KANSEN VOOR DE TOEKOMST - VNG · KANSEN VOOR DE TOEKOMST Nota economisch beleid Gemeente Barneveld...

KANSEN VOOR DE TOEKOMST Nota economisch beleid

Gemeente Barneveld

Barneveld, september 2004, afdeling BMO

2

Inhoudsopgave

Inhoudsopgave.......................................................................................................................2 Voorwoord ..............................................................................................................................4 Samenvatting..........................................................................................................................5 1. Inleiding........................................................................................................................7 2. Positionering Gemeente Barneveld ..............................................................................9

2.1 Bevolking ...................................................................................................................9 2.1.1 Bevolkingssamenstelling ....................................................................................9 2.1.2 Historische ontwikkeling van de bevolking (1994 tot 2004) ..............................10 2.1.3 Barneveldse bevolking in provinciaal en nationaal perspectief ........................10 2.1.4 Toekomstige ontwikkeling bevolking ................................................................11

2.2 Werkgelegenheid .....................................................................................................12 2.2.1 Sectorstructuur Barneveld ................................................................................12 2.2.2 Sectorstructuur in regionale context .................................................................13 2.2.3 Werkloosheidsontwikkeling...............................................................................14

2.3 Ontwikkeling van de (beroeps)bevolking .................................................................14 2.4 Onderwijs .................................................................................................................15 2.5 Conclusie hoofdstuk 2..............................................................................................15

3. Visie en ambitie van de gemeente Barneveld................................................................16 3.1 De centrale beleidsdoelstelling ................................................................................16 3.2 Basisvoorwaarden ...................................................................................................17 3.3 Kernsectoren als doelgroep .....................................................................................18 3.4 Kernactoren .............................................................................................................18

4. Bedrijventerreinen en Infrastructuur .......................................................................19 4.1 Inleiding....................................................................................................................19 4.2 Bedrijventerreinen....................................................................................................20

4.2.1 Stand van zaken ...............................................................................................20 4.2.2 Uitbreidingsplannen ..........................................................................................21 4.2.3 Revitalisering bedrijventerrein ..........................................................................22 4.2.4 Regionaal perspectief .......................................................................................23

4.3 Infrastructuur............................................................................................................24 4.4 Conclusie hoofdstuk 4..............................................................................................26

Infrastructuur ...................................................................................................................26 5. Landbouw en Agro-industrie....................................................................................27

5.1 Waarom landbouw en agro-industrie? .....................................................................27 5.2 Beleidsacties t.b.v. landbouw en agro-industrie.......................................................28 5.3 Externe ontwikkelingen voor landbouw en agro-industrie........................................29 5.4 Conclusie hoofdstuk 5..............................................................................................30

6. Transport en Logistiek..............................................................................................31 6.1 Waarom transport en logistiek? ...............................................................................31 6.2 Beleidsacties t.b.v. transport en logistiek.................................................................31 6.3 Externe ontwikkelingen voor transport en logistiek..................................................32 6.4 Conclusie hoofdstuk 6..............................................................................................33

7. Detailhandel ...............................................................................................................34 7.1 Waarom detailhandel? .............................................................................................34 7.2 Beleidsacties t.b.v. detailhandel...............................................................................35 7.3 Externe ontwikkelingen voor detailhandel................................................................37 7.4 Conclusie hoofdstuk 7..............................................................................................37

8. Toerisme en Recreatie ..............................................................................................38 8.1 Waarom toerisme en recreatie?...............................................................................38 8.2 Beleidsacties t.b.v. toerisme en recreatie ................................................................38 8.3 Externe ontwikkelingen voor toerisme en recreatie .................................................39 8.4 Conclusie hoofdstuk 8..............................................................................................39

3

9. Commerciële dienstverlening ..................................................................................41 9.1 Waarom commerciële dienstverlening?...................................................................41 9.2 Beleidsacties t.b.v. commerciële dienstverlening ....................................................42 9.3 Externe ontwikkelingen voor commerciële dienstverlening .....................................43 9.4 Conclusie hoofdstuk 9..............................................................................................43

10. Beleidsprogramma ....................................................................................................44 10.1 Beleidsactoren......................................................................................................44 10.2 Beleidssamenwerking ..........................................................................................44 10.3 Beleidsinstrumentarium........................................................................................45 10.4 Actieprogramma ...................................................................................................48 10.5 Beleidsfinanciering ...............................................................................................50

BIJLAGE 1 Bedrijventerreinen gemeente Barneveld ..................................................51

4

Voorwoord

Beste lezer. De economie in Nederland en in onze regio heeft de afgelopen twee decennia een enorme groei doorgemaakt. De verwachting was dat die groei de komende jaren nog door zou kunnen gaan. Echter de actualiteit is een andere gebleken. De jaren 2001 en 2002 worden gekenmerkt door een lage economische groei, in 2001 groeide het bruto binnenlands product nog met 1,2 procent, in 2002 is het nog maar 0,2 procent. In 2003 was er landelijk zelfs sprake van een krimpende economie. Vanaf het tweede kwartaal 2004 lijkt de economie iets aan te trekken, maar dat gaat nog niet gepaard met grote investeringen of een aantrekkende arbeidsmarkt. Door de stagnerende wereldhandel is de bijdrage van de export aan de groei beperkt. Ook de gezinsconsumptie groeide in 2001 en 2002 zeer bescheiden. De consumptieve bestedingen van de overheid hebben in die jaren de economie overeind gehouden. Juist in een moeilijke tijd is extra aandacht voor het bedrijfsleven nodig. De overheid moet actief en voorwaardenscheppend bezig zijn om de werkgelegenheid te behouden en de investeringsbereidheid bij ondernemers te stimuleren. Een voorbeeld daarvan is op nationaal niveau het investeren in de kenniseconomie. Ook lokaal laat het bedrijfsleven van zich horen. Er is behoefte aan betere contacten tussen ondernemers en de ambtelijke organisatie, maar vooral aan meer en betere infrastructuur op en rond bedrijventerreinen. Terechte vragen dat lijdt geen twijfel. Echter daardoor lijkt het alsof er weinig is gedaan. Het tegendeel is waar. Dat is één van de redenen om nu deze nota te presenteren. Andere redenen zijn om te laten zien waar we staan in Barneveld. Waar liggen onze bedreigingen, maar veel sterker nog, waar hebben we kansen? En die kansen zijn er volop. Deze nota beoogt inzicht te geven in de kansen en roept verantwoordelijken op om er gebruik van te maken. Verantwoordelijken in het gemeentebestuur die de voorwaarden moeten scheppen en juist in deze tijd zijn impulsen van de overheid zeer welkom. Maar ook verantwoordelijken in het bedrijfsleven die inspelen op de geboden mogelijkheden. Barneveld staat niet op zich zelf en ook niet alleen. Vanuit de provincie en regio wordt er met belangstelling gekeken naar wat zich hier op economisch terrein ontwikkelt. Meer dan ooit lijken de andere overheden en collega-gemeenten in de regio open te staan voor nieuwe initiatieven. Ook daar liggen kansen, die we niet onbenut voorbij mogen laten gaan. Burgemeester en wethouders van de gemeente Barneveld.

5

Samenvatting

In de economische nota vindt u een weergave van het economische beleid van de gemeente Barneveld tot 2015. Twee centrale ambities bepalen het einddoel van deze nota. Deze nota schetst voor de langere termijn een integraal economisch beleidsplan. In de voorbereiding van de nota hebben belanghebbenden hun visie kunnen geven en heeft een workshop met het bedrijfsleven plaatsgevonden. De uitkomsten daarvan zijn verwerkt in de eindversie van de nota. Ambitie De rode lijn van deze economische nota krijgt richting door de volgende twee ambities: 1. Een toename en meer spreiding van de werkgelegenheid 2. Een verder geoptimaliseerd investeringsklimaat Basisvoorwaarden Barneveld is een gemeente waar veel gewerkt wordt. Het relatief grote bedrijventerrein Harselaar is daar een belangrijke verklaring voor. Dit moet in de toekomst zo blijven. Sterker nog: er moet meer ruimte komen om te groeien voor starters, zittende bedrijven en bedrijven van elders. Doel daarbij is een evenwichtiger economische structuur, opvang van de groeiende beroepsbevolking, lage werkloosheid in hoog- en laagconjunctuur, afname van het pendelverkeer en verdere uitbouw van de regionale status van de gemeente Barneveld. Daarnaast moet het Barneveldse investeringsklimaat het visitekaartje van de regio worden met een ideale woon- en werkomgeving. Naast de noodzakelijke extra bedrijfsruimte is ook de verbetering van het infrastructuurpakket van de gemeente een basisvoorwaarde voor verdere economische groei. Kernsectoren De gemeente Barneveld kiest voor een aantal kernsectoren. Daarvan worden de economische activiteiten verwacht. Ingezet wordt op die sectoren die hebben bewezen goed te presteren of waarvan veel wordt verwacht in de toekomst. Landbouw en Agro-industrie

Met deze sector heeft Barneveld grote naamsbekendheid verworven. In de toekomst moet voor deze sector nauw aangesloten worden bij het reconstructieplan. De sector krijgt ondersteuning vanuit de gemeente in de vorm van een landbouwaccountmanager. De pluimveesector moet met het op te richten Poultry Centre nieuw innovatief elan krijgen. Transport en Logistiek

Op het snijvlak van de A1, A30 en A12 gelegen, is Barneveld bij uitstek geschikt voor de ontplooiing van de sector transport en logistiek. Op nieuw uit te geven bedrijventerrein komt nadrukkelijk ruimte beschikbaar voor deze sector. Als extra faciliteit voor de sector transport en logistiek wordt ruimte gecreëerd voor een Facilitair Centrum Logistiek. Detailhandel

Centrumplannen in combinatie met detailhandelsvisies moeten de detailhandel binnen de gemeente Barneveld extra cachet geven. Goede parkeergelegenheid, maar met name diversiteit in het winkelaanbod gericht op kenmerkende doelgroepen moeten het onderscheidend vermogen vergroten. Toerisme en Recreatie

Met zo'n 25% van de vakantiewoningen op de Veluwe is Barneveld een hoofdrolspeler op de Veluwse toeristenmarkt. Daarom steunt Barneveld de activiteiten van het Veluws Bureau van

6

Toerisme. Daarnaast ligt een belangrijk gedeelte van de gemeente in de Gelderse Vallei waar juist nieuwe ontwikkelingsmogelijkheden liggen, in aansluiting op het reconstructieplan, voor de uitbreiding van het toeristisch product. Commerciële dienstverlening

In deze sector wordt nationaal en internationaal de werkgelegenheidsgroei van de toekomst verwacht. Met een uitmuntend woon- en leefklimaat is Barneveld een zeer aantrekkelijke gemeente om van hier uit in de dienstverlenende sector werkzaam te zijn. Acquisitie richting de commerciële dienstverlening is succesvol mogelijk als een relatie wordt gelegd met de economische kernsectoren in de gemeente Barneveld. Regie De spelers in het veld moeten goed met elkaar samenwerken om de gewenste ambities te realiseren. Bestaande overlegvormen tussen overheid en bedrijfsleven moet op succesvolle wijze worden gecontinueerd. Sectoroverkoepelende belangen zullen in een op te richten ondernemersplatform aan bod komen. Voor de implementatie van het economisch beleid is samenwerking en afstemming met buurgemeenten, regionale samenwerkingsverbanden, de Provincie en andere externe partijen van cruciaal belang. Het beschikbare beleidsinstrumentarium van de gemeente ligt op het gebied van: ruimtelijke ordening, het grondbeleid, vestigingsbeleid, startersbeleid, onderwijs, werkloosheidsbestrijding, welzijnsbeleid. Onderdeel van het gemeentelijk beleid vormt de promotie van de gemeente Barneveld als woon- en werkgemeente. De opbouw van de nota is als volgt: Hoofdstuk 1 opent met een inleiding in de historische beschrijving van de economische ontwikkelingen binnen de gemeente Barneveld. Hoofdstuk 2 tekent met cijfers en figuren de achtergrond van het economisch klimaat van de gemeente Barneveld. Structuurbepalend is vervolgens hoofdstuk 3. Twee ambities bepalen de redeneerlijn voor de rest van de nota. Geen verdere economische groei zonder uitvoering van de basisvoorwaarden die daarom direct beschreven staan in hoofdstuk 4. Hoofdstukken 5 tot en met 9 vervolgen met de gekozen kernsectoren. Hoofdstuk 10 rondt af met een actieprogramma dat alleen uitvoerbaar is als de verschillende kernactoren met elkaar samenwerken.

7

1. Inleiding

Historie Barneveld Barneveld op het eerste oog… Het beeld van Barneveld wordt bepaald door een aantal kenmerkende periodes uit de geschiedenis. Als je in Nederland over Barneveld spreekt hebben mensen er onmiddellijk een beeld bij. Meestal gaat het dan om kip en ei. Anderen denken ook aan de kerkelijke binding van de bevolking en een enkeling herinnert zich daarnaast ook nog het verhaal van Jan van Schaffelaar. Deze elementen bepalen ook nog steeds voor een deel het gezicht van Barneveld. Barneveld blijft door zijn speciale kenmerken herkenbaar en dat is als economische vestigingsplaats een voordeel. Barneveld: even 'Valleis', als Veluws Barneveld wordt vaak als Veluws dorp getypeerd en daarmee de hele gemeente als Veluws. De kern Barneveld, maar ook de omliggende dorpen zoals Voorthuizen, Terschuur en Zwartebroek maken evenwel historisch/geografisch deel uit van de Gelderse Vallei. Een gebied met een wezenlijk andere geografische en sociaal economische betekenis dan de Veluwe. De Gelderse Vallei: een nieuw geografisch gebied? De Gelderse Vallei is als geografische aanduiding betrekkelijk nieuw. In de negentiende eeuw pas in gebruik genomen, maar nooit in het regionaal bewustzijn van de bevolking verankerd. Daarin lijkt – zeker na het afgelopen voorjaar met de vogelpest – wel verandering te komen. De Gelderse Vallei is lang een relatief geïsoleerd gebied geweest, gelegen tussen de Veluwe en de Utrechts/Hollandse steden en versterkingen. Het was met andere woorden een grensgebied, waar dus ook nog al het een en ander is uitgevochten. Vanaf de middeleeuwen werd het gebied doorkruist door de Hessenwegen. In de late middeleeuwen zorgde de tabaksteelt in het gebied voor de eerste welvaart. Na de achteruitgang van de tabaksindustrie kwam in de regio de textielindustrie op en vond ontsluiting plaats door de opening van de spoorlijn Amersfoort-Ede in 1866. Amersfoort, Veenendaal en Ede werden in die tijd de belangrijkste industriële kernen in het Valleigebied. In die tijd ook werd het vakantie- en recreatiegebied vanuit de vroegere Utrechtse buitenplaatsen langzaamaan uitgebreid tot de Veluwe. Het feit dat zowel Amersfoort als Ede garnizoensplaatsen werden heeft sterk bijgedragen aan hun groei. Barneveld in de Gelderse Vallei Omdat met name de plaatsen Barneveld en Voorthuizen een knooppunt vormden voor verschillende handelsroutes, hadden die kernen al relatief vroeg een behoorlijke omvang en dorpskern. In het Groot Algemeen Historisch, Geografisch, Geneaologisch en Oordeelkundig Woordenboek uit 1733 wordt Barneveld vermeld als ‘een voortreffelijk groot en rijk dorp, zijnde volkomen als eene stad betimmert'. Barneveld en Voorthuizen waren daarmee van betekenis voor het reizen en het transport van en naar de verstedelijkte gebieden. Dat gold ook voor het personen en goederenvervoer per trein. Het kruispunt Hollands Spoor met een aanzienlijk station was daarvan een weerslag. Transport is nu een belangrijke bedrijfstak in de regio en met name in Barneveld. Barneveld had met zijn ligging op de Veluwe en in het Valleigebied in de achttiende en negentiende eeuw een voor de streek belangrijke centrumfunctie. Hier kwamen belangrijke

