Jongeren & SlapenOplossingen vanuit de belevingswereld van jongeren

Wat doet TeamAlert?

2

TeamAlert is de expert in jongerencommunicatie en gedragsverandering. Alles wat we doen, doen we samen met jongeren.

Onze onderzoeken, focusgroepen en co-creatiesessies met jongeren uit ons jongerenpanel leveren concreet advies op die organisaties helpen jongeren beter te begrijpen en bereiken.

Daarnaast bieden we wetenschappelijk onderbouwde interventies die gelijk ingezet kunnen worden om positieve gedragsverandering onder jongeren te bewerkstelligen op diverse maatschappelijke thema’s.

Ons team bestaat uit een groep jonge professionals die met volle overgave jongeren uitdagen het meeste uit hun leven te halen: veilig, gelukkig en gezond!

42,7% van de jongeren

slaapt te kort

42,4% ervaart slaap

slecht

65,2% heeft een slechte

slaapkwaliteita.d.h.v.

slaapparameters

19,1%slaapt minder dan

6 uur per nacht

33,7%doet er langer dan een half uur over

om in slaap tevallen

Onderzoeksresultaten slaapgedrag jongeren

Voldoende en goed slapen is van belang voor de veiligheid, het geluk en de gezondheid van jongeren.

TeamAlert onderzocht daarom het slaapgedrag van jongeren. Uit het onderzoek blijkt dat:

Vervolgstappen

TeamAlert heeft met het onderzoek het probleem in kaart gebracht. Jongeren slapen vaak te kort en slecht. Dit hangt samen met piekeren, laat slapen door huiswerk, mediagebruik en gebrek aan regels van ouders. Samen met stakeholders hebben we op woensdag 6 maart tijdens de kennissessie bij TeamAlert gebrainstormd over oplossingen voor slaaptekort en slecht slapen bij jongeren. Nu is het belangrijk dat we ook de jongeren laten meedenken over oplossingen. We hebben jongeren daarom gevraagd:

welke oplossingen zij zelf zien voor piekeren, laat slapen door huiswerk, mediagebruik en gebrek aan regels van ouders. welke oplossingen vanuit de kennissessie zij als kansrijk zien, en waarom?wie hen kan helpen in deze oplossingen.

De resultaten worden in dit document gepresenteerd.

4

5

Wie hebben de vragenlijst ingevuld?

187 jongeren van 12 tot 24 jaar: gemiddeld 16,7 jaar oud

Opleiding:

Geslacht:

Iedereen piekert wel eens, maar veel jongeren liggen er letterlijk wakker van.

6

Onderdeel 1/4: piekeren

7

Ontspannende activiteiten (110x genoemd)

Zoals: lezen, mediteren, ademhalingsoefeningen

Gedachten opschrijven (40x genoemd)

Mediagebruik (29x genoemd)

Zoals: muziek luisteren, serie/video kijken

Praten over je problemen (17x genoemd)

Aan andere/leuke dingen denken (17x genoemd)

Op tijd je telefoon wegleggen (10x genoemd)

Leren omgaan met piekeren (10x genoemd)

Welke oplossingen bedenken jongeren voor piekeren voor het slapen gaan?

8

‘Piekertools’: leren omgaan met piekergedachten, bijvoorbeeld door gedachten delen of opschrijven

Prestatiedruk verminderen

Sociaal media anders/minder gebruiken, bijvoorbeeld door minder waarde te hechten aan likes en het besef te hebben dat niet alles zo mooi is als het eruit ziet

Geen van bovenstaande

108/58%

98/53%

108/58%

8/4%

Draagvlak voor de oplossingen vanuit de kennissessie:

9

Waarom hebben jongeren voor deze oplossingen gekozen?

