Snoeien in de gezondheidszorg?

Ledenblad van het Nationaal Verbond voor Kaderpersoneel | nummer 157 | Verschijnt driemaandelijks | jaN - feb - mrt 2015

NV

K N

etw

erk

is d

e ka

der

wer

kin

g v

an L

bC

-NV

K |

V.U

.: S

and

ra V

erca

mm

en, S

ud

erm

anst

raat

5, 2

00

0 a

ntw

erp

en©

Daniël R

ys

4 Participeren – anticiperen, impact voor morgen, NVK-2-daagse

7 bedrijfswagens: rechten, plichten en kosten

12 Hoe zit het met de loonkloof m/V?

ColofonDeze uitgave verschijnt vier maal per jaar en wordt verstuurd naar alle ledenVormgeVing www.x-oc.comHoofdredactie Sandra Vercammen, Jan De Paepeeindredactie Sebastiaan Kokdrukkerij Artoos CommunicatiegroepVerantwoordelijke uitgeVer Sandra Vercammen, Sudermanstraat 5, 2000 Antwerpen

In dit nummer

04 ParticiPeren – anticiPeren, imPact Voor morgen, nVk-2-daagse

Op de 2-daagse van het NVK werd stevig van gedachten gewisseld over de uitdagingen voor het NVK, alternatieve syndicale modellen, 25 jaar LBC-NVK en de kaderwerking van de toekomst. We laten je even meedenken.

07 Bedrijfswagens: recHten, PlicHten en kosten Voor veel werknemers is de bedrijfswagen nog de enige manier om het

loonzakje aan te vullen. Maar wie mag met je bedrijfswagen rijden? Wie draait op voor kosten bij ongevallen? Op deze en andere vragen geven we een juridisch onderbouwd antwoord.

10 “ik wil als nVk-lid kaderleden meer gewicHt geVen in Het sociaal oVerleg”

NVK-lid Eric Loveniers vertelt over het belang van een constructieve vak-bond voor kaderleden en hoe een engagement voor het bedrijf en de vak-bond perfect samengaan.

12 Hoe zit Het met de loonkloof m/V? De loonkloof tussen mannen en vrouwen is nog steeds niet verdwenen. Wat zijn de oorzaken? Welke nieuwe wettelijke instrumenten kunnen we

gebruiken om de kloof in kaart te brengen en weg te werken? Welke rol kunnen vakbondsmilitanten spelen?

15 snoeien in de gezondHeidszorg? Ook in de gezondheidszorg zal er bespaard worden. Wat kan efficiënter? Is de vermaatschappelijking van de zorg geen valkuil? Hoe springen we best

om met het prijsbeleid van de farmaindustrie? Een gesprek met Dr. Michiel Callens.

Digitale nieuwsbriefHet NVK-team maakt werk van een sterke communicatie met kaderleden. Tussen het verschijnen van twee Kadermagazines door, ontvang je een digitale nieuwsbrief met actuele informatie. Ontvang je de digitale nieuwsbrief nog niet? Gelieve ons dan je e-mailadres te bezorgen op kader@acv-csc.be. De digitale versie vervangt niet het Kadermagazine.

2 |  jaN - feb - mrt 2015

editoriaal

Bevinden we ons op een keerpunt? Er is het pleidooi van vak-bonden voor een meer rechtvaardige verdeling van lasten en lusten. Deze vraag is niet nieuw en vakbonden staan er zeker niet alleen mee. Decennia lang proberen middenveldorgani-saties samen met vakbonden via tal van campagnes gehoor te krijgen bij beleidsmakers.

120.000 mensen stapten mee in de nationale betoging van 6 november in Brussel. Een duidelijk protest tegen het beleid van de Belgische en Vlaamse regering. Een pleidooi voor behoud van en voor meer solidariteit. Mensen maken de

rekening. Iedereen is het er over eens dat de eenzijdige zware lasten op arbeid drin-gend afgebouwd moeten worden. Maar die afbouw wordt niet gecompenseerd door bijdragen uit andere inkomens. Wel door besparingen die op de schouders terecht komen van diezelfde werknemers en mensen die van een uitkering leven. De afbouw van de sociale zekerheid en de openbare dienstverlening lijkt wel een doel op zich.Twee maanden geleden werd ‘Hart boven Hard’ boven het doopvont gehouden. Een beweging die niet alleen tegen de wilde besparingen ageert. Het is een grote groep mensen die durft dromen van een nieuwe samenleving en die daarvoor een nieuwe taal wil uitvinden, nieuwe woorden en een nieuwe visie op de toekomst. Na een serie drukbezochte publieksavonden sloten 10.000 mensen en 1000 organisaties zich aan. Een kantelmoment?

Volgens VKW, een beweging van beslissingsnemers uit Vlaamse en Waalse bedrijven, zijn mensen echter vooral bezig met hun kortetermijnbelang en vallen de besparin-gen al bij al nog mee. “Wie eet er nu een boterham minder van enkele honderden euro’s minder?” Ik verslikte me toch even toen ik dat las. Het ACV maakt op www.watkrijgjijopjebord.be een andere rekening.

Een bijdrage van kapitaalkrachtigen blijkt al bij al toch niet zo’n kortzichtig voorstel van het ACV, als je bedenkt dat het draagvlak voor meer rechtvaardig fiscaliteit groei-ende is. Ook de OESO, het IMF de Nationale Bank, het Planbureau en de Hoge Raad voor de financiën tot zelfs Europa wijzen op het belang van een meerwaardebelas-ting. Dat dit maar kans op slagen heeft als dergelijke maatregelen in groter interna-tionaal verband worden gekaderd, is al te vaak een reden om het op de lange baan te schuiven. Uitstel is afstel.

De verontwaardiging groeit. Sinds de economische crisis zijn er twee keer zoveel miljardairs. De frauduleuze belastingontduikingen en de onethische belastingsdeals van bedrijven die recent de pers haalden, zijn slechts het topje van de ijsberg. Ook steeds meer ondernemers hebben bedenkingen en zetten zich openlijk af tegen der-gelijke onethische praktijken. Dat is een goede zaak. Besparingen treffen boven-dien ook de lokale ondernemer en het ondermijnt op termijn de economische groei. Ondernemers voelen de terugval in consumptie nu reeds. Er zijn er die verder gaan en zich vragen stellen bij het huidige economisch model waar ze gedwongen in mee moeten: meer concurrentie, meer competitie, kostenbesparingen, korte termijn … Wie wordt daar vrolijk of beter van?

