21.00-07.00 uur). In 2010 vond 26% van de incidenten in het centrum van ’s-Hertogenbosch plaats tijdens de uitgaansuren. In het centrum van Rosmalen vond 11% van de incidenten plaats tijdens de uitgaansuren. In het centrum van ’s-Hertogenbosch zijn met name de geweldsincidenten en overlastincidenten relatief hoog tijdens de uitgaansuren. Van alle geweldsincidenten in 2010 vond 62% tijdens de uitgaansuren plaats. Van de overlastincidenten vond 37% tijdens de uitgaansuren plaats. In hoofdstuk 4 en 6 wordt dieper ingegaan op respectievelijk de geweldsincidenten en overlastincidenten tijdens de uitgaansuren in het centrum van ’s-Hertogenboschb. Figuur 4: Geregistreerde incidenten KVU-indicatoren in het centrum van ’s-Hertogenbosch (2010)

Bron: BVH Politie Figuur 5: Geregistreerde incidenten KVU-indicatoren in het centrum van Rosmalen (2010)

Bron: BVH Politie

15

3. Veiligheidsbeleving

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de veiligheidsbeleving van inwoners van het centrum, het uitgaanspubliek en horecaondernemers. 3.1 Beoordeling veiligheid Binnenstad

In 2010 beoordeelden bewoners van de Binnenstad de veiligheid in de buurt met het rapportcijfer 6,7. Dit is ongeveer hetzelfde als in 2008. Voor de totale stad is tussen 2008 en 2010 het rapportcijfer voor de veiligheid in de buurt afgenomen van een 7,0 naar een 6,6h. Figuur 6: Rapportcijfer veiligheid in de buurt

Bron: Enquête Leefbaarheid en Veiligheid 3.2 Onveiligheidsgevoelens binnenstadbewoners

In 2010 geeft 2% van de binnenstadbewoners aan zich vaak onveilig te voelen in de eigen buurt. In 2008 gaf 3% van de inwoners dit nog aan2. De Binnenstad neemt een middenpositie in ten opzichte van andere wijken in de stad. 6% van de binnenstadbewoners voelt zich vaak onveilig rond uitgaansgelegenheden. Dit aandeel is het hoogst van alle wijken van ’s-Hertogenbosch. In 2008 bedroeg het aandeel nog 3%2/h. Figuur 7: Percentage binnenstadbewoners voelt zich vaak onveilig

Bron: Enquête Leefbaarheid en Veiligheid

2 Er wordt geen significant verschil gevonden tussen 2008 en 2010.

16

3.3 Veiligheidsbeleving uitgaanspubliek

Doelstelling: In 2011 is de veiligheidsbeleving tijdens het uitgaan bij het publiek verhoogd. De veiligheidsbeleving van het uitgaanspubliek tijdens het uitgaan in het centrum van ’s-Hertogenbosch is tussen 2008 en 2011 verhoogd. Minder uitgaanders voelen zich wel eens onveilig tijdens het uitgaan. Ook geven zij een hoger rapportcijfer voor de veiligheid op straat en in uitgaansgelegenheden. De veiligheidsbeleving van het uitgaanspubliek tijdens het uitgaan in het centrum van Rosmalen is echter iets afgenomend. Doelstelling: In 2011 voelt maximaal 30% van de uitgaanders zich soms onveilig tijdens het uitgaan. Het aandeel uitgaanders dat zich wel eens onveilig voelt tijdens het uitgaan in het centrum van ’s-Hertogenbosch is tussen 2008 en 2011 afgenomen van 49% naar 45%. Het aandeel uitgaanders dat zich regelmatig of vaak onveilig voelt is in deze periode gelijk gebleven. 4% voelt zich regelmatig onveilig tijdens het uitgaan in het centrum van ’s-Hertogenbosch; 1% voelt zich vaak onveiligd. De uitgaanders in Rosmalen voelen zich minder vaak onveilig dan in ’s-Hertogenbosch. Wel is het aandeel uitgaanders dat zich wel eens onveilig voelt tijdens het uitgaan tussen 2008 en 2011 toegenomen van 14% naar 19%; 3% voelt zich regelmatig onveiligd. Figuur 8: % uitgaanders dat zich tijdens het uitgaan wel eens onveilig voelt a) In het centrum van ’s-Hertogenbosch b) In het centrum van Rosmalen

Bron: Digipanel Bron: Digipanel De meeste uitgaanders (zowel in 's-Hertogenbosch als in Rosmalen) geven aan dat hun onveiligheidsgevoelens worden veroorzaakt door groepen rondhangende jongeren, veelal in beschonken toestand en/of van buitenlandse afkomst. Ook agressiviteit en vechtpartijen in het uitgaansgebied zorgen ervoor dat mensen zich onveilig voelen. Verder speelt de afwezigheid of slechte kwaliteit van de straatverlichting een rol, vooral bij mensen die 's nachts in hun eentje over straat moeten. Door veel uitgaanders in 's-Hertogenbosch worden de Parade en de Karrenstraat aangemerkt als onveilige plaatsen. Ook het gebied rondom het station wordt als onveilig ervarend. 3.4 Beoordeling veiligheid op de uitgaansavonden

Doelstelling: In 2011 geeft het publiek minimaal het rapportcijfer 6,9 voor de veiligheid in de Bossche horeca.

Het publiek van de Bossche horeca is de veiligheid op straat en in uitgaansgelegenheden tijdens de uitgaansavonden positiever gaan beoordelen. Tussen 2008 en 2011 is het rapportcijfer voor de veiligheid op straat gestegen van een 6,9 naar een 7,1. Het rapportcijfer voor de veiligheid in uitgaansgeleden is in dezelfde periode gestegen van een 7,3 naar een 7,5. Ook de bewoners van het centrum van ’s-Hertogenbosch zijn de veiligheid tijdens uitgaansavonden beter gaan beoordelen. Tussen 2008 en 2011 is het rapportcijfer van centrumbewoners voor de veiligheid op straat gestegen van een 6,1 naar een 6,3d.

17

Ook het publiek van de Rosmalense horeca beoordeeld de veiligheid op straat en in de uitgaans-gelegenheden ruim voldoende. In 2011 beoordelen zij de veiligheid op straat met een 7,7, en de veiligheid in uitgaansgelegenheden met een 8,0. Wel is het rapportcijfer tussen 2008 en 2011 iets afgenomen. Bewoners van Rosmalen centrum beoordelen de veiligheid op straat tijdens de uitgaansavonden met een 7,4d. Figuur 9: Gemiddeld rapportcijfer van uitgaanders voor de veiligheid in uitgaansgelegenheden tijdens de uitgaansavonden a) In het centrum van ’s-Hertogenbosch b) In het centrum van Rosmalen

Bron: Digipanel Bron: Digipanel Figuur 10: Gemiddeld rapportcijfer van uitgaanders voor de veiligheid op straat tijdens de uitgaansavonden a) In het centrum van ’s-Hertogenbosch b) In het centrum van Rosmalen

Bron: Digipanel Bron: Digipanel Figuur 11: Gemiddeld rapportcijfer van bewoners voor de veiligheid op straat tijdens de uitgaansavonden a) In het centrum van ’s-Hertogenbosch b) In het centrum van Rosmalen

Bron: Digipanel Bron: Digipanel 3.5 Veiligheidsbeleving horecaondernemers

De veiligheidsbeleving onder horecaondernemers en hun personeel is tussen 2008 en 2011 verbeterd. Ongeveer de helft van de horecaondernemers geeft aan dat zich in het afgelopen jaar wel eens situaties hebben voorgedaan waarin de ondernemer of het personeel zich onveilig voelde. In 2008 was dit nog tachtig procent. De onveilige situaties deden zich vooral voor tijdens de openingsuren van de horecagelegenheden. In de directe omgeving van het bedrijf voelt de helft van de ondernemers of personeel zich wel eens onveilig. In 2008 was dit nog zeventig procent. Men voelde zich vooral onveilig op straate.

