JOHANNISGRJEC. LITT. PROF. UPS. REG, ACAD. LITT. HUM. HIST.

ET ANTIQUIT. HOLM. MEJ1BR.

PRiELECTlONES ACADEMICiEIN SCRIPTORES GR^ECOS

QUARUM II PARTEM

CONSe AMPL. FAC. PHIL. UPS.

P R iE S I D E

CHRISTOPH.S. THEOL. DOCT. GRyEC. LITT. PROF. REG. ET ORD.

REG. ACAD. LITT. HUM. HIST. ET ANTIQUIT*HOLM. MEMBRO

PRO GRADU PHILOSOPHICO

EXHIBET

OLAUS ÖRTENBLADA SACRIS VERMELAUüUS

IN AUDIT. PHILOSOPHICO DIE X MAJI MDCCCIXH. A. M. S.

UP SALU

TSTPIS EDMANIANIS

Provnmkwu

facuint; risqre: ron errim propofrum eA audort deferibere mo¬res et t&v pyxSt&v ft xoM $scv£pv .difigvvFWfCidJiorutiv;tiuUun>-rnodo: funt 9 :/ », q ni aobis pc?tv»»dere vilint, dcicnpfi.eb Theo-phraAum e:u<ni cina-dejcts bonorum morum, led quum. neequisquam i Hos viderit, nec in vetuliis mcmimeniis quidqugm dailiis lic memoriac pioditum, rejicimus inerito illam fuUentiartitamquam fidam* et lic expiicamus verba audoris: onmi ad cu¬rat lone contemp latus Tain et puobos homines et improbos,ötqae in annnum induxi perfcribere ad te, ti skocts^oi ccvtoovemr^svsoiv sv tm ßim, quid alterutri eorum, quid altera ilio-rum pars, nempe c; (pocvKci tmv oivB^cc7ioov, fedtantur in vita,id enim elt snitrioevstv, ßudiofe aliquid feffiari, data opera ali-quid traffiare; et ufurpatur et de rebus honeAis et turpibus,s7riTYi$ev?tv rocs ugeretz, ad virtutes omni fludio et quotidianaopera incumbere., s7iIty]Ssvsiv toc ctpccgrripoiToc, in peccatis com-mittendis quotidianum deponere ßudiitm. Et ita quidem dicitporro, hoc fungar labore, ut exponam xcctoc ysvos generatini,non lingula minuratim perfequendo, oou Tuyxcciet ysvyj t^otcoov7rqocsY,eipevco TUTois. Quaudo to 7fqQ(TX8i<T$oci de hoiiiinibusufurpatur, fignificat ßudioßim esfe alicujus, ßudiofe incumbere,Trqocry.siaSoti Tcif ßißXtas, adhccrert libris five ad literas incum¬bere, voivaiv Tt^oav.sis^rui in rem navalem incumbere, fed & ho-miui a'icui dicitur quis caKeicScci, quando ipfi eA addidus,deditus et Audiofus, too gripen tc^oqy.sitch, populi partibus jävet:immo etiam res dicitur 7.rgcMeicSoti pet qute mihi .adhceret vel in-beeret, et quum mores fint qutedain accidentia, quas in ho-liiine ir.fuat, non incommode dicunrur illi tiqogy.si&ou ccv&gco-7icis: exponam tibi generatim quot genera inorutn inhaereatithomitiibus vel quotuplicis generis moribus obfervavi malos. ho¬mines esfe addidos. Ceterum verbo monendum verba fubAan-tiva Tyyxpcvca et sipi participiis adjeda, infervire non ineleganticircumiocutioBi ervyp ttoioov pro frottiere, fecit, Tvyypcvet 7r^os-Keipevix pro ts%oanetTUt. — Koct ov rqoTtov ty\ clKOVoptoc %qwvTcci, dicit

B por-

10 7heöphraßi Charaéfcres.

porro: chovc/unx , Ii ratio habeatur originis, efi proprie admi-nißratio rei familiaris, inde vero «tiam generatim gubernatioquascumque et adminißratio dicitur ohovcfjuot: lic Ariftoteles vo-cat imperium TtoKeoos r\ l§v<ss otxovofxiuv urbis aut gentis gub&r-nationem: atque in hoc loco non ell olxovcfxtoo nifi quotidianceinßitutum vitce, adionum quotidianarum gubernatio: quominusenim,quod nonnuili interpretum faciunt, cixovopiocv, heic reddamrei familiaris admmßrationem, obflat, quod, licet in permultisTheophrafticis Charaderibus idhoc argumentum tradetur, nonpauci tarnen funt, in quibus nihil hujusmodi tadum ohfervatur.Ell ergo %%y\aScct ty] olxovofxtcc, uti vivendi ratione, affiiones mo¬derari fuas, ev "xgrjcr&oii ty] ohovofAtoc et xctxoc>s ^raB'oii ty}ci'M\cfAicc, bene vel male fuas affiiones moderari, honellam vel