Rol social mediaPrestatiedruk

Eigen ervaring

Ze

lfb

ee

ldHe

lpe

n

Lucht op

Meerdere oplossingen nodig

Zelf oplossen

Leren omgaan met piekeren

Pe

rsoo

nlijk

Erkenning

Tips

Fear of missing out (FOMO)

“Ik zit nu in 6 vwo en wat we allemaal voor school moeten doen is niet haalbaar als je ook wil sporten, werken, een sociaal leven wil hebben en genoeg wil slapen. Hierdoor lukt het niet om alles te doen, dat leidt tot lagere cijfers en/of meer stress.”

Scholier vwo, 17

10

Jongeren zelf

Leraren en school

Werkgevers

Sportverenigingen

Geen van de bovenstaande antwoorden

Anders

Ouders

Vrienden

Wie kan jongeren helpen om minder te piekeren voor het slapen gaan?

11

148/80%

116/62%

127/68%

38/20%

95/51%

10/5%

32/17%

5/3%

“Tegen jezelf zeggen dat je je best hebt gedaan en het gaat je lukken! Zo niet, volgende keer beter...”

Scholier vmbo, 15

12

13

Jongeren geven aan dat zij zelf moeten leren omgaan met piekeren. Zij ervaren liever minder prestatiedruk en druk van sociale media. Daarentegen zien zij het omgaan met deze druk als voorbereiding op de toekomst en een vaardigheid die jongeren moeten (leren) ontwikkelen. Hierbij worden hulp van de sociale omgeving, les over piekeren en ‘piekertools’ als kansrijk gezien.

Conclusie piekeren

Veel jongeren gaan later slapen dan gepland, omdat ze nog taken voor school, studie of werk moeten doen.

14

Onderdeel 2/4: studie en werk

15

(Leren) plannen (69x genoemd)

Eerder beginnen (36x genoemd)

Minder huiswerk opgeven (31x genoemd)

Huiswerk tijdens de les maken (25x genoemd)

Betere verdeling van huiswerk door leraren (12x genoemd)

Welke oplossingen bedenken jongeren voor het later gaan slapen door school, studie of werk?

16

Hoeveelheid huiswerk verminderen, bijvoorbeeld door minder opdrachten of meer tijd tijdens de les voor huiswerk 122/66%

Meer hulp bij plannen 121/65%

Minder prestatiedruk om taken altijd af te hebben 103/55%

Huiswerkbegeleiding/hulp bij huiswerk na school 64/34%

Geen van bovenstaande 6/3%

Draagvlak voor oplossingen vanuit de kennissessie:

17

HulpPlannen werktWeinig jongeren plannen

Eigen ervaringPre

sta

tie

dru

k

Minder huiswerk

On

no

dig

hu

isw

erk

Rust

Eigen verantwoordelijkheidKlaar voordat je naar huis gaat

Structuur

Uit

ste

lle

n

Effectief werken

Meer tijd

Toekomst

Waarom hebben jongeren voor deze oplossingen gekozen?

“ We zijn nu eenmaal geen kei in plannen en ons vervolgens aan die planning houden.”

Scholier havo, 18

18

19

Wie kan jongeren helpen om minder vaak later te gaan slapen door (huis)werk?

Leraren en school 152/82%

Jongeren zelf 136/73%

Ouders 122/66%

Geen van bovenstaande 4/2%

Anders 4/2%

Sportverenigingen 9/5%

Werkgevers 26/14%

Vrienden 41/22%

20

Draagvlak voor andere oplossingen vanuit de kennissessie:

Flexibele tijden, door werk of school later te laten starten en geen toetsen in de ochtend 82/44%

Geen van de bovenstaande 34/18%

Meer bewegen op school/werk 25/14%

Cursussen en lessen geven over het belang van slaap met tips om beter te slapen 24/13%

Magister (communicatie vanuit scholen) na 20:00 blokkeren 20/11%

21

Waarom hebben jongeren voor deze oplossingen gekozen?

