K O R T - husite.nl...links- naar rechtsonder Ali Khattat, Ayla Houtstra en Hugo Spaargaren (beiden...

Magazine voor alumni en de beroepspraktijk van het Instituut voor Rechtvan Hogeschool Utrecht. juni 2017 37

GESPREKKEN TUSSEN DADERS EN SLACHTOFFERS | HELIKOPTERVIEWOVER DE SCHUTTING | LACHSALVO’S BIJ DICTEE | KAMELEON IN DERECHTBANK | ALUMNI NETWERKEN EN VERBINDEN |

ESTHER VERBOON: “WANNEER DOET EEN JURIDISCHADVISEUR HET GOED? WAT MAAKT EEN LOYALE KLANT?”

HUridisch 37.qxp_HUridisch 20 07-06-17 13:03 Pagina 1

2

K O R T K O R T

Nadja Jungmann Lector van het Jaar 2017Nadja Jungmann, lector Schulden en Incasso bij HogeschoolUtrecht (HU) is door het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO)en vakblad Science Guide uitgeroepen tot Lector van het Jaar2017. De verkiezing van dit jaar droeg het thema:Maatschappelijke Ongelijkheid. Nadja ontving het certificaat ende bijbehorende beker uit handen van onderwijsminister JetBussemaker. Foto: Jan Willem Groen

MET MEER DAN RECHT, DOEN WIJ RECHT

Lector Quirine Eijkman inCollege voor de Rechten vande MensHU-lector Quirine Eijkman is benoemd tot ondervoorzitter vanhet College voor de Rechten van de Mens. Naast haar functievan lector Toegang tot het Recht bij Hogeschool Utrecht is zijals rechtssocioloog verbonden aan de Universiteit Leiden. HetCollege voor de Rechten van de Mens is een onafhankelijketoezichthouder op mensenrechten in Nederland. Het College isbij wet ingesteld en beschermt, bevordert, bewaakt en belichtmensenrechten door middel van onderzoek, advies en voorlich-ting. Dit geldt zowel voor Europees Nederland als CaribischNederland: de eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba. HetCollege voor de Rechten van de Mens ziet ook toe op de nale-ving van de gelijkebehandelingswetgeving en in individuelegevallen oordeelt het of iemand gediscrimineerd is op het werk,in het onderwijs of als consument.

foto

: Jo

sje

Fran

ken


INHOUD

Colofon

HUridisch is het magazine voor alumnien de beroepspraktijk van de opleidin-gen Sociaal Juridische Dienstverlening,HBO-Rechten en Kandidaat-Gerechts -deurwaarder van Hogeschool Utrecht.Postbus 853973508 AJ UtrechtT 088-481 81 81

RedactiePaul van Grinsven, Lidwien van der Pas,Agnes Sutherland

Hoofd- en eindredactieHogeschool Utrecht – Bas Nieuwenhuijsen

VormgevingTroost communicatie

DrukGrafisch bedrijf Tuijtel

RedactiesecretariaatVoor vragen, opmerkingen, adreswijzi-gingen of aanvragen kunt u terecht bijhet Onderwijssecretariaat Recht: telefoonnummer 088-481 97 30

HU-studententeam tweede opBusinet Moot Court Het HU-studententeam is in de Businet Moot Court, een pleit-wedstrijd, tweede geworden. In een spannende finale in ‘thebiggest Court Room in the UK’ is het team – bestaande uit: vanlinks- naar rechtsonder Ali Khattat, Ayla Houtstra en HugoSpaargaren (beiden heren zijn minorstudent van de Minor Lawin Europe) – met klein verschil verslagen door een team uitMaastricht.

De deelnemende studententeams uit Duitsland, België enNederland namen het in het Engels tegen elkaar op in twee(bewerkte) real life cases van het Hof van Justitie van deEuropese Unie. Tijdens de eerste dag streden de teams tegenelkaar in twee poules om op basis van een al voorbereide casuste bepalen welk team er groepswinnaar zou worden en om devolgorde van de kwartfinales vast te stellen. Martijn Wools(docent Internationaal en Europees recht) trad in deze fase tij-dens verschillende zittingen op als één van de rechters; terwijlMerijn Maassen (coördinator van de Minor Law in Europe) hetUtrechtse team bleef coachen. De tweede dag vond plaats ineen indrukwekkende, grote rechtszaal onder voorzitterschapvan een echte Engelse (plaatsvervangend) rechter.

HUridisch over op digitaleverspreidingMet ingang van dit nummer verschijnt HUridisch in digitalevorm. Het blad wordt voortaan als pdf verspreid. Het Instituutvoor Recht hoopt op deze manier de lezers beter te bereiken;doordat adreswijzigingen niet altijd bij IvR binnenkomen, krijgthet instituut een toenemend aantal exemplaren als onbezorg-baar retour. Om dat te voorkomen, wordt overgegaan op verzending via e-mail.

3

K O R T

Klantloyaliteit 4

Alumnus Niels adviseert leden 7

Vieze mannen 8

Praten met daders en slachtoffers 9

BKE en BDB-OO 10

Bloedgroepen bij elkaar brengen 12

Alumna Maartje wijst de weg 14

Emotioneel complexe zaken 16

Alumnus Pascal onderzoekt 18


4

O N D E R Z O E K

kantonrechter kunt procederen. Dus datklanten bij een advocaat komen als zeeen vraag hebben, is niet vanzelfspre-kend.”

“De ‘oude’ businessmodellen werken danniet voldoende: je krijgt niet per se meerwerk van dezelfde klanten of via jebestaande klanten nieuwe klanten. Meteen markt die onder druk staat, levertdat een handelingsprobleem op. Je wiltniet alleen dat klanten tevreden zijn,maar dat ze terugkomen. Hoe zorg jedaarvoor? Wat is het mechanisme daar-bij? Oftewel: wat maakt een loyale klant?Dat is de vraag die ik centraal hebgesteld in mijn onderzoek.”

Opzet onderzoek“Door literatuuronderzoek heb ik mijeerst georiënteerd op wetenschappelijkestudies naar klantloyaliteit in de advoca-tuur. Die blijken er heel weinig te zijn. Deliteratuur geeft wel veel informatie overde twee centrale begrippen in mijnonderzoek, namelijk klantwaarde en loya-liteit. Daarna heb ik 20 interviews gehou-den, enerzijds met mkb-cliënten, ander-zijds met advocaten. De insteek was omte horen welke aspecten van de dienst-verlening van advocaten cliënten nu

“Vanuit mijn functie bij het Instituut voorRecht -als directeur en daarvoor als oplei-dingsmanager HBO Rechten- was ik altijdal geïnteresseerd in kwaliteit van juridi-sche dienstverlening. Wanneer doet eenjuridisch adviseur het goed? Op eengegeven moment kwam ik in contact metRob van Otterlo, hoogleraar Organisatievan Juridische dienstverlening aan deUvA en daaruit ontstond het idee om teonderzoeken wat loyaliteit van klanten inde advocatuur maakt. Er is veel concur-rentie in de juridische wereld, met namevoor mkb-klanten. Ook zzp’ers en verze-keraars bijvoorbeeld willen het mkbgraag adviseren. Er is minder juridischevraag dan vroeger, bijvoorbeeld omdat jein meer gevallen zonder advocaat bij de

“HET GAAT NIET ALLEEN OM DE JURIDISCHEUITKOMST, MAAR OOK OM DE SOCIALE ENEMOTIONELE UITKOMST”

DE CLIËNT IN BEELDESTHER VERBOON IS DIRECTEUR VAN HETINSTITUUT VOOR RECHT. OP 17 JANUARIPROMOVEERDE ZE AAN DE UNIVERSITEIT VANAMSTERDAM MET EEN PROEFSCHRIFT GETITELD‘DE CLIËNT IN BEELD. EEN ONDERZOEK NAARLOYALITEIT VAN MKB-CLIËNTEN IN DEADVOCATUUR’. ZE LICHT IN DIT INTERVIEW HAARONDERZOEK EN DE RESULTATEN TOE.