•

turpem fedari vivendi rationem. Habet autem verbumdativo cafui jundum multipiicem ufum, quem crebra audorumledio docebit, neque femper illud reddituri commode adhibe-mus verbum uti: lic Seca non redditur rede uti Deo,fcd fefe gerere erga Deum kmKus W rots civSgooTrots, beneje gerere erga homines, ygn&ut roo ßtoo vivere & %^t](Bott ty\ehcvogtoo ra /318, regere vitam, adtiones moderari. Poliquamhoc modo expoluit audor, in quo argumento et quomodoejus verlarurus esfet labor, indicat porro, quem ufum fperaretinde in poderos esfe redundaturum.

'YyroXoipßccvca yaq) Vocat heic audor morum charaderesa fe defcriptos v7icg\Y\g.urce, quo nomine proprie notantur quzefaciunt nos v7ScfxtiJ.\Y](sxe<äa.i mos, recordari alicujus, feil id,quo res aliqua in memoriam revocatur. Sic faSia et res abaliqiio geflce funt ejus vTXo^rqxocroe, qqod ilias fpedatae animumrevocant in memoriam ejus etiam mortui Et ob eandem ratio¬nem vocantur fcripta, quibus res ab aliquo geflae comprehen-duntur , Latinis monimenta. Et quum in hoc libel-io fidantur expidte variorum imagines morum, qure legentium

animos

Prooemlum, ti

änimos ex c i ca re cjueant ad turpia fügienda et honefla fe ert an <3 a,vocantur illas merito oitoyvtjyccicc. Credo, inquit, nortros übe—ros vel porteros futuros esfe me.li.ores h. e. vi tam fetrtaturosesfe honertiorem, hujuscemodi vitiorum moaimentis relicrtis,eis 7iot^oi^siyfjtocai x^ooyevci , quibus ufi tamquam exemplis velqnce dum fibi proponunt tamquam exempla, ccfyypopféct ovyeivccire v.cci oytKeiv rots 'evox^yove^ocTcis — A cr^vpoc habitus ert:.evtTyypctiv decorus, qui pulchrum habet ayyjyu, bbntim habitum,formam et faciem, et dum ad anitnum transfertur, notat hone-ßim bonis prceditum moribus, fic avveivxi re y.ai cy.iÅsiv rotsevjyjj/jcoveijTxrcis ert interesfe et converfari cum Ulis, quoruntmaxime decori et honefii funt mores. Et id confecuturos esfedicit auclor illos , qui recrte hisce a le reliclis monitraentis utatT»tur; quum enim cerncret tamquam in tabula depicrtos inhone-rtos mores, non posfent non iilorum detertari turpitudinem,atque adeo iilorum fugere confortionem, in quibus tales inesfentmores, et contra ad iilorum le adplicare familiärem ufum, quo-rum vita esfet honertior 07:00s y.rj xotT&åes^egct dxstv ccotoov —-4v$esis et VMTCtSesis proprie vocantur indigi, quibus aliquiddeert, immo etiarn inferiores: rar o iviee^sgcv vel nccTcc^ee^e^ov-

ty\s dvvciyexz, hoc eß inferius vel minus meis viribus: tüto

v.otTccclseseqov ecu rr\s |An:ßcs, hoc fpe minus ert, minus quamfperabam. Sic heic: c7Joos yrj xuroi^ee^e^oi ocxriv ctvroov, fc*rcov evoyyjycvxv, ne inferiores rtnt illis, ne vitas morumque ho-nertate luperentur ab illis, quos virtutis gloria confpicuos cer-nunt. Hoc prasfatus de fcribendi genere et fine T$e\pcyoci itftT»v Koyovconvertam me, is enim ert ufus futuri Medias Formas,accingam me ad ipfum fermonem, ad ipfam rem — oov (fc.X^yot) e^i 7ict(>cMoKH§-/]<joii lc. rrj yvwyq, tuum erit mente fequiIi. e. rebus a me dicendis animum intendere, xoti elbauf, «cgSto? Åsyn, ubi quod rarisfimutn alias ert, ocurrit Aor. i. absiösco; alioquin enim non frequentatur hoc verbum nili in pras-fenti elåeco et futuro eityva, quod enim Granuuaticorum non-

