6

www.Kwaliteit-in-bedrijf.nl

Miniseriewat is de toegevoegde waarde van mijn kwaliteitssysteem?

PSOnieuwe tool maakt inspanningen sociale inzet zichtbaar

Interview Diana DelnoijHet nieuwe Kwaliteitsinstituut voor de zorg

Opiniedansen op het slappe koord

LEAN IN DE ZORGSECTOR

AUGUSTUS 2013

PLATFORM VOOR MVO EN KWALITEITSMANAGEMENT

66

PLATFORM VOOR MVO EN KWALITEITSMANAGEMENT

Kwaliteit in Bedrijf augustus 201322

DANSEN OP HET SLAPPE KOORDDe wijze waarop we zaken organiseren staat in het maatschappelijke debat volop in de belangstelling. De discussie richt zich zowel op de inrichting van onze maatschappij met haar instituties, als op de rol en het functioneren van organisaties daarbinnen. En binnen deze organisaties weer op de samenwerking tussen mensen, zowel managers als professionals. Taakopvatting van managers en professionals, de schaal-grootte van organisaties, de balans tussen de belangen van verschillende groepen belanghebbenden zijn onderwerp van gesprek.

Door Ruud Stassen, directeur INK

In deze discussies wordt vaak gerefereerd

aan het Angelsaksisch en het Rijnlands

model als twee visies op organiseren. Het

gaat niet aan om een ‘modellenstrijd’ te

voeren. Waar het om gaat, is het creëren

van een nieuw handelingsperspectief. Im-

mers, zowel de Rijnlandse als de Angelsak-

sische benadering roepen spanningen op,

die gemanaged moeten worden. Vanuit het

Rijnlands vertrekpunt bestaat de uitdaging

uit het verenigen van meerdere doelen,

zonder te vervallen in trage besluitvorming,

hobbyisme en blindheid voor kritiek. Vanuit

het Angelsaksisch uit het weerstaan van de

druk om slechts één belanghebbende te

dienen en dat te doen op de korte termijn.

Wat bij het bepalen van handelings-

perspectief essentieel is, is dat er duurzame

lange-termijnwaarde wordt gecreëerd voor

stakeholders, rekeninghoudend met de

context (het systeem) waarbinnen dat moet

gebeuren. In eerdere publicaties in Kwaliteit

in bedrijf maakte ik melding van de initiatie-

ven van het INK om op zoek te gaan naar

nieuw handelingsperspectief. Dat is nodig.

Zeker nu blijkt dat Nederland, ondanks een

aantal relatief sterke punten, ten opzichte

van andere Europese landen blijft hangen in

een crisissfeer. Een paar noties:

WERKEN AAN VERTROUWENEen wezenlijk kenmerk van de huidige

economische situatie in Nederland is het

gebrek aan vertrouwen. Instituties lijken

van elkaar weggedreven en het vertrouwde

‘polderen’ lijken we opnieuw te moeten

leren. Akkoorden zijn er genoeg, maar het

totaal is nog niet overtuigend.

MINDER KOSTEN ÉN MEER WAARDE De politiek houdt zich op dit moment voor-

al bezig met het op orde krijgen van de

begroting. Vrijwel zeker is dat door verdere

bezuinigingen de arrangementen voor bur-

gers, instellingen en bedrijven worden ver-

soberd. De discussie hoe méér kwaliteit en

waarde geleverd kunnen worden, zelfs als

dat met (substantieel) minder geld moet,

wordt amper gevoerd. Het moet onze eer

te na zijn dit te laten gebeuren. We moeten

vanuit de betreffende organisaties zelf na-

denken over de wegen die er zijn om onze

belanghebbenden – ondanks krappere

budgetten – passende, relevante en kwali-

tatief hoogstaande producten en diensten

te blijven bieden. Misschien door meer

te denken in termen van samenwerken,

dan in termen van concurreren. Misschien

door traditionele rolverdelingen, posities

en belangen eerder ter discussie te stel-

len. Misschien door meer participatie van

belanghebbenden in het proces. Uiteraard

kan dat alleen onder randvoorwaarden.

RISICO-AVERSIEWe accepteren in onze maatschappij

niet meer dat we risico’s lopen. En als er

toch iets fout gaat, dan moet ‘Barbertje’

hangen. Als controlemechanismen falen,

gaan we ze verder perfectioneren. Nog

beter plannen, nog beter inspecteren, nog

beter controleren, nog beter certificeren.

Regels moeten nog strakker en gedetail-

leerder aangeven wat mag en wat niet. Dat

kost veel geld en leidt tot een cultuur waar-

in risicomijdend gedrag de norm wordt en

we onszelf verlammen. Waarin bovendien

de verantwoordelijkheid ophoudt als aan

de letter van de regel is voldaan. De crisis

in de financiële wereld toont aan dat der-

gelijke rule-based benaderingen slechts

een relatieve waarde hebben en dat als

mensen niet naar de principes leven, de

regel niet gaat helpen.

