Kom op tegen kanker...1 OF BEIDE OUDERS 2014 2018 TOTAAL 25 27 Lager opgeleiden 53 43 Lage sociale...

Kom op tegen kankerRoken in het gezinMaart 2018

170515

Dit is een ingekorte versie van de resultaten van het onderzoek. De uitgebreidere versie, met nog meer resultaten, kan

op aanvraag verkregen worden bij [email protected]

Studie-opzet

1

Doelstellingen

Kom op tegen Kanker ondersteunde in het verleden regelmatig een aantal actiecampagnes tegen het roken met

onderzoeksgegevens.

In 2008 richtte het project zich op de blootstelling aan tabaksrook binnen het gezin, en meer specifiek de impact ervan op

kinderen.

Om na te kunnen gaan in welke mate het gedrag en de attitudes van ouders t.o.v. deze problematiek al dan niet ëvolueerden

doorheen de tijd werd in 2014 een nieuwe meting uitgevoerd, waarin specifieke aandacht werd gegeven aan de vermeende

impact van het rookverbod in de horeca.

In 2016 en 2017 voerde KotK een opgemerkte televisiecampagne om binnen roken te ontraden. Deze (creatief bekroonde)

campagne werd ondersteund door een uitgewerkt communicatieplan (o.a. een brochure) via zogenaamde intermediaire kanalen

(dokters, apothekers, Kind & Gezin, …).

Om de impact van deze inspanningen te kunnen meten en de evolutie van het binnen roken te

volgen, werd een nieuwe vervolgmeting gedaan met een licht aangepaste vragenlijst.

3

Methodologie

• Doelgroep: Nederlandstalige ouders van gezinnen met kinderen jonger dan 15 jaar waarin minstens één ouder rookt (dit hoefde niet noodzakelijk de ondervraagde ouder te zijn).

Universum

• CATI, via Telescoop + ad-hoc

Methode van dataverzameling

• Van 15 januari tot 29 januari 2018

Veldwerkperiode

• 9’47’’ minuten

Gemiddelde duurtijd

4

Resultaten

2

Wie rookt binnen het gezin?

2.1

Aantal rokende ouders

Zijn er bij u in het gezin personen die roken*?

27 28

74 72

2014

(n=2314)

2018

(n=1027)

(Tabel geef significante verschillen weer tussen

doelgroepen en totale populatie)

% OP BASIS: ALLENSignificant hoger dan vorige meting Significant lager dan vorige meting

Aantal rokende ouders blijft stabiel t.o.v. 2014. Maar percentage tabaksrokers daalt. Eén op zes rokers verving tabak door

de e-sigaret. Binnen lager opgeleiden zien we een sterkere daling van het aantal rokers (blijft wel hoger dan gemiddelde in

de totale populatie).

7

23

5

72

2018

(n=1027)

Nee

Exclusiefdampers \e-sigaretten

Tabak

82% tabak

31% dampers/e-sigaretten

* Vanaf 2018 zijn rokers tabaksgebruikers en/of

gebruikers van dampers/e-sigaretten.

PROFIEL 20142018 2018

alle rokers tabaksrokers

Lager

opgeleiden55 43 40

Inactieven 38 40 34

Arbeiders 37 40 31

Huisman/-vrouw 31 43 39

Lage sociale

klasse50 53 48

Lage

middenklasse39 41 30

Aantal rokende ouders

Zijn er bij u in het gezin personen die roken?

% per segment 2014 2018 EVOLUTIE

ALLEN 26,5 27,8 +5%

ONDERWIJSNIVEAU

Lager + Lager secundair 54,5 43,1 -21%

Hoger secundair 32,5 38,5 +18%

Hoger 16,1 14,7 -9%

SOCIALE GROEP

Lage sociale klasse 50,2 52,8 +5%

Lagere middenklasse 38,9 40,5 +4%

Hogere middenklasse 28,3 31,1 +10%

Hogere klasse 14,6 13,2 -10%

% OP BASIS: ALLEN

Verschil tussen lager en hoger onderwijsniveau daalt.

