Johannes Passion

J.S. Bach

BWV 245

tekst en Nederlandse vertaling

johannespassion.nadro.nl

©2011 Mark Nauta

1 (c) Mark Nauta

E#$%&# '##(

V#$$)& *+' G#-)+.#++)/0#J1/)++#% 18, 1-14

1. Koor

Herr, unser Herrscher, dessen Ruhm inallen Landen herrlich ist !

Heer, onze heerser, wiens lof in allelanden heerlijk is.

Zeig uns durch deine Passion, daß du, derwahre Gottessohn, zu aller Zeit, auch inder größten Niedrigkeit, verherrlichtworden bist !

Toon ons door uw lijden, dat jij, Godsechte zoon, te allen tijde, ondanks degrootst mogelijke vernedering,verheerlijkt bent.

2. Recitatief

Evangelist: Jesus ging mit seinenJüngern über den Bach Kidron, da war einGarte, darein ging Jesus undseinen Jünger.

Jezus en zijn discipelen staken de beekKedron over, waar een hof was, waarJezus en zijn discipelen in gingen.

Judas aber, der ihn verriet, wußte den Ortauch, denn Jesus versammlete sich oftdaselbst mit seine Jüngern.

Judas, echter, die hem verried, kendedie plek, want Jezus had daar vakerverzameld met zijn discipelen.

Da nun Judas zu sich hatte genommen dieSchar und der Hohenpriester undPharisäer Diener, kommt er dahin mitFackeln, Lampen und mit Waffen.

Toen Judas de soldaten, en de dienarenvan de hogepriesters en Farizeeën hadverzameld, ging hij erheen metfakkels, lantaarns en wapens.

Als nun Jesus wußte alles, was ihmbegegnen sollte, ging er hinaus undsprach zu ihnen:

Omdat Jezus al wist wat hem zouoverkomen, ging hij naar buiten envroeg aan hen:

Jesus: Wen suchet ihr ? Wie zoeken jullie ?

Evangelist: Sie antworteten ihm: Zij zeiden:

Koor: Jesum von Nazareth ! Jezus van Nazareth !

Evangelist: Jesus spricht zu ihnen: Jezus zei tegen hen:

Jezus: ch bin's. Dat ben ik.

Evangelist: Judas aber, der ihn verriet,stund auch bei ihnen.

Judas, die hem verried, stond ookbij hen.

Als nun Jesus zu ihnen sprach: Ichbin's ! wichen sie zurücke und fielenzu Boden.

Toen Jezus tegen hen zei "Dat ben ik"weken zij terug en vielen op de grond.

Da fragete er sie abermal: Toen vroeg hij nogmaals aan hen:

Jezus: Wen suchet ihr ? Wie zoeken jullie ?

Evangelist: Sie aber sprachen: Zij herhaalden:

Koor: Jesum von Nazareth ! Jezus van Nazareth !

Evangelist: Jesus antwortete: Jezus reageerde:

Jezus: Ich hab's euch gesagt, daß ich'ssei; suchet ihr denn mich, so lassetdiese gehen !

Ik heb jullie gezegd, dat ik dat ben;wanneer jullie mij zoeken, laat deanderen dan gaan.

2 (c) Mark Nauta

3. Koor

O große Lieb, o Lieb ohn alle Maße, diedich gebracht auf diese Marterstraße !

O grote liefde, eindeloze liefde, die joudeze marteling bracht !

Ich lebte mit der Welt in Lustund Freuden,

Ik leefde in een wereld met lusten vreugde,

und du mußt leiden ! en jij moet lijden !

4. Recitatief

Evangelist: Auf daß das Wort erfülletwürde, welches er sagte: Ich habe derkeine verloren, die du mir gegeben hast.

Opdat het woord vervuld werd:niemand die u mij gegeven hebt, hebik verloren.

Da hatte Simon Petrus ein Schwert undzog es aus und schlug nach desHohenpriesters Knecht und hieb ihn seinrecht Ohr ab; und der Knechthieß Malchus.

Petrus had een zwaard en trok dezetevoorschijn, en zwaaide deze naar eenslaaf van de hogepriester, en hieuw zijnrechter oor af; en de knechtheette Malchus.

Da sprach Jesus zu Petro: Daarop zei Jezus tegen Petrus:

Jezus: Stecke dein Schwert in dieScheide !Soll ich den Kelch nicht trinken, den meinVater gegeben hat ?

Steek je zwaard terug in de schede !Moet ik dan niet van de kelk drinken,die mijn vader mij gegeven heeft ?

5. Koor

Dein Will gescheh, Herr Gott, zugleich aufErden wie im Himmelreich.

Wat u wil zal gebeuren, God, zowel opaarde als in het hemelrijk

Gib uns Geduld in Leidenszeit, gehorsamsein in Lieb und Leid, wehr und steurallem Fleisch und Blut, das wider deinenWillen tut !

Geef ons geduld in tijden van lijden,gehoorzaamheid in lief en leed,verweer en strijd alle vlees en bloed,alles wat in strijd is met uw wil !

6. Recitatief

Evangelist: Die Schar aber und derOberhauptmann und die Diener der Jüdennahmen Jesum und bunden ihn undführeten ihn aufs erste zu Hannas, derwar Kaiphas Schwäher, welcher des JahresHoherpriester war.

