1

Inleiding

Het project: “Vrouwen ontmoeten zichzelf”Doelgroep: vrouwen in Turkije.Doelstelling: ontmoeting van Turkse vrouwen uit alle regio’s en van alle lagen van de bevolking.

Met als doel om kennis te nemen van ieders problematiek en samen na te denken overmogelijke oplossingen. Ook zal dit project de vrouwenbeweging in Turkije versterken, welkezich ten doel stelt de positie van vrouwen te verbeteren.

Periode: zomer 2002Sociologe Pinar Selek bedacht de campagne ‘Vrouwen ontmoeten zichzelf’. Vanuit alle hoeken vanTurkije zouden vrouwen per karavaan vertrekken om in die week samen grote afstanden te voet af teleggen.Van 6 tot 14 juli 2002 liepen vrouwen zowel uit West- als Oost-Turkije deze tocht. In die week zijnveel vrouwen geïnterviewd. Alles is uitgebreid door de media belicht, in kranten en op TV.De karavaan trok van stad naar stad en onderweg werd in elke plaats een activiteit georganiseerd omde vrouwen aldaar te betrekken bij de noodzaak tot emancipatie. De politie deed er echter alles aanom de tocht en de activiteiten te hinderen en in een kwaad daglicht te stellen. Continu werd dekaravaan gevolgd door civiele politie en gendarmerie. Propaganda werd verkondigd: ”Pinar Selekwordt veroordeeld door de Staatsveiligheidsrechtbank, zij is een verraadster”. De vrouwen hebbengeen belangstelling getoond voor deze verkondiging van de politie en stonden volledig achter Pinar.

Het project trok veel aandacht van de media, zo blijkt uit de dagelijkse berichtgeving in de kranten.De doelstelling is behaald: een bijdrage aan het bewustwordingsproces van vrouwen in Turkije.Het was een zeer geslaagd project.

2

Pinar Selek

Pinar Selek is tijdens haar studie in Turkije in aanraking gekomen met straatkinderen. Methen heeft ze een atelier geopend waar de kinderen van gebruikt afval iets nieuws maken; zijheeft hen daarin begeleid. Later heeft ze ook een atelier geopend voor transseksuele vrouwenen travestieten. Vanuit dit atelier heeft zij ook een straattheater georganiseerd. Na haar studiein Turkije is zij naar Frankrijk gegaan om er een Postdoctorale studie Sociologie te doen; haardoctoraat heeft ze geschreven over de ‘vuile oorlog’ tussen de Turkse Staat & de PKK. Omdeze reden is ze bij terugkomst in Turkije aangehouden. Haar verzet resulteerde in een proces,waarbij ze door 103 advocaten werd verdedigd. Door de media-aandacht is ze een bekendfiguur geworden. Vervolgens is Pinar beschuldigd van het feit dat zij een bom tot ontploffingheeft gebracht in het drukke winkelcentrum Misir Carsi van Istanboel. Na 2,5 jaargevangenisstraf is zij vrij gesproken, reden: uit onderzoek was gebleken dat het geen bom,maar een gasfles van een gasfornuis was die was ontploft.Tijdens haar gevangenschap heeft ze gezeten op de afdeling voor Koerdische vrouwen,waardoor ze hun situatie beter leerde kennen. In samenspraak met een aantal prominenteKoerdische vrouwen is dan het idee gegroeid om de ‘Academie voor Vrouwen’ te stichten,met als doel sociaal-culturele activiteiten voor zowel kansarme Koerdische vrouwen als voorTurkse en Armeense vrouwen. Ze zette tegelijkertijd het project ‘vrouwendialoog voor vrede’op. Dit resulteerde in informatiebijeenkomsten in Diyarbakir, Batman en Hakkari, waarvrouwenplatforms zijn opgericht om de positie van vrouwen te versterken in sociaal, educatiefen politiek opzicht; ook in Istanboel is een informatiebijeenkomst gehouden. Op deze wijzeheeft ze duizenden Turkse en Koerdische vrouwen bij elkaar gebracht. Het project is dan ookgeslaagd. Op dit moment geeft Pinar Selek les op de vrije universiteit van Istanboel, schrijft intal van kranten en tijdschriften en doet onder meer onderzoek naar vredesorganisaties inTurkije en naar de leefomstandigheden van transseksuelen.In 2001 is bij de Hurmet Stichting een projectaanvraag binnengekomen van Pinar Selekrondom vrouwen en communicatie waarmee zij de dialoog tussen verschillendevrouwengroeperingen probeert te versterken. Dit project zal zich eerst richten op Istanboel; ineen later stadium zullen de projecten over het hele land worden uitgebreid. In dit projectwerkt ze samen met zestien andere Turkse organisaties waaronder de vrouwenplatformen inDiyarbakir en Batman, en Göç-Der. Inmiddels zijn er al zeven ateliers opgericht, heeft deorganisatie al onderdak, zijn de juridische statuten opgesteld en zijn de eerste activiteitengeorganiseerd. Korte termijndoelen zijn onder andere: met minstens twintig ateliersonderzoek doen naar verschillende thema’s, resulterend in seminars en publicaties;bibliotheek voor vrouwen openen, een website opzetten, cursussen voor vrouwen geven.Lange termijndoelen zijn onder andere: een vrouwenacademie openen (lessen op het gebiedvan literatuur, wetenschap, cultuur, economisch en sociaal leven) en uitbreiden door heelTurkije. Dit project is door onze voorzitter Ayfer Orhan vertaald onder de titel:

‘Vrouwen onderzoek, onderwijs en communicatie coöperatie’.

3

Steun uit Nederland

Tijdens de oriëntatiereis voor de Hurmet Stichting in 2001 naar Turkije ontmoetten wij PinarSelek. Samen met een groep vrouwen waaronder ook een sympathieke travestiet vormden zijhet initiatief Katagi. Zij huurden een etage in een heel oud pand vlak bij het bekendeTaksimplein in Istanboel. Pinar is socioloog en zet zich in om vrouwen uit het Oosten en hetWesten van Turkije met elkaar in contact te brengen. Hiermee heeft ze al een heleontwikkeling op gang gebracht die je zeker bewonderenswaardig mag noemen. Daarnaastheeft ze ook oog voor de problemen op straat. Zo heeft ze bijvoorbeeld met haar groep eenfotoproject opgezet voor straatkinderen. Deze kinderen enjongeren leven dag en nacht op straat.Sommige van hen snuiven lijm waardoor ze zich nog verderverwijderen van de maatschappij. Toch is het met deze groepgelukt om ze zelf foto’s te laten maken. Niet alleen op hetknopje van een fototoestel drukken, ook zelf de eigen gemaaktefoto’s ontwikkelen en afdrukken in een donkere kamer.Het is dan ook niet verwonderlijk dat het meteen klikte tussen Pinar, haar collega’s en ons.

Een klein jaar later heeft Stanley Muntslag (bestuurslid Hurmet)een semi-professionele videocamera beschikbaar gesteld,waarmee zij de activiteiten zichtbaar kunnen maken.

De Hurmet Stichting is ook gevraagd of wij voor financiële steun kunnen zorgen voor decampagne ‘Vrouwen ontmoeten zichzelf’. Het is ons gelukt om het solidariteitsfonds X -Y teovertuigen van het belang van deze tocht. Zij hebben dan ook Katagi gesteund met het bedragdat hiervoor nodig was; een bijdrage van €1430,-.

XminY is een Solidariteitsfonds dat wereldwijd investeert in progressieveinitiatieven op basisniveau die gericht zijn op radicale maatschappijverandering.Centrale thema's zijn politieke zelfbeschikking en sociale rechtvaardigheid.

Sint Lucas Parochie ’s HertogenboschOp 22 september 2002 is er een collecte gehouden in de Lucaskerk. Deze collecte heeft eenbedrag van €.239,70 bijeengebracht. Dit bedrag dekt een groot deel van de organisatie enreiskosten die we voor dit Vrouwenproject hebben gemaakt.Wij willen X-Y en de mensen uit de Sint Lucas Parochie nogmaals hartelijk bedanken voorhun bijdrage.

4

De organisatie Katagi & Armargi

KATAGI [Kadin Tavrini Gelistirme Ins. = Initiatief ter bevordering van de vrouwelijkehouding] is de organisator van deze campagne. Zij vormen een maatschappelijke groep dieoveral in Turkije een georganiseerde houding van de vrouwen ondersteunt.

AMARGI is een coöperatie die zich bezig houdt met vrouwen onderzoek, onderwijs encommunicatie.