8

Roken in het gezin – tabak vs dampers.

In 8 op 10 van de rokersgezinnen wordt tabak gerookt, in 3 op 10 gedampt.

Enkel tabak

68%

Enkel dampers

17%

Tabak 82%

Dampers 31%

Beide

14%

Meer bij

opleiding technisch of beroeps secundair

% OP BASIS: GEZINNEN MET KINDEREN -15 JAAR WAARIN ÉÉN OF BEIDE OUDERS ROKEN

9

Wie rookt er in het gezin?

17

8

2

0,4

20

7

2

1

1 ouder

Beide ouders

1 of meerdere kinderen

Iemand anders die bij het gezin woont

2014 (n=2314)

2018 (n=1027)

Ouder(s): 27%(25% in 2014)

In iets meer dan 1 op vier van de gezinnen is er minstens één rokende ouder. In 7% van de gevallen roken

beide ouders.

% OP BASIS: GEZINNEN MET KINDEREN -15 JAAR

10

Profiel – rokende ouders

1 OF BEIDE OUDERS 2014 2018

TOTAAL 25 27

Lager opgeleiden 53 43

Lage sociale klasse 49 49

Lagere middenklasse 38 38

Arbeiders 37 39

Inactieven 35 37

Huisman/-vrouw 28 43

% OP BASIS: GEZINNEN MET KINDEREN -15 JAAR

Bij 18-34 jarigen, lager opgeleiden, lage sociale klasse, arbeiders en inactieven komt het significant vaker voor dat

beide ouders roken. Bij 1 op 5 van de gezinnen rookt één ouder, als de ouder lager opgeleid is, behoort tot de lage

sociale klasse of lagere middenklasse, een arbeider is, huisman/-vrouw of inactief, gebeurt dit significant meer.

11

74 76

23 24

3 0

2014

(n=385)

2018

(n=337)

Geprobeerd te stoppen met roken

Heeft uzelf al geprobeerd te stoppen met roken? Heeft partner al geprobeerd te stoppen met roken?

JA 2014 2018

TOTAAL 72 76

Lager opgeleiden 59 86

Inactieven 60 65

Huisman/-vrouw 59 51

% OP BASIS: OUDER ZELF ROOKT

Significant hoger dan vorige meting Significant lager dan vorige meting

Meer respondenten geven aan zelf al geprobeerd te hebben om te stoppen met roken. Deze stijging is nog groter

in de lage middenklasse. Wanneer de partner rookt, geven lager opgeleiden vaker aan dat hun partner al heeft

geprobeerd te stoppen met roken.

% OP BASIS: PARTNER ROOKT

12

7481 78

2318 20

3 2 2

2014(n = 398)

2018alle rokers(n = 365)

2018tabaksrokers

(n = 306)

weet niet

nee

ja

JA 2014

2018

alle

rokers

2018

tabaksrokers

TOTAAL 74 81 78

lage

middenklas

se68 87 86

dampers/e-

sigarettenNA 92 NA

NEE

Gezinsgro

otte 2 kids56 53 47

Roken in aanwezigheid van het kind

2.2

Hoe roken in aanwezigheid van het kind

Gebeurt het dat een ouder rookt in de aanwezigheid van een kind uit het gezin?

% OP BASIS: GEZINNEN MET KINDEREN -15 JAAR WAARIN ÉÉN OF BEIDE OUDERS ROKEN Significant hoger dan vorige meting Significant lager dan vorige meting

2 op 5 ouders rookt ook in aanwezigheid van een kind uit het gezin. Bij inactieven en huismannen/-vrouwen is

dit hoger. In de hoge sociale klasse is dit gemiddeld lager en zien we ook een daling t.o.v. 2014.