8

markten tot stand (meerdere veemarkten, eiermarkt) en ook dat droeg bij aan de ontwikkeling van transport en logistiek. Naast de handelsfunctie ontwikkelde zich tijdens de industrialisering in Barneveld landbouwgerelateerde industrie, zoals slachterijen en machinefabrieken. Barneveld volop in industriële, toeristische en bevolkingsontwikkeling Door de industriële ontwikkelingen van de Randstad, maar ook de Twentse textielindustrie en het Duitse Roergebied, hebben het Valleigebied en daarbinnen Barneveld in de twintigste eeuw een sterke ontwikkeling doorgemaakt. De demografische ontwikkelingen in de Randstad gaven voor het eerst ook een huisvestingsdruk te zien vanuit de Randstad. De aanleg van de A1 en de A12 door en langs de Vallei hebben de bedrijfsontwikkeling in het gebied in hoge mate bevorderd. Bedrijven vanuit de Randstad gingen zich hier vestigen. Van de 60-er jaren tot medio jaren 90 van de twintigste eeuw is het toerisme in het Veluwse deel van de gemeente Barneveld flink gegroeid. Het aantal overnachtingen op de campingbedrijven en in de verscheidene hotels en bungalowparken nam geweldig toe. Vanaf medio jaren negentig kwam er een kentering in deze situatie en heeft de situatie zich min of meer gestabiliseerd. Wel hebben veel bedrijven vanaf die tijd geïnvesteerd in kwaliteit. Desondanks blijkt de Veluwe de laatste jaren achter te blijven in populariteit en kan nieuwe impulsen goed gebruiken. Sterke groei leidt tot grote ruimtedruk De actuele stand van zaken met betrekking tot de bedrijfsontwikkeling in de Gelderse Vallei en de gemeente Barneveld wordt gekenmerkt door een sterke groei in de laatste 20 jaar. Die groei betreft zowel het aantal bedrijven als het aantal arbeidsplaatsen. Het overgrote deel van die groei komt daarbij voor rekening van de reeds gevestigde bedrijven of van nieuwe initiatieven van ingezetenen. De ligging in de schil van de Randstad zorgt echter ook voor een grote vestigingsdruk van buiten. Binnen de huidige ruimtelijke kaders waren en zijn de mogelijkheden voor de Valleigemeenten om opvang te bieden aan die vestigingsbehoefte, waaraan gekoppeld een grote vraag naar woningen, snel uitgeput. Regionale ontwikkelingen dwingen tot strategisch economisch beleid Dat stelde en stelt beleidsmakers en beslissers op rijks, provinciaal en lokaal niveau voor de vraag welke economische functie het Valleigebied in de toekomst moet krijgen en hoe daaraan invulling te geven. Verschillende scenario’s hebben in de loop der jaren de revue gepasseerd. De positie van Barneveld daarbinnen is een wisselende geweest. Wel of niet behorend tot de nationale economische hoofdstructuur, subregionaal of toch regionaal. Uiteindelijk blijkt dat maatschappelijke ontwikkelingen bepalend zijn voor wat er in de praktijk gebeurt. En dan speelt de strategische ligging van Barneveld en andere gemeenten in de Gelderse Vallei een grote rol. De beroepsbevolking heeft hier een hoge arbeidsethos en er zijn in het gebied veel oude (in de zin van reeds lang bestaande) bedrijven, die over een behoorlijk eigen vermogen beschikken en daardoor relatief stabiel zijn. Wanneer de economie weer aantrekt zal de druk om te groeien weer snel toenemen. Daarom is het van belang dat nu strategische keuzes worden gemaakt om enerzijds ruimte te scheppen voor de gewenste groei en anderzijds ongewenste ontwikkelingen te voorkomen.

9

2. Positionering Gemeente Barneveld

Economisch structuur gemeente Barneveld In dit hoofdstuk worden de belangrijkste (sociaal)-economische indicatoren gepresenteerd en met bullets toegelicht. Op deze manier wordt de sociaal-economische structuur van de gemeente Barneveld in kaart gebracht.

2.1 Bevolking

2.1.1 Bevolkingssamenstelling

Bevolkingsopbouw gemeente Barneveld, 2004

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500

Jonger dan 10 jaar

10 tot 20 jaar

20 tot 30 jaar

30 tot 40 jaar

40 tot 50 jaar

50 tot 60 jaar

60 tot 70 jaar

70 tot 80 jaar

80 tot 90 jaar

90 jaar of ouder

Mannen

Vrouwen

Bron: CBS, bewerkt Analyse:

Zoals gebruikelijk worden de eerste leeftijdscohorten gedomineerd door mannen, terwijl vrouwen gemiddeld gezien ouder worden en in de latere leeftijdscategorieën overheersen.

De vorm die de bevolkingsopbouw van de gemeente Barneveld heeft, illustreert de jonge samenstelling van de bevolking.

10

2.1.2 Historische ontwikkeling van de bevolking (1994 tot 2004)

Vrouwen MannenJonger dan 10 jaar -0,9% -1,3%10 tot 20 jaar 1,3% 0,8%20 tot 30 jaar -3,7% -3,5%30 tot 40 jaar -0,3% -0,8%40 tot 50 jaar 0,8% 0,9%50 tot 60 jaar 2,0% 1,5%60 tot 70 jaar 0,2% 0,8%70 tot 80 jaar 0,7% 1,0%80 tot 90 jaar 0,4% 0,1%90 jaar of ouder 0,2% -0,02%

1994-2004Barneveld


Het aantal kinderen jonger dan 10 jaar is in de afgelopen 10 jaar met zo'n 1% gedaald. Verklaring van het dalende kinderaantal lijkt te liggen in de daling van het aantal jonge gezinnen.

De groep 20- tot 30-jarigen is in 2004 ten opzichte van 10 jaar terug aanzienlijk verminderd. Blijkbaar zijn de omstandigheden voor starters op de woningen (misschien ook wel) de arbeidsmarkt de afgelopen 10 jaar minder goed geworden. Mogelijk zijn de geringe groeien vestigingsmogelijkheden in de gemeente Barneveld de oorzaak van een langzame uitstroom van het startend arbeidspotentieel?

Vergrijzing wordt ook in Barneveld zichtbaar, vanaf 50 jaar en ouder zijn er alleen maar meer mensen bijgekomen in de gemeente.

2.1.3 Barneveldse bevolking in provinciaal en nationaal perspectief

Vrouwen Mannen Vrouwen MannenJonger dan 10 jaar 3,3% 3,0% 3,6% 3,4%10 tot 20 jaar 3,8% 3,4% 4,1% 3,8%20 tot 30 jaar 0,4% 0,7% -0,1% 0,3%30 tot 40 jaar -0,4% -1,2% -0,9% -1,7%40 tot 50 jaar -1,3% -1,6% -1,3% -1,5%50 tot 60 jaar -2,0% -2,6% -1,9% -2,5%60 tot 70 jaar -1,2% -1,2% -1,0% -1,1%70 tot 80 jaar -1,1% -0,8% -1,0% -0,7%80 tot 90 jaar -0,8% -0,4% -0,9% -0,5%90 jaar of ouder -0,1% 0,03% -0,1% 0,03%

Barneveld & NederlandVerschillen Barneveld & Gelderland

Bron: CBS, bewerkt

Analyse:

De gemeente Barneveld heeft een opvallend jonge bevolkingssamenstelling. Er wonen binnen de gemeente Barneveld ruim 3% meer meisjes en jongens (c.q. vrouwen en mannen) dan gemiddeld elders in Gelderland of Nederland. Het is duidelijk dat deze jonge bevolkingsgroep in de toekomst een forse instroom op de arbeidsmarkt zal betekenen. Voor de sociale structuur is de jonge bevolkingssamenstelling gunstig. Sociale voorzieningen op het gebied van sport en

11

cultuur zullen door de jonge bevolking in de gemeente Barneveld verzekerd zijn van toekomstig animo.

Opvallend is verder dat 50- tot 60-jarigen relatief gezien het minst vertegenwoordigd zijn in de gemeente Barneveld. Terwijl het toch een aantrekkelijke woongemeente is voor deze categorie van de bevolking die in het algemeen over veel bestedingskracht beschikt.

Hoewel de vergrijzing ook in Barneveld toeneemt, valt deze ontwikkeling vanuit provinciaal of nationaal perspectief gezien mee.

2.1.4 Toekomstige ontwikkeling bevolking

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

1990 1995 2000 2005 2010 2015jaar

bevo

lkin

gsaa

ntal

bevolking

Bron: bewerking van bevolkingsprognose Gelderland Analyse:

Uitgaande van de (meer gedetailleerde) gegevens van de tabel groeit de bevolking jaarlijks tot 2015 met zo'n 250 mensen naar een totaal van zo’n 54.000.

Het saldo van de bevolkingsaanwas komt als volgt tot stand: 370 door natuurlijke bevolkingsaanwas (geboorte > sterfte) en –120 door een verwacht negatief vestigingsoverschot (emigratie > immigratie).

12

2.2 Werkgelegenheid

2.2.1 Sectorstructuur Barneveld

Gegevens 2004 aantal vestigingen aantal werkenden*Landbouw, jacht en bosbouw 824 1996Visserij 1 1Industrie 263 3594Productie en distributie van elektriciteit, aardgas en water 3 62Bouwnijverheid 427 1930Reparatie van consumentenartikelen en handel 855 6150Horeca 141 1378Vervoer, opslag en communicatie 142 1919Financiële instellingen 63 458Zakelijke dienstverlening/verhuur, handel onroerend goed 558 3836Openbaar bestuur, overheid. 8 1830Onderwijs 90 1417Gezondheids-, welzijnszorg 141 2563Milieudienstverlening,cultuur,recreatie, ov. Dienstverlening 184 579

Totaal 3700 27713 * Inclusief uitzendkrachten, bron: Provinciale werkgelegenheidsenquête 2003

Bron: Provinciale werkgelegenheidsenquête 2003, bewerkt Analyse:

De meeste mensen zijn werkzaam in de dienstverlenende sector en in de handel. De meeste vestigingen bevinden zich in de landbouwsector. Commerciële dienstverlening en overige dienstverlening zijn samen goed voor zo'n

39% van de totale werkgelegenheid. Dit werk vindt plaats in (slechts) 27% van het aantal vestigingen.

In de overige dienstverlening werken gemiddeld het grootste aantal personen per vestiging (15). De industriesector (14) en de transportsector (14) volgen op de voet.

Werkgelegenheidsverdeling Barneveld, 2004

Landbouw7%

Industrie13%

Bouw7%

Handel22%

Horeca5%

Transport7%

Commerciele dienstverlening

15%

Overige dienstverlening

24%

Vestigingen Barneveld, 2004

Landbouw22%

Industrie7%

Bouw12%

Handel23%

Horeca4%

Transport4%


11%

Commerciële dienstverlening

16%


Landbouw7%

Industrie13%

Bouw7%

Handel22%

Horeca5%

Transport7%


15%


24%


Landbouw7%

Industrie13%

Bouw7%

Handel22%

Horeca5%

Transport7%


15%


24%


Landbouw22%

Industrie7%

Bouw12%

Handel23%

Horeca4%

Transport4%


11%


16%


Landbouw22%

Industrie7%

Bouw12%

Handel23%

Horeca4%

Transport4%


11%


16%

13

2.2.2 Sectorstructuur in regionale context Aandeel werkgelegenheid per sector, Barneveld t.o.v. Gelderland en Nederland (2001)


De gemeente Barneveld heeft veel werkgelegenheid in de landbouw. Zowel binnen de provincie Gelderland als binnen Nederland is deze sector opvallend aanwezig.

Dat Barneveld een echte 'snelweggemeente' is, blijkt uit de opvallend sterke vertegenwoordiging van de sectoren 'vervoer en communicatie' en 'groothandel'. Dit zijn sectoren die, gegeven hun product, sterk afhankelijk zijn van goede bereikbaarheid en goede aansluiting op het hoofdwegennet.

De dienstverlenende sectoren zijn relatief ondervertegenwoordigd in de gemeente Barneveld. Het aandeel zakelijke dienstverlening valt nog mee. Dat zit op een gelijk niveau als de provincie Gelderland. Belangrijke verklaring daarvoor is de nog steeds aanwezige concentratie van ICT-ondernemingen. Financiële dienstverlening en de niet-commerciële dienstverlening zijn duidelijk in de minderheid. Voor een meer evenwichtige verhouding van sectoren is het daarom zinvol aan de dienstverlening prioriteit in het beleid te geven.

Barneveld t.o.v. Gelderland

40 60 80 100 120 140 160 180 200

Landbouw en Visserij

Industrie

Bouwnijverheid

Handel

Horeca

Vervoer en Communicatie

Financiele instellingen

Zakelijke dienstverlening

Niet-commerciele dienstverlening

Barneveld t.o.v. Nederland

40 60 80 100 120 140 160 180 200


40 60 80 100 120 140 160 180 200


Industrie

Bouwnijverheid

Handel

Horeca






40 60 80 100 120 140 160 180 200


Industrie

Bouwnijverheid

Handel

Horeca






40 60 80 100 120 140 160 180 200


40 60 80 100 120 140 160 180 200

14

2.2.3 Werkloosheidsontwikkeling

Werkloosheidspercentage in gemeente Barneveld

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

8%

9%

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

Mannen

Vrouwen

Bron: CWI Barneveld, 2004 Analyse:

Eind 2003/begin 2004 bereikte het werkloosheidspercentage (van mannen én vrouwen) het hoogste niveau sinds 1996: 5,6%. Rond 2000/2001 daalde de werkloosheid naar het laagste niveau van de afgelopen jaren: 2,3%.

Het werkloosheidspercentage van vrouwen ligt structureel hoger dan van mannen. De ontwikkeling van werkloosheid onder mannen en vrouwen laat hetzelfde patroon

zien, hoewel de werkloosheid onder vrouwen vanaf 2002 harder stijgt. CBS-statistieken tonen verder aan dat sinds 1996 het werkloosheidspercentage

structureel op een lager niveau ligt dan de regio Veluwe, de provincie Gelderland en Nederland.

2.3 Ontwikkeling van de (beroeps)bevolking Gemeente: Barneveld 2002 2005 2010 2015Bevolking 15-29 jaar 9974 9956 10132 10164Bevolking 30-64 jaar 21538 22317 22646 22684Potentiele beroepsbevolking 31512 32273 32778 32848

Bevolking totaal 48958 50532 51748 52811

Jaarlijkse bevolkingstoename 1,06% 0,48% 0,41%

Woningen totaal 16277 16743 17535 184550,95% 0,93% 1,03%

154 155 180

Huishoudensgrootte 3,01 3,02 2,95 2,86

Jaarlijkse woningtoename

Bron: PRIMOS-model, ABF Research, bewerkt

15

Analyse:

De potentiële beroepsbevolking groeit jaarlijks licht, maar het aandeel op de totale bevolking daalt. De potentiële beroepsbevolking daalt van 64% naar 62% op de totale bevolking. Dit betekent dat de economische draagkracht van de toekomst rust op minder schouders.

De bevolking groeit jaarlijks tot 2015, maar in de toekomst vlakt de groei wel af. Het aantal woningen blijft jaarlijks toenemen met zo'n 1% (ruim 150 woningen). De

groei van het aantal woningen overtreft de bevolkingsgroei. Belangrijke verklarende factor daarvoor is de dalende trend in huishoudensgrootte.

Een gemiddeld gezin bestaat niet langer uit 3,01 maar uit 2,86 personen.

2.4 Onderwijs SCHOOL

Aantallen leerlingen, 2003 Soort opleiding Johannes Fontanus College 1.128 MAVO-HAVO-ATHENEUM Groen van Prinsterer College 1.167 VMBO-MAVO en VBO Christiaan Huygens 690 School voor Basisvorming en Techniek

Groenhorstcollege 1.520 MBO: dierverzorging, paardenhouderij en veehouderijHBO: dierverzorging

PTC+ 8.500 MBO/HBO/WO Analyse:

Op alle niveaus kan in Barneveld middelbaar onderwijs genoten worden. Barneveld is gespecialiseerd in landbouwonderwijs. Met name op het gebied van

dierverzorging, paarden- en veehouderij heeft Barneveld brede bekendheid. In aantallen leerlingen wordt het meeste onderwijs gegeven op MBO-niveau. Maar er

is ook landbouwonderwijs mogelijk op HBO en zelfs universitair niveau. Met jaarlijks 8.500 cursisten in de vestiging Barnveld is PTC+ een belangrijke voorziening met nationale en internationale uitstraling.

2.5 Conclusie hoofdstuk 2 De sociaal-economische structuur is in Barneveld om meerdere redenen gezond te noemen:

De bevolkingssamenstelling is jong, hiermee is het arbeidspotentieel voor de toekomst gegarandeerd en blijft de voorzieningenstructuur gewaarborgd.

De vergrijzingsontwikkeling valt in breder perspectief gezien mee in Barneveld, hoewel in relatie hiermee de potentiële beroepsbevolking van Barneveld licht daalt.

Barneveld heeft met de sectoren landbouw, transport/logistiek en handel op economisch gebied een duidelijk eigen gezicht met relatief veel werkgelegenheid en gespecialiseerd onderwijs tot op het hoogste niveau.

Qua voorzieningenniveau is Barneveld redelijk goed voorzien. Een sterk punt is het praktijkgerichte onderwijsvoor de agro-sector, waarmee goed wordt aangesloten op een van de economische kernsectoren.

Toch blijven er genoeg zaken over die met dit economisch beleid aangepakt moeten worden:

De werkloosheid ligt weliswaar in provinciaal en nationaal opzicht laag, maar heeft begin 2004 wel haar hoogste niveau sinds 1996 bereikt.

De dienstverlenende sector, waar de werkgelegenheidsgroei van de toekomst zich naar verwachting gaat concentreren, blijft achter in Barneveld. Meer evenwicht in de verdeling van de werkgelegenheid is wenselijk.

