KLIMATOLOŠKA ANALIZA VINEZima 2015 - 2016 7 Analiza sezonskih količina padavina izraženih u %...

www.fhmzbih.gov.ba

FE

DE

RA

LN

I H

IDR

OM

ET

EO

RO

LO

ŠK

I Z

AV

OD

BO

SN

E I

HE

RC

EG

OV

INE

KLIMATOLOŠKA ANALIZA

SEZONE

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINE

Zima 2015 - 2016 1

BOSNA I HERCEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD

KLIMATOLOŠKA ANALIZA SEZONE ZIMA 2015 - 2016

Sarajevo, mart 2016


Zima 2015 - 2016 2

Srednje temperature zrake tokom klimatološke zime (period: 1. decembar 2015. – 29. februar 2016. godine) kretale su se između 2,1 oC u Bugojnu i 10,3 oC u Neumu. Na planinskim područjima srednje temperature zraka kretale su se u rasponu od -2,7 oC na Bjelašnici do 1,7 oC na Ivan Sedlu. Temperaturna odstupanja od normalne vrijednosti tokom zime koja se odnosi na referentni period (1961-1990) bila su pozitivna na čitavom posmatranom području. Odstupanje srednje temperature zraka od prosječnih temperatura za zimu, kretala su se od 2,1 oC u Mostaru do 4,3 oC u Gradačcu. Prema raspodjeli percentila1 temperaturne vrijednosti svrstavamo u kategorije vrlo toplo i ekstremno toplo. Srednje mjesečne temperature zraka u decembru 2015. godine bile su na većini stanica iznad višegodišnjeg prosjeka. Niže temperature zraka od prosječnih za decembar zabilježene su u Sarajevu, Bugojnu i Stocu. Temperaturna odstupanja od prosječnih vrijednosti kretala su se između -1,0 oC u Stocu i 4,7 oC na Bjelašnici. Januar 2016. godine bio je topliji do znatno topliji od prosjeka koji se odnosi na referentni niz (1961-1990). Odstupanja u januaru 2016. godine kretala su se od 0,5 oC na Bjelašnici do 3,3 oC u Bihaću. Srednje mjesečne temperature u februaru bile su znatno iznad višegodišnjih prosječnih vrijednosti. Temperaturna odstupanja u odnosu na srednje mjesečne vrijednosti kretala su se između 3,7 oC u Mostaru do 6,2 oC u Gradačcu.

STANICA

ODSTUPANJE TEMPERATURE ZRAKA (oC) U ODNOSU NA REFERENTNI NIZ (1961-1990.) PERCENTILI

DECEMBAR JANUAR FEBRUAR ZIMA

Bihać 2,3 3,3 5,6 3,7 100

Bjelašnica 4,7 0,5 4,5 3,2 100 Bugojno -0,9 2,6 6,1 2,6 98 Drvar 0,2 2,4 4,6 2,4 95 Gradačac 3,0 3,9 6,2 4,3 100 Ivan Sedlo 2,4 2,4 5,2 3,3 100 Jajce 0,1 2,5 5,4 2,6 98 Kalesija 0,6 1,4 5,2 2,4 95 Livno 1,2 2,5 4,9 2,8 100 Mostar 0,9 1,8 3,7 2,1 100 Sarajevo -0,8 2,1 5,9 2,4 98 Sanski Most 1,2 2,5 5,1 2,9 99

Stolac -1,0 1,9 4,3 2,9 100 Tuzla 1,5 2,5 5,7 3,2 99 Zenica 0,2 2,2 5,2 2,5 98

Tabela 1 Odstupanja srednje temperature zraka u odnosu na klimatološku standardnu normalu i pripadajući percentili

1

TEMPERATURE PERCENTILI PADAVINE PERCENTILI

ekstremno hladno < 2 ekstremno sušno < 2 vrlo hladno 2-9 vrlo sušno 2-9 hladno 10-25 sušno 10-25 normalno 26-74 normalno 26-74 toplo 75-90 kišno 75-90 vrlo toplo 91-98 vrlo kišno 91-98 ekstremno toplo >98 ekstremno kišno >98


Zima 2015 - 2016 3

ekstremno

toplo

vrlo toplo

toplo normalno hladno vrlo

hladno

ekstremno hladno

Tabela 2 Pregled ocjene srednje temperature po mjesecima metodom percentila

Apsolutni maksimumi i minimumi tokom zime 2015.-2016. godine nisu nadmašeni.

