> Tussen regels en rijden

> VIN: Altijd controleren

> Nieuw model rijbewijs

> Ab van Ravestein, nieuwe directeur RDW

nummer 2/2014

Kentekencard, een jaar later

>

20 >

Snellere verwerking ‘wacht op keuren’ na ongeval

8>

Nieuwe directeur Ab van Ravestein

2RDWijzer 2/2014 2RDWijzer 2/2014

4 >Invoering Europese APK-richtlijn

5 >Nieuwe Toezichtbeleidsbrief per 1 januari 2015

5 >Online cursus identiteitsvast-stelling voor erkende bedrijven

6 >Stoere spuitgast

8 >Ab van Ravestein

10 > Tellerfraude kan ook u treffen

11 >Betere registratie zorgt voor minder onlogische tellerstanden

12 >Werkgroep Trends

15 >Scherpe daling ombouw MMBS-voertuigen

15 >Kenteken en rijbewijs landbouwvoertuigen

16 >Kentekencard met praktijkervaring

18 >Ambitie Nederland: gidsland zelfrijdende voertuigen

19 >RDW helpt verkeersveiligheid Marokko verbeteren

20 >Snellere verwerking ‘Wacht op keuren’

22 >Nieuw model rijbewijs

23 >VIN: altijd controleren

24 >RDW denkt mee met erkenninghouders

25 >Vogelgriep

26 >Trending topics #RDW

27 >Koninklijk onderscheiden: Johan Hakkenberg en Hans van der Bruggen

Krijgt u de RDWijzer niet toegestuurd, maar wilt u dat wel?

Vul deze bon dan zo volledig mogelijk in en stuur ’m op naar:

RDW, afdeling Communicatie, Postbus 777, 2700 AT Zoetermeer.

Bedrijfsnaam :

Contactpersoon : m/v*

Adres :

Postcode/ Woonplaats :

*S.v.p. doorhalen wat niet van toepassing is.

16 > 10 > 22>

3 RDWijzer 2/2014

4 4

Invoering Europese APK-richtlijnDe Europese APK-richtlijn is op 20 mei 2014 gepubliceerd. Hierin zijn de minimale

Europese eisen voor de Algemene Periodieke Keuring vastgelegd. Ieder land is echter

vrij hoe deze richtlijn in de nationale wetgeving ingevoerd gaat worden. Wel zijn er een

aantal vaste deadlines voor vastgesteld.

Zo moet op 20 mei 2017 de richtlijn

geïmplementeerd zijn in onze eigen

nationale wetgeving en uiterlijk een jaar

later worden toegepast. Het ministerie

van Infrastructuur & Milieu heeft de RDW

opdracht gegeven om te adviseren over

de invoering.

De RDW doet dit niet alleen, verschillende

branchepartijen gaan hierbij ook voor input

zorgen. Er zijn daarvoor vier werkgroepen

ingericht, waarin deze partijen en de RDW

vertegenwoordigd zijn:

• Land- en bosbouwtrekkers (LBT)

• Frequentie

• Keuringseisen

• Apparatuur en controlefaciliteiten

De werkgroepen hebben tot uiterlijk

1 maart 2015 de tijd om hun inbreng

voor het advies te leveren. De RDW moet

vervolgens het implementatieadvies voor

1 april 2015 aanbieden aan het ministerie.

Gelijke eisenIedere Europese lidstaat is verplicht om

aan deze nieuwe APK-richtlijn te voldoen.

In Europa zijn er weliswaar verschillende

APK-systemen, maar uiteindelijk moet

ieder land aan dezelfde eisen voldoen.

Dit is voor de RDW reden geweest om

alle APK-organisaties uit te nodigen in

Nederland. Maar liefst achttien verschil-

lende Europese landen waren op 5 en 6

november in Amsterdam aanwezig.

Niet alleen om informatie uit te wisselen,

ook ‘best practices’ en specifieke APK-

kennis stonden centraal. Verder werd de

tweedaagse conferentie ingevuld met

verschillende workshops, presentaties en

demonstraties over deze nieuwe Europese

APK-richtlijn.

FilmTijdens de APK-bijeenkomst is aan de

aanwezigen een korte film vertoond over

het unieke Nederlandse APK-systeem.

Wilt u deze film ook eens bekijken? Dat kan.

Hij staat op het YouTube-kanaal van de

RDW en heeft als titel The Dutch PTI :

http://youtube.com/C98XhWOprEY.

RDWijzer 2/2014

Of u nu een nieuwe auto op naam zet of een

proefrit aanbiedt: u wilt zeker weten dat de

persoon die u voor u hebt ook is wie hij zegt

dat hij is. Sinds 2014 moet u bovendien

naast het rijbewijs ook het paspoort en

de ID-kaart kunnen beoordelen. De RDW

helpt u met een online cursus ‘Wie ben ik?’

• Hoe controleer ik of een rijbewijs,

paspoort of ID-kaart echt is?

• Hoe controleer ik of een rijbewijs,

paspoort of ID-kaart geldig is?

• Wat moet ik doen als ik vermoed dat ik

een vervalst legitimatiebewijs aantref?

• Hoe controleer ik of het legitimatie-

bewijs hoort bij de persoon die voor

mij staat?

Antwoorden op deze vragen zijn te vinden

in de online cursus identiteitsvaststelling

op de website van de RDW. Deze online

leermodule is ontwikkeld als ondersteuning

voor erkende bedrijven bij de controle

van de echtheid en geldigheid van

legitimatiebewijzen.

De leermodule staat in het online loket van

de RDW. Daar klikt u op de homepage van

het bedrijvenportaal. U logt in met uw

certificaat. Vervolgens klikt u op Online

leermodule identiteitsvaststelling.

Daar kunt u de leermodule starten.

Online cursus identiteitsvaststelling voor erkende bedrijven

5 RDWijzer 2/2014

Nieuwe Toezicht-beleidsbrief per 1 januari 2015 Met ingang van 1 januari 2015 geldt de

vernieuwde Toezichtbeleidsbrief

Erkenninghouders RDW en de Bijlage

keurmeester APK.

Wat is er veranderd? Ten opzichte van de Toezichtbeleidsbrief

van januari 2014 is een aantal zaken

veranderd. De meest opvallende zijn:

• Het verdwijnen van de

voorwaardelijke intrekking.

• Veranderingen in de opschortende

werking bij bezwaar.

• Het in het proces naar voren halen van

het ondertekenen van de wilsverklaring

bij tenaamstellen.

• De invoering per 1 april 2015 van

verplichte CVO-kentekening bij

versnelde inschrijving zonder

onderzoek.

Lees de vernieuwde versie

De Toezichtbeleidsbrief en de Bijlage

keurmeester APK zijn zwaarwegende

naslagwerken voor de Erkenning-houder

en/of APK-keurmeester.

Deze worden per post aan alle

Erkenninghouders en APK-keurmeesters

gestuurd. Dit gebeurt halverwege de

maand december 2014. Ook is de Toezicht-

beleidsbrief en de Bijlage keurmeester

APK te vinden op www.rdw.nl.

Wij adviseren u de Toezichtbeleidsbrief en

de Bijlage keurmeester APK goed door te

lezen. Na 1 januari 2015 kunt u zich niet

met succes beroepen op de onbekendheid

met de nieuwe toezichtbeleidsbrief van de

RDW.

DE BELANGRIJKSTE REGELS

Het kentekenregister wordt onder

andere gebruikt om na te gaan wie de

eigenaar is van een bepaald voertuig.

Erkenninghouders moeten daarom

de identiteit van hun klanten goed

controleren. Sinds 1 januari 2014 zijn

de regels rond legitimatie veranderd.

Zo moet bij een machtiging ieder

erkend bedrijf het legitimatiebewijs

van de gemachtigde controleren.

Toegestaan zijn een geldig

Nederlands rijbewijs, een paspoort

en een ID-kaart. Personen met

andere legitimatiemiddelen moeten

naar een RDW-locatie toe. Bij het

tenaamstellen op het voertuigbedrijf

mag de nieuwe voertuigeigenaar- of

houder zich behalve met het rijbewijs

ook met een Nederlands paspoort of

ID-kaart legitimeren.

6

STOERE SPUITGAST

6RDWijzer 2/2014

7

STOERE SPUITGAST

Een bepaald niet alledaagse en nogal imponerende politieauto

is deze spuitwagen, die ingezet wordt om, indien nodig,

mensenmenigten uit elkaar te drijven. Dat gebeurt met behulp

van de twee futuristisch ogende waterkanonnen op het dak.

Die verbruiken veel water, vandaar dat de spuitwagen van

grote watertanks voorzien is. Wanneer die echter leeg raken,

verandert ook de wegligging van de spuitwagen ingrijpend. Het

is al voorgekomen dat een spuitwagen daardoor met hoge

snelheid gekanteld is. Om dat te voorkomen heeft de politie

besloten om iedere spuitwagen op stabiliteit te laten testen op

het RDW testcentrum in Lelystad. Met hoge bochtsnelheden

wordt daar getest hoeveel G-krachten deze spuitwagens nog

veilig kunnen weerstaan, zodat gevaarlijke situaties vermeden

kunnen worden.

Getest op het RDW testcentrum in Lelystad

7 RDWijzer 2/2014

Ab van RavesteinIn oktober maakte Ab van Ravestein de overstap van directeur-generaal van RVO.nl naar algemeen directeur van de RDW. Van een beleids- naar een productieorganisatie. Heeft hij zijn weg al gevonden binnen de organisatie? Hoe benoemt hij zijn eigen doelstellingen en wat is zijn managementstijl?

