N° 9 Jazz Concours in België vanaf 1928

Albert Michiels

De geschiedenis van het jaarlijkse “Jazz Hoeilaart Intern’l Contest” werd reeds in deeerste helft van de vorige eeuw voorafgegaan door tal van soortgelijke wedstrijden. Deorganisatie ging voornamelijk uit van de “Belgische Jazz Club” . Deze vereniging werdopgericht in Brussel in 1932. door Felix Faecq. Tot zijn vaste medewerkers behoordeno.m. advocaat-trombonist Robert Goffin,, auteur van “Aux frontières du jazz” enpîanist John Ouwerx. Maar Faecq was toen niet aan zijn proefstuk. In 1924 had hij hetaangedurfd, als een van de eersten in Europa, een jazzmagazine “Music” te lanceren.Vervolgens had hij in 1927 de eerste Belgische jazzplaat gepubliceerd met het orkest“Chas Remue and his New Stompers”. Aan de piano zat niemand minder dan de jongeConstant (Stan) Brenders de latere leider van het NIR-INR- Radio jazzorkest.De opnamen gebeurden in een Londens studio onder het label “Édison Bell’ De helftvan de opgenomen nummers waren composities van toen nog twee onbekendejongeren : David Bee en Peter Packay.

In “Music” – 4e jaargang – n° 4., maart 1928 lezen wij onder de titel LESRESULTATS DE NOTRE PREMIER CONCOURS : A) le meilleur hot chorus pourtrompette sur la musique de ”When I will see you” a été gagné par M. AUGUSTEDELOOF DE SCHAARBEEK ; Il gagne la première prime de 100 francs .Le concours B) le meilleur hot chorus pour saxophone alto (mi bemol) sur la musique de« I want a little change » a été gagné par M. CHARLES HUYSMANS D’ANVERS. Il gagne la seconde prime de 100 francs.Het artikel besloot met «Nous publions dans le présent numéro les deux compositionsgagnantes. Nos vives salutations auu Lauréats »

Deze wedstrijd werd een schot in de roos van de Jazzgeschiedenis. Met dietoekenning van de eerste prijs voor de beste chorus voor trompet werd immersjazzpionier Gus (Auguste) Deloof in de wieg gelegd . Hij werd een van de besteEuropese orkestleiders, arrangeurs, componisten en solisten in talloze orkesten .

Eerste jaarlijkse Jazz-Wedstrijd in 1932

De “Jazz Club van België” had vertakkingen in de meest voorname steden en gemeentenwaaronder Luik, Antwerpen, Gent, Ronse en Charleroi. Elke afdeling had zijn eigenbestuur. Men organiseerde er, onder het beschermheerschap van het hoofdbestuur inBrussel, tal van manifestaties zoals het geven van voordrachten en filmvoorstellingen,het beluisteren van nieuwe platen, het opleiden van jongeren, het inrichten vanprovinciale jazzwedstrijden en jamsessions.Faecq organiseerde zijn eerste “Tournoi de Jazz” (zoals het genoemd werd) op zaterdag10 december 1932. Het werd een hoogdag in de geschiedenis van de jazz. Na diejarenlange tegenkantingen en anti-jazzcampagnes van de conservatoria , muziekscholenen van een eng denkende burgerij werd nu bewezen dat de jazz niet gedoemd was omte verdwijnen, zoals men zo menigmaal had voorspeld.Er werd uitgekeken voor een geschikte plaats. De keuze viel op het “Palais SaintSauveur” te Brussel. In de volgende jaren zal dat in het Paleis voor Schone Kunstenplaats vinden. Er werd besloten het tornooi te besluiten met een grote dansavondwaarop de winnende groepen zouden spelen. Dit om een zo groot mogelijk publiek aante trekken. . Jazz was in die jaren immers voornamelijk dansmuziek. Bovendien werdde organisatie aangekondigd als zijnde “ten voordele van de liefdadigheidswerken van“les Crèches du Conservatoire Africain “ wat vrijstelling van taksen meebracht entevens veel sympathie opwekte. En bovenop verleende het dagblad “La DernièreHeure” haar medewerking en publiceerde het programma in alle details. Dag na dagwerd aangekondigd hoeveel plaatsen er nog beschikbaar waren. Met als resultaat dat ineen minimum van tijd alles uitverkocht was.

