Kansenkaart voor Waterrecreatie en Watertoerisme in Noord-Holland Noord

1 ONHN 2012

Kansenkaart

voor

waterrecreatie en watertoerisme

in regio Noord-Holland Noord

Opdracht:

Door Provincie Noord-Holland (PNH) is de programmamanager van Ontwikkelingsbedrijf

Noord-Holland Noord (ONHN) gevraagd om naar aanleiding van het rapport van Decisio,

de kansen voor de watersportsector in de regio Noord-Holland Noord (NHN) te

onderzoeken. Naar aanleiding van gesprekken met overheid en ondernemers bleek dat

dit rapport alleen niet voldoende was om een kansenkaart te ontwikkelen. Vandaar dat

resultaten van andere onderzoeken meegenomen zijn. De activiteiten rond de

kustversterking aan de Noordzeekust zijn hierin niet meegenomen.

Adriana Stam, projectleider

Ontwikkelingsbedrijf Noord-Holland Noord

April 2013

2 ONHN 2012

Inhoud

Algemeen Landelijk beeld watersport 3

Startpunt kansenkaart regio NHN 4 SWOT analyse NH 5

Vijf kansen

Jachthavens 7 Opkomst individuele, extremere sporten 11

Trends in riviercruise en chartervaart 13 Toegankelijkheid varen op binnenwater 15

Triple helix 18

Regiobeeld 23 Kop Noord-Holland

Westfriesland Regio Alkmaar

Vervolgstappen 25

Subsidieregeling Water als Economische Drager 26

Bronnen 27

Zeilen was vroeger een levensstijl,

nu is zeilen onderdeel van de vrijetijdsbesteding

3 ONHN 2012

Algemeen landelijk beeld

De watersportindustrie bestaat uit veel kleine bedrijven met meestal maar enkele

werknemers. De huidige crisis heeft effect op de verkoop van huizen, maar ook op de

verkoop van boten. Jachtwerven en importeurs van boten hebben het moeilijk, net als de

bouwbedrijven. Jachtmakelaars hebben meer moeite gebruikte boten te verkopen en dat

heeft effect op de prijzen. In het kielzog van de werven, importeurs en makelaars is nog

een hele industrie actief die onderdelen en toebehoren leveren, zoals masten, zeilen en

scheepsmotoren. Zij leveren aan jachtwerven, maar ook aan onderhoudsbedrijven en

watersportwinkels die zich net als de jachthavens vooral richten op de bestaande vloot.

De economische crisis van de afgelopen periode heeft geleid tot wat lagere omzetten in

2009 en 2010. Toch zijn de gevolgen in de meeste subbranches relatief beperkt gebleven

in vergelijking met de gevolgen van de crisis in sommige andere sectoren. Vanaf 2008

zijn er reeds omzetdalingen tot 25% geweest. Sinds 2011 trekt de verkoop van

pleziervaartuigen weer aan, met name die van gebruikte jachten. Op het water zelf is de

drukte echter nog redelijk groot. Waarschijnlijk komt dit doordat de watersporters meer

vrije tijd hebben gekregen. Dat leidt er toe dat ze vaker korte vakanties vieren.

De trend is dat het totale aantal vakanties in Nederland daalt en het totale aantal

vakanties in het buitenland toeneemt. Hetzelfde geldt voor de bootvakanties. De

bootvakanties in Nederland zijn in 10 jaar bijna gehalveerd en de (lange) bootvakanties

in het buitenland zijn bijna verdubbeld. Het totale aantal vakanties in het buitenland,

lang en kort, eigen boot, huurboot inclusief het verblijf aan boord van een cruiseschip, is

toegenomen van 195.000 in 2002 naar 260.000 in 2011. [Onderzoek Jongeren en

Watersport door Waterrecreatie Advies in 2012]

De andere vormen van waterrecreatie laten een groei zien in de nieuwe, extremere

sporten zoals duiken, kitesurfen, stand-up paddling en zeekanoën met een jongere

doelgroep. En de recreatie aan de kust laat een verbreding zien in tijd en aanbod. Bij

watertoerisme is een sterke groei te zien in riviercruisevaart en in mindere mate in de

motor- en chartervaart. [Inventarisatie watersportsector Noord-Holland door Decisio in

2012]

Doelgroepen:

De huidige zeilboot eigenaar verouderd, stapt eventueel over op motorjacht of sloep

[HISWA]. Jongeren zoeken gezelligheid en beleving in de watersport maar zij willen zelf

dingen doen, uitproberen en vooral zelf kiezen. Daarbij laten ze zich graag omringen en

adviseren door de peers [Waterrecreatie Advies]. Over de internationale bezoekers is te

weinig bekend waarom zij kiezen voor een watersportvakantie in onze regio. De Duitse

watersporters waarderen onze hoeveelheid water in diverse vormen en de

cultuurhistorie. Voor hen is Nederland ook gemakkelijk bereikbaar[NBTC en

ondernemers].

Aanleiding en startpunt van de kansenkaart:

Het onderzoek Inventarisatie Watersportsector Noord-Holland dat Decisio in opdracht van

PNH heeft uitgevoerd, is als basis genomen voor deze kansenkaart.

Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen:

1. Waterrecreatie of kleine recreatievaart (kano, roeiboot, fluisterboot, sloep, surfen,

zwemmen, waterskien, sportvissen en sportduiken)

2. Watertoerisme (grotere motor- en zeilschepen, jachthavens, zee- en

riviercruisevaart, motorcharters en bruine vloot, boat&bike vakanties,

kusttoerisme)

4 ONHN 2012

Uit de gesprekken kwam naar voren dat er ook een onderscheid gemaakt kan worden in

binnenwater en grootwater (IJsselmeer, Waddenzee en Noordzee). Want er is een groot

verschil in type schepen en doelgroep.

Volgorde van economische belangrijkheid in Noord-Holland:

kusttoerisme (dag- en verblijfsbezoekers aan de kust)

pleziervaart/watertoerisme (motor- en zeilboten en jachthavens) en de

verhuurmarkt van schepen

Cruise- en chartervaart (zee- en riviercruises, chartervaart/bruine vloot,

boat&bike)

watersporten (surfsporten, zwemmen, waterskiën, sportvissen en duiksport)

kleine recreatievaart (kanoën, sloepen fluistervaren)

Reactie uit gesprekken: onderschat niet de indirecte financiële waarde van de laatste

twee categorieën. De mogelijkheid tot deze activiteiten dragen namelijk ook bij aan

woongenot en aantrekkelijke woonomgeving.

Het weer is een belangrijk beslisfactor

Positionering NH als watersportprovincie

De ambitie die PNH heeft opgenomen in de (concept) Economische Agenda 2012 - 2015

met betrekking tot watersportsector. Dit is geformuleerd als 'het versterken van de

positie als vooraanstaande watersportprovincie' en PNH wil dit bereiken door een groei

van de economische effecten van riviercruise- en motorchartervaart, het beschikbaar

maken van kennis door de publicatie van de watersportmonitor NH en de inzet van

subsidie via Water als Economische Drager (WED).

Concurrentie

Op het gebied van watersportprovincie heeft NH twee concurrenten: Friesland en

Zeeland. Flevoland wil avontuurlijk en dichtbij zijn en richt zich op outdooractiviteiten en

de grote attracties in het gebied. In Batavia Haven in Lelystad wordt de Dutch Match Cup

Amsterdam georganiseerd in september 2013.

Friesland positioneert zich als watersportprovincie en heeft dat imago historisch

opgebouwd. Men richt zich daarbij op zeilen motorschepen. Gewenste imago is: groot

en klein vaarwater, goede infrastructuur en sfeervolle dorpen en steden. Huidige

doelgroep is voornamelijk Nederlands en daarnaast de Duitse markt. Er wordt ingezet op

kwaliteitsverbetering, duurzaamheid en verbreding naar landrecreatie met een focus op

dagbezoekers.

Zeeland is NH voorbijgestreefd en staat nu als watersportprovincie op nummer twee

achter Friesland. Zij richten zich met het provinciale beleid op watersportrecreatie in de

brede zin van het woord: sport en vrijetijdsbesteding.

De drie pijlers zijn:

omgevingskwaliteit (ruimte voor ontwikkelingen die kwalitatief hoogwaardig zijn,

duurzaam, passen in het landschap en bijdragen aan ecologische ontwikkelingen);

bevolking (verankering van de watersportrecreatie in de samenleving door bv

opleidingsmogelijkheden, ontwikkeling oude havens, jachthaven als

dienstverlener);

economische kansen (benutten van kansen en inzetten op realisatie samen met

partners en subsidieregelingen).

5 ONHN 2012

Waterrecreatie en watertoerisme in NH

In de regio NHN zijn 66 jachthavens (20% van het totaal in NH) met 7.740 ligplaatsen

(22% van het totaal in NH).

