KILOMETERHEFFING IN BELGIË

1. VANAF WANNEER?

Sinds 1 april 2016 moet er in de drie gewesten in België een kilometerheffing betaald worden op autosnelwegen, ringwegen en een groot aantal gewestwegen.

2. WAT MET HET EUROVIGNET?

Het eurovignet geldt niet langer op de Belgische wegen. Voor Denemarken, het Groothertogdom Luxemburg, Nederland en Zweden moet je wel nog een eurovignet hebben. Hiervoor kan je een dag-, een week- of een maandvignet aankopen via www.ages.de/en/eurovignette.html.

3. WELKE VOERTUIGEN?

De kilometerheffing is van toepassing op elk motorvoertuig of een samenstel van voertuigen van meer dan 3,5 ton dat al dan niet uitsluitend gebruikt wordt voor het vervoer over de weg van goederen. Als referentiepunt wordt bij registratie steeds uitgegaan van de MTM van de sleep. Daarnaast is de OBU enkel vereist als het motorvoertuig een MTM heeft van meer dan 3,5 ton. Dit betekent concreet dat ook een trekker zonder oplegger aan de kilometerheffing onderworpen is wanneer de MTM van het motorvoertuig meer dan 3,5 ton bedraagt. Het voertuig zal dan steeds het tarief van de gewichtsklasse van de sleep moeten betalen, ongeacht of er al dan niet aan aanhangwagen of oplegger getrokken wordt. Ook de zgn. BE-trekkers vallen onder de kilometerheffing. Het gaat hier over opleggertrekkende voertuigen (code "BC" overeenkomstig het Technisch Reglement). Deze voertuigen zijn immers steeds uit hun aard bedoeld voor het vervoer van goederen en kunnen alleen goederen vervoeren in combinatie met een oplegger. Bijgevolg zijn deze trekkende motorvoertuigen zelf ook onderhevig aan de kilometerheffing als ze 3,5 ton MTM of minder wegen, maar de MTM van de combinatie met een oplegger hoger is dan 3,5 ton MTM.

Het voertuig moet niet ‘uitsluitend’ voor goederenvervoer gebruikt worden. Ook voertuigen die niet als exclusieve functie het vervoer van goederen hebben, vallen dus onder het toepassingsgebied van de kilometerheffing.

3.1 VRIJSTELLINGEN

Er zijn slechts een beperkt aantal categorieën van voertuigen vrijgesteld van kilometerheffing:

voertuigen die uitsluitend gebruikt worden voor en door defensie, bescherming burgerbevolking, brandweer en politie en als zodanig uiterlijk herkenbaar zijn;

voertuigen die speciaal en uitsluitend voor medische doeleinden zijn uitgerust en als zodanig uiterlijk herkenbaar zijn;

voertuigen die de aard hebben van een landbouw-, tuinbouw- of bosbouwvoertuig, die slechts in beperkte mate worden gebruikt op de openbare weg in België en die uitsluitend worden gebruikt voor landbouw, tuinbouw, visteelt en bosbouwwerkzaamheden.

Naast bovenstaande drie categorieën van aan te vragen vrijstellingen is er ook een automatische vrijstelling voor voertuigen die in een van de andere gewesten werden vrijgesteld. Je vindt het aanvraagformulier op https://belastingen.vlaanderen.be/kilometerheffing_vrijstellingen. Volgende voertuigcategorieën vallen in principe niet onder de kilometerheffing (niet limitatieve lijst): bepaalde werktuigmachines in zoverre ze geen goederen vervoeren. Onder meer: mobiele kranen,

verreikers/hoogtewerkers, graafmachines, bulldozers, dumpers, betonpompen zonder mixer; voertuigen met proefritplaat ZZ; oldtimers met een O-nummerplaat; opleidingsvoertuigen voor zover voldaan is aan volgende voorwaarden:

voorzien van dubbele besturing in de cabine; verbod van vervoer van goederen (enkel `testvracht' zoals betonblokken); uiterlijk herkenbaar door vermelding `rijschool' op de cabine; ingeschreven door een rijschool of het sociaal fonds voor transport en logistiek.

De gewesten hebben samen een tabel opgesteld die aan de hand van specifieke voorbeelden duidelijkheid moet scheppen inzake voertuigcategorieën die buiten de kilometerheffing vallen. Er staat ook een duidelijke motivatie bij die de strikte voorwaarden bepaalt waaronder de maatregel geldt. Deze tabel is terug te vinden op de website van Viapass via de onderstaande link: http://www.viapass.be/fileadmin/viapass/documents/download/VIAPASS_0417_Tabel_1_4_NL_HI.p

df. Indien een van bovengenoemde voertuigen goederen zou vervoeren, zal dit voertuig toch onder de kilometerheffing vallen.