18

4. Geweld

Geweld is een groot probleem tijdens het uitgaan. In dit hoofdstuk wordt dieper ingegaan op de geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren. Er is gekeken hoe geweldsincidenten zich ontwikkelen ten aanzien van locaties en tijden. Ook wordt gekeken in hoeverre politie, horecaondernemers, uitgaanspubliek en centrumbewoners uitgaansgeweld ervaren. Als laatste zoomen we in op de maatregelen die zijn genomen om geweldsincidenten terug te dringen. 4.1 Geweldsincidenten

4.1.1 Aantal geweldsincidenten

Het totale aantal geweldsincidenten in het centrum van ’s-Hertogenbosch is tussen 2007 en 2010 toegenomen. In 2007 betrof het in totaal 460 geweldsincidenten. In 2010 is dit toegenomen tot 633 incidenten. Dit is een toename van 38%. Wel is de prognose dat het aantal geweldsincidenten in 2011 licht afneemt tot 612 incidenten3. Het aantal geweldsincidenten in het centrum tijdens de uitgaansuren is tussen 2007 en 2010 ook gestegen. In 2007 waren er 231 geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren in het centrum van ’s-Hertogenbosch. In 2010 is dit toegenomen tot 394 incidenten. Dit betekent een toename van 71%. Deze stijging is sterker dan het totaal aantal geweldsincidenten in het centrum. In 2010 vond 62% van alle geweldsincidenten in het centrum plaats tijdens de uitgaansurenb. Figuur 12: Aantal geweldsincidenten in het centrum van ’s-Hertogenbosch3

Bron: BVH Politie Doelstelling: Tussen 2009 en 2011 is het aantal geweldsincidenten afgenomen met 10%. Het aantal geregistreerde geweldsincidenten in het centrum tijdens de uitgaansuren is tussen 2009 en 2010 gestegen van 333 naar 394 incidenten (+18%)b. De politie geeft aan dat zij geweldsincidenten sinds 2009 vroegtijdig en daadkrachtig aanpakken. Dit intensieve optreden van de politie heeft invloed op het hoge aantal geweldsincidenten de afgelopen twee jaar. Door het tijdig ingrijpen worden nu waarschijnlijk meer ‘eenvoudige’ incidenten geregistreerd, die voorheen niet werden geregistreerd (voor meer informatie, zie § 4.2.1.). Daarnaast heeft de politie het idee dat burgers en portiers nu eerder melding maken van een geweldsincidentf.

3 De waarde voor 2011 is gebaseerd op voortschrijdend inzicht (VSI 2011). Hiervoor zijn de cijfers tot en met september 2011 gebruikt. Op basis van voortschrijdend inzicht in het voorkomen van incidenten in het verleden is een prognose gemaakt van het totaal aantal incidenten in 2011.

19

4.1.2 Vormen van geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren

Geweld is een zeer breed begrip. We maken daarom onderscheid tussen zes varianten van geweld: mishandeling, openlijk geweld, bedreiging, straatroof, wapenhandel en overvallen. Tijdens de uitgaansuren spelen de drie eerstgenoemde varianten een grote rol. Deze zullen we in deze paragraaf verder bespreken. De meest voorkomende variant van geweld is mishandeling. Onder mishandeling verstaan we ‘enkelvoudig’ geweld. Het aantal incidenten van mishandeling neemt sinds 2007 toe. In 2007 waren tijdens de uitgaansuren in het centrum in totaal 153 incidenten van mishandeling. In 2010 is dit toegenomen tot 302 incidenten. Dit betekent bijna een verdubbeling van het aantal incidenten van mishandelingb. Ook het aantal incidenten van openlijk geweld neemt sinds 2007 toe. Openlijk geweld is het openlijk in vereniging (groep mensen) plegen van geweld tegen personen. Niet alleen de geweldplegers zijn schuldig aan de openlijke geweldpleging, ook de individuen die niets doen maar wel deel uitmaken van de groep met geweldplegers. In 2007 waren er tijdens de uitgaansuren in het centrum in totaal 25 incidenten van openlijk geweld. In 2010 is dit toegenomen tot 47 incidenten. Dit betekent een stijging van 88%b. Het aantal incidenten van bedreiging tijdens de uitgaansuren in het centrum was een aantal jaar redelijk stabiel. Er waren jaarlijks rond de 30 incidenten. In 2009 liep dit aantal terug naar 18 incidenten. In 2010 is dit aantal echter weer gestegen naar 37 incidenten van bedreiging; een verdubbeling ten opzichte van 2009b. Figuur 13: Aantal geweldsincidenten per geweldsvorm tijdens de uitgaansuren in het centrum van ’s-Hertogenbosch

Bron: BVH Politie

20

4.1.3 Locaties van geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren

Het aantal locaties waarop het geweld plaatsvindt was tot 2009 redelijk stabiel. Jaarlijks vinden de geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren in het centrum in circa 40 straten plaats. In 2010 nam het aantal locaties toe tot 47 straten. Het aantal incidenten is het hoogst op de Parade en de Karrenstraatb. Het aantal incidenten van geweld op de Parade ligt in 2009 en 2010 fors hoger dan in voorgaande jaren. Ook het aantal incidenten van geweld op de Karrenstraat is in 2010 weer gestegenb. Op deze twee locaties is tijdens de uitgaansavonden politie aanwezig. Door het daadkrachtig optreden van de politie worden hier meer incidenten geregistreerd. De Parade is een locatie waar veel jong publiek naartoe gaat. Zij vertonen vaak ‘haantjesgedrag’ en gaan voor het eerst op stap. Dit levert kleine conflicten op die door de politie wordt aangepakt. In de Karrenstraat zijn de portiers beter gaan samenwerken. Zo werken portiers sinds 2010 met één portofoonsysteemf. Figuur 14: Aantal straten waarin geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren in het centrum van ’s-Hertogenbosch plaatsvinden

Bron: BVH Politie Figuur 15: Top 10 straten waarin geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren in het centrum van ’s-Hertogenbosch plaatsvinden

Bron: BVH Politie

21

4.1.4 Tijdstippen waarop geweldsincidenten plaatsvinden

Het aantal geweldsincidenten in het centrum van ’s-Hertogenbosch in de uitgaansuren neemt sinds 2007 toe. Als we inzoomen op de verschillende uitgaansavonden, zien we dat het aantal geweldsincidenten op alle drie de uitgaansavonden toeneemt. Wel neemt het geweld sterker toe op de zaterdagavond, gevolgd door de vrijdagavond. Ook vinden de meeste incidenten van geweld plaats op de zaterdagavond, gevolgd door de vrijdagavond en de donderdagavond. Het merendeel van de incidenten vindt plaats tussen 02.00-05.00 uur. Op donderdagavond piekt het geweld tussen 02.00-03.00 uur. Op vrijdag- en zaterdagnacht piekt het geweld tussen 03.00-04.00 uur. Verder is het aantal geweldsincidenten hoger in februari (carnaval), het voor- en najaarb. Figuur 16: Aantal geweldsincidenten per uitgaansavond in het centrum van ’s-Hertogenbosch

Bron: BVH Politie Figuur 17: Spreiding geweldsincidenten per uitgaansavond in het centrum van ’s-Hertogenbosch (2010)

Bron: BVH Politie

22

Figuur 18: Spreiding geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren in het centrum van ’s-Hertogenbosch per jaar

Bron: BVH Politie Figuur 19: Aantal geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren in het centrum van ’s-Hertogenbosch per maand

