1

Jaarverslag 2015

Groei in welzijn en zorg

Stichting Pembetatu - Laan van Poot 152 - 2566 EE Den Haag

Tel: 06 – 510 270 81 – E-mail: info@helpkenia.nu

Website: www.helpkenia.nu

Bank: IBAN: NL16RABO 01320 99 314 (Den Haag) – KvK 27298443

2

INHOUD

1. Inleiding 2

2. Wat is tot nu toe bereikt? 3

3. Hoofdpunten uit 2015 en ambities voor 2016 6

4. Financiële verantwoording 10

3

1. INLEIDING

Tevreden terugblikkend presenteren wij hierbij het jaarverslag 2015 van de Stichting Pembetatu.

Sinds het voorjaar van 2007 werkt deze Haagse stichting aan de verbetering van de

leefomstandigheden in enkele dorpsgemeenschappen in het savannegebied van zuidoost-Kenia. Het

hulpprogramma beweegt zich op drie terreinen (‘Pembe tatu’ betekent driehoek in het Swahili), te

weten onderwijs, gezondheidszorg en economische ontwikkeling.

Pembetatu, voortgekomen uit particulier initiatief, is werkzaam in het dorre en in sociaal-economisch

opzicht arme grensgebied dicht bij Tanzania (op bijgaand kaartje in de zuidelijke punt). Het gaat met

name om de dorpen Pangani en Lwayoni.

Pembetatu heeft haar werk de afgelopen jaren

vooral kunnen doen dankzij de donaties van

particuliere personen of organisaties, alsmede van

enkele bedrijven die in het kader van

'maatschappelijk verantwoord ondernemen' een

bijdrage hebben geleverd. Aan al deze gevers zijn

wij veel dank verschuldigd.

Ook heeft de stichting veel te danken aan de

goede samenwerking met de regionale Keniaanse

overheid, met name op het gebied van landbouw

en veeteelt, onderwijs en gezondheidszorg.

In 2008 erkende de Nederlandse Belastingdienst

de Stichting Pembetatu als ‘Algemeen nut

beogende instelling’ (ANBI). Dit houdt in dat

donateurs de giften van de inkomensbelasting

kunnen aftrekken.

Sinds 2013 werkt Pembetatu nauw samen met de Keniaans-Nederlandse organisatie KidsCare die in

dezelfde regio werkzaam is en zich richt op hulp aan de allerarmste huishoudens met kinderen,

waaronder in veel gevallen chronisch zieke of gehandicapte kinderen en weeskinderen van overleden

familieleden.

Nadat we in 2013 en 2014 de nieuwe school in Lwayoni tot bloei hadden zien komen, werd het

afgelopen jaar de focus van het werk van Pembetatu vooral gericht op gezondheidszorg en op

armoedebestrijding door verbetering van land- en tuinbouwmethoden. Op beide terreinen zijn de

ontwikkelingen in 2015 positief geweest. Eind oktober 2015 bracht een Pembetatu-delegatie een

veertiendaags bezoek aan het projectgebied, waarbij de verbeteringen in ogenschouw werden

genomen en geëvalueerd en plannen werden gesmeed voor 2016.

Janny Wolters

Voorzitter bestuur Stichting Pembetatu

4

2. WAT IS TOT NU TOE BEREIKT?

Sinds 2007 is het volgende tot stand gebracht:

Onderwijs

- Er is een geheel nieuwe basisschool in het dorp Lwayoni gebouwd, ter ontlasting van de

overvolle reeds bestaande basisschool St. Marks in Pangani. Het aantal schoolgaande

kinderen in de leeftijd van 4 – 15 jaar is ongeveer 1000 (kindergarten en primair onderwijs).

- Bijscholing van leerkrachten en aanstelling van extra leerkrachten voor kleuteronderwijs op

beide scholen.

- Betaling van de helft van het schoolgeld voor de middelbare school als de ouders van

talentvolle kinderen die daarheen gaan (tien kilometer verderop) het volledige bedrag niet

kunnen betalen.