B 2 nuili

Thcüphraßi Chtir acleres.

nulii oclduiit perf. slUizct id perpc'raf» fit er cxcmplo caret.Ceterum, quod verbo n.oneudtun, neu confur.dendnm eft hocverbum sioew cum aiio ejusdem figniiicationis unde adhucin ufu funt Opfativus etieitjv, Subjundivus sUoo et Infinitivus-fi<kvccii quem Infinitivum perpefam Grammatiei dicnrtt esfe for-matum per cöiitradionem ab sI^ksvcci ; efi eifim reguiatis, absßyjfjtt ad formam T8 n&evcci a riSrp.t. Pörro neun um horumveiborum confundt debet cum tertio ejusdem fignific'ationisex quo formata pauca tempora frequentantur, qure ufus docebit.Timm erit mente et cogitaüone fequi et cognufcere, an redte

dieam.

Tlgeorov f/ev sv 7toiY]<roixcci rov Aoyov). Dicit audor fe misfolongiore prasfamine de inftituto operis ejusque commendandautilirare aulpicaturum esfe «Vo roov rvjv ei^oovetuv i&iÅooKOTMV,ubi verbum &X0M quod proprie efi cennilor, imitor, eleganterufurp .tur in fenfu fedtandi et ßudendi; fic ^rjÅtv Be'casßsixveft ßdtari pietatem, pietatis esfe fluriiofum, £tjAsv ßiov ct7r$cty-fjLOvet, vitam colere a negotiis remotam, quid autem elqwetot,fit, et quinam vocentur elqcvss mox palani f&éicmus, quum adfequens perventum fuerit caput. Videri quid em poslcnr hsectverba, fi obiter fpedentur, haberi aliquid abföni, nec ineptasrUvroXöyicts vitio posfe auclorem liberal i, quum ptimum di-cat fe exorlurum esfe fermonem oItto roov iv\v el^oovetctv é&Aameroov,et mox addatJC#/ ocfåcpcci 7T^öotcv cctto rrjs efyvveicce. Sed mfulfaedidionis reum non peraget, opinor, audotem eloquentisfimum,quisquis perpenderit prioribus i.'lis verb is indicare eum, a quovidi genere fermonem esfet inchoaturus, et mox in fequentibusdicere, qua methodo verfatum esfet, quum in fpecic in hoc per-t rådando vitio, tum generatim in ceteris omnibus, qure ordinefequentur. Iräque hoc modo explico audorem: misfo longioripr&finfine i ii it i um faciam fermonis uiro rocv rr,v eipooveiotv f^yjAoo-norm ab illis qiti cavillationem ßdtantur, y.oci cifäcgioii 00710 rr\s

Ptootmiumr *3

eipoMtas Kdi cqtBpcu ctvrrjv, et ka quid em ordiav a cavillatione,ut prmuiti definiam illartt. Sc. eum tradationis ordiaem obfer-vat audar, quod ex ipfo opere nianifedius pafebit, ut primorudi et perbrevi definitione deficribcit ipfum vitium, quod efVcpt£e<Bcct atque deinde percurrat dias notas et charaderes, qiii-bus internofcitur ide, in quo iftud vitium regnat, id quod verbahxcce indieanr: eld'' éroos rov efyvta Ste^étjxt oTTctbs ris ht-,et tum demum defcribam ipfatn cavidationem, qUalis nempeilla iit; h. e. fingulas percurram notas, quibus intemolcafur.Reddo prinium lidoc ér&s per tum demum, naiii quum étöcsproprie fit1 fic\ ita occurrunt tarnen quaedam gyjcreis, in quibuscoinmodius redditur demnm, ut in Jiisce Thucydidis vetbis:Set n^oorcv rficcs fxvv\rdi]vctf rrtqtroov dp^ora^oor^ éroo y,cct enTrev oiKKcv Xoyov enur, oportet nos primam memimsfä de am-böbus, Kéei érocs et demum venire ad alia: qute loquendi Formänon abdorret a Svethici fennonis genio, ita enrm hiec reddi~queunt verba: vi Jkoie fiorfi tala härom, och fin komma til annat."Neque aliam posfe esfe notiontm parricula:''-érras in hoc loco ,