Bron: BVH Politie

23

4.2 Beleving geweldsincidenten

4.2.1 Beleving geweldsincidenten door veiligheidspartners

De politie registreert niet of incidenten uitgaansgerelateerd zijn. Hun ervaring is wel dat vrijwel alle geweldsincidenten die tijdens de uitgaansuren plaatsvinden ook gerelateerd zijn aan uitgaan. Dit houdt echter niet in dat de incidenten horecagerelateerd zijn. Bijvoorbeeld: jongeren drinken thuis in voor ze naar de stad gaan. Rond half 2 gaan ze dronken naar de stad. Hier worden ze in een horecagelegenheid geweigerd omdat ze teveel hebben gedronken. Zij zorgen vervolgens voor overlast in het uitgaansgebied. De horeca kan niets doen om deze incidenten te voorkomen. De horeca ervaart overigens niet meer incidenten in de uitgaansgelegenhedenf. Veel incidenten worden veroorzaakt door (jong) uitgaanspubliek uit de regio, zoals uit Boxtel, Vught, Den Dungen, Schijndel en Sint-Michielsgestel (vooral op zaterdagavond). Zij zijn niet gewend aan politie in hun gemeente. Zij luisteren daardoor vaak niet naar de politie. Het effect van contact met de politie is dan vooral groot op de ouders; zij roepen pas na contact met de politie hun kinderen tot de orde. Vooral op de Parade is veel jong uitgaanspubliek met ‘haantjesgedrag’ dat voor het eerst gaat stappen. Hierdoor ontstaan veel kleine conflictenf. De politie geeft aan dat zij geweldsincidenten sinds 2009 vroegtijdig en daadkrachtig aanpakken. Dit voorkomt dat incidenten escaleren. De incidenten hebben daardoor een kleinere impact en dit heeft invloed op de beleving van geweldsincidenten en de veiligheid tijdens het uitgaan. Dit intensieve optreden heeft invloed op het hoge aantal geregistreerde geweldsincidenten de afgelopen twee jaar. Door het tijdig ingrijpen worden nu waarschijnlijk meer ‘eenvoudige’ incidenten geregistreerd, die voorheen misschien niet werden geregistreerd. De politie heeft daarnaast het idee dat burgers en portiers nu eerder melding maken van een geweldsincidentf. Daarnaast werken politie en portiers van horecagelegenheden samen om tijdig te kunnen ingrijpen bij geweldsincidenten. Het huidige optreden van de politie en portiers voldoet meer aan het verwachtingspatroon van het publiek. Dit beïnvloedt misschien ook de (positieve) veiligheidsbeleving van het uitgaanspubliek en de centrumbewoners. Niet alleen het werk van politie en portiers draagt bij aan een betere veiligheidsbeleving, maar het volledige pakket van maatregelen draagt hieraan bij. Zo dragen bijvoorbeeld ook de publiekscampagnes ‘Doe maar gewoon gezellig’ en ‘Weekendje weg’ van de gemeente hieraan bijf. 4.2.2 Beleving geweldsincidenten door horecaondernemers

Het aantal horecaondernemers dat bedreiging of geweld in hun onderneming ervaart is tussen 2008 en 2011 afgenomen. De helft van de horecaondernemers geeft aan dat zij of hun personeel wel eens zijn bedreigd. Dit was in 2008 nog ongeveer zeventig procent. De bedreiging bestond vooral uit verbaal of fysiek geweld. Ruim tien procent van de ondernemers geeft aan dat de kans om slachtoffer te worden van geweld is toegenomen. Een derde vindt echter dat deze kans is afgenomen. In 2008 gaf nog maar twintig procent aan dat de kans op geweld is afgenomen. In de helft van de ondernemingen is het afgelopen jaar minimaal één keer een vechtpartij geweest. Bij een derde van de ondernemingen was er het afgelopen jaar minimaal één keer sprake van bedreiging of intimidatie. In 2008 gaf nog circa driekwart van de ondernemers aan dat zich het voorgaande jaar een vechtpartij had voorgedaan. Ook gaf driekwart dit aan voor bedreiging of intimidatiee. Volgens alle horecaondernemers waren er in het uitgaansgebied in het afgelopen jaar wel eens vechtpartijen; twintig procent geeft aan dat er vaak vechtpartijen waren. Driekwart van de horecaondernemers geeft aan dat bedreiging en intimidatie het afgelopen jaar wel eens voorkwam; een derde geeft aan dat dit vaak voorkwam. Verder geeft de helft van de ondernemers aan dat seksuele intimidatie/geweld wel eens voorkomt in het uitgaansgebied; volgens vijf procent komt dit vaak voore.

24

4.2.3 Beleving geweldsincidenten door het uitgaanspubliek

Het aandeel uitgaanders in het centrum van ’s-Hertogenbosch en Rosmalen dat het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden heeft gezien of gemerkt dat iemand werd geslagen of geschopt, is bedreigd met een voorwerp of wapen of is geslagen, gestoken of beschoten met een voorwerp of wapen is tussen 2008 en 2011 ongeveer gelijk gebleven. Wel wordt men in het centrum van ’s-Hertogenbosch ten opzichte van 2008 minder vaak uitgescholden of bedreigd, en minder uitgaanders hebben in deze periode opgemerkt dat een ander dit overkwamd. Het afgelopen half jaar maakte 41% van de uitgaanders in ’s-Hertogenbosch wel eens agressiviteit onder bezoekers mee. Dit is ongeveer hetzelfde als in 2008. Van de uitgaanders die wel eens agressiviteit onder bezoekers meemaakten, maakte 89% dit mee buiten op straat en 36% in een gelegenheid. In Rosmalen maakte 19% van de uitgaanders wel eens agressiviteit onder bezoeker mee. Dit is vergelijkbaar met 2008d. Figuur 20: % uitgaanders dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden heeft gezien of gemerkt dat iemand werd..? a) In het centrum van ’s-Hertogenbosch b) In het centrum van Rosmalen

Bron: Digipanel Bron: Digipanel Figuur 21: % uitgaanders dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden zelf is…? a) In het centrum van ’s-Hertogenbosch b) In het centrum van Rosmalen

Bron: Digipanel Bron: Digipanel

25

4.2.4 Beleving geweldsincidenten door centrumbewoners

Het aandeel bewoners van het centrum van ’s-Hertogenbosch dat het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden heeft gezien of gemerkt dat iemand werd geslagen of geschopt, is bedreigd met een voorwerp of wapen of is geslagen, gestoken of beschoten met een voorwerp of wapen is tussen 2008 en 2011 iets afgenomen. Wel worden de bewoners van het centrum van ’s-Hertogenbosch ten opzichte van 2008 vaker uitgescholden of bedreigd, en hebben zij vaker gezien of gemerkt dat iemand anders dit overkwamd. Bewoners ervaren vooral overlast door evenementen die in het centrum plaatsvindenf. Figuur 22: % bewoners dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden heeft gezien of gemerkt dat iemand werd…? a) In het centrum van ’s-Hertogenbosch b) In het centrum van Rosmalen

Bron: Digipanel Bron: Digipanel Figuur 23: % bewoners dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden zelf is…? a) In het centrum van ’s-Hertogenbosch b) In het centrum van Rosmalen


