1

Jezus: leven – dood – verrijzenis

door Staf Janssens

Inleiding

Het leven van Jezus was een bijzonder leven.

Hij ontmoette veel mensen.

Hij vertelde verhalen over hoe God met mensen omgaat.

Hij luisterde naar de mensen.

Hij was er wanneer de mensen ziek waren of het niet meer zagen zitten.

Hij ging niet op de loop voor de mensen. Hij was er.

Zo was hij er voor de verlamde man. Hij gaf hem een hand en zegde:

“Neem uw bed op en ga”.

Zo was hij er toen ook toen zijn vriend Lazarus gestorven was.

Hij weende en troostte Maria en Martha, de zusters van Lazarus;

en toen hij hoorde dat Maria zegde

“mijn broer zou niet gestorven zijn indien Gij hier geweest zou zijn”,

dan zegde Jezus: “Lazarus slaapt, we gaan naar hem”.

Toen zegde Maria: “Heer, hij is al drie dagen dood, hij riekt al”.

Jezus zegde: “Lazarus is niet dood”.

En toen hij bij het graf kwam, liet hij de steen wegnemen en riep: “Lazarus kom naar buiten!”.

En Lazarus kwam naar buiten.

Daarna gingen Jezus, Lazarus en de twee zusters samen aan tafel.

Dat is een van de vele verhalen die de leerlingen over Jezus zijn blijven voortvertellen.

Jezus was diegene geweest die hun leven had veranderd.

Zij konden er niet over zwijgen.

Ook niet toen hij gestorven was.

Vandaag zou ik jullie willen meenemen in het grote verhaal over Jezus’ laatste dagen bij zijn

leerlingen.

Ik zou ook met jullie willen nadenken over hoe de leerlingen ondanks alles voelden, ja wisten,

dat Jezus er – ook na zijn dood – was.

2

Ik zou ook willen stilstaan bij al die mensen die zich radicaal inzetten voor anderen. Zo

radicaal dat zij er soms het leven bij laten.

Wij herdenken elk jaar de laatste dagen van Jezus tijdens de Goede Week, van Palmzondag

tot Pasen.

Op Witte Donderdag en op Goede Vrijdag denken we aan Jezus die er was waar de mensen

hem nodig hadden en die zijn leven heeft gegeven voor de mensen die hem nodig hadden.

Op Pasen vieren wij ons geloof in de Levende Jezus.

Eigenlijk herdenken we Jezus altijd wanneer wij samen eucharistie vieren.

Ik zou jullie nu willen uitnodigen om het nu heel rustig te

maken.

We maken het rustig en denken aan iedereen die met ons meegaat. Wij denken aan onze

ouders en aan elkaar. Wij denken ook aan iedereen die zich voor anderen inzet, thuis of in

ziekenhuizen. Zeker in deze moeilijke dagen van corinavirusbesmetting.

Laten we dan Jezus volgen tijdens de laatste dagen gedurende dewelke hij bij zijn leerlingen

was.

Laten we nu beginnen met het begin, met het verhaal over Jezus die naar Jeruzalem gaat en

daar feestelijk wordt onthaald: als een Koning!

Daarna staan wij stil bij de laatste keer dat Jezus samen met zijn leerlingen heeft gegeten en

daarna staan wij stil bij zijn dood op het kruis.

Maar die dood was niet het einde. Anders zouden wij hier nu niet zitten.

Dat Jezus leeft, ook al is hij gestorven, dat heeft de leerlingen die met hem waren meegegaan

stilaan laten begrijpen wie Jezus was.

Zo gaan ook wij op weg, om te begrijpen wie Jezus is. We willen weten wie hij was voor de

leerlingen die hem gekend hebben, wie hij was voor de leerlingen die hem niet meer hadden

gekend en wie hij is voor de mensen die willen leven zoals hij – en daar horen ook wij bij.

De intocht in Jeruzalem

We lezen uit het evangelie volgens Marcus (Mc 11, 1-11).

“Toen zij in de buurt van Jeruzalem kwamen, op de Olijfberg,

zond Hij twee van zijn leerlingen uit met de opdracht: ‘Gaat

naar dat dorp daar en wanneer gij het dorp binnengaat, is het

3

eerste wat ge zult zien een veulen, het jong van een ezelin, dat

vastgebonden staat en waarop nog nooit iemand heeft gezeten.