Het reglement voorzag drie categorieën : a) orkesten van 5- 6 muzikanten; b) orkestenvan 7- 9 muzikanten ; c) orkesten van 10 muzikanten en meer.. Een vijfkoppige jurydiende voor de beoordeling rekening te houden met een tiental voorschriften inbetrekking tot het ritme, de stijl, de klank, het instrumentaal evenwicht , de orkestratieen de arrangementen zonder het keurig voorkomen en de manier van optreden van degroep te vergeten. Maakten deel uit van de jury : André Ache, jazz criticus van “RadioBelgique”, Marcel Cuvelier van de “Filharmonische Vereniging van het Paleis voorSchone Kunsten”, Robert Goffin , auteur van “Aux Frontières du jazz », Adrien Mayer,Artistiek directeur van de Kursaal van Oostende en Charles Remue, orkestleider. Voorde drie categoriën waren er belangrijke prijzen voorzien De deelnemende groepen moesten drie stukken naar keuze spelen : een quick step, eenfoxtrot en een slow fox, met daarbij twee Belgische composities. Ingevolge laattijdigeinschrijvingen en vervangingen waren er geen kandidaten voor de categorie van 5-6muzikanten In totaal namen zes formaties deel Voor de categorie “orkesten van 7-9muzikanten’ waren dat : 1. The Famous Players (La Louvière); 2. Jimmy Turner’sOrchestra (Brussel); 3 Georgy and his hot saxes (Brussel). De categorie orkesten van 10 en meer bestond uit : 1 Bistrouille Amateur DanceOrchestra (14 muzikanten – Brussel) 2. Blue Blithe Players ( 11 muikanten – Brussel) ;3. Lucien Hirsch et son orchestre (13 muzikanten -Luik).De Brusselse groep “ Georgy and his hot saxes” werd bekroond in de tweede categorie. .Maar de grote revelatie was “Lucien Hirsch et son grand orchestre” uit Luik; In dierangen zaten muzikanten van zeer hoog niveau waaronder Gene Dersin en BobbyNaret, die een succesvolle carriere zullen maken als solist, componist en orkestleider.

Succesvolle jaarlijkse concours

Omwille van de groeiende belangstelling hadden n de daaropvolgende jaren detornooien plaats in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel. De inkomprijzenschommelden er tussen 10 en 40 frs (0,25 en 1,00 €) Faecq en zijn team hadden grootseplannen . Er werd overwogen om ieder jaar een bijkomend concours voor amateurs teorganiseren telkenmale in een ander land. Het eerste bijkomend tornooi had plaats in1934 in Schevenigen (Nederland). De Antwerpse “Collegians” onder de leiding vanJacques Kluger, behaalden er de eerste prijs. Er werden ook onderhandelingengevoerd in Engeland en andere landen. Meer nog : de winnende groepen zouden alsprijs een reis naar de U.S.A. worden aangeboden om er een reeks gala-concerten tegeven en er de Belgische jazz te promoten. Faecq die verdeler was voor tal vanbuitenlandse platenfirma’s had immers uitgebreide relaties in de -zakenwereld zodat aldie projecten realiseerbaar waren. Maar spijts de gevorderde onderhandelingen kwam het niet zo ver omwille van hetdreigende oorlogsgevaar Zo werd ook het concours 1940 – het 9e in de rij - afgelastingevolge de Duitse bezetting en verschoven naar het jaar daarop. Dit werd meteenFaecq’s laatste uitgave op 15 november 1941. Bij het zien van de affiche 1941 kunnenwij haast niet geloven dat we hier de oorlogsjaren beleven; De teksten luidden als volgt“9e Grand Tournoi de Jazz (Amateurs) ….10 Orchestres…..100 musiciens…..Places de 10à 40 Fr. ….Suivi du Bal du Jazz Club ….,Toilette de soirée conseillée mais pasobligatoire……” xOok de provinciale afdekingen van de “Jazz Club van België” deden het goed. Wijweten dat op donderdag 2 april 1936 in het “Théâtre Royal” van Gent een eerstejazztornooi voor amateurs plaats vond dat gevolgd werd door bal Er waren 6 groepen :1.de Rhytm Kings uit Oostende; 2. Marc Pollet and his Boys uit Kortrijk; 3. The NightButterfly’s Jazz uit Aalst; 4. Merry Club uit Gent; 5. Happy Friends uit La Louvière en 6.Rhythm Club uit Ronse. De jury bestond uit Stan Brenders, die in januari van datzelfdejaar benoemd was tot leider van het NIR-Jazzorkest De andere leden van de jury warenJos Breyre en Chas Remue, respectievelijk 1e saxofonist en 1e trombonist van vermeldRadio-orkest. De groepen moesten elk een opgelegd werk spelen : Vladivostok /of/