De soldaten, de overste, en de dienersvan de Joden, namen Jezus en boeidenhem, en brachten hem eerst naarAnnas, Kajafas' schoonvader, diedestijds hogepriester was.

Es war aber Kaiphas, der den Jüden riet,es wäre gut, daß ein Mensch würdeumbracht für das Volk.

En het was Kajafas, die de Joden hadaangeraden: het zou goed zijn dat eréén iemand sterft ten behoeve vanhet volk.

7. Aria (Alt)

Von den Stricken meiner Sünden mich zuentbinden, wird mein Heil gebunden.

Om los te komen van mijn zonden,wordt mijn verlosser geboeid.

Mich von allen Lasterbeulen völlig zuheilen, läßt er sich verwunden.

Om mij van alle zondenbulten volledigte laten genezen, laat hijzich verwonden.

3 (c) Mark Nauta

V#$(#*U/+*+. '*$U/ P#&$*%J1/)++#% 18, 15-27

8. Recitatief

Evangelist: Simon Petrus aber folgeteJesu nach und ein ander Jünger.

Doch Petrus volgde Jezus, samen meteen andere leerling.

9. Aria (Sopraan)

Ich folge dir gleichfalls mitfreudigen Schritten

Met genoegen volg ik je injouw voetspoor

und lasse dich nicht, en verlaat je niet

mein Leben, mein Licht. mijn leven, mijn licht.

Befördre den Lauf, Baan een weg

und höre nicht auf, en houd niet op

selbst an mir zu ziehen, zu schieben,zu bitten !

mij te trekken, te duwen ente overreden.

10. Recitatief

Evangelist: Derselbige Jünger war demHohenpriester bekannt und ging mit Jesuhinein in des HohenpriestersPalast. Petrus aber stund draußen für derTür. Da ging der andere Jünger, der demHohenpriester bekannt war, hinaus undredete mit der Türhüterin und führetePetrum hinein.

Deze andere leerling was bekend bij dehogepriester en ging samen met Jezushet paleis binnen. Petrus bleef echterbuiten voor de poort. De andereleerling, die bekend was bij dehogepriester, ging weer naar buiten ensprak met de poortwachteres, en lietPetrus binnen.

Da sprach die Magd, die Türhüterin,zu Petro:

Toen vroeg de maagd, depoortwachteres, aan Petrus:

Magd: Bist du nicht dieses MenschenJünger einer ?

Ben jij niet een van Jezus' leerlingen ?

Evangelist: Er sprach: Hij zei:

Petrus: Ich bin's nicht. Dat ben ik niet

Evangelist: Es stunden aber die Knechteund Diener und hatten ein Kohlfeu'rgemacht (denn es war kalt) undwärmeten sich. Aber der Hohepriesterfragte Jesum um seine Jünger und umseine Lehre. Jesus antwortete ihm:

De knechten en dienaren stondenrondom een vuurtje (want het waskoud) en warmden zich. Dehogepriester ondervroeg Jezus overzijn leerlingen, en zijngeloofsleer. Jezus antwoordde hem:

Jezus: Ich habe frei, öffentlich geredetfür der Welt. Ich habe allezeit gelehret inder Schule und in dem Tempel, da alleJüden zusammen kommen, und habenichts im Verborgnen geredt. Was fragestdu du mich darum ? Frage dich darum, diegehöret haben, was ich zu ihnen geredethabe ! Siehe, dieselbigen wissen, was ichgesaget habe !

Ik heb de wereld publiekelijk en vrijuittoegesproken. Ik heb altijd in desynagoge en in de tempel geleerd,waar alle leerlingen samenkwamen, enniets in heimelijk gesproken. Waaromvraagt u mij dan daarover ? Vraag aandiegene die gehoord hebben, wat ikhen verteld heb. Die weten wat ikverteld heb !

4 (c) Mark Nauta

Evangelist: Als er aber solches redete,gab der Diener einer, die dabeistunden,Jesu einen Backenstreich und sprach:

Toen hij op deze wijze sprak, gaf eenvan de dienaren, die daarbij stonden,hem een slag in het gezicht, en zei:

Diener: Solltest du dem Hohenpriesteralso antworten ?

Moet jij de hogepriester op dezewijze antwoorden ?

Evangelist: Jesus aber antwortete: Jezus antwoordde:

Jezus: Hab ich übel geredt, so beweisees, daß es böse sei, hab ich aber rechtgeredt, was schlägest du mich ?

Indien ik niet de waarheid heb verteld,bewijs dat dan; maar als ik juistgesproken heb, waarom sla jemij dan ?

11. Koor

Wer hat dich so geschlagen, mein heil,und dich mit Plagen so übel zugericht ?

Wie heeft jou zo geslagen, mijnverlosser, en jou met kwellingenslecht behandeld ?

Du bist ja nicht ein Sünder wie wir undunsre Kinder, von Missetaten weißtdu nicht.

Jij bent immers niet een zondaar, zoalswij en onze kinderen, van vergrijpenweet jij niets.

Ich, ich und meine Sünden, die sich wieKörnlein finden des Sandes an dem Meer,

Ik, ik en mijn zonden, die net alszandkorrels overvloedig op het strandte vinden zijn,

die haben dir erreget das Eland, das dichschläget, und das betrübte Marterheer.

brachten de ellende die jou treft, enhet bedroefde leger martelaars.