SWOT analyse van de waterrecreatie en -toerisme in NH:

Sterkten

fysieke infrastructuur;

voldoende kritische massa bij een aantal plaatsen om het imago

watersport provincie te ondersteunen;

diversiteit binnen de sector en provinciale (bestuurlijke) prioriteit;

ligging van NH (westelijke rand IJsselmeer en Markermeer) voor zeilers.

Zwakten

het feit dat het product in NH heel divers is (IJsselmeer, Waddenzee,

Noordzee, Markermeer en binnenwater) en daardoor niet zo makkelijk als

één geheel te vermarkten is;

er zijn te veel deelbelangen en er is een beperkte financieringskracht in de

sector;

Noord-Holland deelt niet mee in de groei zoals elders gezien wordt. Dit

komt omdat de bestuurlijke prioriteit vaak naar land (naar binnen) gericht

is en niet op het water

onvoldoende samenwerking met andere provincies (bestuurlijke prioriteit

ligt niet naar buiten NH);

toegankelijkheid van NHN voor riviercruiseschepen groter dan 110 meter

m.b.t. vaarwegen en capaciteit sluizen en havens.

fysieke infrastructuur van populaire havens (authentieke plaatsen) is

onvoldoende.

Kansen

vraag naar recreatiemogelijkheden vanuit de Randstad nemen toe;

groei van sloepenvaart (nieuwe doelgroep)

opkomende watersporten;

omslag van jachthavens van ligplaatsfaciliteit tot verblijfsfacilitator;

mogelijkheden tot jaarrond-exploitatie en functieverbreding (verhuur);

toename groepsactiviteiten en evenementen aan/bij het strand;

beter benutten koppeling met aanbod aan wal zoals bij riviercruise;

beleidsmatige kansen zoals Waddenfonds, Deltaprogramma etc.

Bedreigingen

Natura 2000 en andere weten regelgeving;

overmatige groei van waterplanten;

commerciële activiteiten op het water (windturbines, gaswinning);

toegankelijkheid/ontsluiting van binnenwater;

stagnatie jachtbouw en andere gevolgen financiële crisis;

ontgroening en vergrijzing (jeugd meer en op andere manier betrekken bij

watersport en als arbeidskracht in deze sector. En meer toestaan op

gebied van nieuwe watersporten zoals snelvaren en kitesurfen etc.);

minder betrokkenheid bij watersportverenigingen doordat men zich minder

snel aansluit bij collectieven of voor vrijwilligerswerk.

[Bronnen: onderzoeken zoals vermeld in dit document en input van overheden,

belangenorganisaties en ondernemers]

6 ONHN 2012

Reactie op SWOT analyse in het concept Waterkansenkaart: er zijn een aantal jachthaven

die nog een goede bezettingsgraad hebben, maar dit zijn steeds vaker havens met een

stichtingsvorm of gemeentehavens. Door rijks- of gemeenteondersteuning kunnen de

tarieven laag blijven. Dit wordt ervaren als een oneerlijke vorm van concurrentie voor de

commerciële havens. Als voorbeeld werd de haven in Den Oever genoemd waar de

overheid een passantenhaven wil realiseren terwijl er op 500 m afstand een commerciële

jachthaven gevestigd is.

[Bron watersport ondernemer]

Opkomende watersporten zijn:

kitebuggyen, blowkarten, stand-up paddling,

flyboarden, landkite en golfsurfen.

7 ONHN 2012

-------------------------------- KANSENOVERZICHT---------------------------------

Jachthavens in NHN

Ontwikkelingen

Behoefte van hedendaagse watersportconsument:

dienstverlening verbreed (onderhoud, winterberging etc.)

kwaliteitseisen (omgeving, gastheerschap, faciliteiten)

Huidige stand van zaken

Er is geen jaarrond exploitatie en hierop wordt ook niet aangestuurd. Jachthavens

zouden meer flexibiliteit in hun werkwijze of aanbod kunnen creëren. En gezien de

ontwikkelingen is het zinvol te investeren om zo op de veranderende behoefte en

vergrijzing in te spelen. Volgens ondernemers is de stijging van de hoogte van

toeristenbelasting ook een bedreiging voor de watersport in de regio NHN.

De uitbreiding van het vaarseizoen is een kans voor de sector. Dit in verband met

warmer weer in het voorjaar waardoor het seizoen eerder start. Ook de betere kwaliteit

van de isolatie van schepen speelt hierin een rol. Er is door de veranderende behoefte

van de hedendaagse watersporter meer behoefte aan het huren van een schip dan aan

kopen. Een verbreding van de doelgroepen kan bewerkstelligd worden door onder andere

het aanbod van drijvende logiesaccommodaties om leegstand van boxen te compenseren

en het aanbieden van camperovernachtingsmogelijkheden. Ongeveer 70% van de

bestedingen van de watersportconsumenten zijn voor boodschappen, horeca en

recreatief winkelen dus de spin off voor de economie is ook voor bedrijvigheid aan wal

interessant.

Conclusie

Sinds de opkomst van de watersport is de behoefte van hedendaagse

watersportconsument sterk veranderd. Om de concurrentiepositie van NHN op het gebied

van watersport te behouden en versterken is een andere werkwijze van de jachthavens

en daardoor een ander businessmodel vereist om in te spelen op de kansen in de

toekomst.

Aanbevelingen

Een jachthaven zal zijn werkwijze en aanbod moeten aanpassen en groeien van stalling

naar een jachthaven voor verblijf. Hierbij zou de eigenaar actief benaderd moeten

worden.

1. Daarbij kan gezocht worden naar sectorale samenwerking zoals het gezamenlijk

investeren in een kraan om boten te liften en faciliteiten voor winterberging. Dus het

clusteren van service en technische voorzieningen. Dit aangezien de hedendaagse

watersporter behoefte heeft aan een verbreding van de dienstverlening. Andere

activiteiten ter ondersteuning van het business model zijn het aanbieden van

mogelijkheden tot extreme sporten om zo een nieuwe markt aan te boren. Ook het

inhuren van een zeilschool zodat kinderen van bestaande gasten vermaakt worden en

enthousiast worden voor de sport. Tevens het aanbieden van huurschepen is een kans

omdat vanwege de crisis minder schepen gekocht worden. Waarbij dan een schip bij A

gehuurd kan worden en bij B ingeleverd kan worden, flexibiliteit voor de hedendaagse

consument.

Mogelijke trekkers: HISWA, toeristische platforms en bestaande samenwerking

tussen jachthavens.

2. Samenwerking kan ook intersectoraal gezocht worden om zo een sfeer creëren van

dorp in een dorp: veiligheid, gezelligheid, herkenning van gelijkgestemden. Maar ook een

betere aanspreekbaarheid en faciliteiten zoals horeca, dagelijkse boodschappen,

leenfietsen, T&R informatie etc. Ook het organiseren van jaarlijkse evenementen kan

bijdragen aan meer sfeerbeleving en loyaliteit voor de gasten. Bij meer en gevarieerd

8 ONHN 2012

aanbod verlengt de verblijfsduur en gaan de bestedingen omhoog. En de watersporter

van vandaag heeft behoefte aan omgevingskwaliteit met bijbehorende faciliteiten.

Mogelijke trekkers: HISWA, KvK, ondernemersverenigingen en bestaande

samenwerkingsvormen tussen watersportbedrijven en organisaties.

3. Samenwerking met de toeristische sector om arrangementen te ontwikkelen.

Bijvoorbeeld meerdaagse tochten met overnachting aan wal, ligplaats combineren met

een vervoer en diner. Dit soort product-markt-place combinaties kunnen gezamenlijk

ontwikkeld worden en professioneel vermarkt. Hiermee kunnen verblijfsduur verlengd

worden en bestedingen verhoogd en nieuwe doelgroepen benaderd worden.

Mogelijke trekkers: regionale VVV's, toeristische platforms, citymarketing

organisaties.

4. Informatievoorziening over de omgeving en mogelijkheden tot boeken van

evenementen, kopen van entreekaarten etc. Het recreatief aanbod in de omgeving van

een jachthaven versterkt het imago en daardoor de populariteit van de locatie. Bij meer

en gevarieerd aanbod verlengt de verblijfsduur en gaan de bestedingen omhoog.

Mogelijke trekkers: regionale en plaatselijke VVV's, toeristische platforms,

citymarketingorganisaties.

5. De jachthavens adviseren om aan te sluiten bij stichting Vrijetijdsindustrie NHN. Om

gezamenlijk de problemen met ruimtelijke ordening in het voorafgaande traject met de

overheid te vereenvoudigen en transparant te maken. Waardoor duidelijk wordt of

plannen voor grote investeringen haalbaar zijn. Hoe meer bedrijven aangesloten zijn hoe

meer invloed de sector heeft op beleid. Meer informatie over deze stichting op

www.leisureboard.nl.

Mogelijke trekkers: werkgroep oprichten binnen stichting Vrijetijdsindustrie NHN

Partners hierbij zijn provinciale en lokale overheid, ondernemers, belangenorganisaties,

uitvoering- en promotieorganisaties

Zijn er goede voorbeelden?