faciie quivis depiehendet. Deindereddo1 Sis^e/pt, defcribamcujusetianv reddewda mihi ed ratio: ab elfm va do ed äte^et/ut peftftcdo \percuvro , Ted ufurpatur frequentisfime in Gnfu narran di efdefieri•"bendi,c{\ tunc Siej*eivctt re qua fl Åcycc- Siefen cct verbo vei ora-tione percurrere aliquid. Jam vero quum futurum ab el/utt vad'Oinon frequentetur, fölet prtefens per enallagen ufurpari locöfuturi, ut. Sts^etpt fit et percurro et percurram< Tum demtmä *narrando percurram didurus qualis fit neet its rtvcc t^o-7cc\ Y.ocrevrlvenrat: in quo verbo uocruCpeqec&cti lätet aliqua em-phafis; ed enim proprie decrfiitm fierri, et de illis ufurpatur"qute pondere quafi fuo vida deferuntur et prsecipitantur; ergöin fenfu metaphorico dicitur aliquts xocruCfieqeääat eis upcc^mpccvei tvadci, ri, quando quis male inclinatior.is et iibidinis impeturdus qua fl puecipitatur et ruit in peccatumj fic heic exponameis racc rqoTtov rctrevyi sktcci , in quos mores, in qnas affiiones ille '

ruat

Theophraßi Chartåeres.ruat et qitaß prceceps delabatur, quo dam a dus mentis inipetu«K06t TCC OtKKot TOOV 7tOt$Y\pCt§OOV 7Teiqot(ropoii KOt Toi ysvos (pctvtyqct KCiTotztja-oit —- Quid in Gracorum Phiiofophorum fcriptis7rccSripocrot fignificenr, res' eft notisfima: netrjpe quos Latinivocant morbos an'uni, pérturpationes mentis et adfe&us, tfooantGraci TTot^yjpotrot, vel in genere mentis inclmationes, five feda-tiores illa fuerint, five frequentiori ufu vehernentiores fada; ad-feduum nomen merentur, qua impellunt komines ad certi ge-neris adiones edendas, vocantur 7roi$Yipotrot. Eft ex. gr. aliquisnatura vel ufu pronus ad convitiandum, ad garriendum , adfalfos rumores difpergendos, &c. illa fingula; mentis inclina-tiones et habitus vocantur ejus TrocStjpotrcc. Et hujusmodi men¬tis vitia vel iT-ot^rjpctrot funt illa, in quibus expingendis audorislabor occupatur. Conabor , inquit, generafim (potve^ot Kotrot^tj-coli manifeßa conßituere vel ßßere h. e. apertins cxplanare rotctKKot 0*7 7rot3"/}poirct. "In quibus verbis non otiofa eft particula $rj,fed vel maxiine empbatica, nempe frequenter accedit, ut. parti¬cula hacce, qua adfeverandi et confirmandi vim habet, augeatet nefcio quid addat fupra didis, id quod in exemplo eft 111a-nifeftum, ex. gr. Ii quis dicat: visne opibus adfluere; relpondetalter: koii Srj vel koti dr] v.cti ßiccKoo potXi^ct, ubi illa particulattoti fy explent partes particularum g povcv > otÅÅot koii , et refol-vitur ^cig, koii ^ koii Siookoo potKi^ot in hunc fenfum , nontantum volo, fed etiam id maxime adfedo. Pari ratione in hocloco: dixit audor in antegreslis verbis fe esfe deferiptu-rum eigcoveiotv et mox addit koii otKhot $rj roov 7Fct&ripctrvv, ubietiam $ri includit' vim particularum g povov, aKKot koii, utIiic hat fenfus: neque hoc tantummodo mentis vitium delcribam,verum etiam conabor explanare rot otKKcc 7Tct^y]potroi, mctisqUTreSepv]v, ut propofui h. e. eadem in ceteris ufurus fum nie«

thodo, qua dixi me ufuruin esfe in deferibenda eipooveiot, itanimirum, ut primum rudi deferiptione compledar ipfum Trot^paatque deinde enumerem notas, quibus internofeatur ille, qui eoadfedus fit.

Cap.

15

Cap. L

Ile^ Elfuveiu?.

