Kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong

SWV Passenderwijs9 september 2015

Monique van SelowKliq Onderwijsadvieswww.kliqonderwijsadvies.nl

Deze presentatie is terug te vinden op www.passenderwijs.nl -passenderWIJS - studiedagen

Onderwerpen

Definitie hoogbegaafdheid

Verschil hoogbegaafdheid en ontwikkelingsvoorsprong

Kenmerken van een ontwikkelingsvoorsprong

Signalering

Onderwijsaanbod in de groep

Versnelling naar groep 3

Sociaal-emotionele ontwikkeling

Flowersare red

https://www.google.nl/?gfe_rd=cr&ei=-JTaVbrDOvSCiAadx6rwBg&gws_rd=ssl#q=flowers+are+red+youtube+

Opdracht

Bespreek in je groepje wat jullie zien als kenmerken van hoogbegaafdheid en een ontwikkelingsvoorsprong.

Is er volgens jullie verschil tussen hoogbegaafdheid en een ontwikkelingsvoorsprong?

Hoogbegaafd-heid

Geen vaste definitie

Geen ‘stoornis’

Veel verschillende theorieën

Een aantal punten van overeenstemming

Ontwikkelings-voorsprong of hoogbegaafd?

Tot 6 à 7 jaar:

Sprongsgewijze ontwikkeling

Intelligentiemeting minder betrouwbaar

Ontwikkelingsgebieden zijn nog erg met elkaar verbonden

Door jonge leeftijd nog weinig uitblinkmogelijkheden (bijv. sport, verhalen schrijven)

Ontwikkeling is nog erg omgevingsgebonden

Kenmerken op school

Leereigenschappen:

Nieuwsgierig, brede belangstelling

Groot voorstellingsvermogen

Groot gevoel voor autonomie

Scherp waarnemingsvermogen

Goede taalvaardigheid, humor

Sterk geheugen

Snel van begrip

Controlevragen

Kenmerken op school

Persoonlijkheidseigenschappen:

Adaptief vermogen

Doorzettingsvermogen

Leiderschapskwaliteiten

Zich bezighouden met levensvragen

Maar ook een kind dat…

Niet tot werken komt en snel afhaakt bij moeilijke taken

Zich gedraagt als je personal assistant

Je uitdaagt of zich juist terugtrekt

Vaak ruzie heeft

Thuis ander (boos) gedrag laat zien dan op school

Klaagt over hoofdpijn, buikpijn

Angstig kan zijn bij motorische activiteiten

Niet meer naar school wil

Kenmerken thuis

Als baby vaak al snel alert

Als baby snel gefrustreerd: wil meer kunnen dan het al kan

Vroeg of juist laat praten

Kunnen spelen met taal

Vroeg of juist laat lopen

Weinig of juist veel slaap

Brede of meerdere specifieke interesses, veel vragen

Duidelijke eigen wil, soms uitdagend gedrag

Leert zichzelf soms thuis al lezen

Structureel signaleren

Informatie voor de start op de basisschool

Observaties in de eerste weken

Structurele observaties

Informatie van ouders

Doortoetsen

Intelligentieonderzoek

Informatie voor de start op de basisschool

Opdracht: bekijk beide vragenlijsten en vergelijk ze. Bespreek in je groepje welke aspecten van beide vragenlijsten je handig vindt om mee te nemen voor de dagelijkse schoolsituatie

Observatie eerste weken

Aandacht voor dubbele signalen:

Kenmerken van leereigenschappen horend bij een ontwikkelingsvoorsprong

Maar ook:

Niet willen leren, maar direct iets willen kunnen

Relatie met de leerkracht als eerste doel van het kind

Discrepantie met de fijne motoriek

Problemen met de sociale aansluiting

Menstekening

TekeningenKleurplatenNatekenen

TekeningenKleurplatenNatekenen

TekeningenKleurplatenNatekenen

Structurele observaties

Quick Scan DHH (Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid)

Jaarlijkse signalering SIDI-3

Jaarlijkse signalering SIDI-3

Jaarlijkse signalering SIDI-3

Onderwijs-behoeften

Erkenning van de leerkracht

Voorleven van hoe je omgaat met fouten

Behoefte aan autonomie

Onderwijsaanbod op eigen niveau

Prikkelen van nieuwsgierigheid

Aandacht voor het leerproces

Samenwerken met ontwikkelingsgelijken

Omgaan met uitgestelde aandacht

Prikkelen van nieuws-gierigheid: taxonomie van Bloom

Voorbeeld

Interessante onderzoeksprojecten:

http://www.wetenschapsknooppuntzh.nl/onderbouw/lesmateriaal/

Opdracht

Bekijk één van de lessen van het thema ‘de ruimte’ (www.esa.int/Education/Reis_door_de_ruimte_in_80_lessen)

Waar zie je welke fasen terug uit de taxonomie van Bloom? Wat zou je eventueel nog aan kunnen passen zodat je het kind op een hoger niveau aanspreekt?