Het kan wel degelijk anders! Het NVK wenst jou en je gezin een schitterend Nieuw Jaar: een jaar waarin je de meerwaarde van solidariteit mag ervaren; een jaar vol kwa-liteitsvolle professionele activiteiten met een gezonde balans tussen werk en privé.Reacties? Laat het ons weten op kader@acv-csc.be

nationaal

nationaal secretaris nVkSandra VercammenSudermanstraat 5, 2000 Antwerpentel 03 220 87 37 - fax 03 220 89 83

nVk secretarisJan De PaepeSudermanstraat 5, 2000 Antwerpentel 03 220 87 19 - fax 03 220 89 83

dagelijks Bestuur nVkMarnix AerssensDirk De CuyperVeerle VanpouckeMonique VanwalleghemJelle Vercoutere

regionaal

lBc-nVk aalst-oudenaardeKris De BlockHopmarkt 45, 9300 Aalsttel 053 73 45 24 - fax 03 220 88 01

lBc-nVk antwerPenKarin SchaerlaekensNationalestraat 111-113, 2000 Antwerpentel 03 222 70 15 - fax 03 220 88 02

lBc-nVk Brussel-Halle-VilVoordeMarian WillekensPletinckxstraat 19, 1000 Brusseltel 02 557 86 56 - fax 03 220 88 05

lBc-nVk Brugge-oostendeErik SomersKan Dr L Colensstraat 7, 8400 Oostendetel 050 44 41 64 - fax 03 220 88 04

lBc-nVk gent-eeklo-zelzateSwat ClerinxPoel 7, 9000 Genttel 09 265 43 15 - fax 03 220 88 08

lBc-nVk HasseltKoen De PunderMgr Broekxplein 6, 3500 Hasselttel 011 29 09 83 - fax 03 220 88 09

lBc-nVk kemPenWerner SelsKorte Begijnenstraat 20, 2300 Turnhouttel 014 44 61 61 - fax 03 220 88 20

lBc-nVk kortrijk-iePer- roeselareGino DupontPres Kennedypark 16D, 8500 Kortrijktel 056 23 55 63 - fax 03 220 88 12

lBc-nVk leuVenLuc De LentackerMartelarenlaan 8, 3010 Kessel-Lotel 016 21 94 33 - fax 03 220 88 13

lBc-nVk mecHelenMagali VerhaegenOnder den Toren 5, 2800 Mechelentel 015 71 85 07 - fax 03 220 88 14

lBc-nVk waas & denderPatrick WaumanH Heymanplein 7, 9100 Sint-Niklaastel 03 765 23 70 - fax 03 220 88 18

Onrechtvaardige lasten-verdeling stuit op verzet

KaDer | 3

kaderafgeVaardigden signaleren … Het alarmpeil is bereikt: veel kaderleden vinden de druk van meer en beter presteren te hoog. Komt daar nog bij dat de regering snoeit in de recuperatiemoge-lijkheden via tijdkrediet en vervroegd uittreden.

Wij, kaderleden, zijn vaak hoger opgeleid, werken deskundig, autonoom en nemen belangrijke beslis-singen. Een goede mix voor een motiverende job. In ons enthousiasme vergeten we soms de balans te bewaken. De gsm en laptop laten ons toe overal en altijd te werken. Bekommerd om onze projecten, laten we ons meeslepen met de steeds hogere eisen en werkdruk. Gevolg: het evenwicht werk-privé is zoek, we krijgen last van te veel stress en sommigen krijgen zelfs een burn-out. Maar het kan, nee, het moet anders!

‘als je eens ‘flexibel’ een avond door moet werken, dan moet je durven

om die uren een andere keer ‘flexibel terug te nemen’

Philip Vanparys in Kader 156

Hoe is het zo ver kunnen komen? Veel heeft te maken met het personeelsbeleid dat focust op prestaties en het welzijn van de werknemers uit het oog verliest. Vage of bijna onhaalbare doelstellingen, prestatiege-bonden verloning in een sfeer van onderlinge com-petitie tussen de werknemers. Het niet halen van doelstellingen wordt verkeerdelijk uitgelegd als een persoonlijk falen.

Deze welzijnsproblematiek bleef te lang onder de radar. Het zal er de komende jaren op aan komen ze zichtbaar te maken en oplossingen aan te reiken. Er zijn heel veel kwalitatieve en kwantitatieve inrijpoor-ten om dat te doen: de arbeidsduur regelen en bewa-ken, grenzen stellen aan de beschikbaarheid en het flexibel werken, een correcte prestatiegebonden ver-loning, leiding met aandacht voor de motivatie en het welzijn van de werknemers … Het is voor de vak-bondsafgevaardigden niet altijd even eenvoudig om via sociaal overleg oplossingen te zoeken voor deze problemen.

innoVerend VakBondswerk Voor kader-leden anno 2015Tijdens de tweedaagse stelde HIVA* onderzoeker Guy Van Gyes een aantal innoverende modellen voor, voor de toekomst van het kadersyndicalisme. Naast een sterke structuur, die collectief onderhandelen mogelijk maakt, moet ook slagkracht ontwikkeld

Participeren – anticiperenimPact Voor morgen

jan de PaePe

wat zijn de uitdagingen van een vakbond voor kaderleden de komende jaren? een kern van 45 kadermilitanten maakte op 24 en 25 november 2014 in oostende tijd om daarover te bezinnen tijdens de tweedaagse van het nVk. te veel problemen op het werk van kaderleden roepen om een collectieve oplossing. in het verleden is al meermaals gebleken dat collectieve afspraken tot een betere werksituatie leiden voor alle kaderleden. we zijn nog niet toe aan conclusies, daaraan wordt de komende maanden verder gewerkt. maar kader wil je al wel nog laten meedenken over de thema’s, bevindingen en inzichten uit de tweedaagse.

HIVA-onderzoeker Guy Van Gyes reikt alternatieve syndicale modellen aan.

4 |  jaN - feb - mrt 2015

worden om de doelgroep aan te spreken. Hiervoor moet rekening gehouden worden met de specifieke professionele identiteit van het kaderleden. Een groep die houdt van autonomie, van directe inspraak en graag meepraat over loon- en arbeidsvoorwaarden en de arbeidsorganisatie. Is dit niet in tegenspraak met het streefdoel om collectieve afspraken te maken die gelden voor alle kaderleden? Wij denken van niet. Collectieve afspraken moeten de optimale omstan-digheden creëren waarbinnen kaderleden zich indi-vidueel het best kunnen ontplooien. Als collectieve afspraken ervoor zorgen dat je werk behapbaar is, je geen tijd moet verliezen met individuele onderhan-delingen voor een prestatiepremie … dan hou je al je tijd en energie vrij om te doen waarvoor je komt werken: je projecten en taken.

Werknemers in een kaderfunctie geven aan dat ze sympathie hebben voor het vakbondswerk maar dat hun werkdruk hen niet toelaat om zich gedurende vier jaar te binden aan een mandaat. Is het een goed idee om met nieuwe vormen van activisme te wer-ken, zoals een engagement als taak-militant, oproep-militant, ad-hoc-militant, project-militant of specia-list-militant? Intussen bieden wij een ‘NVK-netwerk’ aan om los van een mandaat toch deel te nemen aan allerlei NVK-initiatieven. Meer info vind je op onze website www.nvk.be. Ben je geïnteresseerd? Mail je naam door naar kader@acv-csc.be.