Maak het los en breng het hier. En wanneer iemand U een

aanmerking maakt en vraagt waarom gij dat ezelsveulen

meeneemt, zeg dan: ‘De Heer heeft het nodig, maar hij brengt

het spoedig terug”.

De leerlingen gingen en vonden het veulen. Zij deden wat Jezus

gevraagd had en brachten het veulen bij Jezus. Die ging er op

zitten en reed naar de stad. Onderweg spreidden velen hun

mantels op de weg en anderen legden groene takken.

Er kwamen veel mensen en zij riepen: ‘Gezegend hij die komt in

de naam van de Heer, Hosannah! Geprezen zij het Koninkrijk

van onze vader David, Hosannah in den Hoge!’.

Zo trok Jezus Jeruzalem binnen, gezeten op een ezel”.

Intocht van Jezus in Jeruzalem zoals afgebeeld op een paneel van een houten deur in Sankt Maria im Kapitol (Keulen), midden 11de eeuw.

Jezus komt Jeruzalem binnen en alle mensen verwelkomen hem.

Ze zingen en ze wuiven met palmtakken.

Het is een echte koninklijke intocht.

4

En toch was het anders.

Wat was er zo anders dan bij intochten van de koningen?

- Jezus zit op een ezel.

Waarom zit Jezus op een ezel en bij voorbeeld niet op een paard?

- Een paard is voor de machtigen, de generaals en de ordetroepen.

- Kiest Jezus voor de machtigen?

Een ezel, dat is een heel trouw dier.

Het is het lastdier voor de gewone mensen.

Het is in de zuiderse landen het beste hulpmiddel voor de mensen.

Een ezel stapt heel voorzichtig op moeilijke wegen.

Een ezel is ook heel sterk.

Een ezel weet wat hij/zij wil.

Het is een betrouwbare vriend voor de mensen.

Door op een ezel te rijden wil Jezus duidelijk maken dat hij geen machtige en krachtige baas

wil zijn zoals de koningen en de legergeneraals.

Hij had het vroeger al eens gezegd, en hij zal het blijven herhalen:

“Mijn koninkrijk is niet zoals de koninkrijken van deze wereld”.

Jezus ging met zijn leerlingen naar Jeruzalem

Waarom gingen Jezus en zijn leerlingen naar Jeruzalem, en waarom waren daar in die dagen

heel veel mensen? - Om het Paasfeest te vieren.

Het Paasfeest: de herdenking van de bevrijding van het volk uit Egypte en de doortocht door

de Rode Zee.

De joodse schilder Marc Chagall schilderde dat zo:

5

Marc Chagall, “Mozes leidt het volk uit Egypte”. Kijk goed naar het schilderij en ontdek wat de schilder rond het centrale tafereel heeft geschilderd. Er is zoveel te zien en te ontdekken.

6

De bevrijding uit Egypte

Vooraleer de Joden uit Egypte vertrokken, hebben ze eerst gegeten,

een lam hadden ze gegeten.

Dan zijn ze onder de leiding van Mozes en onder de bescherming van God weggetrokken uit

Egypte.

Na zovele jaren, wel meer dan 1200 jaar nadien, herdachten Jezus en zijn leerlingen zoals alle

Joden die bevrijding met een maaltijd, met een Paasmaal.

Gelovige Joden doen dat nog altijd – zij noemen dat “Pesach vieren”, en ons woord Pasen

komt van “Pesach”.

En daarom, om Pesach / Pasen te vieren, waren Jezus en zijn leerlingen in Jeruzalem, de

stad van David, de stad met de tempel waar de Ark van het Verbond werd bewaard en waar

iedereen zich thuis voelde.

Jeruzalem – “Jerou sjalom”: wil in het Hebreeuws zeggen “stad van de vrede” . “Sjalom” wil

zeggen “vrede”.

Naar Jeruzalem gaan was echt heel belangrijk: het was een heel feestelijk gebeuren. Het was

een jaarlijkse tocht. Iedereen was er graag bij.

En wat deden Jezus en de leerlingen dan?

Luisteren we naar het verhaal van het Laatste Avondmaal:

“Eindelijk is het zover: Jezus en zijn vrienden vieren feest. Maar

toch wordt dit feest anders dan ze verwacht hadden.

