KORZYBSKI iNSTITUUT Kortdurende opleiding in pedagogiek...

KORZYBSKI INSTITUUT 2018 - 2019 1

KORZYBSKI INSTITUUT

KORTDURENDE

OPLEIDING IN

PEDAGOGIEK,

BEGELEIDING EN

COACHING [Ondertitel van document]

user [E-mailadres]

2018 – 2019 Brugge

[Trek de aandacht van uw lezer met een interessante samenvatting. Dit is meestal een kort overzicht van het document.

Wanneer u uw inhoud wilt toevoegen, klikt u hier en begint u te typen.]


Welkom aan het Korzybski Instituut

Beste cursist, Van harte welkom op het Korzybski Instituut. We hopen dat deze opleiding een verrijking zal betekenen: voor jou persoonlijk en de manier waarop je je cliënten begeleidt. Net zoals we in het oplossingsgericht werken uitgaan van de sterktes en inzet van de cliënt, rekenen we tijdens deze opleiding vooral op jouw zin om te leren en de initiatieven die jij zal nemen om het meeste te halen uit wat deze opleiding voor jou te bieden heeft. Dit vademecum wil een antwoord bieden op veelgestelde vragen. Het spreekt voor zich dat je altijd bij ons terecht kan voor extra ondersteuning. Veel succes, Luc, Myriam, Erwin, Geert, Chris en Sébastien De staf van het Korzybski Instituut [email protected]


Voorwoord

We stellen vast dat het oplossingsgericht werken meer en meer wordt gebruikt in een niet-therapeutische context. Onderwijsorganisaties, thuisbegeleidingsdiensten, leefgroepwerking,…. laten zich zeer sterk inspireren door de visie van het oplossingsgericht werken. Hierdoor kregen we in het Korzybski Instituut de voorbije jaren regelmatig de vraag naar een kortdurende opleiding. In het najaar 2013 hebben voor het eerst deze kortdurende opleiding. Jullie maken deel uit van de eerste groep in Antwerpen en zijn hiermee de 10de groep die we deze opleiding aanbieden. Op basis van de feedback van de cursisten werd het programma steeds verder verfijnd. Enkele reacties van cursisten uit de eerste groep :

De kortdurende opleiding 'Oplossingsgericht werken in pedagogiek en begeleiding' was voor mij van onschatbare waarde in mijn begeleiding van de adolescenten én volwassenen die ik in mijn praktijk als coach/pedagoge vaak ontmoet. Het heeft mijn zelfzekerheid in aanpak enorm vergroot, vandaar dat ik nu ook de vervolgopleiding heel graag wil volgen.

D. Velaers (Zurich, Zwitserland) Coach/Pedagoge De kortdurende opleiding ‘Oplossingsgericht werken in pedagogiek en begeleiding’ heeft me meer inzicht gegeven om medewerkers te begeleiden binnen de politionele context. De oefeningen en tools zijn onmiddellijk toepasbaar en voor mij een grote meerwaarde gebleken. Ik ga nu meer gericht en voorbereid te werk. Naast praktische informatie gaven de opleidingsdagen me telkens een boost waardoor ik er naar uit kijk om het 2e jaar te volgen.

S. De Valckenaere (Gent) Maatschappelijk assistent – Personeelzorg Politie Gent

In de geestelijke gezondheidszorg is het hard werken om anderen (patiënten, cliënten) te begrijpen in wat ze van ons vragen en verwachten en ze 'aan het werk te krijgen'. De kortdurende opleiding Oplossingsgericht werken en begeleiden heeft me handvaten gegeven om patiënten in hun krachten te zetten en ze te begeleiden in hun zoektocht naar wat ze wel of niet willen veranderen. De opleiding benadrukt de kracht van taal en gesprekstechnieken om tot oplossingen- door de patiënt bedacht - te komen. De opleiding heeft mij alvast de 'kracht' te geven plezier te vinden in een met nieuwe patiënten of daar in gesprekken met patiënten bij wie ik dacht nooit een oplossing te vinden.

Celia Van Zandweghe (Gent) Kinderpsychiater


Tijdens de opleiding krijg je de basis van het oplossingsgericht werken aangeboden ! Je maakt op een intensieve manier kennis met de oplossingsgerichte visie en je wordt getraind in het begeleiden van een aantal processen en het toepassen van een aantal technieken. Daarnaast willen we jou vooral inspireren om een aantal zaken toe te passen in je eigen praktijksituatie.

Met deze opleiding willen wij ons richten tot iedereen die op een intensieve manier kennis wil maken met het oplossingsgericht werken.

Hierbij denken we o.a. aan opvoeders, gezinsbegeleiders, leerkrachten, psychologen, orthopedagogen, coaches, loopbaanbegeleiders, …

Korte geschiedenis

De eerste Korzybski Instituten (België, Frankrijk en Nederland) werden in 1982 opgericht als opleidingsinstituten in systemische en Ericksoniaanse psychotherapie. In 2010 werden ze verenigd in Korzybski International. Na de ontwikkeling van het eerste element van het Brugse model, de visie op therapie als het herstellen van vrijheid van keuze, en de daaruit volgende aandacht voor de eigen doelstellingen van de patiënt, voor zijn competenties en voor de uitzonderingen op het symptoomgedrag, volgde in 1990 het contact met Steve de Shazer. Het door hem ontwikkelde oplossingsgerichte model bleek zoveel gelijkenis te vertonen met de Brugse visie dat het evident leek bij deze beweging aan te sluiten. De latere ontwikkeling van de theorie der gewoontes bracht dan een aansluiting aan het gedachtengoed van de cognitieve gedragstherapie. Vandaar dat het model nu als oplossingsgerichte cognitieve therapie omschreven wordt of ook wel als oplossingsgerichte cognitieve en systemische therapie, omdat het systemische denken een belangrijke rol blijft spelen in onze praktijk. Tenslotte kwam er in 2008 de samenwerking met Barry Duncan, met Scott Miller en Bruce Wampold de belangrijkste vertegenwoordiger van de Client Directed, Outcome Informed beweging, die de fakkel van Jerome Frank en van Michael Lambert overgenomen hebben in het onderzoek naar wat werkzaam is in psychotherapie, m.a.w. welke therapie werkelijk evidence-based is. De algemene factoren (Common Factors of Non-Specific Factors) en cliënten-feedback blijken daarbij voor het leeuwenaandeel van het resultaat te zorgen. En laat dit nu zijn waar het Brugse Model helemaal op gericht is. Korzybski International en/of zijn stafleden zijn (meestal stichtend) lid van