‘Veel werkgevers zouden zich sterker moeten engageren in het

sociaal overleg met hun kaderleden … Het gaat om de ziel van hun

onderneming’Marnix Aerssens

* Hoger Instituut van de Arbeid (HIVA - hiva.kuleuven.be) is een samenwerkingsver-band tussen de K.U. Leuven en de christelijke arbeidersbeweging. Zij vormen reeds meer dan 30 jaar de brug tussen wetenschap, beleid en praktijk.

Een debat met Sandra Vercammen (nationaal secretaris NVK), Ferre Wyckmans (algemeen secretaris LBC-NVK), Katrien Verwimp (voorzitter ACV-Transcom) en Marc Leemans (voorzitter ACV), naar aanleiding van 25 jaar LBC-NVK.

KaDer | 5

taal als ideologiscH waPenDe politieke en maatschappelijke context waar-binnen de vakbond werkt, is veranderd. Marijke Persoone, adjunct algemeen secretaris van de LBC-NVK, maakte een scherpe analyse van de maatschap-pelijke context en toont aan hoe er met woorden en perceptie gegoocheld wordt. Vandaag stellen we vast dat politici en werkgeversorganisaties de handen in elkaar slaan voor een beleid dat alles inzet op het ondernemerschap als enige bron van waardencrea-tie. Daarbij moeten werkgevers geen jobs beloven en moeten werknemers nog flexibeler werken en ver-der inleveren. Volgens het beleid staat sociaal over-leg de ‘rechtszekerheid’ van ondernemingen in de weg. Uitkeringstrekkers worden profiteurs genoemd.

‘Bedrijfsleiders moeten er van overtuigd worden dat een

democratisch platform in de onderneming cruciaal is om de

leiding en het ondernemingsproject te legitimeren.

Vakbonden zijn hier nodig. in landen waar jarenlang een

dictatuur heerste, zijn het eerst en vooral de vakbonden die opstaan.’

Frank Vandenbroucke in Kader 156

Deze beleidskeuze is nefast voor de samenleving want economie hoort in dienst te staan van mens en samenleving … en niet omgekeerd. Overheidsbeleid, publieke dienstverlening, zorg en cultuur moeten niet volgens de wetten van de markt georganiseerd worden. Het onderwijs moet wel geschoolde, maar daarom nog geen marktklare werknemers afleveren.

Zelfredzaamheid en responsabilisering vervangt sociale bescherming niet. Wie via een uitkering werk en privé met elkaar probeert te verzoenen, lijkt in deze context wel een profiteur. De vele jonge gezin-nen die via het stelsel van loopbaanvermindering werk en privé beter op elkaar proberen afstemmen, zullen het geweten hebben. Werkzoekenden active-ren tot 65 jaar is niet realistisch.

Politieke keuzes worden in zo’n taalgebruik voor-gesteld alsof ze als uitgangspunt gelden, als het ware als een natuurwet worden aanzien. Door een heel subtiel gebruik van de ‘wij’-taal wordt elk ver-zet ondenkbaar geacht: ‘wij’ moeten inspanningen leveren, ‘wij’ snoeien om te groeien, ‘wij’ moeten allemaal ons steentje bijdragen. Het gebruik van de ‘wij’-vorm geeft het gevoel dat het om de waarheid gaat in plaats van een ideologische keuze. In deze benadering hebben vakbonden geen plaats.

Het consensus ‘wij’-gebruik wordt dan vervangen door een oorlogstaaltje … Het ‘wij’ wordt plots een ‘zij’, de vijand, de amokmakers. Staking wordt afgeschilderd als iets wat nog nooit iets heeft opgebracht. Iets dat de hard werkende Vlaming schade toebrengt omdat zijn ‘recht op arbeid’ geschaad wordt. Vakbonden weigeren zogezegd te overleggen … maar premier Michel vergat er wel bij te zeggen dat overleg voor hem betekent: verduidelijken, maar geen inspraak. Is dit ‘democratie’? Neen. Democratie betekent meer dan eens om de vijf jaar een bolletje rood kleuren.

In de context van vandaag worden ook kaderleden gevat door deze maatregelen. We steunen het pro-ces van georganiseerde tegenspraak, in de school, op het werk, in cultuuruitingen, in sociale bewegingen op alle niveaus van de besluitvorming. Wie dat brede middenveld monddood wil maken, doodt niet enkel de sociale acties maar de democratie zelf.

Er is wél een alternatief, een socialer en een recht-vaardiger. Samen met andere sociale organisaties vormen we het netwerk ‘Hart boven hard’. Neem eens een kijkje op www.hartbovenhard.be. en wat nu? Samen met de kerngroep van kadermilitanten, die deel uitmaken van het NVK Nationaal Comité, zullen we de komende periode een strategie ontwikkelen: wat kunnen we als vakbond voor kaderleden doen om van de huidige werksituatie van kaderleden te komen tot een werksituatie met een goed evenwicht werk-privé, voldoende uitdagingen, autonomie en waardering, met een gezonde werkdruk, met werk-zekerheid en goede arbeidsvoorwaarden en -omstan-digheden enzovoort? De keuzes zijn niet vrij en zullen mee bepaald worden met de sociale context waarin we ons bevinden. Die worden mee bepaald door het regeringsbeleid. We zullen vechten voor een beleid dat sociaal overleg de juiste plek geeft … ook voor de kaderleden.

Marijke Persoone, adjunct-algemeen secretaris van LBC-NVK, vertelt over hoe het beleid taal als ideologisch wapen gebruikt

6 |  jaN - feb - mrt 2015

Bedrijfswagens: rechten, plichten en kosten

Bram Van goetHem

Voor heel wat werknemers in België is en blijft de bedrijfswagen een belangrijk onderdeel van het loon- en arbeidsvoorwaardenpakket, omdat de bedrijfswagen vaak het enige middel is om het loon aan te vullen. zo zou om en bij de helft van de nieuwe wagens op onze wegen een bedrijfswagen zijn. eén en ander heeft uiteraard te maken met de relatief gunstige behandeling ervan op fiscaal en parafiscaal vlak. maar wie mag allemaal met een bedrijfswagen rijden? en wie draait op voor de kosten van een ongeval met een bedrijfswagen? op deze en andere vragen geven we in dit artikel een antwoord. we zullen ook kort ingaan op het fiscale en parafiscale regime van de firmawagen.