12. Recitatief

Evangelist: Und Hannas sandte ihngebunden zu dem HohenpriesterKaiphas. Simon Petrus stund und wärmetesich, da sprachen sie zu ihm:

Annas stuurde hem geboeid naar dehogepriester Kajafas. Petrus stond zichdaar te verwarmen, toen zij tegenhem zeiden:

Dienaren: Bist du nicht seiner Jüngereiner ?

Ben jij niet een van zijn leerlingen ?

Evangelist: Er leugnete aber und sprach: Hij loog echter door te zeggen:

Petrus: Ich bin's nicht. Dat ben ik niet

Evangelist: Spricht des HohenpriestersKnecht' einer, ein Gefreundter' des, demPetrus das Ohr abgehauen hatte:

Eén van de bevriende knechten van dehogepriester, van wie Petrus het oor afhad gehouwen, sprak:

Malchus: Sahe ich dich nicht im Gartenbei ihm ?

Zag ik je niet in het hof bij hem ?

Evangelist: Da verleugnete Petrusabermal, und alsobald krähete derHahn. Da gedachte Petrus an die WorteJesu und ging hinaus undweinete bitterlich.

Nochmaals verloochende Petrus, enterstond kraaide de haan. Toenherinnerde Petrus Jezus' woorden,vertrok en weende bitter.

13. Aria (Tenor)

Ach, mein Sinn, Ach, mijn bestemming

Wo willt du endlich hin, wat is jouw doel

Wo soll ich mich erquicken ? waar kan ik herstellen

Bleib ich hier, Blijf ik hier

5 (c) Mark Nauta

Oder wünsch ich mir of wens ik mijzelf

Berg und Hügel auf den Rücken ? de lasten op mijn rug

Bei der Welt ist gar kein Rat, In deze aarde is geen gerecht

Und im Herzen en in het hart

Steh'n die Schmerzen blijft de pijn

Meiner Missetat van mijn vergrijp

Weil der Knecht den Herrn verleugnet hat. omdat de knecht zijn leraarheeft verloochend.

14. Koor

Petrus, der nicht denkt zurück, Petrus die zich niet herinnert

seinen Gott verneinet, zijn God ontkent

der doch auf ein ernsten Blick die echter bij de eerste blik

bitterlichen weinet. bitter weent

Jesu, blicke mich auch an, Jezus, kijk ook naar mij

wenn ich nicht will büßen; wanneer ik niet wil boeten

wenn ich Böses hab getan, wanneer ik kwaad heb begaan

rühre mein Gewissen ! beroer dan mijn geweten !

6 (c) Mark Nauta

T\##'# '##(

V#$/]$ *+' G#^ß#(*+.J1/)++#% 18, 28-40; 19, 1

15. Koor

Christus, der uns selig macht, Christus, die ons zegent

kein Bös' hat begangen, die geen kwaad begaan heeft

der ward für uns in der Nacht die voor ons in de nacht

als ein Dieb gefangen, als een dief gevangen genomenwerd,

geführt für gottlose Leut voorgeleid aan goddeloze lui

und fälschlich verklaget en vals beschuldigd

verlacht, verhöhnt und verspeit, bespot, versmaad, en bespuugd

wie denn die Schrift saget. zoals door het schrift voorspeld.

16. Recitatief

Evangelist: Da führeten sie Jesum vonKaipha vor das Richthaus, und es warfrühe. Und sie gingen nicht in dasRichthaus, auf daß sie nicht unrein würden,sondern Ostern essen möchten.

Toen voerden zij Jezus van Kajafasnaar het rechthuis, en het was 'smorgens vroeg. En zij gingen niethet rechthuis binnen, want danzouden zij onrein worden; lieverwilden zij het paasmaal gaan eten.

Da ging Pilatus zu ihnen heraus und sprach: Pilatus ging naar buiten om hente vragen:

Pilatus: Was bringet ihr für Klage widerdiesen Menschen ?

Welke beschuldiging brengt u tegendeze persoon ?

Evangelist: Sie antworteten und sprachenzu ihm:

En zij antwoordden:

Koor: Wäre dieser nicht ein Übeltäter, wirhätten dir ihn nicht überantwortet.

Indien hij geen kwaad had gedaan,hadden we hem niet aanu overgeleverd.

Evangelist: Da sprach Pilatus zu ihnen: Toen zei Pilatus tegen hen:

Pilatus: So nehmet ihr ihn hin und richtetihn nach eurem Gesetze !

Neem hem dan weg van hier, enberecht hem volgens jullieeigen wet !

Evangelist: Da sprachen die Jüden zu ihm: De Joden zeiden tegen hem:

Koor: Wir dürfen niemand töten. Wij mogen niemand doden

Evangelist: Auf daß erfüllet würde dasWort Jesu, welches er sagte, da er deutete,welches Todes er sterben würde. Da gingPilatus wieder hinein in das Richthaus undrief Jesu und sprach zu ihm:

Zodat Jezus' woord vervuld werd,zeggende op welke wijze hij stervenzou. Daarop ging Pilatus hetrechthuis binnen, en riep Jezus tothem, en zei tegen hem:

Pilatus: Bist du der Jüden König ? Ben jij de koning van de Joden ?

Evangelist: Jesus antwortete: Jezus antwoordde:

Jezus: Redest du das von dir selbst, oderhaben's dir andere von mir gesagt ?