14

46 43 44

54 57 56

1

2014(n = 588)

2018alle rokers(n = 548)

2018tabaksrokers

(n = 455)

weet niet

nee

ja

JA 2014

2018

alle

rokers

2018

tabaksrokers

Inactieven 49 54 58

Huisman/-

vrouw62 62 61

Lager

opgeleiden46 35 38


% OP BASIS: GEZINNEN MET KINDEREN -15 JAAR EN OUDER ROOKT IN AANWEZIGHEID VAN HET KIND Significant hoger dan vorige meting Significant lager dan vorige meting

Er is geen evolutie in de frequentie van roken in aanwezigheid van kinderen. Enkel bij de lage sociale klasse

zien we een stijging van het aantal personen dat maandelijks rookt in aanwezigheid van kinderen.

15

7

7

4

10

22

49

7

6

5

10

23

49

5

8

2

11

23

51

minder vaak

een keer per maand

meerdere keren per maand

een keer per week

meerdere keren per week

dagelijks

2014 (n = 272) 2018 alle rokers (n = 233) 2018 tabaksrokers (n = 174)

Extrapolatie-oefening : Aantal kinderen die dagelijks in de rook worden gezet

door hun ouders : Evolutie 2014-2018

Berekeningswijze op basis van aantal kinderen Methode :

Stap 1 : Aantal kinderen in Vlaanderen onder 15 jaar (bron NIS)

Stap 2 : Vermenigvuldigen met % ouders van kinderen onder 15 jaar die hun kinderen dagelijks in de rook zetten.

Berekening :

16

2008 2014 2018

Stap 1:

Vlaamse kinderen onder 15 jaar978.952 1.034.006 1.058.744

Stap 2:

Ouders die kinderen dagelijks in de rook zetten11,73% (198/1688) 6,01% (139/2314) 4,87% (50/1027)

Resultaat114.830 uitgerookte

kinderen

62.112 uitgerookte

kinderen

51.561 uitgerookte

kinderen

Evolutie:

Vlaamse kinderen

Uitgerookte kinderen

+ 6%

-46%

+ 2,4%

-17%

Alternatieve berekeningswijze

(Rekening houdend met verschillend aantal kinderen

bij rokende ouders en niet rokende ouders)

284/4334 kinderen

dagelijks in rook *

1.034.006 = 67.757

kinderen

88/2072 kinderen dagelijks

in rook * 1.058.744 =

44.966 kinderen

Extrapolatie-oefening : Aantal kinderen die dagelijks in de tabaksrook worden

gezet door hun ouders

Berekeningswijze op basis van aantal kinderen Methode :

Stap 1 : Aantal kinderen in Vlaanderen onder 15 jaar (bron NIS)

Stap 2 : Vermenigvuldigen met % ouders van kinderen onder 15 jaar die hun kinderen dagelijks in de tabaksrook zetten.

Berekening :

17

2018

Stap 1:

Vlaamse kinderen onder 15 jaar1.058.744

Stap 2:

Ouders die kinderen dagelijks in de tabaksrook zetten3,89% (40/1027)

Resultaat 41.236 uitgerookte kinderen

Alternatieve berekeningswijze

(Rekening houdend met verschillend aantal kinderen bij rokende

ouders en niet rokende ouders)

71/2072 kinderen dagelijks in tabaksrook * 1.058.744

= 36.079 kinderen


Waar gebeurt dit?

% OP BASIS: GEZINNEN MET KINDEREN -15 JAAR EN OUDER ROOKT IN AANWEZIGHEID VAN HET KIND*Item werd geherformuleerd

In aanwezigheid van een kind, wordt er minder op publieke plaatsen gerookt waar veel kinderen komen*, minder

bij vrienden, kennissen of familie thuis en minder binnen op publieke plaatsen.

Lager opgeleiden roken nog vaker in de wagen en dit stijgt nog t.o.v. 2014.