- Voor vijf veelbelovende talentvolle jongeren uit Pangani en Lwayoni (vier jongens en een

meisje) heeft Pembetatu vijftig procent van hun vervolgopleiding aan hogeschool of

universiteit betaald. De laatste twee (jongens die een universitaire lerarenopleiding deden)

zijn eind 2015 afgestudeerd. Zij zijn in 2016 werkzaam in het voortgezet onderwijs als leraar

Engels en als leraar Wiskunde werkzaam in ons projectgebied. In al de schoolvakanties geven

deze jonge mensen bijles aan leerlingen van groep 6, 7 en 8 van beide basisscholen..

Medische zorg

- Alle schoolkinderen worden in principe tweejaarlijks op kosten van Pembetatu medisch

onderzocht en krijgen indien nodig medicijnen.

- Op het terrein van de St. Marksschool in Pangani is in 2013 een eerstehulppost (dispensary)

gebouwd, die aanvankelijk slechts 1 dag per week bemand was, maar sinds 2014 vijf dagen

per week geopend is. Naast de post bevinden zich een watertank en twee toiletgroepen. De

post staat onder leiding van een clinical officer , een hoofdverpleegkundige, die ook enkele

artsenbevoegdheden heeft.

- Er worden geregeld informatiebijeenkomsten georganiseerd (vooral voor vrouwen) over

kinderzorg, gezinsplanning, geboortebeperking en bestrijding van malaria en HIV/aids.

Vrouwen en mannen kunnen zich gratis op HIV/aids laten testen.

Economische ontwikkeling

- Met hulp van het Keniaanse ministerie van Landbouw zijn kippen- en geitenfarms voor

groepen bewoners opgezet, met speciale aandacht voor de allerarmsten opdat ook zij

daarvan meeprofiteren. De armste mensen kregen van Pembetatu vier kippen en een kleine

rieten kooi als persoonlijk ‘startkapitaal’ cadeau. We zorgden ook voor kwaliteitshanen en

topbokken die door de dorpen rouleerden. Alle deelnemers in de fokkerijen kregen een

cursus van het Keniaanse ministerie van Landbouw. Het aantal boeren dat de transitie van

kippen naar geiten maakt is gegroeid.

5

- De verkoop van eieren, kippen en geiten heeft in de beide dorpen een duidelijk begin van

welvaartsverbetering teweeggebracht. Ook zien we boeren zorgen voor schoolgeld en

schooluniformen voor hun kinderen.

6

3. HOOFDPUNTEN UIT HET JAAR 2015

DE MEDISCHE POST (Dispensary)

Wat wilden we bereiken?

Toename van het aantal bezoekers en daarmee meer inkomsten.

De dispensary is organisatorisch en inhoudelijk los gekoppeld van de school.

Alle leerlingen hebben minimaal een medische check-up gehad.

Alle pasgeborenen en leerlingen van beide scholen zijn geregistreerd (inentingsboekje, medisch

overzicht enz.)

Wat hebben we gedaan?

Zoals nog gemeld in het jaarverslag over 2014 besloten we aan het eind van dat jaar de

eerstehulppost (dispensary) een flinke kwaliteisimpuls te geven. Daartoe deden we een beroep op

een gezaghebbend persoon die niet ver van de dispensary woont en tot de notabelen van de

omringende dorpsgemeenschappen behoort. Hij is onderdirecteur van de ‘GGD’ in de plaats Likoni,

vlakbij Mombasa en heeft dus ervaring in de wereld van de gezondheidszorg. We hebben hem

gevraagd toezichthouder, adviseur en coach van de dispensary te worden (in Kenia gebruikt men

hiervoor het woord ‘patron’) en ervoor te zorgen dat de kwaliteit van de medische zorg op peil blijft,

dat de post een deugdelijke administratie krijgt en dat er meer ‘reclame’ voor de post wordt

gemaakt. De betreffende persoon vond het een eer hiervoor te worden gevraagd en nam de taak op

zich.

Janny Wolters overlegt met de ‘clinical officer’ van de dispensary

Hij ging voortvarend aan het werk. Hij onderzocht het functioneren van de dispensary en belegde

vergaderingen met de clinical officer en belangrijke vertegenwoordigers uit de omringende dorpen

7

en de zojuist aangestelde nieuwe directeur van de St. Marks basisschool (de dispensary staat immers

aan de rand van het schoolterrein).

Wat hebben we bereikt?