Onderwijs-aanbod in de groep

Kring

Hoeken

Ontwikkelingsmaterialen

Verrijkingsmaterialen

Kring

Denksleutels

3 niveaus van vragen stellen

Type denkactiviteiten Voorbeeld bij thema ‘thuis/huis’ Vragen/opdrachten

Niveau 1:

Benoemen

Beschrijven

Probleem overzien en verwoorden

Wat voor kamers/ruimten heeft jullie huis?

Hoe ziet jouw kamer eruit?

Wonen mensen allemaal in dezelfde huizen?

Opdracht: Teken je kamer.

‘noem allerlei..’, ‘hoe heet dit?’

‘wat is dit?’, ‘hoe ziet het eruit?’

‘waar?’, ‘wanneer?’

Niveau 2:

Ordenen naar eigenschap, plaats,

tijd, geheel, categorie

Ordenen van mensen, dieren, dingen,

gebeurtenissen en handelingen

Vergelijken

Zien van samenhangen

Verbinden van verschillende

begrippen en denkkaders

Welke soorten huizen zijn er?

Zijn er veel lage huizen of veel flats in jouw buurt?

Welke huizen vind je mooi, welke niet?

Als je op vakantie bent, waar kun je dan allemaal in

wonen?

Hoe wonen mensen in andere landen?

Opdracht: Maak een collage van allerlei soorten

woningen (evt.: sorteer van klein naar groot)

‘waar hoort het bij?’

‘hoe gebeurt dit?’

‘hoe werkt het?’

‘waar heeft het mee te maken?’

‘wat is het verschil?’

‘wat is de overeenkomst?’

Niveau 3:

Beredeneren van oorzaak en gevolg

Beredeneren van middel en doel

Beredeneren van samenhangen

Zelf proberen, ontwerpen,

verwoorden van oplossingen

Als een huis heel oud is, wat kan er dan gebeuren?

Als je een huis wilt bouwen, wat heb je dan nodig?

Waarom wonen eskimo’s niet in gewone huizen maar

in iglo’s?

Hoe ziet jouw huis eruit als je het zelf mag

bedenken?

Opdracht: Ontwerp in de zand/watertafel een

plattegrond van een dorp.

‘wat kan er gebeuren?’

‘wat zal er gebeuren?’

‘waar dient het voor?’

‘wat wil je ermee?’

‘probeer het zelf, zoek zelf uit hoe?’

‘vertel hoe het in elkaar zit?’

‘waarom is dat zo?’

‘waarom werkt dat zo?’

‘wat vind je ervan dat…”

Hoeken

Bouwhoek

Huishoek

Zand-/watertafel

Boekjeshoek

Ontdektafel

http://www.slimmekleuters.nl/

Ontwikkelings-materiaal

Uitbreiding op bestaande opdrachten

OpdrachtBedenk bij minimaal vier

ontwikkelingsmaterialen een verrijkende opdracht

Verrijkings-materiaal

Slimme kleuterkist, talentenlijn

Denkstap

Smartgames

Spiegelwereld

Cuboro

Materialenlijsten CED-Groep, SLO, DHH

Opbouw programma

Hogere denk-orde vragen: leer creatief denken

Pas de opdrachten aan waar nodig

Kom tegemoet aan behoefte aan tempo en afwisseling

Daag uit en stel eisen!

Kom tegemoet aan de lees- en letterhonger

Sluit aan bij de interesse van kinderen met een voorsprong

Specifieke activiteiten

Procesdoelen

Doorzetten als het moeilijk is

Concentreren

Samenwerken

Werkje afmaken

Luisteren naar elkaar

etc. etc.

Opzetten leerlijn

Kind 4;4 jaar

Tijdsoriëntatie functioneringsniveau rond de 6 jaar

Welke doelen voor tijdsoriëntatie stel je op voor het komend half jaar?

Bedenk hierbij een aantal activiteiten om deze doelen te behalen.

Kinderen die al lezen

Niet afremmen, wel bijsturen!

Overgang naar groep 3

Goede overdracht

Starten bij niveau van het kind

Eventueel niveau in kaart brengen (AVI, tempotoets automatisering, strategieën)

Versnellen

Sociaal-emotionele ontwikkeling

Sociale ontwikkeling: jij in relatie tot een ander

Emotionele ontwikkeling: jij in relatie tot jezelf

Vragen??