•

~e ?r~~f.sL~"L'~haf, '7~"'o-{E-'""tr. oos Ir'J;;-J~

KERKEPAD '87

DE HERVORMDE KERKTE KLOOSTERZANDE

De cisterzienzer abdij Ter Duinen (België) had een uithofte Zande. De kapel te Kloosterzande, wat nu de Hervormdekerk is, maakte deel uit van deze uithof.Met de bouw van de kapel werd rond 1200 een begin ge-maakt.In 1348 verwoestten de Gentenaars al de uithoven van deabdij Ter Duinen. De monniken herstelden hun bezittingenweer. Tijdens de 80-jarige vrijheidsoorlog ging de uit-hof te Zande voor de tweede maal verloren, waaronder ookde kapel.De Staten van Vlaanderen schonken in 1575 de overblijf-selen van de uithof aan Prins Willem van Oranje.In het jaar 1609 werd besloten de kapel weer op tebouwen. Het kerkje werd opgetrokken uit kloostermoppen.De muren hebben een dikte van één meter. Het voorgedeel-te vertoont niet de oorspronkelijke Romaanse, maar deGotische stijl. De oostgevel is nog in zijn oorspronkelij-ke vorm. De zuidwestgevel is bijna helemaal herbouwd uitpuin. De kerk heeft twee ingangen: één aan de voorgevelen een kleinere aan de noordzijde. Boven deze deur iseen nis, waarin vroeger een heilïgenbeeld stond. Er isp-~~=-~ o_o_k~e~e~n~z~ijbeukdie nu dienst doet als consistoriekamer.In 1922 werd een begin gemaakt met de restauratie. Dezestond onder leiding van architekt A. A. Kok."Het kerkje was er slecht aan toe. De kap was in jammer-lijke staat. Er schijnt - om het zo maar te noemen -afzonderlijke voorzienigheid te bestaan, die zorgt, datbepaalde bouwdelen, welke moeten breken of omvallen, ophun plaats te houden. Of is het uit macht der gewoonte,dat ze blijven vertoeven waar ze zijn? De kap van de kerkhad ongetwijfeld zulk een schutspatroon", aldus dearchitekt.De zijpoort, de verbinding van beuk en schip, werd dicht-gemetseld. Tijdens de restauratie deed men interessanteontdekkingen. Men kwam op een onderaardse gang. Destenen hiervan werden gebruikt bij de restauratie. Ookvond men rond het kerkje restanten van oude gebouwen vanhet "Hof te Zande". In de aanplant legde men eveneensgangen bloot. Op de plaats van de vroegere rentmeesters-woning trof men een kelder aan. In de middeleeuwen moetin de omgeving van de kerk een groot aantal gebouwen hebbengestaan. De hele omgeving zit vol puin.Voor de preekstoel in het koor liggen een viertal graf-stenen. Op twee ervan komen huismerken voor. Een huis-merk is een eenvoudig merkteken. Vroeger werden deze alseigendoms- of onderscheidingsteken aangebracht op huizen,grafzerken en zaken.

-~1 Ju

Blanksmade underticence trom

EX-CELL-O CORP.Palenled

KERKEPAD87

BLANKS PRODUCED BY

ElopakTerneuzen

~RE-P~

1/4 liter volle melk

Met dank aan:

ELOPAK B.V.

C§RE-P~VAN GRIEKEN MELK b.v.

Rijswijk

openen

r 25. _A 0 6.openen

HERVORMDE GEMEENTEHONTENISSE

I