1. Er is een comité voor de dispensary. Dit comité . bestaande uit vijf leden, is (bestuurlijk)

verantwoordelijk voor de kwaliteit van de medische post en bewaakt de financiën. Met hulp van

mr. Shume ihebben de leden een verbeterplan met concrete doelen en begroting opgesteld,

waaraan vanaf maart 2015 is gewerkt.

2. De clinical officer heeft een assistent om de administratieve kant op orde te brengen en te

houden.

3. Het aantal bezoekers van de post groeit zienderogen. Van gemiddeld 110 patiënten per maand in

het laatste kwartaal van 2014 was het aantal patiënten dat zich bij de post meldde in de zomer

van 2015 al gestegen tot gemiddeld 200 per maand. Dit aantal staat overigens los van de

maandelijkse ‘moeder-en-babydag’, waarop de post fungeert als consultatiebureau voor

moeders met jonge kinderen en voor zwangere vrouwen. Op zulke dagen is er een toestroom

van 80 à 100 vrouwen met hun baby’s per dag.

4. Een verrassende ontwikkeling was in het najaar van 2015 de komst van elektriciteit. De

Keniaanse overheid had besloten alle scholen in achtergebleven gebieden van elektriciteit te

voorzien. Dit betekende dat ook de St. Marks school via elektriciteitspalen op het stroomnet

werd aangesloten. Aangezien de hulppost pal achter de school ligt, had de dispensarycommissie

een verzoek ingediend om ook stroom te mogen krijgen. Dat bleek te kunnen, maar de

betreffende voorzieningen en aansluitingen zouden – in tegenstelling tot bij de scholen – niet

gratis zijn en dus zelf moeten worden betaald. Dat heeft Pembetatu in december dan ook

gedaan.

5. Verder is besloten een hek rond de dispensary te laten zetten en een goed afsluitbare

toegangspoort te plaatsen. Bezoekers van de post hebben sinds de oprichting ervan altijd over

het terrein van de St. Marksschool moeten lopen om bij de post te komen. Er wordt nu een eigen

toegangsweggetje gemaakt en tegelijk wordt de post omringd door een hoog hek, waardoor hij

beter beschermd is.

6. De medicijnvoorraad is door een forse investering van Pembetatu op orde gebracht. Door

toename van patiënten komen er inkomsten waarvan weer nieuwe medicijnen gekocht kunnen

worden.

7. Begin december ontving Pembetatu een rapport van twee Nederlandse studentes

(respectievelijk geneeskunde en verpleegkunde) . Zij bezochten diverse malen de medische post

in het laatste kwartaal van 2015 en assisteerden bij de ‘moeder en baby’ dag. Kortweg

beschreven zij in hun rapport dat ze onder de indruk waren van de kennis en kunde van clinical

officer en de wijze waarop zij de cliënten/patiënten bejegende en behandelde.

Ambities voor 2016

Het programma voor kwaliteitsverbetering, opgesteld onder leiding van patron Johnson Shume,

wordt verder uitgewerkt. De dispensarycommissie komt geregeld bijeen om de voortgang en

eventuele knelpunten te bespreken. De clinical officer gaat vaker ‘de boer op‘ en er worden

voorlichtende themabijeenkomsten voor specifieke groepen (vrouwen, jongeren) georganiseerd.

De administratie van de post wordt verder verbeterd en de medicijnvoorraad wordt op peil

8

gehouden. Ten slotte wordt er naar gestreeft het aantal bezoekers aan de post nog verder te

vergroten.

Alle kinderen van de twee scholen krijgen een uitgebreide ‘medische checkup’ met indien nodig

een medische behandeling.

EMANCIPATIE EN GEZONDHEIDSVOORLICHTNG

De twee bloeiende vrouwengroepen in respectievelijk Pangani en Lwayoni zijn in 2015 uitgebreid,

vooral met jongeren vrouwen, hetgeen zeer verheugend is. De groepen, onder leiding van Caroline

Shume (Pangani) en Esther Reuben (Lwayoni), komen wekelijks bijeen en spelen inmiddels een

belangrijke rol in de dorpsgemeenschappen. In totaal zijn nu zo’n 110 vrouwen uit beide dorpen in

groepsverband actief. Ze wisselen ervaringen op allerlei gebied uit, discussiëren over verschillende

problemen (variërend van huiselijk geweld tot het verbouwen van tomaten en groente),

bekommeren zich om de allerarmsten en krijgen Engelse les.