Zegt u dat zelf, of hebben anderen udat verteld ?

Evangelist: Pilatus antwortete: Pilatus zei:

7 (c) Mark Nauta

Pilatus: Bin ich ein Jüde ? Dein Volk unddie Hohenpriester haben dich mirüberantwortet; was hast du getan ?

Ben ik een Jood ? Jouw volk en dehogepriesters hebben jouovergeleverd, wat heb jij misdaan ?

Evangelist: Jesus antwortete: Jezus zei:

Jezus: Mein Reich ist nicht von dieser Welt;wäre mein Reich von dieser Welt, meineDiener würden darob kämpfen, daß ich denJüden nicht überantwortet würde; aber nunist mein Reich nicht von dannen.

Mijn koninkrijk is niet van dezewereld. Indien mijn koninkrijk vandeze wereld zou zijn, zo zouden mijndienaren gestreden hebben, zodat ikniet door de Joden zou zijnovergeleverd; maar nu is mijnkoninkrijk niet van hier.

17. Koor

Ach großer König, groß zu allen Zeiten, Ach grote koning, groot te allen tijde

wie kann ich gnugsam diese Treuausbreiten ?

hoe kan ik mijn loyaliteitafdoende uitbreiden.

Keins Menschen Herze magindes ausdenken,

Niemands hart kan verzinnen

Was dir zu schenken. wat jou te schenken

Ich kann's mit meinen Sinnennicht erreichen,

Ik kan met mijn verstandniet bedenken

womit doch dein Erbarmen zu vergleichen. waarmee ik jouw genade kanvergelijken

Wie kann ich dir denn deine Liebestaten imWerk erstatten ?

Hoe kan ik jouw liefdesdadenterug betalen ?

18. Recitatief

Evangelist: Da sprach Pilatus zu ihm: Pilatus zei tegen Jezus:

Pilatus: So bist du dennoch ein König ? Ben jij dan een koning ?

Evangelist: Jesus antwortete: Jezus antwoordde

Jezus: Du sagst's, ich bin ein König. Ich bindazu geboren und in die Welt kommen, daßich die Wahrheit zeugen soll. Wer aus derWahrheit ist, der höret meine Stimme.

Jij zegt het, dat ik een koningben. Daarvoor ben ik geboren enhiertoe in de wereld gekomen, om dewaarheid te getuigen. Een ieder, diede waarheid uitdraagt, hoortmijn stem.

Evangelist: Spricht Pilatus zu ihm: Pilatus zei:

Pilatus: Was ist Wahrheit ? Wat is waarheid ?

Evangelist: Und da er das gesaget, ging erwieder hinaus zu den Jüden und sprichtzu ihnen:

Dat gezegd hebbende, ging hij weernaar buiten en sprak tegende Joden:

Pilatus: Ich finde keine Schuld an ihm. Ihrhabt aber eine Gewohnheit, daß ich eucheinen losgebe; wollt ihr nun, daß ich euchder Jüden König losgebe ?

Ik heb geen vergrijp gevonden. Julliehebben echter de gewoonte, dat ikbij Pasen iemand vrijlaat, willen julliedat ik de koning van deJoden vrijlaat ?

Evangelist: Da schrieen sie wiederallesamt und sprachen:

Zij riepen nogmaals:

Koor: Nicht diesen, sondern Barrabam ! Niet deze persoon, maar Barabbas !

8 (c) Mark Nauta

Evangelist: Barrabas aber war einMörder. Da nahm Pilatus Jesum undgeißelte ihn.

Barabbas was eenmoordenaar. Daarop nam PilatusJezus en geselde hem.

19. Arioso (Bas)

Betrachte, meine Seel, mitängstlichem Vergnügen,

Kijk naar mijn ziel, metangstig vermaak

mit bittrer Lust und halbbeklemmten Herzen,

met bitter plezier en halfbeklemd hart

dein höchstes Gut in Jesu Schmerzen, jouw hoogste goed in Jezus' leed,

wie dir aus Dornen, so ihn stechen, hoe van de doornen die hem prikken,

die Himmelsschlüsselblumen blühn; de hemelsleutelbloemen bloeien

du kannst viel süße Frucht von seinerWermut brechen,

je kan veel zoete vruchten van zijnbitterheid plukken

drum sieh ohn' Unterlaß auf ihn ! dus blijf over hem waken !

20. Aria (Tenor)

Erwäge, wie sein blutgefärbter Rücken Overweeg hoe zijnbloedgekleurde rug

in allen Stücken in alle aspecten

dem Himmel gleiche geht. overeenstemt met de hemel

Daran, nachdem die Wasserwogen Waar, na de golven

von unsrer Sündflut sich verzogen, van onze zondvloed zich vervormd

der allerschönste Regenbogen de prachtigste regenboog verschijnt

als Gottes Gnadenzeichen steht ! als teken van God's genade !

V#$*$&#^(*+. *+' K$#*a^.*+.J1/)++#% 19, 2-22

21. Recitatief

Und die Kriegsknechte flochten eine Kronevon Dornen und satzten sie auf sein Hauptund legten ihm ein Purperkleid anund sprachen:

En de soldaten vlochten een kroonvan doornen, zetten die op zijn hoofden deden hem een purperen kleedom, en zeiden:

Koor: Sei gegrüßet, lieber Jüdenkönig ! Gegroet, koning der Joden!