KaDer | 7

afsPrakenkader Binnen Het BedrijfBij problemen gerelateerd aan je bedrijfswagen, be-kijk je eerst welke afspraken erover bestaan binnen de onderneming. Deze kunnen betrekking hebben op de toekenning van de wagen (personeelsfuncties met recht op een wagen), de keuzemogelijkheden (types, budget, opties, accessoires …), de duur van de toekenning, het gebruik ervan (bv. onbeperkt privégebruik of niet, in het buitenland of niet, ook andere gebruikers zoals de partner of niet …), de tankkaart, het onderhoud, de kosten verbonden aan de wagen (en wie daarvoor opdraait), schadegeval-len (al dan niet met een franchise ten laste van de werknemer) …

Dergelijke afspraken kunnen vastgelegd worden bij cao, in het arbeidsreglement, via een bijlage bij de arbeidsovereenkomst (bv. een gebruiksovereen-komst) of in een wagenreglement (zgn. ‘car policy’).

Indien niets op papier staat, dan zal je moeten kij-ken hoe de toekenning van de bedrijfswagen bij je werkgever juist in de praktijk gebeurt. Eventueel kunnen op basis daarvan de nadere regels worden afgeleid die van toepassing zijn (deze vormen dan een eenzijdige verbintenis uitgaande van de werk-gever of een ‘gebruik’ binnen de onderneming). Sowieso dient steeds ook rekening te worden gehou-den met de hogere rechtsvormen, bv. de dwingende wettelijke bepalingen.

wie Heeft recHt oP een Bedrijfswagen?Geen enkele wettelijke bepaling legt op aan wie wel een bedrijfswagen moet worden toegekend en aan wie niet, noch op welke bedrijfswagen je recht hebt.

Dit behoort volledig tot het domein van de afspra-ken die binnen de onderneming gemaakt worden.

Uiteraard mag je werkgever niet discrimineren. Ge-lijke gevallen dienen in principe gelijk behandeld te worden. Zo mag de werkgever binnen dezelfde functiecategorie bv. geen onderscheid maken naar-gelang de werknemer man of vrouw is of al dan niet de Belgische nationaliteit heeft.

Een bijzonder probleem stelt zich t.a.v. deeltijdse werknemers, alsook personen die hun prestaties (al dan niet tijdelijk) verminderen, bv. in het kader van tijdkrediet. In principe mogen zij niet minder gun-stig behandeld worden dan de voltijdse werknemers met een gelijkaardige functie, tenzij de werkgever kan aantonen dat er een objectieve rechtvaardiging voorhanden is. Enkel dan kan het voordeel van de wagen ontzegd worden aan deeltijdse werknemers.

kan de werkgeVer je recHt oP een Bedrijfswagen intrekken?Het voordeel van het privégebruik van de firma-wagen maakt deel uit van je loon. Aangezien het loon een essentiële arbeidsvoorwaarde is, kan de werkgever je bedrijfswagen niet eenzijdig wijzigen of intrekken. Wel dien je als werknemer binnen een redelijke termijn te reageren tegen dergelijke wijziging. Doe je dit niet, dan kan het stilzwijgen beschouwd worden als een impliciete aanvaarding van deze wijziging.

Of een werknemer ook een toekomstig recht heeft op een bedrijfswagen, moet bekeken worden reke-ning houdend met alle concrete omstandigheden.

8 |  jaN - feb - mrt 2015

Zo zal het bv. van belang zijn om te weten of je ar-beidsovereenkomst bepaalt dat je steeds recht zal hebben op een bedrijfswagen. Daarnaast is het ook mogelijk dat de toekenning van de wagen binnen je onderneming gekoppeld is aan bepaalde functies of slechts gebeurt voor een bepaalde termijn. Wan-neer je dan overstapt naar een andere functie of de overeengekomen termijn afgelopen is, dan zal in principe ook het recht op de wagen vervallen.

scHorsing arBeidsoVereenkomstVaak wordt de vraag gesteld wat het lot is van de bedrijfswagen wanneer je arbeidsovereenkomst geschorst wordt bv. door ziekte of vakantie. Mag je de wagen ook privé gebruiken (voor woon-werk-verkeer en voor zuivere privéverplaatsingen), dan vormt de wagen een onderdeel van je loon en moet de werkgever je bedrijfswagen blijven toekennen tijdens elke schorsing van de arbeidsovereenkomst waarin hij verplicht is om je loon verder te betalen. Bv.: eerste 30 kalenderdagen ziekte of gedurende je vakantie. Bv. niet: tijdens zwangerschapsverlof of tijdkrediet (in die gevallen krijg je immers een uitkering). Best verifieer je tevens de afspraken hierover binnen de onderneming. Deze kunnen im-mers gunstiger zijn.

wie is aansPrakelijkHeid Voor scHade?wie draait oP Voor de scHade aan een Bedrijfswagen?Dikwijls worden regelingen uitgewerkt waarin wordt voorzien dat je als werknemer de franchise (of een deel ervan) dient op te hoesten telkens er sprake is van schade aan je wagen.

Dergelijke afspraken zijn niet volledig rechtsgeldig. Voor schade veroorzaakt tijdens de uitvoering van je arbeidsovereenkomst kan je immers enkel worden aangesproken als je een opzettelijke fout, een zware fout of een gewoonlijk voorkomende lichte fout hebt begaan. Voor schade veroorzaakt buiten de uitvoe-ring van je arbeidsovereenkomst (bv. in het weekend of op vakantie) kan je daarentegen wel voor elke fout worden aangesproken. Belangrijk is dus het ogen-blik van het schadegeval. Sowieso kan je niet worden aangesproken voor schade of sleet door regelmatig gebruik van de bedrijfswagen.

fiscaal en Parafiscaal regime Als werknemer dien je geen persoonlijke RSZ-bij-dragen te betalen op het voordeel van privégebruik van je wagen. De werkgever is echter wel een CO2-bijdrage verschuldigd.

Fiscaal vormt het voordeel van privégebruik van je bedrijfswagen een belastbaar voordeel dat wordt

* De cataloguswaarde is de prijs in nieuwe staat, voor particulieren, incl. opties, accessoires en BTW, en excl. kortingen. ** De datum eerste inschrijving wordt degressief toegepast, zodat een jaarlijkse vermindering op de berekende cataloguswaarde van 6% wordt gerekend vanaf

het tweede jaar en met een minimum van 70%.

De bedrijfswagen … een concept in transitie?

sandra Vercammen

Het vaak beperkt basisloon van werknemers wordt alsmaar vaker aangevuld met extralegale voordelen. De bedrijfswagen is daar een voorbeeld van. Deze alternatieve verloning is aantrekkelijk voor zowel de werkgever als de werknemer. Ze biedt de mogelijk-heid om te ontsnappen aan de hogere loonkosten maar draagt minder bij aan het solidariteitsprincipe. Of het toekennen van extralegale voordelen de beste methode is om de lasten op arbeid te laten dalen, is nog maar de vraag. Anderzijds moet men dergelijke regelingen in hun context zien. Ja, die context is in verandering.