Zoals ook in het vorige jaarverslag al werd gemeld, denken we dat het geen betoog behoeft hoe

belangrijk deze groepen zijn voor de emancipatie en de versterking en van het gemeenschapsgevoel

en de solidariteit onder vrouwen.

ECONOMISCHE ONTWIKKELINGEN

Wat wilden we bereiken?

In 2014 is Pembetatu gaan samenwerken met de Nederlands-Keniaanse organisatie KidsCare

(www.kidscarekenia.nl) die in dezelfde regio actief is. KidsCare richt zich expliciet op hulp aan

straatarme kinderrijke gezinnen, waar gezondheidsproblemen en lichamelijke of geestelijke

handicaps vaak een rol spelen en waarin ook in veel gevallen weeskinderen zijn opgenomen van

overleden naasten.

Samen met KidsCare werd een plan ontworpen om in Pangani en Lwayoni een speciaal

armoedebestrijdingsproject op te zetten voor in totaal twintig - zorgvuldig geselecteerde -

huishoudens. Al deze huishoudens zouden worden begeleid door een maatschappelijk werker van

KidsCare, plus de al eerder genoeme leidsters van de twee vrouwengroepen in Pangani en Lwayoni.

Bij het project was ook Isaac Mulei betrokken, een hoofdambtenaar (en veeteeltdeskundige) van het

Keniaanse ministerie van Landbouw, die al een paar jaar voor Pembetatu als adviseur en trainer van

boerengezinnen had gewerkt. Binnen twee jaar zouden de huishoudens uit dit project ‘boven Jan‘

moeten zijn en zelfstandig een menswaardig bestaan moeten kunnen opbouwen.

9

Dankzij een speciale plant-techniek hebben deze vrouwen gezamenlijk een boerenkool-achtige

groente kunnen verbouwen

Wat hebben we bereikt?

Deze 20 huishoudens zijn opgenomen in de eerder genoemde bloeiende vrouwengroepen. In

elke groep wordt gezamenlijk gewerkt aan o.a. de verbetering van de veeteelt- en

landbouwactiviteiten.

Er is per kwartaal een inventarisatie van de landbouwactiviteiten , van het aantal kippen en

geiten en een overzicht van de inkomsten door verkoop van de dieren. Voor

belangstellenden is dit overzicht in te zien bij Pembetatu. Het aantal boeren dat de transitie

maakt van kippen- naar geitenhouderij groeit gestaag.

Naast de begeleiding door een maatschappelijk werker, behandeling van zieken en/of

gehandicapten en een bescheiden maandelijkse financiële bijdrage kregen de geselecteerde

huishoudens ook ‘tuinbouwtrainingen’. Ze leerden van de voornoemde Isaac Mulei hoe ze

ondanks de harde droge grond en een gebrek aan water toch een eigen moestuintje zouden

kunnen aanleggen. De leidsters van de vrouwengroepen speelden hierbij ook een helpende

en stimulerende rol.

Het aantal boeren dat inkomsten uit hun landbouw- en veeteeltactiviteiten genereert neemt

toe.

In het voorjaar van 2015 stopte Isaac Mulei, die met toenemende gezondheidsproblemen kampte,

zijn bemoeienis met het project. Op 24 november overleed hij aan een fataal herseninfarct.

Pembetatu heeft de afgelopen zes jaar veel aan hem te danken gehad.

10

Ambitie voor 2016

Het armoedeproject blijft onderdeel uitmaken van de collectieve benadering van de

vrouwengroepen. We blijven inzetten op versteviging van de economische ontwikkeling door

scholing op maat en door salariëring van de twee projectleiders van de boeren-/vrouwengroepen in

2016.. Met KidsCare is afgesproken dat gezinnen die uit het project zijn gegroeid doordat zij boven

de economische ondergrens komen, kunnen worden vervangen door nieuwe huishoudens.

ONDERWIJS

Na de grote investeringen die we tussen 2007 en 2013 in de beide basisscholen hebben gedaan –

met als hoofdmoot de gefaseerde nieuwbouw van de Lwayonischool – is onze bemoeienis met de

scholen geleidelijk afgenomen. Wel heeft Pembetatu in 2015 voor de St. Marksschool nog een

boventallige leerkracht bekostigd die niet door de Keniaanse overheid werd gesalarieerd.