Als Jezus met de vrienden aankomt in de feestzaal, staat er

iemand klaar met een kruik water om de voeten te wassen. Dat is

nodig omdat de wegen vol stof zijn en de voeten van de mensen

daardoor erg vuil worden.

Maar wat gebeurt er nu ?

Jezus neemt een grote doek en doet die aan als een schort.

Daarna giet hij zelf water in een grote kom en begint de voeten

van zijn vrienden te wassen en ze af te drogen met de grote doek

die Hij om zich heen heeft.

Zo komt Jezus bij Petrus, maar die wil niet dat Jezus zijn voeten

wast – dat is het werk van een dienaar –

7

Hij zegt: “Jezus, wil jij mijn voeten wassen ? ! ?”

Jezus antwoordt:”Ja, Petrus, wat ik doe begrijp je nog niet,

maar dat komt later wel”.

Dan zegt Petrus: “Nooit of nooit zult Gij mijn voeten wassen!”

Dan zegt Jezus: “Als jij je niet door mij laat wassen, kan je mijn

vriend niet zijn.”

Dan zegt Petrus: “Jezus, was dan niet alleen mijn voeten maar

ook mijn handen en mij hoofd.”

Jezus heeft nu ieders voeten gewassen.

Hij doet de grote doek weg, gaat aan tafel en zegt:

“Begrijp je wat ik gedaan heb? - Ik heb jullie een voorbeeld

gegeven.

Zoals ik gedaan heb, zo moeten jullie ook doen.

Ik ben jullie grote Vriend en jullie kijken naar mij op, en toch

doe ik het eenvoudige werk van een dienaar.

Zo moeten jullie ook doen” [verteld door Chantal Leterme].

[we lezen nu uit C. Leterme e.a., Zes kruiken wijn, Antwerpen, 1988, blz. 86-87]:

“Jezus zegt dan aan Petrus, Johannes en de anderen: ‘Ik ben

heel blij dat ik nog één keer met jullie dit feest mag vieren, want

ik denk dat er mensen zijn die mij willen doden’.

De vrienden kijken elkaar bedroefd aan. Ze weten wel dat er

mensen zijn die kwaad zijn op Jezus.

Johannes roept: ‘Dat kan toch niet, ze mogen jou niet doden’.

Jezus kijkt hen aan en zegt: ‘Ik weet dat jullie me erg zullen

missen’.

Intussen neemt hij het brood en een beker wijn. Hij bidt tot God

en breekt het brood in stukken.

De vrienden krijgen elk een stuk en drinken uit dezelfde beker.

Jezus gaat verder: ‘Iedere keer als jullie bijeen zijn om te eten

en te drinken, denk dan aan mij en aan wat ik heb gezegd: geef

aan God een plaats in je leven en laat alle mensen vrienden van

je zijn”.

8

Zo vierden Jezus en zijn vrienden samen het Paasfeest.

Hij brak het brood, zegende het en deelde het uit aan zijn vrienden.

Hij nam ook de beker met wijn, zegende de beker en gaf hem door.

Hij nodigde iedereen uit om te eten en te drinken en aan hem te denken.

Het Laatse Avondmaal, door de Duitse kunstenaar Egino Weinert.

9

Dat hadden de leerlingen al dikwijls samen gedaan, elke week op sabbatavond, zoals dat al

heel lang de gewoonte was en zoals de Joden dat nog altijd doen:

brood breken en God danken, en de beker met de wijn van de vreugde aan elkaar doorgeven.

Toch was het nu anders, want Jezus zegde: “iedere keer als gij van het brood eet en uit de

beker drinkt, denk dan aan mij, en dan ben ik bij jullie”.

En ook wij doen dat.

Dat doen wij iedere keer wanneer wij samen komen en het brood delen en de beker

rondgeven.

Wij herdenken dan Jezus’ leven, dood en verrijzenis.

Na de maaltijd gaan Jezus en de leerlingen naar buiten en Jezus gaat in stilte bidden.

Hij wil rustig worden, want er is rumoer in de stad en hij weet dat er groepen mensen zijn die

hem willen oppakken.

Waarom wilden sommige mensen Jezus oppakken?

Jezus stoorde.

Jezus kon niet tegen onrecht

Jezus was rechtuit en gooide het niet op een akkoordje met de machtigen.

Hij kwam op voor diegenen die hulp en steun nodig hadden.

Mensen met macht, mensen die het voor het zeggen hadden, vonden dat Jezus een rebel was

die hun macht aan het ondergraven was.