De jaarrond exploitatie aan de kust heeft een verbreding van het aanbod opgeleverd,

waardoor meer groepsactiviteiten en evenementen georganiseerd zijn. Daardoor is meer

omzet gemaakt. Er is door ondernemers (ontwikkelen en investeren) en overheid

(faciliteren) goed ingespeeld op de veranderende markt van het strandbezoek dat

verplaatst is naar middag/avond.

Bij de ontwikkeling van stalling naar recreatie door verbreding van de activiteiten wordt

de jachthaven een aantrekkelijke plek om te verblijven.

HISWA Vereniging en het Watersportverbond onderkennen de risico’s van vergrijzing en

zetten in op de beoefening van de watersport door jeugdigen. Fabrikanten van

pleziervaartuigen ontwikkelen om die redenen nieuwe vaartuigen met specifieke

eigenschappen die de jeugd aanspreken. Er is de laatste jaren sprake van een lichte

toename van het aantal zeillessen in Nederland.

Haven a la Carte is een methode om een duidelijke keuze voor de beoogde doelgroep te

maken en check of het aanbod daarbij past.

9 ONHN 2012

Wat speelt er in de regio NHN?

Enkhuizen: in het kader van de aanbeveling om intersectorale samenwerking te

bevorderen maakt gemeente Enkhuizen thans de HERT nota (Havens-Economische

Zaken-Recreatie-Toerisme). Ondanks de mogelijkheden zijn er obstakels zoals financiën

voor uitvoering en het definiëren van de samenhang. Het vaststellen van de

bestemmingsplannen is actueel en de HERT nota ondervindt vertraging door onvoldoende

capaciteit. Zijn hiervoor subsidie mogelijkheden?

[Bron J.H. Mooijen, lid Toeristisch Platform Enkhuizen]

Heerhugowaard: dit jaar wordt gestart met de aanleg van een jachthaven voor ongeveer

80 ligplaatsen en een klein havengebouw. Locatie: Westdijk te Broekhorn. Geen

informatie over verdere voorzieningen, exploitatiemodel en eigenaar.

[Bron Gerlof Kloosterman, beleidsmedewerker gemeente Heerhugowaard]

Hoorn: lopende of te verwachten projecten zijn:

Ontwikkeling jachthaven Schelphoek (lopend project). Geen informatie over

verdere voorzieningen, exploitatiemodel en eigenaar.

Realisatie nieuwe perscontainers

Realisatie beschikbaarheid Wifi

Plannen (nog niet besloten) voor gemeentelijke haven Hoorn:

nieuw stroomsysteem/stroombetaalsysteem

nieuw betaalsysteem voor liggeld

uitbreiding aantal stroompunten

verbeteren/uitbreiden aantal watertappunten en slangen

Plannen (nog niet besloten) voor uitbreiding voorzieningen charter- en

riviercruiseschepen:

inname systeem vuilwater

walstroom

Plan (nog niet besloten) aanlegsteiger rondvaartboten zuidzijde Oostereiland

Plan (nog niet besloten) aanlegsteiger westzijde Julianapark als opvangcapaciteit

en korte aanlegplaats voor recreatie

Plan (nog niet besloten) toiletvoorziening op het Baatland

Plan (nog niet besloten) informatiepaneel

Plan (nog niet besloten) voor cameratoezicht

Plan (nog niet besloten) voor realisatie digitale poort t.b.v. online reserveren

[Bron Ellen Haasbroek, beleidsmedewerker gemeente Hoorn]

Texel: ontwikkelingsplan Haven Oudeschild en Maritiem beleidsplan in voorbereiding.

Bezig met voorbereiding visievorming haven Oudeschild, waarbij de toeristische waarde

van de haven beter benut moet worden met eventueel nieuwe doelgroepen. Binnen dit

plan is het project multifunctionele drijvende steiger actueel die men wil voordragen voor

een WED bijdrage.

[Bron Jook Nauta, voorzitter Stichting Waddenhaven Texel]

Langedijk: in de door de gemeenteraad vastgestelde Economische visie is de versterking

van de toeristische sector opgenomen. Dit wordt onder andere uitgewerkt in de

gebiedsvisie Broek op Langedijk. Doel is om de in Broek op Langedijk gelegen

passantenhaven en directe omgeving aantrekkelijker in te richten voor

(water)recreanten, waardoor hun verblijfsduur verlengd wordt. In de studie ‘Waterways

en ondernemen’1 wordt deze visie ondersteund en wordt de haven van Broek op

Langedijk tevens genoemd als een geschikte locatie voor een water-land overstappunt

voor varen, fietsen en wandelen.

[Bron Fokko Bons, beleidsmedewerker gemeente Langedijk]

1,2 Deze studies zijn uitgevoerd binnen het Europese Interreg IVB project Waterways for growth. Langedijk was een van de partners in dit project.

10 ONHN 2012

Opmeer: in opdracht van Recreatieschap Westfriesland heeft Unihorn BV een

haalbaarheidsonderzoek gedaan naar de realisatie van een passantenhaven in gemeente

Opmeer. Het onderzoek is oktober 2012 afgerond. De verwachting is dat halverwege

2013 besluitvorming door de gemeenteraad van gemeente Opmeer gaat plaatsvinden.

[Bron Jos Koopmans, beleidsmedewerker gemeente Opmeer]

Recreatieschap Westfriesland: voert ook de passantenhaven in Opmeer op. Het project is

in voorbereiding en omhelst het realiseren van de passantenhaven en het doorvaarbaar

maken van de aanvoerroute voor de haven. Door deze voorzieningen ontstaat een zeer

interessant alternatief in het BRTN netwerk.

[Bron Karel Schoenaker, medewerker Recreatieschap Westfriesland]

11 ONHN 2012

Opkomst van extremere watersporten

Ontwikkelingen

Er is een duidelijke behoefte zichtbaar bij een jongere doelgroep die extreme vormen van

watersportrecreatie zoals duiken, kabelskiën, kite surfen etc. willen uitoefenen.


Natura 2000 en andere weten regelgeving kunnen belemmerend werken op het

ontwikkelen van nieuwe businessmodellen. Het beschikbare water wordt al intensief

gebruikt en er is een groei van waterplanten. Tevens is er in de watersportsector een

beperkte financieringskracht.

Vraag naar recreatiemogelijkheden vanuit het stedelijk gebied waaronder de Randstad

nemen toe. Er zijn nieuwe watersporten die een groeiende belangstelling genieten zoals

kitesurfen, stand-up paddling etc. Jachthavens zouden kunnen investeren in de vraag en

behoefte van hedendaagse watersporten en daardoor groeien van stalling naar verblijf.

Conclusie

Er is een nieuwe doelgroep voor de watersportsector die groeit en waarvan de regio NHN

ook kan profiteren. Daarmee wordt het imago als watersportprovincie versterkt door een

andere positionering dan Friesland en Zeeland. Zonering zou een oplossing kunnen zijn

om veiligheid van diverse vormen van watersport te behouden en vergroten.

Reactie op concept Waterkansenkaart: in Nederland zijn we overgereguleerd. Zodra de

omvang van een activiteiten groter wordt komen er regels. Energie steken om meer

activiteiten in N2000 gebied te gaan ontwikkelen heeft geen zin (zie ook conclusies in

rapportage Waterrecreatie Advies).

[Bron J.H. Mooijen, TPE]

Aanbevelingen

Voor zwembaden, jachthavens, recreatieschappen, bungalowparken of campings kan het

aanbieden van faciliteiten voor extreme sporten een betere exploitatie geven en het

aanbod aantrekkelijker maken voor een bredere doelgroep. Bijvoorbeeld het behalen van

het duikbrevet, een kabelskibaan of het oefenen met surfen. Hiervoor is wel noodzakelijk

dat er afspraken gemaakt worden over de focus op bepaalde activiteiten in bepaalde

gebieden (zonering). Zodat duidelijk is waar wat mag, dit handhaven en faciliteiten

aanleggen, bereikbaar maken, bekend maken en koppelen met bestaand aanbod. Dit

vergt intersectorale samenwerking.

Mogelijke trekkers: ondernemers, belangenorganisaties, overheid, uitvoerings- en

promotieorganisaties met elk hun eigen rol.


Recreatiebad de Schots uit Den Helder (Game Kingdom Heersdiep) investeert in een

soort duiktoren waardoor het duikbrevet behaald kan worden.


Uitbreiding HISWA programma met fun sports.

[Bron Gerdina Krijger, consulent HISWA]

Hoorn: erkent opkomst van extremere watersporten. Bij jachthaven Schelphoek is het

plan (nog niet besloten) om daar durfsporten te faciliteren.


Langedijk: in recreatiegebied Geestmerambacht zijn platforms aangebracht voor de

duiksport.