Pembetatu heeft geinvesteerd in 2014 en 2015

in een dependance (feederschool) in Kibotoni

zo’n 3 km van St. Marks. Er zijn daar nu twee

lokalen waar zo’n 80 jonge kinderen dagelijks

les krijgen. Als tegenprestatie bekostigt de

overheid een full time leraar. Deze dependance

is door Pembetatu voorzien van aanvullend

meubilair en leermiddelen.

Verder is eind 2015 een eind gekomen aan de

sponsoring van twee studenten uit ‘ons’

gebied, die beiden aan de universiteit van

Mombasa een vierjarige lerarenopleiding

volgden. Deze jongens studeerden in het

najaar van 2015 met succes af. Op de foto links

laat een dolgelukkige Joseph Nyanje zijn

getuigschtrift zien. Hij is nu werkzaam als leraar Engels in ons gebied.

Daarnaast sponsorde Pembetatu in 2015 zeven veelbelovende leerlingen (drie meisjes, vier

jongens) wier ouders het schoolgeld voor het voortgezet onderwijs niet konden betalen.

4. FINANCIËLE VERANTWOORDING

De stichting Pembetatu is voor haar inkomsten voornamelijk afhankelijk van het privévermogen van

de oprichters en van een dertigtal vaste donateurs die maandelijks of één keer per jaar doneren. Ook

waren er in 2015 incidentele giften, waaronder in enkele gevallen aanzienlijke bedragen, variërend

van 1500 tot 5000 euro. Het spreekt vanzelf dat we met alle giften uitermate blij zijn. Zonder onze

externe financiële bronnen zouden we nooit hebben kunnen bereiken wat we tot op heden allemaal

tot stand hebben gebracht.

Een uitzonderlijke bijdrage kregen we in 2015 van de Stichting Carpe Diem te Geervliet (ZH), die 4800

euro naar ons overmaakte. Ook in 2012, 2013 en 2014 heeft Carpe Diem ons geholpen onze doelen

11

te verwezenlijken. Het bedrijf Inventief Bouwmanagement uit Monster, dat ons in de voorgaande

jaren ook al enkele malen fors heeft gesteund, verraste ons dit jaar met 1500 euro.

Verder ontvingen we donaties van respectievelijk 5000 en 2000 euro van goede bekenden die ‘naar

buiten toe‘ liefst anoniem wilden blijven. Ten slotte hebben we versteld gestaan van het resultaat

van een actie die een magistraat uit onze vriendenkring voor ons heeft gevoerd. Bij zijn afscheid als

rechter in december 2015 riep Dick Allewijn collega’s en andere relaties op een gift aan Pembetatu te

schenken. Dit leverde in totaal 1820 euro op!

In onderstaand overzicht zijn de lasten van de Stichting beperkt tot de bankkosten en

stichtingskosten (website, Kamer van Koophandel enz.). De kosten van bijvoorbeeld het reizen naar

Kenia en andere onkosten waren te allen tijde voor rekening van de betrokken bestuursleden zelf.

Staat van baten en lasten per 31 december 2015, in afgeronde hele euro’s

Baten 2014 Lasten 2014

Saldo 1 januari 2015

Giften vaste donateurs

Incidentele speciale giften

Carpe Diem, Geervliet

Inventief Bouwmanagement

Giften van vrenden / bekenden

Anoniem

332

5.702

4.800

1.500

7.800

2.000

Bank- en stichtingskosten

Medische activiteiten

Aansluiting elektriciteit en

omheining medische post

Vrouwengroepen

Onderwijs activiteiten

Armoedeproject i.s.m. KidsCare

(landbouwprojecten inbegrepen)

Studiebeurzen

1.624

3.600

1.890

700

1.800

5.500

2.230

Totaal € 22.134 Totaal € 17.344

Inkomsten 2015: 22.134 euro

Uitgaven 2015: 17.344 euro

Saldo per 31-12-2015: 4.790 euro

Aan het begin van het jaar 2016 hebben we op onze rekening bij de Rabobank NL16RABO 01320

99 314 nog € 4.790,00 in kas.