Zij hadden schrik van Jezus en zijn volgelingen.

Wat doen machthebbers met tegenstanders?

Ze pakken ze op en in het ergste geval laten zij die tegenstander vermoorden.

Dat is wat met Jezus zou gebeuren.

Dat is ook wat er vandaag nog altijd kan gebeuren met mensen die de kant kiezen van

diegenen die verdrukt worden.

Zulke mensen hebben vijanden.

Kennen wij iemand die het opnam voor arme mensen en die vermoord is?

Monseigneur Oscar Romero, aartsbisschop van El Salvador in Midden Amerika is zo

iemand en hij werd in 1980 vermoord in zijn kathedraal toen hij voorging in de

eucharistieviering.

10

Romero was er voor de mensen, maar toen hij pas bisschop was geworden was hij vooral

bevriend met rijke landeigenaars en met de machtigen in zijn land.

Op zekere dag werd Rutilio Grande, een priester en één van zijn medewerkers, vermoord.

Rutilio werkte bij de arme mensen. Hij verdedigde ze en hielp ze om voor hun rechten op te

komen.

Huurmoordenaars in dienst van de regering en van de grote landeigenaars schoten Rutilio

dood.

Mgr. Romero was geschokt en hij begreep dat zijn medewerker niets anders gedaan had dan

zich ten dienste stellen van de gewone mensen. Hij was er voor de mensen.

Er zijn voor de mensen: dat is toch wat Jezus leert?

Toen besefte bisschop Romero dat hij zich eigenlijk niet zo veel wist van wat de mensen

meemaakten en van wat zij nodig hadden. Hij woonde als bisschop in een paleis en kwam

bijna niet onder de mensen.

Dat zou hij nu veranderen. Hij zorgde er voor dat zijn vermoorde medewerker een plechtige

begrafenis kreeg en hij begon de gewone mensen van zijn stad te bezoeken. Hij begon van

alles te organiseren, samen met de mensen. Hij wilde niet meer in zijn paleis wonen, maar hij

ging wonen in een kamer in een ziekenhuis. Dicht bij de gewone mensen en bij de zieken.

En iedereen was blij met die bisschop die zich inzette voor het verbeteren van hun leven.

Romero was een ander mens geworden en hij riep iedereen op om mee te werken: in zijn land,

maar ook daarbuiten.

Het was niet zo gewoon dat hij dat als bisschop deed, maar eigenlijk was het een heel normale

actie. Indien je echt christen wil zijn, dan kan je niet meewerken aan de verdrukking en de

uitbuiting van andere mensen.

Hij zag nu ook beter hoe de regering, het was een militaire dictatuur, de mensen terroriseerde,

arresteerde en vermoordde. Hij protesteerde en steunde de groepen die opkwamen voor de

mensenrechten in zijn land.

Oscar Romero was een moedig man, die de waarheid sprak en het onrecht aanklaagde: hij was

een voorbeeld voor velen.

Ook hier in Leuven, hoorden wij toen over die moedige bisschop, en rector Piet de Somer en

de vice-rectoren Maertens en Servotte stelden voor om bisschop Romeo namens de

universiteit publiek te bedanken voor alles wat hij dag in dag uit voor de mensen deed en in

gang zette.

Op 2 februari 1980 kreeg hij daarom van de KU Leuven een eredoctoraat, de hoogste

onderscheiding die een universiteit kan geven. Het was een heel mooi moment. Ik was daar

bij en ik herinner mij dat nog heel goed.

Op 24 maart 1980 werd bisschop Romero brutaal vermoord.

De wereld was geschokt.

11

Vele mensen in El Salvador wisten niet meer wat ze moesten doen. Zeker toen de militairen

aan de macht bleven en er niets meer mocht worden geschreven of gezegd over monseigneur

Romero.

Maar de mensen die van Romero hielden, bleven aan hem denken, zij bleven zijn voorbeeld

volgen en zij bleven over hem vertellen. En ook in onze kerk staat sinds 1980 een foto op één

van de zijaltaren.

Bisschop Romero tijdens zijn toespraak in Leuven op 2 februari 1980.

Wij luisteren nu wat er verder met Jezus is gebeurd

Na het eten gingen de vrienden van Jezus samen met hem naar de Olijfberg. Daar zegde

Jezus: “Blijf hier, ik ga wat verder om te bidden”

[We lezen verder uit C. Leterme, Zes kruiken wijn, blz. 88-89]:

“Terwijl Jezus op de Olijfberg bidt, hoort hij in de verte lawaai.