Een voertuig dat buiten het materieel toepassingsgebied van de kilometerheffing valt, maar uiterlijk niet als zodanig herkenbaar is, kan mogelijks foutief voorwerp uitmaken van controle. Om te vermijden dat deze niet-belastbare voertuigen foutief geseind worden, kan je het bewuste voertuig aangeven bij de Vlaamse Belastingdienst. Deze aanmelding is niet verplicht, maar kan op vrijwillige basis gebeuren. Bij de aanmelding moeten de volgende gegevens worden verschaft:

de nummerplaat van het voertuig; een foto van het voertuig; de contactgegevens van de aanvrager.

De aanmelding kan gebeuren via https://belastingen.vlaanderen.be/formulier-niet-belastbaarheid-

kilometerheffing.

Je twijfelt? Als je een vraag hebt met betrekking tot het al dan niet onderworpen zijn van een voertuig aan de kilometerheffing, dan kan je TLV contacteren. Stuur ons dan zeker de nummerplaat en een foto van het voertuig door. Als het voertuig onder de kilometerheffing zou vallen, moet je immers verplicht een OBU installeren in het voertuig. Als het voertuig onderworpen is aan de kilometerheffing en je voldoet niet aan voorgenoemde verplichtingen, riskeer je een boete.

4. WELKE WEGEN?

In theorie kan de kilometerheffing op alle Belgische wegen gelden. De gewesten kunnen evenwel autonoom beslissen om op bepaalde wegen of weggedeelten een zogenaamd ‘nultarief’ te hanteren. De heffing geldt op autosnelwegen, ringwegen en enkele belangrijkere hoofdwegen (zie overzichtskaarten op volgende bladzijden). Indien vastgesteld wordt dat het verkeer op niet-tolplichtige wegen wezenlijk toeneemt, kunnen Vlaanderen of Wallonië deze wegen in het tolplichtig netwerk opnemen.

In Vlaanderen zijn er ook enkele wegen die expliciet uitgezonderd zijn van de kilometerheffing. Deze zijn voornamelijk gesitueerd op routes van en naar de havens:

N31 tussen de haven van Zeebrugge en Lissewege N49/E34 tussen Westkapelle en Zelzate R2 met uitzondering van de Liefkenshoektunnel een deel van de R4 ten oosten van Gent meer algemeen de wegen op het grondgebied van de havens zelf.

In Wallonië is het zogenaamde structurele wegennet toevertrouwd aan SOFICO dat 1.200 kilometer autosnelwegen en 600 kilometer regionale wegen beheert. De Waalse regering heeft beslist om bijkomend nog 300 kilometer aan het tolplichtig wegennet toe te voegen. Ook hier geldt dat het gewest later nog andere (lokale) wegen kan toevoegen aan het netwerk om zo een verschuiving van het verkeer tegen te gaan. In Brussel is de insteek voor de heffing van andere aard en spreekt men van een ‘ontradende maatregel’. De Brusselse regering wil het zware vrachtverkeer doen afnemen door een kilometertarief toe te passen op alle Brusselse wegen. Op het kleine stuk ring dat door Brussel beheerd wordt, geldt het zelfde tarief als in Vlaanderen. Op het onderliggende wegennet geldt een hoger tarief.

5. TARIEVEN 5.1 Heffing of retributie?

In Vlaanderen en Brussel is de kilometerheffing een belasting die niet aan de btw onderhevig is. Op het Waalse wegennet (in beheer van SOFICO) wordt de kilometerheffing beschouwd als een retributie die wel onderworpen is aan 21% btw.

5.2 BTW op kilometerheffing aan klanten?

Indien de door de overheid ingestelde heffingen verschuldigd zijn in hoofde van de leverancier of dienstverrichter (in dit geval de transporteur) en van hem worden gevorderd, dan behoren deze heffingen tot de maatstaf van heffing voor de berekening van de btw indien zij worden doorgerekend aan de klant. Dit betekent dat deze belastingen een prijselement vormen van de vervoersdiensten in de relatie tussen de transporteur en zijn klanten. Zelfs indien deze kosten (belastingen) afzonderlijk en voor het juiste bedrag worden aangerekend aan de klant vormen ze nog steeds een prijselement van de vervoersdienst. Zij kunnen niet worden beschouwd als een voorgeschoten som waarover geen btw verschuldigd is vermits de belasting op zich niet opeisbaar is in hoofde van de klant. Dit geldt eveneens voor de eventuele overheadkosten die daarbij worden aangerekend. De bijzaak volgt immers de hoofdzaak. De kilometerheffing en overheadkosten volgen daarbij het btw-regime van de dienst of levering (in feite de vervoerdienst) waarop de kosten betrekking hebben. Als je de kosten van de Waalse kilometerheffing aan jouw klant wil doorrekenen, moet je de btw op die doorrekening berekenen op het bedrag van de heffing zonder de btw die je zelf betaald hebt. De btw op de heffing kan je immers in aftrek nemen. Met andere woorden: er is dus geen sprake van “btw op btw” bij het doorrekenen.