• International Association of Solution-Focused Teaching Institutes, (IASTI - www.iasti.org),

• European Family Therapy Association (EFTA - www.europeanfamilytherapy.eu),


• International Family Therapy Association (IFTA - www.ifta-familytherapy.org), • European Brief Therapy Association (EBTA - www.sfebta.eu), • Solution Focused Brief Therapy Association (SFBTA - www.sfbta.org), • Solutions in Organisations Linkup (SOLWorld - www.solworld.org), • Association for the Quality Development of Solution Focused Consulting and Training

(SFCT - www.asfct.org)

• Vlaamse Vereniging van Deskundigen in de Oplossingsgerichte, Cognitieve en Systemische Therapie, Opvoedkunde en Coaching (VVDO - www.vvdo.be)

• Belgische Vereniging voor Opleiders in de Systeempsychotherapie (BVOS), • Belgische Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie en Systeeminterventies (BVRGS)

• Association Européenne pour la Recherche en Thérapie systémique (AERTS). Een aantal van de stafleden zijn ook actief in andere instituten, zoals de Cercles de Compétences in Lyon (Frankrijk), de Cerfasy in Neuchâtel (Zwitserland), het Institute for Solution- Focused Therapy in Chicago en Sturgeon Bay, WI (USA). Korzyski International werkt ook samen, in België met de Faculteit Psychologie van de Université de Mons-Hainaut en met de Hogeschool Gent, in Nederland met de RINO Noord-Holland in Amsterdam en met Talent in Eckelrade, in Peru met het Centro Latino de Teràpia Sistemica Breve, en met het Heart and Soul of Change Project (USA). Korzybski International organiseert momenteel een vierjarige opleiding in de Oplossingsgerichte Cognitieve en Systemische Therapie en Ericksoniaanse Interventies (in het Nederlands) en een internet- gebaseerde eenjarige opleiding in de Oplossingsgerichte Cognitieve en Systemische Therapie (nu beschikbaar in het Nederlands, het Engels en het Frans, vanaf 2015 ook in het Duits . Onderzoek is vooral gebeurd in samenwerking met het AZ Sint Jan AV te Brugge. Katamnestisch onderzoek werd gedaan, vooral bij alcoholici. Een multi- center onderzoek bij chronische en therapieresistente depressieve patiënten is in voorbereiding.


Programma

Omdat de opleiding voor alles een praktijkopleiding wil zijn, waarin door rollenspelen, live sessies, werken met eigen problemen en competenties en supervisie/intervisie zeer verschillende casussen ingebracht zullen worden, kan het voorkomen dat bepaalde onderwerpen tijdens een andere les aan bod zullen komen.

Data 12 daagse opleiding

12-daagse opleiding: Antwerpen

Korzybski – voorjaar 2019 van 10u tot 17u

28 september Chris

Locatie:

Hof van Watervliet

Brugge

12 oktober Chris

26 oktober Chris

9 november

Chris

23 november Chris

3 december Myriam

4 december Myriam

17 januari Geert

18 januari

Geert

8 februari

Chris

25 maart Dr. Filip Caby

Locatie:

AZ Sint-Jan, Spaanse Loskaai

23 april Dr. Ben Furman Locatie:

AZ Sint-Jan, Spaanse Loskaai


Uren

12-daagse opleiding: Brugge Alle opleidingsdagen starten stipt om 10.00 uur en eindigen om 17.00 uur. Omwille van de groepsdynamiek vragen we jullie deze uren te respecteren. Er is een middagpauze voorzien van een uur.

Aanwezigheden

Onze opleiding is erkend en vereist een minimum aantal opleidingsdagen. Daarom is iedereen verplicht aanwezig op de lessen. We vragen dan ook bij belet (ziekte...) het secretariaat per mail ([email protected] en [email protected]) te verwittigen. Onderteken elke dag de aanwezigheidslijst. Mensen die educatief verlof hebben gekregen, moeten hun document laten ondertekenen door de trainer.

Pauzes

Tijdens de opleidingsdagen zal er steeds fruit en koekjes voorzien worden. Enkelen van jullie zullen hiervoor verantwoordelijk zijn. De kost wordt terugbetaald door het instituut wanneer de rekening doorgestuurd wordt aan het secretariaat. Koffie, thee en water zal er ook steeds aanwezig zijn. De ziekenhuizen beschikken enkel over wegwerpbekers. Gelieve een herbruikbare tas mee te nemen om zo onze ecologische voetafdruk te verkleinen. De bruine bekerhouders mogen niet in de vuilnisbak gegooid worden. Ze zijn herbruikbaar. Gelieve ook de zaal mooi te houden en alle afval bij het verlaten van de zaal op te ruimen. Dat wordt erg gewaardeerd door de poetsdienst.

Trainingslocaties

Brugge (lesdagen Ben Furman & Filip Caby)

Sint Franciscus Xaverius Ziekenhuis Spaanse Loskaai, 2 8000 Brugge Bereikbaarheid: Openbaar vervoer: vanaf het station kan bus 4, 14 of 43 nemen (halte Jan van Eyckplein, te herkennen aan het standbeeld van deze schilder) of bus 3 of 13 (halte Kipstraat, dit is in

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]


de Vlamingstraat, eerste halte na het Theaterplein, dan in de rijrichting van de bus verder gaan, eerste straat rechts (Korte Winkel), en aan het einde van de straat bent u er. Met de wagen: De parking van het ziekenhuis, is alleen bestemd voor patiënten en hun familie, niet voor onze studenten. In de buurt (Sint Gilliskwartier) (Blauwe Zone, 4 uur) is er bijna altijd plaats. U kan ook aan het station parkeren (gratis parking achteraan, betalende vooraan) en de bus nemen. Middagmaal: er zijn in de buurt een groot aantal cafés, restaurants en broodjeszaken. Het restaurant van het ziekenhuis is niet voorzien op een grote groep extra klanten. Daar kan enkel gegeten worden mits voorafgaande verwittiging. Andere lesdagen: Hof van Watervliet, Oude Burg 27 te Brugge

Zelfstudie: literatuur en video’s

Je wordt verondersteld om de video’s en verplichte literatuur (Myriam Le Fevere de Ten Hove, Luc Isebaert en Chris Van Dam) zelf door te nemen.