Ook Petrus, Johannes en Jacobus schrikken op. Dan roept

12

Petrus ineens: ‘Kijk, daar zijn soldaten, ze willen Jezus

meenemen.”

De soldaten kijken waar Jezus is.

Ze zijn gestuurd door de belangrijkste mannen van Jeruzalem.

Die zijn bang dat de mensen Jezus als hun koning willen.

Dan ziet Petrus dat ze Jezus gevangennemen.

En hij volgt Jezus van verre.

De volgende dag zeggen de belangrijkste mannen van Jeruzalem

tegen de soldaten: ‘Leg een zwaar kruis op de schouders van

Jezus. Hij met dat tot boven op een berg dragen’.

Nergens zie je nog vrienden van Jezus.

Ze zijn allemaal bang dat ook zij gedood zullen worden.

Alleen zijn moeder Maria en nog enkele vrouwen volgen Jezus

naar de berg buiten de stad.

In de namiddag wordt Jezus aan het kruis genageld.

Even later sterft hij.

Eén van de soldaten die het ziet gebeuren, zegt:

‘Echt waar, deze mens was de Zoon van God’.

Jezus sterft aan het kuis (links) nadat Pilatus (rechts) hem ter dood veroordeeld heeft. Utrecht, Pieterskerk, ca. 1170.

13

De vrouwen die voor Jezus hebben gezorgd, zien alles vanuit de

verte gebeuren.

Zij huilen.

Ook Maria huilt.

’s Avonds komt een vriend van Jezus, Jozef, bij het kruis aan.

Hij neemt het lichaam van Jezus van het kruis af.

Hij wikkelt het in schone doeken en hij legt het in een graf.”

Jezus werd opgepakt, werd ter dood veroordeeld en stierf aan het kruis.

Is het nu gedaan?

Neen, het verhaal van Jezus gaat voort

Er zijn nog altijd leerlingen van Jezus, wij bij voorbeeld.

Waarom zijn wij leerlingen van Jezus?

- Omdat wij blijven geloven dat Jezus voor ons een voorbeeld is

- Omdat wij blijven geloven dat hij echt voor iedereen was zoals God is.

Hij was een man van God, zo zegden de leerlingen.

Hij was de Zoon van God, zegden velen.

Dat wil eigenlijk zeggen: “Hij is net zoals zijn vader” – en we weten dat Jezus God zijn Vader

noemde en dat ook wij God vader mogen noemen.

Dat het verhaal voortgaat, ook dat lezen we in de evangelieteksten

Toen Jezus gestorven was, wilden de leerlingen Jezus begraven.

Een dode moet een begrafenis krijgen en in de tijd van Jezus legde men de doden in een

rotsgraf, men rolde er ook een zware steen voor omdat de zwervende dieren er niet bij zouden

kunnen.

In Jeruzalem en omgeving kan je nu nog altijd zulke rotsgraven uit de tijd van Jezus zien.

Zo gebeurde het: men wikkelde Jezus in een doek en legde hem in een graf en rolde de steen

er voor.

14

Na de sabbat wilden enkele vrouwen naar het graf gaan om het dode lichaam van Jezus mooi

te maken, te balsemen met olie en mirre. Zo bewijst men de doden de laatste eer

De vrouwen gingen al voeg in de morgen naar de plek waar het graf was, en ineens dachten

zij er onderweg aan dat de steen wel erg zwaar was en zij vreesden dat zij die steen niet

zouden kunnen weg rollen. Zij kwamen bij het graf en zagen dat de steen weggerold was.

Zij gingen het graf binnen en zagen dat het leeg was.

Toen zagen zij een man in een wit gewaad. Die zegde:

“Vrees niet”. – “Gij zoekt Jezus. Hij is niet hier. Gij zoekt hem hier bij de doden in de

graven. Hij is niet bij de doden. Hij is bij de levenden. Hij gaat u voor naar Galilea. Daar zult

ge Hem zien”.

De vrouwen bij het lege graf met de engel. Utrecht, Pieterskerk, ca. 1170.

15

Hier, zoals op andere plaatsen in de bijbel, zijn er “mannen in witte gewaden”, die

“vrees niet” zeggen.