Wanneer de heffing doorgerekend wordt naar de klanten, maakt de kilometerheffing deel uit van de maatstaf van heffing van de vervoerdienst, zelfs indien de heffing afzonderlijk en voor het juiste bedrag aangerekend wordt aan de klant. Deze regel is eveneens van toepassing op de overheadkosten. De heffing en overheadkosten volgen het btw-regime van de dienst of levering waarop ze betrekking hebben. Inzake de doorrekening van de kilometerheffing aan de klanten zal er steeds 21% btw moeten worden aangerekend. Voorbeeld Wallonië Betaalde kilometerheffing : 10 euro + 2,1 euro (btw) = 12,10 euro 2,10 euro btw is aftrekbaar Doorrekening aan de klant als volgt te factureren : 10 euro + 2,1 euro (btw) = 12,10 euro Vlaanderen Betaalde kilometerheffing : 10 euro Doorrekening aan de klant als volgt te factureren : 10 euro + 2,1 euro (btw) = 12,10 euro

Bij btw-plichtige klanten zal deze btw ook aftrekbaar zijn, maar voor bijvoorbeeld particulieren zal dit een extra kost zijn.

5.3 Tariefstructuur

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de tarieven van de kilometerheffing zoals deze gelden vanaf 1 juli 2019. Bij de Waalse tarieven moet nog 21% btw worden gerekend. Voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is het tarief op het stuk R0 gelijk aan het tarief van het Vlaams gewest. Daarnaast geldt op alle gewest- en gemeentewegen een zogenaamde ‘stedelijk’ tarief. Dit geeft volgend overzicht (uitgedrukt in euro per kilometer):

Vlaanderen en Brussel autosnelweg Wallonië (ex BTW) 3,5 – 12 t 12 – 32 t > 32 t 3,5 – 12 t 12 – 32 t > 32 t Euro 0 0,154 0,207 0,211 0,153 0,205 0,209 Euro 1 0,154 0,207 0,211 0,153 0,205 0,209 Euro 2 0,154 0,207 0,211 0,153 0,205 0,209 Euro 3 0,133 0,186 0,190 0,132 0,184 0,188 Euro 4 0,100 0,153 0,157 0,099 0,152 0,156 Euro 5 0,089 0,142 0,146 0,077 0,130 0,134 Euro 6 0,078 0,131 0,135 0,077 0,130 0,134

Brussel binnenstedelijk gebied1 3,5 – 12 t 12 – 32 t > 32 t Euro 0 0,199 0,278 0,308 Euro 1 0,199 0,278 0,308 Euro 2 0,199 0,278 0,308 Euro 3 0,172 0,251 0,282 Euro 4 0,139 0,219 0,249 Euro 5 0,126 0,205 0,235 Euro 6 0,105 0,184 0,214

Tarieven vanaf 1 juli 2020

Vlaanderen Wallonië (ex BTW) 3,5 – 12 t 12 – 32 t > 32 t 3,5 – 12 t 12 – 32 t > 32 t Euro 0 0,122 0,208 0,234 0,155 0,208 0,212 Euro 1 0,122 0,208 0,234 0,155 0,208 0,212 Euro 2 0,122 0,208 0,234 0,155 0,208 0,212 Euro 3 0,101 0,187 0,213 0,134 0,187 0,191 Euro 4 0,068 0,154 0,180 0,101 0,154 0,158 Euro 5 0,056 0,142 0,168 0,079 0,132 0,136 Euro 6 0,046 0,132 0,157 0,079 0,132 0,136

1 Binnenstedelijk gebied: alle lokale en regionale wegen die geen autosnelweg zijn.

Brussel (autosnelweg) Brussel binnenstedelijk gebied 3,5 – 12 t 12 – 32 t > 32 t 3,5 – 12 t 12 – 32 t > 32 t Euro 0 0,155 0,208 0,213 0,200 0,279 0,310 Euro 1 0,155 0,208 0,213 0,200 0,279 0,310 Euro 2 0,155 0,208 0,213 0,200 0,279 0,310 Euro 3 0,134 0,187 0,191 0,173 0,253 0,284 Euro 4 0,101 0,154 0,158 0,140 0,220 0,251 Euro 5 0,089 0,142 0,147 0,126 0,206 0,237 Euro 6 0,079 0,132 0,136 0,105 0,185 0,216

6. HOE WERKT HET? Ieder tolplichtig voertuig moet uitgerust zijn met een On Board Unit (OBU). Zonder werkende OBU mag een tolplichtig voertuig niet op de weg rijden, ongeacht of dit voertuig uitsluitend op niet-tolplichtige wegen rijdt. Deze verplichting geldt niet voor voertuigen die van een vrijstelling genieten. De OBU registreert via GPS-technologie welke afstand de vrachtwagen aflegt zowel op de tolplichtige als de niet-tolplichtige wegen en berekent de tol die daarmee gepaard gaat. Deze gegevens worden vervolgens via GSM-technologie naar de tolinner gestuurd die op basis hiervan een afrekening stuurt naar de tolplichtige gebruiker.