Paucis primlim indicandum eft, quid elgooveicc et elgoov fit.Habet vocabulum elgoov duplicem inprimis lignificatum. Primofc. is vocatur iiqccv, qui infra modum de fe femper loquiturjh. e. qui quidquid in le fuerit, quamvis ilt iliud magnificummaxime et excellens, attenuat verbis, ut quandam modeftiasopinionein aliis infinuet. Sic fi quis e. g. alium in os laudave-rit, ejus virtutes et merita, ejus profundam eruditionem et(lotes ceteras celebraverit, atque is illa omnia verbis attenuave-rit, et dixerit nihil quidquam eorum in fe esfe, nihil fe fcire,nullis rempublicam fibi devinxisfe ineritis, fed fe ceteris Omni¬bus esfe inferiorem, quamvis aliud prorfus de fe fentiat, Is dicituretyoov. Et iliud menlis vitium, quo quis, moderiiam pras feferens, infra modum de fe loquitur, vocatur af Grsecis etgweico.Sed in lignificatu aliquantum laxiori ufurpantur vocabula hatccein hoc Auctoris Capite. Sc. in genere omnis ßmulator et disfi-mulator dicitur elgaoV. Hoc eil, qui dum dixit vel fecit aliquid,poflmodum id disfimulat, dicens fe id neque dixisfe neque fe-cisfe, et vicisfim quod nec dixit, nec fecit, id limulat fe di¬xisfe et fecisfe: verbo, qui nihil eorum, quas dicit aut facit,profitetur, fed ad fimulandum et disflmilandum facfius et com-

püflnnrefl, Is vocarar Et ipfum Vitium menm, adfimuLindum et disfimulandum impellens , vocatur eiqooveicc. La¬tin! interpretes reddunt elgwvct ccwillatorem, quum aliud Latinum,vocabulum non fuppetat, vira Graci exprimens. Et ccite faten-duni eft, occurrere verbum cavillari apud Latinos Scriptores inlignificatu, qui non mulfum abhorret ab hoc lignificatu vociselqwos, elf nempe cavillari etiam disfimularjdo illudere. Quum

ver©»

Jheophraßi Chara&ercs.vero voabulum ironins Lajfina civitate fit donatum, posfumus inLa tina verfione id commode retinere. Agife ergo, nunc videa-mus, an. quam dedimus tv\s eiqoovetccs defcriptiönem, confi-ntiatilli, quam habet Auelor.

CH fxsv &v eivöovsicc, 7sqcc7teiyats —~) Quod generis loco infiac definitiqne ufurpamr, fignifieatum imitatur verbi, undedependet; efi autem Ts^ayxoieopui proprie fctcioy ut aliquid nie-um fit, h,. e. in meam pote/latem redigo, mihi . adlumo etvindico aliquid: unde 7tqoa7tci7\Gis fignificat ipfaai aclionem fibivindicandi aliquid; Ted vero, ut 7tqoa7soieop.cn etiam notat fingo,fimn{o, 7iqca7ioieG.jj.oci (piXeiv, fnnido nie mnarz, ifa fubfiautivum7tqoG7toit\Gis frtqaenter ufurparur pro ßniulatione, fiffiione. Ethsec «fi r.otio hujus vocabuli in hoc loco. Prodit autem fe illa77qoG7icir,Gis et in Kayeis et in Ttqccfeaiv y in Åoyois eo modo,

..ut quis aliad dicat, quam fentiat, dicar fe id fecisfe, quod nonfecit* et vicisfim non fecisfe, quod fecit: atque in Ttqu^eaiv eomodo, ut aciliones ejus disfenriant a mente, ut e. g. biandovultu .fimulet amicith.m, quum alfum premat corde odium.Jlla 7iqcG7iciY\ais Koycav koci Ttpafeoov fit im ro %?iqov, dicitaudlor, quibus- yerbis indicatur finis fimulationis et disfimulatio-nis j nempe non is elqcnv efi, qui animi tan tum causfa fimulatnonnunquam et disfimulat, vel qui interna duellus animi mode-fiia, parum de fe fentiens magnifice, verbis attenuat fua prr-clara merita, dicens illa multo esfe minora, quam alii putantet dicunt; Sed is demum elqoovei.ocs vitio laborat, qui hoc facitrm ro xeiqov, malo finc, prava ducrus volunrare, ur inudatet deeipiat alios, Quo vero nunc porro vetba Iure auctoris,.cos tV7i0i hocßeiv valeant ^ fequitur ut paucis expediamus. Tvtscs yociic T8 TvTiTSiv, verberare, piffare, proprio fignificat not amimpresfam, immo figuram, formam et exemplar, quod . quisymitatur. Sed vero prseterea frequenter rv7tos dicitut- dejeriptiomims exaffia, et quae fit rudiori Minerva, aiiquanco etiam

'• exponitur