Soms zegt het verhaal dat het engelen zijn.

Wat wil de verteller hiermee zeggen?

Hier is God aanwezig

Nu gingen de vrouwen rap terug naar de leerlingen en dan liepen Petrus en Johannes heel snel

naar het graf.

Ook zij zagen dat het graf leeg was en dat het doek waarin het lichaam van Jezus gewikkeld

was geweest in een hoek lag.

Wat doen de leerlingen nu?

Ze zijn van de kaart. Zij blijven rondhangen in Jeruzalem en weten niet wat ze moeten doen.

Ze waren nog veel te veel onder de indruk van wat er gebeurd was. Zij begrepen er eigenlijk

niets van. Die Jezus, waarin ze zoveel vertrouwen hadden gesteld, die was dood.

Onbegrijpelijk en heel triest.

* * *

Op zekere dag gingen er twee leerlingen op weg, naar Emmaüs, een dorp dat niet ver van

Jeruzalem lag. Ze wilden een luchtje scheppen, zoals men dat zegt.

Ze bleven onderweg piekerden over alles wat gebeurd was. Ze hadden het zo goed gehad,

samen met Jezus. Ze hadden naar zijn verhalen geluisterd. Ze hadden gezien en meegemaakt

hoe hij luisterde naar de mensen, hoe mensen in hun ontmoeting met Jezus betere mensen

geworden waren, ja soms echt genezen waren van alles wat hen hinderde en ziek maakte.

Ze hadden een fantastische intocht in Jeruzalem meegemaakt, en ze hadden samen met hem

het Paasmaal gegeten. Maar daarna was hij opgepakt, hij was ter dood veroordeeld en als de

eerste de beste bandiet aan een kruis genageld en toen was hij gestorven. Gelukkig hadden zij

hem in een nieuw rotsgraf kunnen begraven. Maar wat nu…? - Wat moest er nu gebeuren?

En terwijl ze zo aan het piekeren waren, kwam er een man die dezelfde weg naar Emmaüs

ging. Hij zag dat ze bedroefd waren en vroeg waarom ze zo piekerden.

Wel, zegden de twee leerlingen, weet gij dan nergens van, gij zijt zeker een vreemdeling hier

in Jeruzalem? En toen begonnen zij over Jezus te vertellen. En ten slotte zegden zij: tja,

enkele vrouwen en twee van onze kameraden vertelden dat het graf leeg is en de vrouwen

16

zegden dat zij een engel hadden gezien die gezegd had dat we Jezus niet bij de doden, maar

bij de levenden moeten zoeken en dat hij leeft. Maar, wat moeten we daar nu van denken?

Het begon avond te worden en de mannen kwamen in Emmaüs aan. Zij vroegen aan de

vreemdeling om samen met hen wat te eten: “blijf bij ons, want het wordt avond”. Zo vroegen

ze.

Zo gingen ze een eethuis binnen. Ze gingen aan tafel. Aan het begin van de maaltijd, nam de

vreemdeling brood, dankte God, brak het brood en deelde het. Zo nam hij ook een beker met

wijn en gaf die door.

Bronzen kruisje met daarop Jezus en de twee Emmaüsgangers, door de Duitse kunstenaar Egino Weinert.

17

Toen kregen de leerlingen kippenvel, zij herkenden ineens heel veel en beseften dat Jezus er

was. Toen zij goed keken was de vreemde man verdwenen, maar zij waren heel blij en ze

zegden tot elkaar “Brandde ons hart niet toen hij bij ons was?”.

Zij pakten al hun spullen en gingen onmiddellijk terug naar Jeruzalem. Daar vertelden zij aan

de andere leerlingen dat Jezus bij hen was geweest en dat zij hem hadden herkend aan het

breken van het brood.

Stilaan zouden de leerlingen beseffen dat Jezus hen niet had verlaten.

Stilaan wisten de leerlingen dat Jezus er nog altijd was en dat hij met ze meeging, zoals God

met de mensen meegaat en er altijd is.

- “Vrees niet” - Dat was de boodschap –

- “Vrees niet” – Dat zegt de engel – dat zegt God.

- “Vrees niet” – Dat zeggen wij tegen mensen die ons nodig hebben en waarmee wij

mee op weg gaan.

Hij leeft! Als een Levende die niet dood is

En monseigneur Romero? En vele anderen die zich hebben ingezet voor de

medemens?