De OBU moet correct gekoppeld worden aan het voertuig, wat betekent dat de gegevens die je registreert met betrekking tot de maximum toegelaten massa en de euronorm correct moeten zijn en ondersteund moeten worden door de boorddocumenten die je opgaf.

Je bent wel steeds verantwoordelijk ervoor te zorgen dat je rijdt met een actieve OBU. De OBU moet altijd aanstaan als je op het Belgische wegennet rijdt, zelf indien je op een weg rijdt waarop geen tol geheven wordt.

7. CONTROLES EN BOETES Wie geen OBU heeft, wie wel een OBU heeft maar deze niet heeft aanstaan, wie niet betaalt of wie fraudeert op de tolwegen, zal via detectie-apparatuur opgespoord kunnen worden, 24 uur op 24 en zeven dagen per week. Er worden vaste, flexibele en mobiele controles uitgevoerd en dit op alle Belgische wegen. De nummerplaatdetectie is zo nauwkeurig dat een fraudeur al na twee passages aan een controlepunt opgemerkt zal worden. De overtredingen worden gebundeld per tijdsblok van drie uur waardoor er maximum één administratieve geldboete verschuldigd is voor dit tijdsblok vanaf de eerste vaststelling van een overtreding. Als een gewest al een overtreding heeft vastgesteld (en voor zover voor deze overtreding een boete wordt opgelegd), kan geen enkel gewest een nieuwe boete opleggen voor de overtredingen, begaan met hetzelfde voertuig, binnen datzelfde tijdvak van drie uur.

Na het verstrijken van deze periode, kan opnieuw een boete worden opgelegd door het gewest dat als eerste een overtreding vaststelt op het eigen grondgebied. Overtreders hebben dus drie uur de tijd om zich in regel te stellen. Indien niet in orde na deze periode volgt opnieuw een boete bij vaststelling van een inbreuk.

Er geldt een variabel tarief volgens de ernst van de overtreding. De tarieven zijn de volgende: 1.000 euro voor een overtreding van categorie A: manipulatie van de On Board Unit (OBU) met de bedoeling te frauderen vervalsing van de boorddocumenten die nodig zijn om het maximaal toegestane totaalgewicht

en de euronorm van het voertuig te bepalen (met fraude als doel) 800 euro voor een overtreding van categorie B: een OBU voor België is niet aanwezig aan boord van het voertuig er is voor het betrokken voertuig geen dienstverleningsovereenkomst afgesloten met een van de

providers die geaccrediteerd zijn voor de kilometerheffing in België

500 euro voor een overtreding van categorie C: de OBU is niet ingeschakeld de OBU aan boord van het voertuig is de OBU van een ander voertuig gebruik van het wegennet terwijl de dienstverleningsovereenkomst met de provider geschorst

werd gebruik van het wegennet met een OBU nadat het ter beschikking gestelde betaalmiddel

ontoereikend is geworden de OBU signaleert een probleem, of lijkt niet te werken, en de houder van het voertuig stelt zich niet

onmiddellijk in verbinding met de dienstverlener de OBU signaleert een probleem, of lijkt niet te werken, en de houder van het voertuig neemt wel

meteen contact op met de dienstverlener, maar leeft de ontvangen instructies niet na 100 euro voor een overtreding van categorie D: elke andere inbreuk op de kilometerheffing die hierboven niet vermeld is

8. BETALING VAN DE TOL VIA TLV In België is Satellic (www.satellic.be) de belangrijkste toloperator. Satellic werd door de drie gewesten aangeduid om voor hen de tol te innen. Daarnaast kan je ook de tribox Air van eurotoll (www.eurotoll.fr) gebruiken voor het registreren en betalen van de tolkilometers.

TLV werd zowel door Satellic als eurotoll erkend als officieel partner voor de volledige afhandeling van de kilometerheffing met een enkele OBU. Bij TLV kan je terecht voor een full service:

voertuigregistratie aanvraag en verzending van OBU’s, zonder verzendkosten domiciliëring van de heffing, zonder commissie of abonnementskosten gratis advies en ondersteuning *

* exclusief voor leden van TLV Meer info nodig? Je kan terecht bij Frederic Keymeulen: frederic@tlv.be