18

3

13

18

28

35

69

89

4

13

19

30

37

71

90

8

14

30

31

50

72

94

In publieke plaatsen binnen

In de wagen

Bij vrienden, kennissen of familie thuis

Binnen in eigen woning

*In speeltuinen, pretparken

Op publieke plaatsen buiten (straat, park, …)

Buiten, in open lucht op privédomein


Roken in aanwezigheid van het kind (subgroepen)Gemiddelde van de totale groep tussen haakjes

% OP BASIS: GEZINNEN MET KINDEREN -15 JAAR EN OUDER ROOKT IN AANWEZIGHEID VAN HET KIND

19

20142018

alle rokers

2018

tabaksrokers

BUITEN IN OPEN LUCHT

Dampers/e-sigaretten NA 100 (90) NA

PUBLIEKE PLAATSEN WAAR KINDEREN KOMEN

Lager opgeleiden 70 (50) 58 (37) 56 (35)

Bedienden 47 (50) 48 (37) 48 (35)

Lage sociale klasse 52 (50) 61 (37) 56 (35)

IN EIGEN WONING

45+ 29 (31) 48 (30) 48 (28)

Inactieven 58 (31) 48 (30) 46 (28)

IN DE WAGEN


PUBLIEKE PLAATSEN BINNEN

45+ 7 (8) 15 (4) 19 (3)


Inactieven 7 (8) 10 (4) 9 (3)

Lage sociale klasse 7 (8) 12 (4) 14 (3)


13 8

87 91

2014

(n=588)

2018

(n=548)

Weet niet

Nee

Ja


JA 2014 2018

45+ 19 18

Inactieven 24 20

18-34 9 5

Bediende 34 4

Hoger opgeleiden 30 7

Actieven 9 5

Mogen er gasten in huis roken in aanwezigheid van een kind uit het gezin?


Gasten mogen minder in huis roken als er een kind aanwezig is. In 2008 was dit nog mogelijk bij 1 op 3.

20


Op welke manier wordt er binnen uw gezin rekening gehouden met de kinderen om blootstelling aan rook te vermijden?

% OP BASIS: GEZINNEN MET KINDEREN -15 JAAR EN OUDER ROOKT IN AANWEZIGHEID VAN HET KIND

Bijna iedereen houdt rekening met kinderen om hen niet bloot te stellen aan rook, meestal door buiten te gaan

roken (wanneer de kinderen thuis zijn, maar ook wanneer ze niet thuis zijn) en/of niet in het bijzijn van de

kinderen te roken.

Vermijden blootstelling: 99%

(97% in 2014)

21

Tot zelfs 92% bij lager

opgeleiden

2

6

14

15

38

66

80

87

1

3

7

14

20

37

68

81

86

3

9

10

15

40

71

93

niet

op een andere manier

door een afzuiginstallatie te voorzien

door onder de dampkap te gaan roken

door te dampen (e- sigaret) in plaats van te roken

door in een andere kamer te gaan roken

door niet in het bijzijn van de kinderen te roken

door ook buiten te gaan roken als de kinderen niet thuis zijn

door buiten te gaan roken als de kinderen thuis zijn


Problemen in het gezin rond roken

2.3



Wordt roken in het bijzijn van kinderen door u persoonlijk als een probleem ervaren?

Roken in het bijzijn van kinderen wordt nog altijd gezien als een probleem. Wanneer de partner rookt en de

ondervraagde persoon niet, is dit zelfs nog hoger i.v.m. 2014.

21

19

21

19

24

16

18

23

12

12

10

13

19

9

8

14

34

31

31

32

43

25

27

37

35

38

40

44

29

31

38

36

31

32

30

25

27

43

36

27

66

69

69

69

55

75

74

63

2014 (n=588)

2018 (n=548)

2014 (n=190)

2018 (n=211)

2014 (n=203)

2018 (n=183)

2014 (n=195)

2018 (n=154)

Allen

OP r

ookt,

part

ner

nie

t

Part

ner

rookt,

OP

nie

t

OP e

n

part

ner

roken

Nee, helemaal niet

Nee, eerder niet

Ja, eerder wel

Ja, heel erg

JANEE

23

22

24

29

24

20

31

17

17

16

16

18

14

17

16

14

18

38

40

47

38

36

48

31

35

33

31

43

28

21

29

38

39

22

23

10

20

26

23

30

26

56

54

53

47

47

52

67

65

2014 (n=588)

2018 (n=548)

2014 (n=190)

2018 (n=211)

2014 (n=203)

2018 (n=183)

2014 (n=195)

2018 (n=154)

Allen

OP r

ookt,

part

ner

nie

t

Part

ner

rookt,

OP

nie

t

OP e

n

part

ner

roken

Nee, helemaal niet

Nee, eerder niet

Ja, eerder wel

Ja, heel erg



Wordt roken in het bijzijn van kinderen door uw partner als een probleem ervaren?