5

caat ‘slapende’ klanten loyaal houden. Enten derde reputatiefactoren met ondermeer het ‘track record’ van de advocaat.Om loyaliteit te bereiken is klantwaardedus cruciaal. Ik maak daarbij onderscheidin drie vormen van klantwaarde:

1. Goede uitkomst van de zaak 2. Vertrouwen in de advocaat 3. Zelfwaardering die cliënt ervaart

Een ‘goede uitkomst’ is een diffuusbegrip, omdat dit niet alleen bestaat uitde oplossing van een juridisch probleem,maar ook uit ‘goede emoties’ zoals ’dezorg van het bord’ en de sociale uitkomstvan een zaak (de relatie met de tegen-partij is bijvoorbeeld nog wel werkbaar).Belangrijk is dat deze drie aspecten vaneen goede uitkomst, voor een cliënt alle-maal meewegen. En dat is natuurlijk heel

“Uit dit deelonderzoek bleek dat een loy-ale klant (een klant met loyaal gedrag, ziekader) een klant is waarvoor de dienstver-lening van de advocaat klantwaarde ople-vert (zie het plaatje ‘Het mechanisme inmodel’). De advocaat moet dus nietfocussen op de juridische zaak, maar opdat wat de klant wil ervaren. Dat is nietaltijd hetzelfde.”

Klantwaarde is cruciaal “Uit het onderzoek bleek dat drie groe-pen factoren een duidelijke correlatiehebben met loyaliteit, omdat ze namelijkklantwaarden voortbrengen. Als eersteprofessioneel gedrag tijdens de zaaksbe-handeling - waarbij het nodig is dat deadvocaat vakmanschap én klantgericht-heid combineert. Ten tweede de neven-diensten die de advocaat aanbiedt, zoalsproactief advies. Hiermee kan de advo-

Loyaal gedrag is de stellige bereid-heid van een cliënt om de advocaatte steunen (hem aan te bevelen bij-voorbeeld, met hem samen te wer-ken) en bij hem terug te komen endaarvoor ook ‘hindernissen’ te over-winnen, bijvoorbeeld te accepterendat een vorige zaak niet een gunstigeuitkomst had.

belangrijk vinden. Dat leverde een langelijst van factoren op, waarbij de antwoor-den van advocaten en klanten groten-deels overeenkwamen. Denk aan klantge-richtheidsfactoren als inlevingsvermogen,integriteit en zorgvuldigheid en factorendie met het vakmanschap van de advo-caat te maken hebben, zoals het opleve-ren van goede juridische stukken.Advocaten legden daarbij wat meernadruk op vakmanschap, terwijl voorklanten de combinatie van vakmanschapen klantgerichtheid heel essentieel is.”

“Vervolgens heb ik deze factoren in eengroot vragenlijstonderzoek bij 391 mkb-cliënten uitgezet, die in de afgelopen 5jaar een advocaat hadden ingeschakeld.Ik heb daarbij onderzocht hoe elk van diefactoren correleerde met loyaliteit.”


6

interessant, ook om studenten in onzeopleidingen mee te geven. Vertrouwenblijkt belangrijk omdat je met een juri-disch advies eigenlijk een geloofsgoedkoopt: je kunt de inhoud niet echt beoor-delen, dus je neemt een risico met hetadvies. Hoe hoger het vertrouwen, hoelager het risico. Zelfwaardering is eenfactor waaraan de advocaat kan bijdra-gen: hoe voelt de klant zich na afloopvan de zaak? Heeft die bijvoorbeeld min-der schuldgevoel, of meer zelfrespect.”

Verboon noemt ook nog de rol van hetbegrip informatieasymmetrie. Dit houdtin dat er een duidelijk verschil in kennis isbij advocaat en klant. Dat ligt aan scho-ling, ervaring, de rol van de advocaat.Uit het onderzoek blijkt dat de klan-twaarde ‘goede uitkomst van de zaak’voor elke klant belangrijk is voor loya-liteit, maar het belangrijkste voor deervaren klant, met weinig asymmetrie.Een ervaren klant kan de functionele uit-komst beter beoordelen dan een onerva-ren klant. Voor een onervaren klant is deklantwaarde ‘vertrouwen’ weer veelbelangrijker, want zijn risico is groter.

Aanbevelingen uit het onderzoek Verboon kan uit haar onderzoek zekeraanbevelingen voor de juridische praktijkhalen. “Als je dit alles op een rijtje zet,kun je advocaten, maar in hun verlengdenatuurlijk ook andere juridisch adviseurs,een aantal aandachtspunten meegeven.Het gaat erom klantwaarde te leveren,dus je te richten op het effect voor deklant en niet op jouw dienst op zich. Hetgaat voor cliënten niet alleen om de juri-dische uitkomst, maar ook om de sociale

en emotionele uitkomst. Die moet je dusmee laten tellen. Richt je daar als advi-seur dus ook op.”

“Verder moet je investeren in de bandmet je klant: door naast een vakman/-vrouw klantgericht te zijn en door neven-diensten aan te bieden als de cliënt datop prijs stelt, bijvoorbeeld in de vormvan proactief advies. Daarmee bind je jeklanten. En investeer in je reputatie: doorje zaken heel goed te doen, maar ookdoor webinars, artikelen, of andere profi-lering naar cliënten. Ook dat geeft klan-ten vertrouwen. Houdt daarnaast reke-ning met verschillen. Elke cliënt is anders,dus je moet erachter komen wat voor dieéne klant belangrijk is.”

Soft skills zijn onmisbaar Ze benadrukt tot slot dat deze inzichtenmogelijk ook voor andere juristen interes-sant zijn. “Het mechanisme van het ont-staan van loyaal gedrag (klantwaarde) zalwaarschijnlijk ook voor klanten van ande-re juridische dienstverleners op dezelfdewijze werken. Zo is een goede uitkomsteen belangrijke klantwaarde, wie dedienst ook levert. En ook speelt vertrou-wen een grote rol bij klanten van anderejuristen. Die leveren immers ook geloofs-goederen. Voor de opleidingen kan heteen aanbeveling zijn om aandacht tebesteden aan een integrale aanpak voorklanten. Dus blijf vooral ook de ‘softskills’ de nodige aandacht geven.”

Agnes Sutherland

dienst -verleningvan de advocaat

klantwaardebij de cliënt loyale cliënt

Correcte tekst van het Groot dicteevan het Instituut voor Recht De woorden die fout waren, zijn hier-onder correct gespeld en vetgedrukt.

1.Het belang van schrijfvaardigheidvoor een jurist kan niet beterworden uitgedrukt dan in hetlogovan een gerenommeerdadvocatenkantoor in Amsterdam,dat bestaat uit vierleestekens.

2.Zelf heb ik een bijkansonbedwingbare behoefte om eentekst te verfraaien mettypografischehoogstandjes alsgedachtestreepje, apostrof,asterisk, tilde en umlaut.

3.Confrères die sms’endenwhatsappenddoor het levengaan, gruwen evenwel vandubbelepunten accentcirconflexe.

4.Voor hen lijkt het een oubolligprocedéof zelfs een gênantetijdverspilling om devermaledijdeleestekens correctte hanteren.

5.Maar achter een vermomming vaneenentwintigste-eeuwsmodernisme gaat een jantje-van-leidenmentaliteitschuil, want methekjes, apenstaartjesenemoticons hebben twitteraars eniPadschooladeptengeen enkelemoeite.

6.Heb dus clementiemet digibetendie er wat langer over doenvooraleerze een bestand hebbengeüploadof een bericht hebbenge-e-maild.

7.Hoe bêtezij ook zijn in de ogenvan streetwise hipsters, de zorgdie zij besteden aan leestekens enandere ogenschijnlijkeparafernaliabeklijft.

8.Terwijl de aan hunsmartphoneapplicatiesverslaafdestudiegenoten gestrestraken vandit dictee en weemoedigterugdenken aan de laatste keerdat ze zorgelooshebben gechild,glunderen de taalliefhebbers,want hun wacht een glansrijkecarrière als jurist.

Vragen over de correcte spelling? Kijkop www.beterspellen.nl of www.onze-taal.nl voor uitleg van de spellingre-gels.

Het mechanisme in model


77

LEDEN BIJSTAAN MET ADVIES

Niels Buijense (28) is een man met een lange adem. Na hetmbo, waar hij een opleiding op het gebied van administratiefzakelijke juridische dienstverlening deed, stoomde hij door naarhet hbo. “Het mbo bood mij een heel brede opleiding, datsloot op dat moment goed bij mij aan. Maar ik wilde meer, dusging ik naar de open dagen van Hogeschool Utrecht. Zowel deHBO-Rechtenopleiding als Utrecht zelf, als studentenstad, sprakmij erg aan. De sfeer bij de opleiding was fantastisch, mededankzij de de zeer betrokken docenten.”

