HOOGBEGAAFD, HOOGGETALENTEERD & HOOGSENSITIEF

Presentatie Thema Ouderavond

Scala College, Alphen aan den Rijn.

Door: Dr Raphaelle Schupp,

16-10-2019. © All Rights Reserved

INTRO

2

Wie is Raphaelle (in het heel kort)?

Wat doet Raphaelle?

Waarom hoogbegaafdheid (HB), bijzonder getalenteerd en hoogsensitief (HSP) onderwerpen zijn waarin zij zich wilde verdiepen?

ONDERWERPEN

1. Historie

2. Definities

3. Drie Modellen (theorieën)

4. Hoogbegaafd, hoogintelligent, hooggetalenteerd, hoogsensitief

5. Meten van intelligentie

6. Negen soorten intelligenties

7. Voor- en nadelen van hoogbegaafdheid

8. Diagnose en misdiagnose

9. Hersenwerking

10. Onderwijs aan hoogbegaafden

11. Zes typen HB leerlingen

12. Tips voor ouders en opvoeders

13. Typen ouders/opvoeders

14. Conclusies en aanbevelingen

3

HISTORIE

Het wetenschappelijk onderzoek naar hoogbegaafdheid is nog jong. Waarom?

Maar in de geschiedenis zijn er altijd hoogbegaafde personen geweest. Wie bijvoorbeeld? Einstein, Mozart, Tesla, Picasso..

Er is maar weinig vakspecifieke kennis onder opvoedkundigen, pedagogen, leraren, hulpverleners, psychologen en artsen. Omdat het onderwerp hoogbegaafdheid niet of nauwelijks in hun opleidingen aan bod komt. Waarom?

4

DEFINITIES VAN HOOGBEGAAFDHEIDDe meest recente

Een hoogbegaafd persoon denkt en redeneert hoog-intelligent, is autonoom en hoogsensitief waarnemend. Hij is gedreven, nieuwsgierig en is scheppingsgericht. Daarnaast is hij snel, creatief, intens en complex. (2007).

Eerder

Van hoogbegaafdheid is pas echt sprake wanneer er naast een hoge intelligentie ook kenmerken van hoge creativiteit en hoge motivatie zijn vastgesteld. De juiste term voor een persoon met enkel een hoge intelligentie is “hoog intelligent”. (1992).

5

HOOGBEGAAFDE MENSEN

MODEL 1

Het Triadisch Interpedentiemodel

6

HOOG-BEGAAFDEMENSENMODEL 2

Het

multifactoren-

model van

Heller

7

HOOG-BEGAAFDEMENSEN

MODEL 3

Het Delphi

Model

8

9

Hoogbegaafd

versus

Hoogintelligent

10

Hoogbegaafd

En / of

Hoogsensitief

11

Hoogbegaafd

versus

Hooggetalenteerd

METEN VAN INTELLIGENTIE

• Wat is een IQ?

• Via IQ testen meten: performaal/verbaal, harmonisch/disharmonisch intelligentie profiel

• Mogelijke problemen en obstakels bij het meten van het IQ bij een HB leerling

12

NEGEN SOORTEN INTELLIGENTIE

1. Cognitieve Intelligentie : logische, mathematische & ruimtelijke intelligentie, maar ook talige/verbale intelligentie

2. Emotionele Intelligentie: intra-persoonlijke, analytische intelligentie

3. Sociale Intelligentie: interpersoonlijke, relationele intelligentie

4. Sensomotorische intelligentie: sportieve, lichamelijk, fysieke intelligentie

5. Creatieve intelligentie: associatieve, inventieve en probleemoplossende intelligentie

6. Muzikale intelligentie: ritmisch, harmonisch, sensorisch, etc.

7. Filosofische en existentiële intelligentie: wijsheid, logica, verdieping van kennis

8. Natuur (wetenschappelijke) intelligentie: onderzoekend, exploratie en experimenteel

9. Lichaamsgerichte, kinesthetische intelligentie: lichamelijk invoelend, affectief, etc.

Bron: Howard Gardner, Frames of Mind (1983).

13

OVERIGE FACTOREN BIJ HOOGBEGAAFDHEID

14

Motivatie: intrinsiek/extrinsiek, motivatie training

Creativiteit: probleemoplossend vermogen, inventief,

origineel

VOORDELEN VAN HOOGBEGAAFDHEID

Uitblinken in bepaalde of alle vakken op school

Speciaal zijn en ook zo bekeken en behandeld worden

Succesvol zijn en beter zijn dan anderen in veelsoortige dingen, bijv. schaken, games, etc.