Evangelist: Und gaben ihmBackenstreiche. Da ging Pilatus wiederheraus und sprach zu ihnen:

En zij sloegen hem in het gezicht. EnPilatus kwam wederom naar buitenen zei tot hen:

Pilatus: Sehet, ich führe ihn heraus zueuch, daß ihr erkennet, daß ich keineSchuld an ihm finde.

Zie, ik breng hem voor jullie naarbuiten, zodat jullie weten, dat ikgeen vergrijp heb gevonden.

Evangelist: Also ging Jesus heraus undtrug eine Dornenkrone und Purperkleid. Under sprach zu ihnen:

Jezus kwam naar buiten, dedoornenkroon en het purperen kleeddragend. En hij zei tot hen:

Pilatus: Sehet, welch ein Mensch ! Zie, de mens !

Evangelist: Da ihn die Hohenpriester unddie Diener sahen, schrieen sieund sprachen:

Toen de overpriesters en hundienaars hem zagen,schreeuwden zij:

9 (c) Mark Nauta

Koor: Kreuzige, kreuzige ! Kruisig hem, kruisig hem !

Evangelist: Pilatus sprach zu ihnen: Pilatus zei:

Pilatus: Nehmet ihr ihn hin und kreuzigetihn; denn ich finde keine Schuld an ihm !

Neem hem mee en kruisig hem,want ik vind geen vergrijp.

Evangelist: Die Jüden antworteten ihm: De Joden antwoordden

Koor: Wir haben ein Gesetz, und nach demGesetz soll er sterben; denn er hat sichselbst zu Gottes Sohn gemacht.

Wij hebben een wet en naar die wetmoet hij sterven, want hij heeftverklaard Gods zoon te zijn.

Evangelist: Da Pilatus das Wort hörete,fürchtet' er sich noch mehr und ging wiederhinein in das Richthaus und spricht zu Jesu:

Toen Pilatus dat hoorde, werd hij nogbanger, en ging weer naar binnen,en zei tegen Jezus:

Pilatus: Von wannen bist du ? Waar kom jij vandaan ?

Evangelist: Aber Jesus gab ihm keineAntwort. Da sprach Pilatus zu ihm:

Maar Jezus zweeg. Pilatus zei hem:

Pilatus: Redest du nicht mit mir ? Weißestdu nicht, daß ich Macht habe, dich zukreuzigen, und Macht habe,dich loszugeben ?

Praat je niet met mij ? Weet je niet,dat ik bevoegd ben jou te kruisigen,dan wel los te laten ?

Evangelist: Jesus antwortete: Jezus zei:

Jezus: Du hättest keine Macht über mich,wenn sie dir nicht wäre von oben herabgegeben; darum, der mich dirüberantwortet hat, der hat's größ're Sünde.

Jij heb geen macht over mij,wanneer deze niet van bovengegevens is; daarom heeft diegenedie mij overgeleverd heeftgrotere zonden.

Evangelist: Von dem an trachtete Pilatus,wie er ihn losließe.

Vanaf toen probeerde Piltus hem vrijte laten

22. Koor

Durch dein Gefängnis, Gottes Sohn, mußuns die Freiheit kommen;

Door uw gevangenneming, moetvoor ons de vrijheid komen

Dein Kerker ist der Gnadenthron, dieFreistatt aller Frommen;

Uw kerker is de genadetroon, devrijplaats van alle gelovigen

Denn gingst du nicht die Knechtschaft ein, Want als jij de onderdrukking niethad ondergaan

müßt unsre Knechtschaft ewig sein. zou onze onderdrukking voor altijdzijn.

23. Recitatief

Die Jüden aber schrieen und sprachen: Maar de Joden schreeuwden enzeiden:

Koor: Lässest du diesen los, so bist du desKaisers Freund nicht; denn wer sich zumKönige machet, der ist wider den Kaiser.

Als jij deze vrij laat, ben jij geenvriend van de keizer; want iemanddie zich koning verklaart, is tegende keizer.

Evangelist: Da Pilatus das Wort hörete,führete er Jesum heraus, und satzte sichauf den Richtstuhl, an der Stätte, die daheißet: Hochpflaster, auf Ebräisch aber:Gabbatha. Es war aber der Rüsttag in

Toen Pilatus dit hoorde, voerde hijJezus naar buiten, en ging op zijnrechterstoel zitten, op de plek dieLithostrotos heet, in het HebreeuwsGabbatha. Het was voorbereiding

10 (c) Mark Nauta

Ostern um die sechste Stunde, und erspricht zu den Jüden:

voor het Pascha, rond het zesde uur,en hij zei tegen de Joden:

Pilatus: Sehet, das ist euer König ! Kijk, dat is jullie Koning !

Evangelist: Sie schrieen aber: Zij schreeuwden:

Koor: Weg, weg mit dem, kreuzige ihn ! Weg met hem, kruisig hem !

Evangelist: Spricht Pilatus zu ihnen: Pilatus zei hen:

Pilatus: Soll ich euren König kreuzigen ? Zal ik jullie koning kruisigen ?

Evangelist: Die Hohenpriesterantworteten:

De hogepriesters antwoordden:

Koor: Wir haben keinen König dennden Kaiser.

Wij hebben geen koning, alleen eenkeizer !