26

4.3 Maatregelen tegen geweldsincidenten

4.3.1 Weekendarrangement

Het weekendarrangement is ingevoerd sinds september 2009. Deze maatregel houdt in dat meerderjarigen die zich in het weekend schuldig maken aan uitgaansgeweld kunnen rekenen op een weekendarrangement, ofwel een weekendje weg in een politiecel. Gedurende het politieonderzoek blijft de geweldpleger het weekend vastzitten. In de periode januari-augustus 2011 is de maatregel ongeveer 40 keer toegepasta. Volgens de politie is het direct afstraffen de kracht van het weekendarrangement. Het effect op de doelgroep is volgens hen grootf. Alle horecaondernemers vinden het weekendarrangement een (zeer) goede maatregel om het geweld in de uitgaansuren tegen te gaane. Ook ruim negentig procent van de uitgaanders in het centrum van ’s-Hertogenbosch en Rosmalen vindt het weekendarrangement hiervoor een (zeer) goede maatregel. Een klein deel van het uitgaanspubliek vindt het geen goede maatregel. Vier procent van de uitgaanders in het centrum van ’s-Hertogenbosch en twee procent van de uitgaanders in het centrum van Rosmalen vindt het weekendarrangement geen goede maatregeld. 4.3.2 Collectief lokaalverbod

Het collectief lokaalverbod is ingevoerd in juni 2010 en wordt door de horeca zelf uitgevoerd. Op dit moment nemen 28 horecazaken deel aan het collectief lokaalverbod. Zij hebben inmiddels 8 collectieve lokaalverboden uitgevaardigd (augustus 2011)a. Ongeveer veertig procent van de ondernemers houdt een zwarte lijst bij van personen die zij de toegang hebben ontzegd. Dit is ongeveer hetzelfde als in 2008. Degenen die een zwarte lijst bijhouden, wisselen de gegevens ook uit met collega horecaondernemers, vooral met directe collega’s. Tachtig procent van de horecaondernemers (met name 4-uurszaken) geeft aan deel te nemen aan het Collectief Lokaalverbod. Bijna alle ondernemers zijn van mening dat dit collectief lokaalverbod een bijdrage levert aan het terugdringen van overlast in de horecae. 4.3.3 Gebiedsontzegging

De politie kan aan een persoon de toegang tot een gebied voor een bepaalde tijd ontzeggen. Deze maatregel werd al toegepast, maar de interne procedure was te gecompliceerd. De procedure is nu vereenvoudigd. Iedere opsporingsambtenaar heeft nu mandaata. 4.3.4 Geweld gericht tegen hulpverleners

Doelstelling: Het aantal geweldsdelicten tegen de politie, brandweer en ambulancepersoneel wordt in 2009 geïnventariseerd en hierover worden nadere afspraken gemaakt.

De inventarisatie van het aantal geweldsdelicten tegen politie, brandweer en ambulancepersoneel is landelijk geïnventariseerd. Naar aanleiding van deze inventarisatie zijn er landelijk afspraken gemaakt over onder andere de registratie van incidenten en het aangiftebeleida.

27

5. Ongeregeldheden aan de deur

Bij de aanpak van geweld speelt het deurbeleid een belangrijke rol. Portiers, politie en brandweer hebben daarvoor trainingen gevolgd zodat ze gezamenlijk kunnen optreden bij calamiteiten tijdens het uitgaan. Er is een lijst met huisregels aanwezig in bijna iedere horecazaak in de Binnenstad, zodat klanten weten wat wel en wat niet mag. 5.1 Huis- en gedragsregels

Doelstelling: Koninklijke Horeca Nederland voert zichtbaar de huis- en gedragsregels in. In 2009 doet 75% van de horeca-hotspots gevestigde horecabedrijven mee.

In bijna iedere horecazaak is een lijst met huisregels aanwezig. De huis- en gedragsregels zijn een lijst met huisregels, zodat klanten weten wat wel en wat niet mag in een horecagelegenheid. Om uitgaansgeweld te voorkomen is het van belang een helder deurbeleid te voeren en dit consequent toe te passen. Een helder deurbeleid voorkomt conflicten aan de deur, en daarmee vormen van uitgaansgeweld binnen de horecaonderneming en in de openbare ruimtea. Driekwart van de horecaondernemers heeft (naast de algemeen geldende horecaregels) eigen huisregels waar de bezoeker zich aan moet houden. Deze huisregels zijn voornamelijk te vinden aan de muur in de entree of uitgaansruimte. In andere gevallen hangen de huisregels bij de garderobe of toiletruimte of worden de huisregels door het personeel bij binnenkomst vertelde. Een aantal ondernemers geeft aan ook nog andere (geschreven of ongeschreven) regels te hebben om de veiligheid te vergroten. Deze hebben bijvoorbeeld betrekking op schenken bij overmatig alcoholgebruik, leeftijd, taalgebruik en gedrage. Het merendeel van de uitgaanders in de gemeente is positief over het deurbeleid in de horeca. Het aantal uitgaanders in het centrum van ’s-Hertogenbosch dat positief is over het deurbeleid is tussen 2008 en 2011 toegenomen van 79% naar 84%. Daarentegen is 3% ontevreden over het deurbeleid in de horeca. Voor Rosmalen worden ongeveer dezelfde resultaten gevondend. 5.2 Verdediging en beveiliging

Ruim een derde van de ondernemers geeft aan dat zijzelf of iemand van het personeel een cursus heeft gevolgd om zich te kunnen verdedigen. Dit is ongeveer hetzelfde als in 2008. De meerderheid volgde een portiersopleiding. Daarnaast volgden sommigen een cursus zelfverdediging of een agressietraining. Negentig procent van de ondernemers heeft extra maatregelen getroffen om het bedrijf te beveiligen. In 2008 was dit nog zeventig procent. De extra maatregelen bestaan vooral uit inbraakalarmsystemen en camerabewaking. Andere maatregelen die zijn genomen zijn de overvalknop, paniekmelder en een knop om vol licht te geven. Ongeveer twee derde van de ondernemers heeft daarnaast nog andere voorzorgsmaatregelen genomen, zoals het bij de hand hebben van het telefoonnummer van de politiee. 5.3 Hulpverlening bij ongevallen en onveilige situaties

Bijna alle horecaondernemers geven aan dat minimaal één van de personeelsleden beschikt over een BHV of EHBO-diploma. Bij ongeveer de helft van de bedrijven is het afgelopen jaar ook BHV of EHBO toegepast in geval van een ongeval of een onveilige situatie (exclusief brandgevaar). Bijna dertig procent van de ondernemers heeft het afgelopen jaar minimaal één keer een ambulance moeten bellen. De ambulance was er in de meeste gevallen binnen 10 minutene.

28

5.4 Inzet portiers

Tachtig procent van de horecaondernemers geeft aan een portier in dienst te hebben. Dit is ongeveer hetzelfde als in 2008. Deze portiers zijn voornamelijk op de vrijdag- en zaterdagavond aanwezig. De portiers worden voornamelijk via een beveiligingsbedrijf ingehuurd. De meeste portiers (90%) hebben een diploma als Horecaportier. De helft heeft ook een beveiligingspasje met ND-nummer bij zich (elke gecertificeerde particuliere beveiligingsbureau heeft een ND-nummer) en/of een diploma bedrijfshulpverlening (BHV). De standaarduitrusting van de portiers bestaat in de meeste gevallen uit een mobiele telefoon en het telefoonnummer van de horecalijn. De horecalijn is een speciaal nummer waarmee agenten die in het centrum surveilleren rechtstreeks kunnen worden gealarmeerd. Daarnaast zijn een portofoon en een kogelvrij vest regelmatig voorkomende middelene. Portiers kunnen met hun portofoon nu ook communiceren met de politief. Geen van de horecaondernemers beschikt over een detectiepoortje om bezoekers te controleren op steek- of vuurwapense. De horeca heeft het portierslogboek gestandaardiseerd om de uitwisseling van gegevens over incidenten en raddraaiers te vergemakkelijken en te verbeteren. Politie, brandweer en portiers trainen om de samenwerking op straat te verbeteren. Dit heeft inmiddels twee keer plaatsgevonden. Daarnaast is er een instructieavond georganiseerd voor de portiers en de ondernemers. Dit wordt in de toekomst herhaalda. 5.5 Toelating en ontzegging