ERKENNEN VAN COMPLEXITEITDe rol, de inrichting en het functioneren

‘DE DISCUSSIE HOE MÉÉR KWALITEIT EN WAARDE GELEVERD KUNNEN WORDEN, WORDT AMPER GEVOERD’

Op zoek naar nieuw handelingsperspectief

23augustus 2013 Kwaliteit in Bedrijf

van organisaties in tal van branches staan

op dit moment ter discussie. Soms komt

dat door veranderende eisen in de maat-

schappij, niet zelden door krimpende bud-

getten, soms door mismanagement of zelfs

fraude. Niet zelden is een combinatie van

deze factoren aan de orde. De verleiding is

groot om deze problemen met maatregelen

van ‘de korte klap’ aan te pakken. Functio-

neert een aantal grote onderwijsinstellingen

niet, dan gaan we terug naar kleine. Zo

volgt de ene structuurwijziging de andere

op, waarschijnlijk zonder echt verbete-

ring teweeg te brengen. Zonder gedegen

onderzoek waar nu echt het probleem

zit, komen we waarschijnlijk over een tijd

tot de conclusie dat we het kind met het

badwater hebben weggegooid. Het is de

moeite waard om naar de echte oorzaken

van de problemen te zoeken en deze aan

te pakken. Lerend van de ervaringen over

de grenzen van branches heen.

MET GROTER DIAFRAGMA KIJKEN NAAR ORGANISATIESOrganisaties zijn samenwerkingsverbanden

tussen mensen. Zij zijn opgericht om een

bepaald doel te bereiken. Een doel dat

mensen niet of minder effectief en efficiënt

individueel kunnen bereiken. De leden van

een organisatie en belanghebbenden heb-

ben eigen beelden bij het doel van de or-

ganisatie en hun rol bij de realisatie ervan.

Zij hebben beelden bij wat ze kunnen bij-

dragen en wat ze er zelf uit willen krijgen.

Die diversiteit is nuttig, mits die productief

gemaakt kan worden. Dat wil zeggen dat

verschillen onderwerp van gesprek (dia-

loog) zijn. Dat op basis van de verschil-

lende beelden keuzes worden gemaakt,

prioriteiten worden gesteld. Het maken

van keuzes en het stellen van prioriteiten

betekent niet dat daarmee de diversiteit is

opgehouden te bestaan. Er is slechts een

afspraak gemaakt hoe ermee om te gaan.

Keuzes worden niet voor de eeuwigheid

gemaakt. De behoeften van belanghebben-

den en de competenties van organisaties

kunnen immers veranderen. Organisaties

moeten, naast het realiseren van gestelde

doelen, voortdurend verbeteren en vernieu-

wen om hun unieke kracht te verbinden

met behoeften van belanghebbenden. Die

unieke kracht kan verschillende vormen

hebben: effectiviteit, efficiency, flexibiliteit,

innovatie. Organisaties ‘in conditie’ ver-

staan de kunst om dit proces van afstem-

men / ‘verzoenen’ van belangen, vorm

te geven. Zij hebben een open cultuur,

zelfkennis, laten feedback toe, betrekken

zowel het nu als de toekomst in hun af-

weging, nemen mensen op die niet alleen

vakbekwaam zijn maar ook bereid zijn bij

te dragen. Zij kennen leiderschap dat dit

proces inspireert en faciliteert.

Vanuit organisatieperspectief is dat wel

heel veel om rekening mee te houden. Er

zijn geen simpele oplossingen voor com-

plexe problemen. Het is als dansen op het

slappe koord. Zoeken naar een nieuwe ba-

lans. Vertrekkend vanuit de bestaansreden

van de organisatie, de betrokken belangen

opnieuw wegen. Soms opnieuw of anders

organiseren, maar altijd door het oude ver-

trouwde los te durven laten. Er is niets las-

tigers dan dat. Want het is niet de hoogte,

niet de diepte, maar de angst voor de val

(vrij naar De Dijk).

Het INK heeft hiertoe een initiatief geno-

men en dit initiatief loopt volop. Samen

met Raden van Bestuur en directieleden

zijn de meest belangrijke thema’s uit hun

dagelijkse praktijk geïnventariseerd. Na

de zomer worden die thema’s uitgediept,

samen met ondermeer change agents,

INK-auditors en INK-kennispartners. Q

KijK op www.Kwaliteit-in-bedrijf.nl/abonneren

Handen en voeten geven aan Mvo?

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is hot. U begrijpt het belang, maar mist handvat-ten om MVO in te voeren in uw organisatie?

Kwaliteit in bedrijf informeert u over alle ontwikkelingen

rond MVo en kwaliteitsmanagement. Met interviews,

reportages van organisaties, die MVo succesvol hebben

ingevoerd, en stappenplannen om zelf mee aan de slag

te gaan. daarnaast ontvangt u via Kwaliteit in bedrijf ook

kortingen op evenementen en cursussen waarmee u nog

gerichter over MVo wordt geïnformeerd.

Meteen abonneren? Ga dan naar www.kwaliteit-in-

bedrijf.nl/abonneren. Voor slechts enkele (aftrekbare)

dubbeltjes per dag bent u het hele jaar van alle relevante

vakinformatie verzekerd. daar kunt u toch niet zelf voor

gaan zoeken?

Schrijf u ook in voor de gratis

Kwaliteit in Bedrijf nieuwsbrief