Evangelist: Da überantwortete er ihn, daßer gekreuziget würde. Sie nahmen aberJesum und führeten ihn hin. Und er trugsein Kreuz und ging hinaus zur Stätte, dieda heißet Schädelstätt, welche heißet aufEbräisch: Golgatha.

Toen leverde hij hem aan hen uit, omgekruisigd te worden. Zij namenJezus en voerden hem weg. En hijdroeg zelf zijn kruis, ging naar eenplaats genoemd Schedelplaats, inhet Hebreeuws genaamd Golgotha.

24. Aria (Bas) met Koor

Eilt, ihr angefochtnen Seelen, Spoed u, beproefde zielen

geht aus euren Marterhöhlen, verlaat uw martelaarsholen

eilt - Wohin ? - nach Golgatha ! spoed u - waarheen ? - naar Golgota

Nehmet an des Glaubens Flügel, vertrouw op uw geloof

flieht - Wohin ? - zum Kreuzeshügel, spoed u - waarheen ? - naarhet kruis

eure Wohlfahrt blüht allda ! uw welzijn bloeit daar

25. Recitatief

Evangelist: Allda kreuzigten sie ihn, undmit ihm zween andere zu beiden Seiten,Jesum aber mitten inne.

Daar kruisigden zij hem, en met hemtwee anderen, aan weerszijden een,en Jezus in het midden.

Pilatus aber schrieb eine Überschrift undsatzte sie auf das Kreuz, und wargeschrieben: "Jesus von Nazareth, derJüden König".

Pilatus liet ook een opschriftschrijven, en op het kruis plaatsen,met de tekst: "Jezus van Nazareth,de koning der Joden".

Diese Überschrift lasen viel Jüden, denn dieStätte war nahe bei der Stadt, da Jesusgekreuziget ist.

Dit opschrift lazen vele Joden; wantde plaats, waar Jezus gekruisigdwerd, was dicht bij de stad.

Und es war geschrieben auf hebräische,griechische und lateinische Sprache. Dasprachen die Hohenpriester der Jüdenzu Pilato:

En het was geschreven in hetHebreeuws, in het Latijn en in hetGrieks. De hogepriesters van deJoden zeiden tegen Pilatus:

Koor: Schreibe nicht: der Jüden König,sonder daß er gesaget habe: Ich bin derJüden König.

Schrijf niet: De koning der Joden,maar dat wat hij zelf gezegd heeft:ik ben de koning van de Joden.

Evangelist: Pilatus antwortet: Pilatus zei

Pilatus: Was ich geschrieben habe, dashabe ich geschrieben.

Pilatus: Wat ik geschreven heb, hebik geschreven.

11 (c) Mark Nauta

26. Koor

In meines Herzens Grunde, In mijn hart

dein Nam und Kreuz allein jouw naam en kruis alleen

funkelt all Zeit und Stunde, fonkelt te allen tijde

drauf kann ich frölich sein. daarom kan ik vrolijk zijn.

Erschein mir in dem Bilde Openbaar mij in een voorstelling

zu Trost in meiner Not, ter troost in mijn nood

wie du, Herr Christ, so milde hoe jij, Christus, zo zacht

dich hast geblut' zu Tod. jezelf hebt dood gebloed.

T1' J#%*J1/)++#% 19, 23-30

27. Recitatief

Die Kriegsknechte aber, da sie Jesumgekreuziget hatten, nahmen seine Kleiderund machten vier Teile, einem jeglichenKriegesknechte sein Teil, dazu auch denRock. Der Rock aber war ungenähet, vonoben an gewürket durch und durch. Dasprachen sie untereinander:

Toen de soldaten Jezus gekruisigdhadden, namen zij zijn kleren endeelden deze in vieren, voor iederesoldaat één deel, en ook zijnonderkleed. Dit kleed was echterzonder naad, van boven tot ondergeweven. Zij zeiden tegen elkaar:

Koor: Lasset uns den nicht zerteilen,sondern darum losen, wes er sein soll.

Laten wij dit niet delen, maar eromloten, wie het krijgt

Auf daß erfüllet würde die Schrift, die dasaget "Sie haben meine Kleider unter sichgeteilet und haben über meinen Rock dasLos geworfen". Solches tatendie Kriegesknechte.

Zodat het schrift vervuld werd: "Zijhebben mijn kleren onder elkaarverdeeld, en geloot om mijnonderkleed". Zoals de soldatenhebben gedaan.

Evangelist: Es stund aber bei dem KreuzeJesu seine Mutter und seiner MutterSchwester, Maria, Kleophas Weib, und MariaMagdalena. Da nun Jesus seine Mutter sahaend den Jünger dabei stehen, den er Liebhatte, spricht er zu seiner Mutter:

En bij Jezus' kruis stonden zijnmoeder en de zus van zijn moeder,Maria van Klopas en Maria vanMagdalena. Toen Jezus zijn moederen de leerlingen zag, die hij liefhad,zei hij tegen zijn moeder:

Jezus: Weib, siehe, das ist dein Sohn ! Vrouw, zie, uw zoon.

Evangelist: Darnach spricht er zu demJünger:

Daarna zei hij tegen de leerling:

Jezus: Siehe, das ist deine Mutter ! Zie, uw moeder.

28. Koor

Er nahm alles wohl in acht in der letztenStunde, seine Mutter noch bedacht, setztihr ein' Vormunde. O Mensch, macheRichtigkeit, Gott und Menschen liebe, stirbdarauf ohn alles Leid, und dichnicht betrübe !