Uitslapen

Meer totale slaap

Bewustwording

En

erg

ieConcentratie

Structureel probleem

Jongeren functioneren niet in de ochtend

Druk

Magister sluiten levert stress op

Uitg

eru

st

Sto

f he

rha

len

in d

e o

chte

nd

Voordelen bewegen

Meerdere oplossingen nodig

“ Omdat mijn school om 8:30 begint i.p.v. 8:10 merk ik al zo veel verschil in hoe moe ik mij voel. Hierdoor denk ik zeker dat flexibele tijden al deels ervoor zorgt dat jongeren beter slapen.”

Scholier havo, 18

22

23

Conclusie school, studie en werk

Jongeren benoemen leren plannen vaak als oplossing voor het later gaan slapen door school, studie of werk. Ook vinden zij dat leraren te veel (onnodig) huiswerk opgeven en dat het maken van huiswerk tijdens de les de problemen kan oplossen. De jongeren vinden dat zowel zij zelf aan de oplossing moeten bijdragen, als de school en leraren. Training om effectief te werken vanuit school kan hieraan bijdragen.

Jongeren zijn voorstander van flexibele school en werktijden. Ze geven aan dat jongeren beter presteren op school als zij uitgerust zijn.

Het blokkeren van Magister levert jongeren stress op, omdat zij dan ook geen vragen meer kunnen stellen.

Het gebruik van telefoons, tablets, laptops en andere schermen voor het slapen gaan, hangt samen met slechter en korter slapen.

24

Onderdeel 3/4: schermgebruik

25

Telefoon buiten handbereik / in een andere kamer (37x genoemd)

Nachtslot op internet/telefoon (27x genoemd)

Activiteit zonder scherm voor het slapen gaan (23x genoemd)

Een schermlimiet instellen (19x genoemd)

Blauwlichtfilter installeren (14x genoemd)

Welke oplossingen bedenken jongeren voor schermgebruik voor het slapen gaan?

26

Draagvlak oplossingen:

Blauwlichtfilter 115/62%

Bewustwording van je hoeveelheid schermgebruik en de voordelen van af en toe lekker offline zijn (JOMO) 107/58%

Een eindtijd voor (social)mediagebruik, bijvoorbeeld door een 'bedtijd-melding', blokkade op gebruik van social media/Netflix na zelf ingestelde bedtijd, geen posts meer van influencers, geen appjes meer van en naar vrienden 107/58%

Apparaten buiten de slaapkamer laten, bijvoorbeeld door gewone wekker i.p.v. op je telefoon of een kluisje dat je beloont als je het de volgende ochtend pas weer opent 97/52%

Geen van bovenstaande 5/3%

Regels van ouders/verzorgers over schermgebruik voor het slapen gaan 69/37%

27

Vrienden

Eigen verantwoordelijkheidZelfbeheersing

Ze

lf w

ille

n

Be

wu

stw

ord

ing

Iedereen offline

Zelf behoefte aan

Niet storen

VerleidingWe

ersta

nd

Opvoeding

Vo

ord

ele

n

Meerdere oplossingen nodig

Be

lon

en

Waarom hebben jongeren voor deze oplossingen gekozen?

28

Wie kan jongeren helpen om hun schermgebruik voor het slapen gaan te verminderen?

Jongeren zelf 166/90%

Ouders 140/76%

Vrienden 82/44%

Leraren en school 25/14%

Geen van bovenstaande antwoorden 2/1%

Werkgevers 7/4%

Sportverenigingen 5/3%

Anders 4/2%

“ Soms word je wakker gehouden door je vrienden.”

Man, 23

29

30

Conclusie verminderen schermgebruik

Jongeren komen zelf met oplossingen die vooral gericht zijn op het blokkeren/wegnemen van apparaten. Ze vinden dat jongeren zelf verantwoordelijk zijn voor hun schermgebruik. Woorden als ‘zelfdiscipline’ en ‘verleiding’ laten zien dat hiervoor kracht van de jongeren zelf nodig is. Ook bewustwording van de gevolgen zien zij als kansrijk om jongeren hun schermen minder te laten gebruiken.