16

3. Visie en ambitie van de gemeente Barneveld

Onderstaand schema toont het proces waarmee ingezet wordt op de twee ambities: meer werkgelegenheid en een beter (op het bedrijfsleven toegesneden) investeringsklimaat. Dit schema wordt in de paragrafen van hoofdstuk 3 nader uitgewerkt.

3.1 De centrale beleidsdoelstelling Het economisch beleid van de gemeente Barneveld rust op twee ambitieuze pijlers. Enerzijds een toename en spreiding van werkgelegenheid en anderzijds een beter investeringsklimaat. Deze ambities geven het bredere perspectief aan waaraan alle economische beleidsacties getoetst kunnen worden. 1. Meer en gespreide werkgelegenheid Werkgelegenheid en Barneveld horen bij elkaar. Er werken in de gemeente Barneveld meer mensen dan er mensen wonen in Barneveld die kunnen werken.1 Dit toont aan dat de gemeente Barneveld een belangrijke opvangfunctie uitoefent binnen de omliggende regio op het gebied van werkgelegenheid. De werkgelegenheid kent een behoorlijke spreiding. Alleen de dienstverlenende sector blijft achter. Relatief veel werkgelegenheid behoorlijk verspreid over verschillende sectoren, dat is het huidige beeld. Het getuigt van ambitie dat beeld verder te verfraaien. Meer werkgelegenheid, 1 Het aantal arbeidsplaatsen is in de gemeente Barneveld zo'n 125% van de beschikbare beroepsbevolking.

Ambitie1. Meer werkgelegenheid2. Beter investeringsklimaat

Kernsectoren •Landbouw• Transport• Detailhandel• Dienstverlening• Toerisme

Kernactoren• Gemeente• Bedrijfsleven

Basisvoorwaarden• Optimale bereikbaarheid• Voldoende bedrijfsruimte

(Hoofdstuk 10)

(Hoofdstuk 5-9)

(Hoofdstuk 4)

Ambitie1. Meer werkgelegenheid2. Beter investeringsklimaat

Kernsectoren •Landbouw• Transport• Detailhandel• Dienstverlening• Toerisme

Kernactoren• Gemeente• Bedrijfsleven

Basisvoorwaarden• Optimale bereikbaarheid• Voldoende bedrijfsruimte

(Hoofdstuk 10)

(Hoofdstuk 5-9)

(Hoofdstuk 4)

17

beter afgestemd op de vraag vanuit de gemeente is goed voor de gemeente Barneveld. Het pendelverkeer neemt erdoor af. De groeiende beroepsbevolking wordt erdoor opgevangen. De economische structuur wordt evenwichtiger in zowel hoog- als laagconjunctuur. Burgers van de gemeente Barneveld genieten van een gezonde inkomenssituatie. Het bedrijfsleven heeft meer mogelijkheden om het plaatselijke netwerk uit te breiden. Kortom alle partijen binnen de gemeente kunnen profiteren van deze ambitie. 2. Optimaal investeringsklimaat Om bedrijven aan te trekken als gemeente moet je wat waard zijn. Daarvoor moet Barneveld En als woongemeente en als werkgemeente moet Barneveld het visitekaartje van de regio zijn. Het investeringsklimaat moet geoptimaliseerd worden door de sterke punten te benadrukken (bijvoorbeeld de bereikbaarheid, vestigingsvoorwaarde nummer 1!) en zwakke punten op te poetsen (goed ontsloten uitgeefbaar bedrijventerrein op de markt brengen). Een zonnig investeringsklimaat moet vorm krijgen in goede samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven en gerichte promotie. Indicatoren waarmee de gestelde ambitie getoetst en geëvalueerd kunnen worden, zijn de volgende:

Toename totale werkgelegenheid (in aantallen werkzame personen) > toename bevolking (langere termijn, i.p.v. toename beroepsbevolking)

Pas op langere termijn zal er nieuw bedrijfsterrein beschikbaar komen voor bedrijven die van elders komen (eerst moeten lokale bedrijven uitbreidingsmogelijkheden krijgen): groei werkgelegenheid na 2010 > voor 2010.

Afname jaarlijkse pendelverkeer (als gevolg van een beter woon- en leefmilieu en gegroeide keuzemogelijkheden door betere spreiding in werkgelegenheid)

Groei van het aantal banen voor alle opleidingsniveaus.

3.2 Basisvoorwaarden Om te kunnen ontwikkelen heeft het bedrijfsleven behoefte aan de juiste hoeveelheid speelruimte en bewegingsvrijheid. Op dit moment is dat onvoldoende aanwezig. De groei is eruit. Er is op dit moment nauwelijks bedrijventerrein uit te geven en de infrastructuur laat te wensen over. Voldoende bedrijfsruimte Nieuwe bedrijven aantrekken in een verbeterde vestigingsomgeving zal niet lukken als er geen nieuw bedrijventerrein beschikbaar is. Daarvoor zijn volop plannen in de maak die in hoofdstuk 4 nader aan de orde komen. Beschikken over uitgeefbaar bedrijventerrein is een luxe die de gemeente Barneveld nu al een aantal jaar mist. Om de dubbele ambitie waar te maken, verdient deze basisvoorwaarde een actieve beleids- en bestuursinzet. 1. Optimale bereikbaarheid Bereikbaarheid via een goede en centraal aangesloten infrastructuur is in de gemeente Barneveld een wispelturig ding. Enerzijds is het een grote economische kracht voor de gemeente, omdat Barneveld zich bevindt naast een knooppunt van snelwegen (A1, A28 en A30). Anderzijds is de optimalisering van ontsluitingswegen op de nieuw te ontwikkelen bedrijfsterreinen en de aantakkingen op de hoofdsnelwegen cruciaal voor de voortgang van nieuw uit te geven bedrijventerrein. Hoofdstuk 4 diept de basisvoorwaarden verder uit.

18

3.3 Kernsectoren als doelgroep De kernsectoren moeten het gaan doen! Ingezet wordt op die sectoren die hebben bewezen goed te presteren of waarvan veel wordt verwacht in de toekomst.

1. Landbouw en Agro-industrie 2. Transport en Logistiek 3. Detailhandel 4. Toerisme en Recreatie 5. Commerciële dienstverlening

De gekozen kernsectoren dekken een breed werkveld. Dat sluit direct aan bij de wens om werkgelegenheid goed te spreiden. Variatie in werk schept keuzemogelijkheden binnen de gemeentegrenzen. Het behoedt voor het gevaar van een te eenzijdig beleid. Het illustreert en stimuleert de veelzijdigheid van het Barneveldse werkveld. Deze aanpak moet verder het terugdringen van het pendelverkeer naar elders bevorderen. Daarnaast creëert het inzetten op een breed pakket van sectoren mogelijkheden voor mensen met hoge en lage opleidingsniveaus. Ondanks de brede inzet, is de keuze voor deze sectoren wel doelgericht. De gekozen sectoren hebben vaak een belangrijke historische waarde voor wat betreft werkgelegenheid en positiebepaling van de gemeente Barneveld. Er wordt nadrukkelijk aangesloten bij de bestaande kracht van deze sectoren en gezocht naar beter voorwaardenscheppend beleid. Verder is de ligging van de gemeente in combinatie met de steeds verbeterende infrastructuur, zoals de A30, aantrekkelijk voor bedrijven. Verder zullen aan initiatieven en creativiteit voor deze sectoren door de gemeente medewerking verleend worden. In de hoofdstukken 5 tot en met 9 wordt aan de kernsectoren afzonderlijk aandacht gegeven.

3.4 Kernactoren De kernactoren moeten ervoor zorgen dat het proces vlekkeloos verloopt. Zeker nu er verschillende partijen zijn, is goede afstemming en overeenstemming van doorslaggevend belang.

1. Bedrijfsleven (incl. diverse vertegenwoordigende instanties) 2. Overheden (gemeente Barneveld, regio, provincie, Rijk, EU) 3. Ondersteunende organisaties (KvK, CWI, Openbaar Vervoer, etc.)

Bij de uitvoering van de economische plannen tot 2015 zijn diverse partijen betrokken. Hoewel deze partijen eigen belangen hebben, zijn de gestelde ambities voor allen relevant. Zowel de publieke als de private sector is gebaat bij een toename en spreiding van de werkgelegenheid en een optimalisering van het investeringsklimaat. Daarom is het voor alle partijen wenselijk en noodzakelijk constructief samen te werken om de gestelde ambities daadwerkelijk te realiseren. Goed voorbeeld van constructieve samenwerking was de op 14 juni 2004 gehouden workshop waar de gemeente haar economische beleidsvoorstellen presenteerde, die door het bedrijfsleven werden bekritiseerd en aangevuld. Hoofdstuk 10 werkt concreter uit welke taken de kernactoren uitoefenen in relatie tot het economisch beleid.

19

4. Bedrijventerreinen en Infrastructuur

4.1 Inleiding Voor de gemeente Barneveld zijn de basisvoorwaarden voor verdere groei op economisch gebied nieuwe of uitbreidingsmogelijkheden op bedrijventerrein en een adequate infrastructurele ontsluiting. Onderstaande analyse geeft kort aan hoe de gemeente Barneveld er op het gebied van bedrijventerreinen en infrastructuur voorstaat of voor kan gaan staan.

Sterkte-Zwakte analyse Bedrijventerreinen en Infrastructuur Sterkten:

1. Omvang bedrijventerreinen in relatie tot omvang gemeente groot (als gevolg hiervan overtreft het aantal werkzame personen, de beroepsbevolking van de gemeente Barneveld).

2. Centrale ligging in Nederland met veel aantakkingen op het nabijgelegen hoofdwegennet.

Zwakten:

1. Jarenlang geen uitgifte van bedrijventerrein mogelijk geweest in gemeente Barneveld.

2. Verkeerssituatie op en rond bedrijventerrein Harselaar problematisch. Bedreigingen:

1. Uitstel van een nieuwe/verbeterde aansluiting op de A1 vertraagt de uitbreiding van het bedrijventerrein Harselaar (Zuid) nog langer. Groeiende bedrijven met behoefte aan uitbreiding op korte termijn zullen vertrekken. Neerwaartse spiraal dreigt richting een afname van werkgelegenheid en een verslechtering van het imago dreigt.

2. Gebrek aan samenwerking met en co-financiering van ondernemers zet revitalisering Harselaar West en Europese subsidie op het spel.

Kansen:

1. Verbeterde aansluiting op A1 brengt uitgifte Harselaar Zuid in versnelling. 2. Revitalisering Harselaar West door goede samenwerking gemeente en

ondernemers. 3. Per 2006 uitbreiding van het areaal bedrijventerrein (gefaseerd) met zo'n 90

hectare. Ruimte voor starters, uitbreiders en nieuwe vestigers. 4. Verbeterde openbaar vervoersvoorziening door opwaardering station Barneveld

Noord en aanleg transferium.

20

4.2 Bedrijventerreinen

4.2.1 Stand van zaken Per bedrijventerrein2 het bruto en netto uitgeefbare oppervlakte Complex Bruto in ha. Netto in ha. Netto uitgeefbaar in ha.Briellaard 12 10 0De Valk 20 19 0Harselaar West 118 109 0Harselaar Oost 36 32 0Harselaar West/West 8 6 0Essenerweg 1 1 0De Burgt Voorzieningenstrook 2 2 0Totaal 197 179 0

Bron: gemeente Barneveld 2004 In totaal is in de gemeente Barneveld ongeveer 200 hectare uitgegeven, dit is bruto oppervlak bedrijventerrein. De bedrijventerreinen van de gemeente Barneveld zijn zeer dicht bebouwd en zitten helemaal vol. Er is sprake van een zeer hoge bruto/netto verhouding. Dat betekent dat alle ruimte benut is, maar ook dat er relatief weinig ruimte is voor groenvoorziening op bedrijventerreinen. Er is op dit moment geen terrein meer uitgeefbaar. Per sector totale aantal en aandeel werknemers op bedrijventerreinen in de gemeente Barneveld Aantal werknemers De Briellaard De Valk Harselaar Oost Harselaar West TotaalLandbouw 100% 37Industrie 3% 23% 33% 41% 2401Electriciteit, aardgas en water 100% 45Bouwnijverheid 31% 36% 5% 28% 489Handel 4% 7% 40% 49% 2644Horeca 59% 41% 46Transport & Communicatie 6% 21% 26% 48% 1416Financiele instellingen 3% 72% 24% 29Zakelijke dienstverlening 7% 12% 24% 57% 1962Onderwijs 56% 44% 9Openbaar bestuur 100% 21Gezondheid- en welzijnszorg 100% 279Milieudienstverlening, cultuur, recreatie 43% 57% 42

Bron: Provinciale werkgelegenheidsenquête 2002, werknemers inclusief uitzendkrachten De bedrijventerreinen zijn essentieel voor de werkgelegenheid. Het meeste van deze werkgelegenheid op de bedrijventerreinen vindt plaats in de industrie en handel. Bijna de helft van al de arbeidsplaatsen in de gemeente wordt ingevuld op bedrijventerrein.

2 Voor een meer gedetailleerde beschrijving van de verschillende bedrijventerreinen van de gemeente Barneveld, zie de bijlage.

21

Bron: Onderzoek Ruimte voor bedrijven 2020 van de provincie Gelderland Een onderzoek van de provincie Gelderland wijst uit dat de ruimtebehoefte op bedrijventerreinen in Barneveld aanzienlijk is. Ruim 110 hectare is nodig om de groei van bedrijven van binnen (endogene vraag) en buiten (exogene vraag) de gemeente op te vangen. De laatste peiling die de gemeente Barneveld zelf gedaan heeft in maart 2000 wees uit dat er toen een endogene vraag van 34,2 hectare is. Gezien de jarenlange rem op uitbreiding van bedrijventerrein is de vraag naar bedrijventerrein steeds urgenter.

4.2.2 Uitbreidingsplannen Op dit moment is, zoals reeds aangegeven, nauwelijks bedrijventerrein beschikbaar in de gemeente Barneveld. Dit beeld is reeds een aantal jaren ongewijzigd hetzelfde. De schaarste die in toenemende mate merkbaar wordt, moet in de toekomst met 'nieuwe' uitbreidingsplannen weerstand geboden worden.

1. Harselaar Zuid en de Driehoek: 102 hectare (bruto) 2. Kootwijkerbroek: 7 hectare (bruto) 3. Voorthuizen

Bedrijventerrein Harselaar Zuid Ten aanzien van de uitbreidingsplannen Harselaar Zuid, inclusief de Driehoek, lopen inmiddels MER-studies. Afhankelijk van de snelheid waarmee de verschillende procedures afgerond kunnen worden, zal uitgifte van de eerste percelen plaatsvinden tussen 2006 en 2008. Het concept-MER is gereed. De realisatie van Harselaar-Zuid is voor een groot deel afhankelijk van het feit hoe het bedrijventerrein ontsloten wordt. Hiervoor hebben de gemeente en de provincie afgesproken dat hiervoor een MER Rondweg Voorthuizen wordt gemaakt. De startnotitie voor deze MER wordt in oktober 2004 ter inzage gelegd. Vooruitlopend op deze MER wordt onderzocht in hoeverre het mogelijk is 15 ha (netto) van Harselaar-Zuid te ontwikkelen. Dit bedrijventerrein is met voorrang bestemd voor grotere lokale bedrijven die willen uitbreiden, maar ook voor nieuw te vestigen bedrijven van buiten Barneveld zijn er

19,134,3

63,79,0

24,2

39,4

0

20

40

60

80

100

120

1998 2005 2010

jaar

vraa

g na

ar b

edrij

vent

erre

inen

(ha)

in B

arne

veld

endogene vraag exogene vraag

22

mogelijkheden. Daarbij wordt wel gelet op én de regionale opvangfunctie van Barneveld voor de gemeenten Renswoude, Scherpenzeel en Woudenberg én de aansluiting van het te vestigen bedrijf met één van de kernsectoren. Een bewuste segmentering en reservering van areaal voor de kernsectoren is daarbij één van de opties. Voor een duurzaam beheer van nieuwe bedrijventerreinen zal parkmanagement verplicht worden gesteld. Bedrijventerrein Kootwijkerbroek De uitbreiding Kootwijkerbroek is inmiddels opgenomen in de Structuurvisie. Eerste uitgifte van dit bedrijventerrein moet eind 2005, begin 2006 mogelijk zijn. In eerste instantie is dit bedrijventerrein bestemd voor lokaal gebonden bedrijven. In het bijzonder moet dit bedrijventerrein huisvesting bieden aan bedrijven die ondersteunend zijn aan de functie van Kootwijkerbroek in de reconstructie van de Gelderse Vallei als landbouwontwikkelingsgebied. Uit te geven percelen hebben een omvang van 2500m2 voor bedrijven passend in milieucategorie 1 of 2 en met uitzondering 3. Voor de bedrijven die niet in dit plaatje passen, maar wel willen uitbreiden, moet een oplossing gevonden worden op bedrijventerrein Harselaar. Bedrijventerrein Voorthuizen Voorthuizen ligt zodanig dicht tegen Harselaar dat nieuwe bedrijventerreinontwikkeling slechts op beperkte schaal voor lokaal georiënteerde bedrijven in de rede ligt. Die ontwikkeling hangt samen met de aan te leggen rondweg. Enige kantoorontwikkeling kan op een terrein aan de Apeldoornsestraat plaatsvinden. In de Structuurvisie 2003 is voorzien in ruimte voor enkele kleinschalige bedrijven aan de Rubensstraat, gekoppeld aan de woonfunctie. Overige plaatselijke verzorgende bedrijvigheid kan uitbreiden op een terrein aan de Verbindingsweg. Bedrijventerreinen kleine kernen In de kleine kernen Terschuur en Stroe kan hooguit op zeer beperkte schaal ruimte worden geboden voor de vestiging van bedrijven. Uitgangspunt is daarbij dat op die locaties lokaal verzorgende bedrijven kunnen worden gehuisvest. Daarbij gaat het om maatwerk voor bedrijven die naar aard en schaal passend zijn.