The rest is history, zou je kunnen zeggen, want hij genoot enging als een warm mes door de boter. “De opleiding gingprima, ik ben in 2012 afgestudeerd. Het eerste jaar was voormij eigenlijk vrij makkelijk dankzij de kennis en studie-ervaringdie ik op het mbo had opgedaan. Ik vond de opleiding erg leuken naast de studie had ik tijd voor extra activiteiten. Zo ben ikvoorzitter geweest van onze studievereniging Codex, daar hebik heel veel tijd in gestoken, en ben ik begeleider geweest tij-dens introductiekampen.”

“Na mijn opleiding ben ik in eerste instantie begonnen aan eenvervolgstudie, maar ik ben daarmee gestopt. Ik was even klaarmet studeren en ging werken. Aanvankelijk bij het UWV alsBeslisser Claims. In die functie bekeek ik of mensen recht had-den op een WW-uitkering en wat de duur en de hoogte daar-van moesten zijn. Na een jaar ben ik binnen het UWV over -gestapt naar de afdeling Bezwaar en Beroep, waar ik twee jaarheb gewerkt. Sinds ruim een half jaar werk ik voor deAlgemene Onderwijsbond, AOb, als juridisch medewerker. Ik zitin de eerste lijn voor leden die vragen hebben over bijvoor-beeld hun pensioen, sociale zekerheid of arbeidsrecht. CAO-kwesties dus: is hun loon goed vastgesteld, krijgen ze de juistereiskostenvergoeding, wat gebeurt er als ze ziek worden ofarbeidsongeschikt, en ga zo maar door.”

“Ik sta de leden bij met advies, bijvoorbeeld door een toe-komstschets te maken, inclusief financiële gevolgen. Achter hunvragen schuilt vaak een conflict. Dan kan het voorkomen dat ikze doorverwijs naar een van de wo-juristen van de AOb. Zij kun-nen dan bijvoorbeeld procederen. Mijn baan is een typischehbo-functie, die heel goed aansluit op mijn opleiding. Ik bennog maar kort aan de slag in deze positie. Maar als je mevraagt waar ik over vijf jaar zit, denk ik dat ik toch ga door -studeren, zodat ik meer beleidsmatig kan gaan werken en ookkan procederen. Gelukkig is daarover met mijn werkgever heelgoed te praten.”

Bas Nieuwenhuijsen

“MIJN BAAN IS EENTYPISCHE HBO-FUNCTIE”

C A R R I È R E


8

In 1988 riep Tracy Chapman vertwijfeld uit: “Why is a womanstill not safe, when she’s in her home?” Te zelfder tijd werdenin Nederland bepalingen tegen seksuele intimidatie in de wet-geving opgenomen en de allereerste vertrouwenspersonenbenoemd. Even zag je een ontwikkeling ten goede. Inmiddelszijn we terug bij af. De vrouw wordt weer ongegeneerd inreclames of videoclips neergezet als lustobject. De vrouwen-beweging hoor je er nauwelijks meer over. In feministischebladen en vrouwenclubs gaat het vooral om de werkendevrouw en het ‘Glazen Plafond’. Willen ze niet voor zure femi-niste worden versleten? Doe het dan op de manier van deactrice Miranda Hart. Met humor! Toch is ook hier de opmer-king van Bertolt Brecht van belang: “Hij die lacht heeft nogniet het laatste nieuws gehoord”.

Aan het begin van 2016 sijpelden de berichten langzamerhandnaar buiten. Met Oud- en Nieuw vergrepen mannen van voor-al Marokkaanse en Algerijnse origine zich onder de Dom vanKeulen massaal aan vrouwen. Nog geen jaar daarvoor werdenwe opgeschrikt – of schrikken we daar niet meer van? – dooreen bericht over het seksueel misbruik van een 16-jarig meisjeuit Heerlen. In een appartement, behorende bij een hotel inValkenburg, hadden in nog geen week tijd minstens 50Limburgse mannen seksuele gemeenschap met haar. Via een21-jarige pooier, of zo u wilt mensenhandelaar kwamKimberley aan haar klanten. Natuurlijk heeft het schijnheiligaddergebroed via een orerende advocaat laten weten dat “zeer ouder uitzag dan haar leeftijd” en dat “ze ermee instem-

de”, de alom bekende trukendoos van de vieze mannetjes.Die is even misselijkmakend als de bewering dat AmandaTodd haar zelfmoord over zichzelf heeft afgeroepen door haarborsten op de webcam te vertonen. Of zijn we alweer vergeten wie zij was? De straffen voor deze Limburgse mannen vielen alleszins mee. De Rechtbank Limburg legde zeformeel een dag cel op en een taakstraf, later bevestigd doorhet Gerechtshof Den Bosch. Het laat maar weer eens zien datjuridisch geneuzel en de werkelijkheid van alledag elkaar ont-lopen in strafrechtelijke definities. Het is nu wachten op hetslotoordeel van de Hoge Raad.

De dubbele moraal van de vieze mannetjes, aan de openbarekant gedragen zij zich als de keurige echtgenoot met eenbenepen burgermoraal en aan de onzichtbare kant knijpen zijeen jong onschuldig katje in het donker, is hun lieftallige echt-genotes ontgaan. Alsof vrouwen vissen zijn en geen benulhebben van het water waarin ze zwemmen. Of toch wel? OpMarktplaats verzuchtte een jonge vrouw: “Bestaan er nog normale mannen die een vrouw niet alleen maar zien alsgebruiksvoorwerp maar ook meer willen dan een one nightstand? Ik ben K…., een normale meid van 29 jaar en wil nietveel in mijn leven behalve een leuke vriend waarmee ik lief enleed kan delen. Ben jij die man? Dan wil ik je leren kennenwant ik kom ze in het dagelijkse leven niet tegen.” Misschienzit hij bij de Hoge Raad.

Paul van Grinsven

P R I K K E L

8

ZE STEMDE ER MEE IN …


9

OOG IN OOG MET HET SLACHTOFFERSJD-alumna Violette van Almelo wint scriptieprijs Reclassering

Ze wilde graag onderzoek doen naarherstelbemiddeling tussen dader enslachtoffer omdat het zo'n prachtigeuitkomst kan bieden. En ze vond heteen mooi SJD-onderwerp. Behalve een8,6 kreeg ze er ook nog een prijs voor!

Violette van Almelo: “In 2012 heeft deNederlandse regering het slachtoffer -beleid uitgebreid met het beleidskaderherstelbemiddeling in het strafrecht. Dereclasseringsorganisaties hebben toenopdracht gekregen meer slachtofferbe-wust te werken en waar mogelijk herstelte bevorderen. Bij herstelbemiddelingvoeren dader en slachtoffer gesprekkenonder leiding van een onafhankelijkederde over het criminele feit en degevolgen daarvan. Het doel is herstelvoor beide partijen en hun omgeving. Ja,dat klinkt misschien raar, maar ookdaders kunnen slapeloze nachten hebbenvan wat ze gedaan hebben.”

“Ik vind herstelbemiddeling een prachtigconcept. Bij het strafrecht ligt de nadrukop straffen en wordt leed gecompen-seerd door het toevoegen van leed, ter-wijl in het herstelrecht de nadruk ligt opherstel. Daarnaast ligt bij het strafrechtde nadruk op het verleden en bij het her-stelrecht op de toekomst.”

Verankerd“Diverse Europese landen hebben her-stelbemiddeling inmiddels verankerd inwet- en regelgeving of beleid. Er is echteen paradigmaverschuiving gaande opdit gebied: reclassering is een daderge-richte organisatie, maar nu moet er ookmeer aandacht aan het slachtofferbesteed worden. Vanuit mijn interessevoor herstelbemiddeling heb ik contactopgenomen met de Verslavings -reclassering, maar daar bestonden geenplannen om dit in te voeren. Ik heb hetonderwerp daarom verbreed naar slacht-offerbewust werken en dan toegespitstop verslavingsreclassering, maar mijnfocus bleef op herstelbemiddelinggericht.”