Zij zijn vermoord, maar hun vrienden zijn hen altijd dankbaar blijven gedenken. Ook wanneer

de militaire dictatuur en zelfs sommige bisschoppen liever wilden dat men niet meer over

Romero sprak.

Maar de herinnering aan Romero bleef, en de militaire dictatuur werd vervangen door een

democratische regering. En ook in Rome veranderde er wel wat.

18

Muurschildering op de gevel van een huis in El Salvador, met portret en een tekst van bisschop Romero.

Na vele jaren, in 2015, 35 jaar nadat mgr. Romero was vermoord, zegde de kerk eindelijk (en

dat gebeurde door paus Franciscus): “Mgr Romero is zo verbonden met God, hij is zo beeld

en gelijkenis van God, dat we hem als zalige martelaar erkennen”. En zo gebeurt het dat Mgr.

Romero in 2015 eerst “zalig” en daarna, in 2018, “heilig” is verklaard.

Dat is heel belangrijk gebaar. Het is een erkenning dat mgr. Romero op de eerste plaats niet

aan zichzelf, maar altijd aan de anderen had gedacht. Zo veel, dat hij voor hen gestorven was.

De officiële kerk erkende dat nu, maar voor veel mensen was hij al altijd een heel groot

voorbeeld van liefde geweest. Zij hebben niet gewacht op een erkenning om hem te blijven

gedenken.

Romero is vermoord, maar in de harten van zijn vrienden en nu ook in het hart van de hele

kerk leeft hij: als een Levende die niet dood is.

En zo zijn er heel veel mensen, bekenden en onbekenden, die zich voor de anderen hebben

ingezet. Het zijn de heiligen. Zij gaven zich volledig aan hun medemensen. Eén van hen was

pater Damiaan De Veuster uit Tremelo en hier in Leuven begraven in de kerk van het pater

19

Damiaanplein. Ook hij is heilig verklaard. Hij leefde en werkte op het eiland Molokaï bij de

mensen die leden aan melaatsheid en hij is daar aan de ziekte gestorven.

Foto van pater Damiaan, kort vóór hij in 1889 aan melaatsheid is gestorven.

20

Jezus – Mozes en Elia

Tot slot luisteren we naar een tekst uit het evangelie volgens Mattheus.

Mattheus schreef dit stuk voor de mensen die Jezus niet meer gekend hadden en hij schreef

zijn evangelie speciaal voor de mensen die van Joodse afkomst waren.

Hier horen we hoe Mattheus aan de eerste christenen uitleggen wie Jezus was.

“Op een dag vroeg Jezus aan de leerlingen Petrus, Jacobus en

diens broer Johannes om mee naar een hoge berg te gaan.

Zij waren er alleen.

Toen zagen de drie leerlingen iets vreemds.

Het gezicht van Jezus begon te stralen als een zon en zijn kleed

werd glanzend wit. En naast hem stonden twee mannen. Het

waren Mozes en Elia en zij begonnen met Jezus te spreken.

Toen zegde Petrus: ‘Heer, het is goed dat wij hier zijn. Laat mij

hier drie tenten opslaan: een voor U, een voor Mozes en een

voor Elia’.

Toen Petrus dat gezegd had, kwam er een lichtende wolk die zich

rond Jezus, Mozes en Elia plaatste. En uit die wolk klonk een

stem zie zegde “Dit is mijn Zoon die ik lief heb en in wie ik

volledig vertrouwen heb. Luister naar hem’,

Toen Petrus, Jacobus en Johannes dat hoorden, werden zij bang

en gingen zij voorovergebogen op de grond liggen.

Toen kwam Jezus naar ze toe, hij raakte hen aan en zegde: “Sta

op en wees niet bang”.

Toen de leerlingen weer durfden kijken, zagen zij alleen Jezus en

hij was bij hen.

21

Toen zij terug van de berg naar beneden gingen zegde Jezus:

“vertel wat ge gezien hebt pas later voort, nu nog niet. Vertel het

pas wanneer de Mensenzoon de dood overwonnen zal hebben”.

De evangelist schreef dit op, vele jaren na Jezus leven en dood. Hij getuigt in dit verhaal over

Jezus met beelden die de joodse christenen herkenden.