Als vakbond pleiten we in ieder geval voor een tax shift, waarbij de lasten op arbeid dalen en die op vermogen(swinst) stijgen. Op die manier draagt iedereen op een eerlijke manier bij.

Hoe mooi het voordeel ook is … Uit onderzoek blijkt dat bedrijfswagens zorgen voor meer gereden kilo-meters, meer files en een zwaardere impact op het milieu. We rijden ons stilaan vast, dat merkt iedereen. Het NVK wil hierrond echter meer onderzoek ge-volgd door een debat met kadermilitanten en -leden. Ondertussen zitten vakbondsmilitanten niet stil en zoeken ze naar alternatieven om het hoofd te bieden aan de alsmaar groter wordende mobiliteitsproble-matiek. Een mobiliteitsbudget, de fietsvergoeding, fietsen ter beschikking stellen … zijn enkele van de mogelijkheden die vandaag in bedrijven bestaan.

welke Vragen moeten we ons stellen?Is de (bedrijfs)wagen wel volledig uit te sluiten? Tot slot moeten werknemers op het werk geraken om hun brood te verdienen. En het huidig aanbod van open-baar vervoer blijkt voor velen vandaag geen waardig alternatief. Welke alternatieven vinden onze leden de moeite waard? Onder welke voorwaarden en wat zijn de consequenties, ook op financieel vlak? Welke ervaringen hebben werknemers met een mobili-teitsbudget of met andere vervoersmodi? Omdat dit thema een grote groep van kaderleden aanbelangt, komen we hierop in volgende edities zeker terug.

berekend a.h.v. de cataloguswaarde en de CO2-coëffi-ciënt:

cataloguswaarde* x quotiënt datum eerste inschrijving** x gebruiksduur x CO2 percentage x 6/7

KaDer | 9

“Ik wil als NVK-lid kader-leden meer gewicht geven in het sociaal overleg”interView met nVk-lid eric loVeniers (iBm)

seBastiaan kok

10 |  jaN - feb - mrt 2015

Kader: Hoe lang werk je al voor IBM?Eric: “27 jaar geleden, in 1987, startte ik hier met een uitgebreide opleiding. Daarna verzorgde ik de technische kant van de populaire bedrijfscomputer AS/400, een model uit 1988. Ik heb ook gewerkt in de dienst educatie, in de verkoop en nu in de outsourcing en infrastructuur services, waaronder in diverse managementfuncties. Nu doe ik vooral business development voor industriële klanten.”

Kader: Waarom heb je je aangesloten bij het NVK?Eric: “Bij ons in de familie is er geen vakbondstra-ditie, maar we zijn wel sociaal gedreven. Eigenlijk zijn er twee redenen waarom ik lid ben geworden. Enerzijds wou de directie van IBM zelf meer kader-leden in het sociaal overleg, omdat deze groep sterk ondervertegenwoordigd is. Anderzijds vond ik zelf ook dat bijvoorbeeld de kaderleden uit de verkoop te weinig hun stem lieten horen. Er was vooral aandacht voor niet-kaderleden.

Ik heb altijd sympathie gehad voor de vakbonds-werking. Voor mij was het maar een kleine stap.Ik vind het erg belangrijk dat de vakbond op een constructieve manier werkt. Toen ik begon bij IBM was hier nog geen vakbondswerking. IBM draagt veel zorg voor zijn personeel. Maar door de her-structureringen in de jaren ’90 zijn de zaken ver-anderd. Er kwamen besparingen en afvloeiingen. Toch kwam het hier zelden tot stakingen. Dat is zowel aan de vakbond als aan de directie te danken, die samen op een constructieve manier naar oplos-singen zoeken.

Pas bij de laatste sociale verkiezingen, in 2012, ben ik militant geworden van NVK.”

Kader: Welk imago heeft de LBC-NVK bij de kaderleden?Eric: “Het stakersimago van ‘de vakbond’ stoot veel kaderleden af. Maar als we het hebben over werken bij IBM, dan is de houding van kaderle-den opvallend anders. Ik sta ervan versteld door hoeveel collega’s ik word aangesproken. Vragen specifiek voor kaderleden beantwoord ik meestal zelf. Bijvoorbeeld over het variabel loon (commis-sies bij verkoop). In andere thema’s ben ik minder thuis, zoals de regeling bij langdurige ziekte. Dan verwijs ik door naar andere vakbondscollega’s die beter kunnen helpen.

Voor kaderleden is het erg belangrijk dat de vak-bond op een constructieve manier te werk gaat. Dat is bij de LBC-NVK zeker het geval. Daardoor

vindt de directie kadermilitanten niet bedreigend. Sommige kaderleden vragen zich af of je een hogere functie in een bedrijf wel kan combineren met vak-bondswerk. Ik kan daar kort over zijn: ja, dat werkt prima! Als je zowel de wensen en noden van het bedrijf als dat van de werknemers bij elkaar legt, kom je tot de beste afspraken. En dat geldt ook voor kaderleden. Ik word door de IBM-directie niet anders bekeken, nu ik vakbondsafgevaardigde ben.

Kaderleden proberen problemen meestal individu-eel op te lossen. We kennen elkaar en pakken de zaken als collega’s aan. Maar soms moet je afspra-ken maken die voor iedereen gelden en ze op papier zetten. Werkgroepen, discussies, mee de agenda bepalen. Dat is het werk van de vakbond. De vak-bond staat sterker als hij meer kaderleden verte-genwoordigt. Daarom is het belangrijk dat kader-leden zich lid maken van het NVK. Ik ben zelf altijd overtuigd lid geweest, ook al had ik het gevoel dat ik wel zonder vakbond kon. Ik ben pas als mili-tant echt beginnen te beseffen hoe belangrijk de vakbond, en het NVK in het bijzonder, is voor alle kaderleden.”

Kader: Zou IBM er anders uitzien zonder vak-bond?Eric: “Ik denk van wel, ook al heeft IBM veel oog voor het sociaal overleg. De vakbond houdt IBM alert. We zijn een Amerikaans bedrijf. Soms krijgt IBM impulsen uit de Verenigde Staten, die niet altijd stroken met de Europese regels. Dan grijpen we als vakbond in, met positief gevolg.”

Kader: Hebben kaderleden een aparte vak-bond nodig?Eric: “De vakbonden staan erg sterk in België. Traditioneel wordt er een onderscheid gemaakt tussen arbeiders en bedienden. Toch is er nood aan een aparte kaderwerking binnen de vakbond. Waarom? Omdat kaderleden specifieke proble-men op het werk tegenkomen. Hoe is het variabel loon geregeld? Moeten kaderleden permanent ter beschikking staan? Moeten overuren niet gerecu-pereerd kunnen worden? Het zijn maar enkele van de klassieke kaderthema’s. Juist omdat de groep van kaderleden relatief klein is en de syndicale dos-siers vaak erg complex zijn, is er nood aan specia-lisatie binnen de vakbond. De NVK-werking is een goede stap, maar wat mij betreft mag het nog een stap verder gaan, bijvoorbeeld met secretarissen die zich alleen met de kaderwerking bezig houden. Niet dat ik nu reden tot klagen heb. Ik ben erg tevreden over de kwaliteit, kennis en ondersteu-ning die het NVK mij nu biedt.”