“Herstelbemiddeling is niet in alle geval-len mogelijk. Het is bijvoorbeeld geengoed idee bij een dader die totaal geenberouw toont of ontkent wat hij gedaanheeft. Dat leidt tot secundaire victimisa-tie: dan wordt het slachtoffer opnieuwslachtoffer. Soms is ook het slachtoffer ernog niet aan toe. Onderzoekers vindendat er geen harde contra-indicaties zijn

en dat altijd gezocht moet worden naarmogelijkheden. De reclasseringswerkersdie ik heb geïnterviewd vertelden echterdat ze sommige cliënten echt niet in aan-merking vinden komen vanwege eengebrek aan empathie of psychiatrischeproblematiek.”

Lidwien van der Pas

Fragment uit Oog in oog met het slachtoffer van Violette van Almelo:'Er is nu een voorzichtige ontwikkeling aan de gang waarbij de focus in het strafrechtwat minder bij de dader en meer bij het slachtoffer komt te liggen. Dit komt dewaarborging van de rechten van het slachtoffer ten goede. Anderen gaan nog eenstapje verder en verdedigen dat de nadruk in het strafrecht minder op straffen enmeer op het herstel van slachtoffer en dader zou moeten liggen. Dit gedachtegoedwordt restorative justice, oftewel herstelrecht genoemd en wordt door sommigenbeschouwd als een nieuw paradigma, een nieuwe rechtsfilosofische stroming.'


10

De HU is weer een paar nieuwe afkor-tingen rijker: docenten vertellen trotsdat ze de BKE gehaald hebben of vol-gen als team de BDB-OO. Voor niet-ingewijden: zie de legenda. Wat is deaanleiding dat zoveel docenten tegelijkzich aan het professionaliseren zijn? Enwat leren ze ervan?

Dr. Ilya Zitter (hogeschoolhoofddocent bijhet HU-lectoraat Beroepsonderwijs enhet Expertisecentrum Docent Hbo) lichtde achtergrond toe van deze ontwikke-ling: “Het beroep van docent in het hbokrijgt steeds meer erkenning. Dat hangtsamen met de eisen die gesteld wordenaan de bekwaamheid. De hbo-sectorheeft in 2011 met het ministerie vanOCW in het hoofdlijnenakkoord afge-sproken om de BasiskwalificatieDidactische Bekwaamheden in te voeren.Het is de bedoeling dat eind 2020 alledocenten in het hbo zijn gecertificeerd.”“Wij hebben de professionalisering van

EDUCATE THE EDUCATOR

kunde gestudeerd en werkt voor depabo en het Expertisecentrum DocentHbo van de HU. De Rooij: “Ik probeerecht goed na te gaan waar de docentenbehoefte aan hebben, zodat ik kan hel-pen bij het ontwikkelen van het onderwijsen het zo min mogelijk extra moeite kostom de certificering te halen. Want ik vinddat er op het moment erg veel gevraagdwordt van docenten.”Een mooi neveneffect is volgens De Rooijdat teamleden nu met elkaar uitwisselenwaar ze mee bezig zijn. “Daar is andersnooit gelegenheid voor. Ook bij leerwe-gen met een open inschrijving gebeurtdat. Daar zitten docenten uit verschillen-de opleidingen bij elkaar. De één is metbig data bezig en de ander met gezond-heidszorg en je ziet dan toch dat zeelkaar inspireren.”

TransformatorDe Rooij: “De maatschappij verandertvoortdurend en vraagt andere kennis envaardigheden. Soms sijpelen ontwikkelin-gen heel traag in het onderwijs door, bij-voorbeeld het inzetten van ict-middelen.Anderzijds is het ook goed dat het zolangzaam gaat, omdat het een flinkegedragsverandering vereist. Als een ver-

ILYA ZITTER: “ONS VOORNAAMSTE DOEL IS DAT WEDOCENTEN 'IN DE LEERSTAND’ KRIJGEN”

docenten vormgegeven conform de HU-visie: zo dicht mogelijk bij de praktijk. Deleerwegen zijn dus in samenwerking metonze beroepspraktijk, de HU-docenten,tot stand gekomen. Daarnaast hebbenwe zoveel mogelijk aansluiting gezochtbij lopende ontwikkelingen, bijvoorbeelddoor curriculumdagen te integreren in deleerlijn, om zo dicht mogelijk te blijven bijhet werk waar docenten mee bezig zijn.De leerlijn - Onderwijs Ontwerpen,Uitvoeren en Beoordelen (ofwelExamineren) - is afgeleid van de kernta-ken van hbo-docenten. Het uitgangspunthierbij was het geaccrediteerde oplei-dingsprofiel van de MasteropleidingExpertdocent Beroepsonderwijs, demaster speciaal voor docenten in hetberoepsonderwijs.”

Op maat gesnedenDe leerwegen worden op maat gesne-den. De docenten van hetLevenLangLerenteam van het Instituutvoor Recht zijn bezig met het herontwer-pen van het curriculum (zie het artikelhierover elders in dit nummer) en nementegelijkertijd deel aan de leerwegOnderwijs Ontwerpen van Helma deRooij. Zij heeft onder meer onderwijs -


11

nieuwing niet goed wordt afgerond, loopje het risico dat iedereen toch weerterugvalt in het oude patroon. Vaak grij-pen docenten dan terug naar een fronta-le instructie aan de gehele groep en hetindividueel verwerken van de stof, terwijldit niet de meest effectieve methode is.Het vraagt ook aanpassing van studen-ten, die denken dat ze vooral veel kennismoeten opslaan. Een belangrijke voor-waarde voor goed onderwijs is dat je alsdocent een relatie met je studenten aan-gaat en dat je snapt dat iedereen op eenandere manier leert. Als het goed is benje vooral transformator: je brengt eenverandering teweeg.”

LatZitter: “Samen met andere hogescholenvormen we een landelijke communityDidactische Bekwaamheid. Een vraagstukdat we daar bespreken is bijvoorbeeld:streven we puur naar verdere ontwikke-ling van de didactische bekwaamheid ofmogen we ook ergens een lat leggen? Bijde HU hebben we voor een mengvormgekozen. Docenten doen assessmentswaar ook uit kan blijken dat ze nog niethet beoogde niveau hebben behaald.Maar meestal komt bij een formatieffeedbackmoment dan al wel aan het lichtdat ze beter nog even kunnen wachtenmet het summatieve assessment. Opbasis van het assessment wordt ook eenontwikkeladvies gegeven over hoe eendocent zich verder kan bekwamen.”“Ons voornaamste doel is overigens datwe docenten 'in de leerstand’ krijgen.Dat kost meestal weinig moeite.Docenten zijn bezig onderwijs te ontwer-

pen dat beter aansluit bij de beroeps-praktijk en vragen ons om daarbij te hel-pen. Ideaal! Soms komt er ook wel watgemopper: “Ik werk hier al jaren!Waarom moet dit?” Docenten die den-ken al voldoende in huis te hebben, kun-nen vrijstelling aanvragen of we lokken zeeen seniortraject in. Het is ook mogelijkzelfstandig te leren en alleen de toets tedoen, de zogenoemde Leerweg

Onafhankelijke Toetsing (LOT, die we ookin het nieuwe HU-onderwijs steeds meertegenkomen). We willen - net als in ande-re sectoren - een zesjaarcyclus invoeren:hoe up-to-date is mijn expertise nog?Periodiek opfrissen van de bekwaamheid,een bootcamp volgen of doorontwikke-len naar hbo-docent op seniorniveau.”

Lidwien van der Pas

Legenda

BDB-OO = Basis Didactische Bekwaamheid-Onderwijs OntwerpenBDB-OU = Basis Didactische Bekwaamheid-Onderwijs Uitvoeren – VariantLoopbaanleren (LBL)BDB-OB = Basis Didactische Bekwaamheid-Onderwijs Beoordelen, ook welbekend als de BasisKwalificatie Examineren (BKE)

Erica Bouw (docent en trainer bij SJD-deeltijd)Al gehaald: BDB-OU variant LBL en BKE

Wat doe je nu anders? “De BKE helpt echt om je eigen toetsen eens kritisch onderde loep te nemen vanuit theoretische modellen. Ik heb geleerd naar het groteregeheel van de opleiding te kijken en naar het aandeel van mijn toetsen daarin.Ook let ik beter op de samenhang tussen leerdoelen en beoordelingscriteria. Almet al heel nuttig en goed dat het verplicht is!'