8RDWijzer 2/2014

“De kop is eraf! Eerste werkdag bij @RDWnl met een warm welkom

en veel nieuwe informatie. Krijg er nog meer zin in!” luidde de

eerste tweet van Ab van Ravestein (60) op woensdag 1 oktober.

Kwam de opvolger van Johan Hakkenberg in een voor hem nieuwe

wereld terecht? “Wel wat betreft de wereld waarin de RDW zich

beweegt. Mobiliteit, voertuigen, parkeren, cards, registraties.

Maar qua organisatie niet echt, er was zeker geen sprake van een

cultuuromslag. Als organisatie is RVO.nl natuurlijk anders; het

werkterrein is ook heel divers. Van agrarische subsidies tot wind-

molens, van octrooien tot duurzaam ondernemen. Beide organisa-

ties kennen een eigen bedrijfsvoering. Waar RVO.nl als integraal

deel van het ministerie van Economische Zaken functioneert,

is de RDW via zijn tarieven kostendekkend gefinancierd.

Daarnaast hebben de activiteiten van de RDW een grotere

reikwijdte. In feite heeft vrijwel ieder Nederlands gezin weleens

met de RDW te maken en dat maakt het zo bijzonder.”

ScherpteWaarom koos Ab voor de RDW? “Waarom zou je niet veranderen?

Veranderen is goed, op elke leeftijd! Het houdt niet op bij zestig,

je moet scherpte in je eigen bestaan blijven brengen. En die scherpte

vind ik bij de RDW.” Nieuwe uitdagingen dus? “Natuurlijk. Dat geldt

niet alleen voor mij als persoon, ook voor de RDW als organisatie is

het belangrijk om steeds weer geprikkeld te worden. En impulsen

voor innovatie komen altijd van buiten. Daarom is het netwerk

met de klanten zo belangrijk. De RDW staat aan de vooravond

van belangrijke veranderingen. De technologie is voortdurend

in beweging, de mobiliteit verandert steeds. En dan zijn er de

maatschappelijke ontwikkelingen. Onze manier van rijden verandert,

denk aan de opkomst van de zelfrijdende auto. Nederland wil voor-

oplopen in de ontwikkelingen en dan moeten we als RDW mee

vooroplopen. Ik noem als voorbeeld het binnenhalen van Tesla,

die voor Nederland koos vanwege de enorme expertise die hier

nu al beschikbaar is.”

“We gaan wezenlijk anders denken over mobiliteit. Delen is het

nieuwe hebben. We zien een verschuiving van bezit naar gebruik.

De RDW gaat hier niet alleen in mee, we anticiperen op deze

ontwikkelingen. Al lang gaat het bij de RDW niet alleen meer om

de bouten en moeren. Ik heb geconstateerd dat de RDW een

trekkende rol speelt in Europa. Onze knowhow op het gebied

van het beheer van grote registers en digitale dienstverlening is

bijvoorbeeld leidend in Europa.”

Eigen ambitiesHoe zou Ab van Ravestein de managementstijl willen omschrijven

die nodig is om deze doelstellingen te realiseren? “In het kort;

het voornaamste is dat je de organisatie de eigen ambities laat

waarmaken. Het is aan mij om te begeleiden, te stimuleren. Om de

eigen kracht te mobiliseren. Die ambities zitten al in de organisatie

ingebakken. Jazeker, de RDW is een ambitieuze organisatie die de

eigen grenzen steeds weer, heel zorgvuldig, weet te verzetten.

Uiteraard met de klanten en hun belangen en doelen voor ogen.

Wil je dat succesvol doen, dan zijn het de mensen die daarvoor

zorgen. Wat me direct opviel, waren de professionaliteit,

de vriendelijkheid en zeker ook de openheid die ik tegen ben

gekomen. Bij de RDW investeren we ook veel in de medewerkers,

qua opleiding en ontwikkeling.”

“Als er niets meer verandert in de buitenwereld, zijn we klaar.

Dan is de RDW als organisatie gewoon af. Maar zo is het niet, de

realiteit is gelukkig anders. Waarbij we als RDW ook impulsen

geven om veranderingen in te voeren of te versnellen. Een goede

samenwerking met Rijkswaterstaat en daarmee het ministerie

van Infrastructuur en Milieu en uiteraard ook de andere betrokken

overheden, is daarvoor belangrijk. Ook de RDW maakt deel uit van

de netwerkeconomie, en een toenemende goede samenwerking

met het bedrijfsleven en de Rijksoverheid neemt daarbij een

cruciale plaats in. Het hierbij ontwikkelde denken en handelen

in ketens is een heel goed vertrekpunt. In samenwerking met

ketenpartners de dienstverlening aanpassen en verbeteren.

Door die samenwerking hebben we van de APK een succes

gemaakt, een keuringsmodel dat uniek is in Europa. En het nieuwe

parkeerdomein heeft alles in zich om ook zo’n succes te worden.

Hierbij gaat het niet alleen om registratie, maar ook bijdragen

aan handhaving. Met de RDW als facilitator, bijvoorbeeld op het

gebied van open data. Met onze kennis op het gebied van digitale

dienstverlening kunnen we een goede bijdrage leveren aan het

uitbouwen van het succes van de e-overheid. Niet in de laatste

plaats door kennis van card- en chiptechnologie. In Europa heeft de

RDW dat ook gedaan met het netwerk Eucaris. Geen overkoepelend

supersysteem, maar een slimme manier van samenwerken die in

de praktijk heeft bewezen zeer effectief te zijn.”

Complexe processen“Nu, na zo’n twee maanden bij de RDW, beginnen alle puzzelstuk-

jes steeds meer samen te komen. Dat levert een totaalbeeld op.

De inhoud van het werk is anders, maar de functie is vergelijkbaar.

Daarom valt het in werk mee.”

Speelt daar de eigen achtergrond een bepalende rol in?

(Ab van Ravestein is in Rotterdam afgestudeerd als econometrist,

de wetenschap van wiskundig economisch modelleren). “Sommige

eigenschappen zitten in je, andere kun je leren, is mijn overtuiging.

Het belangrijkste dat ik in mijn studie geleerd heb, is logisch

nadenken. En dat komt me iedere dag weer van pas.” Valt verant-

woordelijkheid zwaar? “Verantwoordelijkheid nemen is nooit

zwaar wanneer het goed gaat. In zwaar weer komen de minder

leuke facetten naar voren. Maar gelukkig is dit bij de RDW zeker

niet het geval. Want met dank aan mijn voorgangers mag ik de

conclusie trekken dat de RDW een schoolvoorbeeld is van een

geslaagde ZBO. Een prachtig bouwwerk dat solide staat, inspirerend

en tegelijkertijd uitdagend om dat in de komende jaren verder uit

te mogen bouwen.”

9 RDWijzer 2/2014

Tellerfraude kan ook u treffenHeeft u er wel eens bij stilgestaan dat ook u slachtoffer kan worden van tellerfraude?

Controleer daarom altijd of een tellerstand logisch is als u een voertuig inkoopt.

Dat voorkomt ellende als u het voertuig wil verkopen.

Honderden autobedrijven hebben het al meegemaakt. Wilden ze

een tellerrapport aanvragen voor dat mooie autootje dat ze te koop

wilden zetten, bleek de tellerstand onlogisch. Zo’n voertuig krijgt

geen tellerrapport. Dat maakt de economische waarde van het

voertuig lager en het verkopen een stuk lastiger.

CampagneSamen met de Vereniging Aanpak Tellerfraude start de RDW een

campagne om erkende bedrijven te waarschuwen dat ze ook zelf

slachtoffer van tellerfraude kunnen worden. Vijf procent van alle

voertuigen heeft een teruggedraaide tellerstand, zo blijkt uit

onderzoek. Met tal van maatregelen werken de autobranche en de

RDW eraan om dat percentage te verlagen. Maar toch blijft de kans

bestaan dat een erkend bedrijf in de val trapt.

Zelf maatregelen nemenU kunt zelf maatregelen nemen om geen slachtoffer te worden van

tellerfraude. Die maatregelen kunt u het best nemen voordat u het

voertuig inkoopt of overneemt. Staat een voertuig met een onlo-

gische tellerstand eenmaal in bedrijfsvoorraad, dan is het lastig

om van die kwalificatie af te komen. U zult dan moeten aantonen

dat een eerder ingevoerde tellerstand onjuist is. Bij voertuigen die

niet van u afkomstig zijn, is dat uitermate lastig.

Tellerstand controlerenU kunt op twee manieren zelf controleren of de tellerstand logisch is.

• De dienst ‘Tellerstand controleren’ geeft aan of een tellerstand

logisch of onlogisch is. Deze gratis dienst vindt u op de website van

de RDW. Voertuigen met een logische tellerstand hebben een oplo-

pende reeks tellerstanden. Er wordt geen oordeel gegeven als:

- er te weinig tellerstanden geregistreerd staan om iets over de

reeks te kunnen zeggen;

- het voertuig geïmporteerd is;

- de laatste tellerstand van vóór 1 januari 2014 is en een

onlogische reeks veroorzaakt;

- het voertuig een afwijkende teller heeft of de teller eens

vervangen is.

• Ook kunt u de complete tellerhistorie opvragen. Die mogelijkheid

is ingebouwd in uw Dealer Management Systeem. De dienst geeft

het volledige tellerstandoverzicht van een voertuig, zodat u zelf

kan checken of de tellerstand logisch is. Staat het voertuig nog

niet in bedrijfsvoorraad dan heeft u wel het rijbewijsnummer van

de huidige eigenaar/houder nodig.