Certificaten

De cursisten krijgen het Internationaal Certificaat van Practioner in ‘Oplossingsgericht Werken in

Pedagogiek, Begeleiding en Coaching’ (IASTI-certificaat)

Dit certificaat worden erkend door IASTI: The International Alliance of Solution

Focused Teaching Institutes: www.iasti.org.

VVDO – lidmaatschap

VVDO staat voor de Vlaamse Vereniging van Deskundigen in de Oplossingsgerichte cognitieve en systemische therapie, opvoedkunde en coaching. Het VVDO wenst als beroepsvereniging voor de aangesloten leden op te treden als contactpersoon en belangenbehartiger naar de overheden, instellingen en verenigingen die invloed hebben op het professionele werkveld. Website: www.vvdo.be VVDO-lidmaatschap : iedereen wordt uitgenodigd om zich lid te maken van het VVDO, zowel tijdens als na de opleiding. Er is een speciaal tarief voor Korzybski studenten.

http://www.iasti.org/


Reden: je krijgt info over alles wat met SF te maken heeft en met de politieke beslissingen die ons aangaan vb. i.v.m. erkenning psychotherapeut. De afgestudeerde leden krijgen jaarlijks een gratis workshop aan het Korzybski. Allerbelangrijkst: je versterkt de stem van de SF-mensen tov de politici. Hoe meer leden, hoe meer incontournable we worden. Zo worden we minder afhankelijk van de huidige politiek-erkende beroepsverenigingen. Zeker nu de opleidingsinstituten moeten erkend worden door de politici is iedere stem goud waard.

Workshopbegeleiders in deze opleiding

Dr. Luc Isebaert

• Psychiater- psychotherapeut

• Ere-Departementshoofd psychiatrie-psychosomatiek AZ Sint Jan te Brugge

• Stichtend lid van de Belgische Vereniging van Opleiders in de SysteemPsychotherapie (BVOSP)

• Lid van de Belgische Vereniging voor Relatietherapie, Gezinstherapie en Systeeminterventies (BVRGS)

• Lid van de European Family Therapy Association (EFTA)

• Stichtend lid en past- president van de European Brief Therapy Association (EBTA)

• President van de Association Francophone pour les Approches Centrées sur les Compétences (AFACC)

• Secretaris van de International Alliance of Solution- Focused Teaching Institutes (IASTI)

• Vice- voorzitter van het Milton H. Erickson Instituut Nederland

• Mede- oprichter en staflid van het Milton H. Erickson Instituut Antwerpen

• Stichtend lid en ex- secretaris van de Association Européenne pour la Recherche en Thérapie Systémique (AERTS)

• Chargé d’Enseignement aan de Université de Mons et du Hainaut

Bibliografie:

• Pour une Therapie Breve: Le libre Choix du patient comme éthique en psychothérapie.1997. Eres, Ramonville-St-Agne.

• Der lösungsorientierte Ansatz in Europa. In: (J.Hesse, ed.): Systemisch-lösungsorientierte Kurztherapie. 1997. Vandenhoek & Ruprecht, Göttingen, Duitsland

• Das Brügger Modell. In: (H. Dörring-Meyer,ed.): Lösungsorientierung/ Ressourcenorientierung. 1998.Vandenhoek & Ruprecht, Göttingen, Duitsland.

• (met Jean Pierre Dumoulin): Drinkwijzer, een praktische gids voor verantwoord alcoholgebruik.1999.Van Halewyck, Leuven.

• Het Brugse Model. In : Rijnders, P., de Jong,A., Isebaert,L., van den Ameele, H., Tilburg, C : Kortdurend Behandelen in de GGZ : De Praktijk. 2002. Bohn Stafleu van Loghum, Houten, Nederland.

• ’Kurzzeittherapie. Ein praktisches Handbuch’. 2004.Thieme. • ‘Praktijkboek Oplossingsgerichte Cognitieve Therapie’.2007. De Tijdstroom, Uttrecht. • Thérapie Brève de l’Abus et de la Dépendance Alcoolique. In: (Yves Doutrelugne,

Olivier Cottencin, eds.): Thérapies Brèves: Situations Cliniques. 2009. Masson, Paris.


• Solution Focused Therapy in Drinking Problems (with Yvonne Dolan and Stephan Hendrick). In: (C.Franklin, T.Trepper, W. Gingerich, E. McCollum, eds): Solution-Focused Brief Therapy. 2012. Oxford University Press, New York.

Dr. Myriam Le Fevere de ten Hove

• (Kinder)psychiater-systeemtherapeute

• Ere- diensthoofd Dienst Geestelijke Gezondheidszorg te Kortrijk en Menen

• Lid van de EFTA

• Stichtend lid van de Vlaamse Vereniging voor Kinder- en Jeugdpsychiatrie

• Lid van het VATHYP

• Lid Belgische vereniging van opleiders van systeempsychotherapeuten (BVOSP)

• Lid van de Belgische Vereniging van Relatie- en Gezinstherapie (BVRGS)

• Korte Therapie, handleiding bij het 'Brugse Model' voor psychotherapie met een toepassing op kinderen en jongeren, Garant.