12 ONHN 2012

Heerhugowaard: in het Park van Luna is het bedrijf SKEEF actief met een waterkabel

skibaan en andere watersportfaciliteiten.


Recreatie Westfriesland: werkt aan regionaal kitesurf beleid


ONHN: advies om naast zonering voor extreme watersporten en andere branding- en

strandsporten een territoriale segmentering in te voeren. Wil men deze

vrijetijdsbesteding aantrekken en aanbieden moet dat geen veiligheidsconsequenties

hebben voor gewone strandplezier zoals zwemmen, zonnen en wandelen.

Tevens advies om meer aandacht te besteden aan de kansen die de hengelsport kan

bieden in zowel binnenwater als het de zeeën. In Ierland is het een goede inkomstenbron

en het Horizon College heeft een MBO opleiding sportvissen.

[Bron John Spee, projectleider ONHN]

13 ONHN 2012

Trends in riviercruise- en chartervaart

Ontwikkelingen

Deze manier van reizen stijgt nog steeds in populariteit: zeecruises +13% en

riviercruises +20%. Ook de charters ontwikkelen meer capaciteit en het aantal

vaardagen neemt toe. Door de vergrijzing is de verwachting dat de doelgroep voor

riviercruises de komende jaren nog toeneemt.


In de piekperiode (maart-mei) wordt de capaciteit van aanmeermogelijkheden voor

riviercruises al bijna volledig benut. Doordat de sluis bij Enkhuizen schepen tot 110 m

kan verwerken neemt het aantal riviercruises in Enkhuizen af. De koppeling van het

aanbod aan wal en de behoefte van de cruisevaart passagiers kunnen beter benut en/of

gecoördineerd worden.

Onderzocht kan worden of de riviercruises goed gecombineerd kunnen worden met

zorgconcepten. De rederijen die zee- en riviercruises aanbieden zijn goed georganiseerd,

zij hebben marketingslagkracht en hun vaarschema is 1½ jaar van te voren bekend. De

regio NHN heeft ruim aanbod aan wal dat aantrekkelijk is voor bezoekers die het typische

Holland zoeken. En er zijn diverse havens die aantrekkelijk zijn voor riviercruise- en

motorchartervaart: dicht bij de oude kern en goed bereikbaar.

Conclusie

De passagiers van riviercruise- en motorcharterschepen kunnen meer van het aanbod

aan wal gebruik maken en zo de lokale en regionale economie versterken. Uitbreiding

van de aanmeercapaciteit in verband met de grootte van de schepen zou de branche nog

kunnen laten groeien.

Aanbevelingen

Het ontbreekt aan optimale coördinatie tussen de rederijen en het aanbod aan wal. De

havenmeester kan hier een rol in spelen of een evenementen- boekingsbureau. Het

schema van de rederijen is lang van te voren bekend en daarop kan ingespeeld worden.

Toeristisch, recreatieve, culturele ondernemers en organisaties zijn net als de

detailhandel onvoldoende op de hoogte van de kansen die de rivierscruisevaart hen kan

bieden.

Centrale rol van de havenmeester. Dit is een vak waarvoor men opgeleid moet worden

(handhaving, veiligheid, maritieme kennis, gastheerschap, coördinatie wal en water).

Goede communicatieve eigenschappen en kennis van het aanbod aan wal is cruciaal

omdat de havenmeester de praktische schakel kan zijn tussen de organisaties die de

behoefte van de bezoekers op water en het aanbod aan wal kunnen matchen.

De havenmeester speelt een belangrijke rol in het delen van informatie waarop

touroperators of lokale evenementen- en/of boekingsorganisatoren op kunnen inspelen.

Maar de rederijen zijn commercieel dus de rol van de havenmeester is meer verbindend

en proactief informerend.

[Diverse bronnen: overheid, belangenorganisaties en ondernemers]

Mogelijke trekkers: overheid, ondernemers, belangenorganisaties, uitvoering- en

promotieorganisaties, ACP, havenmeesters.


Hoorn Events biedt riviercruisepassagiers een 'Hollands' diner aan op een bijzondere

locatie zoals in een kerk, waarbij bewoners van Hoorn aanschuiven. In Enkhuizen biedt

Dutch Walk&Talk bijzondere stadswandelingen aan op locaties die normaal niet voor

bezoekers toegankelijk zijn. Voor een goede planning en voorbereiding worden afspraken

14 ONHN 2012

gemaakt met de rederijen om dit soort arrangementen voordat aangemeerd wordt in de

haven van Hoorn, aan te bieden aan hun gasten.


Hoorn: overweegt deelname aan het project ACP riviercruise en chartervaart in NH. En er

zijn plannen (nog niet besloten) om een locatieonderzoek uit te voeren ten behoeve van

de uitbreiding van de steiger capaciteit voor cruise- en chartervaart schepen.


ACP heeft binnen het stimuleringsproject riviercruise- en chartervaart NH ingespeeld op

het verbinden van aanbod aan wal en behoefte van de cruisegasten door speeddates te

organiseren tussen ondernemers en rederijen.

[Bron Liesbeth Schepers, projectleider Amsterdam Cruise Poort]

BBZ organiseert jaarlijks een havenmeestersoverleg. Hier is de rol van de havenmeester

en zijn takenpakket besproken. Hoewel de meningen verdeeld waren was wel duidelijk

dat de rol van de havenmeester niet alleen belangrijk is voor de indeling van de haven

maar ook als aanspreekpunt voor de schippers.

[Bron Pam Wennekes, projectleider BBZ (vereniging voor beroepschartervaart)]

15 ONHN 2012

Toegankelijkheid varen op binnenwater

Ontwikkelingen:

De toegankelijkheid van het varen op binnenvaren is een behoefte van een grote

doelgroep, waaronder mensen die in de stedelijke omgeving wonen. Met als voornamelijk

doel om te recreëren en in mindere mate om vakantie door te brengen op of in nabijheid

van water.


Er is te weinig bekendheid over routes met goede doorgangsmogelijkheden voor

watersport recreatie of kleine recreatievaart. Het ontbreekt aan een eenduidig,

eenvoudig, herkenbaar en eventueel digitaal routesysteem zoals het fietsenroutenetwerk

op het water. Vaarwegen worden onvoldoende op diepte gehouden en er is beperkte

brugbediening. Het is vaak niet duidelijk voor welke vaartuigen een vaarroute geschikt is.

Oorzaken zijn onder andere kleinschaligheid en ongeorganiseerdheid van het aanbod en

beperkte financieringskracht. Ook ontbreekt het over informatie over aanlegplaatsen,

verhuurmogelijkheden, weten regelgeving en het toeristisch recreatief aanbod aan wal.

Fysieke bebording is vanuit een boot of schip lastig te lezen of te dicht bij de wal

onbereikbaar.

Mogelijkheden bieden inzet op uitbreiding van het vaarseizoen. In verband met warmer

weer in het voorjaar en betere isolatietechnieken kan het seizoen eerder starten. De

weersvoorspelling is een belangrijk beslisfactor voor consumenten voor hun

vrijetijdsbesteding. Het verhuur van schepen in de watersport neemt toe. De vraag naar

recreatiemogelijkheden van Randstad/stedelijk gebied neemt toe. En technologische

ontwikkelingen maken het mogelijk dat routes ook voor mobiele toepassingen geschikt

kunnen worden gemaakt.

Conclusie

Nieuwe doelgroepen voor de watersport kunnen bereikt worden met duidelijke

routestructuren en bekendheid met laagdrempelige vormen zoals varen met fluisterboten

en sloepen in combinatie met het aanbod aan wal. Daarbij is er een maatschappelijk

belang omdat watersporten gezondheid kunnen bevorderen en de stedeling daarmee rust

en ruimte kan opzoeken.

Aanbevelingen

1. ontwikkelen van (digitale) routes of routekaarten en een (mobiele) website voor de

kleine pleziervaart. Vanwege de laagdrempeligheid van deze vormen van waterrecreatie

is het noodzakelijk dat helder is welke vaartuigen op welke vaarwegen mogen en kunnen

varen. Voor optimale synergie bevatten de routekaarten informatie over het toeristisch

recreatief aanbod aan wal.

Mogelijke trekkers: overheid voor zonering en handhaving, uitvoering- en

promotieorganisaties voor ontwikkelen en vermarkten van routes, ondernemers

voor het aanbod.

2. In verband met de behoefte aan flexibiliteit bij de consument, het vele aanbod voor

vrijetijdsbesteding en het weer als beslisfactor moeten verhuurmogelijkheden flexibel

aangeboden worden. Hiervoor kan social media een goed kanaal zijn.

Mogelijke trekkers: uitvoering- en promotieorganisaties voor ontwikkelen en

vermarkten van routes, ondernemers voor het aanbod.

3. Fluisterboten worden vanwege praktische redenen (oplaadmogelijkheid, zware accu en

hoge investering) vrijwel alleen voor verhuur aangeboden. Hiervoor zouden overheid en

ondernemers in kunnen samenwerken. Waarbij de marketing ingezet kan worden op de

groepsmarkt. Onderzoek heeft namelijk uitgewezen dat groepen meer besteden aan wal

dan particulieren.