“Door de leerweg Onderwijs Uitvoeren (variant LBL) voer ik bewuster loopbaan -gesprekken met studenten. Ik neem bijvoorbeeld vantevoren de tijd om me af tevragen: wat is het doel van dit gesprek met deze student op dit moment in deopleiding? Ik had wel bagage over coaching, maar in een andere context. Ook isprettig dat de HU-visie in de leerweg verwerkt is.”

Peter Enthoven (docent bij HBR-voltijd en -deeltijd)Al gehaald: BKE

Wat doe je nu anders? “Ik maak nu heel gestructureerd een toets. Voorheen deedik dat intuïtiever. Het is meer werk, maar ik kan nu beter verantwoorden waaromeen toets is zoals die is en waarom een student een 4, 6 of 8 heeft gehaald. Ikheb geleerd wanneer een toets betrouwbaar is en valide en die kennis pas ik nutoe. Daarnaast was het ook leuk om vier ochtenden samen met collega's dezeleerweg te volgen! Het maken van het eindwerkstuk kostte wel veel tijd. Je moestdaarvoor allerlei documenten boven water zien te krijgen en bestuderen. Daardoorontdekten we dat die ook wel eens een opfrisbeurt konden gebruiken!”

De docenten van het LevenLangLerenteam professionaliseren zich

Foto

: Hel

ma

de

Ro

oij


Er wordt gezamenlijk opgetrokken in depropedeuse maar in de daaropvolgendejaren meer gedifferentieerd. Er bestaandus nog wel aparte opleidingen maargeen aparte teams meer. De oude deel-tijdteams gaan op in één team LevenLang Leren (LLL). Voortaan wordt er inhet curriculum gewerkt met eenhedenvan 15 EC in plaats van 5 EC en het bin-dend studieadvies hoeft pas aan heteinde van het tweede studiejaar behaaldte worden. Studenten kunnen kiezenvoor leerwegonafhankelijke toetsing(LOT). Als de student goed thuis is in eenbepaald onderwerp kan hij toetsenmaken zonder onderwijs te volgen. Opde HU-site ‘HUbl’ kan de student vindenwat er van hem op het tentamen ver-wacht wordt. Twee toetsen hebben zelfshet predicaat ‘concentrisch’ meegekre-gen: ‘Arbeid en Inkomen’ en ‘Wonen en

schrik er nog goed in. Nog maar ander-halve week daarvoor is hij met zijn gezinbetrokken geraakt bij een auto-ongeluknabij Antwerpen. Wonder boven wonderkwamen zij er heelhuids vanaf. De zicht-bare schrammen op zijn gezicht liep hijpas een paar dagen later op. Hij wildezijn hoofd leeg maken door een rondje temountainbiken. Daarbij maakte hij eenschuiver tegen de bosgrond.

Bij LLL viel de schade tot nu toe reuzemee. Al lerend heeft hij zijn nieuwe rolals projectleider al lerend aangevlogen.Ook kon hij terugvallen op het support -team voor projectleiders van de pilot.Wat hem hielp, is zijn vertrouwen in devisie van de HU. “De HU ziet dit nietzozeer als een proefproject. Van begin afaan is er de wil geweest om het te latenslagen.” Ook met de toezichthoudenderol van de examencommissie heeft hijgeen moeite. “Ik ben op de hoogte vande borgingsprocessen. Van meet af aan isdaar aandacht voor geweest. Ook betrekik de examencommissie in de ontwikke-lingen.” De interne systemen van de HUmaken het proces soms lastig. “LLL iseen nieuwe ontwikkeling en bij de ont-werpcyclus van het eerste studiejaarmoesten we al te vroeg het logistieksysteem van ACO invullen waar je danmeteen een jaar aan vastzit. De vraag isof ACO wel past bij flexibel onderwijs.Voor het eerste studiejaar is er toch eenoplossing gevonden. Na ingewonnenadvies bij HU-collega Hans Mreijen

12

IN DE VORIGE AFLEVERINGEN VAN HURIDISCH KWAMEN DE NIEUWECURRICULUMONTWIKKELINGEN BIJ SJD VOLTIJD EN HBR VOLTIJD AANBOD. TOT SLOT VAN DEZE SERIE DE DEELTIJDOPLEIDINGEN SJD, HBREN GDW. DIE GAAN VANAF HET KOMEND STUDIEJAAR 2017-2018MEER MET ELKAAR SAMENWERKEN.

Consumeren’. Dat betekent dat de student die wil versnellen meteen kanopgaan voor de toets van de verdie-pingscursus. Haal je die binnen, dan krijgje ook de 15 EC toegekend voor debasiscursus. Je verdient dan 2 x 15 EC.Ook wordt er meer interdisciplinairgewerkt en getoetst. Juridische inhoudwordt veelal gekoppeld aan schriftelijkecommunicatie of gespreksvaardigheden.Geheel nieuw in vergelijking met deoude curricula is het aanbieden in depropedeuse van een cursus ‘Digitaliseringen recht’. En net als bij de voltijdopleidin-gen gaat er gewerkt worden in leer -teams. LLL is formeel een pilot in hetkader van flexibel onderwijs waaraan eenaantal deeltijdopleidingen van de HUdeelneemt met mandaat van de Ministervan Onderwijs en Wetenschappen.

Het procesDe projectleider LLL bij het Instituut voorRecht van deze tour de force is FeddeKloppenburg. Als ik hem interview zit de

“ALS STUDENT VOER JE DEREGIE OVER JE EIGENONDERWIJSPROGRAMMA”

L E V E N L A N G L E R E N

OVER DE SCHUTTING KIJKEN


13

hebben we vooralsnog ACO zo breed alsmogelijk ingevuld zodat specifieke aan-passingen nog mogelijk zijn.”

Bloedgroepen

Wist hij überhaupt waar hij ‘ja’ tegen zeivoordat hij in zijn rol als projectleider LLLstapte? “Ja en nee. Van tevoren had ikmij ingelezen en een goed beeldgevormd. Mijn taak is procesgericht enniet op de inhoud. Wel werd ik verrastdoor de verschillende dimensies waar ikmee te maken kreeg: de bestaandeonderwijskundige theorieën, het conceptflexibel onderwijs en de cursus ontwer-pende, uitvoerende docent. Die blekenniet allemaal dezelfde taal te spreken.” Het bij elkaar brengen van de bloed -groepen SJD, HBR en GDW zagKloppenburg als een mooie uitdaging.Aan het begin vond er nog discussieplaats over de definiëring van de taakge-bieden, de af te bakenen gebiedenbinnen het beroepenveld. Iedere bloed-groep gaf daar zijn eigen definitie vooren interpretatie van. Daarna was er alsnel het besef om elkaar te vinden.“Vooral de klassieke juristen hebben eengrote stap moeten maken. Maar toen bij-voorbeeld docenten GDW de raakvlak-ken met SJD op het gebied van schuldenzagen, kon de stap gemakkelijker gezetworden. Eigenlijk is er meer uitdagingvoor SJD en HBR, omdat daar minderoverlap is.”

KruisbestuivingWat is nu de toegevoegde waarde vanLLL voor de deeltijdstudent?Kloppenburg somt op: “Hij kan over deschutting kijken, krijgt een helicopterviewen wordt opgeleid tot een bredere pro-fessional. Na de opleiding wordt zijn kansvergroot om van werkorganisatie te switchen. De HBR-student die toch meerfeeling blijkt te hebben voor het SJD-werkveld of andersom, blijft aantrekkelijk

voor een werkgever.” Wat is onderwijs-kundig gezien het grote verschil met dehuidige deeltijdopleidingen? “Er is sprake van gepersonaliseerd leren. Alsstudent voer je de regie over je eigenonderwijsprogramma en de leerweg -onafhankelijke toetsing. In contacturenzal er niet een groot verschil zijn. Welwordt de invulling van die contacturengeïnnoveerd. Ook is er meer ondersteu-ning vanuit het docentencorps in devoorbereiding van opdrachten thuis viaonder meer blended learning. We willenook een carrièreswitch mogelijk maken.De taxichauffeur met de vereiste voor -

opleiding kan gewoon bij ons beginnen.We stellen niet de eis dat hij in het SJD-of HBR-werkveld werkzaam moet zijn.Maar gaandeweg de opleiding is dat welverstandig om te doen, omdat je andersniet aan de beroepsgerichte leer -uitkomsten kunt voldoen. Stel dat detaxichauffeur voor de SJD-opleiding kiesten op zijn taxi wil blijven rijden, dan zalhij toch minder uren moeten draaien endaarnaast op zijn minst ander betaaldwerk of vrijwilligerswerk moeten verrich-ten op sociaal-juridisch terrein.”