Snel denken, snel praten en tevens heel fysiek kunnen zijn

Kritisch/analytisch/strategisch kunnen denken en een groot overzicht hebben over zaken en situaties

Graag mensen helpen en de wereld willen verbeteren, groot ethisch en sociaal bewustzijn

Anders en origineler zijn dan andere leerlingen, vaak met een speciaal gevoel voor humor

Creatief en inventief zijn: sterk probleemoplossend vermogen

Heel energiek zijn en weinig slaap nodig hebben, het sterk ervaren van FLOW

15

NADELEN VAN HOOGBEGAAFDHEID

• Aanpassingsproblemen ervaren bij leeftijdsgenoten, in de schoolse omgeving en de directe sociale omgeving, relaties aangaan met alleen oudere kinderen en volwassenen

• Aan HB gerelateerde gedragsproblematiek ontwikkelen: overactief gedrag, driftbuien of juist heel teruggetrokken en onbereikbaar zijn

• Vreselijk vervelen op school en of thuis; snel je interesse voor iets verliezen, graag entertaint willen worden, ongemotiveerd raken

• Structureel onderpresteren, faalangst ontwikkelen

• Teveel aanpassen en jezelf wegcijferen om maar bij de groep te horen

• Aanpassingsproblemen op school ervaren; problemen met docenten en schoolleiding vanwege constante kritische vragen stellen, arrogante ‘ik weet het beter’ houding, ongeïnteresseerde houding, aangeleerde hulpeloosheid, en manipulatief gedrag

16

DIAGNOSE EN MISDIAGNOSE

BIJ HOOGBEGAAFDE

KINDEREN

• Meer risico op ontwikkelings- en gedragsstoornissen (volgens recent wetenschappelijk onderzoek)

• Bepaalde stoornissen komen juist bij HB kinderen meer voor zoals eetstoornissen (anorexia nervosa) en existentiële depressie.

• Vaak onterechte toekenning van een psychiatrische stoornis of gedragsstoornis, volgens de DSM V lijst. Soms zelfs veelsoortige of tegenstrijdige diagnoses.

17

FUNCTIE EN WERKING VAN DE HERSENEN BIJ HB

18

1.Linker - en rechterhersenhelftduidelijkesymmetrie

2.Cortex meergewelfd

3.Corpus callosum (hersenbalk) goedgevormd

FUNCTIE EN WERKING VAN DE HERSENEN BIJ HB

19

Op een dieper en functioneler niveau sterkverdichte, zeer actieveneurale netwerken

Dit alles zorgt voor efficient en snel werkende verbindingentussen de diverse netwerkgebieden(hersengebieden = transfer)

Grotere plasticiteit

FUNCTIE EN WERKING VAN DE HERSENEN BIJ HB

Positieve en negatievestimuli:

Thalamus overactief: poortwachter voor zintuiglijke prikkels in de hersenen.

Sterk reageren op goed- en afkeuring: rejection sensitivity

20

BREIN ANATOMIE

21

ONDERWIJS AAN HB/HSP LEERLINGEN

22

Specialistische kennis nodig

Vernieuwing van het Onderwijs

Uitdaging voor Leerlingen door Verrijking van het Onderwijs

Moeilijk versus complex. Ontwikkelen van metacognitie.

HB ONDERWIJSSYSTEMEN

23

Individualised Learning

Á la Carte Curriculum

Pluralization of Subjects

Transformative Integral Learning

TYPEN HOOGBEGAAFDEN

1. Risico leerling

2. Onderduikende leerling

3. Dubbel bijzondere leerling

4. Aangepaste succesvolle leerling

5. Uitdagende creatieve leerling

6. Zelfsturende autonome leerling

Bron: Betts & Neihart (2010)

24

TIPS VOOR OUDERS EN OPVOEDERS

Laat het HB kind ook echt kind zijn!

Stop met je eigen verwachtingen of verleden te projecteren op een speciaal kind

Vermijd teveel (prestatie)druk

Verwacht niet dat het kind zich eindeloos aan jouw of andermans wensen aanpast

Verwacht niet dat het kind jouw dromen realiseert!

Zorg bij een HB kind voor voldoende bewegingsruimte, autonomie, authenticiteit, (zelf)expressie en (zelf)exploratie

Zorg indien nodig dat je kind psycho-educatie ontvangt van een HB gespecialiseerd professional

Bewaar een open, flexibele en relaxte houding naar je HB kind

Vertrouw je kind en vertrouw jezelf!

Observeer en luister goed naar je kind, bespreek zoveel mogelijk met je HB kind

Beweeg mee met je HB kind en laat je positief verrassen

25

TYPEN OUDERS VAN HB

KINDEREN

• Getraumatiseerde HB ouders met HB kinderen (erfelijkheid)

• Zogeheten ‘Curling Parents’

• Ouders met bepaalde culturele / religieuze achtergronden

• Ouders die willen dat hun kind een concreet vak leert en niet verder doorleert

• ‘Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg’ type ouders

• Liefdevolle en stimulerende ouders

• Narcistische ouders

26

CONCLUSIES EN AANBEVELING

• Koester talent en begaafdheid

• Accepteer en waardeer (neuro)diversiteit

• Zet HB-ers in voor de toekomst van Nederland!

• Doe meer HB wetenschappelijk onderzoek

• Leidt meer HB specialisten op

27

CONTACTGEGEVENS

Dr Raphaelle Schupp

E-mail: rschupp@planetbox.nl

GSM: 06 16 218 778

28

HOOGBEGAAFD, HOOGGETALENTEERD & HOOGSENSITIEF

Presentatie Thema Ouderavond

Scala College, Alphen aan den Rijn.

Door: Dr Raphaelle Schupp,

16-10-2019. © All Rights Reserved