Hij was alert tot in zijn laatste uur,hij dacht aan zijn moeder, enbezorgde haar een voogd. O Mens,regel alles goed, hou van God enmens, sterf dan zonder lijden, enben niet bedroefd !

29. Recitatief

12 (c) Mark Nauta

Evangelist: Und von Stund an nahm sieder Jünger zu sich. Darnach, als Jesuswußte, daß schon alles vollbracht war, daßdie Schrift erfüllet würde, spricht er:

En vanaf dat uur zorgde de leerlingvoor haar. Omdat Jezus wist, datalles nu volbracht was, en het schriftvervuld zou worden, zei hij

Jezus: Mich dürstet ! Ik heb dorst !

Evangelist: Da stund ein Gefäße vollEssigs. Sie fülleten aber einen Schwammmit Essig und legten ihn um einen Isotopen,und hielten es ihm dar zum Munde. Da nunJesus den Essig genommen hatte,sprach er:

Er stond een kruik met zure wijn; zijstaken een spons, gedompeld in dezure wijn, op een stok en hielden diebij zijn mond. Toen Jezus de zurewijn ingenomen had zei hij:

Jezus: Es ist vollbracht ! Het is volbracht !

30. Aria (Alt)

Es ist vollbracht ! Het is volbracht !

O Trost für die gekränkten Seelen ! O troost voor de geplaagde zielen

Die Trauernachtläßt nun die letzte Stunde zählen.

De nacht van rouw markeert hetlaatste uur

Der Held aus Juda siegt mit Machtund schliesst den Kampf.

De held van Juda triomfeert metmacht en beslist de strijd.

Es ist vollbracht ! Het is volbracht !

31. Recitatief

Evangelist: Und neiget das Haupt undverschied.

En boog het hoofd, en gaf de geest

32. Aria (Bas) met Koor

Mein teurer Heiland, laß dich fragen, Mijn dierbare Heiland, mag ik vragen

Jesu, der du warest tot, Jezus, die gestorven is

da du nunmehr ans Kreuz geschlagen, undselbst gesagt: Es ist vollbracht,

daar aan het kruis genageld is, enzelf gezegd: het is volbracht,

lebest nun ohn Ende, leeft nu zonder einde

bin ich vom Sterben frei gemacht? ben ik vrijgesteld van sterven?

In der letzten Todesnot nirgend

mich hinwende.

In de laatste doodsangst nergens

meer heen stuur

Kann ich durch deine Pein und Sterben dasHimmelreich ererben ? Ist aller WeltErlösung da ?

Kan ik door jouw pijn en sterven dehemel erven ? Is er verlossing voorde wereld ?

Als zu dir, der mich versühnt, o, du

lieber Herre !

Als jij, die mij verzoent. Ach

lieve heer !

Du kannst vor Schmerzen zwarnichts sagen;

Jij kan over pijn inderdaadniets zeggen;

Gib mir nur, was du verdient, Geef mij slechts wat jij verdiend hebt

doch neigest du das Haupt, und sprichststillschweigend: ja.

en buigt het hoofd, en spreektstilzwijgend: ja

mehr ich nicht begehre ! meer kan ik niet verlangen !

13 (c) Mark Nauta

G$)b(#.*+.J1/)++#% 19: 31-42

33. Recitatief

Evangelist: Und siehe da, der Vorhang imTempel zerriß in zwei Stück von oben an bisunten aus. Und die Erde erbebete, und dieFelsen zerrissen, und die Gräber täten sichauf, und stunden auf viel Leiberder Heiligen.

En zie daar, de gevel van de Tempelscheurde van boven naar beneden intweeën. En de aarde beefde, derotsen scheurden, de gravenopenden zich, en de lichamen vanheiligen rezen.

34. Arioso (Tenor)

Mein Herz, in dem die ganze Welt bei JesuLeiden gleichfalls leidet,

Nu de wereld lijdt bij het lijdenvan Jezus,

die Sonne sich in Trauer kleidet, de zon in rouw gedompeld is,

der Vorhang reißt,der Fels zerfällt,die Erde bebt,die Gräber spalten,

de gevel scheurt,de rots scheurt,de aarde beeft,de graven zich openen,

weil sie den Schöpfer sehn erkalten, omdat ze de schepper koud zienworden,

was willt du deines Ortes tun ? wat wil jij, mijn hart, doen ?

35. Aria (Sopraan)

Zerfließe, mein Herze, in Fluten der Zährendem Höchsten zu Ehren.

Smelt uiteen, mijn hart, in eentranenstroom, om de hoogstente eren

Erzähle der Welt und dem Himmel die Not:Dein Jesus ist tot !

Vertel de wereld en de hemel het lot:jouw Jezus is dood !

36. Recitatief

Evangelist: Die Jüden aber, dieweil es derRüsttag war, daß nicht die Leichname amKreuze blieben den Sabbat über (denndesselbigen Sabbats Tag war sehr groß),baten sie Pilatum, daß ihre Beine gebrochenund sie abgenommen würden.

Omdat het voorbereiding was, wildende Joden niet dat de lichamen aanhet kruis bleven, omdat de Sabbathplechtig is, verzochten zij Pilatus hunbenen te breken, en hen van hetkruis te halen.