IBm heeft een open communicatiecultuur. Toch was er te weinig aandacht voor kaderleden in het sociaal overleg binnen het bedrijf. Hebben kaderleden in een bedrijf als IBm wel een vakbond nodig? en wat vinden kaderleden van de vakbondswerking? Kader praat erover met eric Loveniers. Hij is nog maar enkele jaren lid van het nVK maar het was wel een bewuste keuze.

KaDer | 11

Hoe zit het nog met de loonkloof M/V?wereldVrouwendag

jolien Pollet*

8 maart is traditioneel de Internationale Vrouwendag. Vroeger werd er op wereldvrouwendag vooral gefocust op het opkomen voor algemene vrouwenrechten, zoals het algemeen stemrecht. Vandaag staat de Internationale Vrouwendag vooral in het teken van een solidariteit van vrouwen overal ter wereld. In België hebben vrouwenbewegingen via politieke beleidsbeïnvloeding in de twintigste eeuw al vele paden geëffend. Toch zijn we er nog niet. eén van de problemen die we daarom willen aankaarten, is de blijvende loonkloof tussen mannen en vrouwen.

12 |  jaN - feb - mrt 2015

loonkloof anno 2015: geen faBeltjeVrouwen verdienen gemiddeld nog steeds minder dan mannen. De gemiddelde loonkloof in België ligt tussen de 10% en de 23% afhankelijk van de vergelijkingsbasis en van de sector.

De oorzaken? Vrouwen werken vaker deeltijds en maken vaker een studiekeuze die resulteert in lager betaalde jobs. Mannen zijn nog steeds sterker vertegenwoordigd in de beter betaalde sectoren en functies. In sommige sectoren en ondernemingen verdienen vrouwen minder met het-zelfde werk en hetzelfde aantal uren. Vrouwen worden bijvoorbeeld door bepaalde functieclassificatiesystemen steevast een categorie lager betaald dan mannen, ze heb-ben geen toegang tot bepaalde bonussen en extralegale voordelen, enz. Daarnaast botsen nog heel wat hoogop-geleide vrouwen tegen het fameuze ‘glazen plafond’ aan. Vrouwen in kaderfuncties worden, net als hun mannelijke collega’s, geacht zich meer dan honderd procent in te zet-ten voor hun job – en voor veel werkgevers betekent hon-derd percent inzet, ook meer dan honderd percent aanwe-zigheid. Met als gevolg dat vrouwen – vaker dan mannen

– voor de verscheurende keuze staan tussen carrière en gezin. Kiezen voor het gezin betekent vaak ambities terug-schroeven en afzien van een meedogenloze competitie. Finaal resulteert dit in een lager loon, minder toegang tot hogere functies, minder kans op promoties en minder toe-gang tot formele, erkende opleidingen die vaak leiden tot een ‘trapje hoger’ in de functieclassificatie.

wat doen we eraan?De loonkloofwet van 22 april 2012 voorziet in een aantal instrumenten waarmee werknemersorganisaties in over-leg met de werkgevers binnen de ondernemingen en bin-nen de paritaire comités de loonkloof op kwalitatief en kwantitatief vlak in kaart kunnen brengen. Uiteindelijk duurde het echter tot mei 2014 vooraleer alle uitvoerings-besluiten bij deze wet verschenen. Daardoor zijn sommige verplichtingen pas vanaf dit jaar in voege.

Naast de verplichtingen om interprofessioneel en sectoraal werk te maken van genderneutrale functieclassificaties en deze ter evaluatie voor te leggen aan de paritaire comités, zijn er ook een aantal verplichtingen op ondernemingsni-veau, waarmee vakbondsmilitanten aan de slag kunnen:

• Eennaargeslachtgesplitstesocialebalans Alle jaarrekeningen die worden neergelegd, moeten de

sociale balans splitsen voor mannen en vrouwen. Dit betekent dat de personeelskosten opgedeeld worden naar vrouwelijke en mannelijke werknemers, alsook hun gepresteerde uren, hun scholingsniveau, en de gegevens over opleidingen die ze volgden. Op die manier kan de gemiddelde bruto uur- en jaarloonkloof van de onder-neming berekend worden. Dit laat toe om na te gaan of vrouwen gemiddeld minder uren opleiding volgden, of goedkopere opleidingen genoten, etc. Deze gesplitste sociale balans zegt natuurlijk niet alles, maar geeft wel een indicatie van een mogelijke kloof. Als er bijvoor-beeld meer hooggeschoolde vrouwen aan het werk zijn, maar de personeelskosten per vrouw in de onderneming

liggen toch lager dan bij mannen, kan dit wijzen op een ongelijke behandeling van mannen en vrouwen. Bij alle ondernemingen met een ondernemingsraad moet zo’n gesplitste sociale balans voorgelegd worden.

• Analyserapportvandebezoldigingenindeonder-neming

Volgens de loonkloofwet en de uitvoeringsbesluiten van 25 april 2014, moeten ondernemingen met meer dan 50 werknemers elke twee jaar een bezoldigingsrapport overhandigen samen met de jaarlijkse economische en financiële informatie. Het bezoldigingsrapport, waar-voor een modelformulier werd opgesteld, maakt elke twee jaar een gedetailleerde analyse van de lonen in de onderneming. De ondernemingsraad of vakbonds-afgevaardigde bespreekt deze analyse met de werkge-ver. In deze analyse wordt informatie verstrekt over de lonen en sociale voordelen, de patronale bijdragen voor buitenwettelijke verzekeringen en voordelen die uitbe-taald worden aan de werknemers. Deze cijfers worden weergegeven volgens geslacht en onderverdeeld volgens functieniveau (zoals van toepassing in de functieclassi-ficatie in de onderneming), anciënniteit en opleidings-niveau. Dit betekent dat je bijvoorbeeld het loon en de extralegale voordelen van mannen en vrouwen, die dezelfde functie uitoefenen, zult kunnen vergelijken. In het voorjaar van 2015 wordt deze analyse, van de jaar-rekening van 2014, voor de eerste keer voorgelegd.

Aanvullend bij de gegevens over de ‘gemiddelde werk-nemer’ uit de sociale balans, is dit analyserapport een belangrijke meerwaarde. De oorzaken van een eventu-ele loonkloof tussen mannen en vrouwen kunnen er mee achterhaald worden. We sporen de ondernemings-militanten aan om de cijfers grondig te bekijken en te bespreken, om later eventueel voorstellen te doen tot een meer gendergelijk bezoldigingsbeleid.