Jongeren zien zelf de blauwlichtfilter op schermen als oplossing voor slaapproblemen. Opvoeding van ouders wordt door jongeren ook genoemd als mogelijke oplossing. Ook geven

jongeren aan dat vrienden een grote rol spelen in schermgebruik. Als vrienden offline zijn, helpt dat hen om ook offline te gaan.

Als ouders/verzorgers een bedtijd instellen en regels hebben over schermgebruik voor het slapen gaan, slapen jongeren langer en beter.

31

Onderdeel 4/4: Regels ouders/verzorgers

32

Bewustwording en voorlichting voor ouders (51x genoemd)

Duidelijke regels maken (met onderbouwing) (32x genoemd)

Niets (27x genoemd)eigen verantwoordelijkheid van de jongeren (21x genoemd)eigen verantwoordelijkheid van de ouders (6x genoemd)

Gezamenlijk afspraken maken (19x genoemd)

Apparaten weg en apps blokkeren (14x genoemd)

Wat is er volgens jongeren nodig om ouders/verzorgers regels te laten hanteren omtrent slapen?

33

Geen van bovenstaande 17/9%

Gezamenlijk (ouder/verzorger + kind) de dag afsluiten met een rustgevende activiteit: spelletjes, lezen, kletsen of televisie kijken

43/23%WiFi uitzetten/apparaten blokkeren na bedtijd

49/26%

Gezamenlijk (ouder/verzorger + kind) de regels opstellen

62/34%

Influencers gebruiken die het goede voorbeeld geven voor ouders/verzorgers (bijvoorbeeld de luizenmoeder)

75/41%

Ouders helpen regels toe te passen, door cursussen met tips, waar andere ouders ook hun ervaringen delen

97/52%Ouders bewust maken van het belang van slaap voor hun kinderen

113/61%

Draagvlak oplossingen:

34

Ruzie

SamenJongeren luisteren niet

Overleg

Ge

zell

ig

Ze

lf wille

n

We

ers

tan

d Rustgevend

Bewustwording ouders Meerdere oplossingen zijn nodig

Voorbeeld

Inzicht

Nie

t te stre

ng

Duidelijke regels

Insp

raa

kRegels omzeilen

Waarom hebben jongeren voor deze oplossingen gekozen?

35

Wie kan ouders helpen om een bedtijd en regels omtrent schermgebruik voor het slapen gaan op te stellen?

Ouders zelf 87/48%

Geen van bovenstaande antwoorden

0/0%

Anders

3/2%

Jongeren

7/4%

Sportverenigingen

19/10%

Leraren en school

29/16%

Vrienden

20/11%

Werkgevers

27/15%

“ Harde regels, zoals blokkeren werken averechts. Zorgen voor inspraak is beter.”

Scholier vwo, 17

36

37

Jongeren vinden dat ouders vooral bewust gemaakt moeten worden over de gevolgen van slaapproblemen voor hun kinderen. Ze geven aan dat ouders duidelijke regels moeten opstellen, het liefst in overleg met de jongeren zelf. Hierdoor hebben jongeren ook inspraak en dit vermindert hun weerstand tegen de regels. Daarentegen is een deel van de jongeren van mening dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor hoe ze slapen.

Conclusie regels ouders/verzorgers:

Hoe nu verder?

TeamAlert gaat onderzoek doen naar motieven en weerstanden van jongeren omtrent slapen.

TeamAlert doet onderzoek naar JOMO (Joy of Missing Out). Slapen wordt aan deze uitkomsten gelinkt.

Heb je vragen over het onderzoek? Of suggesties, ideeën of wil je graag samenwerken met TeamAlert op het thema slapen?

Neem dan contact op met:

Maartje Burghgraef

maartje@teamalert.nl

06-30034918

38