16 ONHN 2012

Mogelijke trekkers: overheid, uitvoering- en promotieorganisaties en

ondernemers.

4. arrangementen ontwikkelen voor bepaalde doelgroepen

Mogelijke trekkers: uitvoering- en promotieorganisaties voor ontwikkelen en

vermarkten van routes, ondernemers voor het aanbod.


In gebied Holland Rijnland en het Groene Hart is een systeem voor routenetwerk

ontwikkeld voor de kleine recreatievaart genaamd: sloepennetwerk (informatie bij Dick

Baay, Amsterdamse Vaargids).

Op 12 juli 2012 is Greenjoy van start gegaan met verhuur van fluistersloepen in

Haarlem. De financiering is voor een belangrijk deel geregeld via crowdfunding. Meer

informatie via www.greenjoy.nl en www.seeds.nl.


Land van Leeghwater (gemeente Schermer, Graft-de Rijp en Beemster): Recreatie NH

heeft in 2012 de mogelijkheden en draagvlak voor een sloepenvaarnetwerk

geïnventariseerd voor de regio Laag Holland.

[Bron Deirdre Pronk, beleidsmedewerker gemeente Schermer]

Hoorn: een lopend project is de vaarroute Hoorn-Enkhuizen.


Langedijk: in de studie ‘Masterplan doorvaarbaarheid gemeente Langedijk’ zijn de

mogelijkheden en kosten benoemd om de doorvaarbaarheid van de waterwegen in de

gemeente te vergroten (dit masterplan heeft een directe relatie met de studie

‘Waterways en ondernemen’). Op korte termijn wordt een verkenning uitgevoerd naar de

financieringsmogelijkheden voor de vergroting van de doorvaarbaarheid.


In het Masterplan van gemeente Medemblik staat de ambitie om de stad Medemblik

verbinden met het landelijke gedeelte van de gemeente door middel van vaarroutes.

[Bron Edgar Rijsdijk, adviseur gemeente Medemblik]

Recreatie Westfriesland: te hard varen is een groot probleem, dit levert gevaar op en

schade aan walkanten. Hoe kunnen we dit gezamenlijk oppakken in de hele regio?

Recreatie Westfriesland: heeft een vaarroutenetwerk in Westfriesland dat zij wil

uitbreiden. Hiervoor is door UNIhorn BV een inventarisatie uitgevoerd naar knelpunten en

kansen. De resultaten worden verwerkt tot een regionaal wensbeeld. Doel is te komen

tot een regionaal netwerk. Plan is nog niet vastgesteld door algemeen bestuur en zal

naar verwachting gefaseerd uitgevoerd worden.


Door bezuinigingen worden meerdere sluizen en bruggen beperkt bediend. Is er een

mogelijkheid tot subsidie om te onderzoeken in hoeverre digitale toepassingen hierbij

een oplossing kunnen bieden?

[Bron watersportondernemer]

BBZ: Op alle negen recreatieterreinen van het Recreatieschap Westfriesland is toegang

alleen toegestaan tussen zonsopgang en zonsondergang. Het zijn echter prachtige

plekken om te overnachten, zeker in combinatie met een bezoek aan het museum.

Voorbeeld is de steiger en het recreatiegebied van de vooroever in Medemblik, ook in

17 ONHN 2012

beheer van het recreatieschap. Hoe kunnen we dit beleid aanpassen aan een duidelijke

behoefte van een doelgroep?

[Bron Pam Wennekes, projectleider BBZ (vereniging voor beroepchartervaart)]

18 ONHN 2012

Publiek-Private Samenwerking (PPS) watersportsector, vrijetijdsindustrie, detailhandel, belangenorganisaties, NGO's

en overheid

Ontwikkelingen

Er is een groeiende bewustwording van de waarde van water voor de ruimtelijke kwaliteit

in het algemeen. NH heeft een relatief zwak watersportimago terwijl het wel een divers

aanbod heeft en een robuust fysiek waterinfrastructuur. Historisch gezien heeft NH

namelijk een cruciale rol gespeeld bij de ontwikkeling van Nederland als zeevarende

natie. Uit de stakeholdersanalyse in het rapport van Decisio blijkt dat er vele belangen

zijn op diverse (schaal)niveaus en te weinig afstemming.


Een knelpunt is dat kennis, ervaring en expertise binnen de provinciale organisatie voor

waterrecreatie en –toerisme over meerdere directies en sectoren verdeeld is. Het gaat

daarbij onder meer om vaarwegenbeheer, recreatie, toerisme, economie, ruimtelijke

inrichting, water, natuur en landschap. Daardoor ontbreekt aan samenwerking en

afstemming binnen de provinciale organisatie met betrekking tot de watersportsector.

Er is er een probleem bij de doorvaarbaarheid door het onvoldoende op diepte houden

van vaarwegen en de beperkte brugbediening.

Door ondernemers worden freeriders en/of beunhazen als een probleem gezien en

ervaren. Vandaar dat gezamenlijke inspanningen niet breed gedragen worden.

Het passagiersvervoer (rondvaarten, riviercruise- en chartervaart) manifesteert zich niet

in de binnenvaart of bij de overheid. Daardoor hebben ze geen sterke stem en externe

representatie. Ze zijn minder innovatief met hun product en verenigen zich onvoldoende

ondanks dat ze een directe economische betekenis hebben van 10% van de omzet van

de totale binnenvaart.

Passagiersvervoer (rondvaarten, riviercruise- en chartervaart) is flexibel en vertoond

desondanks dat er niet optimaal wordt samengewerkt een groei. De vraag vanuit het

stedelijk gebied naar recreatiemogelijkheden nemen toe. Een nieuwe doelgroep

manifesteert zich voor nieuwe vormen (extremer) van watersport. Hiervoor is wel enige

bewustwording noodzakelijke die eventueel via weten regelgeving kan worden bereikt.

Jachthavens zien de noodzaak in van hun rol van stalling naar verblijfsaccommodatie. Er

is noodzaak voor een succesvolle jaarrond-exploitatie om de sector te versterken.

Functieverbreding en toename groepsactiviteiten en evenementen zoals aan/bij het

strand kunnen als goed voorbeeld dienen. Er zijn beleidsmatige kansen zoals

Waddenfonds, Deltaprogramma etc.

Reactie op concept Waterkansenkaart: een zwakte in de PPS is het ontbreken van

samenwerking en afstemming. Er is geen of onvoldoende gestructureerd contact

daardoor ontbreekt de samenhang en optimaal resultaat van de inspanningen van

gemeenten, ondernemers, belangenorganisaties en NGO's zoals het

Hoogheemraadschap.

Aanbevelingen

In de PPS zou een prioriteit voor langer termijn gesteld moeten worden (visie) met

betrekking tot de ontwikkeling van watersportsector. Stakeholders moeten met

betrekking tot de watersportsector elkaar actief informeren, plannen en prioriteiten

afstemmen en samenwerking zoeken om de watersport verder te ontwikkelen.

1. Afspreken van duidelijke rollen en taken tussen Rijkswaterstaat (eigenaar water),

gemeente (eigenaar wal), waterschappen (onderhoud en beheer) en PNH (RO). Door

een praktische afstemming kan grote synergie behaald worden. Voorbeeld: geef

19 ONHN 2012

Waterschappen de opdracht als zij de vaarwegen onderhouden ook de op land staande

landschapsinrichting (banken, borden etc.) die alleen via het water toegankelijk zijn, te

onderhouden. Of het verbeteren van de toegankelijkheid van vaarwegen door het

elektrisch bedienbaar maken van bruggen.

2. Focus op bepaalde activiteiten in bepaalde gebieden (zonering). Zodat duidelijk is

waar wat mag, dit handhaven en faciliteiten aanleggen, bereikbaar maken, bekend

maken en koppelen met bestaand aanbod. Dit vergt intersectorale samenwerking.

3. Bij het vormen van beleid moet rekening gehouden worden met interactie tussen

diverse sectoren (dwarsverbanden, kruisbestuiving, gelijk optrekken bij infrastructurele

investeringen) zodat optimaal van elkaar gebruik gemaakt kan worden en een win-win

situatie kan ontstaan.

4. Als de watersportbedrijven zich binnen St. Vrijetijdsindustrie en sterke positie

verwerven kan in samenwerking met Leisure Board een kenniscentrum watersport

ontwikkeld worden. Hierbij zijn onderwijs, onderzoeksbureaus, kenniscentrum Kust,

kennisafdeling van ATCB, overheden en de watersportsector nauw betrokken. Niet alleen

feiten en cijfers op toegankelijke wijze beschikbaar maken maar ook de interpretatie van

de data en een inventarisatie van locaties en aanbod watersportsector.