Bring’m back alive van David Bee Onder de andere stukken naar vrije keuze waren ercomposities van Robert De Kers, Gus Deloof , EddieTower en Peter Pacqay. Er warengeldprijzen gaande van 100 tot 500 frs en belangrijke prijzen in natura zodat alledeelnemers rijkelijk beloond werden. Buitenlandse uitstraling

Het Nederlandse jazzmagazine “Jazzwereld”uit Den Haag blokletterde in 1935 :

DE LUMIREX MIKE SERENADERS EN JACQUES KLUGER’S COLLEGIANSVEROVERDEN IN BRUSSEL DE INTERNATIONALE

JAZZKAMPIOENSCHAPPEN. Grootsche zege voor de Nederlandse deelnemers !!! Uit het uitvoerig artikel lezen wij : Het door den heer F.R.Faecq, in samenwerking methet Belgische dagblad . “La Dernière Heure” en de weldadigheidsvereniging ConservatoireAfricain,op de 9 November in het Palais des Beaux-Arts , georganiseerde Jazz Concours iseen manifestatie geworden, zoo grootsch van opzet, zoo schitterend bestuurd en zoomagnifiek geslaagd, als ik nog nimmer heb bijgewoond . Zoowel de fraaie moderneconcertzaal met zijn volmaakte acoustiek, als de door hun enthousiasme tot uitersteinspanning en bezieldheid opgezweepte bands, en het samenzijn van zooveel vurigejazzliefhebbers, alsmede de aanblik van zulk talrijk en elegant publiek, maakten ditconcours tot het spannendste en mooiste dat ooit in Europa gehouden werd . Bij al dezegunstige factoren kwamen dan nog bij verrassing de onverwachte prestaties derNederlanders , die ditmaal in het concourswezen zulk een bijzonder, nieuw elementgebracht hebben , dat iedereen er versteld van stond en onze Belgische vrienden niet wistenhoe zij Hollandsche musici en gasten hiervoor voldoende konden huldigen. Maar laat ik ueen zoo volledig mogelijk verslag, met de loop der gebeurtenissen op de hoogte brengen. ……Daar het Fransche orkest van Charlie Barnes zich wegens ziekte van hun trompettistteruggetrokken had, kwamen als derde band voor de pauze de Lumirex Mike Serenadersaan de beurt……enz……..enz……

xIn “L’Histoire du Hot-club de France” schreef Charles Delaunnay : toen ik met mijnQuintette du Hot Club de France1 in 1937 op rondreis was in Holland en België heb ikeen concours voor amateurs bijgewoond in het Brussels Paleis voor Schone Kunsten..Ikwas echt verwonderd want ik heb daar orkesten gehoord die zeker zo goed speelden alsvele Franse “professionals”. Toen ik het hier ook probeerde, was ik echt ontgoocheld.Ons land had immers op dat moment nog geen amateur-groepen die konden wedijverenmet België. …..”.Ook in zijn verdere uitspraken foruleerde hij de positie van de jazz inzijn land zeer duidelijk : “De jazz in Frankrijk is nooit echt gewaardeerd geworden. “Ily avait des fanatiques » maar de Fransen verkiezen accordeon en “le bal musette” . Hetis steeds moeilijk geweest om iets met de jazz te verdienen. Ik heb het voldoendeondervonden bij de realisatie van “een serie echt goede televisieopnamen, met name“Téléjazz”die ik gefinancierd had. Deze opnamen heb ik het beste verkocht aanbuitenlandse zenders : in Zwitserland, Duitsland, Canada en België” ..

xDe “Jazz Club van België” had in al die jaren verdienstelijk werk geleverd en aan talvan jongeren een succesvolle loopbaan bezorgd. Omdat de deelnemers ook verplichtwaren werken van Belgische componisten aan het repertoire toe te voegen , deelden ookzij in het succes. Noem maar op : Peter Packay, David Bee, Robert De Kers, GusDeloof, Fud Candrix, Eddie Tower, Stan Brenders , Frank Engelen en talloze anderen. C.R.B Club Rythmique de Belgique

1 La quintette du hot Club de France werd gesticht in 1933 en bestond uitsluitend uit snaar-instrumenten. Maakten er van deel uit : 1 Stephane Grapelly (viool); 2 Djngo Reinhardt (gitaar)3 Joseph Reinhardt (gitaar) 4 Roger Chaput (gitaar) 5 Louis Vola (bass). Tijdens deoorlogsjaren verbleef Stephane Grapelly in Engeland en werd vervangen door de clarinettistHubert Rostaing.