VerkopenBlijkt u toch een voertuig met onlogische teller in bedrijfsvoorraad

te hebben? Het verkopen van voertuigen met teruggedraaide teller

is in principe niet strafbaar, maar niet goed voor het imago van het

bedrijf. Wees in ieder geval duidelijk dat de tellerstand niet logisch

is. Alleen voor voertuigen met een logische tellerstand, krijgt u

trouwens een NAP-weblabel.

TellerdoktersIeder erkend bedrijf speelt een belangrijke rol in de strijd tegen

tellerfraude. Door geen voertuigen met teruggedraaide teller

meer in te kopen, wordt de markt voor deze auto’s kleiner.

Tellerdokters – of mensen die hun tellerstand laten terugdraaien –

kunnen die voertuigen dan moeilijker verkopen. Volgend jaar

begint de RDW een campagne om ook consumenten te

waarschuwen. Zo sluit het net om de tellerdokters zich langzaam.

Nog beter is het natuurlijk om tellerdokters te betrappen en te

berechten. Met het strafbaar stellen van terugdraaien is dat laat-

ste eenvoudiger geworden. Samen met het Landelijk

Informatiecentrum Voertuigcriminaliteit is de RDW hard bezig

om resultaten te boeken.

10RDWijzer 2/2014

Betere registratie zorgt voor minder onlogische tellerstandenErkende bedrijven krijgen het registreren

van tellerstanden steeds beter onder de

knie. Maar nog steeds maken bedrijven

kleine of grote fouten bij de invoer.

In oktober van dit jaar heeft de RDW twee wijzigingen doorgevoerd

die voor een betere registratie van tellerstanden zorgen. Zo krijgt

een erkend bedrijf direct een waarschuwing op zijn scherm als de

kilometerstand die hij in wil voeren een onlogische reeks

veroorzaakt. Hij kan de ingevoerde stand dan zo nodig nog corri-

geren. Blijft de tellerstand een onlogische reeks veroorzaken, dan

stuurt de RDW een brief naar de eigenaar/houder. Per dag gaan

gemiddeld bijna 400 brieven de deur uit. Met de brief wil de RDW

autobezitters informeren over de onlogische tellerstand en vertel-

len wat ze kunnen doen om de juiste tellerstand in het kenteken-

register te krijgen.

Minder fouten en onlogische tellerstandenVoertuigbedrijven krijgen het goed registreren van tellerstanden

steeds beter onder de knie. Sommige bedrijven hebben daar hulp

en aansporing bij nodig gehad. De RDW heeft bedrijven die opval-

lend vaak een onlogische tellerstandenreeks veroorzaken een

brief gestuurd waarin de juiste werkwijze nog een keer is uitgelegd.

Reparatie, onderhoud en bandenwissel Bij reparatie, onderhoud en bandenwissel gaat het registreren nog

wel eens mis, blijkt uit analyses van de RDW. Bedrijven noteren de

tellerstand na afloop van de reparatie, maar geven hem pas later

door aan de RDW. Als tussendoor een andere (hogere) stand wordt

ingevoerd, dan lijkt het of de tellerstand onlogisch is. Geef daarom

de stand meteen bij het afronden van de werkorder door.

Ook blijken erkende bedrijven de registratie van een tellerstand

soms af te breken wanneer bij het invoeren een waarschuwing op

het scherm verschijnt. Van de vier meldingen worden er drie niet

afgemaakt. Dat is niet de bedoeling, want het is een verplicht

registratiemoment. Ook nu is het van belang dat u de ingevoerde

tellerstand controleert en de juiste stand alsnog invoert.

TELLERRAPPORT VOOR VOERTUIGEN IN BEDRIJFSVOORRAADWilt u een tellerrapport voor een voertuig in uw bedrijfsvoorraad?

Dat kan nu ook via sommige providers en dealermanagement-

systemen. Voorheen kreeg je alleen een tellerrapport via de

RDW-website. Informeer bij uw provider of zij het tellerrapport

aanbieden of wanneer het in productie gaat.

MEER TELLERREGISTRATIES Het aantal tellerregistraties neemt in sneltreinvaart toe.

Per voertuig staan nu gemiddeld 12 tellerstanden geregistreerd.

Die toename komt doordat alle erkende bedrijven sinds 1 januari

2014 tellerstanden moeten registreren. Bovendien moet de

tellerstand vaker doorgegeven worden. Voor de APK bestond

de verplichting al langer. Sinds 1 januari 2014 moet het ook bij

opname in bedrijfsvoorraad, op naam zetten, export, demontage,

inbouwafmeldingen en reparaties, onderhoud en bandenwissels

met een waarde van meer dan € 150 incl. btw.

INTERNATIONALE DOORBRAAK Een doorbraak is dat het registreren van de tellerstand bij een

APK in de hele Europese Unie verplicht wordt. Dat staat in de

nieuwe richtlijn over de APK die uiterlijk in 2018 in alle landen

moet worden toegepast. In veel landen is registreren nog niet

verplicht. Lidstaten hebben nu de plicht om de maatregel de

komende jaren door te voeren.

VIER VEELGEMAAKTE FOUTENSommige fouten bij het vastleggen van tellerstanden komen

steeds terug. Hier de vier meestgemaakte missers:

1. Typefouten in de tellerstand

2. Verkeerde eenheid (km/mijl) opgeven

3. Te laat een tellerstand doorgeven (geef bij reparatie,

onderhoud en bandenwissel de tellerstand meteen bij

het afronden van de werkorder door)

4. Bij de ene auto de tellerstand van een andere auto invoeren

11 RDWijzer 2/2014

MARIJE STAM:

‘De wereld verandert en de RDW verandertmee.’

12RDWijzer 2/2014

Wat is een trend?

Volgens Van Dale luidt de definitie:

1. Ontwikkelingslijn, met name het

algemene verloop van statistische cijfers

> Neiging, richting, tendens.

2. Nieuwe mode, heersende toon.

In de wetenschappelijke wereld wordt echter

vaak deze simpele, maar heldere betekenis

gegeven: ‘een duurzame maatschappelijke

ontwikkeling.’

De maatschappij verandert in hoog tempo. De voertuig-branche merkt dat dagelijks. Ook de RDW bereidt zich voor op een andere toekomst. Dan is het noodzakelijk om trends te herkennen en daar op in te spelen.

Informatiemanager Marije Stam geeft een aantal heldere

voorbeelden: “Voor grote groepen in onze maatschappij is het

bezit van een auto niet interessant meer. Die leggen de nadruk

op het praktische gebruik er van. Tegelijkertijd merkt de branche

dat de rol van de auto binnen de verdienmodellen anders wordt.

Verkoopvolumes dalen, de werkplaats gaat steeds meer de kant

van een digitaal werkstation op. En de zelfrijdende auto is al lang

geen utopie meer. Het zijn voorbeelden van trends die bepalend

zijn voor de komende jaren en dus voor de RDW belangrijk zijn.”

Marije heeft met de werkgroep Trends van de RDW zes trends

gedefinieerd die in de komende jaren op alle niveaus bij

beslissingen en uitvoerende taken meegenomen zullen worden.

“De tijd dat de overheid vanuit haar ivoren toren omlaag keek

en de wereld aan zich voorbij zag gaan ligt al jaren achter ons.

Als organisatie moet je met beide benen in de maatschappij staan,

daar deel van uitmaken en meegaan in de veranderingen.”

Marije vervolgt: “Trends zijn daarbij een belangrijk onderdeel van

het innovatieve leven van de RDW. Vandaar dat we de vraag kregen

van de directie om te onderzoeken wat we in de komende jaren

als organisatie op ons af kunnen zien komen. Zijn we ons daar

ook bewust van en goed in staat om er op in te spelen? Om daar

antwoord op te geven hebben we eerst een werkgroep samen-

gesteld waarin medewerkers uit alle RDW-divisies deel van

uitmaken. Met de vrijheid om ‘out of the box’ te denken en los van

de eigen functie. Het resultaat daarvan is dat we zes trends

gedefinieerd hebben. Waarom zes? Dat was geen streefgetal,

maar toeval. Ook al omdat sommige trends elkaar overlappen,

het is geen exacte wetenschap.”

HerkenbaarVerschillende trends zijn heel herkenbaar. Het woord crisis wordt

regelmatig aan de keukentafel gebruikt, de benzineprijs is altijd

actueel en digitalisering is aan de orde van de dag. “Klopt, het doel

was om inzicht te krijgen op basis van wat er in het hier en nu al

zichtbaar is. Door terug te werken van trends naar de huidige

situatie is het mogelijk om te bepalen welke strategie of acties

ondernomen moeten worden. De werkgroep heeft met een

literatuurstudie als het ware van binnen naar buiten gekeken en

met kritische externen van buiten naar binnen. Dat leverde deze

zes trends op. En uiteraard zijn ze herkenbaar, dat is nu eenmaal

een kenmerk van een trend”, lacht Marije.

“Als organisatie willen we niet voor voldongen feiten worden

geplaatst. We willen op tijd kunnen inspelen op nieuwe situaties,

kansen pakken en risico’s vermijden. Trends voorspellen gaat dan

ook over de kunst van het vooruitkijken. Nee, we kunnen niet in de

toekomst kijken en die ook niet voorspellen. Wat we wel kunnen is

inzichten verwerven op basis van wat er nu al zichtbaar is.

Daarmee is het mogelijk om te bepalen welke strategie of welke

acties ondernomen moeten worden. Dit trendonderzoek heeft

ertoe geleid dat we een zestal ‘robuuste’ maatregelen hebben

gedefinieerd. Ook hebben we een toekomstbeeld gemaakt van

de RDW over vijf jaar, waarin we deze trends verwerkt hebben.”