4.2.3 Revitalisering bedrijventerrein De aanleg van Harselaar-West is gestart in de jaren zeventig. Toentertijd is gekozen voor een sobere en functionele opzet van het bedrijventerrein. Naarmate het bedrijventerrein 'ouder' wordt voldoet het in afnemende mate aan de eisen van nu. De belangrijkste knelpunten doen zich nu voor op het gebied van bereikbaarheid, verkeersveiligheid, oneigenlijk ruimtegebruik, voorzieningenniveau en milieu. Daarnaast voldoet de beeldkwaliteit van het bedrijventerrein niet meer aan de eisen van deze tijd. Met de herinrichting van de wegen en de openbare ruimte wordt gestreefd naar het wegnemen van de hieraan gerelateerde knelpunten. Hierbij wordt met name aandacht besteed aan het verbeteren van de interne bereikbaarheid in combinatie met het opheffen van verkeersonveilige situaties. Door de diverse functies op het bedrijventerrein te ordenen wordt gestreefd naar een verbetering van het algemene kwaliteitsniveau van de openbare en bedrijfsruimte. De revitalisering van Harselaar-West bestaat uit een viertal deelprojecten: • Reconstructie van de Harselaarseweg; • Verdieping tunnel Nijkerkerweg; • Actualisatie van het bestemmingsplan; • Waterhuishouding.

23

4.2.4 Regionaal perspectief Bedrijventerreinbeleid gaat over gemeentegrenzen heen. De keuze van een bedrijf om zich ergens te vestigen, wordt door allerlei (grensoverschrijdende) factoren bepaald. Goede bereikbaarheid met auto en OV en beschikbare ruimte zijn belangrijke troeven voor de gemeente Barneveld als de huidige plannen daadwerkelijk gerealiseerd gaan worden. Met name voor ruimte intensieve bedrijven in bijvoorbeeld de transport en logistiek onderscheidt Barneveld zich dan binnen de regio. De gemeente Barneveld streeft dan ook een in regionaal verband afgestemd vestigingsbeleid na. Met de gemeente Ede, maar ook in breder verband de Valleiregio, moeten hierover concrete werkafspraken gemaakt worden.

Workshopkader Naar aanleiding van het eerste concept van de Economische Nota is op 14 juni 2004 een workshop georganiseerd voor vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. In deze nota wordt nauw aangesloten bij de tijdens deze workshop behandelde thema's. Eén van de vragen die in het kader van bedrijventerreinen aan de orde gesteld werd, was: Moet de gemeente een specifiek vestigingsbeleid voeren?

Zorg wel dat de nieuwe ruimte benut wordt voor bestaande bedrijven die willen doorgroeien. Het aantal hectares (ongeveer 100 ha) dwingt tot een vestigingsbeleid. Het vestigingsbeleid moet wel afgestemd worden met omliggende regio. Een regionaal afgestemd

vestigingsbeleid schept voor bedrijven helderheid over waar, welke bedrijven zich kunnen vestigen. Bedrijven die zich willen vestigen in de gemeente Barneveld moeten passen binnen de

economische structuur van de gemeente. De gemeente heeft voor bedrijven op nieuw uit te geven bedrijventerrein directe

sturingsinstrumenten, ze kan bedrijven weigeren die niet passen binnen de economische structuur van de gemeente. Voor zittende bedrijven die zich uitbreiden door de buurman op te kopen of nieuwe bedrijven die een bestaand bedrijf opkopen, zijn geen directe sturingsinstrumenten beschikbaar.

Waarschuwing: maak het vestigingsbeleid niet te eenzijdig, maar zorg voor differentiatie en gemêleerdheid in het aanbod (niet wedden op één paard).

24

4.3 Infrastructuur Bereikbaarheid is het sleutelwoord binnen het vestigingsklimaat van een gemeente. Snelweglokaties zijn zeer geliefd. Met drie snelwegen in de buurt (A1, A30 en A12) heeft Barneveld een goede aantakking op het hoofdwegennet. Door de recente aansluiting van de A30 op de A1 en A12 is de positie en de bereikbaarheid van het bedrijventerrein nog verder versterkt. De wederzijdse relatie tussen bedrijven op Harselaar en in het gebied Ede/Veenendaal (ISEV) kan zo verder worden uitgebouwd. Onderstaand kaartje toont de directe aansluiting van Barneveld (en zeker bedrijventerrein Harselaar, dat ten noorden van Barneveld ligt) op het hoofdwegennet. Infrastructuur bedrijventerrein Unaniem werd tijdens de workshop door het bedrijfsleven gewezen op het belang van een beter infrastructuurpakket voor de gemeente Barneveld. Dit is essentieel en onmisbaar voor werkgelegenheidsgroei, maar ook voor de verkeersveiligheid. Als eerste prioriteit geldt daarbij de aansluiting op de A1, waarbij een aansluiting aan de oostzijde van Harselaar nog steeds de eerste optie is. Deze aansluiting is een bindende voorwaarde voor de uitbreiding en revitalisering van Harselaar. Door de opening van de A30 en de aangelegde rotondes Thorbeckelaan heeft de Harselaarseweg een belangrijkere functie gekregen in de ontsluiting van Harselaar. Voor Harselaar-West wordt o.a. voorzien in een verbetering van de Harselaarseweg en een verbetering van de waterhuishouding. A1 Op dit moment lopen er naast de plannen voor een spitsstrook ook studies naar de verbreding van de A1 op het traject Eemnes-Barneveld. Inmiddels wordt onderzoek gedaan naar de economische effecten van de verbreding. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen verbreding naar 2 maal 3 of zelfs 2 maal 4 banen. Over de uitkomsten van dat onderzoek kan nog geen mededeling worden gedaan, maar er moet van uit worden gegaan dat economische effecten, zeker voor een bedrijventerrein als Harselaar zullen ontstaan. Voor de gevestigde bedrijven biedt dat groeiperspectief en de vestigingsdruk zal toenemen

25

Goederenvervoer per spoor Gelet op het feit dat het goederenvervoer op de spoorlijn Utrecht-Arnhem- Ruhrgebied op termijn concurrentie krijgt van de Betuwelijn, zal de goederenoverslag in Ede wellicht teruglopen of verdwijnen. De spoorlijn Amersfoort-Enschede daarentegen behoudt wel een exportfunctie richting Noord Duitsland en Scandinavië. Voor Edese bedrijven zou het daarom interessant kunnen zijn om gebruik te maken van een overslagmogelijkheid in Barneveld. Valleilijn De spoorlijn Ede-Wageningen/Amersfoort (Kippenlijn) wordt per 2005 in concessie uitgegeven door de provincie Gelderland. Er komt daardoor mogelijk een nieuwe exploitant op deze lijn. De intentie van de provincie is om de lijn intensiever te benutten. Dat betekent overigens wel dat de busverbinding tussen Ede en Barneveld verdwijnt. De provincie Gelderland ziet de lijn in de toekomst als een belangrijke drager voor de economische ontwikkeling van de Gelderse Vallei. Locaties langs deze lijn moeten worden benut voor economische en maatschappelijke ontwikkelingen. De toekomstige verbinding kan door gebruik van ander (lichter) materieel nog intensiever en flexibeler worden. Dit project was als Parelhoenlijn gedoopt, maar gaat vanaf 2004 verder als Valleilijn. Voor de gemeente Barneveld betekent dit dat een aantal locaties aan die lijn meer potentie krijgen. Daarbij wordt concreet gedacht aan Barneveld Zuidoost met scholenbouw, evenementenhal, pluimveemuseum en woningbouw; Barneveld centrum met herontwikkeling van het gebied waar nu Rijnvallei gevestigd is; Barneveld Noord met een transferium, station op de lijn Amersfoort-Deventer en herontwikkeling van de stationsomgeving richting Harselaarseweg. Transferpunt Barneveld Noord Een belangrijk onderdeel van de opwaardering van de lijn Ede-Wageningen/Amersfoort is de herontwikkeling van het station Barneveld Noord. Dit station moet in de toekomst ook gaan fungeren als een lange afstandstransferium voor het verkeer op de A1 van en naar de Randstad. Tevens wordt door de provincie Gelderland en de gemeente Barneveld gestreefd naar een halte op de lijn Amersfoort-Apeldoorn-Deventer. Het plan wordt gefaseerd uitgevoerd. In de eerste fase wordt het bestaande perron Barneveld Noord verlegd en verbeterd. Een voetgangersbrug zal het perron verbinden met nieuwe parkeervoorzieningen aan de noordzijde van de spoorlijn Amersfoort/Apeldoorn. Verder wordt de Baron van Nagellstraat inclusief de afrit van de A1 en de kruising Harselaarseweg gerenoveerd. In latere fasen wordt het gebied tussen het station en de Harselaarseweg gerevitaliseerd. Er worden mogelijkheden gecreëerd voor nieuwe functies zoals vergader/congresactiviteiten en stationsgerelateerde detailhandel en horeca. Langs de Baron van Nagellstraat wordt voorzien in ruimte voor hoogwaardige dienstverlening, waarbij mogelijkheden ontstaan voor circa 2.000 extra arbeidsplaatsen. Economisch gezien is het Transferpunt Barneveld Noord van groot belang. Bereikbaarheid per auto en per trein wordt aanzienlijk verbeterd. Daarnaast zal de verkeersveiligheid voor voetgangers, fietsers en auto's toenemen.

26

4.4 Conclusie hoofdstuk 4 Bedrijventerrein Jarenlang heeft de uitgifte van bedrijventerrein stil gelegen in de gemeente Barneveld. Daarom is het zaak, mede gelet op de te verwachten vraag, zowel op Harselaar als in Kootwijkerbroek het bedrijventerrein uit te breiden. Allereerst om daarmee de mogelijkheid te bieden aan bedrijven binnen de gemeente uit te breiden. Maar ook om bedrijven, die passen bij de aard en de structuur van Barneveld, aan te trekken van buiten de gemeente. Het bedrijventerreinbeleid moet verder gericht zijn op duurzaam beheer en regionale afstemming. Het vestigingsbeleid moet enerzijds inzetten op de kernsectoren, maar anderzijds waken voor te weinig differentiatie en evenwicht. Het economisch beleid resulteert voor bedrijventerreinen in de volgende beleidsacties: Activiteiten tot 2015

• Planontwikkeling en uitgifte Harselaar Zuid (inclusief Driehoek) • Planontwikkeling en uitgifte bedrijventerrein Kootwijkerbroek • Reconstructie Harselaarseweg en verbeteren waterhuishouding

Harselaar • Opstellen en toepassen van criteria bij uitgifte en(her)ontwikkeling van

bedrijventerrein ten aanzien van de herkomst, duurzaamheid en effectief ruimtegebruik

• Invoering parkmanagement voor alle bedrijventerreinen • Indienen aanvragen bij provincie, rijk en Europese Unie • Regionale afstemming vestigingsbeleid Infrastructuur Voor verdere economische groei, de uitbreiding en revitalisering van bedrijventerreinen en een verbeterde verkeersveiligheid is het van het grootste belang de infrastructuur in de gemeente Barneveld verder te optimaliseren. Concreet betekent dat een adequate aansluiting voor personen- en vrachtverkeer op de A1, de ontwikkeling van het stationsgebied Barneveld-Noord en een betere en veiliger ontsluiting van het bedrijventerrein Harselaar. Goede bereikbaarheid door een verbeterd infrastructuurpakket zal de basisvoorwaarde zijn voor toekomstige economische groei. Het economisch beleid resulteert voor infrastructuur in de volgende beleidsacties: Activiteiten tot 2015

• Adequate aansluiting op de A1 • Aanleggen Rondweg Voorthuizen • Gefaseerde planontwikkeling Stationsgebied Barneveld Noord,

inclusief upgrading Baron van Nagellstraat • Reconstructie Harselaarseweg en verbetering waterhuishouding

Harselaar West • Onderzoek naar mogelijkheden op de Valleilijn

27

5. Landbouw en Agro-industrie

5.1 Waarom landbouw en agro-industrie? Barneveld is van origine een agrarische gemeente. Door de relatief arme grond is binnen de agrarische productie vooral de (pluim)veeteelt tot grote wasdom gekomen en al vele jaren een belangrijke pilaar van de economische welvaart in het gebied. Veel industriële en dienstverlenende bedrijvigheid (zoals de transportsector) vinden hun oorsprong in de agrarische productie. Daarnaast bezit de gemeente Barneveld ook bekendheid met haar aanbod van landbouwonderwijs. Afgelopen jaren heeft zich een daling in het aantal bedrijven en de werkgelegenheid in de agrarische sector voorgedaan. Deze tendens is versterkt door de opeenvolgende epidemische uitbraken van dierziekten, zoals MKZ en vogelpest. Bestaande bedrijven zijn groter, meer geautomatiseerd en efficiënter geworden. Daarnaast is de omvang van het areaal landbouwgrond nagenoeg gelijk gebleven. Nog steeds kan worden vastgesteld dat landbouw en veeteelt voor de Barneveldse economie, de sociale structuur en het behoud van landschappelijke waarden van groot belang is. De primaire sector is zelf goed voor een directe omzet van vele miljoenen euro’s en 7% van de werkgelegenheid in de gemeente Barneveld. Daarnaast draagt de sector bij aan omzet en werkgelegenheid in de toeleverende, de verwerkende en de logistieke bedrijven. Voor een aantal inmiddels internationaal opererende bedrijven zou een belangrijke meerwaarde en voedingsbodem voor innovatie verdwijnen als er geen primaire productie van enige omvang meer in dit gebied zou plaatsvinden. De historische waarde en kracht van deze sector moet ook in de toekomst gewaarborgd worden. Kennis, innovatie en promotie zullen de kernwoorden zijn waarmee deze sector de economische positie nu en in de toekomst moet handhaven en versterken. Verder is het absoluut ondenkbaar dat het grote buitengebied van de gemeente Barneveld qua karakter in stand en onderhouden blijft als er niet langer sprake is van een gezonde agrarische economie. Ontwikkeling Landbouw en Agro-industrie tussen 1999 en 2003 Onderstaande figuur toont de ontwikkeling van de kernsector landbouw en agro-industrie in de laatste 5 jaar voor de gemeente Barneveld en de provincie Gelderland. Deze sector laat een dalende trend zien in zowel het aantal vestigingen als het aantal werkzame personen. Met name in het aantal werkzame personen is de daling sterker in de provincie dan in de gemeente.

28

Ontwikkeling Landbouw en Agro-industrie, 1999-2003

50

60

70

80

90

100

110

VestigingenBarneveld,

1999


2003

Werkzamepersonen

Barneveld,1999

Werkzamepersonen

Barneveld,2003

VestigingenGelderland,

1999


2003

Werkzamepersonen

Gelderland,1999

Werkzamepersonen

Gelderland,2003

Bron: Provinciale Werkgelegenheidsenquête 2003, 1999 geïndexeerd op 100

5.2 Beleidsacties t.b.v. landbouw en agro-industrie Voor een economisch gezonde ontwikkeling en voldoende toekomstperspectief is een aantal zaken van belang: - De overheden (rijk, provincie en gemeenten) zullen op basis van het reconstructieplan

moeten aangeven welke mogelijkheden de bedrijven in de verschillende delen van de gemeente hebben om zich verder te ontwikkelen. Voor potentiële bedrijfsopvolgers moet de informatie duidelijk en eenvoudig toegankelijk zijn. Bij de uitvoering van het reconstructieplan heeft de gemeente een aanjagende en stimulerende rol.

- Afhankelijk van de mogelijkheden zullen de agrarische ondernemers zelf een duidelijke keuze moeten maken. Globaal bestaat hun keuze uit: het verbreden van activiteiten (bijvoorbeeld door verkoop van streekproducten); ontmenging en specialisatie (exportgerichte productie); kwaliteitsverbetering (exportgerichte productie); stoppen.