Naar het voorbeeld van de “Jazzclub van België” had in 1940 een zekere Willy De Cortde concurrerende “Rhytme Club van België”.gesticht. Hij trad op als organisator vanconcerten maar had eveneens interesse voor jazzconcours. Alles ging vlug in stijgendelijn omdat Felix Faecq na zijn concours in 1941 er mee getopt was.

De C.R.B. organiseerde zijn eerste concours op zaterdag 21 november 1942 in hetBrussels Paleis voor Schone Kunsten . Ik was er als 19-jarige aanwezig want onder dedeelnemers was er het “Frantz Belang combo” De leden van dit combo waren een paarjaar ouder dan ik en wij hadden samen in de lagere school van de gemeente Overijsegezeten De dag van het concours trok ik al in de vroege namiddag naar Brussel. Naargewoonte reed ik per fiets via de oude baan Brussel-Namen over Jezus-eik, door hetZoniënwoud tot in Oudergem. Daar stalde ik mijn fiets in het “ZwartePaard”rechtover het gemeentehuis Vervolgens nam ik de tram N°25 die mij tot aan hetBrussels Paleis voor Schone Kunsten bracht, in totaal zo’n 15 km verwijderd venOverijse. Het was lang op voorhand aanschuiven om een goede plaats te bemachtigen. Dat warenwij gewoon. De zaal liep bomvol. Op het podium werden er zelfs nog een groot aantallosse stoelen geplaatst om toch maar aan de grote toeloop te verhelpen. Ook dat warenwij gewoon. De sfeer was feestelijk ondanks de oorlogsomstandigheden. Zoals naargewoonte waren er heel wat fotografen want zulke manifestaties behoorden immers tothun geliefd werkterrein. Maar spijtig genoeg heb ik er geen enkel fotootje aanovergehouden. Ik bezit alleen als enig souvenir het programma. Het was afgedrukt oplicht karton met op de voorkant een foto waaronder : Le Quintette du Club Rythmiquede Belgiqu qui passe en exhibition à la COMPETITION NATIONALE POUR ORCHESTESDE JAZZ. De wedstrijd werd ingedeeld in twee categorieën : kleine formaties (max. 8) en groteformaties (vanaf 9) Er waren belangrijke geldprijzen :1500 frs (37,50 €) voor dewinnende groep van elke categorie, benevens een overvloed aan prijzen in natura,voornamelijk platen, voor de beste trombonist, de beste gitarist, de beste drummer ofnoem maar op zonder één instrument te vergeten. Voor de winnende groepen was ookeen opname op plaat voorzien, aangeboden door het label “Metrophone”

De lijst van de deelnemers, in rangorde van hun optreden zag er uit als volgt : Kleine formaties : 1. Frantz Belang en zijn kleine formatie (Overyssche) 2.Metro Club(Sint Niklaas) 3. Morris Hender en zijn kleine formatie (Brussel) 4. Pierre Engels enzijn septet (Brussel) 5. Session d’une heure (Luik) .De grote formaties warev deze van : 1. Charlie Calmeyn (Brussel), 2. Fernand De Bray,3. Paul Baud (Luik) 4. Prenten D. (Luik).

De jury, onder voorzitterschap van Willy De Cort bestond uit : Jean Omer, JohnOuwerx, Gus Deloof, Jacques Demany, Tony Young, Maurice Ruwet directeur vanRadio Monde en Ward Prins directeur de platenmaatschappij Metrophone.

Onder luid applaus werd het orkest van Charlie Calmeyn uitgeroepen tot glansrijkeoverwinnaar van de grote formatuies. In de categorie kleine orkesten behaalde“Session d’une heure” uit Luik de eerste prijs. Het combo van mijn streekgenoot FransBelang eindigde op de vierde plaats. Belng een eerste prijs saxofoon behalen aan het Brussels conservatorium envervolgens carrière maken in een militaire band. Daarbij werd hij in eigen streek enomgeving geliefd als dirigent van verschillende fanfares, harmonies en zijn eigenjazzformaties. .