5. positionering van NH als watersportprovincie waarbij een andere positie wordt gekozen

dan Friesland en Zeeland. Als een koers gekozen is, hierop ook gezamenlijk voor lange

tijd in investeren. De HISWA adviseert om de aandacht te leggen op de binnenwateren

met doelgroepen die recreëren met sloepen, fluisterboten, kano's etc.

Vereiste partners

overheid, ondernemers, belangenorganisaties, NGO's, uitvoering- en

promotieorganisaties


Ondernemers (intersectoraal) in gemeente Waterland hebben een visie opgesteld met als

doel revitalisatie (fysiek) en conversie (lokale economie) door betere benutting van

waterrecreatie en watertoerisme. Visie Waterfront Monnickendam 2013.

[Bron Jan en Trees Zetzema, Jachthaven Waterland]

De groei van riviercruise- en motorchartervaart in NH is mede gerealiseerd door een

betere samenwerking tussen PNH, diverse gemeenten in NH, regionale ondernemers,

touroperators en rederijen. Het stimuleringsprogramma Riviercruise- en

motorchartervaart is gestart in 2008 en het aantal aanlopen van riviercruiseschepen in

Noord-Holland is met 20 procent is gestegen in de periode 2008-2010 (van 1.355 naar

1.623). Tevens is door het programma het aanbod aan riviercruises verbreed en nieuwe

doelgroepen aangesproken.

[Bron Liesbeth Schepers, projectleider Amsterdam Cruise Poort]

Recreatie Westfriesland: vaarroute Drachterveld is onderdeel van een integraal project

waarin waterberging, vaarverbinding en recreatieve voorzieningen worden gerealiseerd.

Een voorbeeld van PPS.

www.drechterland.nl/Actueel/Drechternieuws/Vaarroute-Drachterveld-wordt-sociaal-

aangelegd.htm


Alkmaar: gemeente Alkmaar heeft een site ontwikkeld met informatie over de havens in

Alkmaar voor watersporters www.havensinalkmaar.nl/

Provincie Friesland verlegd de energie en inzet naar kwaliteit. Door het verbinden van de

vraag/behoefte van de watersporters met de wal. Inzet op duurzaamheid en dagrecreatie

www.drechterland.nl/Actueel/Drechternieuws/Vaarroute-Drachterveld-wordt-sociaal-aangelegd.htm

www.drechterland.nl/Actueel/Drechternieuws/Vaarroute-Drachterveld-wordt-sociaal-aangelegd.htm

www.havensinalkmaar.nl/

20 ONHN 2012

i.p.v. capaciteit uitbreiding. Het beleid is erop gericht mensen opnieuw te laten kiezen

voor Friesland en niet in te zetten op het bereiken van nieuwe doelgroepen.

Provincie Friesland stimuleert duurzaamheid ook in watersport. Zij heeft een

subsidietraject waarmee elektrisch varen gestimuleerd wordt.

www.fryslan.nl/schoonvaren


HISWA; Stichting Recreatietoervaart Nederland (SRN) gaat medio 2014 over in platform

Waterrecreatie NL. Dit is een PPS die benut kan worden om doelstellingen zoals in de

Waterkansenkaart benoemd, te behalen.

[Bron Gerdina Krijger, consulent HISWA]

Land van Leeghwater: heeft het plan om een projectplan op te stellen om de

waterrecreatie te bevorderen in het gebied (2013 - 2014).

[Bron Deirdre Pronk, beleidsmedewerker gemeente Schermer]

Hoorn: een effectieve samenwerking van de triple helix in de vorm van onderzoek en

uitvoering. Bijvoorbeeld samenwerkingsmogelijkheden met andere havens in de regio,

wat verbind ons en wat hoe onderscheiden we ons binnen deze samenwerking. Maar ook

promotie, capaciteit, boekingsmogelijkheden etc. Het aanpakken van een gezamenlijk

probleem zoals fonteinkruid die de toegankelijkheid van het water en de havens bedreigt.


ONHN: de watersporter besteed hoofdzakelijk consumptief (70%) en in mindere mate

investeert in zijn vaarmiddel of vaartuig (diepte-investering). Is er een verbond te

smeden met de jachtwerven en jachtbouwers om daarop in te spelen? In Friesland

profiteren zowel toeristische branche als de jachtbouwers en werven van de watersport.

ONHN: gezamenlijke inzet en afstemming voor het opzetten en/of organiseren van

events (zeilwedstrijden Skutsje Silen, Sail etc.) om watersport bij de jongeren in de

provincie aantrekkelijker te maken. En jongeren van buiten de provincie aan te trekken.

ONHN: voor de Hargervaart in gemeente Bergen bestond een upgradingsplan. Wat is de

status hiervan en kan dit meegenomen worden in een integrale WED aanvraag?

[Bron John Spee en Tineke van Schaik, projectleiders ONHN]

Feiten en cijfers die actueel zijn moeten worden meegenomen in beleidsplannen. En niet

die van 10 jaar terug of geflatteerde cijfers van groeifases. Tevens moeten investeringen

door ondernemers wel terugverdiend kunnen worden en niet gedwarsboomd worden door

overheden die op de stoel van de ondernemer gaat zitten.


Recreatieschap Westfriesland: meer gebruik maken van het principe werk met werk

maken. In de regio worden genoeg kansen gegeven met betrekking tot de

dijkversterking. Primair een project voor veiligheid en waterkwaliteit verbetering. Maar

het biedt ook aanknopingspunten voor projecten die mee kunnen liften en zo financieel

haalbaar worden. Voorbeeld is uitbreiding vooroever bij Medemblik. Kans is

vooroeverontwikkeling in Hoornse Hop.


Zeevang: Hoogheemraadschap gaat het gemaal bij Schardam realiseren in de gemeente

Zeevang. Dit zou gecombineerd kunnen worden met de aanleg van een sluis zodat vanaf

het Markermeer naar de boezem gevaren kan worden. Komt dit in aanmerking voor WED

aanvraag? Wie zou projecttrekker moeten worden?

[Bron Piet Zwaan, wethouder gemeente Drechterland]

http://www.friesemeren.nl/assets/files/Subsidieregeling%20Ombouw%20Boten.pdf

21 ONHN 2012

Langedijk: in de studie ‘Waterways en ondernemen’ zijn de mogelijkheden onderzocht

voor het versterken van aan water gerelateerd ondernemerschap. De mogelijkheden

hiervoor worden in sterke mate bepaald door een vergroting van de doorvaarbaarheid in

de gemeente in die delen van de gemeente waar de economische bedrijvigheid het

grootst is en verder versterkt kan worden (zie onder Toegankelijkheid vaarwegen).


Jachthavens die een jaarrond exploitatie ambiëren zijn daarbij afhankelijk van andere

jachthavens. Als er één haven open is maar de rest zijn gesloten dan zal een

watersporter niet snel gaan varen. Hierbij is niet alleen afstemming binnen de regio

gewenst maar interprovinciaal. Het IJsselmeer, Markermeer en de Waddenzee zijn een

markt, daar kan op ingespeeld worden.


Vanuit betrokkenheid op het gebied van gebiedsontwikkelingen is ONHN regelmatig in

gesprek met ondernemers die initiatieven tonen op het gebied van (water)recreatie.

Recent zijn er gesprekken gevoerd over de havenontwikkeling in Kolhorn. Het initiatief is

om te komen tot een private exploitatie van de jachthaven in combinatie met de

ontwikkeling van (drijvende) recreatiewoningen, een havenkantoor, camperplaatsen en

horeca. Dit kan gekoppeld worden aan een ander privaat initiatief vanuit Medemblik

waarin een sloepenpad door Nederland wordt ontwikkeld met daarlangs op

waterrecreatie geënte verblijfsvoorzieningen. Daarnaast is er een kans voor verouderde

verblijfsaccommodaties in NHN die wellicht een kwaliteitsimpuls kunnen krijgen wanneer

de noodzakelijke herstructurering versterkt kan worden met een verbreding van de

doelgroep naar de waterrecreant. De kansenkaart moet benut worden als een opmaat

naar een nauwere regionale samenwerking. Dat kan leiden tot beter inzicht in de markt

en de kansen, maar vooral om de verbinding te zoeken. Voor realistische ontwikkelingen

is meer inzicht en samenhang nodig.

[Bron Cees Brinkman, projectleider ONHN]

Oproep gemeente Heerhugowaard: dit jaar start de Gemeente Heerhugowaard met de

aanleg van een jachthaven aan de Westdijk in de Broekhorn. Bij de haven zal een

gebouw met faciliteiten zoals een was- en doucheruimte, een wasmachine en wasdroger

etc. voor de gebruikers/passanten van de haven en voor een beperkt aantal camper

plaatsen op het naast gelegen parkeerterrein gerealiseerd worden. De toegang tot het

gebouw en de faciliteiten/diensten moet nog georganiseerd worden. We staan voor keuze

de ontsluiting van het gebouw en diensten door middel van munt- of PIN automaat te

regelen of met een aparte watersport- of stadspas. Voor passanten moet het een

eenvoudig systeem zijn en bij voorkeur ook overal in de regio toepasbaar. Daarnaast

willen we straks de haven ook in publicaties op laten nemen.