Mrazni dani2 Hladni dani3 Ledeni dani4

STANICA 2015.-2016.

1961.-1990.

2015.-2016.

1961.-1990.

2015.-2016.

1961.-1990.

Sarajevo 58 64 10 23 4 9

Mostar 10 19 0 1,3 0 0

Bihać 50 61 7 20 2 8

Tuzla 50 66 0 19 5 9

Bjelašnica 71 89 46 75 11 30

Tabela 3: Broj dana s određenim vrijednostima maksimalne i minimalne temperature zraka Broj mraznih, hladnih i ledenih dana na svim meteorološkim stanicama bio je znatno ispod prosječnog broja dana za zimu. U decembru 2015. godine na MS Sarajevo, Bugojno, Jajce, Zenica i Tuzla broj mraznih dana je bio manji u odnosu na broj mraznih dana zabilježenih na MS Bjelašnica, zbog dugotrajne temperaturne inverzije. U decembru je srednja mjesečna temperatura zraka na Bjelašnici bila viša u odnosu na srednje mjesečne temperature u Sarajevu i Bugojnu, što je prvi takav zabilježen slučaj od početka službenih mjerenja. Negativne anomalije srednjih dekadnih temperatura zraka u decembru 2015. godine zabilježene su u kotlinskim područjima Bosne. U ostatku posmatranog područja anomalije su bile pozitivne. Najveća odstupanja u odnosu na prosječne vrijednosti zabilježena su u trećoj dekadi mjeseca. U januaru 2016. godine na čitavom posmatranom prostoru jedino je na Bjelašnci u drugoj dekadi mjeseca srednja temperatura zraka bila niža u odnosu na prosječne vrijednosti referentnog niza za isti period. Odstupanja srednje temperature su se kretala između -2,6 oC na Bjelašnici i 5,6 oC na MS Gradačac u trećoj dekadi mjeseca. Anomalije srednjih dekadnih temperatura u februaru bile su pozitivne na svim stanicama tokom sve tri dekade. Najveća odstupanja u odnosu na prosječne temperaturne zraka u februaru zabilježena su u prvoj dekadi mjeseca.

2 Mrazni dan – minimalna temperatura < 0,0oC 3 Studeni dan – maksimalna temperatura ≤ 0,0oC 4 Ledeni dan – minimalna temperatura ≤ -10,0 oC

STANICA MJESEC

STANICA MJESEC

Decembar Januar Februar Decembar Januar Februar

Bihać Livno Bjelašnica Mostar Bugojno Sarajevo Drvar Sanski Most Gradačac Stolac Ivan Sedlo Tuzla Jajce Zenica


Zima 2015 - 2016 4

decembar januar februar

Bihać 2,7 0,7 3,4 1,9 3,7 3,6 7,3 4,8 6,0 Gradačac 3,1 1,1 5,0 1,0 4,9 5,6 7,4 5,5 5,7 Livno 2,4 0,8 0,2 3,9 1,4 2,4 4,2 6,5 3,5 Mostar 1,4 1,0 0,5 1,9 1,2 2,2 2,5 5,8 2,3 Sarajevo 0,1 -1,1 -1,2 2,6 2,9 1,3 5,2 7,3 4,9 Tuzla 1,5 0,6 2,6 1,3 3,7 2,7 6,6 7,8 7,3

Tabela 4. Odstupanja srednjih dekadnih vrijednosti u odnosu na višegodišnji prosjek

Tabela 5. Izuzetno topli i izuzetno hladni dani po mjesecima tokom zime 2015. – 2016. godine

Karta 1 Prostorna raspodjela srednje temperature (oC) za zimu 2015.-2016. godine

5 Analiza srednjih dnevnih temperatura vazduha za meteorološke stanice Sarajevo, Mostar, Tuzla i Bihać

odnosi se na proračun višegodišnjih temperatura i standardne devijacije. Prema kriterijima izuzetno topao dan se smatra onaj u kojem je srednja dnevna temperatura veća od srednje višegodišnje temperature uvećane za dvije standardne devijacije, a izuzetno hladan dan se smatra onaj u kojem je srednja dnevna temperatura manja od srednje višegodišnje temperature umanjene za dvije standardne devijacije.