Bijna tachtig procent van de horecaondernemers geeft aan dat er in hun bedrijf regels bestaan met betrekking tot de toelating van bezoekers. Dit is ongeveer hetzelfde als in 2008. Deze regels hebben met name betrekking op het gedrag, alcohol- en drugsgebruik, leeftijd, kleding en de grootte van groepen. Ruim tien procent van de ondernemers geeft aan te selecteren op etniciteit of culturele achtergrond. Dit is ongeveer hetzelfde als in 2008. Ongeveer zestig procent van de ondernemers zegt te streven naar een bepaalde samenstelling van de bezoekersgroep in zijn/haar bedrijf. De ideale samenstelling verschilt per gelegenheid. Zaken waar vooral op wordt gelet zijn een ideale verdeling naar geslacht en leeftijd. Alle ondernemers geven aan wel eens iemand de toegang tot hun bedrijf te ontzeggen. Redenen om de toegang te ontzeggen zijn vooral agressief gedrag, bedreiging of intimidatie, overmatig alcoholgebruik, drugsgebruik, seksuele intimidatie en discriminerend gedrage. Van de uitgaanders in het centrum van Rosmalen geeft niemand aan in het afgelopen half jaar te zijn geweigerd in een horecagelegenheid. Van de uitgaanders in het centrum van ’s-Hertogenbosch geeft zes procent aan in het afgelopen half jaar te zijn geweigerd in een club, café of discotheek. Dit is ongeveer hetzelfde als in 2008. De voornaamste redenen die voor de weigering werden gegeven waren dat de gelegenheid vol was, men geen vaste klant is, kleding of leeftijd. Niet alle afgewezenen denken dat dit de ware reden was voor de weigering. Zij denken het vaakst geweigerd te zijn vanwege hun leeftijd, of omdat zij met een groep waren. In 2008 gaven 11 respondenten nog aan dat zij dachten te zijn geweigerd vanwege hun afkomst of nationaliteit. In 2011 gaven 2 respondenten dit nog maar aand.

29

5.6 Discriminatie in de horeca

Jaarlijks zijn er een aantal meldingen of klachten over discriminatie in het uitgaansleven in de politieregio Brabant Noord. Deze werden tot en met 2010 bij stichting Basta! geregistreerd4. In tabel 2 zijn de terreinen zichtbaar waarop meldingen en klachten van discriminatie bij stichting Basta! worden geregistreerd voor de regio Brabant Noord. Het aantal meldingen en klachten van discriminatie in het uitgaansleven lag in 2008 en 2009 hoger dan in voorgaande jaren. In 2009 waren er in de regio Brabant Noord 23 meldingen en klachten van discriminatie in het uitgaansleven. Voor 2010 zijn alleen gegevens beschikbaar voor de gemeente ’s-Hertogenbosch. In dit jaar zijn 17 meldingen of klachten binnengekomen van discriminatie in het uitgaansleven in de gemeentec. Tabel 2: Aantal meldingen en klachten van discriminatie per terrein in Brabant Noord

2005 2006 2007 2008 2009 Arbeidsmarkt 34 49 90 75 69 Buurt/wijk/openbare ruimte 259 141 126 125 169 Collectieve voorzieningen 25 29 11 24 22 Commerciële dienstverlening 10 3 5 8 16 Horeca 10 18 12 24 23 Huisvesting 10 8 7 5 10 Media/reclame 0 3 3 1 5 Onderwijs 30 30 25 11 17 Politie/vreemdelingendienst/OM 7 3 3 6 8 Privé-sfeer 14 13 4 2 4 Publieke/politieke uitlatingen 5 1 4 0 3 Sport en recreatie 13 9 1 5 6 Justitiële inrichtingen 0 4 Overig 0 21 58 5 3 Totaal 417 328 349 291 359 Bron: Stichting Basta! Horecaondernemers geven aan niet vaak discriminatie mee te maken. Circa vijftien procent van de horecaondernemers geeft aan dat er het afgelopen jaar situaties van discriminatie in het bedrijf hebben voorgedaan. Wel geeft ongeveer zestig procent van de horecaondernemers aan dat in het afgelopen jaar in het uitgaansgebied incidenten van discriminatie zijn voorgekomen; tien procent geeft aan dat dit vaak voorkomte. Doelstelling: Alle klachten en meldingen met betrekking tot discriminatie in de horeca worden

opgevolgd en afgehandeld. In 2010 is stichting Basta! gestopt met de ondersteunende activiteiten op dit vlak. In 2011 is deze taak door RADAR overgenomen. Het overleg tussen gemeente, KHN, politie en RADAR heeft daardoor ook een doorstart gemaakt. De gemeente voert rondom discriminatie consequent beleida.

4 Stichting Basta! heeft per 1 januari 2011 de werkzaamheden stopgezet. Voor 2010 zijn er alleen maar meldingen en klachten van discriminatie voor de gemeente ’s-Hertogenbosch beschikbaar. In 2010 waren in het totale werkgebied van Basta 270 klachten (Brabant Noord). Dit is een daling van 37% ten opzichte van 2009. Hiervoor zijn de volgende redenen: 1) Door het stopzetten van de werkzaamheden van Basta! was het niet meer mogelijk om de cijfers van het tweede half jaar van de politie Brabant Noord te verwerken in het overzicht; 2) Basta analyseerde de gegevens van de afdeling Beheer Openbare Ruimte met betrekking tot bekladdingen en vernielingen binnen de gemeente 's-Hertogenbosch. De cijfers van het laatste kwartaal 2010 zijn niet meegenomen in de jaarcijfers. (In 2009 werden 105 bekladdingen met discriminatoir karakter geregistreerd en in 2010 zijn er 65 bekladdingen geregistreerd). Vanaf 1 april kunnen inwoners van de gemeenten 's-Hertogenbosch, Oss, Veghel, Schijndel en Boxtel met klachten en meldingen van discriminatie terecht bij RADAR. Waarschijnlijk sluiten binnenkort alle 21 gemeenten in Brabant Noord zich aan bij RADAR.

30

Doelstelling: Aangiften met betrekking tot discriminatie worden door de politie en OM strafrechtelijk

vervolgd. Wanneer er bij een voorval van discriminatie in de horeca voldoende feiten aanwezig zijn om de discriminatie aan te tonen, dan wordt er door de politie en OM een strafrechtelijke onderzoek ingesteld. Dit beleid wordt consequent gevoerda. 5.7 Samenwerking horeca en politie

Tachtig procent van de horecaondernemers heeft het afgelopen jaar contact gehad met de politie. Dit contact ging vooral over het gedrag van bezoekers, het ophelderen van een vechtpartij of het doen van aangifte. Van de horecaondernemers die contact hebben gehad met de politie, is tachtig procent tevreden over het contacte. 5.8 Samenwerking horeca en gemeente

Twee derde van de horecaondernemers heeft het afgelopen jaar contact gehad met de gemeente. Deze contacten gingen met name over vergunningen met betrekking tot de drank- en horecawet en evenementen. Ongeveer de helft van de horecaondernemers is tevreden over het contact wat men heeft gehad met de gemeente in verband met de drank- of horecavergunning, terrasvergunning of evenementenvergunninge.