En, hoe staat de RDW er dan voor? Marije Stam: “Heel kort

samengevat: de RDW blijft onafhankelijk en betrouwbaar en is

een expert op het gebied van duurzame mobiliteit. De RDW blijft

ook dan ontwikkelingen en trends monitoren om in te spelen op

wijzigingen.”

13 RDWijzer 2/2014

ZES TRENDS --------------------------TREND 1: ALLES DIGITAAL Alles wordt data, alles gaat open, alles moet snel, simpel en

persoonlijk; alles wordt digitaal. De ICT-infrastructuur verschuift

naar de cloud. De mobiliteitsketen produceert ‘big data’die worden

gebruikt voor maatschappelijke vraagstukken. Data zijn

dynamisch. Burgers en bedrijven staan centraal, de overheid

is digitaal en de kosten zijn minimaal.

--------------------------TREND 2: HET NIEUWE VERVOERENMensen willen voertuigen gebruiken in plaats van bezitten.

Voertuigen worden in toenemende mate onafhankelijk van de

eigenaar door deelgebruik. Daarnaast worden voertuigen door

ICT-toepassingen onafhankelijk van de bestuurder. Wat blijft is

dat de mens zich wil verplaatsen. Gemiddeld 73 minuten en vijf

verplaatsingen per dag. Het voertuig is een informatiesysteem

in de mobiliteitsketen. Data zorgen voor een veiliger en schoner

wegverkeer, waarbij voertuigen veel tot alle taken van de

bestuurder hebben overgenomen. Door het voertuigdelen is

de groei van het wagenpark tot een einde gekomen.

--------------------------TREND 3:GLOBALISATIE. THINK GLOBAL, ACT LOCALEuropa en de wereld zijn belangrijk. Nederland draagt in de

mobiliteitsketen bij aan het creëren van nieuwe mondiale en

Europese standaarden. Nederland is het pilotland qua

ontwikkelingen en innovatie. Beleid is mondiaal of Europees

gestandaardiseerd en geharmoniseerd, de uitvoering is lokaal

dicht bij de burger, ondersteund door een gedigitaliseerde

dienstverlening. De toezichtrol op de mobiliteitsketen groeit

naar hoogwaardig systeemtoezicht.

--------------------------TREND 4: RESOURCES MATTERInnovatie én de variëteit van alternatieve en duurzame brandstoffen,

onderdelen en voertuigen nemen in hoog tempo toe. Onderdelen

wordt steeds vaker gerecycled: afval wordt een nieuwe grondstof

(recycling) en er worden hogere eisen gesteld aan transparantie

en eerlijke informatieverstrekking over het verbruik van auto’s,

de uitstoot en het geluid.

--------------------------TREND 5: TERUG NAAR JE KERN De moderne tijd is er één van crisis; dit zijn de momenten waarop

echt iets verandert. Nu netwerken steeds belangrijker worden,

is het de vraag wie je bent. Nu is het noodzakelijke moment om

terug te gaan naar de kern. Waarom doe je bepaalde zaken wel

of niet? Hoe anticipeer je op nieuwe ontwikkelingen? Hoe ga je

om met je afnemers?

--------------------------TREND 6: GET THE TALENT! Get talent or get lost: wanneer de RDW zich als organisatie niet

aanpast aan de ontwikkelingen van de 21e eeuw, dan verliest de

organisatie de aansluiting op de arbeidsmarkt. De RDW is een

innovatieve en aantrekkelijke werkgever. De uitstroom als

gevolg van de vergrijzing is door de RDW opgevangen door

nieuwe, getalenteerde medewerkers aan te trekken.

--------------------------

14RDWijzer 2/2014

Scherpe daling ombouw MMBS voertuigenVerscherpte criteria moeten oneigenlijke ombouw van gewone

personenauto’s tot voertuigen met een beperkte snelheid

(MMBS-voertuigen) beperken.

Vooral jonge bestuurders lieten gewone auto’s registreren als

MMBS, door bijvoorbeeld de boordcomputer de snelheid te laten

begrenzen of door enkele versnellingen te blokkeren. Na de

keuring werd deze snelheidsbegrenzing in een aantal gevallen

echter weer verwijderd. Het kon dus voorkomen dat 16-jarigen

zonder rijbewijs met feitelijk een normale personenauto zonder

snelheidsbeperking aan het verkeer deelnamen. Een ongewenste

situatie die door de RDW is aangepakt door binnen de bestaande

definities die voor MMBS gelden, verscherpte criteria in te voeren.

In de praktijk heeft dit snel tot resultaat geleid.

Het aantal aanvragen voor de keuring van tot MMBS omgebouwde

voertuigen is sinds de verscherpte criteria meer dan gehalveerd.

Voor de specifieke doelgroep waarop deze maatregelen gericht

waren, is het daarmee aantoonbaar onaantrekkelijk geworden om

nog voertuigen tot MMBS om te bouwen.

Aanvullend op de verscherpte criteria voor ombouw, is het de

bedoeling dat ook MBBS-voertuigen in de toekomst een kenteken

krijgen. Daarnaast gaat het T-rijbewijs voor deze voertuigen

gelden. Met de invoering daarvan is het straks dus niet meer

mogelijk om zonder rijbewijs te rijden op een MMBS.

Kenteken en rijbewijs landbouwvoertuigen In de afgelopen jaren is een hele reeks van maatregelen

genomen om de verkeersveiligheid verder te verhogen. Nu is de

categorie landbouwvoertuigen aan de beurt om een inhaalslag

op dit gebied te maken.

Uit jaarlijkse ongevallencijfers bleek dat er echt iets gedaan

moest worden aan de verkeersveiligheid van landbouwvoertuigen.

De maatregelen die ingevoerd worden, zijn gebaseerd op twee

hoofdpunten: Het kentekenen van landbouwvoertuigen, zoals dat

in vrijwel alle Europese landen al gebeurt. En het invoeren van

een speciaal rijbewijs voor deze categorie, zodat het straks is

toegestaan om vanaf 16 jaar met rijlessen te beginnen en het

rijexamen af te leggen.

Met het kentekenen van landbouwvoertuigen is niet alleen de

handhaving gediend. Aanvullende veiligheidsmaatregelen kunnen

ook alleen doorgevoerd worden als het landbouwvoertuig een

technische goedkeuring en een kenteken heeft. Na het kentekenen

kan er een APK op T5-tractoren komen en kan er gezorgd worden

voor een betere ontheffingverlening. Wegbeheerders kunnen dan

lokaal besluiten deze soms zeer grote voertuigen ook gebruik te

laten gaan maken van provinciale N-wegen. Daarmee worden de

vaak smalle en voor dit verkeer totaal niet geschikte lokale

wegen en straten ontlast. Voor bepaalde voertuigen kan ook een

snelheidsverhoging naar 40 km per uur worden gerealiseerd.

De invoering van het rijbewijs voor bestuurders van landbouw- en

bosbouwtrekkers (LBT) en motorrijtuigen met beperkte snelheid

(MMBS) is uitgesteld van 1 januari 2015 naar 1 juli 2015. Reden is

dat de Eerste Kamer pas op 2 december een besluit heeft genomen

over dit wetsvoorstel.

De RDW werkt in samenwerking met het ministerie aan de

uitvoeringstoets voor de kentekening van landbouwvoertuigen.

Daarnaast wordt gewerkt aan de implementatie van de Europese

verordening ipv nieuwe Kaderverordening 167/2013 (goedkeuring

van en markttoezicht op landbouw- en bosbouwvoertuigen).

Ook wordt uitvoering van richtlijn 2014/45/EU; de verplichte APK

voor T5-tractoren, voorbereid.

Binnen de wetgeving nemen MMBS-voertuigen een heel

aparte plaats in. De afkorting staat voor ‘Motorrijtuig Met

Beperkte Snelheid’. MBBS-motorvoertuigen zijn voertuigen

die ingericht of omgebouwd zijn voor het uitvoeren van speci-

fieke werkzaamheden. Er is geen kenteken nodig en voor het

besturen van een MMBS is geen rijbewijs nodig, de eis is

alleen dat de bestuurder ouder is dan 16 jaar.

Er zijn drie categorieën voertuigen. De eerste categorie

waren Z1-voertuigen. Dat zijn voertuigen die goederen

afleveren op dicht bij elkaar gelegen locaties, zoals bijvoor-

beeld de SRV-man. Omdat de snelheid van deze voertuigen zo

laag was (maximaal 25 km per uur) was een rijbewijs niet

nodig. Later zijn daar nog de categorieën Z2 en Z3 bijgeko-

men. Dat zijn voertuigen die op, aan of langs de wegen

werkzaamheden uitvoeren of wegtreintjes. Een omgebouwd

voertuig moet een begrensde maximale snelheid van 25km/u

hebben voor de categorie Z1 en 45 kilometer uur hebben voor

Z2 en Z3 en moet door de RDW als MMBS-goedgekeurd zijn.

15 RDWijzer 2/2014

Kentekencard met praktijkervaringDe invoering van de nieuwe kentekencard op 1 januari 2014 was één van de grootste projecten ooit binnen de RDW. Hoe denken mensen die in de praktijk met de kentekencard te maken hebben over het nieuwe kentekenen?