Vanwege bovenstaand een aantal vragen:

1. Op welke wijze is de toegang tot de haven en de faciliteiten bij jullie geregeld.

2. Kan het systeem van jullie gemeente ook in Heerhugowaard ingevoerd worden.

3. Zien jullie voordelen om op regio niveau deze dienstverlening af te stemmen.

4. Hoe is de informatievoorziening voor watersporters geregeld.

5. Zien jullie voordelen om op regio niveau deze informatievoorziening af te

stemmen.

6. Denken jullie dat het zinvol is een keer te overleggen over het afstemmen en waar

mogelijk samenwerken over heldere informatie informatieverstrekking aan (potentiële)

gebruikers.


Enkele doelen Masterplan Medemblik:

Voor de gemeente in samenwerking met Watersportbond en het International Sailing

Center Medemblik (ISCM) is het inschrijven voor internationale zeilwedstrijden te

complex geworden. Er is noodzaak tot het ontwikkelen van een nieuw business model

22 ONHN 2012

voor grote internationale zeilwedstrijden. Dit aangezien er een aanzienlijk regionaal

belang is en de activiteiten van ISCM een sterke onderbouwing zijn voor het

watersportimago van de provincie. We zoeken partners en nieuwe manier van

financieren.

Zoeken naar mogelijkheden voor vaarwegen om aan te sluiten op Basis Recreatie

Toervaar Net (BRTN). Dit is een voorwaarde voor WED subsidie. En samenwerken met

gemeente waarmee vaarwegen aansluiten en die behoren tot het BRTN. Om zo een

gezamenlijk aanvraag te formuleren om knelpunten op te lossen. Genoemde

(doorvaarbaarheid) knelpunten binnen gemeenten zijn: Zwaagdijk, Tolweg, Hazenweel,

Broerdijk, Andijk en Twisk.

Aanleggen van Wifi-voorzieningen in gemeentelijke havens. Om zo te voorzien aan de

behoeften van (watersport)gasten

Accentueren en vermarkten van bijzondere atmosfeer in de havens (advies Adriana

Stam: dit zou een student Imagineering kunnen oppakken NHTV Breda).

Medemblik wil gezien haar ambities trekker worden van de ontwikkelen van een visie en

uitvoeringsplannen voor regio NHN m.b.t. IJsselmeer.

Advies en best practises voor het stimuleren van bedrijfsleven in watersporters om zo de

verblijfsduur te verlengen van passanten in de haven.

Baggeren is een probleem dat in meerdere gemeenten speelt. Kan dit integraal worden

opgepakt? Zoeken naar andere oplossingen, of transfereren van oplossingen uit andere

gebieden of sectoren? Kan er een soort van HIRB regeling ontwikkeld worden? [Bron Edgar Rijsdijk, Masterplan Medemblik gemeente Medemblik]

behoefte is veranderd:

meer kwaliteit, meer faciliteiten, meer flexibiliteit

23 ONHN 2012

Regioprofiel:

West-Friesland is een zeer waterrijke regio, met veel kleine vaarwateren die

geschikt zijn voor de kleine recreatievaart.

Ten opzichte van andere regio’s in de provincie:

20 jachthavens (6 procent) met 3.840 ligplaatsen

20 procent van de fluisterbootactiviteiten

16 – 20 procent hengelsport

15 procent kanoactiviteiten

11 – 15 procent surfen duiksport- en roeiactiviteiten

6 – 10 procent zwem-, waterskien sloepvaaractiviteiten

West-Friesland heeft een uitgebreid netwerk aan kleine vaarwegen, een historisch

karakter (Enkhuizen, Hoorn, Medemblik) en veel ruimte en rust. Dit profiel sluit aan bij

de vraag van een groeiende groep recreanten die recreatiemogelijkheden zoeken waarbij

ze zowel op het water als aan de kant verschillende activiteiten kunnen ondernemen.

Elektrisch varen op fluisterboten heeft internationale belangstelling vanwege het

duurzame karakter. Er is een groeiende groep bezoekers die duurzaam willen recreëren.

Tevens is de regio aangesloten op het IJsselmeer en Markermeer waardoor het aanbod

voor de doelgroep voor het buitenwater ook bediend kan worden.

In de regio Alkmaar e.o. worden veel watersporten waterrecreatieactiviteiten

ondernomen van wisselende aard. Het fluisterbootvaren kent wel een

bovengemiddeld aantal activiteiten in de regio's Alkmaar en West-Friesland.


13 procent van de strandrecreanten


20 procent van de fluisterbootactiviteiten

11 – 15 procent van de zwem-, waterski-, hengelsport-, duiksport-, kano-, roei-

en sloepvaaractiviteiten

6 – 10 procent van de surfsportactiviteiten

In de regio wordt op jaarbasis een bovengemiddeld aantal fluisterboot activiteiten

ondernomen. Fluistervaren biedt kansen voor elektrisch varen. Een vorm van

waterrecreatie die ook in het buitenland veel gepromoot wordt en vanwege het duurzame

karakter toerisme aantrekt. Om elektrisch fluistervaren goed te faciliteren moeten er

voldoende oplaadpunten zijn. Hier ligt nog een aandachtspunt voor zowel de regio

Alkmaar als West-Friesland. Alkmaar is goed ontsloten via het water. Vanwege haar

historische binnenstad is Alkmaar een goede bestemming voor riviercruises. Voldoende

aanlegfaciliteiten zijn een belangrijke voorwaarde om een groei in riviercruises te

faciliteren.

De kop van Noord-Holland wordt aan drie kanten omsloten door water:

Noordzee, Waddenzee en IJsselmeer. Mede hierdoor heeft deze regio een

relatief hoog aandeel in verschillende watersporten.


36 procent van de strandrecreanten


20 procent van de hengelsportactiviteiten

16 – 20 procent van de zwem- en waterskiactiviteiten

11 – 15 procent van de surfen duiksport

6 – 10 procent van de kano-, roei- en sloepvaaractiviteiten

< 5 procent van de fluisterbootactiviteiten

De regio Kop van NH biedt veelzijdige watersport en –recreatiemogelijkheden. De

wateren die de regio omsluiten en de trend naar steeds grotere zeewaardige jachten is

kansrijk voor de regio, omdat het profiel van de regio aansluit bij de vraag naar

24 ONHN 2012

gemakkelijk toegankelijke en afwisselende vaarroutes. De regio is een belangrijke regio

voor de strandrecreatie in de provincie Noord-Holland met een aandeel van 36% van de

strandrecreanten. Jaarrond paviljoens en langere sportseizoenen door het zachter

worden van de lente zijn dominerende trends binnen dit kader.

25 ONHN 2012

Vervolgstappen en planning:

1. Waterkansenkaart naar beleidsmedewerkers T&R in NHN en andere personen en

organisaties sturen die input gegeven hebben (mei 2013, Adriana Stam projectleider

ONHN).

2.Verkennende gesprekken met een aantal gemeenten om te kijken of er gezamenlijk

een WED aanvraag gedaan kan worden (april-juli 2013 Jan Batstra en Cees Brinkman,

projectleiders ONHN).

Optie:

3. Advies van HISWA: focusgroep bijeenroepen in samenwerking met HISWA,

overheden, overheidsgerelateerde organisaties en ondernemers om knelpunten verder uit

te werken in diverse oplossingsrichtingen (september 2013, trekker nog niet bekend).

26 ONHN 2012

WED subsidie regeling

Met de subsidieregeling kan het economisch potentieel van de watersportsector beter

benut worden. De focus ligt op een betere benutting van de (bestaande)

vaarroutenetwerken in Noord-Holland d.m.v. de aanleg van openbare voorzieningen

(bijvoorbeeld in jachthavens, voor de rivier- en chartervaart, voor surfsporten en

sloepen) en een uitbreiding van de passantenplaatsen en ligplaatscapaciteit in

jachthavens. Volgens planning wordt subsidieregeling in Q3 2013 beschikt.

Actieprogramma watersport

• Budget € 3,5 miljoen

• Uitvoeringsregeling (focus op economische multiplier)

Aanleg openbare voorzieningen (rivier- en chartervaart, jachthavens, sloepen,

surfsporten)

Uitbreiding van passenplaatsen en ligplaatsen

• Kennis delen

Sector voorzien van (markt) kennis d.m.v. onderzoek en monitoren

Organiseren van thema- en netwerkmiddagen

Voorwaarden: WED aanvragen gelden alleen voor aanvragen waarvan uitbreidingen of

vernieuwingen aan de BRTN liggen (Peter Holtes, januari 2013). BRTN normen liggen op

het vlak van: diepgang, doorvaarthoogte, bediening, veiligheid, capaciteit en

ontbrekende schakels.