31

6. Openbare orde en veiligheid

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op openbare orde en veiligheid. Hierbij wordt ingegaan op de geregistreerde incidenten van overlast. Daarnaast wordt ingegaan op de beleving van de openbare orde van inwoners van het centrum, het uitgaanspubliek en horecaondernemers. Als laatste zoomen we in op de maatregelen die zijn genomen om de openbare orde en veiligheid te vergroten. 6.1 Incidenten van overlast

6.1.1 Aantal incidenten van overlast

Het totale aantal incidenten van overlast in het centrum van ’s-Hertogenbosch is tussen 2007 en 2010 afgenomen. In 2007 betrof het in totaal 710 incidenten. In 2010 is dit afgenomen tot 502 incidenten. Dit is een afname van 29%. De prognose is dat het aantal incidenten in 2011 nog verder afneemt tot 491 incidenten5. Het aantal incidenten van overlast in het centrum tijdens de uitgaansuren is tussen 2007 en 2010 ook licht afgenomen. In 2007 waren er 219 incidenten tijdens de uitgaansuren in het centrum van ’s-Hertogenbosch. In 2010 is dit afgenomen tot 187 incidenten. Dit is een afname van 15%. In 2010 vond 37% van alle overlastincidenten in het centrum plaats tijdens de uitgaansurenb. Figuur 24: Aantal incidenten van overlast in het centrum van ’s-Hertogenbosch5

Bron: BVH Politie 6.1.2 Vormen van overlastincidenten tijdens de uitgaansuren

We maken onderscheid tussen vijf vormen van overlast: geluidsoverlast, jeugdoverlast, overige overlast (bijvoorbeeld overlast van daklozen of vuurwerk), verkeersoverlast en (overige) milieuoverlast. De meest voorkomende variant van overlast is geluidsoverlast. Het aantal incidenten van geluidsoverlast nam tot 2009 toe, waarna het in 2010 stabiliseerde. In 2007 waren tijdens de uitgaansuren in het centrum in totaal 76 incidenten van geluidsoverlast. In 2010 is dit toegenomen tot 125 incidenten. Dit is een toename van 64%b. Volgens gemeente, politie en horeca kan de geluidsoverlast verklaart worden door de invoering van het landelijke rookverbod in juli 2008. Hierdoor is er meer geluidsoverlast van mensen op straat, deuren van horecagelegenheden die open blijven staan, of deuren van horecagelegenheden die telkens open en dicht gaan (het bonken van deuren). Daarnaast geeft de horeca aan dat zij van de bewonersvereniging signalen ontvangen dat inwoners vooral geluidosverlast ervaren van evenementenf. 5 De waarde voor 2011 is gebaseerd op voortschrijdend inzicht (VSI 2011). Hiervoor zijn de cijfers tot en met september 2011 gebruikt. Op basis van voortschrijdend inzicht in het voorkomen van incidenten in het verleden is een prognose gemaakt van het totaal aantal incidenten in 2011.

32

Figuur 25: Aantal incidenten van overlast per overlastvorm tijdens de uitgaansuren in het centrum van ’s-Hertogenbosch

Bron: BVH Politie 6.2 Beleving openbare orde en veiligheid

6.2.1 Beleving openbare orde horecaondernemers

Circa een derde van de horecaondernemers geeft aan dat tijdens de uitgaansuren vervuiling in de omgeving van het bedrijf voorkomt, en een kwart geeft aan dat vernieling van straatmeubilair en bekladding van muren en gebouwen voorkomt. In 2008 gaven meer horecaondernemers aan overlast te hebben van vervuiling en vernieling. Wel geven meer ondernemers aan dat bekladding van muren en gebouwen het afgelopen jaar heeft plaatsgevonden. Ongeveer driekwart van de ondernemers vindt dat de openbare ruimte in het uitgaansgebied voldoende wordt schoongemaakt. Twee derde vindt dat de openbare ruimte goed wordt onderhoudene. In het uitgaansgebied zijn volgens de horecaondernemers vaak scheldpartijen. Bijna alle ondernemers geven aan dat deze er het afgelopen jaar wel eens waren; volgens de helft waren er vaak scheldpartijen. Volgens twee derde van de horecaondernemers waren er het afgelopen jaar ook incidenten van diefstal/beroving in het uitgaansgebied van ’s-Hertogenbosch; vijf procent geeft aan dat dit vaak voorkomte. Bij een derde van de ondernemingen was er het afgelopen jaar minimaal één keer sprake van diefstal of vernieling. Dit was in 2008 respectievelijk nog zestig en vijftig procent. Ongeveer vijftien procent van de horecaondernemers geeft aan dat er het afgelopen jaar minimaal één keer sprake was van zakkenrollen. Dit is ongeveer hetzelfde als in 2008e.

33

6.2.2 Beleving openbare orde uitgaanspubliek

Het aandeel uitgaanders in het centrum van ’s-Hertogenbosch dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden slachtoffer is geworden van beroving of diefstal van bijvoorbeeld portemonnee, tas, jas of mobiel, diefstal van fiets, auto of ander voertuig, vernieling van bijvoorbeeld fiets, auto, woning of tuin of geluidsoverlast is tussen 2008 en 2011 afgenomen. Ook zijn minder uitgaanders getuige geweest van vernieling of beroving. De meerderheid van de uitgaanders in het centrum van ’s-Hertogenbosch heeft het afgelopen half jaar gezien of gemerkt dat iemand in het openbaar duidelijk teveel alcohol gedronken had, iemand voor geluidsoverlast zorgde of iemand aan het wildplassen wasd. Uitgaanders in het centrum van Rosmalen waren in vergelijking met uitgaanders in het centrum van ’s-Hertogenbosch minder vaak getuige van openbare dronkenschap, geluidsoverlast, wildplassen, vernieling of beroving. Wel werden zij vaker slachtoffer van geluidsoverlast of vernielingd. Figuur 26: % uitgaanders dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden getuige was van …? a) In het centrum van ’s-Hertogenbosch b) In het centrum van Rosmalen

Bron: Digipanel Bron: Digipanel Figuur 27: % uitgaanders dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden zelf is…? a) In het centrum van ’s-Hertogenbosch b) In het centrum van Rosmalen


34

6.2.3 Beleving openbare orde centrumbewoners

Het aandeel inwoners van het centrum van ’s-Hertogenbosch dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden slachtoffer is geworden van diefstal van fiets, auto of ander voertuig of van vernieling van bijvoorbeeld fiets, auto, woning of tuin is tussen 2008 en 2011 afgenomen. Wel ervaren de centrumbewoners ten opzichte van 2008 vaker geluidsoverlast. Daarnaast is het aandeel bewoners toegenomen dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden getuige is geweest van iemand in het openbaar die duidelijk teveel alcohol gedronken had, iemand die voor geluidsoverlast zorgde, iemand die aan het wildplassen was of iemand die een voorwerp buiten op straat heeft vernieldd. Inwoners van het centrum van Rosmalen waren in vergelijking met inwoners in het centrum van ’s-Hertogenbosch minder vaak getuige of slachtoffer van openbare dronkenschap, geluidsoverlast, wildplassen, vernieling of beroving. Ook ervoeren minder inwoners dit ten opzichte van 2008, en waren minder inwoners slachtoffer van geluidsoverlast of vernielingd. Figuur 28: % bewoners dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden getuige was van …? a) In het centrum van ’s-Hertogenbosch b) In het centrum van Rosmalen

Bron: Digipanel Bron: Digipanel Figuur 29: % bewoners dat in het afgelopen half jaar tijdens de uitgaansavonden zelf is…? a) In het centrum van ’s-Hertogenbosch b) In het centrum van Rosmalen