• Aanstellenvaneengenderbemiddelaar Dankzij de loonkloofwet kan een loonkloofbemiddelaar

aangesteld worden in ondernemingen, en dit op vraag van de ondernemingsraad of de vakbondsafvaardiging. Deze bemiddelaar is dan bevoegd om personen te horen die vermoeden het slachtoffer te zijn van oneerlijke behandeling op basis van geslacht. De bemiddelaar kan advies verstrekken bij het opstellen van een genderac-tieplan en is er ook om te bemiddelen tussen de leiding-gevende en het betrokken personeelslid. Belangrijk is natuurlijk dat de bemiddelaar te allen tijde onpartijdig en onafhankelijk is en de privacy van het slachtoffer beschermt.

aan de slag!Er is dus heel wat voor handen om binnen de onderne-ming genderongelijkheid op te sporen en weg te werken. Het ACV ontwikkelde een stappenplan om gemakkelijk de eventuele loon- en opleidingskloof te meten en je als militant te verdiepen in de sociale balans. Dit is te vinden op de ACV-website. Daarnaast raden we ook de brochure ‘Pak de loonkloof in je onderneming aan’ aan, waarin alle middelen ter bestrijding van de loonkloof staan opgesomd, met tips om er op ondernemingsniveau aan te werken.

KaDer | 13

Snoeien in de gezondheidszorg?interView met micHiel callens

jan de PaePe

de sociale zekerheid bestaat niet alleen uit pensioen, tijdkrediet … maar ook uit gezondheidszorg. de regering wil snoeien in de sociale zekerheid. zal dat ook gevolgen hebben voor de gezondheidszorg? we legden de vraag voor aan dr. michiel callens, directeur onderzoek en ontwikkeling van de landsbond der christelijke mutualiteiten (lcm).

14 |  jaN - feb - mrt 2015

Kader: Zal de regering ook hard snoeien in de gezond heidszorg? MichielCallens: Er is toch een wezenlijk verschil tussen gezondheidszorg en de andere sociale uitke-ringen. Bij uitkeringen wordt het geld rechtsreeks toegekend aan de mensen. In gezondheidszorg gaat de steun onrechtstreeks naar de patiënten. Het totale kostenplaatje van de gezondheidszorg neemt in de hele wereld toe maar naast de consumptie is er ook nog de aandacht voor de kwaliteit van de zorg, nl. de zorgefficiëntie. In de beleidsverklaring werd nu voor de eerste keer het principe van Evidence Based Medecine (EBM) opgenomen. EBM stelt voorop dat zorgcriteria moeten gebouwd worden op basis van resultaten van gecontroleerde klinische onderzoeken. Het principe is reeds jaren gekend in de medische wetenschap. Geneeskunde is immers geen exacte wetenschap. Van een aantal therapieën is de geneeskundige bewijs-kracht eerder beperkt of er zijn goedkopere alter-natieven voor. Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg / Centre d’Expertise (KCE, http://kce.fgov.be/nl) adviseert de beleidsmakers met ana-lyses en wetenschappelijke studies. Het doel is een optimaal toegankelijke gezondheidzorg van hoge kwaliteit, rekening houdend met de toenemende vraag en de budgettaire beperkingen.

Kader: Welke norm kan men hanteren om het gezondheidsbeleid te sturen? Is dit niet heel subjectief?MichielCallens: Om de waarde van een behande-ling te beoordelen werken we met qaly’s (Quality-adjusted life year). Als je dankzij een bepaalde behan-deling één jaar langer in goede gezondheid overleeft kent men een hele qaly toe. Indien dat jaar met de nodige pijn en gebreken gepaard gaat kent men voor die behandeling een halve qaly toe. In Europa wordt algemeen aangenomen dat een qaly 40.000 à 50.000 euro waard is. Volmaakt is de methode niet, maar het is een goede vergelijkingsmethode om moeilijke keuzen systematisch en zonder al te veel willekeur te maken. Op deze manier wordt de effectiviteit van de behandelingen op een objectieve manier in kaart gebracht.

Kader:Wordenerookethischekeuzesgemaakt?Opbasisvanwelkecriteria?Enwiemaaktdie?MichielCallens: Naast kostprijs spelen in de uit-eindelijke beoordeling ook andere criteria een rol, zoals ethiek en de toegepaste techniek. De farma-ceutische industrie heeft een heel goed vaccin om baby’s te beschermen tegen een rotavirusinfectie. Toch wordt dit vaccin niet in de basisvaccinatie van kinderen opgenomen, omdat er jaarlijks in België maar één kindje aan sterft en de totale bevolking vaccineren veel te duur is voor de sociale zekerheid. Hoe gaan we om met het opstarten van dialyses bij personen van meer dan 95 jaar? Hoe gaan we om met heel zeldzame stofwisselingsziekten? In de prak-tijk worden die geval per geval bekeken. De duurste

patiënt kost LCM jaarlijks 800.000 euro. In België wordt screening voor borstkankeronderzoek gratis aangeboden tussen 50 en 69 jaar. In Nederland is het gratis tot 75 jaar. In-vitrofertilisatie is heel duur. In 2009 betaalden we daar 65 miljoen euro voor. Voor dit bedrag kunnen we de 10 duurste geneesmiddelen terug betalen. Het is niet gemakkelijk om hier keuzes te maken.

Kader: Ontstaat er niet te veel de neiging om mensen zelf verantwoordelijk te stellen voor hun ziektes?MichielCallens: De eigen verantwoordelijkheid is een heel gevoelige zaak. Recent kwam de bekende arts Brugada in het nieuws toen hij opperde om zwaarlijvige mensen, alcoholici of rokers te respon-sabiliseren voor hun gedrag. Gedragingen van men-sen zijn echter niet altijd vrije keuzes. Soms zijn ze gerelateerd met een sociale klasse. Dat zie je bij rook-, drink- en eetgedrag.

aandeel Van de BeVolking (Vanaf 15 jaar) dat zware roker is

(minstens 20 sigaretten Per dag)

LCM jaarlijks 800.000 euro. In België wordt screening voor borstkankeronderzoek gratis aangeboden tussen 50 en 69 jaar. In Nederland is het gratis tot 75 jaar. In-vitrofertilisatie is heel duur. In 2009 betaalden we daar 65 miljoen euro voor. Voor dit bedrag kunnen we de 10 duurste geneesmiddelen terug betalen. Het is niet gemakkelijk om hier keuzes te maken. Kader: Ontstaat er niet te veel de neiging om mensen zelf verantwoordelijk te stellen voor hun ziektes?? Michiel Callens: De eigen verantwoordelijkheid is een heel gevoelige zaak. Recent kwam de bekende arts Brugada in het nieuws toen hij opperde om zwaarlijvige mensen, alcoholici of rokers te responsabiliseren voor hun gedrag. Gedragingen van mensen zijn echter niet altijd vrije keuzes. Soms zijn ze gerelateerd met een sociale klasse. Dat zie je bij rook-, drink- en eetgedrag.