- Ten behoeve van een goede keuze zullen ondernemers die tot de conclusie komen dat zij met de huidige bedrijfsvoering geen toekomst hebben, ondersteuning nodig hebben om een beslissing te kunnen nemen ten aanzien van verplaatsing van het bedrijf, een andere vorm van bedrijfsvoering of stoppen. Wat betreft dat laatste zou een nieuwe (derde) tranche van de ruimte voor ruimte regeling een oplossing kunnen bieden. In een werkconferentie over de toekomst van de pluimveehouderij op 26 juni 2003 is dit door meerdere partijen gesuggereerd. Zorgvuldigheid in de begeleiding bij het maken van een goede keuze is nodig om te voorkomen dat er kwalitatief onder de maat wordt geproduceerd. Hiermee kan namelijk een veterinair en marketingtechnisch risico ontstaan voor bedrijven in het gebied die wel kunnen en willen investeren in vernieuwing.

- Actief en coördinerend optreden bij de planontwikkeling en uitvoering, wanneer het gaat om het afstemmen van beleid van de verschillende overheden;

- Gemeentebeleid afstemmen op regionale ontwikkelingen. Daarin moet het lokale bedrijfsleven actief betrokken worden. Dat laatste geldt dan zowel voor de agrarische sector als ook voor de keten van toeleverende, verwerkende, dienstverlenende en industriële bedrijven.

- Naar aanleiding van een in november 2003 gehouden Arena Poultry Valley is gewerkt aan de toekomstige ontwikkeling van de pluimveesector. Samen met vertegenwoordigers uit verschillende geledingen van de pluimveesector heeft de gemeente Barneveld in een kerngroep het Poultry Centre Barneveld ontwikkeld. Door de specifieke binding van de pluimveesector met Barneveld is het de bedoeling dit project vanuit Barneveld op te

29

Workshopkader Investeer in de kennis van betrokken ambtenaren voor deze sector. Een één-loket-functie bij de gemeente voor de agrarische sector wordt als zeer waardevol gezien. Eén persoon die de weg binnen de gemeente kent en als aanspreekpunt fungeert voor de agrarische sector moet snel en effectief zaken afhandelen. Voorwaarde is wel dat de accountmanager voldoende ter zake kundig is.

zetten en in Barneveld te vestigen. Het initiatief heeft ook als gevolg van de vogelpest een eigen dynamiek gekregen en moet het verder gaan als een breed gedragen centrum voor kennisontwikkeling, innovatie en promotie van de pluimveehouderij en toeleverende industrie in de regio en Nederland. De eind oktober 2004 te houden Arena Poultry Centre moet de denkfase van het Poultry Centre Barneveld omzetten in de werkfase.

5.3 Externe ontwikkelingen voor landbouw en agro-industrie Er is mede door de problematiek rond de dierziekten een discussie ontstaan over de toekomst van de intensieve veehouderij in Nederland en ook in de Gelderse Vallei. Zoals hiervoor al aangegeven, gelet op de grondkwaliteit in de Gelderse Vallei, is grootschalige agrarische productie alleen rendabel in de veehouderij. De akkerbouw is hieraan ondersteunend. Dat sluit ook aan op de historische opbouw van de bedrijven en de bestaande landschapsinrichting. De Gelderse Vallei en ook de gemeente Barneveld kent nog relatief veel kleinschalige en gemengde bedrijven. De intensieve veehouderij verdraagt zich op onderdelen minder goed met andere maatschappelijke functies. De Gelderse Vallei ligt nu eenmaal in de periferie van de Randstad en kent een vestigingsdruk vanuit de huisvestingsbehoefte en bedrijfsterreinontwikkeling. Door regelgeving rond stankwetgeving en dergelijke staan agrarische bedrijven nieuwe ontwikkelingen in een gebied vaak in de weg. Anderzijds betekenen andere vormen van grondgebruik doorgaans dat agrarische bedrijven onmiddellijk in hun ontwikkelingsmogelijkheden worden beperkt. Daarnaast ligt het gebied ingeklemd tussen de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe. Beide gebieden, maar zeker de Veluwe, hebben toerisme en recreatie als belangrijke economische drager. De recente uitbraken van dierziekten hebben niet alleen grote nadelige gevolgen gehad voor agrarische bedrijven en hun leveranciers en afnemers, maar met name ook voor de toeristische sector. Het is voor de agrarische sector dan ook van belang in te spelen op nieuwe mogelijkheden en ontwikkelingen. In dit verband is de ontwikkeling van Food Valley, A1 Eiwit-corridor en Poultry Centre van belang. Deze concepten en projecten worden ontwikkeld en uitgewerkt in samenwerking met kennisinstituten, de provincie Gelderland en de Ontwikkelingsmaatschappij Oost NV. De bedoeling is om te komen tot productvernieuwing, nieuwe toepassingsmogelijkheden van agrarische producten en verbeteringen in de (logistieke) processen in de ketens. De uitkomsten moeten zijn innovatie, kwaliteitsverhoging en borging, verbeterde marketing en efficiëntieverhoging in relatie tot kostenreductie. Voor de agrariërs zou dat moeten leiden tot een betere prijsvorming en een meer vraaggestuurde productie, waaraan gekoppeld meer zekerheid omtrent afzetmogelijkheden.

30

5.4 Conclusie hoofdstuk 5 Met de landbouwsector heeft Barneveld grote naamsbekendheid verworven. Voor de toekomst van deze sector is het reconstructieplan een zeer bepalende factor. Om de ontwikkelingen binnen de landbouw goed te volgen en richting de agrarische sector effectief en ter zake kundig te adviseren, investeert de gemeente in een accountmanager die als aanspreekpunt voor de landbouwsector fungeert. Specifiek voor de pluimveesector moet het op te richten Poultry Centre nieuwe kennisdeling en samenwerking op het gebied van innovatie en promotie opleveren. Het economisch beleid resulteert voor de kernsector landbouw en agro-industrie in de volgende beleidsacties: Activiteiten tot 2015

• Realisatie reconstructieplan; incl. begeleiding vernieuwing bedrijven en nieuwe functies voor agrarische bedrijven

• Landbouwbeleid afstemmen op regionale ontwikkelingen • Poultry Centre uitbouwen tot zelfstandig opererende organisatie • Aanstellen accountmanager voor een één-loket-functie

31

6. Transport en Logistiek

6.1 Waarom transport en logistiek? De sector transport en logistiek is traditioneel sterk vertegenwoordigd in de gemeente Barneveld. De omzet van deze sector steeg in de periode 1997-2001 met 28,3%, de werkgelegenheid nam toe met 17,6%. Daarmee is de transportsector een belangrijke drager van de lokale en regionale economie en werkgelegenheid. Ontwikkelingen binnen de sector, zoals: het toeleggen op logistieke dienstverlening en handling van goederen (herverpakking en assemblage) geven hoop voor de toekomst. Daarnaast bieden het nieuw uitgeefbare bedrijventerrein en de optimalisering van de infrastructuur op termijn ideale mogelijkheden voor de opvang van groeiende bedrijven van binnen en buiten de gemeente. De sector is verder van toegevoegde waarde voor vele andere sectoren in de gemeente. Ontwikkeling Transport en Logistiek tussen 1999 en 2003 Onderstaande figuur toont de ontwikkeling van de kernsector transport en logistiek in de laatste 5 jaar voor de gemeente Barneveld en de provincie Gelderland. Deze sector laat een stijgende trend zien in zowel het aantal vestigingen als het aantal werkzame personen. Voor zowel het aantal vestigingen als het aantal werkzame personen geldt dat de gemeente Barneveld een duidelijk sterkere groei vertoont dan de provincie Gelderland.

Ontwikkeling Transport en Logistiek, 1999-2003

50

60

70

80

90

100

110

120

130


1999


2003

Werkzamepersonen

Barneveld,1999

Werkzamepersonen

Barneveld,2003


1999


2003

Werkzamepersonen

Gelderland,1999

Werkzamepersonen

Gelderland,2003


6.2 Beleidsacties t.b.v. transport en logistiek Transport en Logistiek Nederland (TLN) maakt de inschatting dat circa 34 hectare aan bedrijventerrein aan de transportsector is toe te schrijven. Dat is 19% van het totale oppervlak aan bedrijventerrein. Tweederde daarvan wordt gebruikt als parkeerterrein Eenderde is in gebruik voor open overslag, kantoor, garage en wasplaats. In 2001 heeft TLN de gemeente Barneveld voorgerekend dat 41% van de transportbedrijven kampt met ruimtegebrek. Bij 21% wordt zelfs concreet gesproken over inkomstenderving door ruimtegebrek. Toch geven veruit de meeste bedrijven aan liever niet te willen verhuizen. Hoofdredenen daarvoor zijn de centrale ligging en goed personeel, alsmede de aanwezige infrastructuur.

32

Workshopkader Het Faciliteiten Centrum Logistiek moet er komen. Zeker ook in het kader van parkmanagement is dat

noodzakelijk. Het is zaak voor de gemeente gronden voor het FCL snel te verwerven. Extra aansluiting op de A1 is op korte termijn noodzakelijk voor de transportsector. Het is voor alles zaak

de infrastructuurmaatregelen op orde te hebben, voordat er nieuw bedrijventerrein ligt in verband met onevenredige verkeersdrukte en de verkeersveiligheid.

De uitbreiding van het industrieterrein Harselaar dient voortvarend te worden aangepakt, omdat er binnen 3 tot 5 jaar een aanzienlijke behoefte aan uitbreidingsbehoefte is.

waarom blijven? goed personeel uit deomgeving 21%anders 3%

in buurtopdrachtgevers 18%centrale ligging ophuidige locatie 31%goede infrastructuur inomgeving 12%mentaliteit populatieomgeving 15%

Wel hebben ondernemers uitbreidingswensen, deze zijn in het onderzoek van 2001 als volgt samengevat:

% ondernemers: uitbreiding van: uitbreiding met:17% kantoor 71%22% garage 51%11% wasplaats 53%39% open overslag 125%39% parkeerterrein 38%

Bron: TLN 2001 De uitbreidingsbehoefte zou in totaal neerkomen op 14,7 hectare. Doordat productiebedrijven in toenemende mate hun opslag van grondstoffen en afzetvoorraad afstoten, is de verwachting dat de vraag naar bedrijventerrein vanuit deze sector tot 2015 zal gaan verdubbelen. De nieuw beschikbaar te komen bedrijventerreinen zullen in belangrijke mate ten goede komen aan de transportsector. De toepassing van een segmenterings- en reserveringsbeleid op bedrijventerreinen geldt met name deze sector. Medewerking aan uitbreiding of verplaatsing van bestaande bedrijven wordt bevorderd, onder de voorwaarde dat die ondernemingen bereid zijn tot maatregelen met betrekking tot verbetering van ruimtegebruik. Ruimte kan met name gewonnen worden door de parkeerbehoefte zo efficiënt mogelijk in te vullen. In dit verband spelen termen als strategisch parkeren, gedeeld gebruik van parkeerplaatsen en meerlaagsparkeren een rol. Verder wordt gestreefd naar een evenwichtige verhouding tussen parkeren en open overslag. Een zeer goede mogelijkheid om ruimtelijk en milieutechnisch winst te boeken is het project Faciliteiten Centrum Logistiek.

6.3 Externe ontwikkelingen voor transport en logistiek A1 Eiwitcorridor Vanouds is de transportsector sterk gelieerd aan de landbouwsector. In dat verband is het concept ‘A1 Eiwitcorridor’ ontstaan. Dit project is een van de initiatieven dat is ingediend bij het Nationaal Platform Agrologistiek. Het platform heeft tot taak ontwikkelingen te bevorderen die bijdragen aan een verbetering van logistieke processen binnen de totale agrarische sector. Daarmee moet het verplaatsen van dieren en dierproducten verminderd worden en moet het leiden tot meer efficiency en minder milieubelasting. De A1 Eiwitcorridor speelt in op het gegeven dat langs de A1 vanaf Barneveld tot Enschede veel bedrijven gevestigd zijn die te maken hebben met vee, vlees en eiproductie. Over de A1 vinden daardoor allerlei vervoersbewegingen plaats tussen die ondernemingen. Door middel van een aantal deelprojecten wordt nagegaan hoe dat beter en efficiënter zou kunnen worden

33

ingericht. Dat kan gaan van het samenvoegen van meerdere kleine vestigingen, het inrichten van agro-productieparken tot het opbouwen van een logistiek informatiecentrum. Binnen de A1 Eiwitcorridor wordt onderscheid gemaakt tussen de kalverhouderij, de varkenshouderij en de pluimveehouderij. Overslagterminal Gelderse Vallei Het is mogelijk dat een overslagterminal voor goederenvervoer per spoor in de gemeente Barneveld van toegevoegde waarde is voor de transportsector. Vanuit de transportsector zijn daarover signalen afgegeven. De mogelijkheden van een overslagterminal voor goederenvervoer op de lijn Amersfoort-Deventer-Enschede zouden in dit verband onderzocht moeten worden. Deze verbindingslijn is met name belangrijk voor het goederenvervoer richting Scandinavië. Omdat de gemeente Ede haar overslagterminal wil afstoten, is het noodzakelijk in nauw overleg met de regiogemeenten een visie op te stellen van de (toekomstige) transportfunctie binnen de Gelderse Vallei.

6.4 Conclusie hoofdstuk 6 Op het snijvlak van de A1, A30 en A12 gelegen, is Barneveld bij uitstek geschikt voor de ontplooiing van de sector transport en logistiek. Op nieuw uit te geven bedrijventerrein komt nadrukkelijk ruimte beschikbaar voor deze sector. Als extra faciliteit wordt in nauwe samenwerking met de sector een Facilitair Centrum Logistiek ontwikkeld. In aansluiting op wensen vanuit de transportsector zal de mogelijkheid onderzocht worden van een overslagterminal van goederenvervoer per spoor. Harselaar kan hiermee als multimodaal ontsloten bedrijventerrein nog beter geschikt worden voor transport en logistiek. Het economisch beleid resulteert voor de kernsector transport en logistiek in de volgende beleidsacties: Activiteiten tot 2015

• Ontwikkelingsruimte beschikbaar stellen voor de transportsector • Onderzoek naar overslagmogelijkheid goederenvervoer per spoor • Realisatie van Facilitair Centrum Logistiek

34

7. Detailhandel

7.1 Waarom detailhandel? Zoals in de meeste plaatsen in Nederland is het midden en kleinbedrijf en daarbinnen de detailhandel een belangrijke economische factor. Het gaat namelijk om een sector die zeer arbeidsintensief is en daarmee zeer bepalend bijdraagt aan de werkgelegenheid. In de gemeente Barneveld bevinden zich op dit moment 351 vestigingen (was in 1997 nog 363) die zorgen voor 5.180 arbeidsplaatsen. In totaal beslaat de detailhandel een vloeroppervlak van 4 hectare. De detailhandel is in de gemeente dominant aanwezig in de kernen Barneveld en Voorthuizen. Hier staan driekwart (297) van alle winkels (375). Barneveld heeft in hoge verzorgingsindex, dat betekent dat in Barneveld het winkelvloeroppervlak hoger is dan het nationaal gemiddelde. In Voorthuizen (en voor de gemeente als totaal) is de verzorgingsindex gemiddeld.3 Het centrum kenmerkt zich door een overheersend aanbod aan duurzame en overige goederen (ca. 23.000 m2) ten opzichte van voedings- en genotmiddelen (4.200m2). Buiten de winkelcentra zijn met name in Barneveld perifere detailhandelsgebieden aan te wijzen op de Briellaard, Amersfoortsestraat en bedrijventerrein De Valk. De overige kernen kennen voornamelijk lokaal verzorgende detailhandel, waarbij met name Kootwijkerbroek een behoorlijk aanbod heeft. De andere kernen kampen eerder met het probleem hoe het aanbod overeind te houden in relatie tot de leefbaarheid van de kernen. Ontwikkeling Detailhandel tussen 1999 en 2003 Onderstaande figuur toont de ontwikkeling van de kernsector detailhandel in de laatste 5 jaar voor de gemeente Barneveld en de provincie Gelderland. Deze sector laat een stijging zien van werkzame personen, maar een daling in het aantal vestigingen. Voor Barneveld is de daling van het aantal vestigingen iets minder groot, de stijging in aantal werkzame personen is groter vanuit provinciaal perspectief bezien.