• Survival Kit voor Leerkrachten. Garant, 2008. • Le pays ou la résistance n'existe (presque) pas, -1996-Thérapie familiales Vol 17 nr.2

(p.351-357)

• Een meisje met stemmetjes in haar hoofd - 2001-Systeemtherapie, jaargang 13 nr 12

• Stemmen horen : een benadering vanuit het Brugs Model voor Korte Therapie -2002- Kinder-en Jeugdpsychotherapie, Utrecht, jaargang 29 nr. 4

• Psychotherapie...hoe meer hoe beter? -2004- Sociaal : methodiek psychotherapie, 2004/04

• Oplossingsgericht perspectief - 2008- Handboek Systeemtherapie. De Tiijdstroom. Utrecht (p.227-238)

• (Op weg) naar een ethisch onderwijs - 2008- Zorgbreed, Antwerpen/Apeldoorn. 2008-2009, jaargang 6 nr.23

• De Therapeutische Relatie in Oplossingsgerichte Therapie. Slechts werkzaam vanuit een expertpositie?-2010-Gazet 2010 ; Jaargang 1, nr.4

• Oplossingsgericht perspectief, co-auteur Esther de Wolf-2014- Handboek Systeemtherapie, de Tijdstroom, Utrecht

• 'The Magic of Language'-2015- ter uitgave in International Journal of Solution-Focused Practices, Sweden

Geert Lefevere

Geert is psycholoog en Oplossingsgericht Psychotherapeut. Hij werkt in het az sint-jan te Brugge op de Paaz-afdeling. Hij is ook mede-oprichter van de Kliniek voor Onverklaarde Lichamelijke Klachten (KOLK). Hij is gepassioneerd bezig met zoeken van wat werkt in therapeutische contacten en hoe daar aansluiting bij te vinden. Chronische zorgen (en de herdefiniëring hiervan) vormen hiervan een bijzonder uitdaging. Vanuit een sportief verleden is ook de interesse in Oplossingsgerichte mogelijkheden bij atleten een interessepunt (verbonden een het Sport Medisch Advies Centrum SMAC).


Momenteel is Geert bestuurslid bij de EBTA en secretaris van de International Alliance of Solution Focused Teaching Institutes (IASTI). Email: [email protected]

Chris Van Dam

Chris bouwt al jarenlang ervaring op in het coachen van teams in de non-profit. Hij is als

praktijklector verbonden aan de opleiding Bachelor in de Orthopedagogie (Faculteit Mens en

Welzijn) van de Hogeschool Gent, waar hij vooral actief is als coach, supervisor en trainer. Hij

coördineert er ook al enkele jaren het postgraduaat ‘Coachen, supervisie en teambegeleiding’.

Daarnaast is Chris ook freelance actief als trainer, coach en loopbaanbegeleider.

Naast zijn opleiding tot 'Bachelor in de orthopedagogie' is Chris ook opgeleid tot

Supervisor (2-jarige opleiding), Train de trainer Kernkwadranten en Personal Coach

vanuit de Gestaltvisie. Andere relevante opleidingen die Chris gevolgd heeft zijn de 2-jarige

opleiding 'Oriënteren op leidinggeven' en de 'Eénjarige basisopleiding in de

ontwikkelingsgerichte en experientiële Kinder- en Jeugdpsychotherapie'.

Bibliografie:

-Van Dam, C., De Spiegel. Krachtig coachen vanuit het gestalt en oplossingsgericht denken met

aandacht voor zelfreflectie, Academia Press, 2013

-De Rijdt, C., Serrien, B., Van Dam, C., Praktijkboek over oplossingsgericht werken &

visualisaties bij mensen met een verstandelijke beperking, Garant, 2014

- Moortgat, L., Van Dam, C., Mama, papa, weet je…? Ik heb kwaliteiten!, Academia Press, 2015

- Van Dam, C., Coachen naar verandering, Intersentia, 2015

- Van Dam, C., Intervisie… een weg naar verandering, Intersentia, 2016

- Van Dam, C., De oplossingsgerichte coach, Intersentia, 2017

+ auteur van verscheidene artikels voor het tijdschrift Sozio, Balans, Agora en het online tijdschrift

‘Coachend Vlaanderen’

+ auteur van het hoofdstuk ‘Een oplossingsgerichte benadering’ in het boek ‘Emotionele

ontwikkeling in verbinding’, Morisse, F., De Belie, E., Blontrock, M., Jolien Verhasselt en Claudia

Claes (Red.), Garant, 2017

Email: [email protected]

Contact

Korzybski Instituut Algemene informatie - afwezigheden e-mail adres: [email protected] Tel. nr.: +32 496 10 52 12


Beschrijving van het programma

Er zijn steeds wijzigingen mogelijk in het lesprogramma dat op de volgende pagina’s beschreven wordt. Beschouw dit lesprogramma vooral als de rode draad van de opleiding. Soms geven we slechts een gedeelte van de inhoud prijs door enkel de titel of het thema te vermelden, op andere momenten vermelden we ook reeds een korte beschrijving van het thema. Aangezien we geen cursus of syllabus ter beschikking stellen, word je uitgenodigd om persoonlijke nota’s te maken tijdens de lessen. We raden eveneens aan om de literatuur die je aangeboden wordt door het Korzybski Instituut door te nemen.

Opmerking bij het programma

Wijzigingen in het programma zijn steeds mogelijk. Iedere lesgever bewaakt dat de inhoud, zoals deze beschreven staat in het programma, aangeboden wordt.


Workshops – Chris Van Dam

Lesdag 1 en 2: Trainer Chris Van Dam Erinkom-oefening

1. Aankomen bij elkaar

2. Situering van het oplossingsgericht denken 3. Oplossingsgericht taalgebruik 4. Ontstaan van het oplossingsgericht denken

4. Focus op ‘joinen’ 5. Wat werkt er nu in het oplossingsgericht werken?

Erinkom-oefening

1. Onderscheid problemen en beperkingen 2. 4-basisstappen van het oplossingsgericht werken 3. Focus op ‘doelstellingsvragen’

4. De flow chart

Lesdag 3 en 4: Trainer Chris Van Dam Erinkom-oefening

1. Meetinstrumenten voor een oplossingsgericht werker (ORS & SRS)

2. De flow chart 3. Wondervraag en schaalvragen 4. Doelstellingsvragen

5. Oplossingsgericht taalgebruik

Lesdag 5: Trainer Chris Van Dam

Erinkom-oefening Een oplossingsgerichte werkcontext

1. Oplossingsgerichte briefing 2. Oplossingsgericht vergaderen

3. Oplossingsgericht teamcoaching 4. Oplossingsgerichte intervisie


Uitgebreide beschrijving van dit vijfdaags lesprogramma

Oplossingsgericht taalgebruik

Wanneer je ‘Solutions-talk’ gebruikt dan praat je over doel en verandering. Hierdoor ontstaat er opnieuw hoop en keuzevrijheid, wat automatisch zorgt voor

verandering. ‘Solution talk’ is vrij eenvoudig, maar het vraagt een regelmatige training om het jou eigen te maken.