35

6.2.4 Verbeteren veiligheid tijdens de uitgaansavonden

Aan zowel het uitgaanspubliek als inwoners van het centrum is gevraagd ‘Hoe denkt u dat de veiligheid verbeterd kan worden tijdens de uitgaansavonden?’. Meer toezicht is de meest genoemde maatregel om de veiligheid tijdens de uitgaansavonden te verbeteren. Het gaat dan met name om meer politie op straat en het plaatsen van bewakingscamera's. De respondenten zijn het er echter niet helemaal over eens hoe de politie aanwezig zou moeten zijn. Een groep respondenten vindt dat de politie zich zichtbaar onder het uitgaanspubliek moet mengen; zij zou daarmee respect afdwingen en tegelijkertijd goed benaderbaar zijn. Een andere groep respondenten vindt dat de politie zo onopvallend mogelijk, het liefst in burger, aanwezig zou moeten zijn. Dit is minder provocerend. Wel is de meerderheid het erover eens dat de politie zich niet moet beperken tot het uitgaansgebied, maar ook in de wat bredere omtrek moet gaan surveillerend. Er moet bovendien niet alleen meer politie op straat aanwezig zijn, de politie moet ook harder (kunnen) optreden. Zero-tolerance en het uitbreiden van het weekendarrangement naar de donderdagavond zijn maatregelen die door veel respondenten worden genoemdd. Ook zouden de openingstijden van horecagelegenheden aangepast moeten worden. De meningen hierover zijn echter verdeeld. Aan de ene kant denken respondenten dat het vervroegen van de sluitingstijden helpt om het drankgebruik te verminderen. Aan de andere kant zouden vrije sluitingstijden voorkomen dat er grote groepen uitgaanders tegelijkertijd op straat terecht komend. Andere genoemde maatregelen ter bevordering van de veiligheid zijn het weigeren van drank aan duidelijk aangeschoten bezoekers en het aanbrengen of verbeteren van de straatverlichtingd.

6.3 Maatregelen ter bevordering openbare orde en veiligheid

6.3.1 Verlichting

Op de Markt en de Parade is de verlichting verbeterd. In de Karrenstraat is er al langer calamiteitenverlichting. Die is er nu ook op de Parade. De politie kan deze verlichting aanzetten als de horeca dicht gaat en in geval van calamiteitena. Ongeveer driekwart van de ondernemers vindt dat er voldoende straatverlichting is, zowel in de omgeving van de horecagelegenheid als in het hele uitgaansgebied. Dit is iets hoger dan in 2008e. 6.3.2 Wildplassen

Doelstelling: Het aantal verbaliserende wildplassers wordt met 10% teruggedrongen. Er zijn geen gegevens bekend over het aantal uitgeschreven bekeuringen in 2011, maar de politie neemt een afname van de overlast waar. Dit is mede het gevolg van de aanwezigheid van uriliften en mobiele plaskruizen. In de Binnenstad zijn twee uriliften geplaatst. Daarnaast worden iedere vrijdag en zaterdag vijf mobiele plaskruizen geplaatst op zorgvuldig gekozen plekken, bijvoorbeeld op het Scheidingsstraatje. Deze uriliften en plaskruizen hebben groot praktisch nut voor de politie bij de handhaving van het wildplassen. In de nieuwe bewaakte fietsenstallingen zijn sinds kort ook openbare (dames)toiletten aanweziga. Minder horecaondernemers ervaren overlast van wildplassers. Ruim driekwart van de horecaondernemers heeft het afgelopen jaar in de omgeving van hun bedrijf te maken gehad met wildplassers. In 2008 gaf bijna negentig procent van de ondernemers dit aane. Het aandeel uitgaanders en inwoners dat het afgelopen half jaar iemand heeft zien wildplassen tijdens de uitgaansuren is echter niet veranderd ten opzichte van 2008. 86% van de uitgaanders en 63% van de centrumbewoners heeft iemand het afgelopen half jaar tijdens het uitgaan in het centrum van ’s-Hertogenbosch zien wildplassen. In het centrum van Rosmalen zag 68% van de uitgaanders en 27% van de centrumbewoners in het afgelopen half jaar iemand wildplassend.

36

6.3.3 Risicoreductie brandveiligheid

Doelstelling: Risicoreductie inzake brandveiligheid en incidenten door het voorkomen van te hoge bezoekersaantallen in horecagelegenheden.

Het risico op brand is sterk verminderd door de uitvoering van het gebruiksvergunningstelsel en de controle hierop door de brandweer. De brandweer meldt dat in het reguliere uitgaansgebeuren zelden of nooit meer teveel bezoekers in cafés worden aangetroffen. Wel zijn er soms nog incidenten met te hoge bezoekersaantallen tijdens de carnaval, maar deze gevallen zijn door de brandweer onmiddellijk aangepakt. Het blijft een kwestie van permanente aandachta. 6.3.4 Snellere en gespreide afvoer uitgaanspubliek

Doelstelling: Stimuleren van snellere en meer gespreide afvoer van uitgaanspubliek, waardoor escalatierisico’s worden teruggebracht.

Het handhavingsbeleid van de politie is in de uitgaansgebieden specifiek gericht op het voorkomen dat incidenten escaleren. Spreiding van vertrekkende bezoekers helpt hierbij. Deze spreiding zal in 2012 nog extra worden gestimuleerd door de invoering van de zogenaamde venstertijden. Dit betekent dat horecabedrijven bijvoorbeeld een uur voor sluiting geen bezoekers meer mogen worden binnengelatena. De helft van de horecaondernemers vindt dat de officieel geldende sluitingstijden en cooling down niet effectief zijn voor de veiligheid in het uitgaansgebied. Dit omdat nog steeds grote groepen tegelijk op straat komen. De cooling down is volgens hen te kort. Een derde van de ondernemers denkt daarentegen dat de maatregelen wel effectief zijn, juist omdat de uitgaanders op deze manier gespreid de gelegenheden verlatene. 6.3.5 Toegankelijkheid uitgaansgebieden

Doelstelling: Verbeteren van de toegankelijkheid van de uitgaansgebieden door hulpverleners en politie.

In het centrum van ’s-Hertogenbosch is op bepaalde plekken in het wegdek een selectief toegangssysteem (STS) ingebouwd. Het systeem bestaat uit een beweegbare piramide of palen in het wegdek. Het toegangssysteem beschermt weggebruikers, het minimaliseert overlast voor belanghebbenden en waarborgt bereikbaarheid. In het verleden werd de toegankelijkheid voor hulpverleners en politie door het selectief toegangssysteem bemoeilijkt. Deze problemen zijn inmiddels opgelosta. Bij grote evenementen is de toegankelijkheid een toetsingscriterium in het kader van vergunningverlening. Er zijn bij de gemeente op dit moment geen klachten meer bekenda. 6.3.6 Stallingsmogelijkheden voor fietsen

Doelstelling: Verbeteren van de toegankelijkheid en overzichtelijkheid van de uitgaansgebieden door het uitbreiden van stallingsmogelijkheden voor fietsen

In april 2011 zijn er drie gratis bewaakte fietsenstallingen geopend onder het voormalige postkantoor in de Kerkstraat, en in de parkeergarages in de Wolvenhoek en op het Burgemeester Loeffplein. In de stallingen in de Kerkstraat en de Wolvenhoek kan men op de uitgaansavonden ook de fiets stallen. Deze zijn op donderdag geopend tot 2.15 uur, en op vrijdag en zaterdag tot 04.15 uur. In andere steden hebben gratis fietsenstallingen geleid tot minder overlast van gestalde fietsen6/a.

6 Bron: Gratis maakt bemind. Fietsverkeer. Februari 2008.

37

6.3.7 Glas op straat

Doelstelling: Geen glas op straat. Afname van glasgerelateerde incidenten (permanent). De gemeente wil op evenemententerreinen en tijdens de ‘hete uren’ op de horecaterrassen geen gewoon glas meer. Gewoon glas is glas dat in scherven uiteen valt. Dit geldt ook voor horecazaken in bepaalde gebieden en/of bij bepaalde evenementen zoals carnaval en oudejaarsnacht. Hiermee wordt het aantal glasincidenten teruggedrongen, waaronder incidenten waarbij glas als een steekwapen wordt gebruikt. Horecaondernemers mogen zelf weten welk soort veiligheidsglas zij gebruiken: plastic, polycarbonaat of gehard glas. De raad heeft de burgemeester hiervoor een aanwijzingsbevoegdheid gegeven. De maatregel wordt begin 2012 ingevoerda. Veel ondernemers zijn de laatste jaren bij grote evenementen uit eigen beweging overgegaan op kunststofglas; dit tot tevredenheid van de gemeente. Op evenemententerreinen schrijft de gemeente veiligheidsglas voor in het kader van de evenementenvergunninga. Volgens de helft van de horecaondernemers zijn in het afgelopen jaar in het uitgaansgebied incidenten met het gebruik/dreiging van glas voorgekomen; vijf procent geeft aan dat dergelijke incidenten vaak voorkomene.