Ontwikkeling Detailhandel, 1999-2003

50

60

70

80

90

100

110


1999


2003

Werkzamepersonen

Barneveld,1999

Werkzamepersonen

Barneveld,2003


1999


2003

Werkzamepersonen

Gelderland,1999

Werkzamepersonen

Gelderland,2003


3 Retailhandboek Locatus 2004

35

7.2 Beleidsacties t.b.v. detailhandel De presentatie van de winkels in het centrum van Barneveld kan globaal als gemiddeld worden gekwalificeerd. De laatste jaren is er een aantal panden gerenoveerd of vernieuwd. Daardoor vallen andere panden wat extra uit de toon. De parkeermogelijkheden rond het centrum van Barneveld en daarmee de bereikbaarheid kunnen nog steeds als relatief gunstig worden gekenschetst. Het centrum van Barneveld heeft op zich een gezellige en historische uitstraling met een ruim winkelaanbod en een regionale functie. Zeker de mode branche is met een gevarieerd aanbod duidelijk aanwezig en daarmee een regionale trekker. De verhouding tussen lokale middenstand en filiaal en/of franchiseformules wordt als evenwichtig gekwalificeerd. Het horeca-aanbod is dun gezaaid, het gaat dan met name om winkelondersteunende voorzieningen zoals broodjeszaken, eetcafés en terrassen. Daardoor blijft de verblijfsfunctie van het koopcentrum achter. Qua belevingswaarde ontbreekt een duidelijke winkelcircuit. De entrees van het winkelcentrum zouden wat aantrekkelijker moeten worden gemaakt, horecavoorzieningen uitgebreid en straatmeubilair uitgebreid en vernieuwd kunnen worden, alsmede de bestrating meer sfeer en eenheid kunnen uitstralen. Barneveld heeft door zijn specifieke imago een aantrekkingskracht op bepaalde doelgroepen, dat is een meerwaarde. Verder kan Barneveld zich door specifieke activiteiten zoals de Oud Veluwse Markten, Candlelight en de Ballonfiësta in de regio profileren. Het is van belang dat dergelijke evenementen en acties breed worden gedragen en ondersteund. De bereikbaarheid is goed per auto en fiets. Het openbaar vervoer is qua intensiteit wel een minpunt. Het aantal pinautomaten in het centrum is beperkt en niet duidelijk zichtbaar. Het uitstallingenbeleid moet kritisch worden bezien (hier en daar erg rommelig). De detailhandel verdient beleidsmatig aandacht. Met de Barneveldse Middenstandsvereniging is overleg gaande over het opstellen van een visie over de versterking van de centrumfunctie van Barneveld en de regionale aantrekkelijkheid. Dit vanuit het gegeven dat het centrumplan op zich een impuls geeft aan de koop- en verblijfsfunctie van Barneveld. Door een samenhangende visie en aansluitend consequente uitvoering van het beleid wordt bevorderd dat de verschillende projecten in en om het centrum van Barneveld elkaar en daarmee de centrumfunctie versterken. Datzelfde geldt uiteraard ook voor de wijze waarop Barneveld zich als koopcentrum in de regio gaat profileren. Historisch bepaald wordt het centrum van Voorthuizen door een provinciale weg in tweeën gedeeld, waardoor het een duidelijk kernwinkelgebied met verblijfsfuncties mist. Het is opvallend dat, zoals eerder reeds aangegeven, de verzorgingsindex van Voorthuizen gemiddeld is. Daarmee lijken kansen te worden gemist om de vele toeristen en recreanten uit de omgeving van Voorthuizen tot meer bestedingen binnen de gemeente uit te nodigen. In tegenstelling tot Barneveld is van de winkelfuncties in Voorthuizen en de eventuele potenties recent geen onderzoeksrapport beschikbaar. Wellicht dat hier mogelijkheden liggen, zeker in relatie tot plannen met betrekking tot de verbetering van het centrum van Voorthuizen. Ten aanzien van Voorthuizen is het zeker gewenst dat een centrum-detailhandelsvisie wordt ontwikkeld, die ook inzicht geeft in de behoeften van het recreantenpopulatie in het gebied. Ook voor de overige kernen dient aandacht te worden besteed aan tenminste handhaving van het detailhandelsaanbod voor de dagelijkse levensbehoeften.

36

Workshopkader Parkeerproblemen in zowel Barneveld als Voorthuizen moeten opgelost worden. De centrumplannen voor Barneveld en Voorthuizen moeten hierin in een oplossing gaan voorzien. Het centrumplan Voorthuizen moet in goed overleg met de plaatselijke ondernemersvereniging gestalte krijgen. Diversiteit in het winkelaanbod, met meer mogelijkheden van funshopping, moet prioriteit krijgen.

Tenslotte wordt met marktpartijen de mogelijkheid onderzocht om het aanbod op termijn te vergroten door middel van het invullen van een perifere detailhandelszone met grootschalige detailhandel. Lokale ondernemers zullen in een vroegtijdig stadium bij eventuele plannen worden betrokken. Centrumplan Barneveld Voor de detailhandel in Barneveld is het centrumplan een ingrijpende maar ook kansrijke ontwikkeling. Uitbreiding van het winkelaanbod vindt plaats met 1.800 m2. Daarnaast zullen het raadhuis en het Raadhuisplein ingrijpend worden vernieuwd. In het huidige jongerencentrum Concertgebouw wordt de openbare bibliotheek gehuisvest. Boven de te bouwen winkels worden woningen en kantoren gerealiseerd. Het centrumplan moet bijdragen aan het verhogen van de belevingswaarde van het centrum, door het aantrekkelijker maken van het gebied Nieuwstraat/ Raadhuisplein. In het plan zit verder een verruiming van het aanbod van winkelondersteunende horeca en de realisering van een herkenbaar winkelcircuit. Ook is er aandacht voor uitbreiding van de parkeermogelijkheid. Plan De Heus Barneveld Na het amoveren van het complex van veevoederfabrikant De Heus zal herinvulling plaatsvinden met een supermarkt van 2000 m2 en een winkel van 800 m2. Verder wordt er in het nieuwbouwplan voor de Heus een parkeerkelder voorzien. Die heeft 207 parkeervakken: 112 openbare en 95 particuliere, omdat er ook 148 woningen gepland staan. MarkthalgebiedKapteinstraat Barneveld Dit is een onderdeel van het centrumplan. Door amovering van de bestaande markthal en de brandweerkazerne, alsmede door reconstructie van de pleinen wordt ruimte gemaakt voor nieuwbouw van winkels, woonruimte en parkeervoorzieningen. Het plan biedt de mogelijkheid voor de uitplaatsing uit het centrum en nieuwbouw (resp. verplaatsing van de Amersfoortsestraat) van 2 supermarkten (waren er 3). Centrumplan Voorthuizen Dit plan beoogt de herstructurering van het centrum van Voorthuizen. Daarbij zal het Smitsplein een centralere functie krijgen en zal de verkeersstructuur van de Hoofdstraat worden aangepast. Structuurvisie 2003 In de structuurvisie van de gemeente Barneveld tot 2015 zijn nog enkele locaties aangewezen voor uitbreiding van perifere detailhandel en centrumfuncties. Hiervoor bestaat vanuit de markt wel belangstelling, maar concrete initiatieven zijn nog niet ingediend. De invulling van een perifere detailhandelszone moet aansluiten op de kwaliteitskenmerken die Barneveld aan de detailhandel hecht en moet het een versterking vormen van de bestaande vormen van detailhandel.

37

7.3 Externe ontwikkelingen voor detailhandel De grootste concurrentie ondervindt Barneveld van de omliggende plaatsen Ede, Veenendaal en Amersfoort. Die plaatsen hebben in de laatste jaren kwalitatief en kwantitatief verbeteringen ondergaan en het centrumaanbod aantrekkelijker gemaakt voor de regioconsument. Het meer grootschalige detailhandelsaanbod (zoals doe-het-zelf centra, tuincentra, outdoor-sportcentra, keuken- en meubelcentra) lijkt meer voorbestemd aan de grotere gemeenten. Barneveld kan zich binnen de Valleiregio en de Veluwe profileren met een breed aanbod voor specifieke doelgroepen. Daarmee kan ze qua detailhandelsaanbod complementair zijn binnen de regio. Doelgroepen waaraan gedacht kan worden, zijn: toeristen, jonge gezinnen, en de veel op Barneveld (en omgeving) georiënteerde orthodoxe bevolking.

7.4 Conclusie hoofdstuk 7 De uitvoering van de centrumplannen moet de detailhandel binnen de gemeente Barneveld extra cachet geven. In aansluiting hierop moet een detailhandelsvisie opgesteld worden. Dat moet voor Barneveld, Voorthuizen en de kleinere kernen voor de gemeente een langere termijnvisie geven gericht op specifieke doelgroepen. Goede parkeergelegenheid, diversiteit in het winkelaanbod gericht op kenmerkende doelgroepen moeten zo het onderscheidend vermogen van Barneveld in de regio gaan vergroten. Daarnaast is versterking van de verblijfsfuncties in de kernen Barneveld en Voorthuizen nodig. Het economisch beleid resulteert voor de kernsector detailhandel in de volgende beleidsacties: Activiteiten tot 2015

• Realisering centrumplan Barneveld • Opstellen integrale detailhandelsvisie voor de gemeente met aandacht

voor de specifieke functies van Barneveld en Voorthuizen • Evenementenhal ter vervanging markthal • Oplossen parkeerproblemen in winkelcentra • Invulling perifere detailhandelszone moet aansluiten op kwaliteitsbeeld

38

8. Toerisme en Recreatie

8.1 Waarom toerisme en recreatie? Het grondgebied van de gemeente Barneveld is voor een deel gelegen op de Veluwe. De gemeente Barneveld herbergt zo'n 25% van de Veluwse vakantiehuizen en chalets. Barneveld aantal % van de VeluweOppervlakte 316 ha 14,4%Standplaatsen 5.966 19,2 %Zomerhuisjes/bungalow 1.521 24,8 % Met name het gebied tussen en rond de kernen Voorthuizen, Garderen en Kootwijk is daardoor belangrijk voor verblijfsrecreatie. De omzet van de middenstand in die kernen, maar in meer of mindere mate geldt dat ook voor de andere kernen in de gemeente, is voor een aanzienlijk deel gebaseerd op de toerist/recreant. Daarnaast zijn er volop signalen dat de Gelderse Vallei, waarvan de gemeente Barneveld eveneens voor een groot deel in ligt, kansen biedt voor toerisme en recreatie.

8.2 Beleidsacties t.b.v. toerisme en recreatie In de gemeente Barneveld ligt ruim 14% van de Veluwe. Voor de toeristische sector is de aantrekkingskracht en het imago van de Veluwe nog steeds van groot belang. Op de Veluwe spelen zich echter de volgende ontwikkelingen: • Aantal lange vakanties neemt sinds 1998 af; • Bestede bedrag per persoon stijgt licht maar blijft achter bij andere delen van Nederland; • Aandeel in binnenlandse overnachtingen neemt af na 1998 (ca. 15%) 1999 (ca. 13%); • Aantallen korte vakanties blijven gelijk evenals aantal buitenlandse vakantiegangers; • Na 1998 geldt voor de Veluwe een relatieve afname van buitenlandse vakantiegangers;

landelijk is er sprake van een toename. Er moet financiële ruimte door zowel bedrijven als de gemeente gevonden worden om in te spelen op actuele ontwikkelingen en vernieuwing van het aanbod. Een belangrijke bedreiging voor de recreatieve sector is de al of niet permanente onttrekking van kavels of verblijven aan recreatie, het zogenoemde uitponden. Hierdoor neemt het aantal toeristen en daardoor het wisselend gebruik van toeristische voorzieningen af. Een beeld van de ontwikkeling ziet er als volgt uit: Aantal 1996 1998 2000 Mutaties(%)kamperen 48954 47722 45772 -/-17,4%Seizoen en jaarplaats 32663 33684 31962 -/- 2,2 %Kort kamperen 16291 14038 13810 -/-15,2 %Zomerhuizen 7046 7857 8953 + 27 % Met het oog op de stimulering van kwaliteitsverbetering is vanuit de Recron geopperd dat de gemeente Barneveld een differentiatie van het toeristisch beleid moet invoeren. Daarbij kan voor Voorthuizen als uitgangspunt gelden het inspelen op langduriger verblijf door recreanten en voor Garderen en Kootwijk juist een veel meer wisselend gebruik van de voorzieningen. Inmiddels is het Toeristisch Platform Barneveld ingesteld, waarin recreatieondernemers, horeca, VVV en de gemeente zitting hebben. De Vereniging van Vakantieoordexploitanten

39

Workshopkader Het Barneveldse toeristische product moet "eerlijk" op de markt gebracht worden. Dat betekent dat ook

de ligging in en de mogelijkheden van de Gelderse Vallei in de promotie moet worden meegenomen. Daar zit de groeipotentie op toeristisch gebied.

In toenemende mate wordt het boerenbedrijf gecombineerd met verkoop van toeristische produkten. Voor een goede afstemming en differentiatie van het toeristisch produkt in de gemeente Barneveld is het goed om voordat de toeristische markt opgegaan wordt, contact te leggen met professionals op het gebied van toerisme en recreatie.

Ga uitponding van recreatiewoningen tegen en zorg voor telkens nieuwe toeristen. In een jaar kan dan geprofiteerd worden van 5 tot 10 keer nieuwe toeristen.

heeft zich aangesloten bij de Recron. Daarmee kan echter niet worden volstaan. De gemeente is voorwaardenscheppend. Het is dus van belang om er voor te zorgen dat de recreatie ondernemingen goed bereikbaar zijn. In samenwerking met de ondernemers zou bijvoorbeeld de bewegwijzering naar ondernemingen verbeterd moeten worden.

8.3 Externe ontwikkelingen voor toerisme en recreatie Ten aanzien van toeristische informatie en promotie zijn op dit moment op de Veluwe en de Gelderse Vallei 3 regio VVV’s actief. Deze werken samen met het Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme (G.O.B.T.). Om de Veluwe meer te profileren is het Veluws Bureau voor Toerisme opgericht. De financiering moet plaatsvinden door de provincie, de V.V.V.'s en het bedrijfsleven. Gedachte hierachter is dat de Veluwe in haar geheel als toeristisch product wordt gezien, zoals dat ook werkelijk het geval is bij de toerist. Het VBT moet de Veluwe als toeristisch product met gerichte marketing en promotie en goede afstemming binnen de regio op de markt gaan zetten. De gemeente is verder actief in het orgaan Recreatie Gemeenten Veluwe (RGV). Uiteraard heeft de gemeente ook een eigen verantwoordelijkheid in het nemen van initiatieven en deelname aan projecten. Naast de Veluwe biedt de Gelderse Vallei een kans als toeristisch product. In combinatie met de reconstructie van het landelijk gebied moet hier gezocht worden naar nieuwe toeristisch-recreatieve faciliteiten. De beleidsontwikkeling moet meer worden gebaseerd op het denken vanuit de toerist en het denken vanuit de ondernemers. Om de toeristische markt in de Veluwe en de Gelderse Vallei goed te kunnen (blijven) bedienen, is al eens gesuggereerd een periodieke monitor te houden. Het zicht op en de ontwikkeling van de sterke en zwakke punten blijft zo goed in beeld. Het bestaande aanbod en nieuwe wensen en plannen van ondernemers kunnen hierop worden afgestemd. In een nog breder verband zou het de overweging waard zijn toe te treden tot de Euregio Rijn/Waal. Via dat kanaal kan namelijk een nog groter toeristenpotentieel worden bereikt. Dit nog los van het feit dat de Euregio over aanzienlijke middelen beschikt om projecten te financieren en met name toerisme een belangrijk speerpunt van beleid vormt.

8.4 Conclusie hoofdstuk 8 Met zo'n 25% van de vakantiewoningen op de Veluwe is Barneveld een hoofdrolspeler op de Veluwse toeristenmarkt. Daarom steunt Barneveld de activiteiten van het Veluws Bureau van Toerisme. Daarnaast ligt een belangrijk gedeelte van de gemeente in de Gelderse Vallei waar juist nieuwe ontwikkelingsmogelijkheden liggen, in aansluiting op het reconstructieplan,

40

voor de uitbreiding van het toeristisch product. Daarvoor zullen in het ruimtelijk/planologisch beleid van de gemeente mogelijkheden te worden geboden voor ontwikkeling van toeristisch aanbod in met name het verwevingsgebied binnen de reconstructie en zal door zowel het Veluws Bureau voor Toerisme als de VVV extra aandacht worden besteed aan de promotie van de Gelderse Vallei. Het economisch beleid resulteert voor de kernsector toerisme en recreatie in de volgende beleidsacties: Activiteiten tot 2015

• Kwaliteitsverbetering aanbod verblijfsrecreatie met handhaving huidige toeristische capaciteit: tegengaan uitponding

• Adequate bewegwijzering • Opstellen toeristisch beleidsplan inclusief evenementenplan en beleidsgestuurde

contractfinanciering voor VVV • Bijdragen aan definitieve start Veluws Bureau voor Toerisme

41

9. Commerciële dienstverlening

9.1 Waarom commerciële dienstverlening? De dienstverlenende sector, en met name de zakelijke dienstverlening, is de grootste werkgever van de gemeente Barneveld. Dit onderstreept het belang van deze sector. Daarnaast zijn de verwachtingen voor de dienstverlenende sector bijzonder gunstig. Steeds meer mensen zullen in de toekomst in deze sector gaan werken en geld verdienen. De lange termijn voorspellingen van het Centraal Planbureau reppen zelfs over een bijdrage van ruim 80% aan het BBP vanuit deze sector.4 Gelieerd aan de specifiek Barneveldse sectoren landbouw en transport zijn er volop ontwikkelingsmogelijkheden voor hoogwaardige dienstverlening. Een sector met zoveel potentie verdient extra aandacht van de gemeente. Daarbij kan de gemeente Barneveld zich nadrukkelijk als woongemeente profileren, omdat zeer recent bleek uit een onderzoek van Elsevier naar woongemeenten in Nederland dat Barneveld zeer hoog scoort. En juist de commerciële dienstverlening moet in de vestigingsplaatskeuze expliciet rekening houden met de woonomgeving van werknemers.