STANICA izuzetno topli dani5 izuzetno hladni dani

decembar januar februar decembar januar februar

Bihać 0 4 5 0 0 0

Bjelašnica 4 0 3 0 2 0

Livno 0 2 3 0 0 0

Mostar 0 3 4 0 0 0

Sarajevo 0 2 7 0 0 0

Sanski Most 0 3 3 0 0 0

Tuzla 0 1 3 0 0 0


Zima 2015 - 2016 5

Karta 2 Odstupanje srednje temperature (oC) od prosječne za zimu 2015.-2016. godine

Karta 3 Prostorna raspodjela srednje temperature za zimu 2015.-2016. godine metodom percentila


Zima 2015 - 2016 6

Graf 1 – 4 Hod srednje dnevne temperature zraka tokom zime 2015.-2016. godine

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1.12. 6.12. 11.12. 16.12. 21.12. 26.12. 31.12. 5.1. 10.1. 15.1. 20.1. 25.1. 30.1. 4.2. 9.2. 14.2. 19.2. 24.2. 29.2.

oC S A R A J E V O

-20,0

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1.12. 6.12. 11.12. 16.12. 21.12. 26.12. 31.12. 5.1. 10.1. 15.1. 20.1. 25.1. 30.1. 4.2. 9.2. 14.2. 19.2. 24.2. 29.2.

oC B I H A Ć

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1.12. 6.12. 11.12. 16.12. 21.12. 26.12. 31.12. 5.1. 10.1. 15.1. 20.1. 25.1. 30.1. 4.2. 9.2. 14.2. 19.2. 24.2. 29,2

oC M O S T A R

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1.12. 6.12. 11.12. 16.12. 21.12. 26.12. 31.12. 5.1. 10.1. 15.1. 20.1. 25.1. 30.1. 4.2. 9.2. 14.2. 19.2. 24.2. 29.2.

oC T U Z L A


Zima 2015 - 2016 7

Analiza sezonskih količina padavina izraženih u % prosječnih vrijednosti pokazuje da su se tokom zime 2015.- 2016. godine odstupanja u odnosu na normalne količine padavina kretala između 56,6 % u Stocu i 122,3 % na Ivan Sedlu. Prema raspodjeli percentila količine padavina svrstavamo u kategorije sušno i normalno. Izmjerene količine padavina kretale su se u rasponu od 132,5 mm u Bugojnu do 338,0 mm u Neumu. Količine padavina u decembru 2015. godine bile su najmanje od početka službenih mjerenja. Na jugu zemlje padavine nisu zabilježene, što je prvi takav slučaj u decembru od početka službenih mjerenja.

STANICA

ODSTUPANJA PADAVINA (%) U ODNOSU NA REFERENTNI NIZ (1961-1990) PERCENTILI

DECEMBAR JANUAR FEBRUAR ZIMA6

Bihać 12,3 116,1 238,0 115,0 66

Bjelašnica 1,9 123,4 183,1 103,2 57

Bugojno 0,3 57,4 183,3 71,2 22

Drvar 0,2 115,5 272,3 118,4 69

Gradačac 4,4 136,6 130,1 87,6 40

Ivan Sedlo 1,5 67,7 167,1 122,3 69

Jajce 5,3 131,9 185,6 90,5 48

Kalesija 14,2 120,5 79,1 26

Livno 0,0 82,3 185,6 78,7 24

Mostar 0,0 78,4 133,9 66,8 17

Sarajevo 3,0 65,2 129,8 61,1 13

Sanski Most 10,1 129,7 223,7 109,5 62

Tuzla 7,3 128,6 135,8 84,4 33

Zenica 5,6 117,0 190,2 92,8 43

Tabela 6. Odstupanja suma padavina u odnosu na klimatološku standardnu normalu i pripadajući percentili

ekstremno

suho

vrlo suho

suho normalno kišno vrlo kišno

ekstremno

kišno

Tabela 7. Pregled ocjene sume padavina po mjesecima metodom percentila

6Ostvarene količine padavina u odnosu na prosječne sume

STANICA MJESEC

STANICA MJESEC

Decembar Januar Februar Decembar Januar Februar

Bihać Livno Bjelašnica Mostar Bugojno Sarajevo Drvar Sanski Most Gradačac Stolac Ivan Sedlo Tuzla Kalesija Zenica