Mozes – Elia – wolk – gelaat dat straalt – mannen in witte gewaden –

“Vrees niet” – “Mensenzoon”

De evangelist getuigt vanuit zijn geloof in de levende Jezus, en vanuit dat geloof kan hij nu

aan iedereen vertellen wat de leerlingen Petrus, Johannes en Jacobus hadden gezien.

Het is geen toeval dat het ook Petrus en Johannes zijn die bij het lege zijn geweest en die

gehoord hebben wat de engel aan de vrouwen had gezegd: “Zoekt hem bij de levenden, niet

bij de doden”.

De leerlingen werden gezonden. Ook wij worden aangespoord om verder te gaan en om voort

te vertellen wie Jezus is en is voor ons. En om naar zijn voorbeeld te leven: ons inzetten, er

zijn voor de anderen, delen met wie weinig of niets heeft. Daarom staan wij in de 40 dagen

voor Pasen daar bij stil. De solidariteitscampagne van ‘Broederlijk Delen’ kan ons daar bij

helpen.

Wat betekent “het kruis”?

Het kruis was en is een marteltuig, een schandelijk marteltuig.

Het herinnert aan het lijden van Jezus.

Het herinnert ons ook aan het lijden van zovele andere mensen die,

zoals Jezus, hun inzet met de dood bekopen.

Sinds eeuwen is het Kruis het symbool van het christendom: wij

christenen maken een kruisteken en kunstenaars maken kruisbeelden.

Het kruis is voor ons niet het einde. Het is een teken van de

overwinning op de dood.

22

Het kruis van Christus is voor een velen – zelfs voor niet-christenen –

ook een universeel symbool van het lijden geworden.

Denk hier maar aan de “Witte Christus aan het kruis” van de Joodse

schilder Marc Chagall, waarin hij het lijden van het Joodse Volk

uitbeeldt.

Links vernielen communistische soldaten een dorp in Rusland, rechts

steekt een nazi-soldaat een synagoge in brand. Mensen vluchten, een

Thorarol (rol met de tekst van de Bijbel) brandt, een man redt een

Thorarol. In het midden, onder het kruis, staat een zevenarmige

kandelaar (een “menora”) met brandende kaarsen. Zo een kandelaar

stond in Jeruzalem in de tempel. Het is het symbool voor het licht dat

door God in de wereld is gebracht.

Wat zie je nog op het schilderij?

23

24

Chagall voelde als Jood zeer goed aan wat voor kwaad oorlog

allemaal meebrengt.

Hij maakte ook een schilderij over de orolog: huizen in brand, dode

mensen, mensen die elkaar helpen, mensen die vluchten, … en rechts

in een hoek, een Christus aan het kruis, als symbool voor alle lijdende

mensen: de Lijdende Dienaar van God, waarover de Bijbel spreekt.

Marc Chagall, “De oorlog”.

25

Altijd hebben kunstenaars Jezus aan het kruis op heel verschillende manieren

afgebeeld. In sommige perioden lag de nadruk heel sterk op het vreselijke lijden,

met erg bloedende Christusbeelden. In andere perioden is Christus op het kruis

heel sereen uitgebeeld. Hij had de dood overwonnen.

Het kruis herinnert niet alleen aan het lijden, het is ook een teken dat naar de

verrezen Christus verwijst. Ook dat hebben sommige kunstenaars uitgedrukt

door Jezus als een Opgestane Christus af te beelden, als een Christus die zich

zegenend over alle mensen ontfermt, zoals bij voorbeeld de Christus van de

Duitse kunstenaar Karl Hemmeter in de Keizer Wilhelm-Gedachteniskerk in

Berlijn.

26

Slot

Wij stonden stil bij Jezus en bij mensen die hem volgen.

Zo proberen wij te begrijpen wie zij zijn.

Zij hebben de dood niet gezocht, maar wilden er zijn voor diegenen die in nood waren.

Zij waren er. Zoals Jezus er altijd was en zoals God er altijd is en met ons meegaat.

Daarom zeggen wij met de woorden van Huub Oosterhuis:

“Door jouw leven,

dwars doorheen jouw dood

blijf jij met ons gaan,

een lotgenoot.

Dat wij jou verstaan

in wijn en brood”.

en

“Wie zijn leven niet wil geven,

Niet wil delen met zo velen,

Met een ander,

Gaat verloren.

Wie wil geven wat hij heeft,

Die zal leven, opgegeten,

Die zal weten

Dat hij leeft”.

---------