38

7. Alcohol- en drugsgebruik

7.1 Alcoholgebruik

Op de uitgaansavonden wordt door een groot deel van het uitgaanspubliek alcohol gedronken. In 2011 geeft ongeveer 85 procent van het uitgaanspubliek aan meestal wel alcohol te drinken tijdens het uitgaan. Dit is ongeveer hetzelfde als in 2008. Ook drinkt men ongeveer evenveel als in 2008. Van de drinkers drinkt ruim een kwart meer dan acht glazen op een uitgaansavond; circa twee procent drinkt meer dan 15 glazend. De politie en horeca hebben het idee dat het drankgebruik de afgelopen jaren hetzelfde is gebleven. Ook ziet de horeca geen veranderingen in de verkoop van alcoholf. Overlast heeft volgens de horecaondernemers vaak te maken met drankgebruik. Overlast in het uitgaansgebied door drankgebruik heeft ongeveer negentig procent van de ondernemers ondervonden; ongeveer tien procent van de ondernemers ondervindt vaak overlast door drankgebruik. Dit is ongeveer hetzelfde als in 2008. De overlast bestaat vooral uit vernielingen en lawaai (schreeuwen, schelden, etc.)e. Doelstelling: Partners zetten voor wat betreft het overmatig alcoholgebruik in op matiging en het

bestrijden van overlast door overmatig alcoholgebruik. Er is steeds meer aandacht voor het alcoholgebruik onder jongeren. De gemeente wil hier projectmatig aandacht aan schenken in samenwerking met diverse instanties en Koninklijke Horeca Nederland. Er zijn landelijk diverse initiatieven waarvan gebruik kan worden gemaakta. 7.2 Drugsgebruik

Minder mensen gebruiken wel eens drugs tijdens het uitgaan. In 2008 gebruikte vier procent van het uitgaanspubliek van ’s-Hertogenbosch wel eens drugs tijdens het uitgaan. In 2011 is dit afgenomen tot twee procent. Hiervan gebruikt ongeveer driekwart softdrugs en bijna de helft harddrugs, zoals pillen (xtc) of cocaïned. Ook politie en horecaondernemers signaleren minder harddrugsgebruik. Naast dat zij tegenwoordig minder gebruikers herkennen (bv. verwijde pupillen), geeft de horeca ook aan dat er minder vervuiling van drugs is (bv. kleine cocaïnezakjes die rondslingeren)f. Horecaondernemers geven aan dat zij soms overlast ondervinden door drugsgebruik. Ongeveer zeventig procent van de horecaondernemers ervaart wel eens overlast van het uitgaanspubliek door drugsgebruik; ongeveer tien procent van de ondernemers ondervindt vaak overlast door drugsgebruik. Dit is ongeveer hetzelfde als in 2008. De overlast bestaat vooral uit vernielingen en lawaai (schreeuwen, schelden, etc.)e. Doelstelling: Drugsproblematiek wordt in kaart gebracht en op basis daarvan nemen partners

passende maatregelen. Er zijn momenteel nog geen objectieve gegevens bekend over de drugsproblematiek.

39

8. Handhaving weten regelgeving

8.1 Integrale handhaving

Doelstelling: Het opzetten en ontwikkelen van een integraal handhavingssysteem op het gebied van weten regelgeving.

De landelijke Drank- en Horecawet wordt gewijzigd. De wet wordt gewijzigd om het alcoholgebruik onder met name jongeren terug te dringen, om alcoholgerelateerde verstoring van de openbare orde te voorkomen, en om administratieve lasten te verminderen. De gemeenten worden verantwoordelijk voor het controleren van de horeca. Door de wetswijziging wordt integraal handhaven opnieuw een actueel onderwerp. Parallel aan de nieuwe Horecaverordening die naar verwachting in januari 2012 door de raad wordt vastgesteld, wordt een aangepast handhavingsprotocol gehanteerd. Dit wordt in de tweede helft van 2012 in overeenstemming gebracht met de nieuwe Drank- en Horecaweta. 8.2 Exploitatievergunning

In de nieuwe Horecaverordening wordt voorgesteld om voor alle horecabedrijven een exploitatievergunning verplicht te stellen. Als een bedrijf overlast geeft (het woon- en leefklimaat aantast) of bepaalde verplichtingen niet nakomt (bijvoorbeeld een portier voor de deur of het gebruik van veiligheidsglas) kan de vergunning voor een bepaalde tijd worden ingetrokken. De zaak gaat dan een tijd dicht. Indien de raad hiermee akkoord gaat, wordt de maatregel in het eerste kwartaal van 2012 ingevoerda.

40

9. Communicatie

Doelstelling: Het onder de aandacht brengen van de “spelregels” tijdens het uitgaan bij het uitgaanspubliek.

‘Doe gewoon gezellig’ De publiekscampagne ‘Doe maar gewoon gezellig’ loopt. Voortdurend staan er artikelen in de Veiligheidskrant. Verder zijn er 100.000 bierviltjes met de tekst ‘Doe maar gewoon gezellig’ verspreida. ‘Weekendje weg’ Daarnaast brengt de gemeente het ‘Weekendje weg’ onder de aandacht. Deze maatregel houdt in dat meerderjarigen die zich in het weekend schuldig maken aan uitgaansgeweld kunnen rekenen op een weekendarrangement, ofwel een weekendje weg in een politiecel. Gedurende het politieonderzoek blijft de geweldpleger het weekend vastzitten. De gemeente besteedt veel aandacht aan deze campagne. Zo zijn onder meer posters opgehangen in de toiletten van horecagelegenhedena.

41

Bijlage A: Bronnen a Gemeente ’s-Hertogenbosch b BVH Politie c Stichting Basta! d Digipanel Veilig Uitgaan e Enquête Veilig Uitgaan – horecaondernemers f Bijeenkomsten veiligheidspartners g Veiligheidsmonitor 2011 h Leefbaarheid en Veiligheid 2010

42

Bijlage B: KVU-indicatoren en bijbehorende waarde

Indicator Incidenten Overlast Verkeersoverlast (excl. drugs/drankoverlast) Milieu – geluidsoverlast Milieu – overig (incl. Inrichting Wet Milieubeheer) Overige overlast – jeugdoverlast Overige overlast – overige overlast Vernieling Vernieling c.q. zaakbeschadiging Geweld Openlijk geweld (persoon) Bedreiging Wapenhandel Mishandeling Overval Straatroof Diefstal (met en zonder geweld) Diefstal uit/vanaf motorvoertuigen Diefstal van brom-, snor-, fietsen Zakkenrollerij Diefstal van motorvoertuigen Diefstal/inbraak box/garage/schuur/tuinhuis Diefstal/inbraak woning Overige vermogensdelicten Drugsmisdrijven Drugshandel Inbraak Diefstal/inbraak bedrijven en instellingen Verkeer Verkeersongevallen Alcohol Overige verkeersmisdrijven/overtredingen en verkeerszaken Overig Brand/ontploffing Discriminatie Zedenmisdrijven

Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan 2011 (KVU)...In het registratiesysteem van de politie wordt namelijk...

Documents

Transcript of Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan 2011 (KVU)...In het registratiesysteem van de politie wordt namelijk...