Paul van Grinsven

N


14

WEGWIJZER IN STUDIE EN RECHT

Haar docenten van vroeger zijn nu haar collega’s en dat vindtMaartje Vermeulen (36) bijzonder. Van student SociaalJuridische Dienstverlening werd ze jaren later docent bij hetInstituut voor Recht. “Ik ben in 2002 afgestudeerd. De studiewas eerst wel even een beetje wennen, maar het ging goed.Als student was ik zeer actief, ik volgde extra vakken en zat inde opleidingscommissie. Ik vond dat er binnen de opleidingveel mogelijk was als je maar wilde, ik heb erg veel aan mijnstudie gehad.”

“In het derde jaar heb ik stage gelopen bij GroenLinks en ver-volgens onderzoek gedaan in het buitenland, in Denemarken. Ikheb in Denemarken bekeken hoe ze daar oplossingen zoekenals er problemen zijn rond een omgangsregeling tussengescheiden ouders. Hier kom je al snel bij de rechter uit, maardaar gaan ze veel minder de juridische weg op. Met media-tionachtige gesprekken proberen ze tot een oplossing tekomen. Mijn bevindingen konden door GroenLinks wordengebruikt om hierover kamervragen te stellen.”

“Op een gegeven moment kwam ik een student tegen die naarGuatemala ging. Dat wilde ik ook! Na mijn afstuderen ben ik erinderdaad heen gegaan voor iets meer dan vier maanden. Ikheb me daar beziggehouden met het opzetten van een rechts-winkel in het kader van een project voor kinderen die op straatleefden. Toen ik terugkwam, ben ik aan de Universiteit Utrechtrechten en geschiedenis gaan studeren. Ik heb me onder meerverdiept in de rechten van vrouwen in de 16e en 17e eeuw enin de symboliek van de toga. Dankzij een bijbaan bij de oplei-ding Geschiedenis kreeg ik een baan als studieadviseur bij defaculteit Geesteswetenschappen.”

“In die tijd was ik toch wel zoekende, ik miste afwisseling enwilde uiteindelijk het onderwijs in. Ik was al buddy voor studen-ten. Ik ben eerst gastdocent geweest aan de SJD-opleiding:ethiek en schrijven in een juridische context. Daarna ben ikovergestapt naar HBO-Rechten voltijd, eerst als trainer commu-nicatieve vaardigheden. Nu doceer ik daar ook ethiek en rechts-sociologie, geef ik trainingen in presenteren en adviseren enben ik studieloopbaanbegeleider.”

“Voor de studenten kan ik een wegwijzer zijn in de studie, zoalsik eerst wegwijzer in het recht was. De combinatie van socialeen wetenschappelijke juridische aspecten vind ik mooi, maar destudenten zelf zijn het leukst. Ze zijn net als ik nieuwsgierig,ontwikkelen zich en leren kritisch te kijken. Daar mag ik een bij-zondere bijdrage aan leveren.”

Bas Nieuwenhuijsen

“DE STUDENTEN ZELFZIJN HET LEUKST”

C A R R I È R E


151515

AANSLUITEN BIJ JE PUBLIEK

W I S S E LW E R K In deze rubriek staat een docent centraal die naast Hoge -school Utrecht nog een andere werkkring heeft. De focus ligtop de kruisbestuiving tussen de verschillende werkzaamheden.

“Ik ben dankbaar dat ik beide mag doen:werken in de praktijk en lesgeven.Doordat ik in de praktijk werk krijg iknieuwe inspiratie voor mijn lessen enomgekeerd wordt mijn werk in de prak-tijk beter door het lesgeven.” Tanja vanMazijk, docent en mediator, voelt zich dekoning te rijk met het beste van beidewerelden.

Ze geeft al zo’n twintig jaar les aan stu-denten van de opleiding HRM en depost-hbo-opleiding Mediation. Als coör-dinator van de minor Arbeidsrecht geeftze ook les aan HBO-Rechtenstudenten.Haar juridische loopbaan begon ze alsadvocaat, gespecialiseerd in arbeids- enbestuursrecht. Haar toga heeft ze opge-borgen, maar ze werkt nog altijd alsmediator, via HU Mediation en in deeigen praktijk die ze samen met collega-docent en mediator Marion Uitslag heeft.“Door Marion ben ik ook bij de opleidingbetrokken geraakt. Ze vroeg mij indertijdals vervanger voor iemand die uitviel.”

Inmiddels geeft Van Mazijk niet alleen lesin arbeidsrecht, maar coördineert ze ookde minor op dit terrein. “De eerste keerdat ik voor de klas stond was ik echt ner-veus. Er was veel onrust, studenten kwa-men zomaar binnenlopen, sleepten stoe-len mee en iedereen zei je en jij tegenelkaar. Dat was ik helemaal niet gewendin de zakelijke wereld van een advocaten-kantoor.” Maar ze leerde vlug orde hou-den. “Iedereen is nu stil en dat vinden zeprima. Ik ben streng, tijdens mijn collegesben je niet bezig met je smartphone oflaptop, je moet je kunnen concentreren.Studenten komen niet voor de lol, diewillen hun tentamen kunnen halen.” Dathet werkt, mag wel blijken uit het feit datze verscheidene malen is genomineerdals Beste Docent van het Jaar binnenHogeschool Utrecht.

Aan de voorbereiding van haar collegesbesteedt ze altijd veel tijd. “Al geef ikeen bepaald college al tien jaar, ik ver-diep me steeds weer opnieuw in hetonderwerp. Ik schud het niet eventjes uitde mouw, er zitten meer uren in dan ikervoor krijg. Ik stop er veel liefde in.”Belangrijk in haar lessen is de casuïstiekdie zij behandelt. “Dankzij mijn contactenin de juridische wereld en mijn werk alsmediator heb ik steeds actuele casuïstiek.Het recht bestaat uit regels, die je moettoepassen. Door veel aandacht aan casu-ïstiek te besteden, krijgen studenten eenhouvast en begrijpen ze en onthouden zebeter hoe het recht werkt en in elkaar zit.Je moet natuurlijk ook aansluiten bij jepubliek.”

“Ik ben dankbaar dat ik beide mag doen:werken in de praktijk en lesgeven.Doordat ik docent ben, groei ik in depraktijk. Doordat ik in de praktijk werkkrijg ik nieuwe inspiratie voor mijn lessenen omgekeerd wordt mijn werk in depraktijk beter door het lesgeven”, zegtze stellig. “Ik verveel me snel dus heb ikuitdagingen nodig. Mediaten blijft voormij een uitdaging. Elke mediation isanders. Ik heb geen afkeer van conflict.Het hoort erbij en kan zelfs positief zijndoordat relaties verdiepen en uiteindelijknaar een hoger plan worden getild.Conflicten doen vaak pijn, maar tegelij-kertijd biedt een conflict ook de moge-lijkheid tot groei en beweging.”

Bas Nieuwenhuijsen

”DANKZIJ MIJN CONTACTEN HEBIK STEEDS ACTUELE CASUÏSTIEK”

Foto

: Jo

sje

Fran

ken


16

Op 12 januari streden studenten endocenten van het Instituut voor Rechtom de titel ‘beste speller’.Studievereniging Codex en docentenJoost Welten en Douwe Bos haddendit dictee georganiseerd om hetbelang van een goede taalbeheersingop een ludieke wijze onder de aan-dacht te brengen.

In de grote hoorcollegezaal was despanning voelbaar. Ruim 40 studenten endocenten zwoegden op de tekst dieJoost Welten speciaal voor dit dictee hadgeschreven. Na elke zin die de schrijvervoorlas, klonk een lachsalvo. De deelne-mers realiseerden zich dat meedoenbelangrijker is dan winnen. Vrijwel vanafhet begin was te voorzien, dat niemandde proef foutloos zou afronden. De spel-lingregels van het Nederlands blekenvaak diep weggezakt. Toch werd er metenthousiasme en inzet meegeschreven ennagedacht over de juiste schrijfwijze.Leden van Codex zagen er streng op toedat niemand zich in het vuur van de strijdbezondigde aan meekijken bij de buren.