Oplossingsgericht taalgebruik is positief, hoopvol, gericht op de toekomst en dynamisch.

Taal bepaalt de realiteit en je mag stellen dat het als het ware een stempel drukt op de situatie. Als oplossingsgericht werker kan jij door jouw taalgebruik bijdragen tot het creëren van een oplossingsgerichte context.

Vermijd het woord ‘maar’, formuleer nooit een doelstelling negatief, herformuleer of refraim, stel geen waarom-vragen,… Dit is maar een greep uit het arsenaal van

een oplossingsgericht werker. Het oplossingsgericht taalgebruik kenmerkt zich door het positieve aspect.

Benoem eerder waarin het kind of de jongere goed is, dan wat de tekortkomingen van het kind zijn of wat het kind nog niet kan. Het benoemen van tekortkomingen of wat een kind nog niet kan, blijft dikwijls

sterker hangen dan de positieve zaken die benoemd worden. Een groot voordeel van het benoemen van het positieve aspect is dat dit het

zelfvertrouwen verstevigt. Ook wanneer het kind negatief gedrag stelt, benoem je beter het positief en gewenste gedrag. Bijvoorbeeld ‘Een kind roept in de klas het antwoord op een vraag van de juf’, dan geef je beter de boodschap aan het kind

‘Ik zou willen dat jij jouw vinger opsteekt’ i.p.v. ‘Ik wil niet dat je antwoordt zonder je vinger op te steken.’ Indien je ook het positieve aspect wilt benoemen in deze situatie dan zou je kunnen zeggen ‘Ik zie dat jij het antwoord weet op deze

vraag, steek dan ook even je vinger in de lucht’. (compliment + het benoemen van het gewenste gedrag)

Problemen en beperkingen

Problemen Een probleem is iets dat je kan oplossen. Die oplossing is misschien niet altijd even eenvoudig, maar een oplosbare mogelijkheid is steeds aanwezig.

Beperkingen Een beperking daarentegen is niet oplosbaar, maar is een blijvend gegeven

waarmee men terdege rekening moet houden. Het is mogelijk dat een beperking een aantal problemen veroorzaakt, maar deze laatste zijn dan weer oplosbaar.

Focus op complimenteren

Complimenteren is bij veel mensen in onze cultuur een verwaarloosde

vaardigheid. Jarenlang gold het principe van de autoritaire opvoedingsstijl en daarin is weinig plaats voorzien voor het geven van complimenten, zelfs bij het


leveren van een mooie prestatie. Bescheidenheid was de waarde die hierin primeerde.

Een oplossingsgericht werker geeft het kind of de jongere regelmatig complimenten. Complimenten zijn voor kinderen in de eerste plaats al belangrijk

omdat dit een vorm van aandacht en betrokkenheid is. Het draagt bij tot een positieve relatie. Iedereen krijgt graag aandacht. Complimenten zijn een positieve vorm van aandacht. Daarnaast zijn complimenten zeer belangrijk voor kinderen

en jongeren omdat ze het zelfvertrouwen versterken. Wanneer een kind of een jongere een compliment krijgt, dan groeit niet alleen zijn zelfvertrouwen, maar zal hij vlugger geneigd zijn om dit gedrag opnieuw te stellen. Kinderen weten niet van

nature wat ouders goed vinden en wat niet. Door het geven van complimenten krijgen kinderen een veel duidelijker beeld van wat anderen op prijs stellen.

Directe complimenten is het best gekend en eenvoudigst om te geven. Vooral bij jonge kinderen zijn we geneigd om zeer vlug en regelmatig directe complimenten te geven. Directe complimenten hebben als groot voordeel dat je heel concreet het

gedrag kan benoemen dat je ziet en eventueel meer wilt zien. Het richt de aandacht op wat het kind of de jongere goed kan.

Indirecte complimenten zijn rechtstreekse complimenten die op een onrechtstreeks manier aan het kind of de jongere gegeven worden. Dit doe je door

bijvoorbeeld een mailtje te sturen waarin je hem bedankt of een briefje op zijn bureau te leggen. Het kind of de jongere heeft dan de mogelijkheid om hierop te reageren of niet, zonder dat hij zich bekeken voelt.

Deze vorm van complimenteren is veel sterker dan het direct complimenteren en werkt goed bij kinderen met een laag zelfbeeld of kinderen die het niet gewend

zijn om complimenten te krijgen. Onderzoek toont aan dat deze complimenten zelfs beter geschikt zijn voor kinderen met een laag zelfbeeld, dan directe complimenten.

Een oplossingsgerichte werkcontext 1. Oplossingsgerichte briefing

Ook het briefen kan op een oplossingsgerichte manier gebeuren. Niet enkel

informatieoverdracht en ventileren over de kinderen of de jongeren. Nee, naast het ventileren kan er ook ruimte gecreëerd worden om de succeservaringen van de begeleiders te benoemen. Op deze manier krijgt men een

beter zicht op wat werkt i.p.v. wat niet werkt.

2. Oplossingsgericht vergaderen En tot slot kunnen ook de vergaderingen op een oplossingsgerichte manier

georganiseerd worden. Vooral de efficiëntie en positieve sfeer maken een oplossingsgerichte vergadering tot een succes.

3. Oplossingsgericht coachen

Oplossingsgericht werken beperkt zich niet enkel tot het individueel begeleiden van cliënten. Nee, ook in de wereld van coaching (personal coaching en


teamcoaching) biedt het oplossingsgericht werken heel wat mogelijkheden.

Tijdens dit opleidingsonderdeel zoemen we niet alleen in op de meerwaarde die een oplossingsgericht coachingsproces kan bieden, maar komen ook een aantal

technieken aan bod : schaalwandelen, schaalvraag in groep, schaal van voldoening,… 4. Oplossingsgerichte intervisie Er zijn een aantal fundamentele verschillen tussen traditionele en

oplossingsgerichte intervisie. Zonder afbreuk te doen aan de meerwaarde die traditionele intervisie biedt, willen wij jou inspireren om ook aan de slag te gaan

met oplossingsgerichte intervisie. Stel je vast dat de groepen die je begeleidt zeer sterk vasthouden aan de

traditionele vorm van intervisie, dan kan je steeds een aantal aspecten van de oplossingsgerichte intervisie in het proces binnenbrengen.