De wandeltocht “Vrouwen ontmoeten zichzelf”

De algemene vrouwenproblematiekDe Turkse samenleving wordt beheerst door sterke sekseverschillen, discriminatie vanvrouwen en autoritair gezag van mannen.Veel vrouwen weten niets over de problemen en levenskwaliteit van andere vrouwen omdatzij in een beperkte levensruimte leven; ze leven in hun eigen milieu. Vanwege matigecommunicatiemogelijkheden van de vrouw leven zij apart van elkaar. Vele vrouwen verlaten(traditioneel) zelden hun dorp of woonomgeving.Hierdoor is het vaak niet mogelijk om problemen in het leven van anderen te zien. Vrouwenmoeten een tweede keer over hun eigen leven nadenken en zich vanaf dat punt bevrijden.

Mogelijke oplossingVrouwen uit elke hoek van de samenleving zouden tijdens de wandeltocht met elkaar incontact komen. Zij die leven in verschillende delen van het land met diverse achtergrondenzouden elkaar in samenhorigheid ontmoeten, ervaringen uitwisselen van hun problemen eneen boodschap van solidariteit overbrengen. Het doel hiervan was het creëren van nieuweideeën om de positie van de vrouwen te versterken in een door mannen gedomineerdesamenleving. De vrouwen die aan deze tocht deelnamen, de “boodschapsters”, zouden dewoorden van de vrouwen gaan bundelen en later als één geheel naar buiten brengen.Alleen vrouwen uit de grote steden meldden zich voor deze opdracht. Zij toonden zich bewustvan deze mogelijkheid. Toch hadden alle vrouwen zich moeten kunnen melden, zij behorenook de mogelijkheden te hebben om zich uit te spreken. De woorden van de vrouwen zoudenelkaar treffen. Over het gehele land zetten zij paden uit om elkaar te ontmoeten.Haar gezicht zal zich tot andere vrouwen wenden, zij zullen zich verstaan. Laten zij elkaartreffen om zich te bevrijden van de ketting die sinds duidenden jaren haar ziel, haar gedachteen haar lichaam kluisteren.

5

Kaart van Turkije

De voorbereidingenVoorjaar 2002

Tijdrooster:In Adana, Istanboel en in Ankara zijn de voorbereidingen voor de bekendmaking voor hetproject al begonnen. In Adana en Ankara zijn er twee vrouwenplatformen opgericht bestaanduit onafhankelijke vrouwen.

Voorbereidingen (april – mei 2002) De inhoud van enquête is rond De schriftelijke verklaringen zijn al klaar worden uitgedeeld De zoektocht naar ondersteuners is nog steeds bezig In verschillende steden lopen nog voorbereidingen voor het verwelkomen van de

wandelaars en activiteiten tijdens het verblijf in des betreffende stad. Er worden infokranen geregeld.

De voorbereidingen voor de minibussen en gezondheidsteam lopen nog. Ze zijn welbekend.

De wandelroute is bekend gemaakt ÖDP (solidariteit en vrijheidspartij), HADEP (democratische volkspartij), KESK

(ambtenaren vakbond), Feministische vrouwen organisaties en Linkse Partijen zullende vrouwengroep samenstellen die de wandelaars zullen verwelkomen

T-shirts met logo’s zullen nog afgedrukt worden Er wordt een map gemaakt voor de pers Er worden nog folders gemaakt

6

Organisatie (mei – juni 2002) Het comité dat de enquête zal houden is goed ingelicht en zal de enquête binnen de

beschikbaar gestelde tijd afronden. Het comité heeft ook de taak om de vrouwen goedbewust te maken

Het comité dat zich bezig zal houden met het organiseren van activiteiten tijdens hetverblijf in verschillende steden, is goed ingelicht over het belang van demonstratie enover het belang van op tijd organiseren van activiteiten

Een vergunning over deze demonstratie is alleen maar nodig voor Konya. Daar vindtde bijeenkomst plaats.