« 1er Championat de Jazz pour Amateurs » in Luik.

Luik is steeds een broeinest geweest van jazz onder al zijn vormen. In het kader van“les Fêtes de Wallonie” organiseerde de “Cercle Rythme futur » in september 1946 zijn

“1er Championat de Jazz pour Amateurs” in het Palais des Fêtes du Jardind’Acclimatation. De wedstrijd werd opgedeeld in drie categoriën : 1) kleine formatiesvan 4-6 muzikanten) 2) formaties van 7- 9 muzikanten 3) grote formaties.

De jury stond onder het voorzitterschap van Eddie Tower (Emile Deltour) met als ledenAchille Colwaert, Carlos de Radzitzky, Jacques Kluger, David Bee, Peter Packay,Marcel Poot, Al. Raisner en Raoul Faisant.

De eerste prijs voor grote formaties ging naar “François Danneels et son orchestre” met72,33 punteno op 100. Volgens de jury otbrak het deze twaalfkoppige formatie aan“hotdynamiek” om het peil te bereiken van een Cab Calloway; een Benny Goodman, eenLouis Armstrong of een Duke Ellington.

Voor de tweede categorie werd de eerste prijs toegekend aan de “Dixie Stompers” vanAlbert Langue uit Mons met 77,88 percent In de categorie kleine formatiestriomfeerden de “Bob- Shots” met 89,44 punten. De bezetting zag er uit als volgt :André Putsage (dr), Charles Libonton (b), Pierre Robert (g.lead), Jacques Pelzer(as),Bobby Jaspar (ts, kl) en J.M. Vandresse (p) De “Bob Shots’ kregen nog andere prijzen toegewezen : Putsage de beker voor de bestedrummer en Pelzer de beker voor de beste saxofonist.

De pers was unaniem met de beslissing van de jury :..Style d’une pureté et d’une variété exceptionnelles (La Wallonie) ; cet orchestre a unstyle. (Le Monde du Travail) ; tous les morceaux sont interprétés avec un soin et un finique bien des professionnels peuvent jalouser (La Meuse) Hun succes werd bekroond met een optreden op 8 december in de zaal Pleyel te Parijs,met rechtstreekse uitzending op “Radio-Luxembourg. In september van het jaar daarop schreven de Bob Shots in voor het “2e Championnat de Jazz de l’Acclimatation” Het werd een spannend duel met deFranse formatie van Claude Luther. Maar de moderne stijl haalde het op de traditionalen weer behaalden ze een schitterende overwinning.wat hen een verblijf in Londonopleverde.Boris Vian beschreef zijn bewondering in de Franse pers als volgt : l’orchestre desBob-shots est une formation du tonnerre, la meilleure de ce genre sur le continent. De Bob Shots behoorden werkelijk tot de besten van het continent. Een van de meestbelangrijke momenten beleefden zij ter gelegenheid van het “Festival de Paris” in 1949waar ze de affiche deelden met Charlie Parker en Miles Davis.

x x x H.C.B. Hot Club van België

In die jaren ontstond de Hot Club van België. De hoofdzetel was gevestigd in deArenbergstraat te Brussel. Ik bezit nog steeds mijn lidkaart van 1946 die ik 30 frs(0,75 €) betaalde. Deze vereniging zal zich in de loop der jaren zeer verdienstelijkmaken op gebied van organisatie van zeer belangrijke concerten. Maar de tijd van echtejaarlijkse concours naar vroeger model, was voorbij. Het waren de uitbaters vanjazzkroegen of de jazzfans die zelf het initiatief namen. Zij nodigden enkelegoedgewillige orkestjes uit die bereid waren om tegen een kleine vergoeding deel tenemen. Vervolgens deden ze beroep op de Hot Club die het nieuws publiceerde , vooreen affiche en een aantal publiciteitsfolders zorgde, met daarbij de felbegeerde erelintenen prijzen in natura .Van een echte professionele jury was geen sprake. Het applausvan het publiek was bepalend voor de uitslag. Een van de meest gerenommeerdejazzkroegen voor dat genre was de “Pantheon” in Brussel. Men was er steeds getuigevan de beste kandidaten en een select publiek De formaties die het hier tegen elkaaropnamen – evenals hun supporters - beleefden er de hoogdagen van hun leven. .

Hoeilaart, augustus 2007