Ontwikkeling Commerciële dienstverlening tussen 1999 en 2003 Onderstaande figuur toont de ontwikkeling van de kernsector commerciële dienstverlening in de laatste 5 jaar voor de gemeente Barneveld en de provincie Gelderland. Deze sector laat een daling zien van zowel vestigingen als werkzame personen. Voor Gelderland is nauwelijks sprake van een daling, terwijl Barneveld wel duidelijk te kampen heeft met een afname van zowel vestigingen als werkzame personen. De afname van werkgelegenheid in 4 CPB, Quantifying four scenarios for Europe (blz. 44); 2003, Den Haag.

Onderzoek ELSEVIER wijst op uitstekend woonklimaat van Barneveld:

1. BARNEVELD eindigt op de 28e positie in de jaarlijkse vergelijking van Nederlandse gemeenten. Omgerekend betekent dit dat meer dan 94% van de Nederlandse gemeenten slechter scoren dan de gemeente Barneveld!

2. Binnen Gelderland staat Barneveld, als woon- en leefgemeente op een 4e plaats.

Alleen de gemeenten Lochem (8), Arnhem (16) en Zaltbommel (18) scoren binnen de provincie Gelderland beter. De top-5 wordt gecompleteerd met de gemeente Renkum (36).

3. Met haar 28e positie behoort de gemeente Barneveld, volgens het Elsevier-

onderzoek, tot de zeer goede woonlocaties.

4. Barneveld scoort goed in: groene omgeving, aantal winkels, economisch klimaat (een combinatie van 3 aspecten: 1. per 2003: aantal arbeidsplaatsen, spreiding van activiteiten over sectoren, arbeidsproductiviteit, omvang bedrijventerreinen en kantoorlocaties; 2. groeiprestaties over 1996-2002 van aantal arbeidsplaatsen, bedrijvigheid, uitgifte bedrijventerrein en kantorenbouw; 3. vestigingsklimaat o.b.v. nationale en internationale ligging, beschikbare ruimte en arbeidsaanbod), welvarendheid inwoners.

5. Barneveld scoort slecht in: verkeersveiligheid*, historisch woningaanbod, aantal

huis- en tandartsen, aantal parken en plantsoenen, uitgaan en uit eten. (* slechte score verkeersveiligheid is verklaarbaar door hoge concentratie snelwegen binnen gemeentegrens)

42

Workshopkader Het is slim om in te zetten op de dienstverlenende sector. Deze sector levert veel werkgelegenheid o.a.

voor hoogopgeleiden (met een hoog bestedingspatroon) op relatief weinig ruimte in een milieuvriendelijke setting. Maak daarom grondprijzen voor deze sector aantrekkelijk. Onderlinge afstemming binnen de regio is met name voor deze sector belangrijk.

de ICT-sector speelt de commerciële dienstverlening in deze periode duidelijk parten. Dit is tot op dit moment zichtbaar in de leegstand van een relatief grote hoeveelheid kantoren.

Ontwikkeling Commerciele dienstverlening, 1999-2003

50

60

70

80

90

100

110


1999


2003

Werkzamepersonen

Barneveld,1999

Werkzamepersonen

Barneveld,2003


1999


2003

Werkzamepersonen

Gelderland,1999

Werkzamepersonen

Gelderland,2003


9.2 Beleidsacties t.b.v. commerciële dienstverlening Op de bedrijventerreinen in de gemeente Barneveld werken ruim 2.000 personen in de (zakelijke) dienstverlening. Op zich is dat een aanzienlijk aantal, maar het is niet veel meer dan 20% van de totale werkgelegenheid in de dienstverlenende sector. In de toekomst zullen er door de plannen rond Barneveld Noord langs de Baron van Nagellstraat nieuwe vestigingsmogelijkheden zijn voor kantoordienstverlening. Als in de stationsomgeving van Barneveld Centrum door het vertrek van de vestiging van Rijnvallei ruimte ontstaat voor herontwikkeling, dan biedt de centrale ligging van dit gebied een uitgelezen mogelijkheid voor hoogwaardige dienstverlening. Van groot belang ook voor de vaak hoger opgeleide mensen die werkzaam zijn in de dienstverlenende sector is de aantrekkelijke woongemeente die Barneveld is, zie het Elsevier onderzoek. Het woningen voorzieningenaanbod moet in dit verband ook voorwaardenscheppend zijn voor deze sector. De voor deze sector in aanmerking komende locaties dienen uitstraling te hebben en goed bereikbaar te zijn zowel per auto als met het openbaar vervoer. Dergelijke locaties zullen doorgaans te vinden zijn in gebieden met relatief hoge grondprijzen. Dat behoeft echter geen bezwaar te zijn, omdat door de aard van de bebouwing (veelal hoogbouw) de grondprijs slechts een beperkt onderdeel uitmaakt van de totale investering.

43

9.3 Externe ontwikkelingen voor commerciële dienstverlening In heel Nederland blijft de dienstverlenende sector van groot belang voor de toekomstige economie. Nederland, zet als kennisland, ook in op deze sector waarvoor een relatief hoge opleiding nodig is. Hoewel ook de ondersteuning en toelevering die nodig is voor de dienstverlening een belangrijke bijdrage levert aan werkgelegenheid voor mensen van alle opleidingsniveaus. Om in deze sector in opkomst onderscheidend vermogen te tonen als gemeente Barneveld moeten de krachten gebundeld worden. De Gelderse Vallei onderscheidt zich in dit verband met het, inmiddels landelijk bekende en ondersteunde, concept Food Valley. Een aantal bedrijven in Barneveld past al prima binnen dit concept. Specifiek voor Barneveld binnen dit concept is de innovatie en promotie van de pluimveesector, het reeds behandelde project Poultry Centre werkt dit nader uit. Het dienstverlenende cluster dat zich hiermee kan gaan bezig houden vanuit de gemeente Barneveld loopt uiteen van: kennisinstituten (Regionaal Opleidingscentrum, het Groenhorstcollege, een mogelijk op te richten Poultry Academy), accountancy, bankwezen, consultancy en overige dienstverlening op het gebied van cleaning, beveiliging enz. Food Valley Dit betreft de uitbouw en regionale inbedding van de kennisinstituten in de regio. De universiteit, in Wageningen, Ede en Barneveld gevestigde beroepsopleidingen en onderzoeksinstituten en researchonderdelen van verschillende grote ondernemingen richten zich in toenemende mate naast landbouw op alles wat met life-science te maken heeft. Belangrijke onderdelen zijn daarbinnen de voedselproductie en voedselveiligheid. In de hele Gelderse Vallei is voedselproductie en bewerking een belangrijke bedrijfstak. In onderlinge samenwerking met de Stichting Kennisstad en de kennisinstituten willen de regiogemeenten rond Wageningen (en dan vooral Ede, Veenendaal, maar ook Barneveld) bevorderen dat bedrijven in de regio meer gebruik maken van de aanwezige kennis. Nieuwe bedrijven, die als spin-off starters zich willen vestigen, moeten in de regio een kans krijgen. Uiteindelijk moet de Gelderse Vallei als Food Valley een naam krijgen op het gebied van de foodsector die internationaal staat voor vernieuwing, ontwikkeling en hoge kwaliteit.

9.4 Conclusie hoofdstuk 9 In deze sector wordt de werkgelegenheidsgroei van de toekomst verwacht. Met een uitmuntend woon- en leefklimaat is Barneveld een zeer aantrekkelijke gemeente om van hier uit in de dienstverlenende sector werkzaam te zijn. De relatief grote leegstand van dit moment moet verdwijnen door gerichte acquisitie van hoogwaardige dienstverlening gelieerd aan de specifiek Barneveldse sectoren landbouw en transport en logistiek. Het economisch beleid resulteert voor de kernsector commerciële dienstverlening in de volgende beleidsacties: Activiteiten tot 2015

• Ontwikkelen locaties voor (hoogwaardige) commerciële en niet-commerciële dienstverlening • Gerichte acquisitie van bedrijven gerelateerd aan de kernsectoren (bijv. agro- en foodbusiness)

44

10. Beleidsprogramma

10.1 Beleidsactoren De beleidsuitvoering brengt de spelers in het veld. Verschillende partijen zijn cruciaal in de totstandkoming van het voor u liggende economische beleid.

1. De rol van de gemeente in het economisch beleid is voorwaardenscheppend. De gemeente draagt er toe bij dat de ondernemer goed kan functioneren. Dat komt tot uitdrukking in het ruimtelijk, economisch en sociaal beleid. Op ambtelijk niveau wordt beleid voorbereid en uitgevoerd. Op bestuurlijk niveau wordt beleid geïnitieerd, vastgesteld en uitgedragen. Cruciaal voor succesvolle beleidsontwikkeling is een interactief proces met de andere actoren.

2. Het toekomstige economisch succes wordt gemeten aan de hand van de prestaties van het bedrijfsleven in de gemeente Barneveld. Daarom stelt het bedrijfsleven eisen aan het voorwaardenscheppend beleid van de gemeente. Daarnaast heeft het bedrijfsleven ook een eigen verantwoordelijkheid bij het initiëren, ontwikkelen en uitvoeren van het economische beleid. Verderop in dit hoofdstuk wordt nog aandacht geschonken aan het op te richten ondernemersplatform.

3. Veel economisch beleid overstijgt in economisch, bestuurlijk en juridisch opzicht de gemeentegrenzen. Daarom is voortdurend en in allerlei verband overleg nodig met andere gemeenten, de provincie Gelderland, het Rijk en zelfs de Europese Unie. Er zijn diverse samenwerkingsverbanden waarmee beleid wordt ontwikkeld en uitgevoerd. Paragraaf 10.2.3 diept dat verder uit.

4. Als laatste is de gemeente voor haar economisch beleid ook in voortdurend overleg met allerlei andere externe partijen. Te denken valt aan instanties als: KvK, CWI, accountants, advocaten, onderzoekers enz.

10.2 Beleidssamenwerking Regio West-Veluwe/Vallei en SGP Vallei De gemeente Barneveld werkt op grond van de indeling krachtens de Wet Gemeenschappelijke Regelingen bestuurlijk samen in de Regio West-Veluwe/Vallei, bestaande uit de gemeenten Barneveld, Ede, Nijkerk, Scherpenzeel en Wageningen. Daarnaast is er een provinciegrens overschrijdende samenwerking met de Gelderse gemeenten Nijkerk, Scherpenzeel en de Utrechtse gemeenten Leusden, Woudenberg en Renswoude in het kader het van Vallei in Perspectief (VIP). Op basis van een convenant, dat mede is ondertekend door de provincies Gelderland en Utrecht, worden op belangrijke terreinen zoals ruimtelijke ordening en sociale zaken en werkgelegenheid zowel bestuurlijk als uitvoerend samenwerkingsvormen uitgewerkt en in praktijk gebracht. Onderdeel daarvan is dat Barneveld een opvangfunctie heeft voor bedrijven die niet (meer) passend zijn in kleinere gemeenten als Woudenberg, Scherpenzeel of Renswoude. Op het terrein van arbeidsmiddeling, uitkeringsverstrekking en trajectbegeleiding werken de gemeenten Nijkerk, Woudenberg, Scherpenzeel en Barneveld inmiddels samen. Het streven is om het officiële werkgebied van het Centrum voor Werk en Inkomen Barneveld uit te breiden met Woudenberg. WERV In het zuidelijke deel van de Gelderse Vallei werken de gemeenten Ede, Rhenen, Veenendaal en Wageningen samen in de WERV. Dit samenwerkingsverband heeft samen het samenwerkingsverband KAN een positie verworven in de Nota Ruimte als stedelijk netwerk. Deze ontwikkeling heeft gevolgen voor de economische ontwikkeling van de totale

45

Gelderse Vallei, inclusief Barneveld. Afstemming en samenwerking met de WERV heeft dan ook prioriteit. Breder regionaal overleg in de Gelderse Vallei In breder verband dan de huidige bestaande samenwerkingsvormen is op diverse fronten samenwerking wenselijk tussen overheid en bedrijfsleven uit de Utrechtse en Gelderse gemeenten in de Gelderse Vallei. Daarbij gaat het om gemeenschappelijke thema's als bedrijventerreinontwikkeling, verkeer en vervoer, recreatie en toerisme, sociaal beleid en de ontwikkeling van het landelijk gebied. De oprichting van een breed gedragen samenwerkingsverband met een slagvaardige en pragmatische structuur is in dit verband noodzakelijk. Een nieuw, nog op te richten samenwerkingsorgaan tussen gemeente en bedrijfsleven is: Ondernemersplatform Op de naar aanleiding van de economische nota georganiseerde workshop heeft het bedrijfsleven haar fiat gegeven aan een ondernemersplatform. Het doel hiervan is om als gemeente en bedrijfsleven elkaars visie te delen en te versterken. Uit de workshop kwam naar voren dat het bedrijfsleven een aantal randvoorwaarden stelt:

gemeenschappelijke of overkoepelende thematiek en individuele belangenbehartiging van één sector;

één of twee vertegenwoordigers per sector met een groot draagvlak; één of twee jaarlijkse bijeenkomsten.

Een opzet zoals voor de workshop is gekozen lijkt voor het platform een aansprekende formule.

10.3 Beleidsinstrumentarium Ten behoeve van de uitvoering van het beleid beschikken we over de volgende instrumenten: Ruimtelijke ordening Het gaat hierbij om het vastleggen van voldoende ruimte en de juiste voorzieningen in de Structuurvisie en bestemmingsplannen. In regionaal verband worden de mogelijkheden geïnventariseerd om duurzaamheidsaspecten op te nemen in bestemmingsplanvoorschriften. Belangrijk zijn in dit kader de ruimtelijke reserveringen voor de speerpunten van beleid, zowel in het stedelijke als in het landelijke gebied. In de structuurvisie 2003 zijn de locaties aangewezen waar ontwikkelingen mogelijk zijn. Daarmee kan voor wat betreft de in deze nota gesignaleerde behoefte worden volstaan. Grondbeleid Direct volgend op het ruimtelijk beleid is het grondbeleid. Door middel van grond aan- en verkopen kan sturing plaatsvinden ten aanzien van de te hanteren vestigingsvoorwaarden alsmede duurzaamheidseisen. Strategische grondaankopen kunnen de haalbaarheid van projecten belangrijk bevorderen. Nauw daarmee verbonden is de situatie dat ontwikkeling van bedrijvenlocaties plaatsvindt in samenwerking met particulieren. Alsdan moeten in het samenwerkingscontract zoveel mogelijk de voorwaarden worden opgenomen die de gemeente zou hanteren bij uitgifte van bedrijventerrein. Van belang is met het oog op een gestuurde ontwikkeling om uitgifte te faseren en een strategische reserve achter de hand te houden. In de omstandigheden van Barneveld is een minimale strategische reserve van 15 tot 20 hectare nodig.