Ook roken in het bijzijn van kinderen wordt door de partner als een probleem ervaren. Wanneer de partner zelf

rook, zien we een stijging van het aantal respondenten dat aangeeft dat dit door de partner niet als een

probleem wordt ervaren.

JANEE

24



Wordt roken in het bijzijn van kinderen door uw kinderen als een probleem ervaren?

De helft van de kinderen ervaart roken ook als een probleem, dit aantal stijgt.

25

28

22

27

31

30

23

21

25

20

18

23

48

49

47

47

49

53

25

24

26

26

21

19

20

27

21

27

18

28

45

51

47

53

40

47

2014 (n=588)

2018 (n=548)

2014 (n=393)

2018 (n=394)

2014 (n=195)

2018 (n=154)

Allen

1 o

uder

rookt

Beid

e o

uders

roken

Nee, helemaal niet

Nee, eerder niet

Ja, eerder wel

Ja, heel erg

JANEE

25



Leidt roken in uw gezin tot discussies of ruzies?


In 1 op de 5 gezinnen leidt roken tot discussies of ruzies. Er zijn minder respondenten die aangeven dat dit

regelmatig tot discussie leidt t.o.v. 2014.

67

72

26

20

5

6

2

2

32

28

2014 (n=588)

2018 (n=548)

nee ja, soms ja, regelmatig ja, vaak

26

Vaker discussie wanneer 1 ouder rookt (33%) en

wanneer partner rookt en ondervraagde ouder niet (46%)

64

66

27

23

6

6

3

4

36

33

2014 (n=588)

2018 (n=548)

nee ja, soms ja, regelmatig ja, vaak



Ervaart u moeilijkheden of discussies wanneer er iemand in het gezin de

roker probeert te ontraden om te roken?


1 op 3 ervaart discussies of moeilijkheden als er iemand in het gezin probeert de roker te ontraden om te roken.

27

Vaker discussie wanneer partner rookt en ondervraagde

ouder niet (41%)

Houding van de ouders t.o.v. de problematiek

2.4

Houding van de ouders t.o.v. de problematiek

29

Helemaal

akkoord / eerder

akkoord

Helemaal niet

akkoord /

eerder niet

akkoord

De gezondheid van de kinderen zou voor mij of mijn partner een reden zijn om te proberen te stoppen met

roken89 7

Ik zou het erg vinden moesten mijn kinderen later zelf gaan roken 88 8

Ouders hebben een voorbeeldfunctie, ook wat roken betreft 88 6

Ook van passief roken of meeroken kan je ziek worden 81 10

Er wordt in ons gezin gepraat over de nadelige gevolgen van roken 72 22

Ook van passief roken of meeroken kan je doodgaan 72 17

Rokers moeten eindelijk met rust gelaten worden, iedereen moet zelf beslissen of hij rookt of niet 68 19

Een ouder die rookt in het bijzijn van kinderen is onverantwoordelijk 66 23

Kinderen van ouders die roken zullen later sneller de stap zetten om ook zelf te gaan roken 42 43

Campagnes over roken zijn overbodig 23 68

Roken is niet zo ongezond als er tegenwoordig beweerd wordt 19 74

Kinderen mogen blootgesteld worden aan tabaksrook van ouders 7 89

Campagne

2.5

Herinnering campagne

Playmobil: 49%

Aapje: 49%Geen van deze: 40%

11% excl.

11% excl.

Beide:

38%60%

Minstens 1 spot gezien

% OP BASIS: GEZINNEN MET KINDEREN -15 JAAR WAARIN ÉÉN OF BEIDE OUDERS ROKEN (n=548)

3 op 5 ouders herinnert minstens 1 spot te hebben gezien, 2 op 5 herinnert zich beide spots.