Clements Schoonderwoerd PostNL Postkantoor Plus van Ee

De Plus in de Goudse wijk Korte Akkeren wordt goed bezocht. Het PostNL postkantoor is al

even druk. Medewerker Clements Schoonderwoerd: “We zijn maar vier dagen per jaar niet

open. We zijn 82 uur per week geopend, ook op zondag. Vergelijk dat eens met de oude

postkantoren, die nog tussen de middag dichtgingen. We werken met 16 gecertificeerde

medewerkers, die stuk voor stuk alle handelingen mogen uitvoeren, ook het overschrijven

van kentekens. Vergeleken met vroeger gaat dat een stuk makkelijker, wanneer je nauw-

keurig werkt, kan het eigenlijk niet misgaan. Het is nu even omslachtig omdat we twee

systemen naast elkaar hebben lopen: de oude papieren kentekens en de nieuwe kentekencard.

Het is belangrijk dat wij onze klanten helder uitleggen hoe het werkt. Dat bijvoorbeeld

de uitgeprinte code geen kassabonnetje is. We omcirkelen ook de meldcode en dan merk

je dat het allemaal vlot verloopt.“

Yvonne de Haas, productmanager van PostNL, vult aan: “We zijn trots op het nieuwe

systeem. Door goede afstemming en samenwerking met RDW is er een geheel nieuw en

vereenvoudigd proces tot stand gekomen. Simpeler en duidelijk was het doel, daar zijn

we zeker in geslaagd.”

Karin HeemskerkVan Leeuwen Autobedijf BV

Bij Van Leeuwen is Karin Heemskerk onder

meer verantwoordelijk voor het tenaam-

stellen en vrijwaren van de kentekens.

“Met de invoering van de nieuwe kenteken-

card is het voor ons makkelijker geworden,

er zijn minder handelingen. Wel moet je

aan, veelal oudere klanten, goed uitleggen

dat ze het kenteken niet meteen meekrij-

gen, maar dat ze dat na een dag thuis

gestuurd krijgen. Ook gaan ze nogal eens

slordig met de uitgeprinte code om, dat ziet

er ook niet erg officieel uit, eerlijk gezegd.

Misschien is het een idee om daar groot

een RDW-logo op mee te laten printen. Dan

zie je beter dat het een waardepapier is.”

16RDWijzer 2/2014

Denis Donkervoort Donkervoort Automobielen B.V.

Een onafhankelijke Nederlandse auto-

producent met een eigenzinnige bedrijfs-

filosofie, succesvol op de nichemarkt van

bijzondere sportwagens. Dat is Donkervoort

in het kort, een merk dat al sinds 1978

razendsnelle bolides met de hand bouwt.

“Ons kenmerk is natuurlijk de lichtgewicht

constructie van onze auto”, vertelt Denis

Donkervoort. “Iedere gram telt voor ons en

dan betekent zo’n lichtgewicht kentekencard

toch weer winst. Bovendien is de card veel

handiger mee te nemen dan dat grote

meerdelige oude papieren kentekenbewijs.

We zijn er als autofabrikant vooral blij mee

dat er minder administratieve handelingen

nodig zijn voor het kentekenen én dat de

kentekencard rechtstreeks naar de eigenaar

wordt gestuurd. Dat geeft ons de zekerheid

dat de card op het juiste adres komt.”

Nick Streefkerk student logistiek manager

Als student zijn je financiële middelen

beperkt, vandaar dat Nick een tweede-

handsscooter kocht om mobiel te zijn.

“Van mijn broer, om precies te zijn.

Het is een Piaggio Zip 2000 en bij het

overschrijven heb ik die kleine kentekencard

gekregen. Handig, omdat je die heel makkelijk

altijd bij je kan hebben. Moet ook, want ik

gebruik de scooter dagelijks om van Gouda

naar Rotterdam te rijden. Ik ben een keer

aangehouden bij een algemene politie-

controle en daar moest ik de kentekencard,

die ik dus inderdaad bij me had, laten zien.”

Sacha van Gils Van Gils Automotive

Met 2500 vierkante meter onderdelen is autodemontagebedrijf Van Gils Automotive een

schoolvoorbeeld van moderne bedrijfsvoering. Het bedrijf heeft dagelijks te maken met

vrijwaringsbewijzen van auto’s die gedemonteerd moeten worden. Sacha van Gils:

“Grootste voordeel voor ons is de snelheid waarmee de processen verlopen. Met de

‘papieren’ kentekens ging alles per post en dat kon dagen duren. Nu knippen we de

kentekencard door en de vrijwaring komt per e-mail. Dat is prettig voor onze klanten,

zaken als het opzeggen van bijvoorbeeld de verzekering gaan nu vrijwel in real time.

We merken dat particulieren al aan de kentekencard gewend zijn, alleen missen ze wel

het oude vrijwaringbewijs. Dat zag er officieel uit. Nu krijgen ze een soort kassabonnetje,

dat komt minder serieus over.”

Wouter Dekker salesmanager Morgan en TVR, Suzuki-wagenparkbeheerder

Tussen uiterst begeerlijke merken als

Morgan en TVR bestrijkt Wouter Dekker

vrijwel het hele scala van de automotive

branche: importeur (Morgan), dealer

(Morgan en TVR) en wagenparkbeheerder

(Suzuki). “De invoering van de kenteken-

card was wennen. Maar door nauwkeurig

de procedures te volgen wende het snel.

We hebben een aparte afdeling die de

tenaamstellingen verzorgt, ik zorg dat ze

daar de juiste gegevens krijgen. We werken

ook veel met tenaamstellingen voor bedrijven

en het is zaak om dat zorgvuldig te doen.

Dan verloopt het allemaal probleemloos.

Zeker in het begin keken particulieren je

nogal eens glazig aan wanneer je uitlegde

hoe het met die codes gaat. Wat vervolgens

goed werkt, is de begeleidende brief die

particulieren en bedrijven samen met de

kentekencard ontvangen. Die is helder en

dan zijn er vrijwel geen vragen meer.”

17 RDWijzer 2/2014

Het is geen toekomstmuziek meer: de zelf-

rijdende auto wordt realiteit. Voor het zover

is, moeten er nog een paar lastige problemen

worden opgelost. Bijvoorbeeld hoe zo’n

zelfrijdende auto in het verkeer getest kan

worden. Daarvoor is aanpassing van de

wet- en regelgeving nodig.

De minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz van

Haegen wil graag dat Nederland een stimulerend klimaat biedt én

gidsland wordt voor de ontwikkeling van zelfrijdende auto’s. Zij ziet

hier een kans om Nederland wereldwijd op de kaart te zetten als

land waar innovaties als deze kunnen plaatsvinden. Grootschalige

tests op de openbare weg zijn nodig om de verwachte voordelen

van zelfrijdende voertuigen te onderzoeken.

Regels en eisen Experts verwachten dat de zelfrijdende auto op termijn gaat

bijdragen aan het verbeteren van de doorstroming, de verkeers-

veiligheid en de leefbaarheid. Arjan van Vliet van het RDW-team

dat zich met zelfrijdende voertuigen bezighoudt: “De technische

innovatie verloopt in een snel tempo. Zoals zo vaak kan de wet-

en regelgeving de ontwikkelingen niet bijhouden. Een voorbeeld

daarvan zijn de toelatingsprocedures voor traditionele voertuigen.

Die zijn gebaseerd op gedegen testprotocollen en in een ‘hand-

boek’ voor Europese typegoedkeuringen vastgelegd. Maar voor

zelfrijdende voertuigen is in de wetgeving weinig te vinden. Wel zijn

er openingen in de reglementen voor sturen (ECE R79) en remmen

(ECE R13). Voor het automatisch inparkeren en remmen zijn

bijvoorbeeld eisen beschreven. Ook zijn er verkeersregels, zoals

afstand houden tot je voorganger. Als voertuigen in een kolonne

met een virtuele koppeling op enkele meters afstand van elkaar

gaan rijden, dan mag dat nu niet. Daarom worden er de komende

tijd nationaal en internationaal toelatingseisen ontwikkeld.”

Er zijn partijen in de mobiliteitssector die al veel ervaring hebben

met zelfsturende voertuigen. Arjan: “Denk aan de luchtvaart,

met de automatische piloot. Ook in de ruimtevaart en bij de

spoorwegen komen we zelfsturende voertuigen tegen. In die

bedrijfstakken is er een schat aan ervaring beschikbaar die

gebruikt kan worden bij het samenstellen van nieuwe protocollen.”

Ambitie Nederland:

gidsland zelfrijdende voertuigen

18RDWijzer 2/2014

De verkeersveiligheid kan op verschillende manieren vergroot

worden. Door betere wegen, opleidingen en voertuigkeuringen

bijvoorbeeld. Of gewoon door op iedere drukke hoek van de

straat een agent neer te zetten.

Dat laatste gebeurt nu vaak in Marokko. Niet de meest efficiënte

langetermijnoplossing. Als resultaat van een samenwerkingsproject

tussen Nederland en Marokko zijn nu door de SWOV (Stichting

Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) en de RDW

meer dan honderd aanbevelingen aangereikt om de Marokkaanse

verkeersveiligheid te verbeteren. De samenwerking is gestart naar

aanleiding van een bezoek van de Marokkaanse minister van

Transport aan zijn ambtgenoot Schultz van Haegen (minister

van Infrastructuur en Milieu) betaald door de Rijksdienst voor

Ondernemend Nederland (RVO).

Dat die veiligheid dringend verbeterd moet worden, blijkt uit de

cijfers: de kans op een dodelijk ongeval is in Marokko met 18 doden

per 100.000 mensen maar liefst een factor vijf hoger dan in Nederland,

waar dat aantal op 3,9 doden ligt. Marokko erkent dan ook de

noodzaak om de veiligheidssituatie op de wegen te verbeteren.