Dat uiteindelijk niemand nul fouten had,leverde geen verbazing op. Voor veeldeelnemers was de nabespreking meteen uitleg van de correcte schrijfwijzeeen echte ‘oogopener’. Bij de studentenging student HBO Rechten EdgarBoucher er met de hoofdprijs vandoor.Bij de docenten bleek Peter Enthoven debeste speller. De drie deelnemende taal-docenten hadden het nog iets betergedaan, maar zij waren vanwege oneer-lijke concurrentie bij voorbaat uitgeslotenvan de prijzen.

Ondanks de uitdaging die het dicteeopleverde, was iedereen van mening dathet heel leuk en leerzaam was om hetdictee te maken. Er werd dan ook bij deborrel na afloop ter plekke besloten datdit een jaarlijkse traditie gaat worden inhet Instituut.

Agnes Sutherland

Kinderrechter Ilse de Graaf (59) haaltme op in de wachtkamer van deRechtbank Zeeland-West-Brabant, loca-tie Breda. De inspanning van een dagzittingen draaien is van haar gezicht afte lezen. Haar griffier Rudy Rozendaal(35) voegt zich bij ons voor dit dubbel-interview.

Anders dan bij de meeste rechtbankenheeft deze rechtbank een apart teamjeugd dat zowel civiele zaken (o.a. kinder-beschermingsmaatregelen, omgang engezag) als jeugdstrafzaken behandelt.Zowel de kinderen als hun ouders heb-ben er baat bij. Een probleempje is ernog wel: soms dragen de ketenpartnersin de hulpverlening hun informatie te laataan om die zaken gevoegd te kunnenbehandelen.

“Ik weet wat je gaat doen”Op het bordje van een kinderrechterkomen emotioneel complexe zakenterecht. Het valt De Graaf nog zwaar omer eentje uit te kiezen die een groteimpact op alle betrokkenen heeft gehad.“Een kind zat zodanig klem dat ze aanautomutilatie deed om aan het gezagvan haar ouders te ontkomen. Ze toondezich tijdens de zitting zeer emotioneel.Haar ouders zaten er bij. Normaalgesproken loop ik in zo’n situatie nietvooruit op mijn beslissing, maar in ditgeval had het kind het al door. Ze liet mijweten “ik weet wat je gaat doen”. Ik koner niet omheen draaien. Ze moest in eengesloten inrichting geplaatst worden. Dat

Benieuwd of u zelf de spellingregelsallemaal nog beheerst? Hieronder zietu de tekst van het Dictee van hetInstituut voor Recht. We hebben ervoor deze HUridisch diverse fouten inaangebracht. Aan u de taak om dieeruit te halen. Herkent u ze allemaal?Op pagina 6 vindt u de antwoorden.Niet meteen terugbladeren…

1. Het belang van schrijfvaardigheidvoor een jurist kan niet beter wor-den uitgedrukt dan in het logoo vaneen gerenomeerd advocatenkan-toor in Amsterdam, dat bestaat uit4 leestekens.

2. Zelf heb ik een bij kans onbedwing-bare behoefte om een tekst te ver-fraaien met tipografische hoog-standjes als gedachtenstreepje,apostrof, asteriks, tilde en oemlaud.

3. Confrères die sms-end en what’sappend door het leven gaan,gruwen evenwel van dubbele punten accent circonflêxe.

4. Voor hen lijkt het een oubollig procédé of zelfs een genante tijd-verspilling om de vermaledeideleestekens correct te hanteren.

5. Maar achter een vermomming van21steeeuws modernisme gaat eenJantje-van-Leiden-mentaliteit schuil,want met hekjes, apestaartjes enemoticons hebben twitteraars en i-pad-schooladepten geen enkelemoeite.

6. Heb dus klementie met digibetendie er wat langer over doen vooralleer ze een bestand hebbenge-upload of een bericht hebbenge-e-maild.

7. Hoe bète zij ook zijn in de ogen vanstreetwise hipsters, de zorg die zijbesteden aan leestekens en andereogeschijnlijke parefernalia beklijft.

8. Terwijl de aan hun smartphone-applicaties verslaafdestudiegenoten gestresst raken vandit dictee en weemoedig terugden-ken aan de laatste keer dat ze zor-genloos hebben gechilt, glunderende taalliefhebbers, want hun wachteen glansrijke carrière als jurist.

GROOT SUCCES VOOR GROOT DICTEE

“JE WILT HET V


17

was voor haar de trigger. Ze ging doorhet lint en moest afgevoerd worden doorde bewaking. Op de gang zat een anderkind te wachten dat dit helaas heeft mee-gekregen.”

Door te wijzen op hun beider opstellingtijdens zittingen lukt het De Graaf enRozendaal dit incident te relativeren.“Deze zittingsdag leverde negatieveenergie op. Wat dan helpt is om er metje team over te praten. We hebben eenperfect team dat al vanaf de start bijelkaar is. We hebben ook dezelfde pas-sie, de wil om het voor kwetsbare kinde-ren en hun ouders zo goed mogelijk tedoen. Je wilt het verschil maken. Dat zeweer vooruit kunnen. Dit vak kun je nietdoen zonder van mensen te houden.”

Verplichte anticonceptie en obesitasWat controversieel lijkt hoeft dat nietaltijd te zijn. Ik leg De Graaf een praktijk-casus voor waarbij een aantal kinderenvan hetzelfde gezin al uit huis geplaatstis. De zwakbegaafde vader antwoordt dekinderrechter: “We gaan net zo langdoor tot we er een mogen houden”. Hoereageert ze daar op?“Op zitting doe ik niet zoveel met dieopmerking. Ik kan geen psychische bege-leiding geven. Bovendien zal bij elk kindeen eigen afweging moeten wordengemaakt. Tussen de regels door van debeschikking laat ik wel blijken dat deingezette hulpverlening bij dit gezin aandit punt aandacht zal moeten geven omhet zo mogelijk te voorkomen.”Verplichte anticonceptie is haar nog eenbrug te ver. “Dat klinkt sympathiek alsoplossing, omdat het in het belang zouzijn van het kind dat nog niet geboren is,maar het komt in strijd met artikel 8 vanhet EVRM, waaruit een recht op voorplan-ting wordt afgeleid. Om dat recht te kun-nen beperken moet er eerst een maat-schappelijke discussie plaatsvinden waarinde ethische kaders worden afgebakend.De rechter is nog niet aan zet. Omgaanmet het zogenaamde recht om niet gebo-ren te worden is ook lastig. Wat is het

vooruitzicht op een rotleven? Al geborenkinderen uit datzelfde gezin hoeven datniet zo te zien. Er zijn dus wat hobbels tenemen. Een minder vergaande maatregelkan ik wel treffen. Een ondertoezichtstel-ling is mogelijk bij de ongeboren vrucht.Veelal wordt als ondergrens de abortus-grens (24 weken) gehanteerd, maar hetkan zonodig eerder.“

Een ondertoezichtstelling alleen op grondvan obesitas komt volgens De Graaf nietvoor. “Er is dan al een heel traject aanvooraf gegaan: consultatiebureaus, huis-artsen en de Raad voor de Kinder -bescherming. De kinderrechter komt pasheel laat in beeld. Er moet dan sprake zijnvan een ernstige bedreiging van de ont-wikkeling van het kind. Dan is er altijdmeer aan de hand dan obesitas. Dat erthuis niet gekookt wordt, er sprake is vanhuiselijk geweld, de kinderen de andereouder niet mogen zien enzovoort.“

Communicatieve vaardighedenBuiten juridische kennis en de liefde voormensen zijn communicatieve vaardighe-den van groot belang. Zoveel verschillen-de actoren passeren de revue: kinderen,soms gedragsdeskundigen op de zittingen ouders uit alle geledingen van desamenleving, dus van zwakbegaafd tothoog opgeleid. Regelmatig is er boven-dien sprake van persoonlijke problema-tiek, waaronder middelengebruik, alscomplicerende factor. Dat vraagt veel vaneen kinderrechter. “Soms voel ik mij eenkameleon op de zitting. Je moet reke-ning houden met mensen die jouw taalniet begrijpen. Bij sommigen moet je deantwoorden er echt uit trekken. Maar jeleert er mee om te gaan. Voor diegespreksvaardigheden zijn er specialecursussen binnen de rechtspraak. Watook telt is ervaring. Maar het belangrijk-ste is: blijf jezelf! Als je je anders gaatopstellen dan je bent, prikken kinderenen ouders daar meteen doorheen.”

