Kennedy van der Laan, H. de Vries & E. Nederlof: Googelende verzekeraars en privacybescherming
-
Upload
verzekeringsbranchedag -
Category
Documents
-
view
1.271 -
download
0
description
Transcript of Kennedy van der Laan, H. de Vries & E. Nederlof: Googelende verzekeraars en privacybescherming
1
Googlende verzekeraars en privacybescherming
Hester de Vries en Ester NederlofVerzekeringsBranchedag 2012
27 november 2011
2
Googlende verzekeraars
3
Googlende verzekeraars
Mag een verzekeraar persoonsgegevens verzamelen via internet?• Maakt het enkele feit dat persoonsgegevens op
internet openbaar zijn gemaakt dat deze gegevens
vrij verzameld en verwerkt mogen worden?
• Gelden er beperkingen, al dan niet afhankelijk van
de (maatschappelijke) rol van degene die gegevens
verzamelt?
• Wat kan een verzekerde / claimant doen tegen een
internet onderzoek?
• Is een beroep mogelijk op onrechtmatig verkregen
bewijs?
Wet bescherming Persoonsgegevens (Wbp)
Gedragscode verwerking persoonsgegevens
Financiële Instellingen (GVP)
Gedragscode persoonlijk onderzoek
Googlen & persoonsgegevens: juridisch kader
Grondrecht privacy (art. 10 Grondwet, 8 EVRM)
Grondrecht bescherming
Persoonsgegevens(art. 8 Handvest
Grondrechten EU)
Richtlijn bescherming persoonsgegevens
(1995/46/EG)
Inbreuk op privacy?
Gegevens zijn openbaar gemaakt?
Op eigen initiatief…. of door anderen….
7
Zwolsman arrest (HR 12 februari 2002, NJ 2002, 301)
Een opsporingsambtenaar kan op grond van artikel 2
Politiewet “als ieder ander […] rondkijken in de
digitale wereld en kennis […] nemen van de voor een
ieder raadpleegbare informatie. [...] Zoals de politie,
al dan niet in burger, op straat mag surveilleren en
rondkijken, zo mag een rechercheur vanachter zijn
computer hetzelfde doen op internet. Een
uitdrukkelijke wettelijke grondslag is daarvoor niet
nodig”
8
NVP SollicitatiecodeEen werkgever
Normen internet onderzoek
• Toepassingsbereik Wbp
• Uitzondering: persoonlijk / huishoudelijk
gebruik
• Geautomatiseerde verwerking / bestand
• Wbp vtp op verzamelen gegevens op internet
Normen internet onderzoek verzekeraar
• Fair processing (art. 6 Wbp en 4.1 GVP)
• proportionaliteit /subsidiariteit
• Doelbinding (art. 7-9 Wbp en 4.2-4.4, 5.2 en 5.5
GVP)
• CDD
• Fraudeonderzoek
• Grondslag (art. 8 Wbp en 4.3 GVP)
• Dataminimalisatie (art. 10 Wbp en 4.5-4.6 GVP)
• Informatieplicht & rechten betrokkene (art. 33-42
Wbp en 4.8 e.v en 7.1-7.4 GVP)
Gedragscode Persoonlijk OnderzoekIs internet onderzoek feitenonderzoek of persoonlijk
onderzoek?
12
Persoonlijk onderzoek
Proportionaliteit / subsidiariteit
• Noodzaak van het internet onderzoek? Kan
informatie op andere wijze worden verkregen?
• Niet alles wat op internet is gepubliceerd is waar!
• Is de informatie afgeschermd?
• Omvang onderzoek / duur onderzoek
• Gegevens inzien, verzamelen, opslaan en
reproduceren
• (on)rechtmatig verkregen bewijs?
14
Rb Almelo 21 december 2011, LJN: BV0428• Stratenmaker, als gevolg van ongeluk met kraan
volledig arbeidsongeschikt; omvang van uitkering?
• Aegon: Poging tot fraude
• Een kasplantje?
• Internetonderzoek: ‘schril contrast’
• Bewijs niet ontkend
• Onverschuldigde betaling
Onrechtmatig verkregen bewijs
15
Onrechtmatig verkregen bewijs?