In juni zullen plaatselijke aankondigingen plaats vinden De vergunningen voor de info kranen moeten rond zijn Contacten leggen met pers, hier zal een aangewezen persoon zich steeds mee

bezighouden

De demonstratie (juli 2002) Schriftelijke verklaringen van start van demonstratie zullen worden uitgedeeld aan de

pers Info kranen zullen klaarstaan om de wandelaars te ondersteunen aan de hand van info

over de demonstratie Contacten met de pers zullen in deze maand intensiever worden Na de demonstratie zal een schriftelijke verklaring van de beëindiging uitgedeeld

worden aan de pers

Infokramen ‘ik ben niet vrij”In van tevoren geplande steden zullen er kramen worden besproken ter ondersteuning van dedemonstratie en ook om de activiteiten financiële te ondersteunen. Naast de info over dedemonstratie zullen hier ook T-shirts met logo’s worden verkocht. De omzet hiervan zalworden gebruikt voor de activiteiten. Bovendien zal iedere kraan ook een gastenboekbijhouden om alle vrouwen die langskomen de gelegenheid te geven om te schrijven over wathun verzet voor de vrijheid tegenwerkt.

PersberichtenWe denken eraan om vóór dat de demonstratie begint twee verschillende persconferenties tegeven. Als de demonstratie afgerond is, willen we nog twee verschillende persconferentieshouden. De persconferentie vóór de demonstratie zal gaan over de uitslagen van de enquêtesen het doel van de demonstratie. De persconferentie na de demonstratie zal vooral gaan overde ervaringen tijdens de wandeltocht en de uitslag van de kranen in de steden, gastenboek enover het verzamelde materiaal. Daarbij zullen wij ook de uitslagen bekend maken in hoeverrebehoefte is aan de vrijheid en meningsuitingen van de vrouw. En in hoeverre behoefte is aanbewustzijn van het belang van je geestelijke vrijheid van een vrouw.

7

Deelnemers & ondersteuners

Deelnemers aan de persconferentie in Istanboel:Voorzitster van de IHD-Istanboel, Eren Keskin (IHD = Turkse Mensenrechten Vereniging)Voorzitster van Katagi, Pinar SelekIHD bestuurder, Leman YurtseverKESK Generaalsecretaris, Sevil Erol (Kesk = Ambtenaren Vakbond)Voorzitster van de Journalisten Vakbond, Sükran SonerVoorzitster van de Hadep vrouwenfederatie Istanboel, Hümeryra TosunTheaterspeelster, Jülide KuralVan het Dicle Vrouwencultuurcentrum, Sübeyde Ugurlu

8

Andere deelnemers en/of ondersteunersVrouwen van de AK-PartijDe Alevitische VrouwenverenigingVrouwen van de Democratische Partij van het VolkOnafhankelijke vrouwenFeministische Vrouwenkring (FKC)Vrouwen van de Vrijheids en SolidariteitspartijChaos GL Stichting voor vrouwensolidariteitVrouwenplatform voor langdurige vredeVrouwenplatform de Vliegende bezemAntimilitaristische Feministen (ANFEM)Universitaire Feministengroep (ÜFG)Vrouwenacademie AmargiITÜ Groep voor VrouwenontwikkelingVrouwen van de Confederatie Vakbond van werkneemsters in openbare dienstÖte-ki Ben VredesmoederHAYGIN Platform van de Armeense VrouwenSahmaran centrum voor Vrouwen solidariteitVrouwen van VolkshuizenMensenrecht Project de Vrouw (KIHP)Feministische Beweging Ontwikkeling Onafhankelijke Vrouwen ZonnegezichtVrouwencoöperatie FiskosVrouwenvereniging de LiefdeEen boodschap van Lana Zadeq van het Palestijnse gezelschapEn een boodschap van de Afghaanse Vrouwenorganisatie RAWAEn nog vele ander vrouwen

9

‘Vrouwen maken een weg naar elkaar toe en ontmoeten zichzelf’