Zima 2015 - 2016 8

Karta 4 Prostorna raspodjela ukupne količine padavina za zimu 2015.-2016. godine (mm)

Karta 5 Prostorna rapodjela odstupanja ukupnih količina padavina za zimu 2015.-2016. god u (%) od normalnih vrijednosti


Zima 2015 - 2016 9

Karta 6 Prostorna raspodjela ukupne količine padavina zimu 2015. – 22016. godine metodom percentila


Zima 2015 - 2016 10

Graf 5 – 8 Dnevne i kumulativne količine padavina tokom zime 2015.-2016. godine i prosječne kumulativne padaviname

0

50

100

150

200

250

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1.12. 6.12. 11.12. 16.12. 21.12. 26.12. 31.12. 5.1. 10.1. 15.1. 20.1. 25.1. 30.1. 4.2. 9.2. 14.2. 19.2. 24.2.

mmmm S A R A J E V O

dnevne 1961-90 - kumulativne dnevne kumulativne

0

50

100

150

200

250

300

350

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

1.12. 6.12. 11.12. 16.12. 21.12. 26.12. 31.12. 5.1. 10.1. 15.1. 20.1. 25.1. 30.1. 4.2. 9.2. 14.2. 19.2. 24.2. 29.2.

mmmm B I H A Ć


0,0

50,0

100,0

150,0

200,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1.12. 6.12. 11.12. 16.12. 21.12. 26.12. 31.12. 5.1. 10.1. 15.1. 20.1. 25.1. 30.1. 4.2. 9.2. 14.2. 19.2. 24.2. 29.2.

mm mmT U Z L A

dnevne dnevne kumulativne 1961-90 - kumulativne

0,0

100,0

200,0

300,0

400,0

500,0

600,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

1.12. 6.12. 11.12. 16.12. 21.12. 26.12. 31.12. 5.1. 10.1. 15.1. 20.1. 25.1. 30.1. 4.2. 9.2. 14.2. 19.2. 24.2. 29.2.

mmmm M O S T A R



Zima 2015 - 2016 11

Broj sati sijanja Sunca tokom zime 2015.-2016. godine, bio je na većini analiziranih stanica iznad tridesetogodišnjeg prosjeka za period (1961 – 1990.). Jedino negativno odstupanje zabilježeno je na MS Bugojno, gdje je bilo ukupno 158 sati sijanja Sunca, a to je za 43 sata manje sijanja Sunca od prosjeka. Najveće pozitivno odstupanje zabilježeno je na MS Bihać, gdje je bilo ukupno 314 sati sijanja Sunca ili 130 sati više sijanja Sunca od prosjeka za zimu. Povećanje broja sati sijanja Sunca uglavnom prati smanjenje oblačnosti i obrnuto.

Graf 7. Prostorna raspodjela sijanja Sunca (h) za zimu 2015.-2016. godine

0,0

100,0

200,0

300,0

400,0h S A R A J E V O

zima 1961-1990

0,0

100,0

200,0

300,0

400,0

500,0h M O S T A R

zima 1961-1990


Zima 2015 - 2016 12

Graf 9 – 12 Trajanje sijanja Sunca zimi od 2001. do 2016. godine i prosječno trajanje Sunca u periodu (1961.-1990.)

Naslovnica: Decembar u Sarajevu (Dženan Zulum)

Više detalja u vezi klimatoloških analiza možete dobiti na telefon + 387 33 276 714

Analizu pripremio: Dženan Zulum

0,0

100,0

200,0

300,0

400,0h B I H A Ć

zima 1961-1990

0,0

50,0

100,0

150,0

200,0

250,0

300,0h T U Z L A

zima 1961-1990


Zima 2015 - 2016 13

KLIMATOLOŠKA ANALIZA VINEZima 2015 - 2016 7 Analiza sezonskih količina padavina izraženih u %...

Documents

Transcript of KLIMATOLOŠKA ANALIZA VINEZima 2015 - 2016 7 Analiza sezonskih količina padavina izraženih u %...