Keizer Karel VI: Wenen, 1 oktober 1685 – aldaar, 20 oktober

1740 Karel VI was de jongste zoon van keizer Leopold I. In 1711 volgde hij zijn oudere broer, Jozef

I, op als Rooms-Duitse keizer (Karel VI), als koning van Bohemen (Karel II), als koning van

Hongarije en Kroatië (Karel III) en als aartshertog van Oostenrijk.

Rooms-Duits koning en keizer

Regeerperiode: 1711 - 1740

Verkiezing: 12 oktober 1711 in Frankfurt

Kroning: 22 december 1711 in de Dom van Frankfurt

Voorganger: Jozef I

Opvolger: Karel VII Albrecht

Koning van Hongarije, koning van Bohemen en regerend aartshertog van Oostenrijk

Regeerperiode: 1711 - 1740

Kroning: 22 mei 1712 in de Sint-Maartensdom, Presburg

5 juni 1722 in de Sint-Vituskathedraal, Praag

Voorganger: Jozef I

Opvolger: Maria Theresia

Koning van Sardinië

Regeerperiode: 1713 - 1720

Voorganger: Filips V van Spanje

Opvolger: Victor Amadeus II

Koning van Napels

Regeerperiode: 1713 - 1735

Voorganger: Filips V van Spanje

Opvolger: Karel VII

In 1700 had hij al aanspraak gemaakt op de Spaanse troon (én bijhorende gebieden) na de

dood van koning (én familielid) Karel II van Spanje, waardoor de Spaanse tak van het Huis

Habsburg uitstierf. De daarop volgende successieoorlog leidde niet tot het verwerven van de

Spaanse bezittingen.

Karel II van Spanje

Huis Habsburg

Door de bilaterale verdragen van de Vrede van Utrecht (1713) verkreeg Karel VI wel de

Zuidelijke Nederlanden (sindsdien de Oostenrijkse Nederlanden genoemd), het hertogdom

Milaan, Napels en Sardinië (dat in 1720 geruild werd voor Sicilië).

Vrede van Utrecht: Links: een eerste editie van Vrede van Utrecht in het Spaans uit 1713.

Rechts: Een vertaling in het Engels en Latijn uit 1714.

Met het schrijnend tekort aan mannelijke erfgenamen in de Oostenrijks-Habsburgse

monarchie voor ogen, stelde Karel VI al in 1713 de Pragmatieke Sanctie in, een edict waarbij

de onbetwistbare ondeelbaarheid van het Habsburgse patrimonium voorrang kreeg op de

Salische Wet qua troonsopvolging, waardoor dus ook zijn vrouwelijke nakomelingen als

erfgenamen konden optreden.

Pragmatieke Sanctie (1713)

Handschrift van de Salische Wet

De keizer gaf hierin de voorkeur aan zijn eigen dochters in plaats van de dochters van zijn

oudere broer en voorganger, Jozef I, voor de opvolging. Zo negeerde hij wel het decreet

Pactum Mutuae Successionis dat hij had ondertekend tijdens de heerschappij van zijn vader,

Leopold I.

Keizer Leopold I

Karel wilde hiervoor de goedkeuring krijgen van de andere Europese grootmachten. Deze

eisten harde voorwaarden, onder meer dat Oostenrijk zijn overzeese handelscompagnie zou

ontbinden. In het totaal erkenden Groot-Brittannië, Frankrijk, Saksen, Polen, de Republiek

der Zeven Verenigde Nederlanden, Spanje, Venetië, de Kerkelijke Staat, Pruisen, Rusland,

Denemarken, Sardinië, Beieren en de Rijksdag van het Heilige Roomse Rijk deze Pragmatieke

Sanctie. Later, na Karels dood, kwamen echter Frankrijk, Spanje, Saksen, Polen, Beieren en

Pruisen terug op die erkenning.

Karel huwde in 1708 met Elisabeth Christine van Brunswijk-Wolfenbüttel (1691-1750), de

oudste dochter van Lodewijk Rudolf van Brunswijk-Wolfenbüttel en Christine Luise von

Öttingen.

Elisabeth Christine van Brunswijk-Wolfenbüttel

Ze kregen vier kinderen:

Leopold Johan, geboren in april 1716, stierf in november van zijn geboortejaar 1716

Maria Theresia Walburga Amalia Christina van Oostenrijk (zijn opvolgster, mede door

de Pragmatieke Sanctie), gehuwd met keizer Frans I Stefanus

Maria Anna van Oostenrijk, gehuwd met Karel Alexander van Lotharingen, landvoogd

der Nederlanden en van 1761 tot aan zijn dood in 1780 grootmeester van de Duitse

Orde

Maria Amalia (1724-1730)

Karel VI stierf in 1740 en zijn lichaam werd bijgezet in de Kapuzinergruft. De opvolging door

zijn dochter Maria Theresia leidde mede daardoor tot de Oostenrijkse Successieoorlog die

pas acht jaar later tot een aanvaardbare regeling zou leiden.

Maria Theresia van Oostenrijk

De Kapuzinerkirche, waaronder de Kapuzinergruft is

Het graf van de apostolische majesteit keizer Karel VI

Ornament op het graf van Karel VI in de Kapuzinergruft, een doodshoofd met de keizerskroon

Wapen van Keizer Karel VI