Vrouwen uit zowel West- als Oost-Turkije zijn op 6 juli 2002 vanuit vijf richtingen begonnenaan hun wandeltocht naar de in het midden van Turkije gelegen stad Konya. Een indruk overde afstanden die verschillende groepen hebben afgelegd: een groep is gestart voor een tochtvan ongeveer 500 kilometer vanuit Istanboel, een groep vanuit Ankara voor 250 km, vanuitAdana hebben ze zo’n 300 km voor de boeg uit Antakya 400 km en een groep vanuit Batmandie maar liefst een afstand van 750 km heeft overbrugd.De wandeltochten werden begeleid door een minibus en een gezondheidsteam. De wandelaarszijn in iedere stad waar zij langs zijn gegaan verwelkomd door de vrouwen die van tevoren opde hoogte waren gebracht van hun komst. Verschillende vrouwengroepen zowel vanonafhankelijke vrouwen als van vrouwen uit politieke partijen, vakbonden en civieleorganisaties beantwoorden de oproep van Katagi.Daar hebben zij deelgenomen aan seminars, persoonlijke gespreken met vrouwen enfeestelijke activiteiten met muziek. Diverse artiesten, zangeressen, schrijfsters, intellectuelenen kunstenaars hebben spontaan en geheel vrijwillig hieraan een bijdrage geleverd.Het doel is dat er in Konya op vrijdag 12 juli tot en met zondag 14 juli een groot treffen zalplaatsvinden in het conferentiecentrum. Vanuit de verzamelde reacties en uitspraken zal hetgemeenschappelijke “Manifest van Vrouwen uit Anatolië en Mesopotamië” ontstaan enonderschreven worden door duizenden vrouwen. Lapjes stof, hoofddoekjes, haakwerkjes enandere handwerken die tijdens de wandeltochten zijn verzameld vormen eengemeenschappelijk aandenken dat door de handen van de vrouwen is gegaan. Dezepersoonlijke stukken zullen aan elkaar worden genaaid. Hiermee symboliseren de vrouwenhet gemeenschappelijke probleem.Het wandelteam heeft notities gemaakt van de besproken thema’s. Zij hebben hun eigeninzicht en het inzicht van vrouwen opschreven. Dit is gedaan om een gastenboek bij tehouden. Dit gastenboek zal “Waarom ben ik niet vrij” heten. Iedere vrouw die zich niet vrijvoelt in de maatschappij heeft in dit boek geschreven. Hiermee kan de vrouw aangevenwaarom zij zich niet vrij voelt binnen de samenleving. Op het moment dat een vrouw dit kanaangeven, kunnen er de oplossingen voor gecreëerd.Bij iedere wandeltocht is er een cameravrouw vanaf het begin meegelopen om opnames temaken. Vier vrouwelijke cameravrouwen hebben opnames gemaakt tijdens de wandeltochtenvanaf de verschillende steden. Uiteindelijk zullen de opnames samengevoegd worden. Aan dehand van de opnames zullen zij een documentaire hiervan maken. Zo kunnen zij dezedemonstratie vastleggen. Op die manier kunnen statistieken makkelijk worden bij gehoudenals het gaat om vooruitgangen. Als men vergelijkingen wil maken van heden en verleden zijndit soort documentaires onmisbaar. Foto’s die zijn gemaakt tijdens deze tocht zijn geschiktom tentoonstellingen te organiseren.

10

Politie en “veiligheidskrachten”De vrouwen die uit verschillende steden van Turkije in Konya bijeen gekomen zijn om overde problemen van vrouwen te berichten, hebben de bijeenkomst afgezegd. Dit is gebeurd naaraanleiding van de politie die deze bijeenkomst met vier mannelijke cameramannen wildefilmen. Het is voor de vrouwen onmogelijk om in het bijzijn van mannelijke politiemensenhun problemen uit te spreken. Bovendien zullen daardoor remmingen zijn om in hunmoedertaal te kunnen spreken. De vrouwen verlangden dat de politie de bijeenkomst zalverlaten. Nadat de politie dit weigerde, eisten de vrouwen vrouwelijke agenten in te zetten.Ook om aan de deze optie mee te werken werd geweigerd. De spanningen liepen zover op datPinar Selek uiteindelijk meedeelde dat de bijeenkomst afgezegd zal worden.Samenhangend met de afgezegde bijeenkomst heeft er alsnog een persconferentie plaatsgevonden in Konya. De meeste vrouwen hebben de stad verlaten op een groep van twaalfvertegenwoordigsters na die aanwezig bleven voor de persconferentie.De organisatoren deelden tijdens een persverklaring op 15 juli in Konya mede dat zijonderweg lastig zijn gevallen met vergeldingsmaatregelen en gevolgd en geobserveerdwerden door politie en “veiligheidskrachten”.

Arnhem, 08-12-2002

Hurmet StichtingKrammerstraat 126826 EL Arnhem

HollandTelefoon: 0031 (0) 73 6890240Gsm: 0031 (0) 6 23548115Fax: 0031 (0) 26 8441334Email: hurmet@hurmet.nlBanknummmer: 3839.50.015KvK nummer: 17140068

WWW.HURMET.NL