Tijdens deze lesdag maak je kennis met enkele oplossingsgerichte intervisiemethodieken zoals het team O.A.S.E.-model van Anton Stellamans, het

‘Doe meer van wat werkt’ – de beste sessie,... Deze modellen worden kort ingeoefend zodat je zelf kan ervaren dat je door

gebruik te maken van een oplossingsgericht intervisie model niet in de rol van troubleshooter wordt geplaatst. Het gaat in een oplossingsgericht paradigma

niet alleen om het verminderen of laten verdwijnen van het probleem, maar ook over het ontwerpen van een positieve uitkomst die er nog niet was.

Een oplossingsgerichte werkcontext

Deze lesdag is geïnspireerd op het gedachtegoed van het Korzybski Instituut en de onderstaande literatuur :

Bannink, F., (2006) Oplossingsgericht leidinggeven, Amsterdam : Pearson

Berg, I.K., Szabo, P., (2010), Oplossingsgericht coachen, Zaltbommel, Uitgeverij Thema Jackson, P., McKergow, M., (2002),Oplossingsgericht denken, Zaltbommel,

Uitgeverij Thema Stellamans, A. (2012), Vergroot de Veerkracht, Tielt, Uitgever Lannoo Van Dam, C., (2013), De Spiegel, Gent, Academia Press


Workshop

1. Het belang van keuzes 2. Neuroanatomie van gewoontes

3. Zin en onzin van hypotheses in een oplossingsgerichte context 4. De betekenis van een herinnering 5. Introductie : werken met oplossingsgerichte genogrammen

Beknopte uitleg + demonstratie

Tijdens deze lesdag staat dr. Luc Isebaert o.a. stil bij de werking van de hersenen. Er wordt ingezoomd op het belang van keuzes dit in tegenstelling tot het opleggen of het geven van advies. Daarnaast wordt er zeer beknopt

verduidelijkt op welke manier we omgaan met getraumatiseerde kinderen in een therapeutische context. Afhankelijk van de vraag van de groep is het mogelijk om uitgebreider stil te staan bij één of meerdere ziektebeelden (bv. zelfverwondend

gedrag).

Uitgebreide beschrijving

Gewoontes zijn geïncarneerd geheugen. Het patroon van gedachten, gevoelens en gedragingen wordt in de herhaling gememoriseerd en, mits vaak genoeg

herhaald, geautomatiseerd. Deze automatisering, die (als het een gewenste gewoonte betreft) als eigen keuze kan beleefd worden, maar ook als

noodzakelijkheid, als evidentie of soms zelfs als dwang, heeft een neuroanatomische basis. Voor iedere nieuwe gewoonte die we ontwikkelen worden in de hersenen nieuwe

verbindingen aangemaakt. Er worden nieuwe synapsen geopend, nieuwe dendrieten groeien, nieuwe cellen migreren zelfs naar die regio in de hersenen waar ze voor het automatiseren van de nieuwe gewoonte nodig zijn. Er ontstaat

een nieuw circuit, waarin verschillende hersengebieden, afhankelijk van de aard van de gewoonte, geïmpliceerd zijn. Iedere gewoonte heeft dus zijn eigen

anatomisch substraat. En het goede nieuws is: Om het circuit tot stand te brengen hoef je niets méér te doen dan dezelfde gewoonte in dezelfde context met voldoende regelmaat te herhalen.

Sommige cliënten zijn zo tevreden dat ze met hulp van de therapeut een

oplossing voor hun probleem hebben gevonden, dat ze die spontaan herhalen en ze zo vanzelf en zelfstandig automatiseren. De therapie hoeft dan niet lang te duren.

Andere, vooral chronische, cliënten hebben een langere begeleiding nodig. Alles wat nieuw is, bevreemdt hen, ook als het een verbetering betreft. Je moet de nieuwe routine steeds weer aanwakkeren, net zo lang tot ze geautomatiseerd is.

Weer anderen zullen terugvallen in oude gewoontes. Ze hebben oplossingen gevonden voor hun probleemgedrag, ze hebben die aangewend, door herhaling

geautomatiseerd en geïnternaliseerd; je zou denken dat ze van hun probleem verlost zijn– en dan vallen ze toch terug. Ze drinken of ze roken weer, worden weer angstig of depressief enz. Als er biologische verontschuldigingen voor

bestaan, zoals een bipolaire stoornis, dan kunnen we daar begrip voor opbrengen. Als er iets zwaarwegends is gebeurd, zoals een sterfgeval, scheiding of


een nieuw opgedaan trauma eveneens. Maar hoe zit dat met al diegenen die zonder noemenswaardige aanleiding, schijnbaar toevallig, telkens weer

terugvallen? Anatomisch gezien kan iemand een gewoonte, mits goed geautomatiseerd, niet

meer afleren. Als het circuit niet meer gebruikt wordt, wordt het buiten bedrijf gesteld, maar niet afgebouwd. Het blijft anatomisch in de hersenen opgeslagen. Als de context

zich opnieuw aandient, staat het ter beschikking – meer is niet nodig dan, in die context, de oude gewoonte enkele keren te herhalen. Een voorbeeld. Laten we aannemen dat u in uw jeugd hebt leren fietsen. Daarna

hebt u vijftien jaar in New York gewoond en geen rijwiel aangeraakt. Eenmaal terug in uw vertrouwde omgeving stapt u terug op de fiets. U zult er nog geen tien

minuten voor nodig hebben om uw routine terug te vinden: de automatismen worden meteen weer in stelling gebracht.


Workshops – Geert Lefevere 1. Oplossingsgericht denken en gedragstheorie 2. De therapeutische ‘double bind’ 3. Emoties : Hoe ermee omgaan ?