27 ONHN 2012

Bronnen

Belangrijkste bron:

Inventarisatie Watersportsector NH Decisio 2012

(concept) Economische Agenda 2012-2015 Provincie Noord-Holland 2011

Verder zijn geraadpleegd:

Inventarisatie bestaande routes en knelpunten Provincie Noord-Holland 2009

Publicatie 'Daarom Watersport' Kenniscentrum Kusttoerisme 2012

Onderzoek 'Passagiersvaart out of the blue' C.J. Plaisier Erasmus Universiteit 2011

factsheet 'watersport en waterrecreatie' Leisure Result 2010

Cijfer en trendanalyse jachthavens Rabobank ` 2009

onderzoek Jongeren en Watersport Waterrecreatie Advies 2012

Regionale factsheet watersportsector Provincie Noord-Holland 2011

Beleidsvisie Recreatie Toervaart Nederland Stichting Recreatie Toervaart NL 2008

Algemene bronnen:

Internet via Google op diverse site informatie gevonden. Gesprekken met

beleidsmedewerkers van diverse overheden, gesprekken met ondernemers in de

watersportsector in de regio Noord-Holland Noord en daarbuiten en een interview met de

consulent van de HISWA mw. G. Krijger.

Met dank aan de volgende personen voor hun reactie op het eerste concept:

Liesbeth Schepers Amsterdam Cruise Poort

Jan en Trees Zetzema Waterland Yacht Charters en Jachthaven Waterland

Eshter Cremer beleidsmedewerker gemeente Alkmaar

Pam Wennekes BBZ (vereniging voor beroepschartervaart)

Vivienne Grandiek beleidsmedewerker gemeente Castricum

Linda de Groot beleidsmedewerker gemeente Bergen

J.H. Mooijen TPE (Toeristisch Platform Enkhuizen)

Gerlof Kloosterman beleidsmedewerker gemeente Heerhugowaard

Ellen Haasbroek beleidsmedewerker gemeente Hoorn

Jook Nauta Stichting Waddenhaven Texel

projectleiders ONHN

Fokko Bons beleidsmedewerker gemeente Langedijk

Deirdre Pronk beleidsmedewerker Land van Leeghwater

Jos Koopmans beleidsmedewerker gemeente Opmeer

Marjolein Schutz beleidsmedewerker gemeente Schagen

Marjan Nicolay beleidsmedewerker gemeente Texel

Theo paddenburg marina den oever

Piet Zwaan wethouder gemeente Stede Broec

Karel Schoenaker Recreatieschap Westfriesland

28 ONHN 2012

Toekomstvisie Waterrecreatie 2025, versie 1.11 maart 2011

Stichting Recreatietoervaart Nederland

29 ONHN 2012

Stormbel luidt voor Nederlandse jachthavens

24 april 2013 Pretwerk

Hans van Engelsdorp, van Lutine Jachthaven advies, ziet een zorgelijke ontwikkeling in de

Nederlandse watersportsector. In 2009/2010 waren er de eerste tekenen, dat na een flinke groei vanaf

1990, de bezettingsgraad in jachthavens terug ging lopen. Vooral de havens aan het IJsselmeer (

Duitsers bleven meer in eigen land) en de Randmeren kregen te kampen met meer leegstand dan

gebruikelijk. Dit jaar blijkt deze terugloop extreem. De gemiddelde bezettingsgraad is vooral bij

commerciële haven met ruim 15 tot 20% gedaald. Dit komt mede doordat ook niet commerciële

haven, meestal met lagere tarieven, nu ook geconfronteerd worden met lege ligplaatsen.

Mede oorzaken zijn:

Verkoop schepen naar het buitenland.

Veel woningen zijn de laatste 15 jaar gebouwd aan het water met een eigen ligplaats.

Toename aantal Yachtbrokers, schepen aan verkoopsteiger.

Meer schepen op de wal buiten het winterseizoen is goedkoper.

Tweeverdieners met kinderen hebben minder tijd voor een boot.

Economische recessie.

Overflow naar vooral niet commerciële havens met een lager tarief.

Vergrijzing AOW’ers die de kosten niet meer kunnen dragen.

De boot is niet meer het “ding” waarmee we alle vakanties mee op pad gingen, nee, we hebben de boot er bij.

Met vakantie naar Spanje, Griekenland en Turkije; daar schijnt de zon en het kost weinig.

Van Engelsdorp: “Uit diverse gesprekken met ondernemers van jachthavens, ook met niet commerciële blijkt, dat de tijd over is, dat de bootbezitter alsjeblieft een ligplaats kon krijgen. Elke klant is er nu een. De stelling van menig ondernemer was, men heeft altijd een ligplaats nodig ook al is de boot onverkoopbaar. Helaas is dit argument achterhaald. Het aantal booteigenaren heeft de boot verkocht (buitenland) of bij vrienden of familie die een huis aan het water hebben enz. ”

Consequenties van de krimpende watersportmarkt Eigenaren en personeel van jachthavens moeten meer klantgericht gaan werken. Afgelopen week heb ik nog een bijeenkomst voor de deelnemers van de Kennisgroep Jachthavens Nederland georganiseerd met o.a. met een spreker over klantgerichtheid. Het merendeel van de deelnemers herkenden zich hierin. De (nieuwe) klant heeft een heel ander verwachtingspatroon en dat snappen een groot aantal havenexploitanten nog niet. Steeds meer klanten nemen een afwachtende houding aan en verwachten advies en begrip. Havenbazen denken dat hij/zij hem wel begrijpt. Dit komt mede door de grote diversiteit onder de klanten, ouderen en jongeren die alles wel weten, of ouderen en jongeren die niet eens weten wat SB of BB is. Het wordt steeds gecompliceerder om iemand op de juiste manier te woord te staan. Over het algemeen wordt er redelijk goed in Engels of Duits gecommuniceerd op jachthavens. Ik denk dat dat geen probleem is. Wat wel een probleem is dat er bij de bevolkingsgroepen uit Turkije, Suriname en Marokko weinig tot geen belangstelling bestaat voor de watersport. Terwijl deze groep steeds groter wordt. …en anders verkoop je toch gewoon je boot… Bedrijven die voldoende vlees op de botten overleven wel. Maar bedrijven die dat niet hebben en waarvan de haven ook nog achterstand in onderhoud heeft die krijgen het moeilijk. Stilstand is achteruitgang. Klanten blijven weg er zijn voldoende andere minder kostbare hobby’s om je te vermaken. De meeste vrouwen hebben toch al een hekel om elk weekend naar de boot te moeten. Er moet bezuinig worden dus hebben zij des te meer een reden om de verkoop van de boot te stimuleren. De vraag is hoe hou je je klanten vast en welke aanbod heb je voor nieuwe klanten. Ik voer deze discussie al enige jaren met havenbazen. Een jachthavens gaat steeds meer lijken op een

30 ONHN 2012

botenparkeerplaats. Het gebruik van de boot is vooral van A naar B varen en in de loop van de middag afmeren zodat je verzekerd bent van een goede passantenligplaats. Vroeger was het van A naar B varen het recreëren, het genot om te varen en de sport om met zo weinig mogelijk slagen en zonder gebruik van de motor de volgende haven binnen te varen. Steeds meer bootbezitters gaan, als het mooi weer is een dagje varen en zijn aan het eind van de middag weer thuis. Hoe maak je de haven weer meer aantrekkelijk voor de ligplaatshouder en heeft die daar wel behoefte aan. Of probeer je meer klanten van buiten de haven aan te trekken. Denk hierbij ook aan de grote verschillen in ligging van een haven. Je hebt havens die binnen de bebouwde kom liggen in een oud vissersplaatje en haven die ver van de bebouwde kom liggen of in een onaantrekkelijk omgeving. De brancheorganisatie de HISWA heeft begin dit jaar ruim 30% van zijn werknemers moeten ontslaan, dit is toch wel een teken aan de wand. Gastelaars denkt dat de recessie meer zijn sporen zal nalaten in havens en watersport relaterende bedrijven dan dat we over een paar jaar geleden nog dachten. “Een oplossing op korte termijn zie ik nog niet. ”

Zie ook: cijfers CBS over jachthavens Met dank aan: Hans van Engelsdorp, Lutine Jachthaven Advies Te bereiken via nl.linkedin.com/pub/hans-van-engelsdorp-gastelaars/2b/a55/876 mail: [email protected]

http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=7529PUB&D1=0-23,37-51&D2=0&D3=a&HDR=G2,G1&STB=T&VW=T

http://pretwerk.nl/topnieuws/stormbel-luidt-voor-nederlandse-jachthavens/nl.linkedin.com/pub/hans-van-engelsdorp-gastelaars/2b/a55/876

mailto:[email protected]

Kansenkaart voor Waterrecreatie en Watertoerisme in Noord-Holland Noord

Documents

Transcript of Kansenkaart voor Waterrecreatie en Watertoerisme in Noord-Holland Noord