Deze ‘problematiek’ valt uiteen in twee vragen:
1. Wanneer is sprake van onrechtmatig verkregen
bewijs?
2. Zal de rechter onrechtmatig verkregen bewijs
meewegen?
16
Onrechtmatig verkregen bewijs
Onrechtmatig verkregen bewijs?
• Strafzaken
uitgangspunt ≈ onrechtmatigheid
• Civiele zaken
uitgangspunt ≈ rechtmatigheid
17
Onrechtmatig verkregen bewijs
Wat is onrechtmatig verkregen bewijs?
• Dat is niet eenduidig → Onrechtmatige daad
(artikel 162 lid 2 BW):
• Doen of nalaten in strijd met een wettelijke
plicht
• Inbreuk op een recht
• Strijd met zorgvuldigheidsnorm
• een en ander behoudens de aanwezigheid van
een rechtvaardigheidsnorm.
18
Onrechtmatig verkregen bewijs
Inbreuk op persoonlijke levenssfeer HR 31 mei 2002, RvdW 2002, 93
“Vooropgesteld moet worden dat een inbreuk op het recht op
eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer in beginsel een
onrechtmatige daad oplevert (HR 9 januari 1987, NJ 1987,
928). De aanwezigheid van een rechtvaardigheidsgrond kan
aan een inbreuk het onrechtmatige karakter ontnemen. Of
zulk een rechtvaardigheidsgrond zich voordoet, kan slechts
worden beoordeeld in het licht van de omstandigheden van
het geval door tegen elkaar af te wegen enerzijds de ernst
van de inbreuk op het recht op eerbiediging van de
persoonlijke levenssfeer en anderzijds de belangen die met
de inbreuk makende handelingen redelijkerwijs kunnen
worden gediend.”
19
Zal de rechter onrechtmatig verkregen bewijs meewegen?
Argumenten vóór:
• Waarheidsvinding
• Procesrecht heeft een
dienende functie
• Vrije bewijsleer
Argumenten tegen:
Bv
gebruik/openbaarmakin
g is nieuwe
onrechtmatige daad
Onrechtmatig verkregen bewijs
20
Zal de rechter onrechtmatig verkregen bewijs meewegen?
• Doel verzekerde is bewijsuitsluiting.
• Onrechtmatige daad: schadevergoeding kan ook
bestaan uit iets anders dan geld.
• Rechtbank Middelburg 29 september 2010, JA
2011, 23:
“Slechts wanneer in overeenstemming met die Gedragscode tot
onderzoek is beslist, kunnen de resultaten van het persoonlijk
onderzoek bij de beoordeling van de vordering van de verzekeraar
worden betrokken.”
HR 5 juni 2009, LJN: BH 2811, 2815 en 2822
21
Casus: onrechtmatig verkregen bewijs / bruikbaar?
X heeft een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Hij
meldt al heel snel zich arbeidsongeschikt en krijgt
een uitkering. Op verzoek van de verzekeraar is een
persoonlijk onderzoek gedaan. X is daarbij gevraagd
een vragenlijst in te vullen, is geobserveerd en
gevraagd zijn activiteiten bij te houden in een
dagboek. Slotconclusie van het rapport: X heeft
bewust onjuiste informatie aan de verzekeraar
verstrekt. Verzekeraar vordert terugbetaling
uitkering + onderzoekskosten.
22
Onrechtmatig verkregen bewijs
Stel nu dat….• Stel nu dat er niets uit het onderzoek is gekomen?
• Stel nu dat de verzekeraar alleen heeft gegoogeld
en op grond daarvan tot het oordeel fraude komt?
23
Googlende verzekeraars & privacybescherming
• Let op regels ter bescherming van
persoonsgegevens
• Bewaak proportionaliteit en subsidiariteit
• Let op Gedragscode Persoonlijk Onderzoek
• Risico van onbruikbaarheid van (onrechtmatig)
verkregen bewijs
24
Nog vragen?
Onrechtmatig verkregen bewijs