De SWOV adviseert onder meer om een coördinerend instituut

in het leven te roepen ten behoeve van de verkeersveiligheid.

Verder worden betere gegevensuitwisselingen tussen de instanties

en handhaving van onder meer de APK-eisen geadviseerd. De RDW

is bij uitstek gekwalificeerd om bij het invoeren van veel van deze

aanbevelingen te helpen.

Wanneer de Marokkaanse RDW, de ministeries, het Openbaar

Ministerie en de politie beter gegevens kunnen uitwisselen, kan er

ook veel beter gehandhaafd worden. Nu lijken overtreders soms

aan houderschapsverplichtingen te kunnen ontsnappen. Zelfs taxi’s,

die onder een streng keuringsregime vallen, rijden desondanks

vaak rond met slechte of ontbrekende verlichting, gladde banden

en niet-werkende gordels. Omdat juist veel oudere voertuigen in

Marokko betrokken zijn bij ongevallen, zijn goed toezicht en

registratie noodzakelijk voor een betere handhaving van de regels.

Handhavingsinstanties moeten dan ook online toegang krijgen

tot alle relevante gegevens. Want hoewel er een wettelijke basis

voor de APK bestaat, lijken veel voertuigen niet aan de APK-eisen te

voldoen. De RDW kan met de nodige expertise zorgen dat dit in de

toekomst wel het geval is. Handhaving in Marokko vindt nu vooral

plaats door politieagenten op straat. De noodzaak om op veel

plaatsen politieagenten in te zetten komt voort uit het feit dat er

weliswaar verschillende informatiesystemen in Marokko bestaan,

maar dat deze niet aan elkaar gekoppeld zijn. Juist door het uitwisselen

van de registers (rijbewijzen, kentekens) en die van bijvoorbeeld

ongevalsstatistieken, kan gericht beleid ontwikkeld worden.

Het goede nieuws is dat Marokko op de goede weg is. De laatste

maanden neemt het aantal verkeersslachtoffers al sterk af.

Invoer van de nieuwe maatregelen met hulp van de Nederlandse

expertise zal die positieve ontwikkeling in een stroomversnelling

moeten brengen.

RDW helpt verkeersveiligheid Marokko verbeteren

> In Marokko regelen politieagenten het verkeer op drukke kruispunten

19 RDWijzer 2/2014

Snellere verwerking ‘wacht op keuren’De RDW en de Stichting Verzekeringsbureau Voertuig-criminaliteit hebben een convenant gesloten waarin afspraken zijn vastgelegd over gegevensuitwisseling van schadevoertuigen. Daarmee willen partijen de risico’s voor verkeersveiligheid, fraude en andere vormen van voertuigcriminaliteit beperken.

20RDWijzer 2/2014

Wanneer een voertuig, bijvoorbeeld na een ongeval, niet veilig

genoeg meer is om mee te kunnen rijden, wordt in het kenteken-

register een aantekening geplaatst: het wacht-op-keuren-signaal

(‘WOK-signaal’). De geldigheid van het kentekenbewijs wordt daar-

door opgeschort en het voertuig mag niet meer de weg op tot het is

goedgekeurd door de RDW.

Geldigheid kenteken De politie kan de geldigheid van het kenteken ook opschorten.

Vanaf 1 januari 2014 neemt de politie geen Voertuigbewijs (Deel IA)

van het papieren kentekenbewijs meer in bij zware schade. Het

kentekenbewijs op creditcardformaat wordt ook niet ingenomen.

De politie geeft in het kentekenregister met een WOK-signaal aan

dat het voertuig gekeurd moet worden. Ook schade-experts kun-

nen de RDW verzoeken om een WOK-signaal in het kentekenregis-

ter te plaatsen. Zij beoordelen namens de verzekeraar de (zware)

schade aan een voertuig.

Sneller plaatsen WOK-signaalNiet ieder schadevoertuig dat ervoor in aanmerking komt, is

voorzien van een WOK-signaal. Wanneer met een onveilig voertuig

toch op de weg wordt gereden, betekent dit een risico voor de

verkeersveiligheid. Ook kan het onterecht achterwege blijven van

een WOK-signaal leiden tot fraude met het voertuig. Dit is bijvoor-

beeld het geval wanneer een handelaar het voertuig verkoopt of

exporteert voordat een WOK-signaal is geplaatst.

De RDW heeft met ketenpartners onderzocht hoe het plaatsen van

het WOK-signaal kan worden verbeterd. Eén van de verbeter-

punten is het maken van duidelijke afspraken over de uitwisseling

van gegevens over schadevoertuigen tussen de RDW en de verze-

keraars. In juli hebben de RDW en de Stichting Verzekeringsbureau

Voertuigcriminaliteit afspraken hierover vastgelegd in een conve-

nant. In het convenant zijn ook afspraken gemaakt over het doen

van nader onderzoek naar een schadevoertuig. Zo kan worden

gecontroleerd of alle voertuigen die niet meer veilig zijn om mee te

rijden daadwerkelijk zijn voorzien van een WOK-signaal. Daarmee

worden de risico’s voor verkeersveiligheid, fraude en andere voer-

tuigcriminaliteit beperkt. Bovendien zorgt het convenant voor een

goede informatie-uitwisseling tussen betrokken partijen over de

staat van het voertuig.

De regie over en het toezicht op de procedures liggen bij de RDW.

Met registervergelijkingen en registraties wordt de handhaving

van de afspraken in het convenant gecontroleerd. Wanneer het

voertuig weer hersteld is, maakt de geregistreerde eigenaar/

houder een keuringsafspraak op een keuringsstation van de RDW.

Controle van de identiteit is een belangrijk onderdeel van de

schadekeuring. Daarnaast wordt ook gecontroleerd of het

schadeherstel goed en vakkundig uitgevoerd is, door zorgvuldig de

carrosserie en de uitlijning van de wielen te inspecteren. Zodra het

voertuig is goedgekeurd, wordt het WOK-signaal verwijderd en

mag het voertuig weer op de openbare weg rijden. Er wordt geen

nieuw kentekenbewijs aangemaakt, het ‘oude’ kentekenbewijs is

gewoon weer geldig.

Zelf WOK-melding controleren?

Dat kan heel eenvoudig op www.rdw.nl. Op de openingspagina

van de website staat rechtsonder ‘Voertuiggegevens raadplegen’.

Nadat hier het kenteken is ingevuld en ‘Gegevens opvragen’ is

aangeklikt, komt een pagina met voertuiggegevens naar voren.

Daar is onder het kopje ‘Status van het voertuig’ direct te zien

of er een WOK-melding van toepassing is.

Bedrijfsvoorraad

Sinds 1 oktober 2014 wordt bij een controle van de erkenning

bedrijfsvoorraad gekeken of er voertuigen in de bedrijfsvoorraad

zijn opgenomen met ernstige zichtbare schade die niet de status

WOK in het kentekenregister hebben. Wordt zo’n voertuig

aangetroffen, dan neemt de bedrijvencontroleur foto’s en

maakt een rapport op. Op basis daarvan beoordeelt de RDW of

een registeraanpassing moet plaatsvinden of dat het voertuig

wordt opgeroepen voor een keuring bij een RDW-keuringsstation.

21 RDWijzer 2/2014

Na het paspoort en de identiteitskaart bevatten nu alle

Nederlandse identiteitsdocumenten een chip en een Machine-

Readable Zone. De RDW gaat het rijbewijs zelf personaliseren,

net als met de kentekencard gebeurt. Per jaar zal de RDW ongeveer

1,4 miljoen rijbewijzen personaliseren. Voor de burgers verandert

er niets in het aanvraagproces. Als de geldigheid van het oude

rijbewijs afloopt, krijgt men bij het vernieuwen automatisch

het nieuwe model.

Nieuw model rijbewijs De RDW introduceert een nieuw rijbewijs. Onder andere door toevoeging van een chip is het

nieuwe rijbewijs nog moeilijker na te maken. Europese regelgeving stelt bij gebruik van een

chip ook een ‘Machine-Readable Zone’ verplicht.

Echtheidskenmerken

Het nieuwe rijbewijs heeft een aantal echt-

heidskenmerken. Sommige zijn met het

blote oog te zien, voor andere zijn hulpmid-

delen nodig. Zo is er op bepaalde plaatsen

voelbaar reliëf aangebracht. En is er een

opvallend doorzichtig rondje, een clear

window, te zien. Dit is door middel van

lasergravering voorzien van de letters NL

en de laatste twee cijfers van het geboorte-

jaar. Op het rijbewijs is ook een hologram

aangebracht dat van kleur verandert als

het rijbewijs wordt gekanteld. Welke echt-

heidskenmerken het rijbewijs nog meer

bevat, is te lezen op de speciale rijbewijs-

app en op rijbewijs.nl.

Machine-Readable Zone

De chip kan alleen uitgelezen worden met

behulp van de ‘Machine-Readable Zone’.

Dit is een regel met cijfers en letters die

op de voorkant van het rijbewijs staat.

Chip

Het is niet te zien, maar er zit wel degelijk

een chip in het rijbewijs. Op de chip staan

gegevens die ook op het rijbewijs te zien

zijn, zoals de categorieën, de foto en de

handtekening.

QR-code

Het rijbewijs heeft aan de achterzijde een

QR-code. Dit is een grafisch patroon dat

met een smartphone gescand kan worden.

Met behulp van de QR-code kan het rijbe-

wijs bijvoorbeeld door handhavers als de

politie snel en foutloos uitgelezen worden.