46

Vestigingsbeleid De in het ruimtelijke beleid en het uitgiftebeleid te hanteren voorwaarden maken deel uit van het op te stellen vestigingsbeleid. Dat beleid geeft voorschriften ten aanzien van duurzaamheid, effectief ruimtegebruik, aard en omvang van werkgelegenheid en milieubelasting. Criteria die uitgewerkt moeten worden zijn: - Segmentering van terreinen (modern gemengd, transport en distributie, hoogwaardig

etc..) - Plaats van herkomst - Type/branche, functies; toegevoegde waarde voor de economische structuur; - Maximale uitgifte op jaarbasis; - Maximale omvang van het uit te geven perceel per bedrijf; - Minimum verhouding tussen omvang en gebruik/bebouwing - Minimum aantal personen per ha. - Maximale verkeersbelasting aan- en afvoer, parkeerdruk, type verkeer; - Maximale milieubelasting. Groeibehoefte van lokale bedrijven uit de eigen gemeente en de SGP-Valleigemeenten heeft voorrang boven nieuwe vestigers van buiten deze gemeenten. Daarnaast zet het beleid specifiek in op bedrijven die de kernsectoren van de gemeente Barneveld versterken. Voor het vestigingsbeleid is regionale afstemming belangrijk. Zo is het dringend gewenst om afstemming te zoeken met het beleid van de WERV-gemeenten en ook rekening te houden met de ontwikkelingen in Amersfoort. Startersbeleid De gemeente heeft op dit moment een beperkte rol in het faciliteren van startende ondernemers. Naast het verlenen van vergunningen en verwijzing naar adviseurs als de Kamer van Koophandel wordt in het kader van de bijstandsverlening aan ondernemers begeleiding gegeven aan mensen die vanuit een uitkeringssituatie een bedrijf willen beginnen. Een actievere rol kan zich richten op het procesmatig en procedureel ondersteunen van verschillende typen starters en bedrijven in verschillende fasen van het starterschap (start-up, doorstart, doorgroei). Hierbij kan gedacht worden aan het behulpzaam zijn bij het vinden van locaties, het meewerken aan het realiseren van bedrijfsverzamelgebouw(en), een interne accountmanager die behulpzaam is bij het doorlopen van vergunningsprocedures, een duidelijk beleid ten aanzien van broedplaatsfuncties in leegstaande gebouwen. Daarnaast kan gedacht worden aan het aansluiten op het initiatief van de provincie Gelderland “Stichting Nieuwe Bedrijvigheid”, waar bemiddeld wordt in het verkrijgen van startkapitaal. In sommige sectoren kan zelfs gedacht worden aan inhoudelijke begeleiding door andere bedrijven of organisaties. Onderwijs Van belang voor een goed vestigingsklimaat voor bedrijven is de onderwijs en opleidingscapaciteit. Voor Barneveld moet dat in een regionaal perspectief worden bezien. Barneveld zelf kent een breed aanbod van voortgezet onderwijs van VMBO tot gymnasium. Bijzonder is het praktijkgerichte onderwijs binnen PTC+ op alle niveau's. Er is daarnaast een vestiging van het Regionaal Opleidingscentrum (ROC), waarmee het aanbod aan gerichte beroepsopleidingen en het cursorisch aanbod is verruimd. In de regio is er een ruim aanbod van middelbaar en hoger beroepsonderwijs, terwijl het Wageningen Universiteits en Researchcenter en de daaraan gerelateerde instituten op redelijke afstand bereikbaar zijn. Gelet op de groei van het potentieel in Barneveld is er ruimte om lokaal voor bepaalde studierichtingen middelbaar beroepsonderwijs aan te bieden. Het Christiaan Huygenscollege wordt in de komende jaren vernieuwd en dat geeft een extra impuls aan de kwaliteit van het

47

voorbereidend beroepsonderwijs in de gemeente. Op het gebied van specifiek onderwijs (dierverzorging en veehouderij) is het AOC Groenhorstcollege landelijk bekend. Met de verschillende instituten en opleidingscentra is er lokaal of in de directe omgeving voldoende capaciteit om scholing te bieden die aansluit op de vraag van de arbeidsmarkt. In Barneveld is ook internationaal praktijkonderwijs voor de agrarische sector gevestigd. Een afstemming tussen vraag en aanbod vindt plaats in het kader van reïntegratietrajecten voor werkzoekenden en ook in het kader van nieuwe initiatieven zoals het Poultry Centre Barneveld. Initiatief en verdere ontwikkeling van het specialistisch onderwijs, met name gericht op de kernsectoren, wordt door de gemeente bevorderd. Werkloosheidsbestrijding Ten aanzien van de werkloosheidsbestrijding zet Barneveld in op een sluitende aanpak voor werkzoekenden. Daarbij wordt samengewerkt met andere partijen in het SUWI-bedrijfsverzamelgebouw. In samenwerking met het bedrijfsleven wordt het project Poortwachter gestart. Het doel is om door vroegtijdige onderkenning van functioneringsproblemen van werknemers/werkzoekenden en het flexibel inzetten van de bij diverse instellingen aanwezige instrumenten, uitval door verminderde arbeidsgeschiktheid respectievelijk ontbreken van passend werk te voorkomen, respectievelijk de duur van de werkloosheid te beperken. Als gemeente zal Barneveld alle dienstverlening gericht op (her)intreding in het arbeidsproces, inclusief de uitvoering van het Bijstandsbesluit Zelfstandigen, aanbieden vanuit het Suwi-bedrijfsverzamelgebouw. Ook voor werkgevers zal hier een centraal aanspreekpunt worden ingericht. Ten aanzien van de scholing en opleiding van werkzoekenden wordt in samenwerking met het bedrijfsleven gezocht naar verdere verbetering van het aanbod in aansluiting op de lokale vraag. Een optimaal gebruik van de in de gemeente aanwezige schoolgebouwen, ook voor interne bedrijfsopleidingen, wordt nagestreefd. In die situatie wordt ook gekeken naar mogelijkheden om (al dan niet interne) bedrijfsopleidingen, trainingen of bijscholingsactiviteiten uit te breiden en te combineren met scholingsactiviteiten voor werkzoekenden. Naast kostenreductie kan dit een bijdrage leveren aan het vergroten van het aanbod voor moeilijker vervulbare vacatures. Subsidies, investeringen Gemeenten en ook Barneveld beschikken niet over eigen subsidiebudgetten voor de ondersteuning van bedrijven. Dat ligt ook erg moeilijk gegeven het gevaar van “onrechtmatige staatssteun” aan bedrijven, waarop door de Europese Unie streng wordt toegezien. Bij andere overheden en instanties zijn soms wel mogelijkheden om onder strikte voorwaarden voor specifieke situaties subsidies te verkrijgen. Daarbij kan gedacht worden aan investeringen in milieuvriendelijke productiemethoden, werkgelegenheidsmaatregelen, bedrijfsverplaatsingen etc.. Aan bedrijven kan daarover informatie worden verstrekt. Daarnaast is een niet onbelangrijke mogelijkheid de overheidsinvesteringen in de openbare ruimte. De wijze van uitvoering en de prioriteiten die daarbinnen worden gesteld zijn voor ondernemers belangrijke vestigingsvoorwaarden en in een aantal gevallen bepalend voor de bereidheid om zelf te investeren. Hoewel zeker niet in alle gevallen eenvoudig is het van belang om deze mogelijkheden in te zetten in het overleg met bedrijven die zich melden met vestigings- of uitbreidingsplannen.

48

Promotie en Marketing Promotie en marketing als onderdeel van het economisch beleid hebben tot doel het ondernemersklimaat te versterken en het vestigingsbeleid te ondersteunen. Met heldere taal en promotie gericht op de kernsectoren moet het economisch beleid van de gemeente Barneveld gecommuniceerd worden. Starters, uitbreiders en nieuwe vestigers van elders moeten hierin op maat worden bediend. Belangrijke bijdrage aan deze promotie kan worden geleverd door de oprichting van één economisch loket, waarin een accountfunctionaris de communicatie met de economische klant verzorgd. Voor de gemeente Barneveld wordt op korte termijn een promotieplan opgesteld. In het plan zal aansluiting worden gezocht bij de projecten die in de komende jaren worden gerealiseerd. Structureel zal derhalve bij de financiële kaderstelling van projecten een budget voor promotie en marketing moeten worden vastgesteld. De besteding van projectbudgetten moet onderdeel zijn van de totale promotiestrategie zoals beschreven in het promotieplan.

10.4 Actieprogramma In hoofdstuk 3 is de ambitie van het economisch beleid tot 2015 geformuleerd: enerzijds een toename en spreiding van de werkgelegenheid, anderzijds een verbeterd investeringsklimaat. Cruciaal daarvoor is dat er als eerste actie wordt ondernomen om nieuw bedrijventerrein uitgeefbaar te maken en de infrastructuur te verbeteren. Dat zijn de basisvoorwaarden voor de economische groei in de toekomst. De gekozen vijf kernsectoren moeten het onderscheidende en innovatieve gezicht van Barneveld binnen de regio aantonen. Om de gestelde ambitie daadwerkelijk te realiseren, zijn wel samenwerking tussen de verschillende beleids- en bedrijfsactoren en voldoende (financiële en personele) middelen nodig. Vanaf 2004 werkt de gemeente Barneveld met een zogenaamde programmabegroting. Het onderstaande economische programma loopt tot 2015 en zal gefaseerd worden geïncorporeerd in de jaarlijks vast te stellen gemeentelijke programmabegroting en het bijbehorende meerjarenperspectief dat een looptijd heeft van 4 jaar. Basisvoorwaarden Activiteiten tot 2015

• Voldoende bedrijfsruimte

• Planontwikkeling en uitgifte Harselaar Zuid (inclusief Driehoek) • Planontwikkeling en uitgifte bedrijventerrein Kootwijkerbroek • Reconstructie Harselaarseweg en verbeteren waterhuishouding

Harselaar • Opstellen en toepassen van criteria bij uitgifte en(her)ontwikkeling

van bedrijventerrein ten aanzien van de herkomst, duurzaamheid en effectief ruimtegebruik

• Invoering parkmanagement voor alle bedrijventerreinen • Indienen subsidieaanvragen bij provincie, rijk en Europese Unie • Regionale afstemming vestigingsbeleid

• Optimale bereikbaarheid

• Adequate aansluiting op de A1 • Aanleggen Rondweg Voorthuizen • Gefaseerde planontwikkeling Stationsgebied Barneveld Noord,

inclusief upgrading Baron van Nagellstraat • Onderzoek naar mogelijkheden op de Valleilijn

Kernsectoren Activiteiten tot 2015

• Landbouw en agro-industrie

• Realisatie reconstructieplan; incl. begeleiding vernieuwing bedrijven en nieuwe functies voor agrarische bedrijven

• Landbouwbeleid afstemmen op regionale ontwikkelingen • Poultry Centre uitbouwen tot zelfstandig opererende organisatie • Aanstellen accountmanager voor een één-loket-functie

• Transport en Logistiek

• Ontwikkelingsruimte beschikbaar stellen voor de transportsector • Onderzoek naar overslagmogelijkheid goederenvervoer per spoor

49

• Realisatie van Facilitair Centrum Logistiek • Detailhandel

• Realisering centrumplan Barneveld • Opstellen integrale detailhandelsvisie voor de gemeente met

aandacht voor de specifieke functies van Barneveld en Voorthuizen • Evenementenhal ter vervanging markthal • Oplossen parkeerproblemen in winkelcentra

• Toerisme en Recreatie

• Kwaliteitsverbetering aanbod verblijfsrecreatie met handhaving huidige toeristische capaciteit: tegengaan uitponding

• Adequate bewegwijzering • Opstellen toeristisch beleidsplan inclusief evenementenplan en

beleidsgestuurde contractfinanciering voor VVV • Bijdragen aan definitieve start Veluws Bureau voor Toerisme

• Commerciële dienstverlening

• Ontwikkelen locaties voor hoogwaardige dienstverlening • Gerichte acquisitie van bedrijven gerelateerd aan de kernsectoren

(bijv. agro- en foodbusiness) Ambities Activiteiten tot 2015

• Meer en beter gespreide werkgelegenheid

• Gerichte acquisitie van bedrijven met toegevoegde waarde voor Barneveld

• Integrale invoering Project Poortwachter • Realiseren van het bedrijfsverzamelgebouw (SUWI-BVG) • Combineren scholingsaanbod werkzoekenden en bedrijfsopleidingen

• Verbeterd investeringsklimaat

• Oprichten ondernemersplatform • Afstemmen beleid met rijk en provincie • Stimuleren van regionale samenwerkingsverbanden • Promotie en marketing van de Gemeente Barneveld • Stimuleren aansluiting van het specialistisch onderwijs op de vraag

uit de markt

50

10.5 Beleidsfinanciering Onderstaand overzicht geeft inzicht in de financiële consequenties van de belangrijkste beleidsvoornemens en projecten van de gemeente Barneveld. De dekking van de gemeentelijke kosten zoals die zijn genoemd zal moeten plaatsvinden ten laste van bestaande begrotingsposten, reserves en voorzieningen. In het onderstaande overzicht is een tekort voor het Transferium Barneveld Noord nog niet gedekt. Dit tekort wordt veroorzaakt door de ongedekte kosten van het ongelijkvloers maken van de spoorwegovergang Baron van Nagellstraat. Besluitvorming over de feitelijke realisering van dit onderdeel zal in ieder geval uitgesteld dienen te worden tot de provinciale MER-studie inzake de rondweg Voorthuizen is afgerond. De tunnel zal zeker een functie krijgen bij de totale ontsluitingsproblematiek van Harselaar. Omtrent de financiering van deze tunnel dient nog nadere besluitvorming plaats te vinden in relatie tot Harselaar Zuid. De ramingen voor promotie en marketing, onderzoek en personeel dienen te worden betrokken bij de begrotingsafweging voor de komende jaren. Kostenpost Bedrag Opbrengstenpost Bedrag Bijdrage

gemeente Bijdrage Provincie

Europese subsidies

Harselaar West 1.300.000 40% 2.427.012

Reconstructie Harselaarseweg

4.459.943 bestaand budget 281.201

Verdieping tunnel Nijkerkerweg

125.799 bestaand budget 125.799

Waterhuishouding 490.000 reserve riolering 490.000

Aanleg retentie 900.000 reserve riolering 900.000

Beheer collectieve voorzieningen

250.000 bijdrage gebuikers 250.000

Actualisering bestemmingsplan

91.788

Subtotaal 6.317.530 250.000 1.797.000 1.300.000 40% 2.427.012

Faciliteitencentrum Logistiek

PM

Transferpunt Barneveld Noord Fase 1 en 2

Verwerving 7.500.000 Kantoren/voorzieningen te realiseren in fase 3 en 4

7.500.000 10% 750.000

Infrastructuur 10.920.209

Baron van Nagellstraat 3.457.961 Tijdelijke verhuur PM 25% 5.840.130

Tunnel Baron van Nagellstraat

8.982.353 Prorail 1.400.000

Subtotaal 30.860.523 7.500.000 4.833.911 9.080.000 6.590.130

Harselaar Zuid 86.600.000 86.600.000

Promotie en marketing 50.000 structureel

Onderzoek en advies 100.000 100.000

Personeel 2 fte PM

51

BIJLAGE 1 Bedrijventerreinen gemeente Barneveld

De Briellaard De Briellaard is een nieuw bedrijventerrein met hoogwaardige beeldkwaliteit en uitstraling. Hoewel er geen sprake is van parkmanagement, hebben de ondernemers zich verenigd en vinden er gezamenlijke activiteiten en afstemming plaats. De Valk De Valk is een wat ouder bedrijventerrein met een duidelijke gemengde invulling. Er zijn zowel middelgrote ondernemingen als kleinere ondernemingen gevestigd. De rand langs de Dr. Willem Dreeslaan is mede ingevuld met perifere detailhandel. Ook dit terrein kent geen vorm van parkmanagement. Er is ook geen ondernemersvereniging voor dit terrein. Door investeringen van de bedrijven op het terrein is de beeldkwaliteit de laatste jaren sterk verbeterd. Harselaar Oost Hoewel gemengd van samenstelling, komt op dit bedrijventerrein overeenkomstig het bestemmingsplan geen detailhandel voor. Het terrein is relatief jong en voldoet kwalitatief aan de eisen. Ook dit terrein kent geen vorm van parkmanagement of eigen ondernemersorganisatie. Een IT-infrastructuur (kabelnetwerk) ontbreekt. De verkeersdruk op Harselaar Oost is groot en de ontsluiting vormt een knelpunt. Harselaar West Harselaar West is het meest verouderd deel van de grotere bedrijventerreinen (80 hectare te revitaliseren). Zowel op provinciaal niveau als in het gemeentelijk beleid is dit terrein aangewezen voor revitalisering. Er is wel sprake van enige detailhandel; in de meeste gevallen gerelateerd aan of een uitvloeisel van groothandelsactiviteiten. Uitbreiding van detailhandel wordt niet toegestaan op grond van het geldende bestemmingsplan.

52

Naam Aard bedrijvigheid Vestigingen Werkn. De Briellaard Industrie 4 71

Bouwnijverheid 5 153 Reparatie van consumentenartikelen en handel 17 101 Vervoer, opslag en communicatie 3 82 Financiële instellingen 1 1 Zakelijke dienstverlening/verhuur, handel o.g. 14 128

De Valk Landbouw, jacht en bosbouw 17 37

Industrie 24 548 Bouwnijverheid 25 177 Reparatie van consumentenartikelen en handel 51 195 Vervoer, opslag en communicatie 7 295 Zakelijke dienstverlening/verhuur, handel onr. goed 17 241 Onderwijs 3 5 Milieudienstverlening,cultuur,recreatie, dienstverlening 4 18

Harselaar Oost Industrie 38 799

Productie en distributie van elektriciteit, aardgas en water

1 45

Bouwnijverheid 3 23 Reparatie van consumentenartikelen en handel 64 1058 Horeca 2 27 Vervoer, opslag en communicatie 8 364 Financiële instellingen 2 21 Zakelijke dienstverlening/verhuur, handel onroerend

goed 29 466

Openbaar bestuur, overheid. 1 21 Gezondheids-, welzijnszorg 4 279 Milieudienstverlening,cultuur,recreatie, dienstverlening 2 24

Harselaar West Industrie 35 983

Bouwnijverheid 10 136 Reparatie van consumentenartikelen en handel 75 1290 Horeca 3 19 Vervoer, opslag en communicatie 18 675 Financiële instellingen 1 7 Zakelijke dienstverlening/verhuur, handel o.g. 15 1127 Onderwijs 1 4

Werknemers inclusief uitzendkrachten, gegevens provinciale werkgelegenheidsenquête 2002

KANSEN VOOR DE TOEKOMST - VNG · KANSEN VOOR DE TOEKOMST Nota economisch beleid Gemeente Barneveld...

Documents

Transcript of KANSEN VOOR DE TOEKOMST - VNG · KANSEN VOOR DE TOEKOMST Nota economisch beleid Gemeente Barneveld...