Ook dient De Graaf zich te verhoudentot Jeugdzorg. De indruk bestaat dat

Jeugdzorg, mogelijk vanwege een aantalpijnlijke incidenten in het verleden, vakerof eerder een uithuisplaatsing verzoekt.Een uithuisplaatsing is heel ingrijpendvoor het kind en het gezin. Soms steektDe Graaf daar een stokje voor en krijgtze te horen “Durf jij daar dan de verant-woordelijkheid voor te nemen?” Dieneemt ze.

Rozendaal geeft aan waarom er een dis-crepantie blijft bestaan tussen het helde-re taalgebruik op de zitting en degeschreven taal van de beschikkingen.“Het is niet zo dat wij ons alleen op dejuridische professionals richten.Integendeel. Wij proberen met onzebeschikkingen juist de kinderen en hunouders te bereiken. Het kan altijd beter,maar sommige onderdelen van debeschikking lenen zich er niet voor. Eenbeschikking moet duidelijk zijn voorgecertificeerde instellingen zoalsJeugdzorg. De wetgever geeft ook hetstramien. Zo moet je de ontzeggings-gronden in het kader van een omgangs-regeling altijd langs de meetlat van hetwetsartikel leggen.” Rozendaal geeft ooknog wat tips voor de hbo opleidingen.“Er wordt personen- en familierecht aan-geboden maar het jeugdrecht komt daarmaar zijdelings aan bod. Daar mag meeraandacht voor zijn. In mijn deeltijd -opleiding was spelling, formuleren encorresponderen een aparte cursus. Daarpluk ik nu nog de vruchten van.“

Paul van Grinsven

T VERSCHIL MAKEN. DAT ZE WEER VOORUIT KUNNEN”


THEMAONDERZOEKER IN DE HANDHAVING

In 2012 studeerde Pascal Groenendijk (27) af, tegelijk metonder andere Niels Buijense (zie elders in dit nummer). Voordatze beide de HBO-Rechtenopleiding deden, zaten ze al samenop het mbo. Daar volgden ze de opleiding tot administratiefjuridisch medewerker. “Dat we allebei HBO-Rechten gingen studeren in Utrecht was toeval ”, zegt Groenendijk, “maar welleuk natuurlijk. We hebben ook samen het introductiekampgeorganiseerd.”

De studie beviel hem prima. Groenendijk: “Ik heb een heelmooie tijd gehad. Het is een brede opleiding, er komen veelverschillende aspecten van het recht aan de orde. Daardoorkrijg je een goede basis mee, waaraan je veel hebt in het werk-veld. Ik heb bewust gekozen voor een brede studie, omdat ikeerst niet zo goed wist wat ik wilde gaan doen. Uiteindelijk hebik me verdiept in handhaving en op dat terrein werk ik nu ookbij het UWV in Rotterdam.”

Nadat hij was afgestudeerd, ging Groenendijk eerst aan de slagbij het Langeland Ziekenhuis in Zoetermeer. “Daar was ik kwali-teitsadviseur. Gaandeweg merkte ik dat ik in die functie weinigmet het recht te maken kreeg. Ik miste de juridische kanten enzocht daarom een uitdaging in die richting.”

Sinds 2013 werkt hij voor het UWV, eerst op de afdeling dievorderingen incasseert en vanaf 2015 op de handhavingsafde-ling. “Ik ben toezichthouder en heb een aantal wettelijkebevoegdheden. Ik controleer de rechtmatigheid van uitkerin-gen. De divisie handhaving bestaat uit twee afdelingen: de eneafdeling doet onderzoek naar individuele gevallen, de andereafdeling doet thematisch onderzoek. Ik ben themaonderzoekeren onderzoek verschillende vormen van fraude met uitkeringen.Daarvoor doe ik bijvoorbeeld dossieronderzoek in onze eigeninformatiesystemen, maar ik haal soms ook gegevens op vanwerkgevers, banken of scholen. Het kan van alles zijn, het werkis zeer afwisselend en daardoor ook leuk om te doen.”

“De studie heeft mij een goede basis geboden voor dit werk.De vakken op het gebied van bestuursrecht en strafrecht zijnbijvoorbeeld heel nuttig voor mij, maar ik heb ook veel aanondersteunende vakken en trainingen, zoals onderzoek doen,gespreksvoering en rapporteren. Wat de toekomst betreft, wilik in de handhaving werkzaam blijven. Daar ben ik nog lang nietop uitgekeken.”

Bas Nieuwenhuijsen

“HET KAN VAN ALLES ZIJN, HETWERK IS ZEER AFWISSELEND”

18

C A R R I È R E


19

samenwerking met studieverenigingCodex en met Nexus, de alumnivereni-ging van de HBO-Rechtenopleiding.”

“We gaan ons netwerk inzetten om meermensen te bereiken”, vertelt secretarisHengelmolen. “Onze activiteiten makenwe ook bekend via sociale media zoalsFacebook en we hebben een eigenLinkedIn-groep. Naast gewone ledenkunnen we versterking voor het bestuurgebruiken: iedereen die zich wil inzettenis welkom. Het bestuurswerk en het leg-gen van contacten geeft je veel energie,je hebt veel vrijheid en je kunt er je crea-tiviteit in kwijt.”

Bas Nieuwenhuijsen

Heb je belangstelling voor de activiteitenvan Alumnivereniging SJD of wil je lid ofbestuurslid worden, stuur dan een e-mailnaar [email protected].

ALUMNIVERENIGING SJD HOUDTCONTACT

ging over netwerken. Op de tweede,afgelopen februari, stond het DISC-model centraal, een manier om je per-soonlijke kenmerken en communicatiestijlte ontdekken. Zo kun je bijvoorbeeld zienof het werk dat je doet goed bij je past.”Beide bijeenkomsten trokken zo’n 30deelnemers, die enthousiast waren. Puntvan zelfkritiek van het bestuur: de eerstebijeenkomst werd gehouden op eenavond tijdens de Islamitische vasten-maand Ramadan, onhandige timing dusvoor alumni die moslim zijn.

De volgende bijeenkomst, komendnajaar, zal gaan over de Participatiewet.Bestuurslid Agnes de Vreede: “De wetverandert voortdurend. Wij werken erwel mee als SJD’ers, maar moeten onzekennis op peil houden. Het is de krachtvan onze vereniging dat oud-studentenhierover met elkaar delen.” “In de toe-komst willen we ook nascholingen aan-bieden”, vult voorzitter Schut aan. “Zoverzijn we nog niet. We praten verder over

De vereniging bestaat sinds 2014 enwerd destijds opgericht omdat de oplei-ding 25 jaar bestond. Het nieuwebestuur, dat vorig jaar aantrad, had duseen fundament om op te bouwen. Maarer is genoeg te doen. Secretaris IrisHengelmolen: “Wij zetten door wat er alwas en zijn begonnen met het neerleg-gen van een solide basis. Er waren con-tacten en we hebben de maillijst die voorhet 25-jarig jubileum van de studie SJDwas opgesteld. De Alumnivereniging SJDhad inmiddels enige naamsbekendheid.”

“De vereniging is er voor en door SJD-alumni”, zegt voorzitter Bas Schut. Wijwillen een verbindende rol spelen, zodatmensen die hier zijn afgestudeerd con-tact met elkaar kunnen houden en derelatie niet verwatert. Dat geldt ook voorhun contact met Hogeschool Utrecht, dedocenten. Wij organiseren bijvoorbeeldbijeenkomsten rond thema’s die vooralumni interessant zijn. Er zijn er nu tweegeweest. De eerste, in juni vorig jaar,

Na de studie raken de contacten met andere studenten vaak in hetslop. De Alumnivereniging SJD wil oud-studenten Sociaal JuridischeDienstverlening van HU met elkaar blijven verbinden.

Het bestuur van Alumnivereniging SJD,vlnr: Bas Schut, Agnes de Vreede, Mirjamvan Dam, Hilde Speijers en Iris Hengelmolen

Foto

: Jo

sje

Fran

ken


K O R T - husite.nl...links- naar rechtsonder Ali Khattat, Ayla Houtstra en Hugo Spaargaren (beiden...

Documents

Transcript of K O R T - husite.nl...links- naar rechtsonder Ali Khattat, Ayla Houtstra en Hugo Spaargaren (beiden...