22RDWijzer 2/2014

VIN: ALTIJD CONTROLERENHet VIN geeft een voertuig een unieke identiteit. Het wordt niet voor

niets de ‘vingerafdruk’ van het voertuig genoemd. Controle op

de aanwezigheid en leesbaarheid van het VIN is dan ook belangrijk.

Officieel staat de afkorting voor ‘Vehicle Identification Number’,

in goed Nederlands is het gewoon het Voertuig Identificatie

Nummer en in de praktijk wordt het vaak chassis/framenummer

genoemd. Het nummer staat ingeslagen of gegraveerd in een

vast deel van het voertuig en is door de voertuigfabrikant aan

het voertuig toegekend.

Bij (verkeers)controles door de politie is een leesbaar en

correct VIN belangrijk. Niet alleen geeft het VIN een voertuig

een identiteit, het vormt ook een belangrijk wapen in de strijd

tegen fraude. Om het beruchte klonen en de handel in gestolen

onderdelen tegen te gaan, is het controleren van de aanwezigheid

en leesbaarheid van het chassis/framenummer bijvoorbeeld van

groot belang. De erkenninghouder heeft hierin ook een belangrijke

verantwoordelijkheid.

APKBij verschillende gelegenheden moet het chassis/framenummer

gecontroleerd worden. De meest bekende is de controle tijdens de

APK-keuring. Wanneer het chassis/framenummer niet goed lees-

baar is, mag het voertuig niet goedgekeurd worden. Als het VIN

ontbreekt, moet de keuring zelfs gestaakt worden. De aanvrager

van de keuring moet in beide gevallen naar een keuringsstation

van de RDW worden verwezen. Wordt het voertuig toch goed-

gekeurd en valt het voertuig in een steekproef, dan kan de keurings-

bevoegdheid voor minimaal zes weken worden ingetrokken.

BedrijfsvoorraadHet chassis/framenummer moet ook gecontroleerd worden bij het

in bedrijfsvoorraad nemen van een voertuig. Controleer in dat

geval eerst de aanwezigheid en leesbaarheid van het chassis/

framenummer. Sinds 1 oktober 2014 wordt bij een controle van de

Erkenning Bedrijfsvoorraad gekeken of het VIN van een voertuig

leesbaar is. Blijkt tijdens de controle dat het chassis/framenummer

niet (goed) leesbaar is, of anders is dan het VIN dat volgens het

kentekenregister bij het specifieke voertuig behoort, óf als het VIN

ontbreekt, dan neemt de bedrijvencontroleur van de RDW foto’s

van het voertuig en neemt de bevindingen op in een rapportage.

Na beoordeling van de rapportage en de foto’s kan het voertuig

voor een nader onderzoek bij een keuringsstation van de RDW

worden opgeroepen.

Wat nu te doen bij een onleesbaar of zelfs ontbrekend chassis/framenummer? Als het chassis/framenummer onleesbaar, veranderd, verwijderd

of niet ingeslagen is, kan online een keuringsafspraak gemaakt

worden bij een RDW-keuringsstation voor een zogeheten identiteits-

onderzoek. Indien de identiteit van het voertuig door de RDW wordt

vastgesteld, kan onder voorwaarden een (her)inslag van het VIN

plaatsvinden.

Veel van deze problematiek kan overigens ondervangen worden

dankzij de digitalisering van de autotechniek. VIN uitlezen via het

EOBD bijvoorbeeld. En bij de snel opkomende zelfsturende

voer-tuigen kan het VIN zelfs al digitaal op afstand worden

uitgelezen. Daarmee kan dan fraudebestrijding als een vrijwel

geautomatiseerd proces afgehandeld worden.

23 RDWijzer 2/2014

Een gangbaar misverstand is dat het chassis/framenummer

uitsluitend het VIN voor het gehele voertuig bepaald.

Onder bepaalde omstandigheden kan een ander VIN dan

het leesbare chassis/framenummer van toepassing zijn op

het voertuig. Er wordt geen VIN vastgesteld als een hoofd-

onderdeel (chassis, carrosserie, frame en aandrijflijn) van het

voertuig niet te identificeren is of van diefstal afkomstig blijkt

te zijn. De wijze waarop de RDW het VIN voor een voertuig

vaststelt, vindt u in Bijlage I behorende bij artikel 2.1 lid 3

van de Regeling voertuigen.

Wilsverklaring verdwijnt uit TV-applicatie De wilsverklaring (de verklaring waarin een particulier

verklaart dat hij instemt met de tenaamstelling van het kenteken

op zijn naam) gaat binnenkort verdwijnen uit de Tenaamstelling

Voertuigen applicatie zoals die door erkende bedrijven gebruikt

wordt. In plaats daarvan komt een digitale machtiging.

Op verzoek van de branche wordt deze procedure aangepast,

zodat de machtiging al eerder ondertekend kan worden.

Bijvoorbeeld wanneer het koopcontract wordt getekend.

Vanaf 7 januari 2015 moet in de tenaamstellingsapplicatie een

machtigingsnummer worden ingevuld. Daarvoor moet vooraf-

gaand aan de tenaamstelling op naam van een natuurlijk per-

soon, in plaats van een wilsverklaring een digitale machtiging

worden aangemaakt (via www.rdw.nl). Deze machtiging moet

ondertekend worden door de nieuwe eigenaar/houder. Op de

digitale machtiging staat het machtigingsnummer. De digitale

machtiging heeft de functie van de wilsverklaring gekregen.

Het voordeel hiervan is dat de klant niet meer persoonlijk aan-

wezig hoeft te zijn bij de tenaamstelling zelf. Het erkende bedrijf

kan de tenaamstelling uitvoeren op een moment dat het voor de

klant het beste uitkomt. Overigens is die vanaf de tenaamstelling

al wel aansprakelijk voor het voertuig. Het is dan ook raadzaam

om met de klant af te spreken wanneer het voertuig op naam

gezet wordt. De klant kan dan op tijd zaken als bijvoorbeeld de

verzekering regelen. Tot deze wijziging is doorgevoerd, moet

de nieuwe eigenaar/houder van het voertuig tijdens de tenaam-

stelling nog steeds aanwezig zijn en moet de wilsverklaring ter

plekke ondertekend worden. De wilsverklaring kan overigens

alleen worden aangemaakt en ondertekend wanneer het

kentekennummer van het nieuwe voertuig bekend is. Meer

informatie over het nieuwe proces is te vinden op www.rdw.nl.

Wijzigingen bedrijfsvoorraden en exportprocessenVanaf medio april 2015 is het niet meer nodig om een tijdelijk

documentnummer aan te vragen bij het overschrijven van de

ene bedrijfsvoorraad naar de andere bedrijfsvoorraad.

Een voorbeeld: er wordt een voertuig vanuit de bedrijfsvoorraad

verkocht en de nieuwe eigenaar wil het voertuig ter verkoop in

zijn bedrijfsvoorraad zetten. In dat geval moet bij de RDW aange-

geven worden dat voertuig verkocht gaat worden en de gegevens

van de koper moeten worden doorgegeven. De RDW geeft dan

het tijdelijk documentnummer digitaal af aan de koper. Dit is niet

zichtbaar in de applicatie. De koper ziet dus geen tijdelijk docu-

mentnummer. Vervolgens kan de koper het voertuig op basis van

kenteken-meldcode in de bedrijfsvoorraad opnemen. Op dat

moment zijn ook de vrijwaringsgegevens direct in te zien.

Kentekencard voor exportVanaf medio april 2015 verandert de werkwijze voor het bewaren

van de kentekencard voor export (natuurlijk persoon). Nu wordt

het toestemmingsformulier aangemaakt tijdens de opname in de

bedrijfsvoorraad. Straks kan dit niet meer en moet het formulier

voorafgaand aan de opname in de bedrijfsvoorraad gedownload

worden en ondertekend worden door de eigenaar. Het formulier

is te downloaden van www.rdw.nl. Bij de opname in de bedrijfs-

voorraad moet aangegeven worden dat het toestemmings-

formulier aanwezig en ondertekend is.

Meer informatie over het nieuwe proces is te vinden op

www.rdw.nl. en vanaf april 2015 ook in de Informatiemap

voor de voertuigbranche.

RDW denkt mee met erkenninghoudersVoor de RDW vormen de circa 24.000 erkenninghouders een belangrijke groep waarmee intensief contact

onderhouden wordt. Niet alleen om de noodzakelijke informatie en gegevens uit te wisselen, maar ook om

de bestaande, en toekomstige, procedures zo klantvriendelijk en efficiënt mogelijk te maken. Vandaar dat

de regelgeving voortdurend in beweging is en, waar mogelijk, aangepast wordt aan de wensen die na overleg

met branche en erkenninghouders naar voren zijn gekomen. Enkele van de veranderingen die zowel klant

als erkenninghouder raken, noemen we hier.

24RDWijzer 2/2014

Digitale opslag machtigingen en wilsverklaringenVanaf 1 januari 2015 is het toegestaan om ondertekende

machtigingen en wilsverklaringen digitaal op te slaan.

Om dit op een veilige en controleerbare manier te kunnen

doen, zijn er wel een aantal voorwaarden aan verbonden.

• De digitale opslag moet beveiligd zijn, zodat onbevoegden

geen toegang hebben tot de opgeslagen gegevens.

• De digitaal opgeslagen machtiging/wilsverklaring moet

tijdens een controle binnen een redelijke termijn aan de

bedrijvencontroleur getoond kunnen worden.

• De getoonde digitale machtiging/wilsverklaring moet goed

leesbaar zijn en de handtekening erop moet goed zichtbaar zijn.

• Op verzoek van de bedrijvencontroleur moet de digitale

machtiging/wilsverklaring binnen redelijke termijn geprint

kunnen worden.