Da kamen die Kriegsknechte und brachendem ersten die Beine und dem andern, dermit ihm gekreuziget war.

De soldaten braken als eerst debenen van de anderetwee gekruisigden

Als sie aber zu Jesu kamen, da sie sahen,daß er schon gestorben war, brachen sieihm die Beine nicht; sondern derKriegsknechte einer eröffnete seine Seitemit einem Speer, und alsobald ging Blut undWasser heraus.

Toen zij bij Jezus kwamen, zagen zijdat hij reeds gestorven was, enbraken zijn benen niet; daarentegenstaken zij hem met een speer,waarop er bloed en water uit liep.

Und der das gesehen hat, der hat esbezeuget, und sein Zeugnis ist wahr, undderselbige weiß, daß er die Wahrheit saget,

En degene die dat gezien had, heefterover getuigd, en zijn getuigenis iswaar, en hij weet dat hij de waarheid

14 (c) Mark Nauta

auf daß ihr gläubet. sprak, omdat jullie geloven.

Denn solches ist geschehen, auf daß dieSchrift erfüllet würde: "Ihr sollet ihm keinBein zerbrechen." Und abermal spricht eineandere Schrift: "Sie werden sehen, inwelchen sie gestochen haben!"

Want dit heeft plaats gevonden,zodat het schrift vervuld werd: 'zijzullen zijn benen niet breken'. Eneen ander schrift zegt: "Zij zullenzien, wie zij gestoken hebben !"

37. Koor

O hilf, Christe, Gottes Sohn,durch dein bitter Leiden,daß wir dir stets untertanall Untugend meiden,deinen Tod und sein UrsachFruchtbarlich bedenken,dafür, wiewohl arm und schwach,dir Dankopfer schenken.

O help, Christus, God's zoon,door jouw lijden,dat wij steeds onderdanigalle kwaad mijdenjouw dood en diens oorzaak,vruchtbaar herinneren,daarvoor, hoewel arm en zwak,jouw dankoffers schenken.

38. Recitatief

Evangelist: Darnach bat Pilatum Josephvon Arimathia, der ein Jünger Jesu war(doch heimlich, aus Furcht vor den Jüden),daß er möchte abnehmen den LeichnamJesu. Und Pilatus erlaubete es.

Toen vroeg Jozef van Arimathea, eenaanhager van Jezus (maar heimelijk,uit vrees voor de Joden) aan Pilatushet lichaam van Jezus te mogenwegnemen; en Pilatus stond het toe.

Derowegen kam er und nahm den LeichnamJesu herab.

Hij kwam en nam zijn Jezus' lichaamvan het kruis.

Es kam aber auch Nikodemus, der vormalsbei der Nacht zu Jesu kommen war, undbrachte Myrrhen und Aloen untereinander,bei hundert Pfunden.

En ook kwam Nikodemus, diedestijds 's nachts tot hem gekomenwas, en hij bracht een mengsel meevan mirre en aloë, zo'nhonderd pond.

Da nahmen sie den Leichnam Jesu, undbunden ihn in leinen Tücher mit Spezereien,wie die Jüden pflegen zu begraben.

Zij namen Jezus' lichaam enwikkelden het in linnen doeken metde specerijen, zoals het bij de Jodengebruikelijk is te begraven.

Es war aber an der Stätte, da ergekreuziget ward, ein Garte, und im Gartenein neu Grab, in welches niemand jegeleget war.

En in de plaats, waar hij gekruisigdwas, was een hof en in dat hof eennieuw graf, waarin nog niet iemandwas gelegd.

Daselbst hin legten sie Jesum, um desRüsttags willen der Jüden, dieweil das Grabnahe war.

Daarin legden zijzelf Jezus, vanwegede voorbereiding van de Joden, enhet graf dichtbij was.

39. Koor

Ruht wohl, ihr heiligen Gebeine,die ich nun weiter nicht beweine,ruht wohl und bringt auch mich zur Ruh !

Rust goed, heilig gebeente, waar ikniet meer over zal treuren, rust goeden breng mij ook tot rust.

Das Grab, so euch bestimmet istund ferner keine Not umschließt,Macht mir den Himmel auf und schließt

Het graf voor u bestemd,bevat geen verder lijden,maakt voor mij de hemel open, en

15 (c) Mark Nauta

die Hölle zu. sluitde hel af.

40. Koor

Ach Herr, laß dein lieb Engeleinam letzten End die Seele meinin Abrahams Schoß tragen,den Leib in sein'm Schlafkämmerleingar sanft ohn einge Qual und PeinRuhn bis am jüngsten Tage !

Ach Heer, laat uw lieve engelen, namijn laatste sterfuur, mijn ziel naarAbrahams schoot dragen, hetlichaam in zijn slaapkamer heel zachten zonder kwelling of pijn, rusten totaan de laatste dag.

Alsdenn vom Tod erwecke mich,daß meine Augen sehen dichin aller Freud, o Gottes Sohn,mein Heiland und Genadenthron !

Wek mij dan uit de dood,zodat in alle blijdschapmijn ogen u kunnen zien, o Gods'zoon, mijn verlosser engenadetroon !

Herr Jesu Christ, erhöre mich, erhöre michIch will dich preisen ewiglich !

Heer Jezus Christus, luister naar watik zeg: ik zal u voor altijd prijzen !

© Mark Nauta 2007, 2017

16 (c) Mark Nauta