31

Herinnering campagne: profiel

32

Minstens 1 spot

60%

Beide spots

38%

Geen

40%

18-34 (67%) Lager opgeleiden (49%) Huisman/-vrouw (56%)

Aangesproken op gedrag door arts (67%) Arbeiders (45%)

Dampers/e-sigaretten (47%)

Aangesproken op gedrag door arts (53%)

Effect van de campagneDe helft van de bereikte ouders zegt zijn gedrag te hebben aangepast door deze campagne. Bij de partners zien

we zelfs nog een iets grotere gedragswijziging. 1 op 4 van de bereikte ouders heeft deze campagne dan ook

aangewend om de (andere) rokende ouder te vragen niet meer binnen te roken.

ja24%

Gevraagd niet meer binnen te roken naaraanleiding van deze campagne?

33

% OP BASIS: OUDER ZELF ROOKT EN HERINNERING CAMPAGNE % OP BASIS: PARTNER ROOKT EN HERINNERING CAMPAGNE

44

1

5

39

44

7

28

35

44

2

4

39

43

7

30

38

gedrag niet aangepast

gestopt met roken

rookt minder binnen

rookt niet meer binnen

KINDEREN WEG

rookt minder binnen


KINDEREN AANWEZIG

Effect campagne op partner

2018 alle rokers (n = 225) 2018 tabaksrokers (n = 152)

51

4

4

32

36

6

21

27

51

5

5

31

36

7

20

27

gedrag niet aangepast

gestopt met roken

rookt minder binnen


KINDEREN WEG

rookt minder binnen


KINDEREN AANWEZIG

Effect campagne op OP

2018 alle rokers (n = 225) 2018 tabaksrokers (n = 189)

Impact op de call to action “ook buiten te gaan roken als de kinderen niet thuis

zijn”

Op welke manier wordt er binnen uw gezin rekening gehouden met de kinderen om blootstelling aan rook te

vermijden?

door ook buiten te gaan roken als de kinderen niet thuis zijn

81 %

• Bij diegenen die de campagne gezien hebben : 85%

• Beide spots gezien : 88%

• Campagne niet gezien : 74%


Call to action is beter doorgedrongen indien de campagne gezien werd.

34

Conclusies

3

Aantal gezinnen met rokende ouders / aantal rokende

ouders / aantal en frequentie

roken in aanwezigheid van kinderen daalt /

rokende ouders minder in kinderrijke gezinnen Daling tabaksrokers,

maar compensatie door dampers

De attitude tegenover de problematiek van roken in het gezin evolueert gunstig,

doch niet revolutionair. Men

probeert vaker te stoppen.

Buiten roken ook als de kinderen niet thuis zijn

= al vrij goed ingeburgerd

8 op 10 van de gezinnen met rokende

ouders doen dit

Bereik en impact van de campagne zijn

positief

Roken in het gezin:

voorzichtige stappen voorwaarts op gedrag

en attitude – campagne werkt

Vooral gunstige evolutie bij lagere sociale klasse en

lager opgeleiden

36

Roken in de wagen is vooral voor lager opgeleiden nog een plaats waar vaak gerookt wordt in het

bijzijn van kinderen.

Aanknopingspunt volgende

campagne?

Thank you

Kantar TNS | Broekstraat 49, Rue du Marais, 1000 Brussels, Belgium | +32 (0) 2 215 1930 | www.tnsglobal.com

Jana De Smedt

[email protected]

Jan Drijvers

[email protected]

Machteld Andries

[email protected]

37

mailto:[email protected]



Kom op tegen kanker...1 OF BEIDE OUDERS 2014 2018 TOTAAL 25 27 Lager opgeleiden 53 43 Lage sociale...

Documents

Transcript of Kom op tegen kanker...1 OF BEIDE OUDERS 2014 2018 TOTAAL 25 27 Lager opgeleiden 53 43 Lage sociale...