4. Omgaan met weerstand 5. Assumpties


Oplossingsgericht denken en gedragstheorie De ontwikkeling van de theorie van de gewoonten in het Brugse Model,

overbrugde de afstand met gedragstherapie. Gewoontes als complex geïncarneerd geheugen van herhalingen, bieden de mogelijkheid tot steeds verdere groei in

doen, voelen en denken. De therapeutische ‘double bind’

Vanuit het principe van coöperatie, wordt in elke begeleiding gezocht naar unieke

vormen van samenwerking, steunend op inzet en wensen. De therapeutische double bind plaatst de cliënt in een win-win situatie, met of zonder productie van symptomen. We proberen uit hoe we deze situatie kunnen aanwenden in de

begeleiding van cliënten in de richting van hun gewenste toekomst. Emoties : Hoe ermee omgaan ?

Emoties hadden lange tijd een betwistbare reputatie binnnen het

Oplossingsgericht werken. Eve Lipchick bracht ze terug onder de aandacht, en in het Brugs Model zijn ze een vanzelfsprekend onderdeel van gewenste en ongewenste gewoontes. Emoties zijn dikwijls de ‘aanmeldingsmodus’ en beroeren

onze cliënten, gezinnen, leerkrachten, … . Reden genoeg te onderzoeken hoe we de emoties kunnen gebruiken als competentie.

Omgaan met weerstand

Weerstand is traditioneel contra-productief voor de begeleiding. Binnen het oplossingsgericht Model is weerstand een bron van informatie over wat cliënten, willen, hoe ze dat willen en welke plaats ze ons geven in dat proces.

Als volleerde judokas leren we dit te hanteren in functie van de doelstellingen van de cliënt en zijn systeem.

Assumpties

Tijd om al het geleerde op een rij te zetten aan de hand van een aantal assumpties van het Oplossingsgericht denken. Vaak historische ‘kapstokken’ die

met de tijd verworden zijn tot one-liners worden terug in hun oorspronkelijke waarde geplaatst


Workshops – dr. Myriam Le Fevere de Ten Hove

Fundamentele tools in het oplossingsgericht werken. 1. Het belang van joinen (Minuchin)

2. Een andere kijk op symptomen (verwijzen naar Erickson) 3. Verschil tussen lineair en circulair denken 4. Oplossingsgericht werken met kinderen, jongeren hun gezinnen

5. De 4 x 4 survivalkit 6. Oplossingsgerichte tools


1.Het belang van het joinen

Het aansluiten bij een cliënt of een cliëntensysteem is een noodzakelijke conditie om een begeleiding te doen slagen.

- Hoe decoderen we de info die de cliënt ons hierover geeft? -Hoe maken we hiervan gebruik om te ontsnappen aan 'weerstandige' cliënten en

te komen tot een werkzame alliantie?

2.De bril van de hulpverlener: het verschil tussen lineair en circulair denken. Twee manieren om naar de werkelijkheid te kijken, twee totaal verschillende

beelden van dezelfde werkelijkheid. Hoe beïnvloedt dit onze manier van werken? 3.Symptomen anders bekeken.

Kommer en kwel, of toch niet helemaal? Hoe besparen we ons en onze cliënten de

valkuil van 'symptomen die moeten verdwijnen? 4. Oplossingsgericht werken met kinderen, jongeren hun gezinnen

Wanneer je met kinderen en jongeren werkt, vormen de ouders of opvoeders

dikwijls een onmisbare schakel in het proces. Dr. Myriam Le Fevere de Ten Hove benadrukt tijdens de lesdag de noodzaak om de begeleiding van kinderen en jongeren steeds vanuit een systemische bril te bekijken. Deze systemische bril

behoedt ons voor onfortuinlijke valkuilen en schept bruikbare ingangspoortjes. Een oplossingsgerichte bril helpt ons in de zoektocht naar wat werkt.

5. De 4 x 4 survivalkit

De 4 x 4 survivalkit voor hulpverleners vat de 'ruggegraat' van deze benadering samen. Hierbij bekijken we de 4 basisideeën van het oplossingsgericht werken en de 4 vragen die ons gidsen in de begeleiding van

kinderen en hun gezinnen.


6. Oplossingsgerichte tools

Afhankelijk van de beschikbare tijd (dit wordt bepaald door het aantal oefenmomenten en de vragen vanuit de groep) worden er nog kort enkele

oplossingsgerichte tools voorgesteld. Tools bruikbaar in het dagdagelijks werken met jongeren, in een therapeutische

context of tijdens een individueel coachingsgesprek zoals bijvoorbeeld de piekerstoel, 5-4-3-2-1,…


Dr. Ben Furman (gastspreker)

Ben Furman is psychiater en psychotherapeut en een zeer productief schrijver; zijn boeken zijn over de hele wereld vertaald. Hij is mededirecteur van het Helsinki Brief Therapy Institute en hij heeft een eigen talkshow op de Finse

televisie over onderwerpen die met zijn vakgebied te maken hebben. Ben is degene die Kids' Skills, een innovatieve methode voor het werken met kinderen, heeft bedacht.

Hij treedt internationaal op als docent en deskundige op het gebied van oplossingsgerichte therapie, probleem oplossen, kindervraagstukken,

teamontwikkeling, systeemdenken en persoonlijke ontwikkeling. Ter voorbereiding van deze lesdag kan het nuttig zijn om de boeken ‘Kids Skills’ en ‘Mission Possible’ reeds door te nemen.

Literatuur :

B., Furman, Kids’ Skills in actie ! Oplossingsgericht werken in de praktijk, (2012), Huizen, Pica

B., Furman, Kids’Skills. Op speelse wijze vaardigheden ontwikkelen bij kinderen, (2011), Amsterdam,

Uitgeverij Boom/Nelissen

De lezingen van Ben Furman vinden plaats in het Korzybski Instituut te Brugge !

Dit aanbod wordt zowel aangeboden aan de cursisten van de Kortdurende Opleiding ‘Oplossingsgericht werken’ als aan de cursisten van de 4-jarige opleiding.

We verwachten dan ook een grote groep deelnemers voor deze lezingen.


Dr. Filip Caby (gastspreker) De cursisten uit deze kortdurende opleiding sluiten aan bij de lezing van dr. Filip Caby. Dit op verzoek van de cursisten uit de vorige groep.