Bron: ????

Ligt die verantwoordelijkheid wel (alleen) bij de consument? In Finland bijvoorbeeld heeft de overheid het zout- en vetgehalte van voedingsproducten sterk beperkt. In Groot-Brittannië wil de overheid producten merken met een rode, oranje of groene bol op de verpakking om aan te duiden of je een product veel of juist met mate moet gebruiken. Bij ons worden producten soms misleidend als ‘light’ verkocht, terwijl ze toch veel suikers en vetten bevatten, weliswaar minder dan sommige concurrerende producten.

Kader: Wat betekent de vermaatschappelijken van gezondheidszorg? Michiel Callens: Gezondheidszorg is niet alleen een zaak van de zorgverstrekkers, maar van iedereen. Met ‘vermaatschappelijking’ bedoelt men dat de zorg voor een deel gedragen wordt door

0,0%

2,0%

4,0%

6,0%

8,0%

10,0%

12,0%

14,0%

lager onderwijs of geendiploma

lager secundair onderwijs hoger secundaironderwijs

hoger onderwijs

aandeel van de bevolking (vanaf 15 jaar) dat zware roker is (minstens 20 sigaretten per dag)

Comment [SK1]: Door mij toegevoegd. Klopt dit?

Ligt die verantwoordelijkheid wel (alleen) bij de con-sument? In Finland bijvoorbeeld heeft de overheid het zout- en vetgehalte van voedingsproducten sterk beperkt. In Groot-Brittannië wil de overheid produc-ten merken met een rode, oranje of groene bol op de verpakking om aan te duiden of je een product veel of juist met mate moet gebruiken. Bij ons worden producten soms misleidend als ‘light’ verkocht, ter-wijl ze toch veel suikers en vetten bevatten, welis-waar minder dan sommige concurrerende producten.

Kader:Watbetekentdevermaatschappelijkenvan gezondheidszorg? MichielCallens: Gezondheidszorg is niet alleen een zaak van de zorgverstrekkers, maar van ieder-een. Met ‘vermaatschappelijking’ bedoelt men dat de zorg voor een deel gedragen wordt door de maat-schappij. Het gaat bijvoorbeeld om familieleden die bepaalde zorgtaken overnemen van professionele hulpverleners. We moeten keuzes maken en dat doen we best alle-maal samen. De geneesmiddelen, die wij het meest gebruiken, zijn niet altijd het meest aangewezen of men kan soms hetzelfde effect bereiken door een ander gedrag te ontwikkelen. Daarmee kunnen we het volume aan geneesmiddelen laten dalen. Nu

KaDer | 15

Tijdschrifttoegelaten gesloten

verpakkingAntwerpen X

LBC-NVKSudermanstraat 52000 Antwerpen

België - BelgiquePB - PP

Antwerpen X kosten voor het Riziv per patiënt per jaar totaal per jaarcholesterolremmers € 116 € 181 miljoenmaagzuurremmers € 48 € 91 miljoenantidepressiva € 111 € 126 miljoen

Kost voor het Riziv per patiënt per jaar (cijfers 2013, bron: CM & KWB)

nemen meer dan 1,5 miljoen Belgen cholesterolremmers. Dat kost 181 miljoen euro per jaar. Het is best mogelijk om 77 miljoen euro (43%) te besparen indien men enkel het goedkope simvastatine voorschrijft. Het voorschrijven op stofnaam (in plaats van merknaam) zou verder aangemoe-digd moeten worden, omdat de apotheker dan het goed-koopste geneesmiddel kan afleveren. Dan komt er geld vrij waarmee je bijvoorbeeld de meest dure kankermedicatie en medicatie voor zeldzame erfelijke aandoeningen kan betalen.Zo’n 1,9 miljoen Belgen nemen maagzuurremmers en zo’n 1,1 miljoen Belgen nemen antidepressiva.België is de wereldkampioen in het slikken van psychofar-maca. Een gezonde leefstijl maakt veel van deze 3 groepen medicatie overbodig. Daarvoor moeten we investeren in gezondheidspreventie. In België is het budget voor preven-tieve gezondheidszorg slechts 1,2% van alle uitgaven. In Duitsland bedraagt dit 3,8%.

Kader:Vermaatschappelijkenisdustocheenvormvanweloverwogenefficiëntie?MichielCallens: Het gaat om het maken van weloverwogen keuzes en om het beter omgaan met de middelen en kwali-teit. Het Kenniscentrum toonde aan dat de overlevingskans voor behandelingen van slokdarm- en pancreaskanker heel sterk verschilt van centrum tot centrum. Een concentra-tie van chirurgie in expertisecentra dringt zich op. Meer en meer wordt duidelijk dat zorg een multidisciplinaire zaak is. We worden immers meer geconfronteerd met chroni-sche ziekten. Een gemiddelde 75 jarige heeft gemiddeld 5 chronische ziektes die best verzorgd worden via een geïnte-greerde benadering met de zorgsector. LCM probeert nu ook internettoepassingen uit om de patiënt bij zijn eigen zorg te betrekken, zoals ‘Kilootje minder’ of ‘Pluk je geluk’. LCM promoot initiatieven van de overheid zoals Vitalink (info op de CM-website) waarbij op een beveiligde manier medische gegevens worden uitgewisseld.

Kader: Naast vakbonden maken ziekenfondsen ook deel uit van het ‘middenveld’. Wordt hun rol in de samenlevingookzokritischbekeken?MichielCallens: Ja hoor … ook wij worden vaak afgeschil-derd als ‘dure’ organisaties. Maar de overheadkosten van ziekfondsen bedragen maar 3,3% van het totale budget. In de privésector houdt men standaard rekening met 15% over-headkosten. Wij hebben zeker een belangrijke maatschappe-lijke rol te spelen. Men benijdt soms deze positie. Een aantal artsen zijn niet ‘geconventioneerd’ en houden zich niet aan de maximale prijsafspraken. Ze wijzen regule-ring af en zweren voor het zeer dure vrijheid-blijheidprincipe. Als wij voor de toekomst denken aan elektronische facturatie dan weigeren de artsensyndicaten momenteel alle medewer-king. Zo hebben ziekenfondsen en de maatschappij er het raden naar wat een patiënt werkelijk betaalt aan de arts en kunnen geen gepaste maatregelen genomen worden. Nu al schat de OESO dat de patiënt in België al ongeveer 20% uit eigen zak betaalt en klaagt het gebrek aan transparantie aan.

16 |  jaN - feb - mrt 2015