• De digitaal opgeslagen machtigingen/wilsverklaringen

moeten tot minimaal 2 jaar na de tenaamstelling bewaard

worden en moeten uiterlijk 3 jaar na de tenaamstelling

vernietigd worden.

De RDW adviseert om een back-up te maken, zodat ook bij

een eventuele crash van het systeem nog steeds de gevraagde

gegevens aan de bedrijvencontroleur getoond kunnen

worden.

Het is overigens geen verplichting om machtigingen en wils-

verklaringen digitaal te bewaren. Het blijft mogelijk om de

ingevulde en ondertekende documenten in een afsluitbare

voorziening op uw bedrijfsadres te bewaren.

Tip: aanvragen kentekencard voor voertuig in bedrijfsvoorraad Wacht na de aanvraag van een kentekencard vijf minuten

voordat u het voertuig aanmeldt voor export. Zo voorkomt u

dat uw aanvraag voor een kentekencard en het aanmelden

voor export elkaar kruisen. In dat geval kan het gebeuren dat

de kentekencard niet wordt aangemaakt en verzonden.

Correctieformulier tenaamstelling snel opsturenEen dringend advies wanneer het correctieformulier

tenaamstelling gebruikt wordt: stuur de correctie zo snel

mogelijk door en niet pas aan het einde van de dag. Geef in het

onderwerp al aan dat het om een correctie gaat. Zo kan de

RDW ervoor zorgen dat correcties die ingediend worden voor

16.00 uur, in principe nog dezelfde dag worden verwerkt.

Vogelgriep RDW faciliteert bij bestrijding

Om de vogelgriep te bestrijden is voor vervoer binnen regio’s

een eigen sticker nodig. Pluimveehouders krijgen deze

sticker nadat zij hun kenteken laten registreren bij een RDW-

keuringsstation.

Nederland is opgedeeld in vier regio’s om de contacten tussen de

pluimveehouders tot een minimum te beperken en besmetting te

voorkomen. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)

en het ministerie van Economische Zaken (EZ) zijn verant-

woordelijk voor deze maatregel. De RDW faciliteert, zorgt voor

een werkplek, registreert de kentekens en biedt ICT-

ondersteuning.

Keuringsstation vaker geopendDoor de invoering van de maatregel is een aantal keuringsstations

op zondag 23 november open geweest. Op maandag 24 november

waren deze keuringsstations vanaf 06.00 uur geopend, zodat de

pluimveehouders in alle vroegte geholpen konden worden.

Zolang het nodig is wordt er op keuringsstations van de RDW

gewerkt aan het registreren van kentekens en het uitdelen

van stickers.

25 RDWijzer 2/2014

VogelgriepOm de vogelgriep zo goed mogelijk te bestrijden is op zondag

23 november 2014 een nieuwe regeling ingegaan: ‘Maatregel

regio’s bestrijding vogelgriep 2014’.

Vogelgriep is een verzamelnaam voor verschillende griepvi-

russen die gevaarlijk zijn voor onder meer kippen, eenden en

kalkoenen. Sommige soorten vogelgriep kunnen ook

mensen besmetten. Sinds 16 november 2014 is vogelgriep

vastgesteld bij 3 pluimveebedrijven. Net als bij een eerdere

uitbraak in 2003 helpt de RDW mee bij de bestrijding er van.

De allersnelste manier om over de RDW te communiceren is natuurlijk je Twitter-account gebruiken.

Een greep uit de #RDW tweets van het afgelopen half jaar.

Trending topics #RDW

Colofon > RDWijzer is een uitgave van de RDW, bestemd voor de voertuigbranche.

Redactie > Thérèse de Vroomen (hoofdredacteur) > Derk Evers

Fotografie > RDW > Volvo > Rijkswaterstaat > Thomas Fasting > Target Press >

Marco van Leeuwen

Vormgeving > Ping-pong Design, Rotterdam

Drukwerk > Scholma Druk, Bedum

Redactieadres > RDW, afdeling Communicatie, Postbus 777, 2700 AT Zoetermeer

Tweet van: @freekterwee

U wilt ook zo’n moderne kenteken card?

Vraag deze eenvoudig aan goo.gl/... en

haal @lathouwers een bijpassend

Kenteken mapje.

Tweet van: @StevenLepra

@RDWnl Ik heb net me rijbewijs

opgehaald, me zus heeft er een foto

van op internet gezet is dit een

kwalijke zaak?

Tweet van: @MarielleSlooff

RT @AgentschapBPR: Samenwerken

loont! Maar liefst 81 gemeenten, RDW,

KMar, Politie en RDW strijden nu samen

tegen #identiteitsfraude.tubantia.nl/...

Tweet van: @POL_MBurgman

De 9 bromfietsers met een te hoge

constructiesnelheid, lopend verder en

afspraak maken bij RDW om bromfiets

te laten keuren. #opeigenkosten

Tweet van: @Janvossius

RT @startduck: Examendag , pfffffffg.

Iets te laat bij #RDW , vriendelijke

keurmeesters We voelen de spanning 😳

@STARTDeltion #StartDuck

Tweet van: @KooSpee

Als je auto een andere kleur heeft dan

op het kentekenbewijs kan je dat

digitaal bij de RDW wijzigen. Hoe? Zie

Wegmisbruikers vanavond 20.30

Tweet van: @AutoJosVDartel

Sinds we nieuwe werkkleding hebben,

genieten we toenemende aandacht van

de #RDW. De ene na de andere steek-

proef...

Tweet van: @reinierschurer

Vandaag controle op groot transport

snelweg gedraaid met in-/externe

partners o.a. #RDW #Belastingdienst

#NVWA #ILT

Tweet van: @abvanravenstein

De kop is er af! Eerste werkdag bij

@RDWnl met een warm welkom en veel

nieuwe informatie. Krijg er nog meer

zin in!

Tweet van: @M_Sepers

#Weetje over het nieuwe kentekenbewijs.

Papier omwisselen voor een kentekencard

voor 9,70 euro #RDW

Tweet van: @Miranda0036

@RDWnl Hoe kan een gekeurde personen-

auto een motorvoertuig beperkte

snelheid worden? Kan dit gestopt

worden door het voertuigreglement?

Tweet van: @newslockauto

Brief van RDW bij onlogische kilometer-

stand

Tweet van: @Miss_Samsation

Volgens @RDWnl tijd om m’n zwaar

versleten en veelvuldig gebruikte

#rijbewijs op te zoeken, af te stoffen en

in te ruilen voor een hipper exemplaar.

26RDWijzer 2/2014

Oud-algemeen directeur Johan Hakkenberg en oud-adjunct-

directeur Hans van der Bruggen van de RDW zijn beiden kort

geleden los van elkaar koninklijk onderscheiden vanwege hun

bijzondere verdiensten voor overheid, burgers en Europa.

Johan Hakkenberg ontving op zijn afscheidsreceptie als algemeen

directeur van de RDW van minister Melanie Schultz de koninklijke

onderscheiding van Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Bij het in

aanmerking komen voor een benoeming tot Officier, speelden zijn

brede bedrijfsmatige en maatschappelijke verdiensten een

belangrijke rol. Als algemeen directeur heeft Johan Hakkenberg

zich sterk ingezet voor een kwalitatief goede en betrouwbare

dienstverlening voor burgers en bedrijven tegen zo laag mogelijke

tarieven. Onder zijn leiding heeft de RDW een leidende rol gehad

in het terugdringen van fraude en criminaliteit rond voertuigen

en voertuigdocumenten. Hij voerde daarvoor de nieuwe rij- en

kentekenbewijzen in. De inzet van Johan Hakkenberg diende in de

eerste plaats het belang van de RDW. Toch is zijn bijdrage juist

vooral ook van grote waarde geweest voor het totale Nederlandse

publieke domein.

Oud-adjunct-directeur Hans van der Bruggen van de RDW ontving

uit handen van de Nederlandse ambassadeur Bea ten Tusscher in

Oslo de onderscheiding van Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Hans van der Bruggen kreeg de onderscheiding als blijk van

waardering voor zijn bijzondere inspanningen als oprichter en

voorzitter van het Europese EUCARIS-netwerk. Dit is in de jaren

negentig mede door Hans van der Bruggen ontwikkeld om

voertuigdiefstal en fraude bij de registratie van voertuigen en

rijbewijzen in verschillende Europese landen te bestrijden.

Inmiddels kent het systeem kent vele toepassingen en is het

succesvol. Alle lidstaten van de EU en van de EVA (Europese

Vrijhandels-Associatie) kunnen dankzij EUCARIS uiteenlopende

transportgerelateerde gegevens uitwisselen. Het draagt er onder

meer aan bij dat geen gestolen voertuigen in de aangesloten

landen ingevoerd worden en dat gestolen rijbewijzen niet

omgewisseld kunnen worden.

Koninklijk onderscheiden: Johan Hakkenberg en Hans van der Bruggen

> Johan Hakkenberg ontvangt de koninklijke onderscheiding uit

handen van de minister

> Hans van der Bruggen krijgt de onderscheiding voor zijn

inspanningen voor EUCARIS

RDW verspreid over Nederland>

Klantenservice voor ondernemingen

Telefoon: 0900 97 39 (0900 ZRDW)Klantenservice voor particulieren

Telefoon: 0900 07 39 (0900 0RDW)

Beide servicenummers kosten 10 cent

per minuut. De openingstijden van de

Klantenservice zijn van 08.00 tot 17.00 uur.

Meer informatie?Klik voor meer informatie op de

internetsite van de RDW, www.rdw.nl