Dr. Filip Caby is kinderen jeugdpsychiater en psychotherapeut. Sedert 1984

werkt hij in Duisland en sinds 1994 is hij hoofd van een afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie, psychotherapie en psychosomatiek in Papenburg. Sedert 2011 is hij geneeskundig directeur.

De lezingen van Filip Caby vinden plaats in het Korzybski Instituut te Brugge ! Dit aanbod wordt zowel aangeboden aan de cursisten van de Kortdurende

Opleiding ‘Oplossingsgericht werken’ als aan de cursisten van de 4-jarige opleiding.

We verwachten dan ook een grote groep deelnemers voor deze lezingen.


Nederlandstalige literatuurlijst

Literatuur : stafleden Korzybski Instituut

Erwin De Bisscop - De Bisscop, E., Een alcoholprobleem? Wat nu?, Uitgeverij Garant/ Antwerpen-Apeldoorn, 2017

Luc Isbeaert - Isebaert, L., Praktijkboek Oplossingsgerichte cognitieve therapie, De Tijdstroom, Utrecht, 2007 - Isbeaert, L., Solution-Focused Cognitive and Systemic Therapy, Roudlegde, 2016

Myriam Le Fevere de Ten Hove - Le Fevere de Ten Hove, M., Korte therapie. Handleiding bij het ‘Brugs model’ voor psychotherapie met een toepassing op kinderen en jongeren, Uitgeverij Garant/ Antwerpen-Apeldoorn, 2009 - Le Fevere de Ten Hove, M., Callens, N., Geysen, T., Maene, W., Survivalkit voor leerkrachten, Oplossingsgericht werken op school, Garant, Antwerpen – Appeldoorn, 2008

Chris Van Dam - De Rijdt, C., Serrien, B., Van Dam, C., Visualiseer wat werkt. Praktijkboek over oplossingsgericht werken & visualisaties met een verstandelijke beperking, Antwerpen/Appeldoorn,Garant, 2014 - Dobbelaere, E., Froyen, E., Van Dam, C., Geef mij een pluim (vriendenboekje + educatieve map), Abimo, Sint-Niklaas, verschijnt in het najaar 2014 - Froyen, E., Van Dam, C., Van Steenwinkel, K., The Ultimate TeamShaker (trainingskaarten), Academia Press, Gent, 2013 - Moortgat, L., Van Dam, C., ‘Mama, papa, weet je…? Ik heb kwaliteiten!’, Academia Press, Gent, 2015 - Van Dam, C., De spiegel, Krachtig coachen vanuit het gestalt- en oplossingsgericht denkkader met aandacht voor zelfreflectie, Academia Press, Gent, 2013 - Van Dam, C., Coachen naar verandering, Intersentia, 2015 - Van Dam, C., Intervisie… een weg naar verandering, Intersentia, 2016


- Van Dam, C., De oplossingsgerichte coach, Intersentia, 2017


Algemeen Baeijaert, L., Stellamans, A., Vergroot de veerkracht in jezelf en je team, Lannoo, Leuven, 2009 Bannink, F., Oplossingsgerichte mediation, Harcourt Book Publicers, Amsterdam, 2006 Bannink, F., Oplossingsgerichte vragen. Handboek oplossingsgerichte gespreksvoering, Uitgeverij Harcourt/Amsterdam, 2007 Bannink, F., Positieve psychologie in de praktijk, Hogrefe, Amsterdam, 2009 Berg, I.K., Dolan, Y., De praktijk van oplossingen, Harcourt Book Publicers, Amsterdam, 2006 Berg, I. K., Szabo, P., Oplossingsgericht coachen, Thema, Zaltbommel, 2010 Boyer, B., Kuin, M., van der Oord, S., Zelf oplossingen bedenken, Lannoo, Houtem, 2014 Cauffman, L., Simpel, Oplossingsgerichte positieve psychologie in actie, Boom Lemma Uitgevers, Den Haag, 2010

Cauffman, L., Oplossingsgericht management & coaching, Boom, Amsterdam, 2008 Cauffman L., van Dijk D.J. (2011). Handboek oplossingsgericht werken in het onderwijs, Den Haag, Boom Lemma uitgevers. Cladder, H., Oplossingsgerichte korte psychotherapie, Harcourt, Amsterdam, 2005 De Bruin, L., Medden, R. Oplossingsgericht opvoeden. Doen en denken in mogelijkheden, Hogrefe Uitgevers, Amsterdam, 2012 De Jong, P. en Kim Berg, I., De kracht van oplossingen. Handwijzer voor oplossingsgerichte gesprekstherapie, Uitgeverij Harcourt/Amsterdam, 2007 De Shazer, S., Dolan, Y., Oplossingsgericht therapie in de praktijk. Wonderen die werken, Amsterdam, Hogrefe, 2009 Durrant, M., Creatieve oplossingen bij gedragsproblemen op school, Antwperen, Garrant, 2001 Furman, B.,(2012) Ik ben trots op je ! Oplossingsgericht communiceren voor ouders en professionals, Uitgeverij Pica, Huizen Huijnen, M., Keulen, M., Een boekje van eigen deeg, Talent, 2012 Jackson, P, McKergow, M., Oplossingsgericht denken, Thema, Zaltbommel, 2002 Joosen. W., van der Vaart, W., Oplossingsgerichte hulp- en dienstverlening, Antwerpen-Apeldoorn, Garant, 2012


Moortgat, L., (2013), Aan de slag met je klas, Garant, Antwerpen – Appeldoorn Van den Berg, F., Bouweriks, E., De trein van Boos naar Middel. Een nieuw transportmiddel in oplossingsgerichte gesprekken, Uitgeverij SWP, Amsterdam, 2012 Visser, C, Gwenda Schlundt Bodien, Doen wat werkt, Kluwer, Alphen aan den Rijn, 2005 Visser, C. & Schlundt Bodien, G., Paden naar oplossingen. De kracht van oplossingsgericht werken, Just-in-Time Books, Driebergen 2008

http://www.managementboek.nl/boek/9789079750016/paden_naar_oplossingen_coert_visser?affiliate=1441

KORZYBSKI iNSTITUUT Kortdurende opleiding in pedagogiek...

Documents

Transcript of KORZYBSKI iNSTITUUT Kortdurende opleiding in pedagogiek...